LINIJA

LINIJA

 OSNOVNI MOTIVI PUTOVANJA SU:

 RAD, RADNE OBAVEZE (POSAO, ŠKOLA, FAKULTET, ...)

 REKREACIJA (AKTIVNA, PASIVNA)
 STANOVANJE

 JGMTP JE ORGANIZOVAN U OBLIKU MREŽE LINIJA KOJE ZADOVOLJAVAJU

POTREBE NAJVEĆEG VEĆEG BROJA KORISNIKA
 LINIJA

 LINIJA JE OSNOVNI OBLIK ORGANIZOVANJA JGMTP U GRADOVIMA

 LINIJSKI PREVOZ SE ORGANIZUJE PO REDU VOŽNJE

(definisanom trasom i vremenima polazaka)

 LINIJA U J GMTP JE DEFINISANA SA DVE GRUPE ELEMENATA :

 STATIČKI ELEMENTI LINIJE

 DINAMIČKI ELEMENTI LINIJE

 STATIČKI ELEMENTI

KRETANJE VOZILA
A,B - TERMINUSI
L – DUŽINA LINIJE

L
li

UKLJUČIVANJE, ISKLJUČIVANJE VOZILA ULAZ, IZLAZ PUTNIKA

 STATIČKI ELEMENTI

 Statički elementi linije :

 Relativno stabilni (nepromenjivi) elementi linije

 Utvrđuju se u postupku projektovanja linije
 STATIČKI ELEMENTI

 Statički elementi linije su:

 TRASA

 DUŽINA

 TERMINUSI

 STAJALIŠTA

 GRAVITACIONO PODRUČJE
 STATIČKI ELEMENTI

 TRASA LINIJE JE UNAPRED ODREĐENA PUTANJA KRETANJA VOZILA NA LINIJI

(MOŽE BITI NA POVRŠINSKIM SAOBRAĆAJNICAMA, TUNELIMA, VIJADUKTIMA)

 OSNOVNE KATEGORIJE TRASE :

 TRASA A - POTPUNO NEZAVISNA

 TRASA B - DELIMIČNO ZAVISNA

 TRASA C - ZAVISNA TRASA

 STATIČKI ELEMENTI
 ZAHTEVI U ODNOSU NA TRASU LINIJE :

 DIREKTNOST PUTOVANJA I MINIMUM PEŠAČENJA –PRILAGOĐENA

POTREBAMA PUTNIKA

 SAOBRAĆAJNO-TEHNIČKI ELEMENTI TRASE KOJI ODGOVARAJU

KARAKTERISTIKAMA VOZILA

 IDENTITET TRASE - PREPOZNATLJIVA KORISNICIMA USLUGE TRANSPORTA

 STATIČKI ELEMENTI

 DUŽINA LINIJE JE RASTOJANJE IZMEĐU NJENIH KRAJNJIH TAČAKA

 AKO JE DUŽINA PO SMEROVIMA RAZLIČITA, DUŽINA LINIJE JE

ARITMETIČKA SREDINA DUŽINA PO SMEROVIMA

 DUŽINA LINIJE JE GLOBALNO DEFINISANA IZBOROM TRASE ALI

STVARNA DUŽINA ZAVISI OD MIKROLOKACIJE KRAJNJIH TAČAKA
 STATIČKI ELEMENTI

 TERMINUSI (POČETNA I ZAVRŠNA TAČKA NA LINIJI)

 TEHNOLOŠKE FUNKCIJE TERMINUSA SU:

 promena smera i zadržavanje (parkiranje) vozila
 ulaz, izlaz i presedanje putnika
 zamena i odmor vozača, korekcije reda vožnje
 zaštita putnika od atmosverilija
 informacije (mreža linija, redovi vožnje, cene, naplata)
 STATIČKI ELEMENTI
 TERMINUSI SU GRAĐENI ZA JEDNU ILI VIŠE LINIJA I VIŠE VIDOVA
PREVOZA

 TERMINUSI OBEZBEĐUJU PROMENU SMERA KRETANJA VOZILA

(OKRETNICA ILI SKLOP SAOBRAĆAJNICA)

 OPREMA TERMINUSA OBEZBEĐUJE:

 informisanje korisnika
 prodaju karata
 zaštitu putnika
 dispečerski rad
 saobraćajno-tehničke uslove
 STATIČKI ELEMENTI

 STAJALIŠTA MOGU BITI:

 STALNA (OBAVEZNO ZAUSTAVLJANJE VOZILA)

 PO POTREBI (ZAUSTAVLJANJE VOZILA PO POTREBI)

 PROBLEMI PRI POSTAVLJANJU STAJALIŠTA SU:

 Broj stajališta na liniji

 Mikrolokacija
 Uređenje i opremanje stajališta
 STATIČKI ELEMENTI

 BROJ STAJALIŠTA NA LINIJI SE ODREĐUJE NA OSNOVU

KARAKTERISTIKA PUTOVANJA I RASPODELE PROTOKA PUTNIKA
DUŽ LINIJE

 MEĐUSTANIČNA RASTOJANJA ZAVISE OD :

 vida prevoza
 brzine putovanja
 gustine naseljenosti
 STATIČKI ELEMENTI

minP - MINIMALNI BROJ PUTNIKA KOJI

T, P (troškovi, prihodi / jedno
OPRAVDAVA POSTOJANJE STAJALIŠTA
stajanje)

To

minP
P (putnika/jedno stajanje)
 STATIČKI ELEMENTI

Prema F. Lehner - u
PREVOZNO SREDSTVO BRZINA PUTOVANJA MEĐUSTANIČNO
(km/h) RASTOJANJE (m)
TRAMVAJ, AUTOBUS 16 – 23 250 – 600
PODZEMNI TRAMVAJ 21 – 26 600 – 1500
METRO 25 – 36 500 – 1500
GRADSKA I PRIGRADSKA ZELEZNICA 40 - 50 2500 - 3000

CENTAR GRADA PERIFERNA ZONA PRIGRADSKA ZONA

MEĐUSTANIČNO 250 - 550 500 - 750 600 - 1500
RASTOJANJE (m)
 STATIČKI ELEMENTI

DUŽINA MEĐUSTANIČNIH RASTOJANJA ZAVISI OD SREDNJE DUŽINE PUTOVANJA

PUTNIKA – RUSKI IZVORI :

Lsr(km) 2,5 3.0 3,5 4,0 4,5 5,0

Li(m) 300 - 350 350 - 400 400 - 450 450 - 500 500 - 550 550 - 600

RASPORED STAJALIŠTA ZAVISI I OD POLOŽAJA VAŽNIJIH MESTA GRAVITIRANJA PUTNIKA

 STATIČKI ELEMENTI

 KRITERIJUM OPTIMALNOSTI ZA UTVRĐIVANJE MEĐUSTANIČNIH RASTOJANJA

ZAVISE :

 od ukupnog vremena putovanja svih putnika

 od maksimalnog broja putnika koje treba prevesti
 od ukupnih transportnih troškova
 STATIČKI ELEMENTI

VREME PUTOVANJA:

- Vreme pešačenja do stajališta - Vreme čekanja na stajalištu

- Vreme čekanja na međustanicama - Vreme vožnje

18
 STATIČKI ELEMENTI

PROSEČNA DUŽINA PEŠAČENJA PUTNIKA DO STAJALIŠTA

Linija A

Lm/2

S2 Lm/2
Lm/4
Linija B li/4
S1 li
 STATIČKI ELEMENTI
 PROSEČNO MEĐUSTANIČNO RASTOJANJE ZAVISI OD VREMENA PUTOVANJA
ODNOSNO PARAMETARA :

 brzina pešačenja Vh = 4 km/h

 rastojanje između linija lm = 0,8 km
 interval i = 5 min
 saobraćajna brzina vs = 20 km/h
 vreme zadržavanja na međustanicama ts = 0,5 min

odnosno
 STATIČKI ELEMENTI

T(min)

lsr=5

lsr=4

lsr=3

Li(km)

0,5 0,6

Za srednje dužina putovanja 4-5 km optimalno međustanično

rastojanje je 500-600 m
 STATIČKI ELEMENTI

 MIKRO LOKACIJA STAJALIŠTA ZAVISI OD MNOGO FAKTORA

 LOKACIJA STAJALIŠTA JE OČIGLEDNA NA MESTIMA NA KOJIMA SU JAKA

IZVORIŠTA ILI CILJEVI PUTOVANJA

 MIKRO LOKACIJU STAJALIŠTA JE ZAVISNA I OD KONKRETNIH USLOVA ULIČNE

MREŽE, REGULACIJE I BEZBEDNOST SAOBRAĆAJA
 STATIČKI ELEMENTI

 MIKRO LOKACIJE STAJALIŠTA SU USLOVLJENE ZAHTEVIMA U POGLEDU :

 smanjenja vremena pešačenja putnika (do/od stajališta)

 maksimalnih uslova komfora i bezbednosti - čekanje, izmena

putnika i prelasedanje na druge linije

 obezbeđenja povoljnog utacaja na ostali saobraćaj.

 STATIČKI ELEMENTI

 LOKACIJA STAJALIŠTA SU VEZANA ZA BLIZINU IZVORA/CILJEVA PUTOVANJA :

 pešačkih zona
 podzemnih prolaza
 robnih kuća
 tržnih centara
 sportskih objekata
 trgova
 saobraćajnih čvorova
 putničkih terminala.





 STATIČKI ELEMENTI

 STAJALIŠTA SE NE MOGU POSTAVLJATI NA NEPREGLEDNIM MESTIMA

(NA PRIMER, U KRIVINAMA)

 MIKRO LOKACIJE STAJALIŠTA U ZONI RASKRSNICA NE SMEJU NEGATIVNO

UTICATI NA BEZBEDNOST I OSTALI SAOBRAĆAJ

 LOKACIJA STAJALIŠTA U ODNOSU NA RASKRSNICU ZAVISI I OD KOORDINACIJE

SVETLOSNIH UREĐAJA I SIGNALA NA NEKOM PRAVCU.
STATIČKI ELEMENTI
 STATIČKI ELEMENTI

NEKOORDINISANE RASKRSNICE

KOORDINISANA SVETLOSNA SIGNALIZACIJA

 STATIČKI ELEMENTI

 GRAVITACIONA ZONA - UTICAJNA ZONA LINIJE JE DIO POVRŠINE GRADA (SA

OBE STRANE TRASE) SA KOJE SE VRŠI PRILIV PUTNIKA NA LINIJU

 VELIČINA GRAVITACIONE ZONE LINIJE MOŽE SE IZRAZITI :

 RASTOJANJEM (DUŽINOM) PUTOVANJA

 VREMENOM PEŠAČENJA

 GUSTINA I RASPORED STAJALIŠTA UTIČU NA GRAVITACIONU ZONU LINIJE

 STATIČKI ELEMENTI

 DA BE SE ODREDILA GRAVITACIONA ZONA LINIJE PRVO TREBA ODREDITI

GRAVITACIONE ZONE POJEDINIH STAJALIŠTA

 ZA ODREĐIVANJE GRAVITACIONE ZONE STAJALIŠTA UZIMA SE ISKUSTVENO

VREME DOZVOLJENOG PEŠAČENJA:

 5 min U CENTRALNOJ ZONI

 10 min U PERIFERNOJ ZONI
 STATIČKI ELEMENTI

CENTRALNA ZONA r = 300 – 400 (m)

PERIFERNA ZONA r = 400 – 500 (m)
PRIGRADSKA ZONA r = 500 – 800 (m)

UTICAJNA ZONA LINIJE

 STATIČKI ELEMENTI

 U PRAKSI GRAVITACIONE ZONE STAJALIŠTA NISU KRUGOVI VEĆE ZATVORENE

LINIJE KOJE ZAVISE OD ULIČNE MREŽE

 GRAVITACIONA ZONA LINIJE NE MORA DA BUDE KONTINUALNO PODRUČJE VEĆ

MOŽE DA SE SASTOJI OD UTICAJNIH ZONA IZOLOVANIH STANICA (NA PRIMER,
NA PERIFERIJI)

 GRAVITACIONE ZONE STAJALIŠTA MOGU SE DELIMIČNO PREKLAPATI

 GRAVITACIONE ZONE STAJALIŠTA MOGU SE POVEĆATI UKOLIKO PRILAZI TIM

STAJALIŠTIMA NISU ISKLJUČIVO PEŠAČKI (NAPRIMER, BICIKLOM ILI
AUTOMOBILOM)
 STATIČKI ELEMENTI

STAJALIŠTE
 DINAMIČKI ELEMENTI LINIJE

 DINAMIČKI ELEMENTI LINIJE SE UTVRĐUJU REDOM VOŽNJE

1.Osnovni dinamički elementi linije su:

 BROJ VOZILA NA LINIJI U PERIODU POSMATRANJA
 VREME OBRTA
 VREME PUTOVANJA U PERIODU OSMATRANJA

2.Izvedeni dinamički elementi linije:

 BRZINA
 INTERVAL I FREKVENCIJA VOZILA
 PREVOZNA SPOSOBNOST LINIJE
 DINAMIČKI ELEMENTI

 BROJ VOZILA NA LINIJI UTVRĐUJE RED VOŽNJE NA OSNOVU :

 MERODAVNIH VREDNOSTI PREVOZNIH ZAHTEVA (qm)

 VREMENA OBRTA (To)

 NIVOA KOMFORA (kik)

 KAPACITETA VOZILA (m)

 DINAMIČKI ELEMENTI
 VREME OBRTA JE VREME POTREBNO ZA JEDAN OBRT NA LINIJI

-Vreme vožnje između stajališta

-Vreme čekanja na stajalištima (međustanicama)

-Vreme čekanja (zadržavanja) na terminusima

 DINAMIČKI ELEMENTI

S(m)

L
tč1

A
T(min)
tv1 tt1 tt2
Tp’ Tp’’
To
 DINAMIČKI ELEMENTI
 VREME VOŽNJE I VREME ČEKANJA NA MEĐUSTANICAMA (STAJALIŠTIMA)
DOBIJA SE SNIMANJEM

 VREME ČEKANJA NA TERMINUSIMA JE PROCENAT VREMENA PUTOVANJA:

 1/5 Tp do 1/6 Tp, ili

 1/10 Tp +2 min

 ZA NOVOPROJEKTOVANU LINIJU VREME OBRTA RAČUNA SE :

 DINAMIČKI ELEMENTI

 INTERVAL SLEĐENJA JE VREMENSKI RAZMAK IZMEĐU DVA UZASTOPNA

VOZILA NA LINIJI:
 DINAMIČKI ELEMENTI
 MINIMALNA VREDNOST INTERVALA SLEĐENJA ZAVISI OD USLOVA
EKSPLOATACIJE I PROPUSNE SPOSOBNOSTI STAJALIŠTA

 MAKSIMALNA VREDNOST INTERVALA SLEĐENJA NASTAJE KADA NA LINIJI

RADI JEDNO VOZILO:
 DINAMIČKI ELEMENTI
 FREKVENCIJA (UČESTALOST) ILI PROTOK VOZILA PREDSTAVLJA BROJ VOZILA
KOJA U JEDINICI VREMENA PROĐE KROZ NEKU TAČKU (PRESEK) LINIJE:

 MAKSIMALNA FREKVENCIJA:

 MINIMALNA FREKVENCIJA:
 DINAMIČKI ELEMENTI
 PREVOZNA SPOSOBNOST LINIJE ODREĐENA JE PROTOKOM MESTA NA LINIJI

 ODREĐIVANJE PREVOZNE SPOSOBNOSTI LINIJE:

 AKO NA LINIJI RADE VOZILA RAZLIČITOG KAPACITETA:

 DINAMIČKI ELEMENTI
 MAKSIMALNA SPOSOBNOST LINIJE ODREĐENA JE FREKVENCIJOM :

 STANDARDNI AUTOBUS I TROLEJBUS: 6 000 (mesta/h)

 ZGLOBNI AUTOBUS I TROLEJBUS : 9 600 (mesta/h)

 ČETVEREOOSOVINSKI TRAMVAJ : 7 800 (mesta/h)

 ZGLOBNI TRMVAJ (ČETVEROOSOVINSKI) : 12 000(mesta/h)

 TRAMVAJSKI VOZ : 24 000 (mesta/h)

 METRO : 36000 (mesta/h)

 DINAMIČKI ELEMENTI

 BRZINA SE MOŽE POSMATRATI U ODNOSU NA:

 PREVOZNO SREDSTVO

 PUTNIKE

 PUT
 DINAMIČKI ELEMENTI

 BRZINE U JGMTP :
 MAKSIMALNA BRZINA VOZILA
 RAČUNSKA BRZINA
 DOZVOLJENA BRZINA
 SAOBRAĆAJNA BRZINA
 PREVOZNA BRZINA
 BRZINA OBRTA
 EKSPLOATACIONA BRZINA
 DINAMIČKI ELEMENTI

 MAKSIMALNA BRZINA JE NAJVEĆA BRZINA VOZILA NA RAVNOJ STAZI DUŽINE

1 km POSLE ČEGA VOZILO MOŽE DA BUDE SPOSOBNO ZA VOŽNJU:

nmax – NAJVEĆI BROJ OBRTAJA MOTORA (o/min)

rd – DINAMIČKI RADIJUS TOČKA (m)
ih – PRENOS U POGONSKOM MOSTU
 DINAMIČKI ELEMENTI

 RAČUNSKA BRZINA (Vr) JE BRZINA PREMA KOJOJ SE DEFINIŠU SVI ELEMENTI

PUTA PRILIKOM PROJEKTOVANJA

 DOZVOLJENA BRZINA (Vd) JE DOPUŠTENA BRZINA KRETANJA VOZILA NA

NEKOJ DEONICI PUTA

Vd ≤Vr
 DINAMIČKI ELEMENTI

 SAOBRAĆAJNA BRZINA JE PROSEČNA BRZINA VOZILA IZMEĐU DVE TAČKE :

Li (km)- rastojanje između dve tačke

tv (min)- vreme vožnje
 SAOBRAĆAJNA BRZINA SE MOŽE RAČUNATI ZA JEDNU ILI SVE LINIJE U NEKOM
PERIODU VREMENA
 DINAMIČKI ELEMENTI
 PREVOZNA BRZINA - BRZINA PUTOVANJA JE PROSEČNA BRZINA KRETANJA
IZMEĐU DVA TERMINUSA (KRAJNJE TAČKE) NA LINIJI

K – kilometri (dužina linije)

Tp – vreme putovanja
 BRZINA PUTOVANJA SE MOŽE RAČUNATI ZA JEDNU ILI SVE LINIJE U NEKOM
PERIODU VREMENA
 DINAMIČKI ELEMENTI
 BRZINA OBRTA JE ODNOS DVOSTRUKE DUŽINE LINIJE I VREMENA OBRTA :

L- dužina linije To – trajanje obrta

 DINAMIČKI ELEMENTI

 EKSPLOATACIONA BRZINA JE ODNOS UKUPNO PREĐENOG PUTA I UTROŠENOG

VREMENA U RADU VOZILA U POSMATRANOM PERIODU EKSPLOATACIJE :

 BRZINE U JGMTP SU OD ZNAČAJA ZA OCENU UKUPNE KORISTI ANGAŽOVANJA

VOZILA I SAOBRAĆAJNOG OSOBLJA
MREŽA LINIJA
 KLASIFIKACIJA LINIJA

 PREMA POLOŽAJU TERMINUSA U ODNOSU NA IZGRAĐENI DEO GRADA:

 UNUTARGRADSKE
 PRIGRADSKE (IZLAZNE)

 PREMA ULOZI I KARAKTERU RADA :

 DOPUNSKE (NAPOJNE)
 OSNOVNE (GLAVNE)

 PREMA REŽIMU EKSPLOATACIJE:

 STALNE
 POVREMENE
 PRIVREMENE
 KLASIFIKACIJA LINIJA

 PREMA BRZINI PUTOVANJA:

 REDOVNE (STANDARDNE)
 EKSPRESNE

 PREMA NAČINU PRUŽANJA TRASE U ODNOSU NA TERITORIJU GRADA :

 RADIJALNE
 DIJAMETRALNE
 TANGENCIJALNE
 KRUŽNE
 PERIFERNE
 KOMBINOVANE
 KLASIFIKACIJA LINIJA

a – radijalne
d c b – dijametralne
a
c – tangencijalne
d – kružne
e – periferne
e
b

OSNOVNA PODELA LINIJA IZVRŠENA JE PREMA NAČINU PRUŽANJA TRASE LINIJE U

ODNOSU NA CENTRALNU ZONU GRADA
 FAKTORI KVALITETA
 GUSTINA MREŽE: ODNOS UKUPNE DUŽINE SVIH LINIJA I POVRŠINE GRADA

 U CENTRU GRADA

 U OSTALIM DELOVIMA GRADA

 FAKTORI KVALITETA
 RAZGRANATOST MREŽE: ODNOS DUŽINE SVIH LINIJA I DUŽINE ULICA PO
KOJIMA PROLAZE LINIJE-LINIJSKI KOEFICIJENT

KREĆE SE U GRANICAMA: 1,5 – 4,0

 AKO JE BLIŽE 1, MREŽA LINIJA IMA VEĆU RAZGRANATOST (ALI SE POVEĆAVA

DUŽINA PEŠAČENJA I BROJ PRESEDANJA)
 FAKTORI KVALITETA
 DIREKTNOST MREŽE: ODNOS BROJA PUTNIKA KOJI PUTUJU DIREKTNOM
VOŽNJOM I UKUPNOG BROJA PUTNIKA - KOEFICIJENT DIREKTNOSTI:

 NEMA VREDNOSTI KOJE SE MOGU SMATRATI NORMALNIM, ODNOSNO

OČEKUJUĆIM - SLUŽI ZA UPOREDNU ANALIZIU
 FAKTORI KVALITETA
 PRILAGOĐENOST MREŽE: ODNOS SREDNJE DUŽINE PUTOVANJA I SREDNJE
DUŽINE VOŽNJE - KOEFICIJENT PRILAGOĐENOSTI

 MREŽA LINIJA JE BOLJE PRILAGOĐENA KORISNICIMA USLUGE ŠTO SU

VREDNOSTI KOEFICIJENTA PRILAGOĐENOSTI BLIŽE JEDINICI
 FAKTORI KVALITETA

 POKRIVENOST GRADA LINIJAMA: ODNOS GRAVITACIONE POVRŠINE SVIH

LINIJA I POVRŠINE GRADA - KOEFICIJENT GRAVITACIJE

 ŠTO JE NJEGOVA VREDNOST VEĆA TO JE VIŠE GRAVITACIONIH POVRŠINA NA

JEDINICI POVRŠINE GRADA
 FAKTORI KVALITETA

 INTENZITET KORIŠTENJA MREŽE: ODNOS UKUPNOG BROJA PUTNIKA I

UKUPNE DUŽINE SVIH LINIJA - KOEFICIJENT INTENZITETA

 VEĆI KOEFICIJENT INTENZITETA PREVOZA ZNAČI VIŠE PUTNIKA NA MREŽI LINIJA

 LINIJE ŽELJA

 ELEMENTI PUTOVANJA SU:

 POLAZIŠTE – MESTO NASTANKA PUTOVANJA
 ODREDIŠTA
 BROJ PUTOVANJA
 PREVOZNA SREDSTVA (NAČIN PUTOVANJA)
 PUTEVI

 PLANIRANJE POTREBA ZA PUTOVANJEM SADRŽI :

 BROJ PUTOVANJA U SVAKOJ ZONI GRADA
 USMERENOST PUTOVANJA (u koju zonu)
 NAČIN OSTVARENJA (koji vid prevoza)
 IZBOR TRASE PUTOVANJA (kojim putem)
 LINIJE ŽELJA

 MATRICA PUTOVANJA ZONA–ZONA JE PROSTORNA DISTRIBUCIJA PUTOVANJA

 SPAJANJEM CENTROIDA MATRICE PUTOVANJA (LINIJE ČIJA JE DEBLJINA

SRAZMERNA BROJU PUTOVANJA) DOBIJE SE DIJAGRAM LINIJA ŽELJA
PUTNIKA

 LINIJE ŽELJA = IDEALNA MREŽA LINIJA JGTP

 LINIJE ŽELJA
ZONE A B C D E F G ...
A ......... ZZZZZ ZZZZZ ZZZZZ ZZZZ ZZZZ ZZZ
B .........
C XXXX XXXX ....... XXXXX XXXXX XXXXX XXXX
D YYYY YYYY YYYY ....... YYYYY YYYYY YYYYY
E ...........
F .........
G ........
...

MATRICA ZONA - ZONA

 LINIJE ŽELJA

C
D
K

B
E
A

F
H
I
G
 LINIJE ŽELJA

 ZA REALIZACIJU STVARNIH LINIJA JGMTP BIRAJU SE SAOBRAĆAJNICE KOJE SU

POGODNE ZA KRETANJE PREVOZNIH SREDSTAVA

 AKO JE VIŠE SAOBRAĆAJNICA U OKVIRU GRAVITACIONE ZONE LINJE BIRA SE

NAJPOVOLJNIJA SAOBRAĆAJNICA

 POVEĆANJEM BROJA LINIJA SMANJUJE SE FREKVENCIJA VOZILA

 LINIJE ŽELJA

ZA VELIKE PROTOKE PUTNIKA IZMEĐU DVE ZONE UMESTO KAPACITETNIJEG

VIDA PREVOZA (TRAMVAJ ...) BOLJE JE UVESTI VIŠE ALTERNATIVNIH LINIJA SA
SREDSTVIMA MANJEG KAPACITETA (AUTOBUS...) UKOLIKO POSTOJE
ALTERNATIVNE SAOBRAĆAJNICE

 TIME SE POSTIŽE :
 BOLJA RAZGRANATOST MREŽE
 MANJE INVESTICIJA
 VEĆA ELASTIČNOST
 ..............
 VIDOVI PREVOZA

 MREŽE LINIJA I IZBOR VIDA PREVOZA SE ISTOVREMENO POSMATRAJU

(VIDOVI LINJA UTIČU NA KONCEPT LINIJE)

 KAPACITETNIJI SISTEMI PREVOZA :

 PLANIRAJU SE NA KORIDORIMA SA VEĆIM PREVOZNIM ZAHTEVIMA
 IMAJU MANJU GUSTINU MREŽE LINIJA – MEĐUSOBNO UDALJENIJE LINJE
 IMAJU VEĆA MEĐUSTANIČNA RASTOJANJA

 OPTIMIZACIJA MREŽE LINIJA POVEZANA JE SA OPTIMIZACIJOM UČEŠĆA

POJEDINIH SISTEMA PREVOZA
 VIDOVI PREVOZA
GUSTINA MREŽE (km/km²)
VID PROSEČNO OPTEREĆENJE PROSEK (ZA CENTRALNA ZONA
PREVOZA KORIDORA (U MILIONIMA) CEO GRAD)
AUTOBUS 12 – 16 1,0 - 1,2 2,4
TROLEJBUS
TRAMVAJ 30 – 40 0,4 – 0,5 1,5 – 2,0
METRO 100 0,2 0,5 – 1,0

Gustina mreže za pojedine vidove prevoza (prema ruskim izvorima)

 PREKLAPANJE LINIJA

 LINIJE SE U PRAVILU NA NEKIM DELOVIMA MEĐUSOBNO PREKLAPAJU

 NEZAVISNE TRASE LINIJA SU KOD PERIFERNIH – NAPOJNIH LINIJA

PREKLAPANJE TRASA LINJA PODRAZUMEVA DIONICE SA ZAJEDNIČKIM

STAJALIŠTIMA I ZAJEDNIČKIM SAOBRAĆAJNIM TRAKAMA

 PREKLAPANJE LINIJA MOŽE BITI :

 NA LINIJAMA ISTOG PREVOZA (TRAMVAJ-TRAMVAJ, AUTOBUS-AUTOBUS)

 NA LINIJAMA RAZLIČITOG PREVOZA (AUTOBUS-TRAMVAJ,-TROLEJBUS)
 PREKLAPANJE LINIJA

MAKSIMALNA FREKVENCIJA VOZILA NA ZAJEDNIČKIM TRASAMA KOJU DEFINIŠE

PROPUSNA SPOSOBNOST STAJALIŠTA, TREBA DA BUDE MANJA OD
MAKSIMALNO DOZVOLJENE (60 voz/h)

 FREKVENCIJA VEĆA OD 60 (voz/h) IZAZIVA POREMEĆAJE U REDU VOŽNJE

 RAZDVAJANJE STAJALIŠTA JE OPRAVDANO (DELIMIČNO REŠAVA PROBLEM)

SAMO AKO OSTALI SAOBRAĆAJ NIJE VELIKOG INTENZITETA

 ORGANIZOVANJE DUŽIH FRONTOVA ZA ZAUSTAVLJANJE VOZILA NA ISTOM

STAJALIŠTU IZAZIVA VELIKE GUŽVE MEĐU PUTNICIMA
 VEZA GRADSKIH I PRIGRADSKIH LINIJA

 OSNOVNI OBLICI VEZA GRADSKIH I PRIGRADSKIH LINIJA SU :

A. PRIGRADSKE LINIJE ZAVRŠAVAJU NA PERIFERNIM TAČKAMA ODNOSNO

TERMINUSIMA GRADSKIH LINIJA

B. PRIGRADSKE LINIJE DOSEŽU DO LOKALNIH – ADMINISTARTVINIH I

SNABDEVAČKIH CENTARA PERIFERNIH NASELJA

C. PRIGRADSKE LINIJE DOSEŽU DO ŠIREG CENTRA GRADA

 VEZA GRADSKIH I PRIGRADSKIH LINIJA

 AKO SE GRADSKE LINIJE ORGANIZUJU SA VISOKO-KAPACITETNIM VIDOM

PREVOZA - METRO ONDA SE U PRAVILI PRIMENJUJE PRVI SLUČAJ – A

 U SUPROTNOM PRIMENJUJU SE RAZLIČITE KOMBINACIJE :

 SLABO OPTEREĆENE PRIGRADSKE LINIJE ZAVRŠAVAJU NA PERIFERNIM

TERMINUSIMA GRADSKIH LINIJA – SLUČAJ A ILI U LOKALNIM CENTRIMA -
SLUČAJ B

 JAKE PRIGRADSKE LINIJE – KOJE POVEZUJU VELIKA PRIGRADSKA NASELJA,

DOSEŽU DO ŠIREG CENTRA GRADA – SLUČAJ C
 KRITERIJUM ZA FORMIRANJE MREŽELINIJA

 MREŽA LINIJA SE FORMIRA ZA DUŽI VREMENSKI PERIOD

 MREŽA LINJA SE MENJA KADA SE PROMENE PREVOZNI ZAHTEVI

 PROMENA STRUKTURE GRADA UTIČE NA PROMENE PREVOZNIH ZAHTEVA

 KRITERIJUM ZA FORMIRANJE MREŽELINIJA
 OSNOVNI KRITERIJUM ZA USPOSTAVU MREŽE LINIJA :
 trasa linija usaglašena sa željama putnika
 liniju tretirati kao celinu
 presedanja jednostavna i udobna – putnici ne žele presedanje
 pešačenja u granicama dozvoljenim – odgovarajuća gustina i
rasprostranjenost mreže
 terminusi van centralne zone (samo u izuzetnom slučaju) - izbegavati
radijalne linije, a favorizovati dijametralne linije
 preklapanje više linija na zajedničkim koridorima u granicama
dozvoljene frekvencije (60 voz/h)
 manji broj linija, a veća frekvencija
 optimalna povezanost gradskih i prigradskih linija
 trase linja i raspored stajališta usklađen sa tokovima putnika
između dva dela grada
 ravnomerno opterećenje linja
 posebne saobraćajne trake za trase veće od 20 voz/h