ALAMAT NG ISDA
Noong unang panahon may mag-asawang Hari at
Reyna sa pampang ng kilalang lawa ng Buhi. Sila ay
nagtayo ng magandang palasyo. Sila ay kina-iinggitan
ng ibang Hari. Mahal na mahal ng Hari ang Reyna,
dahil dito anuman ang hilingin nito ay pilit na
sinusunod ng Hari. Ilang panahon na ang nagdaan ang
kanilang matamis na pagsasama ay naglihi ang Reyna.
Ibat- ibang pagkain ang hiniling ng Reyna at ito naman
ay ibinigay ng Hari, ngunit pagkakita ay pinalalayo at
tinatanggihan dahil ang hindi niya ito gusto. Dahil dito
ang Hari ay naguguluhan at halos mabaliw. 'kumuha
kayo ng lahat ng uri ng pagkain at mga ibat-ibang uri
ng bungangkahoy"ut os ng Hari sa kanyang mga
kawal. Ito naman ay tinupad ng mga kawal at ng buong
kaharian' Lumipas ang mga araw nangayayat ang
Reyna at nagkasakit. Isang araw na napangiti ang
Reyna nang Makita ang bunton na mga hinog na suha
at naninilaw pa ang balat. Nagtalop ang Hari, at nang
buksan , Nakita ng Reyna ang mga butil ng suha.
Siya'y natakam at kumain. Nasarapan ang Reyna sa
katas nito at ang karamdaman niya ay gumaling.
Tuwang-tuwa ang Hari at umasa na di magtatagal ay
makakaraos din ang tagapagmana ang kanyang
kaharian. Isang gabi, isang malakas na bagyo ang
dumating. May kidlat at kulog, lumaki ang tubig at
sinundan pa ng malakas na lindol. Ilang araw din
nagsungit ang panahon at umapaw ang tubig sa paligid
ng palasyo na para bang isang delubyo. Sa wakas ay
tumigil din ang bagyo. Ang mga tao ay nagtaka dahil
nakita nila ang lawa ng Buhi ay punong-puno ng
maliliit na isda na noon palang nila nakita. Ipinaalam
nila ang kanilang nakita sa mag-asawang Hari at
Reyna. "Naalala ba ninyo,"sabi ng Hari na
natatawa,"noong nagdaang buwan, bago pa bumagyo
at lumindol, isang bungang-kahoy ang nagustuhan ang
Reyna, Ito ay ang suha. Kinain niya ito, sinipsip ang
masarap at matamis na katas at ang mga sapal ng suha
at sumingaw ang pagkaliitliit na isdang ito. Tingnan
niyo," sabi ng Hari. "Pagmasdan ninyong mabuti at
makikitang maliliit na katawan ng isda ay kahugis ng
butil ng suha." Magbuhat noon, ang maliliit ng isdang
ito ay naglipana sa lawa ng Buhi, sa Camarines Sur sa
parteng Bicol.
ALAMAT NG TINAGO FALLS
Noong unang taon ng mga datu at ng mga sultan,
meron isang prinsesa na pangalan ay si Tin-ag, ang
anak ni Sultan Agok. Si Sultan Agok at ang kanyang
asawa ay tinaguriang hari at reyna sa kanilang nayon,
at pag upo nila sa trono, naging makasarili sila at
naging mayabang. Ang mag-asawa ay ninais na
magkaanak sila para may magmana sa kanilang
kayamanan, at sa paglipas ng mga taon, ang kanyang
asawa ay naging buntis.
Isang araw, may isang matanda na pulubi na
naghahanap ng tulong sa mag asawa.
“Tulungan niyo po ako, gutom na gutom na ako,
parang awa niyo na, wala akong pera pambili ng
pagkain”, sabi ng matandang pulubi.
Tinanggihan at ipinatapon ng mag asawa ang
matandang pulubi. Wala silang alam na ang pulubi ay
isang diwata na nagpapanggap lang.
“Isumpa ko kayong mag asawa, ang mukha ng inyong
anak ang maging kasing pangit ng iyong ugali!”. sabi
ng matandang pulubi.
“Itapon na ang matandang yan!”, sabi ni Sultan Agok.
Paglipas ng oras, ipinanganak ang kanilang anak, at
ang mag asawa ay nagulat sa kapangitan ng kanilang
anak, kasi akala nila ang kanilang anak ay maging
maganda pareho ng kanyang ina. Natandaan nila ang
sumpa ng pulubi at tinago nila ang kanilang anak sa
isang kuweba at pinangalanang Tin-ag ang kanilang
anak.
Nagdesisyon si Tin-ag na lumabas sa kuweba, at
natuklasan niya ang kagandahan ng kalikasan, at isang
tao ay nakakita sa kanya, si Tin-ag ay bilis na bumalik
sa kuweba. Ang tao na iyon ay ang pulubi.
“ Bibigyan kita ng isang pagkakataon para pumili ka
na maging maganda, pero wala na itong balikan.” sabi
ng diwata.
Tinanggap ni Tin-ag ang alok ng pulubi at naging
talon, at tinawag na ito na Tinago Falls sa
kasalukuyan.