PAGSULAT NG AKADEMIKONG SULATIN
 Karaniwan itong ginagamit sa mga kampanya, organisasyong
POSISYONG PAPEL
 Isang salaysay na naglalahad ng kuro-kuro o opinion hinggil
sa isang paksa o isyu
 Nararapat maging pormal at organisado ang pagkakasunod-
suod ng ideya
 Ito ay naglalayong maipaglaban kung ano ang alam mong
tama
 Nagtatakwil ito ng kamalian na hindi tanggap ng karamihan
Layunin sa Pagsulat ng Posisyong Papel
 Makumbinsi ang mga mambabasa na ang sinasabi ay
katanggap- tanggap at may katwiran
Kahalagahan ng Posisyong Papel
 Akademiya
 Pulitika
 Batas
Sa Akademiya
 Nagbibigay daan ang mga posisyong papel sa kademya upang
talakayin ang mga umuusbong na paksa nang walang
eksperimentasyon at orihinal na pananaliksik na karaniwang
makikita sa isang akademikong pagsulat.
 Karaniwan, pinagtitibay ng isang dokumento ang mga kuro-
kuro o mga posisyong iniharap gamit ang ebidensiya mula sa
malawak at obhetibong talakayan ng naturang paksa.
Sa Organisasyon
 Ginagamit ng malalaking organisasyon ang mga posisyong
papel upang isapubliko ang kanilang mga opisyal na
pananaw at kanilang mga mungkahi
Sa Pulitika
 Pinakakapaki-pakinabang ang mga posisyong papel sa
koneksto kung saan mahalagang nakadetalye ang pag-unawa
ng pananaw ng isang entidad
pampahalaan, sa mundo ng diplomasya at sa mga pagsisikap
baguhin ang mga kuro-kuro at branding ng mga
organisasyon
Sa Pamahalaan
 Ang posisyong papel ay nasa pagitan ng white paper at green
paper kung saan kinakatigan nila ang mga tiyak na opinion at
nagmumungkahi ng mga solusyon ngunit hindi umaabot sa
pagdedetalye ng planong kung paano ipapatupad ito
Sa Batas
 Sa pandaigdigang batas, ang terminolohiyang ginagamit para
sa isang posisyong papel ay Aide-memoire
 Ang Aide-memoire ay isang memorandum na naglalahad ng
mga maliliit na punto ng isang minumungkahing talakayan o
di-pinagsasang-ayunan na ginagamit lalo na sa mga di-
diplomatikong komunikasyon
Proseso sa Pagsulat ng Posisyong Papel
1. Pumili ng isyung tatalakayin
2. Ibigay ang posisyon sa isyu
3. Magsaliksik ng impormasyon
4. Pag-isip at pagpili kung anong uri ng pahayag ng iyong
isinusulat
(katotohanan,kahulugan,kahalagahan,sanhi,patakaran)
5. Magsulat patungkol sa iyong mambabasa
A. Sino ang mga mambabasa?
B. Ano ang pinaniniwalaan nila tungkol sa isyu?
C. Ano ang gusto mong paniwalaan nila tungkol sa isyu?
6. Pagsulat ng balangkas
7. Pagsulat ng burador
8. Pagrerebisa ng burador
9. Pagsulat ng aktwal na papel
REPLEKTIBONG SANAYSAY
 Ito ay masining na pagsulat na may kaugnayan sa pansariling
pananaw at damdamin sa isang particular na pangyayari
 Dito sinusuri ng manunulat ang kanyang mga karanasan sa
buhay,at kung paano ito nagbago, binuo lumago sa mga karanasan
 Ito ay nagbibigay ng pagkakataon upang magkaroon ng mas
malalim na pananaw mula sa gawain
 Ito ay magiging tulay para mapatunayan na tama ang iyong
sinasabi at mapanindigan mo ang iyong sinusulat
Repleksyon
 Nangangahulugang pag-uulit o pagbabalik tanaw
Mga Konsiderasyon sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay
1. Isaaalang-alang ang pagkalap ng mga datos at mga kailangan
gamitin
2. Pagandahin ang panimulang bahagi
3. Pagtalakay ng iba`t ibang aspekto ng karanasan
4. Ang konklusyon ay dapat na magkaroon ng repleksiyon sa lahat ng
tinalakay
5. Kinakailangan malinaw na nailalahad ng manunulat ang kaniyang
punto upang lubusang maunwaan ang mambabasa
6. Rebyuhin ng ilang ulit ang repleksiyon
Paraan ng Pagsulat ayon sa Nabasa
1. Matapos maunawaan ang nabasa, gumawa ng balangkas ukol sa
mahahalagang punto
2. Tukuyin ang konsepto at teorya na may kaugnayan sa paksa.
Makakatulong ito sa kritikal na pagsusuri
3. Ipaliwanag kung paano nakaapekto ang iyong sariling karanasan at
pilosopiya sa buhay sa pag-unawa ng paksa
4. Talakayin sa konklusiyon ang kahihinatnan ng repleksiyon
Paraan ng Pagsulat ayon sa Napanood
1. Magbalik-tanaw sa napanood
2. Itala ang mga pangyayring nagustuhan batay sa emosyon na
naramdaman habang pinapanood
3. Maari ding ilagaay ang paghahambing ng napanood sa iyong
sariling karanasan
4. Sa pagsulat ng konklusyon, talakayin ang kahihinatnan ng
repleksiyon
KATITIKAN NG PULONG
 Lahat ng mga organisasyonay may mga pulong kailangan
irekord ang mga pag-uusap tungkol sa particular na paksa
 Anuman ang layunin o uri ng pulong ay kailangang maitala
ang mga mahalagang napag-usapan o nangyari
Kahalagahan ng Katitikan ng Pulong
1. Ito ang magpapaalam sa mga sangkot ng pulong tungkol sa
nangyari ditto
2. Nagsisilbing permanenteng record ang katitikan ng pulong
3. Maaaring magkaroon nng naghahawakang kopya ng mga
nangyaring komunikasyon
4. Hanguan ito ng mga impormasyon para sa mga susunod na
pulong
5. Magpaalala sa mga indibidwal ang kanilang mga
responsibilidad sa proyekto o gawain
Gabay sa Pagsulat ng Katitikan ng Pulong
1. Bago ang pulong, gumawa ng isang template at basahin ang
inihandang agenda
2. Habang nagpupulong,hindi kailangang itala ang bawat salita.
Magpokus sa pag-unawa sa pinag-usapan at sa pagtala ng
mga desisyon
3. Pagkatapos ng pulong, repasuhin ang isinulat. Lumapit at
magtanong agad pagkatapos ng pulong kung may hindi
naintindihan.Ibigay ito sa mga dumalo sa pulong sa oras na
matapos ang pinal na kopya.
Katitkan ng Pulong
“Ang katitkan ng pulong ay isang pagdodokumenta ng importanteng
punto o mga desisyon na pinagkasunduan ng isang tao.”
Kahalagahan
 Ito ay ang opisyal ng isang pagtatalakay
 Ito ay naging basehan para sa susunod na talakayan
Dapat Tandaan o Gawin
 Habang namamahagi ng ideya ang mga empleyado ng
kompanya, pinapalago ng kaalaman, inililista ang agenda na
napag-usapan isa-isa

 Lahat ng mga kalahok ay dapat ipahayag ang kanilang mga
kaalaman, punto, at/o opinyon
 Dapat pag-usapan ng maayos ang mga mabubuting at
masasamang maidudulot ng mga naibigay na mungkahi
 Magkaroon ng tiyak na desisyon o konklusyon
 Magkaroon ng opisyal na ulat o talaan
 Dapat ang mga salita na sinabi sa pagtatalakay ay nakasulat sa
ulat,hindi dapat ibahin ang mga nagamit na salita
 Dapat malinaw ang ulat
 Piliin lamang ang mga importanteng bahagi ng pagtatalakay
AGENDA
 Ito ay talaan ng mga paksang tatalakayin (ayon sa
pagkakasunod-sunod) sa isang pormal na pagpupulong
 Mahalagang bahagi ng pagpaplano at pagpapatakbo ng
pulong
 Nakasaad din dito ang mga aksiyon o rekomendasyong
inaasahang pag-uusapan sa pulong
 Ibinibigay ito sa mga kalahok ilang araw bago ang
pagpupulong
Layunin ng Agenda
 Bigyan ng ideya ang mga kalahok sa mga paksang tatalakayin
at sa mgau saping nangangailangan ng atensiyon
Tandaan
 Ang agenda ay parang mapa. Nagsisilbi itong gabay na
nagbibigay ng malinaw na direksiyon kung paano mararating
nang mabilis ang patutunguhan
 Karaniwan na ang nagpaaptawag ng pulong ang responsable
sa pagsulat ng agenda
Kahalagahan ng Paghahanda ng Agenda
 Masisigurong tatakbo nang maayos ang pagpupulong at ang
lahat ng kalahok ay patungo sa isang direksiyon
 Mas mabilis natatapos ang pagpupulong kung alam ng lahat
ang lugar ng pagdarausan, ang oras ng pagsisimula at
pagtatapos, ang mga kailangan talakayin, at ang maaaring
kalabasan ng pulong

Epekto ng Hindi Paghahanda ng Agenda
 Nawawala sa pokus ang kalahok, na nagdudulot sa tila walang
katapusang pagpupulong (na madalas ay wala naman talagang
nangyayari)
 Tumatagal ang pagpupulong at nasasayang lamang ang panahon
ng mga kalahok
 Umuunti ang bilang ng dumadalo sa pagpupulong
SANAYSAY NA LARAWAN
 Isang koleksyon ng mga imahe na inilagay sa isang partikular na
pagkakasunod-sunod upang ipahayag ang mga pangyayari, mga
damdamin, at mga konsepto sa pinakapayak na paraan
 Ang photo essay ay mga larawang nagpapahayag ng mga
sumusunod:
o Kronolohikal na istorya
o Isang ideya
o Isang panig ng isyu
 Ito ay maaaring ipresenta ng wala o mayroong kasamang
deskripsiyon o introduksiyon. Maaari rin naming nakapaloob na sa
larawan ang deskripsiyon
Mga Dapat Tandaan Sa Pagsulat Ng Sanysay Larawan
 Maghanap ng isang paksa na ayon sa iyong interes
 Magsasagawa ng pananliksik bago isagawa ang photo essay
 Hanapin ang “tunay na kwento” Matapos ang pananaliksik
maaarin munang matukoy ang anggulo na gusto mong dalhin ang
iyong kuwento kahit na ang bawat ideya ng kuwento ay pareho.
Ang pangunahing mga dahilan ng bawat larawan at nararapat na
lumikha ng isang kapani-paniwala at natatangig kuwento
 Ang kuwento ay binuo upang gisingin ang damdamin ng
mambabasa. Pinakamahusay na paraan upang ikonekto ang iyong
sanaysay larawan sa mdala ay ang mga damdamin nakaapaloob sa
kwento at gamitin ito sa mga larawan
 Pagpasyahan ang mga kukunang larawan. Magsimula sa paglika ng
isang listahan ng mga kuha para sa kuwento. Ang bawat “shot” ay
tulad ng isang pangungusap sa isang kwento sa isang talata. Maaari
kang magsimula sa 10 “shots.” Ang bawat “shot” ay dapat bigyang-
diin ang iba`t ibang mga konsepto o emosyon na maaaring
pinagtagpi kasama ng iba pang larawan.
LAKBAY SANAYSAY
 Ito ay isang uri ng sanaysay na makakapagbalik tanaw sa
paglalakbay na ginawa ng manunulat
 Ang mga lakbay sanaysay ay mga uri ng sulatin kung saan ang
may akda ay nagbibigay ng paglalarawan ng kaniyang mga
nararanasan, gabay, o damdamin sa paglalakbay
 Maaaring maging replektibo o impormatibo ang pagsulat ng
isang lakbay sanaysay. Kadalasang ginagamit ang mga lakbay
sanaysay sa mga travel blogs upang manghikayat sa mga taong
maglakbay sa isan partikular na lugar
1. Travel blogs
2. Travel shows
3. Travel guide
Ayon kay Noona Carandang, ito ay tinatawag niyang sanaylakbay
dahil binubuo ito ng tatlong konsepto: sanaysay, sanay, lakbay
Lakbay Sanaysay
 Ayon kay Dr. Lilia Antonio, may apat na pangunahing dahilan
ng pagsulat ng lakbay sanaysay.
o Upang itaguyod ang isang lugar at kumita sa pagsulat
o Makalikha ng patnubay para sa mga posibleng
manlalakbay
o Maaaring itala ang pansariling kasaysayan sa
paglalakbay tulad ng espiritwalidad, pagpapahilom, o
pagtuklas sa sarili
o Upang maidokumento ang kasaysayan, kultura, at
heograpiya ng isang lugar sa malikhaingg pamamaraan
Mga Hakbang Sa Pagsulat ng Lakbay Sanaysay
1. Magsaliksik tungkol sa lugar na pupuntahan
2. Magbasa tungkol sa kasaysayan at kultura nito
3. Maging pamilyar sa politika, ekonomiya, at mga tradisyon at
relihiyon sa pupuntahang lugar. Makapagbibigay ito ng mga
kaalamang tiyak na magagamit kapag naglalakbay na.
4. Habang naglalakbay, danasin ang lahat ng nasa paligid.
Amuyinang mga bulaklak, tikman ang tsaa, pakinggan ang
tunog ng lengguheng hindi pamilyar, damdamin ang init ng
araw o lamig ng niyebe. Maglakad-lakad
5. Kausapin ang mga local na tao, kilaalnin ang sariling kultura.
Ibahagi rin sa kanila ang sarilingk kultura
6. Huwag magkulong at magpakabulok sa hotel
7. Walang maisusulat kung nakahiga sa malambot na kama sa
tinutuluyan
8. Maaaring gumamit ng element ng katha upang bigyan ng
buhay ang sulatin
9. Makatutulong ang paggamit ng diyalogo, ritmo, imahen, mga
eksena sa pagbibigay ng kulay sa sanaysay
10. Ngunit siguruhin pa ring wasto ang facts at huwag mag-
imbento
11. Gamitin ang unang panauhang punto de bista, ngunit
tiyaking magiging diary ang lakbay-sanaysay
12. Planuhin muna ang organisasyon ng sanaysay bago isulat
13. Huwag itong limitahan sa paglalarawan at pagbibigay lamang
ng impormasyon
14. Kailangan maipakita sa mambabasa na may malalim at
malinaw na pagkakaunawa ang naging paglalakbay
15. Maaaring simulan ang sanaysay sa isang maikling anekdotang
naglalatag sa pangkalahatang tono at mensahe nito
16. Tiyaking mahatak ang atensiyon ng mambabasa. Ito ay upang
hindi sila bumitiw sa pagbabasa.
17. HUwag simulant ang sanysay, halimbawa, sa pagsakay sa bus
o eroplano
18. Magsimula agad sa pangyayaring maaaring bumingwit sa
interes ng mambabasa
19. Iwasan ang mga cliché o gasgas nang paglalarawan tulad ng:
“pagsasalubong ng langit at dagat,” “sumilip ang araw sa
likod ng mga bundok,” at iba pa
20. Sikaping bumuo ng orihinal na paglalarawan
PORMULARYO NG PANUKALANG PROYEKTO
 Proponent ng Proyekto (Project Proponent)
o Isinulat ang indibidwal o organisasyong naghaharap
ng panukalang proyekto, adres, telopono o cellphone,
e-mail at lagda
 Pamagat ng Proyekto (Project Title)
o Ang pamagat ay dapat tiyak, maikli at malinaw
 Kategorya ng Proyekto (pananaliksik, pagsasalin,
pagpapalimbag, renobasyon, patimpalak, seminar,
pangaraling-aklat at malikhaing pagsulat)
 Kabuuang Pondong Kailangan (Total Budget Needed)
 Rasyonal ng Proyekto (Project Rationale)
o Isaad ang background, kahalagahan ng proyekto
 Deskripsyon ng Proyekto (Description of the Project)
o Ipaloob ditto ang maikling deskripsyon ng proyekto,
kategorya o uri nito. Dito rin isasad ang mga layunin
(panlahat at tiyak) at talatakdaan ng mga gawain.
 Mga Benepisyong Dulot ng Proyekto (Project Benefits)
o Isaad dito ang mga kapakinabahangan dulot ng
proyekto, sinu-sino ang makikinabang
 Gastusin ng Proyekto (Project Cost)
o Ilagay ditto ang detalyadong badyet na kailangan sa
pagsasagawa ng proyekto