Ang Varayti at Varyasyon ng Wika: Historya,
Teorya at Praktika
Dr. Pamela Constantino, ulat ni CMG Lucero
I. Varayti ng Wika
1. Ninais ng mga klasikong pilosopo mula ika-17 siglo
ang pagkakaisa at pagkakaiba, at itinuri nila ang wika
bilang isang biyaya mula sa langit. Ang kalikasang-
uri ng mga varayti ng wika ay dinebelop ng mga
sosyolinggwistiko noong ika-18 siglo.
1.1. Pinaniwalaan ng mga pantas, kabilang na ang
mga empirisista at rasyonalista, na ang wika ay
inimbento at pinadevelop ng tao para maging
paraan ng paglipat ng kaalaman; ang progreso ay
kaugnay ng sibilisasyon na may kinalaman rin
sa pagdevelop ng kultura.
1.2. Ang kultura ay hango sa tao, at ang wika ay
nagpapahayag ng naturang kultura ng isang
partikular na espiritu (Volkgeist) ng mga taong
kaibilang sa isang lipunan.
1.3. Ang kultura ay nangangailangan ng
INTEGRASYON at INTERDEPENDENS, at
ito’y nagiging komplikado at lumalawak habang
ito’y nagpoprogreso.
1.4. Bunga ng pagkakaiba-iba ng pagtingin,
pananaw at saloobin ng mga tao sa isang lipunan
ang di-pagkakapantay-pantay ng wika: kaya
nagkaroon ng wika at tagapagsalitang
SUPERYOR/INFERYOR;
SIBILISADO/BARBARO; EDUKADO/DI
EDUKADO, atbp.
1.5. Ang ikalawang school of thought naman ay ang
Language Universals na nagsasaad na galing sa
iisang orihinal na wika ang lahat ng wika sa
mundo, at ito’y pinangunahan ng Port Royal
School na nagbigay-diin sa komunidad ng mga
wika kung ihahambing sa mga indibidwal na
varayti ng wika.
1.6. Sa gitan ng pagkakaiba-iba ng wika dahil sa
pagkakaiba-ib ang mga gawain at tungkulin ng
tao sa lipunan at iba pang mga factor, maaari rin
naming itaguyod ng isang estado ang
pagkakaroon ng pagkakaisa sa pagkakaiba viz.
wika. Ito ang ginawa ng Indonesia sa Bhinneka
Tunggal Ika (Pagkakaisa sa Pagkakaiba) at ng
Pilipinas sa islogang Isang Bansa, Isang Diwa,
Isang Wika.
2. Ang mga pangunahing teorya sa sosyolinggwistiks ay
ang pagpapalagay na ang wika ay panlipunan at ang
speech ay pang-indibidwal; ang wika na binubuo ng
signifayer at signifayd; ang wika bilang heterogeno;
ang paghati sa dalawang dimension ng mga
varyabilidad ng wika sa heograpiko at sosyal na mga
dimension; atbp.
3. Ang wika bilang panlipunan at ang speech (langue)
bilang pang-indibidwal.
3.1. Naniniwala ang teoryang ito ni Sapir na ang
wika, bagama’t isang instrument ng
sosyalisasyon, ay hindi iiral kung wala ang mga
relasyong sosyal.
3.2. Ayon naman kay Saussure, ang wika ay hindi
kumpleto sa sinumang tagapagsalita, umiiral
lamang ito sa loob ng isang kolektibo.
4. Ayon din kay Saussure, ang wika ay binubuo ng
signifayer (langue) na isang kabuuang set ng mga
gawaing pangwika na nagbibigay ng daan sa
indibidwal na umintindi at maintindihan, at ang
signifayd (parole) na gamit ng wika sa pagsasalita.
5. Ang wika ay heterogeno; ang iba’t-ibang anyo ng
wika ay galling sa iba-ibang mga factor sa lipunan.
5.1. Ang wika ay hindi lamang isang simpleng
instrument ng komunikasyon kung hindi isang
kolektibong pwersa na pinagsama-samang anyo
sa magkakaibang kulutral at sosyal na
bakgrawnd at grupo.
5.2. Idyolek ang tawag sa kanya-kanyang paraan ng
paggamit ng wika.
5.3. Sosyolek naman ang tawag sa varayti ng wika
na bunga ng mga faktor tulad ng edukasyon,
trabaho, sosyoekonomikong grupo, kaanak,
kasarian, atbp. Ang dimensyong sosyal ng wika
ay nagbubunsod sa mga rejister o jargon na
varayti ng wika.
5.4. Dayalek ang tawag sa varayti ng wika bunga ng
faktor ng lokasyon, i.e., ang Tagalog-Bulacan ay
may pinagkaiba sa Tagalog-Maynila at Tagalog-
Batangas.
6. Ayon naman kay Rousseau, dahil sa pagkakaroon ng
rejister, nagkakaroon rin ng hayrarki sa mga varayti
ng wika: may MATAAS/MABABA,
STANDARD/DI-ISTANDARD, atbp.
7. Nababatay sa teorya ng akomodasyon ni Giles ang
linguistic divergence at convergence sa SLA o
Second Language Acquisition.
7.1. Ang isang taong sumasailalim sa SLA ay may
tendensi na gumaya o bumagay sa pagsasalita ng
kanyang kausap upang bumagay,
makipagpalagayang-loob, makisama,
makilahok, at magmalaki sa pagiging kabilang
sa grupo. Ito ang convergence.
7.2. Samantala ang isang taong sumasailalim sa SLA
naman ay minsang pipiliting ibahin ang
pananalita sa kausap upang ipakita o piahayag
ang pagkakaiba, di-pakikiisa, o lalong paggigiit
sa sariling kakayahan at identidad. Ito ang
divergence.
 7.3. Ang interference phenomenon ay nakapokus
sa impluwensya ng unang wika sa pangalawang
wika na makikita sa bigkas, leksikon,
morpolohiya, at minsan hait sa sintaktika.
7.4. Ang interlanugage, o mental grammar, ay ang
pagbabago ng tagapagsalita ng grammar sa
papmamagitan ng pagdagdag, pagbawas, at
pagbago ng mga alintuntunin ng wika.

II. Kaugnayan sa Pagtuturo, Saliksik, at Wikang

Pambansa

1. May tatlong perspektibo ang pagsusuri ng wikang

pambansa: sikolohiko, pedagohikal, at intelektwal.

2. Sa perspektibong sikolohiko, ang batayan ay ang

palagay na may sapat na kaalaman ang estudyante at
guro sa konsepto ng varatyi ng wikang Filipino at ang
pulitikal na kasaysayan ng pag-unlad nito.
2.1. Bilang multilinggwal na bansa na dumaan sa
kolonisasyon, angpagpili ng isa sa mga
pangunahing wika para maging batayan ng
wikang pambansa ay mahirap; hindi nito napag-
iisa ang diwa at bansa ng mga Pilipino.
2.2. Naging hangarin ng mga framers ng
Konstitusyon ng 1973 at 1987 na iadap ang
Filipino batay sa lahat ng wika sa Pilipinas,
kabilang na ang Ingles at Espanyol sa
paghahangad ng mga framers na gawing lingua
franca ang Filipino.
2.3. Dito nabuo ang varayti ng Filipino batay sa
linggwistiko/heograpikong dimensyon:
Sebuwano Filipino, Ilokano Filipino, atbp.
2.4. Ang pagkakaroon ng varayti sa wikang Filipino
ay inaasahang mapaglago at mapaglinang ang
wikang pambansa at mapagbuklod ang mga
mamamayan.

3. Sa puntong pedagohikal, malaki ang implikasyon sa

pagtuturo ng Filipino sa loob ng silid-aralan.
3.1. Tutulong ito sa pagiging interaktibo ng wika at
ang bawat isa ay makapagbabahagi ng datos
mula sa kanilang sariling bakgrawnd.
3.2. Ito’y isang stratehiyang student-centered dahil
buhay ang klase atmagkakaroon ang lahat ng
kamalaang hindi amin/kanila,
mayaman/mahirap, burgis/konyo, atbp.
4. Sa puntong intelektwal, masasabing ang varayti ng
wika ay mayamang balon ng mga paksa at mga dapat
masaliksik ng mga guro at estudyante
4.1. Kakaunti ang gumagawa ng saliksik sa laranang
ito.