Compilation Kontemporaryong Panitikan

Republic of the Philippines
SURIGAO DEL SUR STATE UNIVERSITY

GRADUATE STUDIES
Tandag City
SUMMER 2019
MAFLT
GRADUATE STUDIES
Tandag City
TALAAN NG NILALAMAN
Panimula……………………………………………………………………………………… 1
Kahulugan ng Kontemporaryong Panitikan……………………………………………….. 2
Pagsasanay…………………………………………………………………………… 3
Isyu ng Kontemporaryong Panitikan……………………………………………………….. 6
Pagsasanay…………………………………………………………………………… 9
Kasaysayan ng Kontemporaryong Panitikan…………………………………………….. 12
Pagsasanay………………………………………………………………………….. 24
Kontemporaryong Panitikan tungo sa Kultura

at Panitikang Popular…………………………………………………………………………29
Pagsasanay……………………………………………………………………………33
Anyo at Halimbawa ng Kontemporarsyong Panitikan…………………………………….37
Pagsusulit……………………………………………………………………………...53
 Broadcast Media………………………………………………………………………58
Pagsusulit………………………………………………………………………………63
 Dokumentaryong Pampelikula……………………………………………………….67
 Dokumentaryong Pantelebisyon…………………………………………………….70
Teoryang Pampanitikan………………………………………………………………………84
Pagsusulit………………………………………………………………………………94
Mga Tagapag-ulat……………………………………………………………………………..97
Sanggunian…………………………………………………………………………………….98
GRADUATE STUDIES
Tandag City
PANIMULA
Ang mga manunulat na Pilipino ay patuloy na kumakatha ng mga tula,maikling

kwento,nobela at sanaysay na pumapaksa sa lipunan,sa kasarian o di kaya naman sa
mga personal na intension o pagnanais na magbahagi
ng karanasan sa mga mambabasa. Kung kaya’t ang pagkakaroon ng kontemporaryong
panitikan ay nagbibigay pag-asa sa mga Pilipino na magkaroon ng sariling puwesto ang
ating panitikan sa pandaigdigang literatura. “Kasabay ng pag-unlad ng bayan ang pag-
unlad ng kaniyang mamamayan sa lahat ng aspekto ng buhay”, Nanganagahulugan
lamang na ang modyul na ito ay tumutugon sa pag-unlad at pagbabago na nagaganap
sa kasalukuyan na kung saan niyakap at sinabayan ito ng Panitikang Pilipino. Panitikan
kung saan patuloy na lumalawak at sabay sa makabagong panahon na syang
nagpapabilis upang mas lalo pang umunlad an gating kontemporaryong panitikan sa
tulong na rin ng ating teknolohiya sa milenyal na panahon.
Ang modyul na ito ay naglalaman ng mga aralin sa Kontemporaryong Panitikang
Filipino Bilang Pangalawang Wika na nakatuon sa panitikan sa Pilipinas mula sa iba’t
ibang panahon; Katutubo, Espanyol, Amerikano, Hapon, Kasarinlan at Kontemporaryo.
Sa kabuuan ang modyul na ito ay nagbibihis mula sa sinasabing makalumang panitikan
hanggang sa kasalukuyan upang mas mapaunawa at maiparating ang kahalagahan ng
Panitkang Pilipino sa bawat mag-aaral. Masasabing ang modyul na ito ay ibinatay sa
pagbabago ng kurikulum, kung saan makakaagapay ito sa prosesong pagtuturo-
pagkatuto ng mga guro para sa pagpapalawak ng kaalaman ng mga mag-aaral sa
Asignaturang Filipino.
Mahaba at malawak ang saklaw panitikang Filipino. Sintanda ito ng wika at ng

mga taga-Pilipinas na nabibilang sa iba’t ibang isla dito sa bansa. Nagmula ito sa
pasalindilang panitikan (memoryado, bahagi ng kamalayan) hanggang sa panitikang
itinala ng mga kagamitang elektroniko (pelikula, telebisyon, kompyuter, atb). Mula sa
GRADUATE STUDIES
Tandag City
pananaw ng kasaysayan lalapitan ang kursong ito ngunit bibigyang-diin ang

kontemporaryong panitikang Filipino
KAHULUGAN NG KONTEMPORARYONG PANITIKAN
• Nagmula ito sa pasalindilang panitikan (memoryado,bahagi ng kamalayan)

hanggang sa panitikang itinala ng kagamitang elektroniko (pelikula,telebisyon,
computer atp.)
• tumutukoy sa pagpapatuloy ng tradisyonal na panitikan o panulatan sa kabila ng

modernisasyon sa pamamagitan ng pagpasok sa teknolohiya.
• makabago o pangkasalukuyan na sulatin na inilimbag sa iba’t ibang anyo ng

panitikan.
Ano ang pagkakaiba ng kontemporaryong panitikan sa tradisyonal na panitikan?
. Ang tradisyonal na panitikan ay madalas na isinulat ng mga tao galing sa mataas na

lipunan. Ito ay mga itinaguriang social elites. Ang kanilang pagiging maalam sa literatura ay
sanhi ng magandang eduksayon na kayang bilhin ng kanilang salapi. Dahil dito, naging limitado
ang panitikan sa grupo ng lipunan na ito.
Ang kontemporaryong panitikan naman ay kinasasangkutan ng iba't ibang lahi

mula sa iba't ibang estado ng buhay. Ito ay mas malaya sapagkat hindi ito nakakulong
sa striktong gabay na itinakda ng tradisyong panitikan. Maaring gumawa ng isang
akdang may halong konsepto mula sa iba't ibang klase ng panitikan sa layong maiunlad
ang larangan ng panitikan.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
PAGSASANAY!
Pangalan:________________________ Eskor:_____________________
Panuto 1: Isulat ang salitang TAMA kung ang pahayag ng pangungusap ay tama at
MALI kung ang pahayag ng pangungusap ay mali.
______1. Ang mga manunulat sa panahon ng kontemporaryong panitikan ay patuloy na

sumusulat ng mgatula, maikling kwento, nobelasa iba’t ibang kategorya.
______2. Ang kontemporaryong panitikan ay nagpapatingkad ng makabagong anyo ng
buhay at pamumuhaysa lipunan.
______3. Naging masalimoot ang buhay ng mga manunulat sa panahon ng
kontemporaryong panitikan.
______4. Ang mga manunulat sa kontemporaryong panitikan ay napabilang lamang sa
may mataas na pinagaralan at may kaya sabuhay.
______5. Sa kasalukuyang panahon isinalin ang panitikan hindi lamang sa anyong
pahayagan,magasin ,aklat,pelikula at palabas sa telebisyon o sa radio kundi sa
pamamagitan din ng internet.
Panuto II: Maramihang pagpilian:

6. Ito ay nagmula sa pasalindilang panitikan hanggang sa panitikang itinala ng
kagamitang elektroniko.
a. Tradisyunal na panitikan
b. Kontemporaryong panitikan
c. Uri ng panitikan
d. Anyo ng panitikan
7. Malaking ambag ng ________ sa pagbuo ng kamalayang kontemporaryo.
a. mass media at internet
b. magasin
GRADUATE STUDIES
Tandag City
c. komiks
d. diyaryo
8. Panahong naganap ang kontemporaryong panitikan.
a. matapos ang Martial Law
b. Panahon ng EDSA Rebolusyon
c. nang iproklama ang Batas Militar
d. Panahon ng Kalayaan ng Pilipinas
9. Mga parangal na iginawad sa mga natatanging manunulat.
a. Don Carlos Palanca Awards for Literature
b. Philippine Free Press
c. Literary Panorama Award
d.lahat ng nabanggit
10. Sa panahong ito ay isinilang ang bagong uri ng PILIPINO – ang mga Pilipinong
marunong magmalasakit sa kapwa kalahi at marunong magmahal sa sariling bansa
hindi lamang sa salita kundi sa tunay na gawa.
a. Tradisyunal na panitikan
b. Kontemporaryong panitikan
c. Uri ng panitikan
d. Anyo ng panitikan
Panuto III: Pagpapaliwag.
11-15: Bakit nagkaroon ng transpormasyon mula sa Tradisyunal na Panitikan

Pilipino tungo sa Kontemporaryong panitikan?
GRADUATE STUDIES
Tandag City
TALAHANAYAN NG ISPESIPIKASYON
MAFLT
KAHULUGAN,INTRODUKSYON ATMGA ISYU NG KONTEMPORARYONG PANITIKAN
PAGSUSUSLIT
BILANG
PAKSA NG MAALWAN KATAMTAMAN MAHIRAP URI NG PAGSUSUSLIT
AYTEM
KAALA KOMPREHE APLIKAS ANALIS EBALWAS
MAN NSYON YON IS YON
KAHULUGAN,INTRO 1,2,3,4, TAMA O MALI

DUKSYON NG AT
5 MARAMING
MGA ISYU NG 15 11-15
KONTEMPORARYON 6,7,8,9, PAGPIPILIAN
10 PAGPAPALIWAG
G PANITIKAN
15
TOTAL 10 5 items
items
Inihanda ni:
JERGEN P. HULLEZA
Tagapag-ulat
GRADUATE STUDIES
Tandag City
KONTEMPORARYONG ISYU
 ay tumutukoy sa anumang pangyayari, ideya, opinyon, o paksa sa kahit anong
larangang may kaugnayan sa kasalukuyang panahon.
 Sumasaklaw sa kahit anong interes ng mga tao.
Kontemporaryong isyung PANLIPUNAN:

 HALALAN-pormal na proseso ng pagpapasiya ng mamamayan na pumili ng mga
indibiwal na mamumuno sa bayan.
 TERORISMO-ay isa sa mga pinakatampok na kontemporaryong isyu.
-isyu rin ang pagbibigay ng ransom.
 RASISMO-paniniwala na ang lahi ang pangunahing tumutukoy sa katangian at
kakayahan ng isang tao.
Kontemporaryong isyung PANGKALUSUGAN:

 SOBRANG KATABAAN -pagiging masyadong mataba kapag inihambing sa
sariling kataasan.
 KANSER - malawak na pangkat ng iba’t ibang mga sakit na lahat ay
sumasangkot sa hindi na regulang paglago ng sihay.
 HIV/AIDS -isang sakit ng sistemang immuno ng tao na sanhi ng HIV.
 DRUG ADDICTION -pagkahumaling o pagkaadik ng isang tao sa pinagbabawal
na gamot.
Kontemporaryong isyung PANGKAPALIGIRAN:

 GLOBAL WARMING -pagtaas ng katamtamang temperatura ng himapapawid at
mga karagatan sa mundo.
 LINDOL -isang mabilis na paglabas ng enerhiya na nanggagaling sa ilalim ng
lupa. -paggalaw ng lupa
GRADUATE STUDIES
Tandag City
 BAGYO -isang unos o sigwa, pabilog na sistema na marahas at malakas na

hangin. -may dalang mabigat na ulan.
 POLUSYON -pagiging marumi ng kapaligiran.
-polusyon ng hangin at tubig.
Kontemporaryong isyung PANGKALAKALAN:

 EXPORT(Pag-angkat)/IMPORT - pagbili ng ating bansa ng mga produkto
mula sa ibang bansa.
- pinagbili ang ating produkto sa ibang bansa.
 ONLINE SHOPPING - patok na patok ito ngayon.
- maaring pumili at bumili ng gamit internet.
 MALAYANG KALAKALAN -patakaran kung saan ang pamahalaan ay walang
kinikilingan laban sa pag-aangkat o pagluluwas ng mga kalakal.
 SAMAHANG PANGDAIGDIGAN -ugnayan ng mga bansa sa daidig, na pinagbuti
sa pamamagitan ng kalakalang panlabas.
SAAN MAKAKASIPI NG MGA ISYU?

1. PRINT MEDIA - DIYARYO, MAGASIN, KOMIKS
2. VISUAL MEDIA - BALITA, DOCUMETARIES, PELIKULA, DRAMA SA TV
3. ONLINE MEDIA - ONLINE BLOGS, WEBSITE, FACEBOOK
Panitikan:
 Tabloid (pahayagan)
 Komiks
 Magasin
 mga Kontemporaryong Dagling Katha
KAHALAGAHAN:
 Nalilinang ang kritikal na pag-iisip.
 Naiuugnay ang sarili sa isyu.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
 Napahahalagahan ang mga tauhan, pangyayari, at isyu.

 Nahahasa ang iba’t ibang kasanayan at pagpapahalaga.
 PRINT MEDIA - batis ng kontemporaryong isyu.
 PAGGAMIT - nahuhubog nito ang kasanayan sa pagbabasa at pag-unawa.
 PAGBABASA - ang kasanayang pangwika at panggramatika.
 Nagiging bihasa sa pakikipagtalastasan at pakikinig.
 Makabubuo ng lipunang mulat, mapanuri, at matalinong tumutugon sa mga
hamon ng kontemporaryong isyu.
PAGNILAYAN
 Ikaw ay bahagi ng masalimuot na lipunan. Gaano ka kamulat sa mga
kontemporaryong isyu?
 Paano mo pa pauunlarin ang iyong kamalayan sa mga nangyayari sa paligid?
GRADUATE STUDIES
Tandag City
PAGSASANAY!
Pangalan:___________________________ Petsa:________________
I. PAGKILALA
Panuto: Kilalanin kung sino o ano ang tinutukoy sa bawat pangungusap. Isulat sa
patlang pang titik lamang.
_________1. Isa sa mga pinakatampok na kontemporaryong isyu.
_________2. Paniniwala na ang lahi ang pangunahing tumutukoy sa katangian at

kakayahan ng isang tao.
_________3. Malawak na pangkat ng iba’t ibang mga sakit na lahat ay sumasangkot sa

hindi na regulang paglago ng sihay.
_________4. Batis ng kontemporaryong isyu.
_________5. Tumutukoy sa anumang pangyayari, ideya, opinyon, o paksa sa kahit

anong larangang may kaugnayan sa kasalukuyang panahon.
_________6. Pagiging masyadong mataba kapag inihambing sa sariling kataasan.
_________7. Ano ang midyum na inirerekomenda ng mga dalubhasa upang higit na

mahubog ang kakayahan ng mag-aaral sa pag-unawa kaugnay ng mga
kontemporaryong isyu?
_________8. Pormal na proseso ng pagpapasiya ng mamamayan na pumili ng mga
indibiwal na mamumuno sa bayan.
_________9. Isang mabilis na paglabas ng enerhiya na nanggagaling sa ilalim ng lupa.
_________10. Maaring pumili at bumili ng hindi gamit internet.
_________11. Ang dyaryo, magasin at komiks ay kabilang sa anong medya?

_________12. Pagtaas ng katamtamang temperatura ng himapapawid at mga
karagatan sa mundo.
II. TAMA O MALI

Panuto: Basahin at unawain kung tama o mali ang mga sumusunod na pahayag.
Isulat ang T kung tama at M kung mali.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
_________13. Ang pagbabasa ay nakahuhubog ng kasanayang pangwika at

panggramatika.
_________14. Sa pagbabasa nagiging bihasa sa pakikipagtalastasan at pagsasalita

ang mga tao.
_________15. Ang pagkakaroon ng kamalayan sa kontemporaryong isyu ay

nakalilinang ng kritikal na pag-iisip.
III. PAGTATALA
Panuto: Itala ang hinihingi ng mga sumusunod.

16-20. Mga Kontemporaryong Isyu
21-22. Tatlong halimbawa ng online media na mapagsisipian ng mga isyu.
23-25. Tatlong media na mapagsisipian ng mga isyu.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
KONTEMPORARYONG PANITIKANG FILIPINO
PAKSA KASANAY BILA BILA MADA KATAMT MAHI

ANG NG NG LI AMAN RAP
PAMPAGK NG NG 70 % 20% 10%
ATUTO SESY AYT
ON EM
BILANG IKALAWANG WIKA

GRADUATE STUDIES
Tandag City
MGA ISYU NG NAIBIBIGAY

KONTEMPOR ANG MGA 3 25 1,2,3,4, 21, 22, 23, 13, 14,
ARYONG ISYU NG ORAS 5,6,7, 24, 25 15
PANITIKAN KONTEMPORA 8,9,10,1
RYONG 1,12,
PANITIKAN 16, 17,
18, 19,
20
KABUUAN 25 17 5 3
INIHANDA NI:
SHELLY L. LAGUNA
MAFLT
KASAYSAYAN NG KONTEMPORARYONG PANITIKAN
PANITIKAN SA IKATLONG REPUBLIKA :
KALIGIRANG KASAYSAYAN
 Naalis ang Pilipinas sa ilalim ng Batas Militar (noong ika-2 ng Enero, 1981)
 “Ang Bagong Republikang Pilipinas”
 Ang Panahon ng Ikatlong Republika”

GRADUATE STUDIES
Tandag City
MGA PANULAANG TAGALOG SA IKATLONG REPUBLIKA
TULA
 Romantiko at Rebolusyonaryo.
 Mga nagaganap noon sa Pamahalaan.
 Maapoy, marahas, makulay, mapagtungayaw.
AWIT
 Kalungkutan o pagdadalamhati, kahirapan, paghahangad ng tunay na kalayaan,

pagibig sa Diyos, sa bayan at sa kapwa.
PELIKULA
 Pagdiriwang ng pista
 Nauukol sa Sex.
BABASAHIN
 “Crony Newspaper”: Bulletin today, peoples Journal at Peoples Tonight.
 Mga tinangkilik na pahayagan: Forum Daily Inquirer, Manila Times at Malaya
 Komiks at Magasin: Kislap, Modern magasin, Bulaklak, Liwayway, Lovelife at

iba pa.
PANITIKAN SA KASALUKUYAN: KALIGIRANG KASAYSAYAN
 “PEOPLE’S POWER” o LAKAS NG BAYAN (mula ika-21 hanggang ika-25 ng

Pebrero 1986)
 samahang bayanihan
 nasilayan ang pagtutulungan, pagmamalasakitan, pagkakaisa, pagbibigayan,

pagkamatiisin at pananalig sa panginoon.
 isinilang ang bagong uring PILIPINO
KALAGAYAN NG PANITIKAN
 Bagama’t iilang buwan pa lamang ang pagkakasilang ng tunay na Republikang

Pilipinas, ang pagbabago sa ating panitikan ay mababakas na sa ilang mga tula,
awit, pahayagan, sanaysay, talumpati, at mga programa sa telebisyon.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
PANULAAN SA KASALUKUYAN
 Sa kabuuang tanaw, mga sanaysay, awit, talumpati, at mga tula pa rin ang
masasabing nangunguna sa sangay ng Panitikang Pilipino nang Panahon ng
ikatlong Republika.
PANAHON NI FERDINAND MARCOS
(1965-1986)
 Panahon ng Aktibismo
 Bagong Hukbo ng Bayan(New People’s Army)
 Burgis
 Walang pakialam
 Pagbabago sa takbo ng Pamahalaan
 Batas Milita/ Martial Law
 Duguang Plakard
 Damdaming mapaghimagsik
 Kamulatang Panlipunan
 Kabulukan ng Lipunan
TULA
 Pagmamasid at pagsusuri ng kalagayan ng bata.
 Pagsisiwalat ng katiwalian at dayukdok na pagpapasa ng mga nanunungkulan.
 Tahasang masasbing labag sa kagandahang asal at karahasan sa pananalita.
MAIKLING KWENTO
NOBELA AT DULA
 Makatotohanang salita
 Mapangahas na salita
PELIKULA
GRADUATE STUDIES
Tandag City
 Malalaswa
 Pelikulang Bomba
 Gulo na namamayapag
PANAHON NI CORAZON AQUINO
(1986-1992)
 Pagkaromantiko at rebolusyonaryo
AWIT
 Coritha at Eric - Laban na
 Freddie Aguilar - Bayan ko
PAHAYAGAN, KOMIKS AT MAGASIN
 Crony newspaper
 Magasin: Bulaklak, Liwayway
KABUUANG TANAW
 Sanaysay, awit, talumpati at tula
PANAHON NI FIDEL V. RAMOS
(1992-1998)
 Ikalabing-dalawang Pangulo ng Republika ng Pilipinas.
 Pagsasaayos sa estuktura ng Pamahalaan.
ROGELIO SICAT
 Ipinanganak noong Hunyo 26, 1949 sa San Isidro, Nueva Ecija.
 Nag-aral sa UST
 Unang nakita sa Liwayway
 Naging Dean sa UP Diliman
 Pinarangalan ng Manila Critics Circle ng Natinal Books Award

GRADUATE STUDIES
Tandag City
 Mga Agos sa Disyerto
 Mga kilala niyang akda(Impeng Negro,Moses Moses)
LIWAYWAY ARCEO
 Nakasulat ng 90 nobela, 2 libong mahigit na kuwento, 1 libong mahigit na

sanaysay, 36 tomo ng iskrip sa radyo, 7 aklat ng salin, 3 iskrip sa telebisyon at di
mabilang na lathalain.
 Mga pangunahing aklat:
-Maling Pook, Maling Panahon…Dito, Ngayon(1998).
-Mga Bathalang Putik(1998)
-Titser(1995)
Sa kasalukuyan ay umuunti na ang bilang ng mga panitikang Pilipino na

tumatatak sa mga utak ng mga Pilipino, lalo na sa ating kabataan. Madalas ay galing
Amerika o iba pang bansa ang mga panitikang nagagamit ngayon, kaya naman ay mas
bumababa ang tingin ng mga tao sa mga likhain ng mga dating kamay ng bansang ito.
Nakakalimutan na ang halaga, pati na rin ang galing ng ating mga manunulat, direktor
at artistang nagbibigay karangalan sa wika at panitikang Pilipino.
Sa panahon ngayon ay mapapansin din ang mabilis na paglaki ng mga kabataan,

kasama rin ito ang mabilis na paglimot sa likhaing gawa ng Pilipino. Maaari din maging
dahilan ng kanilang pagkalimot at pagkawalan ng interes sa mga ito ay dahil hindi nila
mai-ugnay ang sariling mga karanasan sa mga tauhang makikita sa mga akdang
pinapalabas.
Ang mga manunulat na Pilipino ay patuloy na kumatha ng mga tula, maiikling kwento,
nobela at sanaysay na pumapaksa sa lipunan, sa kasarian o di kaya naman ay bunga
ng mga personal na intensyon o pagnanais na magbahagi ng karanasan sa
mambabasa.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
 Ang kontemporaryong panitikan ay ang makabagong o pangkasalukuyan na

sulatin na inililimbag.
 Ang pagkakaroon ng kontemporaryong panitikan ay nagbibigay rin ng pag-asa
sa mga Pilipino na magkaroon ng sariling puwesto ang ating panitikan sa
pandaigdigang literatura.
Panahon ni Joseph Estrada (1998-2001)

 Joseph Marcelo Ejercito
 Mas kilala bilang Erap
 1998 hanggang 2001
 Erap Para sa mahirap
Tanyag sa Panahong ito:

Roberto Anunuevo
- Makata, tagasalin, at editor
- Pagsiping sa Lupain
- Nakatanggap sya ng Parangal sa Palanca
Doreen G. Fernandez
- Nagtapos sya sa St. Scholasticas Collage sa Manila
- The Food of the Philippines: Authentic Recipes from the pearl of the Orient
- Palayok: Philippine food through time, On site, In the Pot.
Rommel N. Angara
- Kontemporaryong manunulat sa Ingles at Filipino
- Why do they cut me Lord?
- Pa’no na ang Pasko?
Panahon ni Gloria Macapagal Arroyo (2001-2010)

Genoveva Edroza-Matute (Aling Bibeng)
- Ina ng Makabagong Maikling kuwentong Filipino
GRADUATE STUDIES
Tandag City
- Pinakamaimpluwensyang manunulat ng kanyang panahon

- 46 na taon bilang guro
- Pagiging guro, pagiging babae at pagiging nana yang laging paksa.
- Pangunahing tatak ng akda: Pagtitimpi
- Laging may urot sa dulo ang kanyang mga kuwanto.
- Marson 21, 2009 kamatayan
- Pambansang Alagad ng Sining sa Panitikan
Mga akda:
- Yumayapos sa takipsilim at pagbabago: nararamdaman ng matatanda
- Parusa
- Pagbalik
- Paglalayag sa puso ng isang bata: base sa katauhan ng isang estudyante nya
dati.
- Ang kuwento ni Mabuti
- 1950 – Unang Palanca
- Kauna-unahang nakapag-uwi ng parangal
Mga Karangalan:
- Gawad Cultural of the Philippines para sa Sining (panitikan)
- Republic Literary Awards ng National Commision for Culture and Arts
- Lifetime Achievement Award para sa Panitikan
- St. Hildegarde of Bingen Award for women-pioneers of Philippines Media
Panahon ni Benigno Aquino (2010-Kasalukuyan)

Sa panahon ni NoyNoy umusbong ang mga sumusunod:
o Pickup lines
o Mga banat
o Mga banda
o Modernong awit
o Makabagong pelikula
o Internet
GRADUATE STUDIES
Tandag City
Sa panahong ito:
Kinilala ang Eraserheads sa pagpapasigla muli sa OPM
Nagbigay daan ito sa marami pang musikero gaya ng Parokya ni Edgar, Silent
Sancturay, Spongecola at marami pang iba.
Nagkaroon ng mga dulang pambata tulad ng Batibot at mga dulang panradyo
para sa mga matatanda.
Ngayon, sinalin ang mga panitikan hindi lamang sa mga pahayagan, magazine,
at aklat, hindi lamang sa anyo ng pelikula, palabas o telebisyon o kaya’y
programang panradyon – kundi sa pamamagitan din ng Internet.
Nagkaroon ng Blogging, Video Clipping, at Audio Airing na patuloy na
bumubuhay sa panitikan hindi lang ng Filipino kundi ng Ibang lahi mandin.
Awit:
 Magkaisa nina Tito Sotto, Homer flores at E. dela Pena
 Handog ng Pilipino sa Mundo ni Jim Paredes
Sanaysay
 Pag-ibig laban sa Tangke - Teresita Sayo
 Dikta ng Dayuhan – Romulo Caralipio
IMPLUWENSYA NG TEKNOLOHIYA SA PANITIKAN
 Karaniwang hindi na bumubuklat ng libro kung hindi ay magbabasa na lang sa
kanilang ebook
 Pinadali ang marami sa mga kritikal na proseso sa industriya at sambahayan
 Mas makamura sa libreng pagbabasa sa internet o downloadable stories/ebooks.
 kaysa magbasa ng salaw’ikain, nagbabasa na lang ng mga love quotes at kung
ano ano pa
 kaysa mag basa ng mga epiko at maikling kuwento, ngayong mas masayang
magbasa ng mga wall posts sa Facebook.
 Kaysa manuod ng Moro-moro at balagtasan, awit at korido, manuod na lang ng
Fliptop sa youtube at o manuod na lang ng concert ni Nicki Minaj o kaya ng
Maroon 5.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
 Kaysa makipagbugtungan ay maglalaro na lang ng Dota kasama ang mga

kaibigan.
Mga Manunulat sa Makabagong Panahon

Jose Flores Lacaba
 Mas kilala bilang Pete Lacaba
 Ipinanganak sa Cagayan de Oro Noong Agosto 20, 1945
 Dinakip at ikinulong ng dalawang taon
 Sumabak din sya sa pagsusulat ng mga Iskrip sa pelikula.
 Mga isinulat nya sa panahon ni Marcos:
Mga Kagila-gilalas na Pakikipagsapalaran
Prometheus Unbound
Days of Disquiet, Night of Rage
Emmanuel Agapito Lacaba
 Mas kilala bilang Eman
 Ipinanganak noong Disyembre 10, 1948
 Sinulat ang Awit ni Kuala (Tinimbang ka Ngunit kulang) at iba pang kilalang
awitin sa Cebu
 Icarus
 Panday Sining – First Quarter Storm
 Madalas syang naikukumpara kay Arthur Rimbaud
 Tinaguriang nag-iisang manunulat na martyr
 Ginwa ng Cultural Center of the Philippines ang Gawad Eman Lacaba Awards
para sa mga batang manunulat.
 Pinatay siya noong MArso 18, 1976 sa Tucaan Balaag, Asunciomn Davao del
Norte. Babalik sya sana sa lungsod para sa bagong takda at susulat pa sana ng
iskrip para kay Lino Brovka. Namatay sya sae dad na 27 taong gulang.
Panitikan sa panahon ng Internet

GRADUATE STUDIES
Tandag City
MAY BISA ang pagbabasa na humihigit sa nakaimprentang teksto ng mga aklat,

lathalain at iba pang mga babasahin.
Bisa na nakapagpapaintindi sa mga bata ng mahahalagang alituntuning-moral sa
buhay, sa pamamagitan ng mga hayop na nakikipaghalubilo at nakikipag-usap sa
bawat isa. Bisa na nakapagpapalawak ng bokabularyo sa wikang Filipino man o sa
Ingles. Bisa na nakapagpapalakbay sa mortal na buhay ng mambabasa tungo sa iba’t
ibang dimensiyon ng mundo.
Ngunit ano na nga ba ang kahalagahan ng pagbabasa sa nagmamadaling
panahon ng internet at social media lalo na ngayong buwan ng Abril na ipinagdiriwang
ang Buwan ng Panitikang ng Filipinas?
Masasabi na ang layunin ng selebrasiyong ito ang pagpapaunlad sa kaalaman
ng mga Filipino ukol sa panitikang Filipino (paglilinaw, ang sumasalamin ang panitikang
Filipino sa lahat ng panitikan sa bansang Filipinas at hindi lamang “Tagalog”) gayundin
ang pagtataguyod ng isang kultura ng pagbabasa sa Filipinas.
Mababatid na sumasabay ang panitikan sa modernisasiyon ng mundo—sa
pabago-bagong aspekto ng teknolohiya at internet. Ang modernisasiyon na ito ang
nagluwal sa mga makabagong anyo at pamamaraan ng pagtula, pagkukuwento at iba
pang anyo ng panitikan.
Nariyan ang mga kuwentong isinulat sa anyo ng isang bidyo na may kaagapay
na musika habang binabasa kung saan maaalalang sumikat si Marcelo Santos III, na
mayroon na ngayong dalawang nailimbag na libro. Nariyan ang mga lupon ng maiikling
tula na mabilis basahin ni Lang Leav. Nariyan ang lumalagong panitikan ng spoken
word poetry sa bansa kung saan naging tanyag si Juan Miguel Severo na
pinamagatang “Prinsipe ng Hugot.” At nariyan din ang battle rap na pinabantog ng
FlipTop Battle League na itinuturing na makabagong anyo ng balagtasan.
Dahil din sa internet, mas naging malapit o accessible ang mga akda, tula at sulatin ng
mga manunulat sa maraming mambabasa. Katulad na lamang ng mga kuwento sa
Wattpad na kalaunan inilimbag bilang mga aklat.
Nariyan ang mga social networking site na nagsisilbing plataporma ng mga
manunulat. Halimbawa na lamang dito ang unang aklat ni Joselito Delos Reyes na
GRADUATE STUDIES
Tandag City
iStatus Nation, lupon ng kaniyang mga istatus sa Facebook na tumatalakay sa iba’t

ibang mukha ng buhay: masaya, masalimoot, mapolitika, “ma-ano-ano.”
“Ang mga makabagong anyo at pamamaraan ng pagkukuwento ang nagpalapit
sa bituka ng henerasiyon ngayon o tinatawag na mga “milenyal” sa kultura ng
pagbabasa. Walang masama sa pagbabasa ng Wattpad, ang mahalaga rito nagbabasa
sila,” ani Delos Reyes sa naunang ulat ng Varsitarian.
Nakatutulong nga ang mga ito upang maging malay ang mga milenyal sa kultura
ng pagbabasa. Ngunit sapat ba ito? Hindi siguro. Hindi tayo nakatitiyak kung may
kalidad na pampanitikan ang mga akdang binabasa nila sa internet lalo na sa social
media.
May malay nga sila sa pagbabasa ng ganitong mga akda, ng mga hugot at mga
bidyong may musika, ngunit mulat ba sila sa makulay at malawak na kasaysayan ng
panitikang Filipino?
Halimbawa, sa mga maiikling kuwento ni Nick Joaquin? Sa mga tula nina Rio
Alma, Bienve?ido Lumbera at Edith Tiempo? Ang tanong pa nga, kilala ba sila ng mga
milenyal na kinalakhan na ang mga modernong manunulat?
Sa mga milenyal ngayon, higit sa kilalang mga Filipinong manunulat, tunay ba
talaga nilang binabasa at ninanamnam ang hiwaga ng kanilang mga akda? Hindi
masama ang pagbabasa ng mga banyagang akda ngunit mas mabuting malaman at
mabasa rin ang mga akdang isinulat ng mga Filipino pagkat ang mga akdang ito ang
sumasalamin sa ating kultura at pagka-Filipino.
Dagdag pa rito, higit pa sa kultura ng pagbabasa ang nanganganib na pagkalaho
ng ilang mga panitikan sa Filipinas. Sa isang ulat, natatakot ang ilang mga
Kapampangang makata dahil iilan na lamang sa kanilang probinsiya ang may interes at
humaling sa pagtula sa Kapampangan.
Ayon pa sa ulat, internet ang tinutukoy na isa sa mga dahilan ng kawalan ng

interes ng mga milenyal sa ganitong panitikan dahil mas nahuhumaling ang mga
mambabasa ngayon sa mga banyagang akda at ibang anyo ng panitikan.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
Higit sa layunin ng pagkakaroon ng kultura ng pagbabasa sa bansa at pagtatampok sa

panitikang Filipino ngayong buwan ng Abril, hinihimok tayo ng selebrasiyong ito na
kilalanin at alamin ang ating pagka-Filipino sa pamamagitan ng mga akdang kinatha—
hindi lamang gamit ang tinta kundi ang buhay at karanasan—ng mga Filipinong
manunulat.
Katulad na lamang ng nagsulat ng sanaysay na ito—isa siyang Kapampangan,
ngunit kamakailan lamang niya nalaman kung ano ang Krisotan (ang Kapampangang
anyo ng balagtasan). Jasper Emmanuel Y. Arcalas
PAGSASANAY!
Pangalan: _________________________________ Petsa:___________________
Baitang at Seksyon: _________________________ Marka:___________________
I. PAGKILALA
Panuto: Basahin ng mabuti at Ibigay ang tamang sagot sa bawat bilang.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
1. _________ Kailan naalis ang Pilipinas sa ilalim ng Batas Militar?

2. _________ Taon kung kalian nagsimula ang Panahon ni Ferdinand Marcos?
3. _________ Ang Panitikan sa ikatlong Republika ay tinatawag ding?
4. _________ Kailan ipinanganak si Rogelio Sicat?
5. _________ Nakasulat ng 90 nobela, 2 libong mahigit na kuwento, 1 libong
mahigit na sanaysay?
II- PAGTATALA Panuto: Ibigay ang tamang sagot na hinihingi sa bawat bilang.
MGA PANULAANG TAGALOG SA IKATLONG REPUBLIKA
6.
7.
8.
9.
MAGBIGAY NG TATLONG KALIGIRANG KASAYSAYAN NG PANITIKAN SA
KASALUKUYAN
10.
11.
12.
MAGBIGAY NG APAT NA KARANGALANG NATAMO NI ROGELIO SICAT
13.
14.
15.
16.
MGA PANGUNAHING AKLAT NI LAWAYWAY ARCEO
17.
18.
MAGBIGAY NG DALAWANG BABASAHIN SA PANAHON NG IKATLONG REPUBLIKA
19.
20.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
KONTEMPORARYONG PANITIKANG FILIPINO BILANG IKALAWANG WIKA
SUMMER A.Y 2018-2019
BILAN BILAN MADALI KATAMTAM MAHIR

PAKSA MGA G NG G NG 70 % AN AP
KASANAYANG SESYO AYTE 20% 10%
PAMPAGKATU N M
TO
GRADUATE STUDIES
Tandag City
 Panitikan sa
KASAYSAYAN NG ikatlong
KONTEMPORARY Republika
ONG PANITIKAN  Mga 3hrs 20 1,2,3,6,7,8,9,10 13,14,15,16 4,5
Panulaang ,11
Tagalog sa 12,17,18,19,20
ikatlong
Republika
 Panitikan sa
Kasalukuya
n
 Panahon ni
Ferdinand
Marcos
 Panahon ni
Corazon
Aquino
 Panahon ni
Fidel V.
Ramos
KABUUAN 3hrs 20 14 4 2
INIHANDA NI:
JOEYCE L. PONTEVEDRA
PAGSASANAY!
Pangalan:___________________________ Petsa:________________
Kurso:______________________________ Iskor:_________________
GRADUATE STUDIES
Tandag City
A. Piliin ang tamang sagot sa loob ng Kahon. Sagutin ang mga sumusunod na
katanungan.
Kontemporaryong Panitikan Panahon ng Internet Geneveva Matute
Magkaisa Panahon ni Benigno Aquino Roberto Anunuevo
Joseph Estrada Arthur Rimbaud Jose Flores Lacaba Gloria Arroyo
Rommel Angara Eraserheads Emmanuel Lacaba Panahon ni J.E.E
2 taon 46 taon 10 taon 56 taon
______________ 1. Makabago o pangkasalukuyan na sulatin na inililimbag.

______________ 2. Mas Kilala bilang Erap.
______________ 3. Siya ang Kontemporaryong manunulat sa Ingles at Filipino.
______________ 4. Mas kilala sa bansag bilang Aling Bibeng.
______________ 5. Ilang taon nanilbihan si Aling bibeng bilang guro?
______________ 6. Ina ng makabagong maikling kuwentong Filipino.
______________ 7. Sa panahong ito nakilala ang Eraserheads sa pagpapasigla muli
sa OPM.
______________ 8. May bisa ang pagbabasa ng nakaimprentang teksto ng mga aklat
at iba pang mga babasahin sa panahong ito.
______________ 9. Ano ang pamagat ng awiting inawit nina Tito Sotto, Homer flores at
E. dela Pena.
______________ 10. Mas kilala bilang Eman.
______________ 11. Siya ay mas tanyag sa tawag na Pete Lacaba.
______________ 12. Kanino madalas na ikukumpara si Emmanuel Lacaba?
______________ 13. Ilang taon nabilanggo si Jose Lacaba?
______________ 14. Sa panahon ni P.Estrada siya ang tanyag na makata, tagasalin at
GRADUATE STUDIES
Tandag City
editor.
______________ 15. Siya ang Pangulong nanungkulan sa taong 2001 hanggang 2010.
B. Enyumerasyon: Ibigay ang mga sagot sa hinihingi ng bawat bilang.
16.-20. Mga Uri ng Panitikan sa Panahon ng Pananakop ng Espanyol
21-25. Sa panahon ni PNOY umusbong ang mga sumusunod na kontemporaryong

Panitikan
C. IPALIWANAG: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan. Ang bawat bilang

ay may katumbas na 10 puntos.
1. Paano mo masasabi na malaki ang impluwensya ng teknolohiya sa Panitikan?
2. Kung ikaw ang papipiliin ano ang mas mabisa o kaaya-ayang panitikan? Noong
unang Panahon o sa Kontemporaryong Panitikan?
Kontemporaryong Panitikan Tungo sa Kultura at Panitikang Popular
A. Panitikan: Panitikang Popular na Babasahin
Pahayagan(tabloid)/broad sheet
Komiks
GRADUATE STUDIES
Tandag City
Magasin
Kontemporaryong Dagli
B. Wika: Antas ng Wika
Pormal
Di-pormal
Balbal
Tabloid: Isang Pagsusuri William Rodriguez II
“Sinasabing ang tabloid ay pang masa dahil sa Tagalog ito nakasulat bagama't
ilan dito ay Ingles ang midyum.”
Sinasabing ang tabloid ay pang masa dahil sa Filipino ito nakasulat bagama't ilan
dito ay Ingles ang midyum. Hindi katulad sa broadsheet na ang target readers ay Class
A at B. "Yun nga lang sa tabloid ay masyadong binibigyangdiin ang tungkol sa sex at
karahasan kaya't tinagurian itong 'sensationalized journalism.' Bihira lamang maibalita
ang magagandang kaganapan sa ating bansa.
Komiks
Ang komiks ay isang grapikong midyum na ang mga salita at larawan ay

ginagamit upang ihatid ang isang salaysay o kuwento. Maaaring maglaman ang komiks
ng kaunting diyalogo sapagkat binubuo ito ng isa o higit pang mga larawan, na
maaaring maglarawan o maghambing ng pagkakaiba ng teksto upang higit na
makaapekto nang may lalim.
Bagaman palagiang paksang katatawanan ang komiks, sa kasaysayan, lumawak

na ang sakop ng anyo ng sining na ito na kinabibilangan ng lahat ng mga uri (genre),
hinahayaan ang mga artistang tuklasin ang kanilang sariling ekspresyon.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
MAGASIN
Bunsod nang mabilis na pagbabago ng panahon, unti-unting humina ang

produksiyon ng Liwayway. Nag-iba ang panlasa ng mga Pilipino mula nang
magpasukan ang iba’t ibang magasin mula sa ibang bansa.
Sa kasalukuyan, naririto ang nangungunang mga magasin na tinatangkilik sa

bansa.
1. FHM (For Him Magazine) - Ang magasing ito ay tumatayo bilang

mapagkakatiwalaan at puno ng mga impormasyon na nagiging instrumento upang
mapag-usapan ng kalalakihan ang maraming bagay tulad ng buhay, pag-ibig, at iba pa
nang walang pag-aalinlangan.
2. Cosmopolitan – Magasing pangkababaihan. Ang mga artikulo dito ay nagsisilbing

gabay upang maliwanagan ang kababaihan tungkol sa mga pinakamainit na isyu sa
kalusugan, kagandahan, kultura at aliwan.
3. Good Housekeeping - Isang magasin para sa mga abalang ina. Ang mga artikulong
nakasulat sa dito ay tumutulong sa kanila upang gawin ang kanilang mga
responsibilidad at maging mabuting maybahay.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
4. Yes! - Ang magasin tungkol sa balitang showbiz. Ang nilalaman nito ay palaging
bago, puno ng mga nakaw-atensyon na larawan at malalaman na detalye tungkol sa
mga pinakasikat na artista sa bansa.
5. Metro - Magasin tungkol sa fashion, mga pangyayari, shopping at mga isyu hinggil
sa kagandahan ang nilalaman ng Metro.
6. Candy - Binibigyan ng pansin ang mga kagustuhan at suliranin ng kabataan. Ito ay

gawa ng mga batang manunulat na mas nakauunawa sa sitwasyon ng mga
mambabasa.
7. Men’s Health – Magasin na nakatutulong sa kalalakihan tungkol sa mga isyu ng

kalusugan. Mga pamamaraan sa pag-ehersisyo, pagbabawas ng timbang, mga
pagsusuri sa pisikal at mental na kalusugan ang nilalaman nito, kung kaya ito ay naging
paborito ng maraming kalalakihan.
8. T3 - Isang magasin para lamang sa mga gadget. Ipinakikita rito ang mga
pinakahuling pagbabago sa teknolohiya at kagamitan nito. Ito rin ay may mga
napapanahong balita at gabay tungkol sa pag-aalaga ng mga gadget.
9. Entrepreneur – Magasin para sa mga taong may negosyo o nais magtayo ng

negosyo.
KONTEMPORARYONG DAGLI
Ang dagli ay isang anyong pampanitikan na maituturing na maikling maikling

kuwento. Karaniwang napagkakamalang katumbas ng flash fiction o sudden fiction sa
Ingles ang dagli. Ang dagli ay halos ihambing din sa tulang tuluyan, pasingaw, at proto-
fiction o micro-fiction sa Ingles.
Narito ang isang halimbawa ng dagli na isinulat ni Salvador R. Barros
"Tungkol sa mga bagay na pumapasok sa pandinig, ang lalaki, babae, at reporter ay

may malaking ipinagkakaiba.” "Ang pumapasok sa isang tainga ng lalaki ay lumalabas
sa kabila.”
"Ang pumapasok sa dalawang tainga ng babae ay lumalabas sa bibig.”
"At ang pumapasok sa dalawang tainga ng reporter ay lumalabas sa pahayagan."
(Sampagita, 8 Nobyembre 1932)

GRADUATE STUDIES
Tandag City
ANTAS NG WIKA
Nahahati ang antas ng wika sa dalawa: Pormal at Di-pormal at sa loob ng bawat

isa ay may iba pang antas. Sa Pormal, nariyan ang pambansa, pampanitikan at
Teknikal. Samantala ang mga Di-pormal naman ay lalawiganin, kolokyal at balbal.
1. Pormal – Wikang ginagamit sa mga seryosong publikasyon, tulad ng mga aklat, mga
panulat na akademiko o teknikal, at mga sanaysay sa mga paaralan. Ito ay impersonal,
obhetibo, eksakto, at tiyak. Ito ay gumagamit ng bokabularyong mas komplikado kaysa
sa ginagamit sa pang-araw-araw na usapan. Gumagamit din ito ng mga pangungusap
na binubuo ayon sa mga panuntunang gramatikal.
2. Di-Pormal – Wikang ginagamit ng karamihang tao araw-araw. Simple lang ang

bokabularyo nito at ang mga pangungusap nito ay maiigsi lamang. Tinatanggap dito
ang tonong kumberseysyonal at ang paggamit ng mga panghalip na “ako” at “mo.” Hindi
ito mahigpit sa tamang paggamit ng din- rin, dawraw, kaunti-konti, atbp. Ang mga
artikulo at kolum sa mga diyaryo na parang nakikipag-usap lamang sa mambabasa ay
kadalasang gumagamit ng mga wikang dipormal. Ito rin ang mga wikang ginagamit sa
pagsulat sa mga kaibigan.
Halimbawa nito ay ang salitang balbal tumutukoy sa kataga o pariralang likha o

hiram sa ibang wika na karaniwang ginagamit ng mga mababa ang katayuan sa buhay.
Kung ito’y hiram, binabago ang anyo nito upang maiakma sa paggamit.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
PAGSUSULIT
(Kontemporaryong panitikan tungo sa kultura at panitikang popular)
I. Tukuyin ang hinihingi ng bawat aytem. Piliin ang sagot sa ibaba.
a. Pormal i. Yes!
b. Tabloid j. Cosmopolitan
c. Di pormal k. Candy
d. Komiks l. T2
e. Balbal ` m. Good Housekeeping
f. Dagli n. Metro
g. Magasin o. Men’s health
h. FHM p. Entrepreneur
1. Kuwentong isinalarawan ng mga dibuhista.
2. Pahayagan ng masa.
3. Kuwentong higit na maikli sa maikling kuwento.
4. Makulay na babasahin na hitik sa iba’t ibang impormasyon
5. Wikang ginagamit sa mga seryosong publikasyon, tulad ng mga aklat, mga

panulat na akademiko o teknikal, at mga sanaysay sa mga paaralan.
6. Wikang ginagamit ng karamihang tao araw-araw
7. Tumutukoy sa kataga o pariralang likha o hiram sa ibang wika na karaniwang

ginagamit ng mga mababa ang katayuan sa buhay
8. Magasing pangkababaihan
GRADUATE STUDIES
Tandag City
9. Isang magasin para sa mga abalang ina
10. Ang magasin tungkol sa balitang showbiz
11. Magasin tungkol sa fashion, mga pangyayari, shopping at mga isyu hinggil sa
kagandahan
12. Binibigyan ng pansin ang mga kagustuhan at suliranin ng kabataan
13. Magasin na nakatutulong sa kalalakihan tungkol sa mga isyu ng kalusugan.
14. Isang magasin para lamang sa mga gadget
15. Magasin para sa mga taong may negosyo o nais magtayo ng negosyo
16. instrumento upang mapag-usapan ng kalalakihan ang maraming bagay tulad ng

buhay, pag-ibig, at iba pa nang walang pag-aalinlangan.
II. A. Basahin ang dagli at sagutin ang sumusunod ng mga tanong.
17. Ano ang paksa ng nabasang dagli?
18. Sino-sino ang mga tauhan?
19. Saan nagyari ang kwento?
20. Ilarawan si Toti batay sa kanyang ikinikilos sa kwento?
21-23. Anong antas ng wika ang ginamit sa kwento? Patunayan.

GRADUATE STUDIES
Tandag City
B. Suriin ang komiks at isulat ang mga bahagi nito.
III. Sagutin ang sumusunod na tanong.
1. Mahalaga ba ang antas ng wika sa pasalita o pasulat na komunikasyon?

Ipaliwanag ang iyong sagot.(6 puntos)
2. Sa iyong palagay, paano nakatutulong ang mga kontemporaryong babasahin sa

pag-unlad ng iyong pagkatao at sa lipunang iyong ginagalawan? (6 puntos)
GRADUATE STUDIES
Tandag City
KONTEMPORARYONG PANITIKAN TUNGO SA KULTURA AT PANITIKANG POPULAR
Moderate
Order Higher Order
Lower Order
Bilang ng Thinking Thiking Skills
Paksa Aytem
Thinking Skills
Skills (HOTS) / Kabuuan
(LOTS)/ 40%
(MOTS) / 30%
30%
KONTEMPORARYONG
PANITIKAN TUNGO SA 16 12 12
40 40
KULTURA AT PANITIKANG
POPULAR
(1-16) (17-28) (29-40)
KABUUAN 40 16 12 12 40
Inihanda nina:
ROWENA S. MANGINSAY
RICHEL A. TEPAN
GEAN U. SAMONTINA
GRADUATE STUDIES
Tandag City
ANYO AT HALIMBAWA NG KONTEMPORARYOMNG PANITIKAN
TATLONG URI NG KONTEMPORARYONG PANITIKAN
1.PAHAYAGAN
2. MAGASIN
3.KOMIKS
A.PAHAYAGAN
-diyaryo o peryodiko
-isang uri ng paglilimbag na naglalaman ng balita, impormasyon at patalastas,
kadalasang naimprenta sa mababang halaga.
-ito ay maaaring pangkalahatan o may espesyal na interes, at kadalasan itong
inilalathala ng araw- araw o lingguhan.
-kadalasang mga pangkasalukuyang balita ang nakalimbag.
- maaaring pangyayari sa politika,balita sa ibang bansa, kalakalan, kultura,
palakasan at opinyon (alinman sa editoryal, kolum, o guhit- larawang pampolitika).
1605
-inilathala ang kauna- unahang naimprentang perodiko.
Simula nang maging “journal” (talaan ng pangyayari) ang pahayagan, ang

propesyong may kinalaman sa paggawa ng diyaryo ay tinawag na peryodismo.
PANAHON NG DILAW NA PERYODISMO
-Ika- 19 na siglo
-Madaming pahayagan sa Amerika ay bumase sa mga nakaliligalig na mga
kwento, sinadya, ito upang galitin o pukawin ang madla imbes na magbigay
GRADUATE STUDIES
Tandag City
impormasyon, ang mahigpit na pamamaraan ng pag- ulat na nakabase sa pagsisiyasat

at kawastuhan ay muling sumikat bandang ikalawang pandaigdig.
- Noon, ang pahayagan ay madalas na pagmamay- ari ng mga makapangyarihang tao,

ginamit ito upang magkaroon ng boses sa pulitika.
1920
-halos lahat ng malalaking palimbagan ay naging bahagi ng ugnayang

pinalalakad ng malalaking samahan tulad ng Gannett, The McClatchy Company, Hearst
Corporation, Cox Enterprises,Landmark Media Enterprises LLC, Morris
Communications, The Tribune Company, Hollinger International, News Corportaion,
Swift Communications, at iba pa.
MGA MAAARING ILAGAY SA PAHAYAGAN:
*Ulat panahon
*Tudling ng Pagpapayo
*Mga tala ng mga palabas sa pelikula at teatro, shopping mall, restoran
*Pangulong Tudling o editoryal
*Mga Balitang showbis
*Mga palaisipan, krosword, suduko, at mga oroskopyo
*Pampalakasan
*Mga Biro at Katatawanan
*Lathalain
*Mga Balitang pangdayuhan/ balitang pandaigdig
*Pangmukhang pahina
GRADUATE STUDIES
Tandag City
Ang pahayagan ay may tatlong pangunahing tungkulin bilang isang uri ng pangmadlang
komunikasyon:
1. Magpaalam - Tungkulin ng peryodiko ang ipahayag sa madla ang nararamdaman,

nakikita at naiisip ng tao. Ang paghahayag ng katotohan ay dapat umiral. Sa isang
paghahayag ng balita ay hindi dapat magkaroon ng bias o pabor sa isang panig
lamang. Ang balita ay kailangang tapat at walang kinikilingan. Kailangan na ito'y
obhektibo (objective), naaayon sa panahon (timely) at may katuturan (significant).
Bilang isang uri ng komunikasyon, ito'y dapat nagpapaalam ng kaganapan sa publiko at

nagsisilbi bilang bantay ng pamahalaan (watchdog of the government).
2. Impluwensiya - Tungkulin ng peryodiko ang bigyan ng sapat na impormasyon ang

mga mambabasa upang sila'y makagawa ng sariling opinyon ukol sa mga isyu na
kinakaharap ng lipunan. Ang pahayagan rin ay dapat magig daan upang malayang
makapagpahayag ng opinyon ang mga indibidwal.
3. Pagpapalaganap ng Komersyo at Industriya - Ang advertising ang

nagsisilbing lifeblood ng mga pahayagan. Ngunit kailangang mag- ingat ng tauhang
editoryal ng isang pahayagan upang hindi maituring na balita ang isang advertisement.
Kinakailangan na may malinaw na pagkakaiba ang balita sa pag-aalok ng isang
produkto o serbisyo sa pahayagan.
DALAWANG URI NG PAHAYAGAN
1.BROADSHEET
2.TABLOID
*BROADSHEET*
-isang uri ng pahayagan na may laki at haba ang pormat.

- ito ay pahayagan na mayroong seryosong pagbabalita.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
- malawak ang saklaw nito.

- hindi lamang pambansa kundi kasama ang internasyunal
- karaniwang mambabasa nito ay may kakayahan sa buhay at edukado
- may posibilidad na gumamit ng isang tradisyunal na pamamaraan sa balita na
binibigyangdiin ang mga malalalim na sakop at maging mahinahon sa pagtatalakay sa
mga artikulo at editoryal.
-nailalarawan sa mga pamamagitan ng mahabang patayong mga pahina
(karaniwang 22 pulgada o 560 millimeters)
MGA LAYUNIN NG BROADSHEET
1.Mas epektibo ang broadsheet sa pangangalap ng balita dahil buong- buo ang
impormasyon na mahahanap dito, hindi naka “summary” ang mga balita at
nakasaad dito ang bawat detalye ng pangyayari.
2.Mas pinagkakatiwalaan ang balitang nasa broadsheet dahil mas makalidad ang mga
kinukuhang manunulat.
3.Mas nakukuha din ng mabilis ang impormasyong iyong nais malaman dahil nakaayos
ito batay sa kategorya.
*MGA BAHAGI NG BROADSHEET*
1)PANGMUKHANG PAHINA O COVER PAGE

-naglalaman ito ng pangalan ng pahayagan at ang mga pangunahin o
mahahalagang balita.
2) BALITANG PANDAIGDIG
-naglalaman ng mga balita mula sa iba’t ibang bansa at panig ng daigdig.
3) BALITANG PANLALAWIGAN
GRADUATE STUDIES
Tandag City
-naglalaman ng balita may patungkol sa sariling bansa o lugar.
4)PAHINANG OPINYON
-mababasa rito ang mga personal na opinyon, palagay, at kuro- kuro ng mga
manunulat hinggil sa iba’t ibang paksa.
5) PANGULONG TUDLING
-naglalaman mga kuro- kuro o puna na isinulat ng patnugot hinggil sa isang
napapanahong paksa o isyu.
6)BALITANG KOMERSYO
-naglalaman ng mga balita tungkol sa kalakalan, industriya at komersyo.
7)TANGING LATHALAIN
-dito makikita ang mga espesyal na artikulo o lathalain tungkol sa ilang paksang
kawili- wili sa mga mambabasa.
8)ANUNSIYO KLASIPIKADO
-naglalaman ng mga anunsiyo tungkol sa hanapbuhay, bahay, lupa, sasakyan, at
iba pang kagamitang ipinagbibili.
9)OBITWARYO
-nagsasabi ng mga taong namatay na. Nakasaad dito kung saan nakaburol at
kung kailan ililibing ang namatay.
10)LIBANGAN
-nagsasaad ng mga balita tungkol sa artista, pelikula, telebisyon, at iba pang
sining. Naririto rin ang krosword, komiks, at horoscope.
11)LIFESTYLE
GRADUATE STUDIES
Tandag City
-naglalaman ng mga artikulong may kinalaman sa pamumuhay, tahanan,

pagkain, paghahalaman, at iba pang aspeto ng buhay sa lipunan.
12)ISPORTS
-nagsasaad at nagkukwento ito ng mga balitang may kinalaman sa isports,
kumpetisyon o pampalakasan ng mga atleta.
MGA HALIMBAWA NG BROADSHEET
a.Philippine Daily Inquirer

b.Manila Bulletin
c.The Philippine Star
d.The Manila Times
e.Malaya at Kabayan
f.Manila Standard
g.The Philippine Post
h.The Business World
i. Sun Star
j. Business Mirror
*TABLOID*
-anyong print media at maliit na pahayagan na kakaunti ang mga bahagi
-isang uri ng dyaryo na mayroong mas maliit na sukat ng pahina kaysa sa
broadsheet
-walang pamantayan na sukat
-sinasabing mainam na pampalipas oras ng mga taong walang ginagawa
-maituturing na dyaryong pangmasa pagkat ito ay nakalathala na Tagalog na
lengguwahe imbes na Ingles, gaya ng ginagamit na lenggwahe sa mga broadsheet.
-ang mga kadalasang nagbabasa ay mga empleyado at trabahador
GRADUATE STUDIES
Tandag City
-may posibilidad ring maging mas lapastangan sa kanilang mga estilo ng

pagsulat.
- madaling mabili pagkat ito ay inilalako o ibinibenta sa mga baryo o liblib na
lugar na hindi sakop ng pagbabago.
-patok na patok sa masa ang tabloid dahil sa binibigyang diin ang mga kwento,
istorya, artikulo, kolumn o kahit na ang impormasyon ay pumapatungkol sa sex at
karahasan kaya’t tinagurian itong sensationalized journalism.
William Rodriguez
-sinasabing ang tabloid ay pangmasa dahil sa Tagalog ito nakasulat bagamat
ilan dito ay Ingles ang midyum.
-21 National Daily tabloid ang at apat lang naman sa weekly tabloid na kasalukuyang
umiikot sa buong bansa.
MGA BAHAGI NG TABLOID
1)HEADLINE
-ang mismong titulo ng pangunahing balita sa diyaryo.
-ang pangunahing balita
2)FRONT PAGE
-ang nagsisilbing pabalat sa diyaryo
-narito ang mga pang- akit
3)SPORTS PAGE
-naglalaman ng mga kasalukuyang balita tungkol sa pamplakasan
-ang krniwang binabasa ng mga kalalakihan
GRADUATE STUDIES
Tandag City
4)EDITORIAL PAGE
-napapalooban ng mga opinyon ng mga manunulat
-ang saloobin ng masa
5)SHOWBIZ
-Binubuo ng mga balitang pumapatungkol sa mga artista
-mayroon din itong blind items
6)NEWS SECTION
-ang pangunahing parte ng diyaryo kung saan naglalaman laht ng balita na
naganap sa kasalukuyan.
-mga balitang may katotohanan at ang iba ay pawang tsismis.
B. MAGASIN
-ay peryodikong publikasyon na naglalaman ng maraming artikulo, kwento,

larawan, anunsyo at iba pa.
-kalimitang pinopondohan ng mga patalastas.
-ito ay nagbibigay ng impormasyon sa mga mambabasa.
-may sukat na mas malaki kaysa aklat ngunit mas maliit kaysa pahayagan
-maaaring ito ay naglalaman ng mga larawan ng mga produkto na iniindorso ng mga
sikat na tao sa bansa.
MGA KAUNA- UNAHANG MAGASIN SA PILIPINAS
1)Lipang Kalabaw (1907)
-ang magasin ay pag- aari ng editor din nito sa Lope K. Santos

-tumatalakay sa mga isyu ng politika, lipunan at kultura.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
-naging kontrobersyal ang magasing ito dahil sa mga karikatura ng mga kilalang
personalidad ng panahong iyon.Ayon sa mga mananalaysay ng sining, ang mga
karikaturang ito ay iginuhit ni Jorhe Pineda.
1909
-tumigil ang operasyon ng magasin dahil sa mga reklamo ng mga opisyal ng
pamahalaan na parati nitong tinutuligsa.
Nailathala sa tatlong magkaibang panahon dahil sa paulit- ulit na pagpapatigil dito:
1907- 1909
1922- 1924
1947- 1948
2)Telembang (1922- 1924)

-ay isang satirikong lingguhang magasin na nasa sirkulasyon ng industriya noong
1922 hanggang 1924
-Inigo Ed Regalado, ang pangunahing editor.
-naglalaman ng mga nakakatawang mga kwento mga caricatures at mga
cartoons
-ayon sa mga historyador ang mga cartoons sa magasing ito ay likha nina
Fernando Amorsolo at Jorge Pineda.
-ang magasing ito ay naglalaman ng mga satirikong cartoons na laban sa mga
Amerikano at mga pederalista.
-mayroong 111 isyu ang magasing ito.
3)Liwayway (1922)
-naunang nakilala bilang “Photo News” ito’y naglalaman ng mga larawan, balita,
salaysayin, sanaysay, prosa, at tula at nasusulat sa tatlong wika.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
-Hindi mawawala ang Liwayway kung pag- uusapan ang magasin sa Pilipinas.
Naglalaman ito ng mga maikling kwento at sunod- sunod na mga nobela. Dahil dito,
naging paraan ito para mapalago ang kamalayan ng mga Pilipino.
-Inilunsad ni Ramon Roces ang mga magasin na nasa katutubong wika.
-Mayroon pa ring magasing Liwayway hanggang sa kasalukuyan..
“MGA NANGUNGUNANG MAGASIN SA BANSA SA KASALUKUYAN”
a) FHM (FOR HIM MAGAZINE)

- ang magasing ito ay tumatayo bilang mapagkakatiwalaan at puno ng mga
impormasyon na nagiging instrumento upang mapag- usapan ng kalalakihan ang
maraming bagay tulad ng buhay, pag- ibig at ib pa nang walang pag- aalinlangan.
b) COSMOPOLITAN
-magasing pangkababaihan.
-ang mga artikulo ay nagsisilbing gabay upang maliwanagan ang kababaihan
tungkol sa mga pinakamainit na isyu sa kalusugan, kagandahan, kultura at aliwan.
c) GOOD HOUSEKEEPING
-magasin para sa mga abalang ina.
-ang mga artikulong nakasulat dito ay tumutulong sa kanila upang gawin ang
kanilang mga responsibilidad at maging mabuting maybahay.
d) YES
-tungkol sa balitang showbiz
-nilalaman nito ay palaging bago, puno ng mga nakaw- atensiyon na larawan at
malalaman na detalye tungkol sa mga pinakasikat na artista sa bansa.
e) METRO
-magasin tungkol sa fashion, mga pangyayari,shopping at mga isyu hinggil sa
kagandahan ang nilalaman nito.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
f) CANDY
-binigyan ng pansin ang mga kagustuhan at suliranin ng kabataan. Ito ay gawa
ng mga batang manunulat n mas nakauunwa sa sitwasyon ng mga mambabasa.
g) MEN’S HEALTH
-magasin na nakatutulong sa kalalakihan tungkol sa mga isyu ng kalusugan.
-mga pamamaraan sa pag- eehersisyo, pagbabawas ng timbang, mga pagsusuri
sa pisikal at mental na kalusugan ng nilalaman nito, kung kaya ito ay naging paborito ng
maraming kalalakihan.
h) T3
- magasin para lamang sa mga gadget
-ipinakikita rito ang mga pinakahuling pagbabago sa teknolohiya at kagamitan
nito.
i) ENTREPRENEUR
-magasin para sa mga taong may negosyo o nais magtayo ng negosyo.
j) ANIMAL SCENE
-magasin na tumatalakay sa mga paksang may kinalaman sa pag- aalaga ng
iba’t ibang hayop
k) AGRICULTURE MAGAZINE
-naglalaman ng mga artikulong tumatalakay sa pagsasaka at paghahayupan
l) GLAMOUR MAGAZINE
-nagpapakita ng mga bagong usong damit para sa mga kababaihan
m) KO MAGAZINE
GRADUATE STUDIES
Tandag City
-naglalaman ng mga artikulo sa mundo ng boxing.
*MGA BAHAGI NG MAGASIN
1.paunang salita
2.pabalat
3.pahina ng pamagat
4.talaan ng nilalaman
5.katawan ng aklat
6.glosary
7.indeks
C. KOMIKS
Komiks
-isang grapikong midyum na ang mga salita at larwan ay ginagamit upang ihatid
ang isang salaysay o kwento.
-naglalaman ng diyalogo sapagkat binubuo ito ng isa o higit pang mga larawan,
na maaaring maglarawan o maghambing ng pagkakaiba ng teksto upang higit na
makaapekto nang may lalim.
-inilalarawan bilang isang makulay at popular na babasahin na nagbigay- aliw sa
mambabasa, nagturo ng iba’t ibang kaalaman, at nagsulong ng kulturang Pilipino.
-Bagaman palagiang paksang katatawanan ang komiks sa kasaysayan, lumawak
na ang sakop ng anyo ng sining na kinabibilangan ang lahat ng mga uri (genre),
hinahayaan ang mga artistang tuklasin ang kanilang sariling ekspresyon.
PINAGDAANAN NG KOMIKS SA PILIPINAS

GRADUATE STUDIES
Tandag City
-makulay ang pinagdaanan ng komiks sa Pilipinas magmula nang lumabas ito sa

mga magasin bilang page filer sa entertainment section nito noong 1920.
-Nagsulputan ang regular na serye ng Halakhak Komiks 1946

Pilipino Komiks
Tagalog Klasiks 1949
Silangan Komiks 1950
Dekada 80
-unti- unting humina ang benta ng komiks dahil sa ipanatanggal ang ilan sa
nilalaman ai ipinag- utos ang paggamit ng murang papel.
-naapektuhan nito ang kalidad at hitsura ng komiks
Mga dibuhista ng komiks na umalis sa Pilipinas para magtrabaho sa Amerika:
1. Alfredo Alcala
2. Mar Amongo
3. Alex Nino atbp.
Batas Militar
-pagkatapos ng panahong ito, namuhunan ang industriya ng komiks.
-sumikat ang mga manunulat na sina:
Pablo S. Gomez
Elena Patron
Neriss Cabral
Ang pagbabalik interes ng mambabasa sa komiks ay tumagal lamang hanggang

sa simula ng 1990 dahil nahumaling na ang mga tao sa iba’t ibang anyo ng paglilibang.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
ANG KOMIKS SA KASALUKUYAN
-maraming nagnanais na muling buhayin ang industriya sa bansa.
CARLO J. CAPARAS
-isang kilalang direktor

-tinangka niyang buhayin at pasiglahin noong 2007 ang tradisyonal na komiks sa
sirkulasyon sa pamamagitan ng mga ginawa nlang komiks caravan sa iba’t ibang
bahagi ng Pilipinas.
Fermin Salvador
-sa kanyang blog, world- class ang kakayahan ng mga Pilipino sa paglikha ng
komiks.
Kabilang sa mga komikerong Pilipino na kilala sa labas ng Pilipinas sina:
Gerry Alanguilan
Whilce Portacio
Philip Tan
Alfredo Alcantara atbp.
“Hindi mamamatay ang komiks dahil may kakanyahan ito. Ang katangiang biswal at
teksto. Isang kakanyahang hinding- hindi mamamatay sa kulturang Pilipino hangga’t
ang mga Pilipino ay may mga mata para makakita at bibig para makabasa—
magpapatuloy ang eksistensiya ng komiks.”
GRADUATE STUDIES
Tandag City
-Prof. Joey Baquiran ng UP, sa PASKO SA KOMIKS.
HALIMBAWA NG BROADSHEET MGA HALIMBAWA NG MAGASIN
MGA HALIMBAWA NG TABLOID MGA HALIMBAWA NG KOMIKS

GRADUATE STUDIES
Tandag City
PAGSUSULIT
Pangalan: __________________________________ Iskor: ________________

Guro: ______________________________________ Petsa:________________
I.PANUTO: Kilalanin kung ano ang tinutukoy ng mga sumusunod sa pahayag. Isulat sa
patlang ang tamang sagot.
________________1. Isang uri ng pahayagan na may laki at haba ang pormat
________________2. Isang uri ng paglilimbag na naglalaman ng balita, impormasyon

at patalastas, kadalasang naimprenta sa mababang halaga.
________________3. Ang propesyong may kinalaman sa paggawa ng diyaryo ay

tinawag na___.
________________4. Naglalaman mga kuro- kuro o puna na isinulat ng patnugot

hinggil sa isang napapanahong paksa o isyu.
________________5. Naglalaman ng mga balita mula sa iba’t ibang bansa at panig ng

daigdig.
________________6. Mababasa rito ang mga personal na opinyon, palagay, at kuro-

kuro ng mga manunulat hinggil sa iba’t ibang paksa.
________________7. Dito makikita ang mga espesyal na artikulo o lathalain tungkol sa
ilang paksang kawili- wili sa mga mambabasa.
________________8. Nagsasaad ng mga balita tungkol sa artista, pelikula, telebisyon,
at iba pang sining. Naririto rin ang krosword, komiks, at horoscope.
________________9. Nagsasaad at nagkukwento ito ng mga balitang may kinalaman
sa isports, kumpetisyon o pampalakasan ng mga atleta.
________________10. Naglalaman ng mga artikulong may kinalaman sa pamumuhay,
tahanan, pagkain, paghahalaman, at iba pang aspeto ng buhay sa lipunan.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
________________11. Anyong print media at maliit na pahayagan na kakaunti ang

mga bahagi.
________________12. Binubuo ng mga balitang pumapatungkol sa mga artista
________________13. Peryodikong publikasyon na naglalaman ng maraming artikulo,
kwento, larawan, anunsyo at iba pa.
________________14. Ang pangunahing editor ng magasing Telembang.
________________15. Naunang nakilala bilang “Photo News” ito’y naglalaman ng mga
larawan, balita, salaysayin, sanaysay, prosa, at tula at nasusulat sa tatlong wika.
________________16. Naging kontrobersyal ang magasing ito dahil sa mga karikatura
ng mga kilalang personalidad ng panahong iyon.
________________17. Taon kung saan tumigil ang operasyon ng magasing Lipang
Kalabaw dahil sa mga reklamo ng mga opisyal ng pamahalaan na parati nitong
tinutuligsa.
________________18. Ang magasing ito ay naglalaman ng mga satirikong cartoons na
laban sa mga Amerikano at mga pederalista.
________________19. Isang grapikong midyum na ang mga salita at larwan ay
ginagamit upang ihatid ang isang salaysay o kwento.
________________20. Tinangka niyang buhayin at pasiglahin noong 2007 ang
tradisyonal na komiks sa sirkulasyon sa pamamagitan ng mga ginawa nilang komiks
caravan sa iba’t ibang bahagi ng Pilipinas.
II.PANUTO: Tukuyin kung anong uri ng magasin ang sumusunod na pahayag. Piliin
sa kahon ang titik na may tamang sagot.
a. FHM e. MEN’S HEALTH i.CANDY j. YES

b.GOOD HOUSEKEEPING f. METRO k.ANIMAL SCENE
c.T3 g.COSMOPOLITAN
d.AGRICULTURE MAGAZINE h.ENTREPRENEUR
GRADUATE STUDIES
Tandag City
1.Magasing pangkababaihan.
2. Magasin para sa mga taong may negosyo o nais magtayo ng negosyo.
3. Magasin para lamang sa mga gadget.
4. Magasin na nakatutulong sa kalalakihan tungkol sa mga isyu ng kalusugan.
5. Ang magasing ito ay tumatayo bilang mapagkakatiwalaan at puno ng mga
impormasyon na nagiging instrumento upang mapag- usapan ng kalalakihan ang
maraming bagay tulad ng buhay, pag- ibig at iba pa nang walang pag- aalinlangan.
6. Magasin para sa mga abalang ina.
7. Tungkol sa balitang showbiz.
8. Magasin tungkol sa fashion, mga pangyayari,shopping at mga isyu hinggil sa
kagandahan ang nilalaman nito.
9. Binigyan ng pansin ang mga kagustuhan at suliranin ng kabataan.
10. Magasin na tumatalakay sa mga paksang may kinalaman sa pag- aalaga ng iba’t
ibang hayop
II.PANUTO: Ipaliwanag ang mga sumusunod.
1. Sa kabila ng pagpasok ng teknolohiya, lalo na ang internet, bakit marami pa rin ang
tumatangkilik at nagbabasa ng mga pahayagan?
2. Mabisa bang midyum ang komiks upang mailarawan ang kultura, tradisyon, at ang
kasalukuyang kalagayan ng isang lipunan?
GRADUATE STUDIES
Tandag City
TALAAN NG ESPESIPIKASYON
MGA BILANG BAHAGD BILA MAD KATAMTA MAHIR KABUU
LAYUNIN ORAS SA AN NG NG ALI MAN AP AN
PAGTUT PAGTUT NG
URO URO AYTE 60% 30% 10% 50
M
50
*Nakikilala
ang mga 20 33.33% 16 10 5 1 16
anyo ng
kontemporar
yong
panitikan
*Natutukoy 20 33.33% 17 5 2 17
ang mga uri 10
ng magasin
*Naipaliliwa
nag ang 20 33.33% 17 10 5 2 17
mga anyo
ng
kontemporar
yong
panitikan
KABUUAN 60 100% 50 30 15 5 50
Inihanda ni:
AIDYL T. ESPINA
CHERYL P. OTAZA
GRADUATE STUDIES
Tandag City
BROADCAST MEDIA- KOMENTARYONG PANRADYO
BROADCAST MEDIA
Ito ang paraan ng paghahatid ng mga impormasyon sa mamamayan sa

pamamagitan ng radyo at telebisyon. Ito ay nakatutulong sa pagpapalaganap ng
kulturang popular at nagagamit sa pagpapaigting ng kamalayang panlipunan ng mga
mamamayan sa isang bansa.
Ito ay paghahatid ng impormasyon audio o biswal man, sa pamamagitan ng

midyang pangmasa tulad ng radio, telebisyon, atbp.
Dokumentaryong Pantelebisyon at Pampelikula:
- mga palabas na naglalayong maghatid ng komprehensibo at

estratehikong proyekto na sumasalamin sa katotohanan ng buhay at tumatalakay sa
kultura at pamumuhay sa isang lipunan.
Komentaryong Panradyo
naghahatid ng musika, panawagan, mga napapanahong balita at nagbibigay ng

opinion kaugnay ng isang paksa.
Halimbawa:
DZBB Super Radio
DZMM Radio Patrol
90.7 Love Radio
101.1 YesFM
ito rin ay nagbibigay ng oportunidad sa kabataan na maipahayag ang kanilang

mga opinion at saloobin kaugnay sa napapanahong isyu o isang isyung kanilang
napiling talakayin at pagtuunan ng pansin.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
nakatutulong ito ng malaki upang ang kabataan ay higit na maging epektibong

tagapagsalita.
- Elena Botkin – Levy, Koordineytor, ZumixRadio
Mga paksang madalas na talakayin sa komentaryong panradyo ay ang mga

sumusunod:
 Politika
 Mga pangyayari sa espisipikong lugar
 Pagdiriwang sa Pilipinas
 Katayuan ng ekonomiya ng Pilipinas
 Mga interest makabuluhang bagay para sa mga inaasahang tagapakinig
Survey at Panayam -
ginagamit sa pananaliksik tungkol sa mga gustong mapakinggan ng mga

tagasubaybay.
Ang mga sumusunodang ilan sa mga posibleng lamanin ng isang survey:
1. Multiple Choice – ito ang mas mabilis na paraan ng pagpapasagot sa isang

survey. Mas madali itong sagutin kumpara sa iba dahil sa pipili lamang ang
tinatanong ng sagot sa iilang titik.
Hal: May pagsusulit kayo at wala kang panulat. Hihiram ka sana sa iyong katabi.
a. “May panulat ka ba na puwede hiramin?”
b. “May extra kang pen? Puwede borrow?”
c. “May I borrow your extra pen?”

GRADUATE STUDIES
Tandag City
2. Pagkilala sa mga sinasang-ayunan- bukod sa multiple choice maari ring

maglagay ng listahan na nagpapahayag ng kanilang mga sinasang-ayunan at di
sinasang-ayunan.
Punan ng ekis (X) ang SA kung sang-ayon, W kung Walang Sagot at DS kung Hindi Sang-
ayon sa tapat ng mga pahayag na nakasulat sa kaliwa.
Mga Pahayag SA W DS
1. Napalalakas ng wikang gamit ko ang aking loob.
2. Hindi nakalilito ang wikang ginagamit ko.
3. Pormal ang wikang ginagamit ko.
3. Likert Scale – ito ay isa sa mga paraan kung papaanong sinusukat ng isang
tao ang sarili niya.
Hal: Bilugan ang bilang na tugma sa wikang ginagamit mo. 1 bilang mas malapit
sa Ingles at 5 bilang mas malapit sa Filipino.
Ingles Filipino
1-------------------------2---------------------------------3--------------------------4------------------------5
Panayam
ang mga gawaing ito ang mga pangunahing batis o impormasyon. Maaring
kumunsulta sa mga libro o sa internet subalit mas makatotohanan ang impormasyon na
manggagaling mismo sa isang mapagkakatiwalaang batis.
 Mga dapat tandaan sa pagsulat ng isang komentaryong Panradyo:
 Magsaliksik ng mga impormasyon.

GRADUATE STUDIES
Tandag City
 Huwag kalimutang banggitin ang personalidad na binanggit sa mga

detalye upang ipakita ang kredibilidad ng iyong sinulat.
 Magkaroon ng malinaw na pagpapasiya sa paksa.
Alam mo ba?
Si Guglielmo Marconi ay isang Italyanong Imbentor na higit na kilala dahil sa kanyang

pagpapaunlad ng sistwemang radio-telegrapo. Siya ang tagapagsimula ng
komunikasyon sa radio.
Halimbawa ng Komentaryong Panradyo (Radio Script):
[Pag eendorso ng produkto ng kape sa radio]
Radio announcer1: Alam mo bagay na bagay ang kape sa oras ng trabaho natin sa
gabi. Buti nalang at mayroon tayong masarap at murang brand ng kape dito.
Radio announcer2: Oo, hindi kagaya ng iba na pagkamahal mahal pero pagtikim mo
naman ay mas masarap pa ang 3in1.
Radio announcer1: Kaya nga ito nalang ang bibilhin ko, mura pero lasang panalo.
Radio announcer2: Ako din! Sasaglit ako mamayang umaga sa grocery para kumuha
nito.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
PAGSUSULIT
(Broadcast Media- Komentaryong Panradyo)
1. Ito ay naghahatid ng musika, panawagan, mga napapanahong balita at

nagbibigay ng opinion kaugnay ng isang paksa.
Sagot: _____________________
2. Ito ay ang paghahatid ng impormasyon audio o biswal man, sa pamamagitan ng

midyang pangmasa tulad ng radio, telebisyon, atbp.
Sagot: _____________________
3. Ito’y mga palabas na naglalayong maghatid ng komprehensibo at estratehikong

proyekto na sumasalamin sa katotohanan ng buhay at tumatalakay sa kultura at
pamumuhay sa isang lipunan.
Sagot: _____________________
4. Naghahatid ng musika, panawagan, mga napapanahong balita at nagbibigay ng

opinion kaugnay ng isang paksa.
Sagot: _____________________
5. Ito ang mas mabilis na paraan ng pagpapasagot sa isang survey.

Sagot: _____________________
6. Ginagamit sa pananaliksik
tungkol sa mga gustong mapakinggan ng mga tagasubaybay.
Sagot: _____________________
7. Ito ay isa sa mga paraan kung papaanong sinusukat ng isang tao ang sarili niya.
Sagot: _____________________
GRADUATE STUDIES
Tandag City
8. Bukod sa multiple choice maari ring maglagay ng listahan na nagpapahayag ng

kanilang mga sinasang-ayunan at di sinasang-ayunan. Ano ito?
Sagot: _____________________
9. Ang mga gawaing ito ang mga pangunahing batis o impormasyon. Maaring
kumunsulta sa mga libro o sa internet subalit mas makatotohanan ang
impormasyon na manggagaling mismo sa isang mapagkakatiwalaang batis. Ano
ito?
Sagot: _____________________
10. Isang Italyanong Imbentor na higit na kilala dahil sa kanyang pagpapaunlad ng

sistwemang radio-telegrapo. Siya ang tagapagsimula ng komunikasyon sa radio.
Sagot: _____________________
11-20. Magbigay ng mga paksang madalas na talakayin sa komentaryong

panradyo.
21-30. Sa iyong palagay, paano kaya nakapagpapamulat ng kamalayan ang

isang uri ng media tulad ng kumentaryong panradyo sa bahagi ng ating
pamumuhay, kultura at panitikan?
30-40. Magbigay ng madalas mong pinakikinggang programa sa radio at

ipaliwanag kung bakit mo ito kinagigiliwan.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
TALAHANAYAN NG NG ISPESIPIKASYON
BROADCAST MEDIA – KOMENTARYONG PANRADYO
Lower Moderate Higher

Bilang Order Order Order
PAKSA ng Thinking Thinking Thinking Kabuuan
Aytem Skills Skills Skills
(LOTS) (MOTS) (MOTS)
BROADCAST MEDIA –
KOMENTARYONG 40 10 20 10 40
PANRADYO
KABUUAN 40 1-10 11-30 31-40 40
Inihanda nina:
JACQUELINE AQUINO ABARCA
JOY OQUIAS CABRERA

GRADUATE STUDIES
Tandag City
DOKUMENTARYONG PAMPELIKULA
Anumang bagay na ating nakikita, napakikinggan at napanonood ay may malaking

impluwensiya sa ating mga kaisipan, gawi at pananaw sa buhay. Marahil ay lubos kang
kumbinsido at naniniwala sa mga pahayag na ito, lalo na’t kung ang ating mga
pinanonood ay yaong makabuluhan at maiuugnay sa ating pang-araw-araw na
pamumuhay.
Ang pelikula, kilala din bilang sine at pinilakang tabing, ay isang larangan na sinasakop
ang mga gumagalaw na larawan bilang isang anyo ng sining o bilang bahagi ng
industriya ng libangan. Samanatalang ang Dokumentaryo ay tungkol sa katotohanan at
realidad na pangyayari sa buhay at sa lipunan.Karaniwang nakatuon ito sa kahirapan at
korapsyon, problema sa edukasyon at suliraning pang-ekonomiya at sa mga katiwalian.
KALIGIRANG PANGKASAYSAYAN NG DOKUMENTARYONG PAMPELIKULA

 Nagsimula ang dokumentaryong pampelikula noong unang taong 1900.
 Pangunahing inilalarawan dito ay ang pagkuha ng iba’t ibang mga eksena sa
anumang gawain ng mga tao sa araw-araw.
 Inilalarawan bilang “aktuwal na tanawin o eksena.”
 Katulad din ito ng ibang dokumentaryo gaya ng”travelogue”, “newsreel tradition”,
at “cinema truth.”
 Naging”wartime propaganda”, “ethnographic film”at naging inspirasyon din upang
makamit ang maraming tagumpay noon.
 Sa pamamagitan ng “Cinema Vertile” (salitang French) na nangangahulugan film
truth o pelikulang totoo mas naging makatotohanan, mabisa at makabuluhan ang
isang dokumentaryo.
MGA ELEMENTO NG DOKUMENTARYONG PAMPELIKULA
1. Sequence iskrip – Tumutukoy sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari ng

kuwento sa pelikula. Dito makikita ang layunin ng kuwento.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
2. Sinematograpiya – Paraan ng pagkuha ng wastong anggulo upang maipakita sa

mga manonood ang pangyayari sa bisa ng ilaw at lente ng kamera.
3. Tunog at musika – Pagpapalutang ng bawat tagpo at pagpapasidhi ng ugnayan ng
tunog at linya ng mga dayalogo. Pinupukaw ang interes at damdamin ng mga
manonood.
Iba pang elemento:

a. Pananaliksik o riserts – Mahalagang sangkap sa pagbuo at paglikha ng
dokumentaryo dahil sa pamamagitan nito ay naihaharap nang mahusay at
makatotohanan ang mga detalye ng palabas.
b. Disenyong pamproduksyon – Nagpapanatili sa kaangkupan ng lugar, eksena,
pananamit at sitwasyon para sa masining na paglalahad ng masining na biswal na
pagkukuwento.
c. Pagdidirehe – Mga pamamaraan at diskarte ng direktor sa pagpapatakbo ng
kuwento sa pelikula.
d. pag-eedit- Ito ay pagpuputol, pagdurugtong-dugtong muli ng mga tagpo upang
tayain kung alin ang hindi na nararapat isama ngunit di makaaapekto sa kabuuan ng
istorya ng pelikula dahil may laang oras/panahon ang isang pelikula.
MGA KARANIWANG URI NG ANGGULO AT KUHA NG KAMERA SA PELIKULA
a. Establishing/Long Shot- sa ibang termino ay tinatawag na “scene setting”. Mula sa

malayo ay kinukuhanan ang buong senaryo o lugar upang bigyan ng ideya ang
manonood sa magiging takbo ng buong pelikula o dokumentaryo.
b. Medium Shot- kuha ng kamera mula tuhod paitaas o mula baywang paitaas.
Karaniwan ito sa mga senaryong may dayalogo o sa pagitan ng dalawang taong nag-
uusap o sa isang paaksyong detalye.
c. Close-Up Shot- ang pokus ay nasa isang partikular na bagay lamang. Hindi
binibigyang-diin ang nasa paligid. Halimbawa nito ay pagpokus sa ekspresyon ng
mukha; sulat kamay sa isang papel.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
d. Extreme-Close Up- ang pinakamataas na lebel ng “close-up shot”. Ang pinakapokus

ay isang detalye lamang mula sa close-up. Halimbawa ang pokus ng mata ay nasa
mata lamang sa halip na sa buong mukha.
e. High Angle Shot- ang kamera ay nasa bahaging itaas, kaya ang anggulo o pokus ay
nagmumula sa mataas na bahagi tungo sa ilalim.
f. Low Angle Shot- ang kamera ay nasa bahaging ibaba, kaya ang anggulo o pokus ay
nagmumula sa ibabang bahagi tungo sa itaas.
g.Birds Eye-View - maaari ring maging isang “aerial shot” na anggulo na nagmumula
sa napakataas na bahagi at ang tingin ay nasa ibabang bahagi. Halimbawa nito ay ang
senaryo ng buong karagatan at kabundukan na ang manonood at tila isang ibon na
lumilipad sa himpapawid.
h. Panning Shot- isang mabilis na pagkuha ng anggulo ng isang kamera upang
masundan ang detalyeng kinukunan. Halimbawa nito ay ang kuha sa isang
tumatakbong sasakyan o isang taong kumakaripas ng takbo.
DIMENSYONG PANLITERATURA
Isa sa mga mabisang paraan ng pagsusuri ng isang pelikula bukod sa mga elemento
nito ay batay sa aspeto o dimensyon:
Panlipunan / Sosyolohikal
Pagsusuri sa dinanas ng tauhan sa lugar na kinabibilangan at sa nakasasalamuha na
sumasalamin sa tunay na pangyayari sa lipunan.
Pangkaisipan / Sikolohikal
Pagsusuri sa kabuuang kaisipan o mensahe hango sa napanuod at kaugnayan sa
tunay na pangyayari sa buhay.
Kalagayang pang-ekonomiya
Pagsusuri sa kalagayan at kabuhayan ng tauhan sa pelikula.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
Pansarili o Personalisasyon
Pagsusuri sa napanuod batay sa kaugnayan nito sa sarili o personal na karanasan at
kalagayan sa buhay.
Pangkasaysayan / Historikal
Pagsusuri sa kaugnayan sa nakalipas na pangyayari o sa kasaysayan.
Dokumentaryong Pantelebisyon
Gaya ng pelikula ang mga programang pantelebisyon ay maituturing ding isang

uri ng sining na nagsisilbing libangan at gumigising sa isip at damdamin ng isang tao.
Ito’y mahalaga at mabisang sangay ng kabatirang panlipunan, pang-espirituwal,
pangkultura, pangmoralidad, pang-edukasyon at iba pa. Malaki ang nagagawang
impluwensiya nito sa katauhan ng isang nilalang. Ang mga kaisipan, ugali, kabuluhan at
pananaw ng isang nilikha ay maaaring maimpluwensiyahan ng pinanonood na mga
programa sa telebisyon.
Telebisyon - ang m idyum ng telekomunikasyon na naghahatid ng

mga gumagalaw na imahe na maaaring monochrome o colored,
mayroon o walang tunog.
Dokumentaryong Pantelebisyon – mga palabas na naglalayong maghatid ng

komprehensibo at estratehikong proyekto na sumasalamin sa katotohanan ng buhay at
tumatalakay sa kultura at pamumuhay sa isang lipunan. Nilalayon ng dokyumentaryo na
irekord ang ilang aspeto ng katotohanan para makapagbigay ng aral o makagawa ng
isang pangrekord ng kasaysayan.
Katangian ng Dokumentaryong Pantelebisyon:

GRADUATE STUDIES
Tandag City
1. Paksa – tumatalakay sa nilalaman ng dokyumentaryo kung saan nagpopokus ito

sa pagkilos ng tao sa lipunang kanyang ginagalawan at kung papaano siya
kumilos sa buhay. Ang mga tao, lugar at pangyayari ay totoong nagaganap at
kadalasang napapanahon.Ito rin ay naglalahad ng katotohanan sa mga
nagaganap sa loob ng isang lipunan halimbawa ng paksang ukol sa kahirapan.
2. Layunin – ito ang gustong sabihin ng mga nasa likod ng paksa ng

dokyumentaryo. Layunin nitong irekord ang panlipunang kaganapan na
itinuturing nila na mahalagang maipaalam sa lipunan. Sa pamamagitan nito,
layunin din nilang mapataas ang pagkaunawa sa mga isyu, mga tinatangkilik at
marahil ang ating simpatya sa isyung ito. At dahil din dito ay may kakayahan
silang maipaalam sa atin ang nagaganap sa ating lipunan upang magkaroon
tayo ng aksyon ukol dito. Halimbawang layunin nito ay mamulat tayo sa iba pang
buwis buhay na hanapbuhay ng mga Pilipino dahil sa kahirapan.
3. Anyo - ang anyo ng dokyumentaryo ay nahuhugis habang nasa proseso na kung

saan ang mga diskusiyon ay orihinal at ang mga tunog at tanawin ay pinipili kung
akma o karapat-dapat dito. May mga pagkakataon na ang iskrip dito at ang mga
aksyon ay mula sa mga umiiral na mga pangyayari.
4. Estilo at/o Teknik - tumutukoy ito sa tanawin ng bawat pagkuha ng kamera at

sa panahon ng pag-eedit nito. Ang isa sa mga mahalagang sangkap ay ang mga
nonactors o ang mga ‘totoong tao’ sa paligid na walang ginagampanang
anumang karakter. Ang lugar din ay aktwal na hindi gaya ng mga nasa pelikula
na nasa loob ng studio.
5. Uri ng karanasan - Ang dalawang bahagi nito ay ang pang aestetiko at ang
epekto nito sa tao na maaaring magtulak sa kanya upang gumawa ng aksyon.
Ninanais ng mga nasa likod ng dokyumentaryo sa mga makakapanuod nito ay
hindi magpokus sa mga artista kundi sa pinapaksa nito. Maaaring maiugnay ito
GRADUATE STUDIES
Tandag City
sa paksa kung saan ninanais ng mga nasa likod ng kamera na alamin ng

manunuod ang kanilang layunin. Maaari itong maging uri ng karanasang
tumulong sa mga batang nasa lansangan, at iba pa.
Matapos maunawaan ang mga nilalaman ng pahinang ito, inaasahan na ang

bawat mag-aaral ay napaghahambing ang kahulugan ng telebisyon at
dokyumentaryong pampelikula, maisa-isa ang katangian ng Dokyumentaryong
Pantelebisiyon at Natutukoy ang pagkakaiba ng palabas sa telebisyon at halimbawang
doyumentaryong pantelebisyon.
Maraming Pilipino ang mahilig manuod ng telebisyon para magpalipas ng oras at

kahit ikaw ay gumagamit ng telebisyon anoman ang iyong layunin ng paggamit nito.
Ngunit alam mo ba ang kahulugan ng telebisyon?
Ang TELEBISYON ang midyum ng telekomunikasyon na naghahatid ng mga

gumagalaw na imahe na maaaring monochrome o colored, mayroon o walang
tunog.
ALAM MO BANG…
Ngayon, telebisyon na ang pinakaimplumwensiyal na pinanggagalingan ng

entertainment sa Pilipinas. Ayon sa isang sarbey ng AGB Nielsen, telebisyon ang
pangunahing pinagkukunan ng mga balita. May higit 200 estasyon na rin ang umeere
dito sa bansa na kasama sa Kapisanan ng mga Brodkaster sa Pilipinas (KBP) na
karamihang pagmamay-ari ng tatlong pinakamalaking network sa Pilipinas, GMA, ABS-
CBN at TV5.
ANO NGA BA ANG DOKYUMENTARYO?
Ang DOKYUMENTARYO ay isang programa sa telebisyon o pelikula na naglalahad ng

mga katotohanan at impormasyon tungkol sa isyu o problemang panlipunan, politikal o
historikal. Nilalayon ng dokyumentaryo na irekord ang ilang aspeto ng katotohanan para
makapagbigay ng aral o makagawa ng isang pangrekord ng kasaysayan.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
ELEMENTO NG DOKUMENTARYONG PANTELEBISYON:
PAKSA– tumatalakay sa nilalaman ng dokyumentaryo kung saan nagpopokus

ito sa pagkilos ng tao sa lipunang kanyang ginagalawan at kung papaano siya
kumilos sa buhay. Ang mga tao, lugar at pangyayari ay totoong nagaganap at
kadalasang napapanahon.Ito rin ay naglalahad ng katotohanan sa mga
nagaganap sa loob ng isang lipunan halimbawa ng paksang ukol sa kahirapan.
LAYUNIN– ito ang gustong sabihin ng mga nasa likod paksa ng dokyumentaryo.
Layunin nitong irekord ang panlipunang kaganapan na itinuturing nila na
mahalagang maipaalam sa lipunan. Sa pamamagitan nito, layunin din nilang
mapataas ang pagkaunawa sa mga isyu, mga tinatangkilik at marahil ang ating
simpatya sa isyung ito. At dahil din dito ay may kakayahan silang maipaalam sa
atin ang nagaganap sa ating lipunan upang magkaroon tayo ng aksyon ukol dito.
Halimbawang layunin nito ay mamulat tayo sa iba pang buwis buhay na
hanapbuhay ng mga Pilipino dahil sa kahirapan.
ANYO- ang anyo ng dokyumentaryo ay nahuhugis habang nasa proseso na

kung saan ang mga diskusiyon ay orihinal at ang mga tunog at tanawin ay pinipili
kung akma o karapat-dapat dito. May mga pagkakataon na ang iskrip dito at ang
mga aksyon ay mula sa mga umiiral na mga pangyayari.
ESTILO AT/O TEKNIK- tumutukoy ito sa tanawin ng bawat pagkuha ng kamera

at sa panahon ng pageedit nito. Ang isa sa mga mahalagang sangkap ay ang
mga nonactors o ang mga ‘totoong tao’ sa paligid na walang ginagampanang
anomang karakter. Ang lugar din ay aktwal na hindi gaya ng mga nasa pelikula
na nasa loob ng studio. Maaaring tingnan ang iba’t-ibang Uri ng anggulo sa
Dokyumentaryong Pampelikula.
URI NG KARANASAN- Ang dalawang bahagi nito ay ang pang aestetiko at ang
epekto nito sa tao na maaaring magtulak sa kanya upang gumawa ng aksyon.
Ninanais ng mga nasalikod ng dokyumentaryo sa mga makakapanuod nito ay
hindi magpokus sa mga artista kundi sa pinapaksa nito. Maaaring maiugnay ito
GRADUATE STUDIES
Tandag City
sa paksa kung saan ninanais ng mga nasa likod ng kamera na alamin ng

manunuod ang kanilang layunin. Maaari itong maging uri ng karanasang
tumulong sa mga batang nasa lansangan, at iba pa.
MGA DAPAT TANDAAN SA PAKIKIPANAYAM UPANG MAISAKATUPARAN ANG

PAGBUO NG DOKUMENTARYONG PANTELEBISYON:
1. PAGHAHANDA PARA SA PANAYAM

 Magpaalam sa taong gustong kapanayamin
 Kilalanin ang taong kapapanayamin
2. PAKIKIPANAYAM
 Maging magalang
 MAgtanong ng maayos
 Itanong ang lahat na ibig malaman kaugnay ng paksa
 Makinig nang mabuti sa sagot ng kakapanayamin
3. PAGKATAPOS NG PANAYAM
 Magpasalamat
 Iulat nang maayos ang nakuhang impormasyon sa panayam
KONTEMPORARYONG DAGLI
 Isang anyong pampanitikan na maituturing na maikling kwento na lumaganap sa

Pilipinas noong unang dekada ng pananakop ng mga Amerikano
 Dapat hindi ito umabot sa haba ng isang maikling kwento
1902
GRADUATE STUDIES
Tandag City
Batay sa ginawang pananaliksik, nalathala sa "Pahayag Muling Pagsilang," ang dagli

na pinamahalaan ni Lope K. Santos
1920
Instantaneas - naguulat ang dagli sa pahayagang Espanyol (ayon sa pananaliksik ni
Arsenio Manuel)
1930
Nagpatuloy ang paglaganap ng anyong ito [Pahayag Muling Pagsilang] sa pananaliksik
ni Rolando Tolentino.
1936
Sa isa pang ginawang pananaliksik ni Aristotle Atienza, malaking bilang ng mga dagli
na kinalap nila Tolentino para sa antalohiyong, "Ang Dagling Tagalog"
 Tumatalakay sa karanasan ng mga lalaki sa isang lipunang kumikilala sa mga

kalalakihan
 Karaniwang inilaalay ang dagli sa isang babaeng napupusuan
 Ang ilan naman ay ginagamit ito upang ipahayag ang damdaming makabayan
upang lumaban sa mga Amerikanong mananakop
ANG DAGLI SA KASALUKYAN
Karaniwang napagkakamalang katumbas ng "flash fiction" o "sudden fuction" sa Ingles
ang dagli. Ngunit ayon kay Dr. Reuel Molina Aguila, naunang nagkaroon ng dagli sa
Pilipinas noong 1900s bago pa man magkaroon ng flash fiction na umusbong noong
1990.
2007
Antolohiyang, "Mga Kuwentong Paspasan" ni Vicente Garcia Groyon
 "Mga Kwentong Paspasan, 2007"

 Abdon Bade Jr.
 "Kislap", mula sa mga salitang Kuwentong-ISang IgLAP.
2011
GRADUATE STUDIES
Tandag City
Inilathala ang koleksiyon ng mga dagli na pinamagatang, "Wag Lang Di Makaraos" (100
Dagli, Mga Kuwentong Pasaway, Paaway, at Pamatay) ni Eros Atalia. Dito, tinatalakay
ang samo't saring pangyayari sa lipunan sa paraang madaling unawain dahil simple
lang ang paggamit ng wika
2012
Inilathala ang koleksiyon ng mga dagli ni Jack Alvarez na pinamagatang, " Autobiografia
ng Ibang Lady Gaga." Isa itong makabuluhang kontribusyon sa panitikan ng bansa
sapagka't iniangat ang dagli sa isang sining ng paglikha ng malaking daidig mula sa
maliit at partikular na karanasa
MGA ANYO NG DAGLI
Batay sa obserbasyon ni Tolentino
Tanging lathalain (feature)
 Isang uri ito ng pamahayagan na nagsasaad ng mga ulat batay sa masusing
pag-aaral, pananliksik at pakikipanayam, nagsasaad ito ng katotohanan batay
sa isang ulat.
 Tulad ito ng sanaysay o salaysay na pampanitikan, subalit nagtataglay ng
higit pang katangian tulad ng malalim na kahulugan at malawak na paksa.
Pangunahing Balita sa Pahayagan (headline)
 Ang balita ay ulat ng pangyayari. Ang headline o ulo ng balita ay siya
pinakatampok na balita sa araw na iyon
Anekdota
 Isang kwento na karaniwang pumapaksa sa isang taong tanyag upang maipahatid
sa mga mambabasa ang katangian nito
 Kung minsan, ito ay nagsasalaysay ng mga tunay na pangyayari at kung minsan
naman ay bunang-isip lamang
ILAN SA MGA KILALANG MANUNULAT NG DAGLI SA PILIPINAS

GRADUATE STUDIES
Tandag City
Rolando Tolentino
Nasa “100 KISLAP” ang lahat ng uri

ng kuwento:
pag-ibig at pagtataksil, unang
pagtatagpo, pangungulila sa yumao,
mga pangarap at pangitain, krimen at
paghihiganti, mga alamat at
parabula, kababalaghan at
kabalbalan, ligaya at lumbay,
kakatwa at katawa-tawa, sarili at
ibang daigdig; bawat salaysay ay
hindi hihigit sa 150 salita.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
PAGSUSULIT
Pangalan:_______________________________________________Iskor: ______________
I. Pagkilala: Kilalanin ang tinutukoy sa bawat pahayag. Isulat ang sagot sa patlang bago ang
bawat bilang.
______________1. Tumutukoy sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari ng

kuwento sa pelikula.
______________2. Elementong nagpapalutang ng bawat tagpo at pagpapasidhi ng
ugnayan ng tunog
at linya ng mga dayalogo.
______________3. Kuha ng kamera mula tuhod paitaas o mula baywang paitaas.
______________4. Ang kamera ay nasa bahaging itaas, kaya ang anggulo o pokus ay
nagmumula sa
mataas na bahagi tungo sa ilalim.
______________5. Isang mabilis na pagkuha ng anggulo ng isang kamera upang
masundan ang
detalyeng kinukunan.
______________6. Isang dimensiong panliteratura na sumusuri sa dinanas ng tauhan
sa lugar na
kinabibilangan at sa nakasasalamuha na sumasalamin sa tunay
na pangyayari sa lipunan.
______________7. Maaari ring tawaging “aerial shot” ang kuhang ito.
______________8. Halimbawa ng kuhang ito ay ang kuha sa isang tumatakbong
sasakyan o isang
taong kumakaripas ng takbo.
______________9. Elemento na tumutukoy sa pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari ng kuwento sa
pelikula. Dito makikita ang layunin ng kuwento.
_____________10. Anggulo na nagmumula sa napakataas na bahagi at ang tingin ay
nasa ibabang bahagi.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
_____________11. Ang pinakamataas na lebel ng “close-up shot”. Ang pinakapokus ay

isang detalye lamang
mula sa close-up.
_____________12. Salitang French na nangangahulugan film truth o pelikulang totoo.
_____________13. Inilalarawan bilang “aktuwal na tanawin o eksena.”
_____________14. Sa taong ito unang nagsimula ang paggawa ng mga
Dokumentaryong Pampelikula.
_____________15. Kilala sa tawag na sine at pinilakang tabing.
_____________16. Ito’y tungkol sa katotohanan at realidad na pangyayari sa buhay at
sa lipunan
_____________17. Pangunahing inilalarawan dito ay ang pagkuha ng iba’t ibang mga
eksena sa anumang
gawain ng mga tao sa araw-araw.
_____________18. Paraan ng pagkuha ng wastong anggulo upang maipakita sa mga
manonood ang
pangyayari sa bisa ng ilaw at lente ng kamera.
_____________19. Isang dimensiong panliteratura na sumusuri sa kabuuang kaisipan
o mensahe hango sa
napanuod at kaugnayan sa tunay na pangyayari sa buhay.
_____________20. Kilala rin sa tawag na “scene setting”.
II. Pag-iisa-isa: Isa-isahin ang hinihingi sa bawat bilang.
21-24. Magbigay ng apat na Dimensyong Panliteratura.

25-27. Ang tatlong karagdagang element ng Dokumentaryong Pampelikula.
28-33 Mga manunulat ng Dagli
34-36 Mga kailangang isaalang-alang sa pagsulat ng dagli
III. Sumulat ng isang dagli.

GRADUATE STUDIES
Tandag City
PAGSUSULIT: Dokumentaryong Pantelebisyon
Pangalan:__________________________________________Iskor: ______________
I. Pagkilala: Kilalanin ang tinutukoy sa bawat pahayag. Isulat ang sagot sa patlang
bago ang bawat bilang.
_____________1. Isang uri ng sining na nagsisilbing libangan at gumigising sa isip at

damdamin ng isang tao.
_____________2. Midyum ng telecomunicasyon na naghahatid ng mga gumagalaw na

imahe na maaring monochrome o colored, mayroon o walang tunog.
_____________3. Mag palabas na naglalayong maghatid ng comprohinsibo at

stratehikong proyekto na sumasalamin sa katotohanan ng buhay at tumatalakay sa
kultura at pamumuhay sa isang lipunan.
_____________4. Ito ang layunin ng dokumentaryong pantelebisyon.
_____________5. Katangian ng dokumentaryong pantelebisyon na tumatalakay sa

nilalaman ng dokumentaryo.
_____________6. Ito ang gustong sabihin ng nasa likod ng paksa ng dokumentaryo.
_____________7. Tumutukoy ito sa tanawin ng bawat pagkuha ng kamera at sa

panahon ng pag-eedit nito.
_____________8. Itinuturing na mahalagang sangkap sa paligid na walang

ginagampanan na anumang karakter.
_____________9. Ito ay maaring maiugnay sa paksa kung saan ninanais ng mga nasa
likod ng kamera na alamin ng mga manonood ang kanilang layunin.
_____________10. Ito’y mahalaga at mabisang sangay ng kabatirang panlipunan,

pang-esperituwal,pangkultura, pangmoralidad, pang-edukasyon at iba pa.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
II. II. Pag-iisa-isa: Isa-isahin ang hinihingi sa bawat bilang.
11-15. Ibigay ang limang (5) katangian ng Dokumentaryong Pantelebisyon.
III. Pagsulat: Ipaliwanag ( 5 puntos)
Ano ang impluwensya ng dokumentaryong pantelebisyon sa kamalayan ng mga

kabataan sa kasalukuyang isyu?
IV. Panuto: Ibigay ang hinihingi sa bawat bilang. Ilagay ang tamang sagot sa patlang
bago ang bilang. Pumili ng tamang sagot mula sa kahon.
LAYUNIN
PAKSA URI NG KARANASAN
ESTILO ANYO
______________________1. May dalawang bahagi ito: aestetiko at ang epekto sa tao

na maaaring magtulak sa kanya para gumawa ng aksyon. Anong katangian ito?
______________________2. Anong anyo ng dokyumentaryo ang nahuhugis habang
nasa proseso na kung saan ang mga diskusiyon ay orihinal at ang mga tunog at
tanawin ay pinipili kung akma o karapat-dapat dito?
______________________3. Ito ang gustong sabihin ng mga nasa likod ng paksa sa
dokyumentaryong pantelebisyon.
______________________4. Tumutukoy ito sa tanawin ng bawat pagkuha ng kamera
at sa panahon ng pageedit nito.
______________________5. Ito ang pokus ng dokyumentaryong pantelebisyon kung
saan tinatalakay ito sa kabuuan.
II. Panuto: Gamit ang Venn Diagram, paghambingin ang dokyumentaryong

pantelebisyon sa iba pang kontemporaryong panitikan.(15 puntos)
GRADUATE STUDIES
Tandag City
Teoryang Pampanitikan
Teorya
- Ito ang pormulasyon ng palilinawing mga prinsipyo ng mga tiyak na
phenomena, paniniwala, o ideya upang makalikha ng isang sistematikong
paraan ng pagpapaliwanag ng mga ito.
Teoryang Pampanitikan
- Ang pagbabalangkas ng mga prinsipyo na magpapaliwanag sa pinagmulan at
kalikasan ng panitikan, ano ito ngayon at ano dapat ito, papaano ito nalikha at
papaano ito nagagamit ng lipunan.
- Isang sistema ng mga kaisipan at mga kahalagahan na nagbibigay-
kahulugan sa kalikasan at tungkulin ng panitikan pati na sa proseso ng
paglikhang masining, at mga layunin ng may-akda at ng tekstong
pampanitikan.
MGA URI:
1. TEORYANG KLASISMO/ KLASISISMO

- Pagtuklas at pagtanaw sa katotohanan, kagandahan, at kabutihan ang
nilalayon ng klasisimo.
- Hinahangad nito na palawakin ang pananaw at pang-unawa ng matwid na
tao, at makamtan yaong tinatawag na grandeur d ame o pagkadakila ng
pagkatao.
- Layunin ng panitikan na maglahad ng mga pangyayaring payak, ukol sa
pagkakaiba ng estado sa buhay ng dalawang nag-iibigan, karaniwan ang
daloy ng mga pangyayari, matipid at piling-pili sa paggamit ng mga salita at
laging nagtatapos nang may kaayusan.
 Pinapahalagahan ng mga klasista ang pagsasabuhay ng isang dakilang

kaisipan sa isang dakilang katawan.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
 Matipid sa paggamit ng wika ang mga klasista- “hindi angkop ang paggamit ng
mga salitang balbal. Hindi rin angkop ang labis na emosyon.”
Mga Katangian ng Akdang Klasiko:

* Pagkamalinaw * Pagkaobhetibo
* Pagkamarangal * Pagkakasunud - sunod
* Pagkapayak * Pagkamatimpi
* Pagkakaroon ng hangganan
Halimbawa:
Florante at Laura ni Francisco Blatazar
2. TEORYANG HUMANISMO
- Ang layunin ng panitikan ay ipakita na ang tao ang sentro ng mundo; ay
binibigyang- tuon ang kalakasan at mabubuting katangian ng tao gaya ng
talino, talento, atbp.
- Pokus ng teoryang ito ay ang itinuturing na sibilisado ang mga taong
nakatuntong ng pag-aaral na kumikilala sa kultura.
- Humanismo – ang humuhubog at lumilinang sa tao
- Tao bilang sukatan ng lahat ng bagay kung kaya’t mahalagang maipagkaloob

sa kanya ang kalayaan sa pagpapahayag ng saloobin at kalayaan sa
pagpapasya.
3. TEORYANG ROMANTISISMO
- Ang layunin ng teoryang ito ay ipamalas ang iba’t ibang paraan ng tao o
sumasagisag sa tao sa pag-aalay ng kanyang pag-ibig sa kapwa, bansa, at
mundong kinalakhan. Ipinakikita rin sa akda na gagawin at gagawin ng isang
nilalang ang lahat upang maipaalam lamang ang kanyang pag-ibig sa tao o
bayang napupusuan.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
Dalawang Uri ng Teoryang Romantisismo:

1. Romantisismong Tradisyunal
- nagpapahalaga sa halagang pantao
2. Romantisismong Rebolusyonaryo
- pagkamasariling karakter ng isang tauhan
ROMANTIKO – tawag sa pamaraan ng pagsulat ng mga akdang

pampanitikan sa Panahon ng Romantisismo
Makatang Romantiko:
Panulaang Pilipino Maikling Kuwento at Nobela
* Jose Corazon de Jesus * Faustino Galauran
* Lope K. Santos * Macario Pineda
* Ildefonso Santiago * Jose Esperanza
* Florante Collantes
* Inigo Ed Regalado
* Teodoro Gener
4. TEORYANG REALISMO
- Higit na mahalaga ang katotohanan kaysa kagandahan.
- Hinahangad nito ang katotohanan at ang makatotohanang paglalahad at
paglalarawan ng mga bagay, mga tao at lipunan at alin pa mang maaring
mapatunayan sa pamamagitan ng ating mga sentido.
- Naniniwala ang realismo na ang pagbabago ay walang hinto.
Mga Halimbawa:
‘Noli Me Tangere’ at ‘ El Filibusterismo’ ni Dr. Jose P. Rizal
‘Banaag at Sikat’ ni Lope K. Santos
‘Santanas sa Lupa’ ni Celso Carunungan
‘Laro sa Baga’ ni Edgar Reyes
GRADUATE STUDIES
Tandag City
‘Ito Pala ang Inyo’ ni Federico Sebastian (dula)

‘May Isang Sundalo’ at ‘ Nana’ ni Rene Villanueva (dula)
5. TEORYANG NATURALISMO
- Tinangka kasi ng naturalismo ang mas matapat, di-piniling representasyon ng
realidad, isang tiyak na hiwa ng buhay na ipinakita nang walang paghuhusga.
- Dahil sa walang muwang na scientific deterism, binigyang-diin ng naturalismo
ang namana (o aksidente) at pangpisikal na likas ng tao kaysa mga katangian
niyang pangmoral o resyonal.
6. TEORYANG PORMALISMO
- Ang layunin ng panitikan ay iparating sa mambabasa ang nais niyang ipaabot
gamit ang kanyang tuwirang panitikan.
- Tanging pisikal na katangian ng akda ang pinakabuod ng pagdulog na ito.
- Tunguhin ng teoryang ito ay matukoy ang nilalaman, kaanyuan o kayarian at
paraan ng pagkakasulat ng akda.
- Kailangang masuri sa akda ang tema o paksa ng akda, ang sensibilidad at
pag-uugnayan ng mga salita, istrukutura ng wika, metapora, imahen at iba
pang elemento ng akda.
7. TEORYANG IMAHISMO
- Malaya ang makatang pumili ng anumang nais na paksain ng kanyang tula.
- Ang imagism, isang tradisyon ng panulaang modernista na sadyang tiwalag
sa tradisyon ng pangangaral o pang-aliw bilang akdang pansining ay may
bukod-tanging kairalan, at hindi ito kailangang ipasailalim sa anumang
layuning hindi makasining.
- Wika nga, “ Art for art’s sake”.
8. TEORYANG SAYKOLOHIKAL/ SIKOLOHIKAL
- Ang layunin ng panitikan ay ipaliwanag sa pamamagitan ng pagpapakita ng
mga salig (factor) sa pagbuo ng naturang behavior (pag-uugali, paniniwala,
GRADUATE STUDIES
Tandag City
pananaw, pagkatao) sa isang tauhan sa kanyang akda. Ipinakikita sa na ang

tao ay nagbabago o nagkakaroon ng panibagong behavior dahil may nag-
udyok na mabago o mabuo ito.
9. TEORYANG ARKETIPAL
- o mitolohikal na oryentasyon.
- Ito ay isang pagdulog na tila kawangis ng sikolohikal na pananaw. Tulad ng
sikolohikal na pananaw, nakapako ang atensyon nito sa paraan ng paglikha
at epekto nito sa mambabasa.
- Subalit waring higit na malawak ang larangang sinuyod ng arketibong
pananaw sapagkat buong kalipunan ng mga sagisag at imaheng palagiang
lumilitaw sa mga teksto ng pandaigdigang kultura ang pinagpapakuan nito ng
masusing pansin.
10. TEORYANG MARXISMO

- Ang layunin ng teoryang ito ay ipakita na ang tao o sumasagisag sa tao ay
may sariling kakayahan na umangat buhat sa pagdurusang dulot ng pang-
ekonomiyang kahirapan at suliraning panlipunan at pampulitika. Ang mga
paraan ng pag-ahon mula sa kalugmukan sa akda ay nagsisilbing modelo
para sa mga mambabasa.
11. TEORYANG EKSISTENSIYAL

- Ang layunin ng panitikan ay ipakita na may kalayaan ang tao na pumili o
magdesisyon para sa kanyang sarili na siyang pinakasentro ng kanyang
pananatili sa mundo (human existence).
- Ang teoryang ito ay walang simulain.
- Maihahalintulad ito sa dalawang teorya: romantisismo dahil mahilig sa
paghanap ng tunay na paraan ng pagpapahayag o ekspresyon; modernismo
dahil nagpipilit itong magwasak ng kasaysayan.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
Halimbawa:
‘Ako ang Daigdig’ - Alejandro G. Abadilla
‘Aanhin Ninyo ‘Yan?’ - Panitikang Thai salin ni Lualhati Baustista
12. TEORYANG ISTRUKTURALISMO

- Iisa ang simulain ng teoryang ito: ang pagpapatunay na ang wika o
lengguwahe, ay hinuhubog ng kamalayang panlipunan.
- Nakabaon ang panlipunang kamalayan sa paggamit ng wika (social
discourse) o paggamit sa mga salita ayon sa mga kinikilalang tuntunin at
pagsasapraktikang panlipunan (social conventions).
13. TEORYANG DEKONSTRUKSIYON

- Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang iba’t ibang aspekto na bumubuo sa
tao at mundo. Pinaniniwalaan kasi ng ilang mga pilosopo at manunulat na
walang iisang pananaw ang nag-udyok sa may-akda na sumulat kundi ang
pinaghalu- halong pananaw na ang nais iparating ay ang kabuuan ng pagtao
at mundo.
- Batay sa ideyang walang permanenteng kahulugan ang teksto dahil ang wika
ay di matatag at nagbabago.
- Higit na mahalaga ang mambabasa kaysa sa may-akda sa pagtiyak ng
kahulugan ng teksto.
- Layunin ng pag- aanalisa ang paglalantad sa mga magkakasalungat na
kahulugan o implikasyon ng teksto at ng mga salita at pangungusap.
Halimbawa:
‘Tata Selo’ - Rogelio Sicat
‘Kay Estella Zeehandelaar’ - salin ni Ruth Elynia S. Mabanglo
14. TEORYANG HISTORIKAL

GRADUATE STUDIES
Tandag City
- Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang karanasan ng isang lipi ng tao na

siyang masasalamin sa kasaysayan at bahagi ng kanyang pagkahubog. Nais
din nitong ipakita na ang kasaysayan ay bahagi ng buhay at ng mundo.
- Ang wika at panitikan ay hindi maaaring paghiwalayin.
Halimbawa:
‘Noli Me Tangere’ at ‘ El Filibusterismo’ - Dr. Jose P. Rizal
‘Ang Tatlong Panahon ng Tulang Tagalog’ - Julian Cruz Balmaceda
‘Ang Pagkaunlad ng Nobelang Tagalog’ - Inigo Ed Regalado
15. TEORYANG BAYOGRAPIKAL

- Ang layunin ng panitikan ay ipamalas ang karanasan o kasagsagan sa buhay
ng may-akda.
- Ipinahihiwatig sa mga akdang bayograpikal ang mga bahagi sa buhay ng
may-akda na siya niyang pinakamasaya, pinakamahirap, pinakamalungkot at
lahat ng mga “pinaka” na inaasahang magsilbing katuwang ng mambabasa
sa kanyang karanasan sa mundo.
Halimbawa:
‘Si Boy Nicolas’ - Pedro L. Ricarte
‘Utos ng Hari’ - Jun Cruz Reyes
‘Reseta at Letra: Sa Daigdig ng Isang Doktor-Manunulat’ - Dr. Luis
Gatmaitan
‘Florante at Laura: Kay Selya’ - Francisco Baltazar
‘Mga Gunita’ - Matute
‘Sa mga Kuko ng Liwanag’ - Edgardo Reyes
16. TEORYANG FEMINISMO

- Ang layunin ng panitikan ay magpakilala ng mga kalakasan at kakayahang
pambabae at iangat ang pagtingin ng lipunan sa mga kababaihan. Madaling
GRADUATE STUDIES
Tandag City
matukoy kung ang isang panitikan ay feminismo sapagkat babae o sagisag

babae ang pangunahing tauhan ay ipamayagpag ang mabubuti at
magagandang katangian ng tauhan.
- Ang mga babae ng panitikan ay inilarawan ng ilang manunulat bilang mahina,
marupok, tanga, sunud-sunuran, maramdamin, emosyonal, pantahanan at
masama.
- Ito ang sistemang pangkababaihan bilang mga indibidwal na di-kapantay ng
kalalakihan.
Halimbawa:
‘Sa Ngalan ng Ina, ng Anak ng Diwata’t Paraluman (Tula) -Lilia Quindoza
Santiago
‘Sandaang Damit’ (Maikling Kuwento) - Fanny Garcia
‘Sumpa’ (Tula) - Rowena Festin
‘Paano Tumutula ang Isang Ina’ (Tula) - Ligaya G. Tiamson-Rubin
17. TEORYANG KULTURAL

- Ang layunin ng panitikan ay ipakilala ang kultura ng may-akda sa mga hindi
nakakaalam. Ibinabahagi ng may-akda ang mga kaugalian, paniniwala at
tradisyon minana at ipasa sa mga sunod na salinlahi. Ipinakikita rin ito dito na
bawat lipi ay natatangi.
18. TEORYANG QUEER

- Nakatuon ang teoryang ito sa ikatlong kasarian.
- Ang mga taong kabilang sa ikatlong kasarian (homosexual) ay kailangang
tratuhin ng may respeto, pagmamahal, at pantay na pagtingin ano man ang
kanilang estado sa buhay.
Halimbawa:
Eskeleton
(Tula)
GRADUATE STUDIES
Tandag City
“Itigil na
Ang taguan sa takipsilim
Isigaw na
Ang anumang kinikimkim.”
19. TEORYANG MORALISTIKO

- Pinalalagay na ang akda ay may kapangyarihang maglahad o magpahayag
hindi lamang ng literal na katotohanan kundi ng mga panghabambuhay at
unibersal na mga katotohanan at mga di-mapapawing pagpapahalaga
(values).
- Pinahahalagahan ang panitikan ‘di dahil sa mga partikular na katangian nito
bilang likhang-isip na may sinusunod na sariling mga batas at prinsipyo sa
kanyang pagiging malikhain, kundi dahil sa mga aral na naidudulot nito sa
mga nakikinig o bumabasa.
20. TEORYANG SOSYOLOHIKAL

- Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang kalagayan at suliraning panlipunan ng
lipunang kinabibilangan ng may-akda. Naipapakita rito ang pamaraan ng mga
tauhan sa pagsugpo sa suliranin o kalagayan ng lipunan na nagsisilbing
gabay sa mga mambabasa na magpuksa sa mga katulad na suliranin.
GRADUATE STUDIES
Tandag City
PAGSUSULIT
_________________1.Ito ang pormulasyon ng palilinawing mga prinsipyo ng mga tiyak

na phenomena, paniniwala, o ideya upang makalikha ng isang sistematioking paraan
ng pagpapaliwanag ng mga ito.
_________________2. Ang pagbabalangkas ng mga prinsipyo na magpapaliwanag sa
pinagmulan at kalikasan ng panitikan, ano ito ngayon at ano dapat ito, papaano ito
nalikha at papaano ito nagagamit ng lipunan.
_________________3. Pagtuklas at pagtanaw sa katotohanan, kagandahan, at
kabutihan ang nilalayon ng klasisimo. Hinahangad nito na palawakin ang pananaw at
pang-unawa ng matwid na tao, at makamtan yaong tinatawag na grandeur d ame o
pagkadakila ng pagkatao.
_________________4.Walang higit pang kawili-wiling paksa kaysa tao. Kung pumasok
man ang kalikasan sa sining ay upang lalong mapalitaw ang mga katangian ng tao.
_________________5.Higit na pinahahalagahan ang “damdamin” kaysa ideyang
siyentipiko o may batayan.
_________________6.Higit na mahalaga ang katotohanan kaysa kagandahan.
_________________7.Pinalawak ng naturalismo ang saklaw ng realismo.
_________________8.Ang isang akda ay may sariling buhay at umiiral sa sarili nitong
paraan.
_________________9.Malaya ang makatang pumili ng anumang nais na paksain ng
kanyang tula.
_________________10.mitolohikal na oryentasyon.
Test II. Enumeration

1-5 Teoryang Pampanitikan
6-10 katangian ng teoryang klasisismo
11-12 dalawang uri ng teoryang Romantisismo
13-15 Mga makatang romantiko
16-18 Halimbawang panitikan ng Teoryang Realismo
19-20 Halimbawang panitikan ng Teoryang Eksistensyal
GRADUATE STUDIES
Tandag City
Test III
1. Bakit mahalagang pag-aralan ang mga Teoryang Pampanitikan at paano ito

makakatulong sa ating pagtuturo? (10 pts).
GRADUATE STUDIES
Tandag City
TEOARYANG PAMPANITIKAN
Paksa Bilang ng Lower Moderate Higher Order Kabuuan

Aytem Order Order Thinking
Thinking Thinking Skills (HOTS)/
Skills Skills 30%
(LOTS)/ (MOTS)/ 30%
40%
TEOARYA
NG 40 20 10 10 40
PAMPANI
TIKAN
(11-30) (1-10) (31-40)
KABUUAN 40 20 10 10 40
Inihanda nina:
PRECIOUS LOVE T. PAHIT

FLORELYN S. GRANA
CHERRY OXTERO
AILYN GESTA
GRADUATE STUDIES
Tandag City
Isang Bahagi ng Pagtupad sa Pangangailangan ng Asignaturang

KONTEMPORARYONG PANITIKANG FILIPINO BILANG PANGALAWANG WIKA
FLT 209
Ipinasa nina:
Rodolfo P. Yabut
Jacqueline A. Abarca
Judith R. Araso
Joy O. Cabrera
Aidyl T. Espina
Jergen P. Hulleza
Jenny Mae A. Igot
Shelly L. Laguna
Rowena S. Manginsay
Cheryl P. Otaza
Joeyce L. Pontevedra
Jeanimie O. Salvador
Gean U. Samontina
Maria Estela Clarish O. Serano
Richel A. Tepan
GRADUATE STUDIES
Tandag City
SANGGUNIAN
Bagaan, C. (2010). Kontemporaryong Panitikan: LinkedIn Corporation
http://www.slideshare.net/christinebagaan/kontemporaryong-panitikan-136078792
Casey, K. (2012). Panitikan sa Makabagong Panahon.
http://prezi.com>filipino-10-panitikan
Billones, A. (2017). Kontemporaryung Isyu.
https://www.slideshare.net>nhanibal258
Pantaleon, J. (2017). Isyu at Hamong Panlipunan.
https://www.slideshare.net>jhingsworld

Compilation Kontemporaryong Panitikan

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Compilation Kontemporaryong Panitikan

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Republic of the Philippines

SURIGAO DEL SUR STATE UNIVERSITY

Kahulugan ng Kontemporaryong Panitikan……………………………………………….. 2

Isyu ng Kontemporaryong Panitikan……………………………………………………….. 6

Kasaysayan ng Kontemporaryong Panitikan…………………………………………….. 12

Kontemporaryong Panitikan tungo sa Kultura

Anyo at Halimbawa ng Kontemporarsyong Panitikan…………………………………….37

Ang mga manunulat na Pilipino ay patuloy na kumakatha ng mga tula,maikling

Mahaba at malawak ang saklaw panitikang Filipino. Sintanda ito ng wika at ng

pananaw ng kasaysayan lalapitan ang kursong ito ngunit bibigyang-diin ang

KAHULUGAN NG KONTEMPORARYONG PANITIKAN

• Nagmula ito sa pasalindilang panitikan (memoryado,bahagi ng kamalayan)

• tumutukoy sa pagpapatuloy ng tradisyonal na panitikan o panulatan sa kabila ng

• makabago o pangkasalukuyan na sulatin na inilimbag sa iba’t ibang anyo ng

Ano ang pagkakaiba ng kontemporaryong panitikan sa tradisyonal na panitikan?

. Ang tradisyonal na panitikan ay madalas na isinulat ng mga tao galing sa mataas na

Ang kontemporaryong panitikan naman ay kinasasangkutan ng iba't ibang lahi

______1. Ang mga manunulat sa panahon ng kontemporaryong panitikan ay patuloy na

Panuto II: Maramihang pagpilian:

Panuto III: Pagpapaliwag.

11-15: Bakit nagkaroon ng transpormasyon mula sa Tradisyunal na Panitikan

KAHULUGAN,INTRO 1,2,3,4, TAMA O MALI

Kontemporaryong isyung PANLIPUNAN:

Kontemporaryong isyung PANGKALUSUGAN:

Kontemporaryong isyung PANGKAPALIGIRAN:

 BAGYO -isang unos o sigwa, pabilog na sistema na marahas at malakas na

Kontemporaryong isyung PANGKALAKALAN:

SAAN MAKAKASIPI NG MGA ISYU?

 Napahahalagahan ang mga tauhan, pangyayari, at isyu.

_________1. Isa sa mga pinakatampok na kontemporaryong isyu.

_________2. Paniniwala na ang lahi ang pangunahing tumutukoy sa katangian at

_________3. Malawak na pangkat ng iba’t ibang mga sakit na lahat ay sumasangkot sa

_________4. Batis ng kontemporaryong isyu.

_________5. Tumutukoy sa anumang pangyayari, ideya, opinyon, o paksa sa kahit

_________7. Ano ang midyum na inirerekomenda ng mga dalubhasa upang higit na

_________9. Isang mabilis na paglabas ng enerhiya na nanggagaling sa ilalim ng lupa.

_________10. Maaring pumili at bumili ng hindi gamit internet.

_________11. Ang dyaryo, magasin at komiks ay kabilang sa anong medya?

II. TAMA O MALI

_________13. Ang pagbabasa ay nakahuhubog ng kasanayang pangwika at

_________14. Sa pagbabasa nagiging bihasa sa pakikipagtalastasan at pagsasalita

_________15. Ang pagkakaroon ng kamalayan sa kontemporaryong isyu ay

Panuto: Itala ang hinihingi ng mga sumusunod.

PAKSA KASANAY BILA BILA MADA KATAMT MAHI

BILANG IKALAWANG WIKA

MGA ISYU NG NAIBIBIGAY

KASAYSAYAN NG KONTEMPORARYONG PANITIKAN

PANITIKAN SA IKATLONG REPUBLIKA :

 “Ang Bagong Republikang Pilipinas”

 Ang Panahon ng Ikatlong Republika”

MGA PANULAANG TAGALOG SA IKATLONG REPUBLIKA

 Mga nagaganap noon sa Pamahalaan.

 Maapoy, marahas, makulay, mapagtungayaw.

 Kalungkutan o pagdadalamhati, kahirapan, paghahangad ng tunay na kalayaan,

 “Crony Newspaper”: Bulletin today, peoples Journal at Peoples Tonight.

 Mga tinangkilik na pahayagan: Forum Daily Inquirer, Manila Times at Malaya

 Komiks at Magasin: Kislap, Modern magasin, Bulaklak, Liwayway, Lovelife at

PANITIKAN SA KASALUKUYAN: KALIGIRANG KASAYSAYAN

 “PEOPLE’S POWER” o LAKAS NG BAYAN (mula ika-21 hanggang ika-25 ng

 nasilayan ang pagtutulungan, pagmamalasakitan, pagkakaisa, pagbibigayan,

 isinilang ang bagong uring PILIPINO

 Bagama’t iilang buwan pa lamang ang pagkakasilang ng tunay na Republikang

PANAHON NI FERDINAND MARCOS

Pangalan: _______________ Petsa:_

Baitang at Seksyon: _______ Marka:_