Spoken

LAGUNA COLLEGE OF BUSINESS AND ARTS
SCHOOL OF GRADUATE STUDIES
PANULAAN SA KASALUKUYAN: SANHI NG PAGKATHA AT EPEKTO

NG SPOKEN WORD POETRY SA DAMDAMIN KAISIPAN AT
KAASALAN NG MAG-AARAL
____________________
Isang Tesis
Na Iniharap sa mga
Kagawad ng Lupon ng Paaralang Gradwado
Laguna College of Business and Arts
____________________
Bilang Bahagi
Ng mga Gawaing Kailangan Para sa Titulong
PAGKADALUBHASA SA SINING NG EDUKASYON
Medyor sa Filipino
____________________
Ni
KRISTIAN L. TABAFUNDA
Disyembre 2019
ii
DAHON NG PAGPAPATIBAY
Ang tesis na ito na pinamagatang:
PANULAAN SA KASALUKUYAN: SANHI NG PAGKATHA AT EPEKTO

NG SPOKEN WORD POETRY SA DAMDAMIN KAISIPAN AT
Ito ay inihanda at iniharap ni KRISTIAN L. TABAFUNDA , bilang bahagi

ng pagtupad sa mga kinakailangan para sa titulong PAGKADALUBHASA SA
SINING NG EDUKASYON medyor sa Filipino,ay sinuri at itinagubilin para sa
pasalitang pagsusulit.
VIVIEN E. UNTALAN, LPT,PhD

Tagapayo
__________________________________________________________________
Pinagtibay bilang bahagi ng mga kailangan sa titulong Pagkadalubhasa sa Sining ng

Edukasyon, Medyor sa Filipino ng Lupon ng Pagsusulit na may gradong_______,
ERNILDA L. DECENA, LPT, PhD

Tagapangulo
EDNA M. MANAIG, LPT, PhD LAURA DE GUZMAN, PhD

Kagawad Kagawad
____________________________________________________________________
Tinanggap bilang katuparan sa mga kailangan sa titulong Pagkadalubhasa sa Sining

ng Edukasyon, Medyor sa Filipino.
ERNILDA L. DECENA, LPT, Ph.D.

Dekano, Paaralang Gradwado
iii
Certificate of Quantitative Data Treatment
This certifies that Master’s thesis entitled, “PANULAAN SA KASALUKUYAN:
SANHI NG PAGKATHA AT EPEKTO NG SPOKEN WORD POETRY SA
DAMDAMIN KAISIPAN AT KAASALAN NG MAG-AARAL”
conducted by Kristian L. Tabafunda whose research design was quantitative, had been
subjected to Independent Variable and Dependent Variable (IVDV) at Laguna College of Business
and Arts by the undersigned.
DR. RAMIR LARINO

Institutional Statistician, Laguna College of Business and Arts
iv
Certificate of Grammar Editing
This certifies that the Master’s thesis entitled, “PANULAAN SA
KASALUKUYAN: SANHI NG PAGKATHA AT EPEKTO NG SPOKEN
WORD POETRY SA DAMDAMIN KAISIPAN AT KAASALAN NG
MAG-AARAL”
conducted by Kristian L. Tabafunda whose research was quantitative, had been
subjected to Grammar Editing at Laguna College of Business and Arts by the
undersigned.
VIVIEN E. UNTALAN, LPT, Ph.D.

Institutional Grammarian, Laguna College of Business and Arts
Member, Philippine Association for Teachers and Educators
Pasasalamat
Ang mananaliksik ay lubos na nagpapasalamat sa mga sumusunod na walang

sawang sumuporta at nagbigay ng inspirasyon upang matapos ang tesis na ito.
Dr. Ernilda L. Decena, Dekano ng Paaralang Gradwado ng Laguna College

of Business and Arts, sa kanyang pagpapaalala at pagbibigay pag-asa ng
pagpunyagiang matapos ang pananaliksik na ito;
Dr. Vivien E. Untalan, tagapayo ng mananaliksik, sa kanyang walang

sawang pagsubaybay sa lahat ng mga hakbang at pagmumungkahi ng mga bagay
na makabubuti sa pananaliksik na ito;
Dr. Ramir Larino, kaagapay ng mananaliksik sa pagtutuos ng mga resulta at

sa lahat ng propesor at sa bumubuo ng paralang Gradwado ng Laguna College of
Business and Arts, na nagbigay ng tiwala, kaalaman at inspirasyon sa
mananaliksik upang tapusin ang pagkadalubhasang ito;
Dr. Ernilda L. Decena, Dr. Edna M. Manaig at Dr. Laura De Guzman,

lupon ng panel sa pasalitang pagsusulit,sa kanilang positibong kritisismo upang
mas maayos at mapaganda ang resulta ng pag-aaral.
Jesus M. Purificacion, MAT, propesor ng mananaliksik, sa pagbibigay ng

tiwala, ganun din ng mga ideya sa mga maaaring maging paksa ng isang
pananaliksk upang makapagsimula at matapos ng maibilis at maayos ang pag-
aaral.
Gng. Maria Victoria B. Rodriguez, punnongguro ng Bigaa Integrated

National High School sa pagbibigay ng inspirasyon na matapos ko ang pag-aaral
na ito
vi
vi
Gng. Margie M. Lontoc, Ph.D, ulongguro III ng Bigaa Integrated National

High School, sa kanyang pagpapaalala at pag-agapay habang namamahagi ng
talatanungan ang mananaliksik upang matapos ng maayos ang pagsasarbey sa
pag-aaral na ito;
Sa lahat ng mahahalagang tao na dumating, lumisan at naging bahagi ng

kanyang buhay, sa mga kaibigan at kaguro sa kagawaran ng Filipino, sa
pagbibigay ng inspirasyon, SALAMAT;
Sa aking nanay at tatay, mga kapatid, sa aking anak- Elijah at asawa G.

Paulo V. Tabafunda, sa kanyang walang kapantay na pagmamahal, pagsuporta
at pag-unawa sa mga naging pagkukulang ng mananaliksik sa panahon ng
kanyang pagsusulat ng tesis na ito;
Higit sa lahat , sa Poong Maykapal , sa kanyang labis-labis na biyaya,

pagmamahal at pagkalinga upang ang mga pagsubok at unos na dumating ay
mapagtagumpayan. Ang walang sawang pasasalamat ay inilaan sa Kanya.
KLT
vii
ABSTRAK
Pamagat : PANULAAN SA KASALUKUYAN: SANHI NG

PAGKATHA AT EPEKTO NG SPOKEN WORD
POETRY SA DAMDAMIN KAISIPAN AT
May-akda : KRISTIAN LAVIÑA- TABAFUNDA
Degree : Pagkadalubhasa sa Sining ng Edukasyon
Medyor sa Filipino
Paaralan : Laguna College of Business and Arts
Tagapayo : Vivien E. Untalan LPT, PhD
Bilang tugon sa ika-21 siglo at globalisasyon, pinagsumikapan ng

mananaliksik na tayain ang sanhi ng pagkatha at epekto ng spoken word poetry sa
damdamin, kaisipan at kaasalan ng mga mag-aaral na siyang magsisilbing tulay
upang mapataas pa ang antas ng kawilihan at muling mabuhay ang panulaang
Pilipino.
Ang mga tagatugon ng pag-aaral na ito ay ang 138 na mag-aaral ng Senior

High School na hinati sa dalawang pangkat na may katangiang babae at lalaki, mula
sa Senior High School ng paaralan ng Bigaa sa Lungsod ng Cabuyao, Laguna.
Quantitative research ang ginamit ng mananaliksik bilang dulog sa pag-aaral.
Nakapaloob sa pamamaraang ito ay ang kwantitatibong pamamaraan. Ang
talatanungan sa pagsasarbey ang ginamit na instrumento sa pagkalap ng mga datos
upang mabatid ang sanhi ng pagkatha at epekto ng spoken word poetry sa
damdamin, kaisipan at kaasalan ng mga mag-aaral .
Batay sa kinalabasan ng pag-aaral, magandang hakbang ang pagsusulat,

pakikinig, pagbabasa, at panonood ng mga mag-aaral ng spoken word poetry,
nadedebelop ang kanilang mga kasanayan at kasabay na rin nito ang pagpapakita ng
pagpapahalaga sa panitikang Pilipino. Ito ay isang indikasyon na ang panulaan ng
Pilipinas ay hindi namamatay bagkus ay nagbabagong anyo lamang. Nagkaisa ang
mga tagatugong mga mag-aaral na may epekto sa kanilang damdamin, kaisipan at
kaasalan ang pagkatha ng spoken word poetry,
viii
Bilang resulta, nararapat na isama ng mga guro ang Spoken Word Poetry sa
kanilang aralin o kurikulum sa pagsusulat. Ang makabagong panulaang ito ay
kasangkapan sa pagdebelop ng mga makrong kasanayan (pagsusulat, pagbabasa,
pagsasalita, panonood at pakikinig) na makatutulong sa mga mag-aaral na
magkaroon ng tiwala sa sarili at sa pagkatuklas sa kanilang sariling kakanyahan.
ix
TALAAN NG MGA NILALAMAN
PAHINA
Pamagat i
Dahon ng Pagpapatibay ii
Certificate of Qualitative/Quantitative Data Treatment iii
Certificate of Grammar Editing iv
Pasasalamat v
Abstrak vii
Talaan ng mga Nilalaman ix
Talaan ng Apendises xi
Talaan ng Talahanayan xii
Talaan ng Pigura xiii
KABANATA
1 ANG SULIRANIN AT ANG KALIGIRAN NG PAG-AARAL
Panimula 1
Balangkas Teoretikal 13
Paradima ng Pag-aaral 16
Paglalahad ng Suliranin 17
Hinuha ng Pag-aaral 18
Saklaw at Limitasyon ng Pag-aaral 18
Kahalagahan ng Pag-aaral 19
Katuturan ng mga Katawagang Ginamit 20
2 MGA KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG-AARAL
Kaugnay na Literatura at Pag-aaral 23
Sintesis 46
3 Metodolohiya ng Pananaliksik
Disenyo ng Pananaliksik 48
Pinagkuhanan ng Datos 49
Populasyon ng Pag-aaral 50
Instrumento at Balidasyon 52
Pagtatasa at Pagbibigay ng Puntos 53
Paraan ng Pangangalap ng Datos 55
Etikal na Konsiderasyon 55
Istatistikal na Tritment ng Datos 56
4 PAGLALAHAD, PAGSUSURI AT PAGPAPAKAHULUGAN

NG MGA DATOS 57
5 LAGOM NG MGA NATUKLASAN, KONKLUSYON, AT

REKOMENDASYON
Paglalagom ng mga Natuklasan 104
Konklusyon 106
Rekomendasyon 109
TALASANGGUNIAN 112
APENDISES 117
CURRICULUM VITAE 134
xi
TALAAN NG APENDISES
APPENDIKS PAHINA
A Liham ng Pagbabalideyt 117
B
Talatanungan 121
C Liham Pahintulot 126
D
Mga Kalatas 129
xii
TALAAN NG TALAHANAYAN
TALAHANAYAN PAHINA
1 Distribusyon ng mga Respondente 51
2 Sanhi ng Pagkatha ng Spoken Word 57
Poetry
3.1 Epekto ng Pagkatha at Pagbigkas ng 60

Spoken Word Poetry sa Damdamin
Epekto ng Pagkatha at Pagbigkas ng

3.2 Spoken Word Poetry sa Kaisipan 63
Epekto ng Pagkatha at Pagbigkas ng
Spoken Word Poetry sa Kaasalan 66
3.3
Makabuluhang Pagkakaugnay ng Sanhi
at Epekto ng Pagkatha sa Damdamin,
Kaisipan at Kaasalan 69
4
xiii
PIGURA TALAAN NG PIGURA PAHINA
1 Paradima ng Pag-aaral 16
Kabanata 1
ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO
Panimula
Ang panulaan ay isang mahalagang sangay ng panitikan. Sa bahaging ito
nakapaloob ang tula. Sa pamamagitan ng tula ay nagkakaroon ng pagbabagong-
hugis ang buhay dahil taglay nito ang lahat ng bagay na singkahulugan ng
kagandahan at katotohanan. Subalit sa paglipas ng panahon, ang kumbensyunal na
estilo ng pagsulat at pagbigkas sa mga tulang pinamana ng mga ninuno ay unti-
unting nawawala sa linya ng pagtangkilik ng mga Pilipino. Hanggang sa lumabas
ang unang tulang walang sukat at tugma ni Alejandro G. Abadilla na may pamagat
na Ako ang Daigdig noong 1955. Isang bagong estilo ng pagsulat at pagbigkas na
tuluyang napasibol at napaunlad hanggang sa kasalukuyan, ang Spoken Word
Poetry.
Sa panulaan ay tinalikuran ni Abadilla ang kinamulatang kumbensyonal na
tula kaya’t siya ay kinilala bilang Ama ng Modernistang Pagtula sa Tagalog.
Pinalaganap niya ang malayang taludturan at mapanghimagsik na diwa ng
impresyonismo. Tunay na isang pagwasak ang ginawa ni Abadilla sa panulaan,
ngunit hindi lahat ng pagwasak ay pagguho. May mga bagay na winawasak upang
mabuo ang isang bagong larawan (Orita, 2015).

2
Ang pagbigkas o pasalitang pakikipagtalastasan ay isang sining, maging ang
pagsulat ay isa ring sining. Nilalayon nito na magpahayag ng damdamin na maaring
malungkot o nakakatuwa, kaisipan, opinyon, mensahe o kaalaman, saloobin,
paninindigan o paniniwala hinggil sa isang paksang pinag-uusapan.
Likas sa mga Pilipino ang pagiging makata. Gumagamit sila ng kani-
kanilang estilo upang ibahagi ang kanilang kaalaman sa paraang makasining.
Nakikita ito sa paggamit ng bugtong, kawikaan at kasabihan. At marahil ang
paggamit ng mga ‘jokes’ ay isa pa rin sa pagkakakilanlan ng kakayahang humabi o
gumawa ng isang makasining na pakikipagtalastasan.
Sa pakikipagbahaginan ng kaisipan o ideya, lahat ay nagiging bukas na
tumanggap ng kaalaman ng iba. Sa pakikipagtalastasan ay nagkakaroon ng
pagpapalitan ng mga kuro-kuro. Nalalaman ang mga bagay na dapat bigyan ng
pansin, punahin o baguhin.
Sinabi sa aklat ni Mendoza (2002) na ang pagbigkas o pagpapahayag ay
mahalaga sa dahilang nais na ipaunawa sa nakikinig ang naisin o layunin ng
nagsasalita. Sa tuwing tayo ay nakikipag-usap, nakikisalamuha at nakikipagpalitan
ng kuro-kuro ay inihahayag ang iyong niloloob o nadarama. Ito ay bahagi ng ating
sariling kaisipan o tinatawag na aspetong sosyal. Sa araw-araw patuloy tayong
nakikisalamuha, nakikisama at nakiki-ugnay sa tao sa paligid. Kung tayo naman ay
nagpapahayag ng opinyon, paninindigan o kaya’y reaksyon sa isyu na may
kinalaman sa bansa lipunan o komunidad, ang aspetong tinutukoy dito ay aspetong

3
pampulitika. Minsa’y napapalakas pa ang tinig ng nagsasalita sa pagbibigay niya ng
matuwid sa kanyang pinaniniwalaan, ito ay mas mainam na ginagamit sa malayang
talakayan na nagbubunsod sa isang pagkilos o kaya ay pagmulat sa kaisipan ng mga
tagapakinig.
Isa pa ring dapat isama sa pagbigkas na sining ay ang may kinalaman sa
aspetong ispiritwal tulad ng sermon o homiliyang ibinibigay ng pari o pastor.
Tinutukoy din nito ang may kinalaman sa Diyos at pananampalataya, asal at mga
pinapahalagahan, gawi at pananaw ng tao. Mas mahusay ang pagkakahanay ng
kaisipan sa paraang makasining.
Ayon pa rin kay Mendoza (2002), isa sa mga sining ng pakikipagtalastasan
na nagpapakitang gilas sa kasalukuyan ay ang tula. Ang tula ay isang uri ng
panitikan na nagtataglay ng magaganda at matatayog na kaisipan o kaya ay bunga ng
malalim na imahinasyon at naglalarawan din ng maunlad na karanasang hango sa
mga pangyayari at kapaligiran ng isang partikular na tao. Masasabi pa ring ang tula
ay isang masaklaw na sining at sa pamamagitan nito ay naipapahayag ng tao ang
kanyang matatayog na kaisipan, mga alalahanin, mga mithiin at masisidhing
damdamin.
Mahalagang bahagi ang tula ng kulturang Pilipino, sinasabing ito ang
pinagkunan o pinagmulan ng awit, sayaw at dula. Tunay na mayroon tayong sariling
estilo sa pagsulat at pagbigkas ng tula. Ito ay binubuo ng katipunan ng mga salita na
gumagawa ng isang linya upang bumuo ng saknong at bibigkasin ng may tugma sa

4
dulo ng pantig kung saan may magkatulad na tunog. Nagpapahayag din ito ng
kaisipan, damdamin, mensahe o kasaysayan ayon sa kanyang uri. Nakakaaliw
pakinggan sa taglay niyang kakaibang dating sa nakikinig.
Binanggit naman sa aklat ni Macaraig (2005) na likas sa isang Pilipino ang
pagtula o pag-awit ay isa lamang taghoy ng kanyang kaluluwa. Sa kahirapan ng
kanyang buhay ay batid niyang nasa kagandahan ng sining ang pagtakas at pag-asa.
Ang maituturing niyang kabaliwang di niya kayang bigyang katuparan sa buhay ay
naabot niya sa piling ng mga tala at buwan, sa saliw ng patak ng bumubuhos na ulan,
sa bagting ng kanyang gitara na sumasaliw sa kanyang pagkanta at sa paghabi niya
ng mabubulaklak na tula na siyang pinakamabisa niyang tagapagpahayag ng mga
tagulaylay ng kanyang kaisipan at damdamin.
Ayon naman sa aklat nina Angeles, et al. Arrogante mula sa aklat ni
Macaraig, ang tula noong pa mang unang panahon hanggang sa kasalukuyan ay
malinaw at ganap na katuturan ng kanilang pangarap. Hanggang ngayon sila ay
mahalaga sa pagbuo nito sa daigdig ng mga makatang puspos ng imahinasyon,
matayog na damdamin at kaisipan. Marami na ang nagtangkang magbigay ng
kahulugan sa tula ngunit wala pa rin talagang tinitiyak na kahulugan. Ang lahat ay
naaayon lamang sa kung paano nadama, nalikha at napakabuluhanan ang panitik sa
anyong patula. Sa ganang may-akda nito, minamabisa niya ang katuturang ito ay
isang nadaramang kaisipan.

5
Larawan ng kasaysayan ng bayan, ng pagtulak ng panahon tungo sa pag-
unlad ng daigdig at ng lahat, matatayog man; karaniwan o kababaan ng nararating ng
kaisipan at naisasaloob sa dibdib ng tao tungkol sa kanyang pananalig sa Diyos,
tungkol sa kanyang pagkakilala sa batas, tungkol sa kanyang pakikipagkapwa tao,
tungkol sa kanyang sarili at iba pang may kaugnayan o sumasaklaw sa kanyang
pagkatao, ay tula. Ang ipinahayag ay hindi katuturan. Ito’y isang tangkang
paglalarawan lamang sapagkat mahirap bigyan ng isang tiyak na katuturan lamang,
ang tula. (Arrogante, 2010)
Ayon kay Alejandro, mula kay Villafuerte, Panunuring Pampanitikan 2006,
ang tula ay isang pagbabagong hugis sa buhay – ipinararating sa iyong damdamin at
ipinahahayag sa pananalitang nag-aangkin ng tumpak na aliw-iw at lalong mainam
sa mga may sukat na taludtod. Ang kahulugan ng tula ay likha at ang makata ay
isang manlilikha. Kalikasan at buhay ang pinaghahanguan ng paksa ng makata at sa
pamamagitan ng mga larawang diwa ay pinupukaw niya ang iyong damdamin.
Ganito ipinakilala nina Sauco, (2006) sa aklat na Panitikan Para sa Kolehiyo
at Pamantasan ang tungkol sa tula mula sa mga sumusunod.
Ayon kay Balmaceda, ang tula ay isang kaisipang naglalarawan ng
kagandahan ng kariktan, ng kadakilaan: tatlong bagay na kailangang magkatipun-
tipon sa isang kaisipan upang mag-angkin ng karapatang matawag na tula.
Ayon kay Regalado, ang tula ay kagandahan, diwa, katas, larawan at

6
kabuuan ng tanang kariktang makikita sa silong ng alin mang langit. Samakatuwid,
marami ang nahuhumaling sa pagkatha at pagbigkas ng tula dahil sa taglay nitong
ganda na pumupukaw sa damdamin ng makata.
Ayon kay Abadilla, ang katuturang ibinigay ni Sitwell ang naibigan niya at
nagsaad ng ganito: ang tula ay kamalayang napasisigasig (heightened consciousness,
ibig sabihin ang tula ay nakapagbibigay buhay sa isang indibidwal.
Maraming kaparaanan upang makapagpahayag ng saloobin, makapagbigay
ng istoryang tatatak sa isipan ng mga tao o maging testimonya mismo ng kanilang
realidad at karanasan sa buhay. Ang paglalabas ng saloobin, kahit pa ito’y sa
entablado ay hindi maaaring pigilin sapagkat nakasaad sa Artikulo III Seksyon 4 ng
1987 Konstitusyon ng Pilipinas, na hindi dapat magpatibay ng batas na nagbabawas
sa kalayaan sa pananalita, pagpapahayag o ng pamamahayagan o sa karapatan ng
taong-bayan na mapayabang magkatipon at magpetisyon sa pamahalaan upang
ilahad ang kanilang karaingan.
Isa sa kaparaanang ginagamit ng napakaraming tao sa kasalukuyan ay ang
Spoken Word Poetry (SWP). Ang Spoken Word Poetry ay isang uri ng malikhaing
pagsulat o panulaan na naglalayong makapagbigay ng saloobin patungkol sa mga
isyu sa lipunan at pansariling karanasan sa pang-araw-araw na kinakaharap ng isang
tao, negatibo man o positibo, ito ay maaring ipahayag ng mga taong maaaring
sumalamin o mayroong kaugnayan sa istorya ng manunulat.

7
Ginagamit din ang Spoken Word Poetry upang makapagpahayag ng
damdamin upang humubog ng mga tao sa pagiging makata. Maaaring magamit din
ito upang maging koneksyon ng mga tao sa kabila ng edad, kasarian, lahi at relihiyon
sa emosyonal na lebel. Ang SWP ay hindi lamang limitado sa pagbabasa,
pagsasalaysay at pagsasaulo ng isang tula, ngunit ito rin ay isang paglalahad ng isang
istorya (Quiago, 2017). Madalas itong nasa perspektibo ng isang pangyayari na
tumatatak sa puso’t isipan ng manunulat.
Ang isang mahalagang komponent ng lipunan ay ang mga kabataan na
kalimitan ay mga mag-aaral. Tinatawag sila bilang susunod na henerasyong
magpapatuloy ng mga layuning naitatag na ng mga nauna sa kanila. Ang kabataan
ang madalas na nahuhumaling o nangangailangang maglabas ng saloobin sa
malikhaing pamamaraan sapagkat sila ang madalas na nakakaranas ng mga isyung
mayroong kinalaman sa emosyonal at mental na estado ng isang tao. Kadalasang
nagtatanghal o nagpeperform ang mga kabataan sa entablado ng kani-kanilang
paaralan upang makapagsalaysay sa malikhaing kaparaanan at magpahayag ng
saloobin sa paggamit ng Spoken Word Poetry.
Sa patuloy na pagyakap ng mga mag-aaral sa Spoken Word Poetry ay
maraming Dibisyon sa Pilipinas ang nagpapalabas ng mga kautusang magkaroon ng
paligsahan sa pagsulat at pagbigkas ng SWP.

8
Naglabas ng Memorandum bilang 458, s. 2018 ang Dibisyon ng Pangasinan
na isa sa kanilang gawain ang Spoken Word Poetry bilang pakikiisa sa 2018 Buwan
ng Pagpapahalaga noong Nobyembre 2018 na may temang “Mahusay at Epektibong
Pakikipagkapwa-tao, Tungo sa Maunlad at Mapayapang Mundo”, ito ay alinsunod sa
Pampanguluhang Proklamasyon bilang 323, s. 2014 kasama ang Kautusang
Pangkagawaran bilang 39, s. 2009.
Para mabigyang suporta naman ng Dibisyon ng Mabalacat ang pagdiriwang
ng World Aids Day 2018, pinaunlakan ng kagawaran ang imbitasyon ng City Health
Office ng Syudad ng Mabalacat na magkaroon ng paligsahan ng SPW ang mga mag-
aaral ng Junior at Senior high school na may temang “Know Your Status” na
pinagtibay ng Kautusang Pandibisyon bilang 417, s. 2018 na lalahukan din ng mga
mag-aaral.
Bilang pagtupad naman sa mga tadhana ng Pampanguluhang Proklamasyon
Bilang 1041 s. 1997 at Kautusang Pangkagawaran bilang 58, s. 2017 tungkol sa
pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa, isa sa timpalak sa Lungsod ng Davao
ang pagkakaroon ng kompetisyon sa SPW na lalahukan ng mga mag-aaral sa
sekundarya, nakapaloob ang lahat ng nilalaman ng kompetisyon sa inilabas na
Pansangay na Memorandum blg. 00000924, s.2017.
Ang Panlalawigang Direktor na si Bb. Noly D. Guevarra ng Kagawaran ng
Industriya at Pakikipagkalakalan ng Lungsod ng Cavite ay nagbigay ng imbitasyon

9
sa Kagawaran ng Edukasyon ng lungsod ng Cavite na makiisa sa 2018 World
Standards Day sa pamamagitan ng kompetisyon ng mga mag-aaral sa sekundarya sa
SWP bilang pagtupad sa Kautusang Pangkagawaran bilang 28, s. 2011.
Kaugnay sa Pagdiriwang ng Buwan ng Sining na nakatala sa Kalatas Bilang
035 serye 2019, ang tanggapan ng Dibisyon ng Cabuyao sa pamamagitan ng
Curriculum Implementation Division ay nagsagawa ng paligsahan sa SWP noon
lamang nakaraang Enero 2019 na nilahukan ng mga mag-aaral sa SHS ng bawat
paaralan sa nasabing Dibisyon.
Katibayan ang mga ito sa patuloy na paglawak ng makabagong panulaan sa
Pilipinas at ang unang kabalikat nito ay ang mga paaralan sakop ang guro at mga
mag-aaral. Ang mga kasanayang nahuhulma ng mga guro sa kanilang mag-aaral sa
paaralan ay nakatutulong upang malinang ang pakikinig, pagbabasa, pagsasalita,
pagsusulat at panonood upang mabuo ang isang katauhang mayroong interes sa
pagkatha ng mga maiindayog na salita at makapaghanay ng mga pangungusap na
may aliw-iw na maaaring itanghal sa harap ng madla. Malaki ang ambag ng
pakikinig at panonood upang makita ng mag-aaral kung ang kanilang naririnig ay
kayakap ng kanilang nakikita, kung ang mga kumpas ay tama sa sinasabi. Ang
pagbabasa ay nagbibigay sa tao ng pagkakataon na linangin ang mga kaalamang nais
niyang malaman, magkaroon ng kakayahan niyang tumalastas ng isang bagay o

10
pangyayari. Nagbibigay ideya upang higit na yumabong ang imahinasyon sa 00
pamamagitan ng mga impormasyong nakukuha sa mga nabasang akda.
Katangian ng isang makata ang kanyang husay sa pagsasalita sa harap ng
madla. Ito ang nagsisilbing koneksyon ng tagapagsalita at tagapakinig. Naihahatid
nito ang impormasyon at damdamin na gustong ipaabot sa mga manonood. Sa
pamamagitan ng pagsulat ay nagiging malinis ang daloy ng salita bago ang
pagtatanghal. Ang pagiging malikhain sa pagsulat ang siyang nagbibigay ng
pagkakataon sa manunulat upang maging isang mahusay at magandang piyesa ang
kanyang komposisyong tula at maging kawili-wiling pakinggan.
Hindi natatapos ang paglalakbay sapagkat habang patuloy na yumayabong
ang Spoken Word Poetry sa Pilipinas ay lalo pang pinagyayaman nito ang halaga ng
wikang Filipino. Yakap naman ang adbokasiya ng Komisyon ng wikang Filipino sa
batas Republika blg. 7104 noong Agosto 14, 1991 ang pagpapaunlad,
pagpapalaganap at preserbasyon ng wika, unti-unti na ring dumami ang nahikayat na
itaguyod ang pagsulat ng tula.
Tinuturuan ang mga mag-aaral kung paano ang tama at iba’t ibang paraan ng
pagsulat tulad ng naratibo, expositori, mapanlikha, mapanghimok at deskriptibo.
Ang Spoken Word Poetry ay nasa ilalim ng malikhaing pagsulat na gumagamit ng
malalayang baryabol mula sa kaisipan ng makata (Michalko,2012).

11
Natutunan ng mga mag-aaral ang pitong sangkap sa pagsulat (boses, ideya,
pagsasaayos, pagpili ng salita, kahusayan sa pagsasalita at pagtatanghal) na
magagamit nila sa kanilang pagtayo sa entablado. Mahalaga ang pagtuturo ng SWP
sa mga estudyante sapagkat hinahasa nito ang malalim na pag-iisip at ang
kakayahang maipahayag ng malaya ang kanilang mga saloobin.
Kalimitang panukatan sa paghatol sa paligsahan sa SWP ang nilalaman o ang
kabuluhang hatid ng tula at bigat ng diwang nakapaloob, ang pisikal na kaanyuan o
ang tindig ng makata, ang boses-lakas at hina, bilis at bagal, intonasyon at tamang
pagbigkas at ang dramatikong kaanggkupan o ang paraan ng pagbibigay-kahulugan
sa tula at istilong ginamit. Sa mga nabanggit na panukatan makikita ang pagiging
malikhain ng manunula.
Matagal ng ginagamit ang Spoken Word Poetry hindi lamang sa Pilipinas
kundi sa buong mundo at ngayon nga ay bumabalik na naman ito dahil na rin sa mga
taong nakapag-uugnay ng kanilang sarili sa paksa ng makatang nagsasalita sa
entablado. Ilang daang taon na ang lumipas simula ng muling masilayan ng mundo
ang entabladong minsan nang puminta sa tatas at angking ganda ng wikang Filipino.
Sa pagkakasilang ng panibagong yugto nito ay masisimulan din ang muling
pagyakap ng Filipino sa wikang nakagisnan.
Ayon kay Torres (2017), ang tula ay isang sanggol nang sumilang at balot ng
dugo dahilan sa paghihirap ng ina at nang lumaki’y makatao’t makalipunan ang

12
paningin sa buhay, mangyari pa sa kanyang pakikitungo sa kapwa at sa tanan. Sa
katagang sabi, ang tula ay makalipunan.
Mula sa labing-anim na titik, tatlong salita, isang kahulugan, sa mga letrang
binalangkas ng berso at tugma at mga kwentong patula na sinubaybayan ng madla,
sumibol ang isang sining na tuluyang bumihag sa nakararami; ang Spoken Word
Poetry.
Ang tula ay isa sa mga isa sa mayamang panitikan sa Pilipinas. Ang salitang
"Panitikan" ay galing sa salitang "titik" o "letra", samakatwid, upang maging bahagi
ng panitikan sa tunay na kahulugan ng salita, kailangan ito ay nakasulat. Ang
alinmang bansa o bayang matatawag ay may sariling panitikan. Sa pamamagitan ng
panitikan, ang kasaysayan at pinagdaanan ng isang bansa'y nababatid. Subalit
maraming naniniwala na ang panitikan ay kabuuan ng mga karanasan ng isang
bansa, mga kaugalian, paniniwala, pamahiin, kaisipan at pangarap ng isang lahi na
ipinahahayag sa mga piling salita, sa isang maganda at makasining na paraan,
nakasulat man o hindi.
Nakagawian nang suriin ang pag-unlad ng panitikan sa Pilipinas sa
pamamagitan ng pagtatapat ng mga anyong pampanitikan sa konteksto ng
kasaysayan ng bansa. Matatagpuan sa iba’t ibang antalohiya o kalipunan ng mga
akda ang pagsisikap na ipakita ang tahasang ugnayan ng manunulat, ng kanyang
mga akda at ng mga pangyayari sa kultura at kasaysayan. Isang pangkalahatang
kaisipan na pinag-iinugan ng ganitong mga aklat ang tuwirang ugnayan ng

13
kasaysayan at panitikan. Sa madaling salita, pinalalabas na ang panitikan ay bunga
ng mga partikular na mga dahilan na nag-uugat sa kasaysayan. Sa ganitong pananaw,
isang salamin o repleksyon ang panitikan ng mga karanasan.
Malimit na banggitin ng mga manunulat na ang panitikan ay siyang "salamin
ng isang lahi". Basahin ang panitikan ng isang bansa at malalaman ang kalagayan ng
bansang iyon. Upang maging ganap ang pagkadalisay at pagkamakatotohanan ng
alinmang panitikan, ito ay lalong maiging masulat sa wika ng bansang kinauukulan.
Hindi matatawaran ang nagagawa ng katutubong wika sa paglalahad ng mga
dinanas, dinaranas at daranasin ng mga tao ng isang lahi.
Bilang pagsasaalang-alang sa mga nasabing sitwasyon, ang mananaliksik ay
naniniwala na mahalagang gumawa ng isang pag-aaral tungkol dito upang
mapanatili at mapalago ang muling pagkabuhay ng modernong panulaang Pilipino sa
Pilipinas.
Balangkas Teoretikal
Ang pag-aaral na ito ay ibinatay sa Teoryang Pampanitikan (Literary Theory)
na inilahad ni Wellek at Warren (2000) na nangangahulugang kailangang
maunawaan ang binasang teksto sa pamamagitan ng interpretasyon.
Sa pag-aaral na ito, ang teoryang pampanitikan (Literary Theory) ay
nagpapabatid na ang pakikinig at panonood ng Spoken Word Poetry o panulaan ay

14
kailangan ng malalim na interpretasyon at malawak na pag-unawa upang
maintindihan ng matindi ang ikinatha ng manunulat.
Isa pa sa pinanghahawakang teorya ng pag-aaral na ito ay ang Laws of
Learning ni Edward Lee Thorndike na kinapapalooban ng tatlong pamamaraang
tinatawag na pagsasanay (Law of Exercise), kahandaan (Law of Readiness) at
kinalabasan (Law of Effect).
Sa paglalahad ng pagsasanay (Law of Exercise), kinakailangang sanayin ang
mga mag-aaral sa pamamagitan ng pagpapakinig ng mga naitanghal ng mahuhusay
na Spoken Word Poetry upang magkaroon sila ng ideya kung paano makabubuo ng
isang pyesang hahango sa interes ng mga manonood/tagapakinig.
Sa kahandaan (Law of Readiness) naman ay isinasaalang-alang ang
kahandaan ng kaisipan ng bawat mag-aaral na maunawaan kung paano o ano ang
dapat paghandaan sa paglalahad ng kanilang Spoken Word Poetry upang magkaroon
ng dating sa mga tagapakinig upang ito’y kanilang tangkilikin.
Ang kinalabasan (Law of Effect) ay naglalaman ng maaaring maging bunga
ng muling pag-usbong ng panulaan sa Pilipinas sa pamamagitan ng pagtayo sa
entablado habang nagtatanghal ng inihandang Spoken Word Poetry. Maaari itong
maging daan sa pagyabong ng panitikan bitbit ang kultura kasabay ang paglawak ng
bokabularyo ng mga mag-aaral sa wikang Filipino.

15
Ibinatay rin ang pag-aaral na ito sa Panunuring Pampanitikan na akda nina
San Juan, Mag-atas, Carpio at Cabaysa (2005). Ayon sa kanila, ang bawat taong
nabubuhay sa mundo ay may kanya-kanyang pinaniniwalaan. Iba’t iba ang
prinsipyo, paniniwala at teoryang sinasandigan dahil sa mga kinamulatang lahi at
kapaligiran. Ang bawat manunulat ay apektado ng kanyang pinagmulan, kultura at
lipunan.Dahil dito, hindi nakapagtatakang may makikitang magkakaibang damdamin
sa mga katha ng bawat makatang manunulat. Ang panitikan ay buhay- buhay ng
isang lahi, buhay ng isang kultura, buhay ng isang bansa, buhay ng isang tao na
naglalarawan ng kanilang mga ugali, gawi at paraan ng kanilang pagkatao sa sarili
nilang panahon. Kung ano ang saloobin, naiisip at nadarama at nagaganap sa
kanyang kapanahunan ay naipapahayag ng mga makatang manunulat ng
makabagong panulaan. Sa pag-aaral na ito ay mabibigyang pansin din ang mga
kabisaang Pampanitikan bilang batayan at pamantayan ng epekto ng Spoken Word
Poetry sa mga mag-aaral. Kung saan ang bisang pangkaasalan ay tungkol sa
pagbabago ng isang kaisipan dahilan sa natutunan sa mga pangyayaring naganap sa
napakinggan. Ang SWP ay hindi lamang nilikha upang magbigay aliw sa mga
tagapanood, nilikha rin ito upang magbigay-aral at humubog ng katauhan. Ang
bisang pandamdamin at tumutukoy sa naging epekto o pagbabagong naganap sa
iyong damdamin matapos marinig ang pagtatanghal. Sinasabing ito ang
pinakamahalagang bias ng isang panitikan pagkat ginigising nito ang damdamin ng
mambabasa kung malinaw at maganda ang pagkakatawid ng emosyon at

16
impormasyon ng makata. Ang bisang pangkaisipan naman ay may kaugnayan sa
pagbabago ng pananaw sa mga kaisipang nakapaloob sa tula. May katangian itong
taglay na nagbubunsod sa manonood upang yumaman ang kanyang persepsyon
tungkol sa paksa.
Paradima ng Pag-aaral
Malayang Baryabol Di-malayang Baryabol
Sanhi ng pagkatha ng
Spoken Word Poetry  Epekto sa Damdamin,
ayon sa pagtataya sa mga Kaisipan at Kaasalan
mag-aaral ng Senior High
School ng Bigaa Integrated  Pagkatha ng Spoken
National High School Word Poetry
Figyur 1: Paradima ng Pag-aaral
Maraming kadahilanan kung bakit isinasagawa o ikinakatha ang Spoken
Word Poetry at base sa isinagawang pananaliksik, ang pagkatha ng Spoken Word
Poetry at epekto sa damdamin, kaisipan at kaasalan ng tatlonng baryabol o
kadahilanan. Isa sa mga rason ay sapagkat ang panulaan ay ginagamit upang
makapagpahayag ng damdamin patungkol sa mga personal at panlipunang suliranin
o isyu upang mabigyang mulat ang mga mata at mabigyang impormasyon ang mga
tao sa pangyayari sa iyong paligid at bansa. Ang impluwensiya na naibabahagi ng
Spoken Word Poetry ay hindi nauubos o nawawala na nagreresulta sa pagkatha ng
tula at pagkakaroon ng epekto nito sa mga tao o madla.

17
Paglalahad ng Suliranin
Layunin ng tesis na ito na malaman ang sanhi ng pagkatha at epekto ng
Spoken Word Poetry sa damdamin, kaisipan at kaasalan ng mag-aaral sa Bigaa
Integrated National High School sa Dibisyon ng Cabuyao. Sinikap matugunan ng
mananaliksik ang mga sumusunod na katanungan:
1. Ano ang mga sanhi sa pagkatha ng Spoken Word Poetry batay sa pagtatayang
isinagawa sa mga mag-aaral sa SHS?
2. Ano-ano ang mga nagiging epekto ng pagkatha at pagbigkas ng Spoken Word
Poetry sa pagtatayang isinagawa ng mga mag-aaral sa SHS batay sa mga
sumusunod?
2.1 Sa Damdamin
2.2 Sa Kaisipan
2.3 Sa Kaasalan
3. Mayroon bang makabuluhang pagkaka-ugnay ang sanhi ng pagkatha at epekto ng
Spoken Word Poetry sa damdamin, kaisipan at kaasalan ng mga mag-aaral?
4. Batay sa naging resulta ng pagtataya, ano ang maimumungkahing gabay sa
pagtuturo upang magkaroon ng integrasyon ang pagkatha ng Spoken Word Poetry sa
lahat ng antas para sa ikauunlad ng panulaang Pilipino?

18
Hinuha ng Pag-aaral
1. May makabuluhang kaugnayan ang sanhi at epekto ng pagkatha ng Spoken Word
Poetry sa damdamin, kaisipan at kaasalan ng mga respondenteng mag-aaral.
Saklaw at Limitasyon ng Pag-aaral
Ang pag-aaral na ito ay tungkol sa mga salik na nakakaimpluwensiya sa
pagkatha ng Spoken Word Poetry at epekto nito sa mga mag-aaral ng Senior High
School ng Bigaa Integrated National High School (BINHS) sa Cabuyao, Laguna.
Saklaw ng pag-aaral na ito ang pag-uugnay ng mga epekto ng Spoken Word Poetry
sa kanilang damdamin, kaisipan at kaasalan.
Ang mga naging bahagi ng pananaliksik na ito ay mga mag-aaral ng SHS sa
BINHS. Tatlumpu’t dalawang (32) respondente mula sa pangkat ng Courage baitang
labing-isa, tatlumpu’t walong (38) respondente mula sa pangkat ng Patience ng
baitang labing-isa, dalawampu’t walong (28) respondente mula sa pangkat ng
Modesty baitang labing-isa, dalawampu’t isang (21) respondente mula sa pangkat ng
Temperance baitang labingdalawa at labingpitong (17) respondente mula sa pangkat
ng Justice ng baitang labingdalawa na may kabuuang isangdaan tatlumpu’t walong
mag-aaral (138) Taong Panunuran 2019-2020. Sa pangkalahatan, ang pananaliksik
na ito ay naglalayong mabatid ang mga sanhi kung bakit muling kinawilihan at
19
tinangkilik ng Pilipino lalo na ng mga kabataang nag-aaral sa sekondarya ang
pagkatha, pagbasa at pakikinig ng Spoken Word Poetry.
Kahalagahan ng Pag-aaral
Ang pag-aaral ng isinagawa ng mananaliksik ay magiging kapaki-pakinabang
sa mga sumusunod:
Sa mga Tagapagtaguyod ng Wikang Filipino. Upang maipakita ang
impluwensya ng makabagong panulaan sa mga mag-aaral at masimulang papasukin
ang bagong estilo ng pagsulat at pagbigkas ng tula para sa ikauunlad ng literaturang
Pilipino.
Sa mga Mag-aaral. Upang mabigyang ideya sila sa kung ano ang nagiging
epekto maging ng kahalagahan ng paggawa o pagsulat ng sariling tula, gayun din
ang pagpapaunlad ng kanilang kasanayan sa pagsulat, pagbasa, pakikinig at
panonood at ito’y maging gabay upang mapag-ibayo ang kakayahan sa tulong na rin
ng mga tagapagtaguyod ng wikang Filipino.
Sa mga Guro. Ang pag-aaral na ito ay makatutulong sa mga guro, lalong
lalo na sa mga guro ng mga literatura upang malaman ang positibong epekto ng
pagkatha at pagkikinig sa Spoken Word Poetry ng mga mag-aaral. Hindi lang naman
sa asignaturang Pilipino maaring kumatha kung hindi sa lahat ng asignatura.

20
Sa mga Makata. Upang magkaroon ng motibasyon ang mga makatang
nagtatanghal sa entablado na lalong pagtuunan ng pansin ang kanilang pagiging
inspirasyon sa madla.
Sa mga Susunod na Mananaliksik. Upang makapagbigay daan ang
pananaliksik na ito sa marami pang kaparaanan upang mapalawak ang paksang
tinatalakay. Maari rin itong pagkuhanan ng mga detalye upang makatulong sa mga
susunod na mga mananaliksik.
Sa kabuuan, makatutulong ang pananaliksik na ito sa bawat isa kung paanong
nakatutulong ang paglikha ng tula sa maraming kaparaanan tulad ng paglabas ng
saloobin, pagpapatalas ng isip, pagpapatatag ng kalooban at iba pa.
Katuturan ng mga Katagang Ginamit
Upang higit na maging malinaw ang pananaliksik na ito at para sa mas
madaling pagkaunawa ng mga mag-aaral, ang mga sumusunod na terminolohiya ay
binibigyang katuturan ayon sa paggamit sa pananaliksik na ito. Ang mga sumusunod
na terminolohiyang ginamit ay marapat lamang bigyang pansin at kahulugan upang
maunawaan ng higit pa ang isinagawang pag-aaral.
Bisang Kaasalan. Ito ay tungkol sa pagbabago sa isang kaisipan dahilan sa
napanood at napakinggang pagtatanghal. Ang tula ay hindi lamang nilikha upang

21
magbigay ng dunong sa tagapakinig kuung hindi upang makapagbigay rin ng aral at
humubog sa katauhan.
Bisang Pandamdamin. Ito ay tumutukoy sa nagiging epekto o pagbabagong
naganap sa damdamin matapos mapakinggang ang tula. Sinasabing ang bisang ito
ang siyang pinakamahalagang katangian ng isang panitikan sapagkat gumigising ito
ng damdamin at gumuguni ng pusong manonood.
Bisang Pangkaisipan. Ito ay may kaugnayan sa pagkakaroon ng pagbabago ng
iyong pananaw sa kaisipang nakapaloob sa paksa ng itinanghal ng makata.
Kariktan. Nangangahulugan ito na ang tula ay nagtataglay ng marikit na salita
upang mapukaw ang damdamin at kawilihan ng mambabasa.
Entablado. Tumutukoy sa lugar na pinagtatanghalan ng mga manunulat o makata
upang maisalita ang kanilang mga ikinathang panulaan at maipahayag ang kanilang
saloobin at damdamin.
Makata. Ang tawag sa taong nagkakatha ng iba’t ibang klase ng panulaan sa
malikhaing paraan.
Makrong Kasanayan. Ito ay ang pagbasa, pagsulat, pakikinig at panonood na
nadedebelop kapag kumakatha ng Spoken Word Poetry.

22
Panitikan. Mula sa salitang titik, samakatuwid, ito ay dapat nakasulat at ang
panulaan ay laging pasulat na sinasalita matapos mabuo ang diwa. Ang spoken word
poetry ay isang uri ng makabagong panitikan.
Panulaan. Tinatawag din itong tula na ginagawa o isinusulat ng isang tao. Ito ay
mayroong iba’t ibang uri at estilo.
Spoken Word Poetry. Ito ay isang uri ng malikhaing pagsulat o panulaan na
naglalayong makapagbigay ng saloobin patungkol sa mga isyu sa lipunan at
pansariling karanasan sa pang-araw-araw na kinakaharap ng isang tao.

Kabanata 2
KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG- AARAL
Sinakop ng bahaging ito ang mga kaugnay na babasahin, akda na nailimbag
sa papel at sa elektronikong pamamaraan upang makatulong sa ginawang
pananaliksik o pag-aaral. Dagdag pa dito ay upang magkaroon ng wastong batayan
ang pag-aaral na isinagawa na binubuo ng : 1) Ebolusyon ng Panulaang Pilipino; 2)
Spoken Word Poetry; 3) Makrong Kasanayan- pakikinig, panonood, pagbabasa,
pagsusulat at pagsasalita.
Ebolusyon ng Panulaang Pilipino
Mula sa aklat ni Macaraig (2005), nakasulat ang maikling ebolusyong ng
panulaang Pilipino. Ang panulaan ay binubuo ng mga bugtong, salawikain at
kasabihan, tanaga, tulang pambata, bulong, awiting bayan, at epiko. Ang mga ito'y
nakasulat din ngunit ng dumating ang mga Kastila marami ang sinunog na mga
literatura at saka dahil marami ang nakasulat sa mga kahoy at dahon ito ay natunaw
pagkalipas ng maraming taon. Bagamat magkakaiba ang lengguaheng gamit ng mga
sinaunang tao ang kanilang panitikan ay may iisang mensahe at layunin.
Ang Bugtong. Ang unang layunin ng bugtong ay magbigay kasiyahan sa mga
tagapakinig at ng mga manlalaro. Kahit simple ang estraktura dito nasusukat ang
talino at kaalaman tungkol sa bayan.___________________________

24
Ang Salawikain at Kasabihan. Ang salawikain at ang kasabihan ay
nagpapakita ng asal, moralidad, at pag-uunawa sa mga ninuno. Ang salawikain ay
nagbibigay aral at ang kasabihan ay nagbibigay unawa sa mga pang-araw araw na
gawain.________________________________________
Ang Tanaga. Ang tanaga ay naglalaman ng pangaral at payak na
pilosopiyang ginagamit ng matatanda sa pagpapagunita sa mga kabataan. Ito ay may
estrukturang apat na taludtod at pitong pantig sa iisang saknong.
Ang Tulang Pambata. Ito ay nagsisilbing pag-unawa noong kamusmusan ng
mga ninuno. Ito rin ay nagpapahayag at nagpapa-alala sa mga maliligayang
karanasan noong sila'y bata pa.
Ang Bulong. Ang mga ninuno ay naniniwala rin sa mga di nakikitang espirito
gaya ng mga lamang lupang espirito tulad ng mga duwende. Ang mga ninuno ay
humihingi ng ng pasintabi at paumanhin sa mga ito upang hindi sila mapahamak sa
mga masasamang pangyayari.____________________
Halimbawa:
Tabi, tabi po, Ingkong

Makikiraan po lamang.
Bari-bari Apo
Umisbo lang ti tao. (Ilokano)
Ang Awiting-Bayan. Marahil sa lahat ng mga tula ang awiting bayan ay may
pinakamalawak na paksa at uri. Ang mga paksa nito'y nagbibigay hayag sa
damdamin, kaugalian, karanasan, relihiyon, at kabuhayan. Ang mga sumusunod ay

25
mga halimbawa ng iba’t ibang uri nito, isa ang talindaw. Ang talindaw ay awit sa
pamamangka. Ikalawa, ang Kundiman ito ay awit sa pag-ibig. Ikatlo, ang Kumintang
ito ay awit sa pakikidigma. Ikaapat, ang Uyayi o Hele ito ay awit na pampatulog ng
sanggol. Nabibilang rin dito ang Tigpasin, awit sa paggaod; ang Ihiman, awit sa
pangkasal; ang Indulain, awit ng paglalakad sa lansangan at marami pang iba.
Halimbawa:
Talindaw
Sagwan, tayoy sumagwan
Ang buong kaya'y ibigay.
Malakas ang hangin
Baka tayo'y tanghaliin,
Pagsagwa'y pagbutihin.
Oyayi o Hele
Matulog ka na, bunso,
Ang ina mo ay malayo
At hindi ka masundo,
May putik, may balaho.
Ang Epiko. Ang epiko ay mahabang tula na inaawit o binibigkas. Ito ay
tungkol sa mahiwagang pangyayari at kabayanihan ng isang mamamayan.
Ang Panahon ng mga Kastila
Ang Pilipino ay may sarili nang tula na mayaman sa uri, paksa, at estraktura
bago pa dumating ang mga dayuhang Espanyol. Subalit nang dumating ang mga
Espanyol ang tulang Pilipino ay nagkaroon ng maraming pagbabago at karagdagan
lalo na sa uri at paksa. Noong nag-settle ang mga dayuhan sa bansa karamihan nila'y
26
mga maimpluensiyang prayle. Ang mga prayleng ito ay hindi lang nagpe-preach
kundi sila rin ay mga iskolar ng lengguaheng Espanyol kaya't madali nilang naikalat
ang Kristianismo at ang kulturang espanyol. Ito ay posible dahil ang mga dayuhan ay
nagpakitang tao sa pamamagitan ng pag sang ayon sa pagkatuto at pag-unawa sa
mga katutubong kultura, baybayin, sining, pulitika at panitikan. Nang mapailalim
tayo sa kanilang mga kamay ang mga puso't isipan ay sumunod din. Dahil dito ang
mga katutubong Pilipino o ang mga Indio ay madali na nilang nabago ang anyo ng
mga katutubong tula.
Ang mga pagbabago ay pagdaragdag sa mga paksang panrelihiyon,
pangmoralidad, etika, panlibangan, pangwika, at pangromansa. Mga katangiang
abundant na sa Europa. Ang mga uri namang dinagdag sa katutubong panulaan ay
ang mga Tugma, Pasyon, Dalit, at ang Awit at Korido._____________
Ang Tugma. Ang tugma ayon sa depinisyon ay ang huling saknong ng tulang
ito ay magkakatugma. Ang uring ito ay ginagamit na nang mga Indio noon ngunit
ang mga Espanyol ay nagdagdag ng isa o marami pang saknong. At saka, ang dapat
na nilalaman o paksa ay ayon sa bagong pananampalataya sa Panginoong
HesuCristo.
Halimbawa:
Quintilla
Umulan man sa bundoc
houag sa dacong laot,
aba si casampaloc
.
27
Ang Pasyon. Ang pasyon ay marahil ang pinakapopular na anyo ng tula
noong panahon ng mga Kastila dahil dito sinasalaysay ang buod ng buhay ng
Panginoong HesuCristo. Ito ay ikinakanta at nagsasalaysay ng kaniyang buhay mula
noong siya’y ipinanganak, dakpin, ipinako sa krus hanggang sa kaniyang muling
pagkabuhay. Isang halimbawa ng pasyon sa isang saknong o taludtod:
O Diyos sa kalangitan
Hari ng Sangkalupaan
Mabait, lubhang maalam
At puno ng karunungan.
Ang Dalit. Ang dalit gaya ng pasyon ay inaawit din nguanit ito'y
nagsasalaysay sa buhay ni Birheng Maria. Dahil ang Birheng Maria ay simbolo ng
kalinisan ng puri siya ay hinahandugan tuwing buwan ng Mayo. Ito ngayon ay
tinatawag na flores de Mayo.__________________________________
Ang Awit at Korido. Ang mga tulang ito ay may paksang tungkol sa
pangromansa. Ang Korido ay salaysay sa pakikipag-ibigan at pakikipagsapalaran ng
isang tauhang malabayani na punung-puno ng kababalaghan. Ang awit nama'y
salaysay sa pakikipag-ibigan at pakikipagsapalaran ngunit ang mga tauhan at walang
sangkap na kababalaghan.______________________________
Sa kapanahunang ito ay wala ng hihigit pa sa gawain ni Francisco "Balagtas"
Baltazar. Siya marahil ang mga unang makata na nagpakilala laban sa mga
koloniyalistang kultura. Ang kaniyang subversive work ay sa anyong Florante at
Laura. Ang Florante at Laura ay isang mahabang pasalaysay na tula na naglalaman

28
ng mga mensahe laban sa mga Kastila. Nakatakas ito sa mgas censura dahil
nagbalat-kayo na ang mga unang panauhin ay ang mga Kastila.
Ang panulaang Pilipino noong Panahon ng mga Amerikano ay ang
makikitang paggamit ng tatlong wika. Ang wikang kastila, tagalog, at ingles. Ang
mga Amerikano ay lumayon na bigyan ng kalayaan ang mga makata at manunulat
tungkol sa mga paksang makabansa, demokrasya, relihiyon, sosyalidad, at
pampulitika. Ang kinikilalang makata sa panahong ito ay si Jose Corazon de Jesus.
Siya ay kilala rin sa pangalang Batute. Si Batute ay isa sa mga unang makata na
gumamit at lumayo sa mga tradisyong anyo ng pagsusulat.Si Batute ay masasabing
kampeon ng mga taong mabababa ang kalagayan sa pamayanan. Ang kaniyang mga
gawain ay makabayan matimbang sa kaniyang isip and kapakanakan ng mga maliliit
at ang kalayaan sa kamay ng mga dayuhan (Walong Dekada ng Makabagong Tulang
Pilipino, p. 36). Ang mga tulang siya'y kinikilala ay ang Bayan Ko at Ang
Pamana.__________________
Noong Panahong Patungo sa Pambansang Krisis, krisis sa pulitika ang
pangunahing paksa sa panahong ito na buhat ng pagkakaloob sa mga Amerikano at
ang pagpapatuloy na pag-angkin sa koloniyalismong mentalidad na minana sa mga
Kastila. Ngunit ang mga pangunahing taga-panglaban ay ang mga kilusan ng mga
kabataang mag-aaral. Sila ay nagbibigay kritisismo sa taong may pera at
kapangyarihan tungkol sa kanilang pamamalakad ng gobyerno.

29
Sumibol naman si Alejandro G. Abadilla na kinilalang ama ng modernistang
pagtula sa Tagalog. Sa kanyang mga tula, hinamon at sinalungat ni Abadilla ang
kahong paggamit ng tugma at sukat sa tula at ang labis na romantisismo sa
Panitikang Tagalog. Itinuring ang kanyang tulang “Ako ang Daigdig” noong 1955 na
hudyat ng modernong pagtula na naging malaking kontrobersya dahil sa paggamit
ng malayang taludturan sa kauna-unahang pagkakataon na salungat sa nakagawiang
pagtula ng mga Pilipino.
Ako ang Daigdig

Alejandro G. Abadilla
I II III IV
ako ako ako ako
ang daigdig ang daigdig ng ang damdaming ang
ako tula malaya daigdig
ang tula ako ako sa tula
ako ang tula ng ang larawang ako
ang daigdig daigdig buhay ang
ang tula ako ako daigdig
ako ang malayang ang ng tula
ang daigdig ako buhay ako
ng tula matapat sa na walang ang daigdig
ang tula sarili hanggan ako
ng daigdig sa aking ako ang tula
ako daigdig ang daigdig
ang walang ng tula damdamin tula
maliw na ako ako ang ako
ang walang ang tula larawan
kamatayang sa daigdig ang buhay
ako ako damdamin
ang tula ng ang daigdig larawan
daigdig ng tula buhay tula
ako ako
30
Lumikha ng sariling daigdig sa panulaan ni Abadilla. Nagawa niyang suubin
ang kamanyang na ibinandila nina Jose Corazon de Jesus, Lope K. Santos, Inigo Ed.
Regalado at iba pang maituturing na haligi ng kumbensyonal na uri ng tulang
Tagalog. Naging tampulan siya ng panunuligsa, bagay na nagbigay sa kanya ng lakas
ng loob upang lalo niyang paikutin sa kanyang mga palad ang kanyang nilikhang
daigdig at bigyang puwang ang presentismo.
Ito ang pahayag ni Abadilla tungkol sa pagtalikod niya sa kumbensyonal na uri
ng tula: Sumasang-ayon man ang kapaniwalaang ang sukat tugma ay sangkap ng tula,
hindi naman lahat ng akdang may sukat at tugma ay tula nang matatawag. Kadalasan,
at siya namang sumasang-ayon, ang mga ito ay berso o tugma lamang sa may
maseselang panlasa. Sa panulaang Tagalog, nakahihinayang tanggapin, ang sukat at
tugma ay siya nang lahat, at tanging dahilan kung bakit sa kapamuhayan nito
hanggang ngayon at kapaitan parin ang katotohanan g iyan ang siyang nanaig.
Mula kay Orito (2017) na ayon pa rin kay Abadilla: Apat na sangkap ang
masusumpungan sa isang tula, sa pagkakahiwatig ni Connel, at ang mga ito'y (1) ang
tungkol sa damdamin (2) ang tungkol sa guniguni (3) ang tungkol sa guniguni't
kaisipan at (4) ang tungkol sa pananalita. Kaya nga't ang katuturang ibinibigay sa tula
ay ganito.
31
Paglalarawan sa tulong ng guniguni, at sa pamamagitan ng wika, ng mga
tunog na saligan para sa mararangal na damdamin.
Samakatwid, may sariling daigdig ang tula na nakikita sa pamamagitan ng
kanyang mga pahiwatig guni-guni, damdamin, alingawngaw at taginting na ang
kasiyahang dulot nito ay nadarama lamang ng mga taong nagkakapalad na
makalasap niyon. Kung papaanong pumaimbulog ang tula sa daigdig upang
pagkatapos ay takasan lamang para makapagtayo ng isang pundasyong titingalain ng
sangkatauhan at tanging ang katotohanan at kagandahan lamang sa tula ang
makatutugon.
Spoken Word Poetry
Ilan daang taon na ang lumipas simula nang muling masilayan ng mundo ang
entabladong minsan nang puminta sa tatas at angking ganda ng wikang Filipino. Sa
pagkakasilang ng panibagong yugto nito.
Isang uri ng masining na pagsasalitang itinatanghal sa entablado ang spoken
word poetry o performance poetry na tumatalakay sa iba’t-ibang usapin sa lipunan.
Ito ay pagpapahayag at pagkukuwento nang patula na may halong pag-arte at minsan
pagkanta upang bumuo ng mas malalim at personal na mundo mula sa pahina na
tatagos patungo sa puso ng mga nakikinig.

32
Tunay ngang maituturing na aral ang pagkakadating ng Spoken Word Poetry
sa Pilipinas, sapagkat para sa ilan ay ito ang nagmulat sa kanila na dapat mahalin ang
sariling wika at sa kabilang banda ay ito din ang nagsilbing tulay na muling yakapin
ang sariling kultura (Abario, 2016).
Bitbit ang sinag ng umusbong na sining, unang nasilayan ang Spoken Word
Poetry sa makasaysayang bansa ng Greece sa pamamagitan ng kanilang mga likhang
lirikong itinatanghal sa harap ng maraming tao. Ngunit sa paglipas ng ilang daang
taon, muling sumibol ang spoken word poetry mula sa isang kilusang tinatawag na
The Beats noong 1950’s. Baon ang adhikaing ibalik ang tula sa mundo, nakilala ang
mga pangalang Allen Ginsburg, Jack Kerouac, William Burroughs at marami pang
iba.
Lumitaw naman ang panibagong kilusang karapatang pantao ng mga
African-American noong 1960’s ang The Last Poets. Produkto ng isang layuning
kumawala sa matinding paghihigpit ng paggamit ng kinagisnang wika, bumuo sila
ng nakatagong lagusan upang talakayin ang diskursong sosyo-politikal; ugat at
dahilan ng pagkakatatag ng tinatawag na underground poetry.
Pinaliwanag ni Santos sa kanyang panayam noong 2017, tagapagtaguyod ng
SWP at nagtatag ng titik Poetry sa Cavite na sa pamamagitan ng tunog at indirect na
pagpapahayag ng damdamin, sinalita nila ito ng patula; ang mga orihinal na paksang
33
tinatalakay kung bakit ito nagsimula patungkol sa lipunan (Through sound and
indirect expression of emotions, they stated it poetically; the original topics
discussed why it started about the society).
Mula pa rin kay Ferelli (2018), sa isang lirikong pinaganda ng tugma at
entablado, tunay ngang malayo na ang narating ng sining na ito. Sa pagbubukas ng
mga bagong pinto ng oportunidad, isang matingkad na kinabukasan ang naghihintay
tungo sa adhikain ng bawat bansa na ipalaganap ang sining at pagmamahal sa
sariling wika.
Mula sa isang hindi malilimutang tagpo ng nakaraan ay sumibol ang isang
sining na kinikilala sa makabagong panahon. Sa likod ng pangalang sumisikat sa
buong mundo, nananahan ang isang kasaysayang bakas ng ilang taong paghihirap at
pakikipaglaban ng adhikain. Baon ang mga kamay na handang yakapin ang buong
mundo, hindi magtatagal at makikita na din ng lahat ang ganda at kabuluhan ng
spoken word poetry sa pamamagitan ng mga sumusunod na memorandum mula sa
iba’t ibang sangay ng gobyerno.
Naglabas ng Memorandum bilang 458, s. 2018 ang Dibisyon ng Pangasinan
na isa sa kanilang gawain ang Spoken Word Poetry bilang pakikiisa sa 2018 Buwan
ng Pagpapahalaga noong Nobyembre 2018 na may temang “Mahusay at Epektibong
Pakikipagkapwa-tao, Tungo sa Maunlad at Mapayapang Mundo”, ito ay alinsunod sa

34
Pampanguluhang Proklamasyon bilang 323, s. 2014 kasama ang Kautusang
Pangkagawaran bilang 39, s. 2009.
Para mabigyang suporta naman ng Dibisyon ng Mabalacat ang pagdiriwang
ng World Aids Day 2018, pinaunlakan ng kagawaran ang imbitasyon ng City Health
Office ng Syudad ng Mabalacat na magkaroon ng paligsahan ng SPW ang mga mag-
aaral ng Junior at Senior high school na may temang “Know Your Status” na
pinagtibay ng Kautusang Pandibisyon bilang 417, s. 2018 na lalahukan din ng mga
mag-aaral.
Bilang pagtupad naman sa mga tadhana ng Pampanguluhang Proklamasyon
Bilang 1041 s. 1997 at Kautusang Pangkagawaran bilang 58, s. 2017 tungkol sa
pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa, isa sa timpalak sa Lungsod ng Davao
ang pagkakaroon ng kompetisyon sa SPW na lalahukan ng mga mag-aaral sa
sekundarya, nakapaloob ang lahat ng nilalaman ng kompetisyon sa inilabas na
Pansangay na Memorandum blg. 00000924, s.2017.
Ang Panlalawigang Direktor na si Bb. Noly D. Guevarra ng Kagawaran ng
Industriya at Pakikipagkalakalan ng Lungsod ng Cavite ay nagbigay ng imbitasyon
sa Kagawaran ng Edukasyon ng lungsod ng Cavite na makiisa sa 2018 World
Standards Day sa pamamagitan ng kompetisyon ng mga mag-aaral sa sekundarya sa
SWP bilang pagtupad sa Kautusang Pangkagawaran bilang 28, s. 2011.

35
Kaugnay sa Pagdiriwang ng Buwan ng Sining na nakatala sa Kalatas Bilang
035 serye 2019, ang tanggapan ng Dibisyon ng Cabuyao sa pamamagitan ng
Curriculum Implementation Division ay nagsagawa ng paligsahan sa SWP noon
lamang nakaraang Enero 2019 na nilahukan ng mga mag-aaral sa SHS ng bawat
paaralan sa nasabing Dibisyon.
Bitbit ang mga piyesang nakakaantig ng puso at mga kuwento ng pag-ibig na
sinubaybayan ng bansa, tunay ngang sa pasyon ng isang makatang katulad ni Severo,
ay nagawa nilang maikonekta ang mga Pilipino sa angking ganda ng sining na ito.
Sa bawat patimpalak ng SWP ay laging kasagpi ang Kagawaran ng
Edukasyon sapagkat nasa kanila ang mga makata sa bagong henerasyon, ang mga
mag-aaral. Inaasahan ang mga guro ay may sapat ding kaalaman at abilidad upang
maibahagi ang kanilang kaalama sa ikabubuti ng mag-aaral. Ipinahayag naman ni
Belvez (2013) na bilang tagapagtaguyod ng wikang Filipino, sila ay maituturing na
manggagawa at alagad ng panitikan. Kaugnay nito, kinakailangan din na ang guro ay
mahikayat ang kanilang mga mag-aaral na mahalin ang panitikang Filipino. Katulad
na rin sa pagbabasa, hindi sapat na kilalanin at mabigkas ng mag-aaral ang mga
salita, kinaailangang maunawaan niya ang katuturan nito. Dito pumapasok ang
pagiging malikhain ng isang makata sa pag-iisip ng mga salita na maaring
makapaglapit sa kanila ng kanyang mga tagapakinig.

36
Ayon kay Cruz (2013), ang motibasyon sa lahat ng pagkatuto ay nagsisimula
sa utak. Ang mga guro ay kailangang gumamit ng proseso sa klasrum na
makatutulong upang malinang sa mga mag-aaral ang tiwala sa sarili, positibong
kapaligiran at sapat na hamon upang sila ay magkaroon ng motibasyong kumatha.
Mula naman kay Cuadra at mga kasama sa aklat nina Felder (2011), ang
bawat mag-aaral ay may kaniya-kaniyang talino. Hindi lahat ay mapapatunayan ng
mga resultang pang-akademika. Marami rin sa mga kabataan ngayon ang tamad at
walang interes sa pag-aaral, lalung-lalo na sa oras ng diskusyon. Subalit sa kabila
nito ang bawat tao ay masasabing may kanya kanyang aspeto kung saan sila
magaling. Kinakailangan lamang na palaguhin ito ng maayos.
Ayon naman kay Sauco (2006), ang isa sa mga dahilan kung bakit dapat pag-
aralan ang panitikan ay upang matuklasan ang kahusayan sa pagsulat at
malinang ang kanilang kagalingan. Sinabi rin nito na bilang Pilipinong mapagmahal
sa sariling kultura at may damdaming makabansa ay dapat pag-aralang mabuti ang
panitikan kaya dapat itong mamalagi sa puso at diwa ng isang tunay na Pilipino.
Tila isang malaking buhos ng ulan naman ang dami ng mga makatang
umusbong sa iba’t-ibang panig ng bansa. Ang mga miyembro ng Words Anonymous
na sina Abby Orbeta, Angel Cruz, Trevor William Viloria, Zuee Herrera at ang mga
makatang sina Brian Vee at Maimai Cantillano ay umani ng malaking atensyon sa

37
mundo ng social media. Sa paglipas ng buwan at taon, ay lalo pang yumayabong ang
kampanya para sa muling pagtangkilik sa wikang kinamulatan.
Pinatunayan ni Dogra (2011),na mainam na maikintal sa murang isipan ang
masusing pag-iisip upang lalo pang mahubog ang kanilang galing at talino.
Mula sa pagdagundong ng pangalan ng isang makata ay nasaksihan ng buong
Pilipinas ang dalisay na intensyon ng buong samahan nito na buhaying muli ang
wikang nagsusumamo sa pagmamahal ng isang Pilipino. Higit sa pagtatangahal sa
entablado, ay bitbit nila ang pag-asa na gisinging muli ang natutulog na pusong
makabayan ng bawat Pilipino.
Hindi natatapos ang paglalakbay sapagkat habang patuloy na yumayabong
ang spoken word sa Pilipinas, ay lalo pang pinagyayaman nito ang halaga ng wikang
Filipino. Yakap naman ang adbokasiyang muling itayo ang wika, unti-unti na ring
dumami ang nahikayat na itaguyod ang pagsusulat ng tula.
Sa pagsikat ng spoken word poetry, ay tuluyan na ding hinagkan muli ng
ilang Pilipino ang puso ng isang pagiging makata. Dahil sa impluwensiya ng
makabagong mundo, ay tuluyan nang nagpanagpo sa iisang dulo ang wika at tulang
Filipino.
Bukod sa pagpukaw ng damdamin, ang higit na maapektuhan ng bagong
yugtong ito ay ang mga kabataang sumisibol at kinikilala pa lang ang kanilang mga
38
sarili. Kaya’t kung paanong hinuhubog ng spoken word poetry ang kasalukuyan, ang
pinaka-importante sa lahat ay kung paanong babaguhin nito ang kinabukasan ng
wikang Filipino sa pamamagitan ng bawat kabataan sa buong kapuluan.
Sa puso ng ilan ay hindi kailanman mapapawi ang kagandahan ng
mensaheng ipinunla ng mga pyesang pumukaw sa sambayanang Pilipino. Tunay
ngang maituturing na aral ang pagkakadating ng spoken word poetry sa Pilipinas,
sapagkat para sa ilan ay ito ang nagmulat sa kanila na dapat mahalin ang sariling
wika at sa kabilang banda ay ito din ang nagsilbing tulay na muling yakapin ang
sariling kultura.
Ayon kay Nisperos (2016), sa paglipas ng panahon, ang spoken word poetry
ay patuloy na umuusbong sa iba’t ibang komunidad sa buong mundo. Ginagamit nila
ang panulaang ito upang makapagpahayag ng saloobin patungkol sa iba’t ibang isyu
katulad ng pag-ibig, lahi at ibang kwento na lumalaganap sa kasulukuyan.
Ayon kay Abby (2015) ng La Sallians, Ang Spoken word poetry ay parang
story telling. Lahat ay may kwentong gustong sabihin , maraming posibilidad na
mahiya mula sa mga tula sa pangkalahatan, kasama nito ang mga malalim na mga
talata at mga teknikalidad.
Ayon kay Manalastas (2016), ang Spoken Word Poetry ay isang uri ng sining
na binubuo ng kwento, ritmo, at paglalaro sa mga salita sa pamamagitan ng

39
panulaan. Sa mas madaling salita, ito ay konektado sa panulaan at teatro, nakikita ito
sa tradisyunal at kontemporaryong uri ng panulaan na ibinabahagi sa entablado.
Sinabi rin niya na ang pagkakaiba ng Spoken Word Poetry dito sa Pilipinas mula sa
iba ay higit na hinubog ng dating uri ng mga panulaan, tulad ng balagtasan,
kwentong bayan at iba pang panitikan ang kaalaman sa larangan ng literatura.
Spoken Word Poetry (Abario, 2016).
Sa pagbuo ng Spoken Word Poetry ay nalilinang o nararapat na malinang ang
limang makrong kasanayan upang maging mahusay sa pagkatha ng tula at
pagtatanghal ng SWP sa entablado. Kung hindi nabgyan ng pansin ang mga
makrong kasanayan ay maaring bumaba ang kalidad ng performans ng makatang
magsusulat at magtatanghal.
40
Kasanayan sa Pakikinig
Ayon kay Howat at Dakin (2012), mula sa Journal na Studies in Education,
ang pakikinig ay ang kakayahang matukoy at maunawaan ang sinasabi ng kausap.
Ito’y nagtataglay ng pag-unawa sa diin at bigkas ng nagsasalita, ang kanyang
balarila at talasalitaan, kasama ang pagbibigay kahulugan niya sa mga ito. Ang
mahusay na tagapakinig ay may kakayahang magawa ang limang makrong
kasanayan.
Batay naman kay Guadana (2014) ang pakikinig ay aktibong pagtanggap at
pag-unawa ng mensahe. Ito rin ay pagtugong mental at pisikal. Sa mensaheng nais
ipabatid na tagapagdala ng mensahe. Ito ay isang napakakomplikadong proseso na
nag-uugnay sa sistemang apektado at kognitibo. Gayundin sa pag-uugali at
nakagawian ng tagapakinig.
Ayon naman kay Mangahis (2014) ito ay isang aktibong proseso ng
pagtanggap ng mensahe sa pamamagitan ng sensoring pandinig at pag-iisip.
Itinuturing itong aktibo dahil nagbibigay ito ng daan sa isang tao na pag-isipan,
tandaan at ianalisa ang kahulugan ng mga salitang napakinggan. Ang sensoring
pakikinig ay nananatiling bukas at gumagana kahit mayroon pa tayong ibang
ginagawa. Ang mga tunog ay nagsisilbing stimuli at dumaraan sa auditory nerve
patungo sa utak.
41
Sang-ayon pa kay Magcamit (2013) ang pakikinig ay isang makrong
pangkasanayang wika, ibig sabihin ang pakikinig ay bahagi ng prosesong
pangkomunikasyon. Tulad din ng pagsasalita, pagbabasa at pagsusulat, ang
pakikinig ay isang kasanayan na mahalagang mahubog sa bawat mag-aaral.
Para naman kay Carlos (2015) ang pakikinig ay isang mabilis at mabisang
paraan ng pagkuha ng impormasyon kumpara sa tuwirang pagbabasa. Ito ang
nagiging dahilan upang mas lumawak ang kaalaman ng isang tao sa loob man o
labas ng bansa. Sa pamamagitan ng matamang pakikinig sa mga sinsabi ng guro sa
mga aralin o sa mga impormasyong ibinabahagi ng mga kamag-aral ay napapadali
nito ang pagkatuto ng isang mag-aaral.
Kasanayan sa Pagbabasa
Batay naman sa aklat na Mga Estratehiya at Banghay Aralin sa pagtuturo ng
Filipino nina Aragon (2010) ang pagbabasa ay isang malawak na gawain at gawi.
Ang kasanayan sa pagbasa ay hindi lamang kasanayan sa pagkilala at pagkuha ng
ideya o kaisipan ng mga nakalimbag na sagisag at bibigkasin ito ng pasalita.
Sapagkat ang kasanayan sa pagbasa ay kabilang sa komprehensyon (pang-unawa),
pagsusuri at paghihinuha. Ang mabilis na pag-unawa sa teksto ay nakapagpapabilis
sa pagbabasa.
42
Ayon naman kay Almario (2011) ang batang natutong bumasa at sumulat sa
unang wika ay mas mabilis matutong bumasa. Ang tinutukoy niyang unang wika ay
ang wikang natutunan sa loob ng tahanan,sa tulong at gabay ng magulang. Nakukuha
ng mag-aaral ang kanilang unang kaalaman sa loob ng tahanan.
Sang-ayon pa kay Molina (2014) ang pagbabasa ay pagkilala, pag-unawa,
pagpapakahulugan at pagtataya ng mga ideya sa nakalimbag na simbolo. Ito ay
proseso ng pag-unawa sa mga kaisipang hatid ng awtor sa mambabasa. Sa
pamamagitan ng pagbabasa, nahahasa ang iba’t ibang kasanayan ng isang indibidwal
sapagkat ito ay tutugon sa kanyang kapaligiran, sa bansa at marami pang iba na
huhubog sa kanyang pagkatao.
Kasanayan sa Pagsasalita
Ayon kina Espina at Borja mula sa aklat ni Bernales (2013), ang pagsasalita
ay ang kakayahang ipabatid ang nasa sa isip o nadarama sa pamamagitan ng
pagbigkas. Ito ay karaniwang nangangahulugang pag-uusap ng hindi kukulangin sa
dalawang tao.
Sang-ayon naman kay Garcia (2016) mahalagang karunungan ng
pagpapahayag ang pagsasalita, isang sining o agham ng paggamit ng salita sa
mabisang paraan na karaniwang iniuugnay sa sining ng pagbigkas.

43
Ayon pa kay Tejada (2014) ito ay isang kakayahan at kasanayan ng isang tao
na maipahayag ang kanyang ideya, paniniwala at nadarama sa pmamagitan ng
paggamit ng wikang nauunawaan ng kanyang kausap.
Mula naman sa blog ni Parco (2015), ang epektibong pagpapahayag ng
kaisipan, saloobin, naiisin at damdamin ay isang mahalagang proseso sa
pakikipagtalastasan. Ang pangunahing kasangkapan upang maisakatuparan ang
matagumpay na pakikipagtalastasan ay paggamit ng wika, dito nakasalalay ang
tagumpay ng anumang propesyon sa pakikipag-ugnayan sa kapwa.
Kasanayan sa Pagsusulat
Sinabi ni Coulmas(2013) na ang pagsusulat ay isang set ng nakikitang
simbolong ginamit upang kumatawan sa mga yunit ng wika sa isang sistematikong
pamamaraan na may layuning maitala ang mga mensahe na maaring makakuha o
magbigay kahulugan ng sinuman na may alam sa wikang ginamit at mga
pamantayang sinusunod sa pagtatala.
Batay naman kay Daniels (2016) ang pagsusulat ay isang sistema na humigit
kumulang na permanenteng panandang ginagamit upang kumatawan sa isang
pahayag kung saan maari itong muling makuha nang walang interbensyon na
nagsasalita.
44
Ayon kay Mabilin (2010), nararapat itong linangin at gawing kapaki-
pakinabang sapagkat tulad din ng pagbasa, ang pagsulat ay pagpoproseso at
pagsasama-sama ng mga kaalaman kung saan ipinapalagay o inilalapat ang
kaalaman sa isang partikular na paksa.
Kasanayan sa Panonood
Sang-ayon naman kay Emertes Jr. (2012), ang panonood ay isa sa
pinakamahalagang kasanayan lalo na sa komunikasyon dahil ito ay nagiging daan
upang mabuo ang mga impormasyon na nagbibigay ng higit na halaga sa pag-iisp ng
tao na maunawaan ang isang bagay na malayo man o malapit sa kanya. Sa lahat ng
kasanayan, ang panonood lamang ang makatutulong sa mga manonood na makita
ang isang buong pagtatanghal.
Sang-ayon naman kay Omnes (2013) ang panonood ay isang kakayahang
pangkomunikasyon na umuunawa sa mga nakikitang imahe sa kapaligiran ng tao.
Ito’y nagpapaunlad ng mga kaalaman sa higit na malalim na manghihinuha sa mga
nakikita at naririnig.
Ayon kay Brand (2016) ang spoken word poetry ay nagbibigay ng
oportunidad sa manunulat upang maipahayag niya ang kanyang saloobin ng walang
humahadlang sa kanyang kinabibilangan.

45
Ang spoken word ay isang uri ng panulaan na nagpapatibay at gumagamit ng
lakas para sa taong-bayan. Ito ay madalas na itinatanghal sa harap ng madla at
kinakailangang mapakinggan. (Desai, 2005)
Nagbibigay daan bilang isang paraan ang spoken word poetry para sa mga
kabataan upang makagawa ng panibagong literatura at mahubog at mabigyang
kahulugan ang sarili. (Sparks, 2002)
Ayon kay Fisher, Jocson, at Kinloch (2005), nagbibigay oportunidad ang
panulaan o spoken word poetry upang magkaroon ng mas malalim at makabuluhan
na relasyon ang guro at mag-aaral na maaring mag resulta sa matataas na grado.
Maliban sa pagtulong sa mga kabataang maintindihan ang kanilang mga
sarili, ang Spoken Word Poetry ay isa ring mahalagang instrument ng komunikasyon
(Alfonso & Fontanilla, 2015).
Ang panulaan ay isang kilusan, isang pilosopiya, isang anyo o paraan, isang
dyanra, isang laro, isang komunidad at isang aparatong pang-edukasyon. Nagsisilbi
ito bilang “multi-faced” na nangangahulugang maraming iba't ibang mga bagay na
kakaiba sa iba’t ibang tao. (Gregory, 2008)
Ang spoken word poetry ay isang klase ng instrumento na nakakatulong sa
panulaan upang makatha at magamit ito ng kahit na sino. At ito ay kapanapanabik,
hindi kumukupas at libangan. (Francois, 2006)

46
Maaaring ihalintulad ang spoken word poetry bilang isang paraan ng
pagpapakita ng interes ng mga kabataan sa panulaan na makakahubog sa
pagkamalikhain at makakapagtaas sa antas ng literatura. (Gregory, 2008)
Sintesis
Batay sa nakalap na mga kaugnay na literatura at pag-aaral, ang Spoken
Word Poetry ay isang uri ng sining na maaaring mabuo sa pamamagitan ng
panulaang kwento, ritmo at paglalaro sa mga salita (Manalastas, 2016). Nagiging
istrumento din ang panulaang ito sa mga kabataan upang makagawa ng panibagong
literatura upang mahubog at mabigyang kahulugan ang sariling katauhan (Sparks,
2002). Itinatanghal ang Spoken Word Poetry sa mga lugar kung saan madaming
madla tulad ng mga “coffee shops” upang mapagkinggan. Ayon kay Gregory (2008),
“multi-faced” ang spoken word poetry sapagkat maaari itong maging isang kilusan,
pilosopiya, dyanra, laro, at aparatong pang-edukasyon na makakatulong sa paghubog
ng isang tao pagdating sa damdamin at kaisipan.
Sa paglipas ng panahon, ang Spoken Word Poetry ay patuloy na umuusbong
sa iba’t ibang komunidad sa buong mundo (Nisperos , 2016). Ang pag-usbong ng
panulaan sa Pilipinas ay nagbigay daan upang maging aral sa mga Pilipino, sapagkat
naging daan ito upang mamulat ang mga mata ng mga tao na nararapat lamang na
47
mahalin ang sariling wika at ito din ay nagsilbing tulay upang muling yakapin ang
sariling kultura (Abario, 2016).
Ang Spoken Word Poetry dito sa Pilipinas mula sa iba ay higit na hinubog ng
dating uri ng mga panulaan, tulad ng balagtasan, kwentong bayan at iba pang
panitikan ang ating kaalaman sa larangan ng literatura (Manalastas, 2016).
Ang pag-aaral na ito ay humahamon sa mga guro lalo na sa mga
tagapagtaguyod ng wikang Filipino na maitaas ang kamalayan, kasanayan at
pagpapahalaga ng mga mga mag-aaral sa pagsulat ng Spoken Word Poetry. Kaugnay
din nito ang muling pagbubukas at pagpapanatili ng interes ng kabataan sa
makabagong panulaan.
Kabanata 3
PAMAMARAAN NG PAG-AARAL
Ang bahagi ng pag-aaral na ito ay naglalahad ng mga pamamaraang ginamit
sa isinagawang pananaliksik sa mag-aaral. Makakatulong din ang pagkalap ng iba’t
ibang impormasyon upang masagot ang ilan sa mga posibleng suliranin at benepisyo
ng mga respondente sa mga posibleng resulta ng pananaliksik. Nakapaloob dito ang
disenyo ng pananaliksik, pagkukuhanan ng datos, populasyon ng pag-aaral,
instrumentasyon at balidasyon, pagtatasa at pagbibigay puntos, paraan ng
pangangalap ng datos, at istatistikal na tritment ng mga datos.
Disenyo ng Pananaliksik
Ang manananaliksik ay gumamit ng pamamaraang deskriptibo at
korelasyonal para sa pag-aaral na ito sa kadahilanang ang tunguhin ng pag-aaral na
ito ay upang malaman kung ang spoken word poetry ay may epekto sa kaisipan,
damdamin at kaasalan ng mga mag-aaral ng Senior High School ng paaralang Bigaa
Integrated National High School.
Sinasabing ang deskriptib na pag-aaral ay ang pinakamagandang
pangangalap ng datos. Mula sa pag-aaral ni Pinlac (2014), ayon kay Bicman at Rog,
na ang estilo ng sarbey na ito ay sumasagot sa tanong na ano o ano-ano.

49
Ang palarawang pamaraan ay nangangahulugan ng paghahanap ng katibayan
na may sapat na pagpapakahulugan o interpretasyon. Ang mga datos na makakalap
sa isinagawang pananaliksik na ito ay binigyang interpretasyon at inulat ayon sa
layunin at pagpapalagay. Tiniyak na gumamit ang mananaliksik ng pamaraang
sarbey upang matukoy at masukat ang kasalukuyang kalagayan ng paksang pag-
aaralan.
Ang mga ginamit na pamamaraan sa pangangalap ng datos ay ang
pagsasarbey, at ang sarbey ay isasagawa upang mabatid o malaman ang bawat
pananaw ng mga mag-aaral ng Baitang labing-isa (11) at labindalawa (12) at upang
malaman ang lawak ng kanilang kamulatan hinggil sa paksang pinagtutuunan ng
pansin at pinag-aaralan.
Pinagkuhanan ng Datos
Ang pangunahing pagkukunan ng mga datos sa pag-aaral na ito ay ang mga
respondente. Sa kabilang banda, ang mga mananaliksik ay gumamit ng mga
sanggunian katulad ng mga talaarawan, artikulo sa internet at mga librong
magbibigay ng mga suportang detalye sa paksang tinatalakay.

50
Populasyon ng Pag-aaral
Ang mga naging bahagi ng pananaliksik na ito ay mga mag-aaral ng SHS sa
Bigaa Integrated National High School. Tatlumpu’t dalawang (32) respondente mula
sa pangkat ng Courage baitang labing-isa, tatlumpu’t walong (38) respondente mula
sa pangkat ng Patience ng baitang labing-isa, dalawampu’t walong (28) respondente
mula sa pangkat ng Modesty baitang labing-isa, dalawampu’t isang (21) respondente
mula sa pangkat ng Temperance baitang labingdalawa at labingpitong (17)
respondente mula sa pangkat ng Justice ng baitang labingdalawa na may kabuuang
isangdaan tatlumpu’t walong mag-aaral (138) Taong Panunuran 2019-2020. Sa
pangkalahatan, ang pananaliksik na ito ay naglalayong mabatid ang mga sanhi kung
bakit muling kinawilihan at tinangkilik ng Pilipino lalo na ng mga kabataang nag-
aaral sa sekondarya ang pagkatha, pagbasa at pakikinig ng Spoken Word Poetry.
Ang isangdaan tatlumpu’t walong mag-aaral (138) bilang ng mag-aaral ng ginawang
respondente sa pag-aaral na ito ang siyang 100 porsyente ng Senior High School ng
Bigaa Integrated National High School sa Barangay Bigaa Cabuyao, Laguna.

51
Talahanayan 1
Propayl ng mga Respondente
Mga Respondente
Bilang ng mga Respondente
Mag-aaral ng
TEMPERANCE
MODESTY
COURAGE
PATIENCE
Senior High School
JUSTICE
sa Bigaa Integrated
National High
School 32 38 28 21 17
Kabuuan 138
Mga respondente na binubuo ng mga mag-aaral ng baitang labing-isa at

labingdalawa sa Bigaa Integrated National High School (BINHS),
Taong Panunuran 2019-2020
Ang talahanayan 1 ay nagpapakita ng bilang ng mga respondente sa pag-
aaral na ito na siyang sasagot sa mga talatanungan sa paaralang Bigaa Integrated
National High School sa Bigaa Cabuyao, Laguna.

52
Instrumentasyon at Balidasyon
Bumuo ng talatanungan ang mga mananaliksik batay sa hinihinging tugon at
paglilinaw ng mga suliraning inilahad sa unang kabanata. Ang unang bahagi ng
talatanungan ay tumukoy sa dahilan ng mga mag-aaral hinggil sa kanilang pagkatha
ng Spoken Word Poetry. Samantalang ang ikalawang bahagi naman ay ilang mga
katanungang patungkol sa kanilang nararamdaman, naiisip at nagiging epekto sa
kanilang asal ng Spoken word Poetry. Kung saan naghanda ang mga mananaliksik
ng tatlong (10) katanungan sa unang bahagi, tatlumpung (30) katanungan sa
ikalawang bahagi, na hinati ng pantay sa tatlong aytem, ang damdamin, kaisipan at
kaasalan na tumugon ng mga mag-aaral sa SHS ng Bigaa Integrated National High
School.
Dumaan sa masusing pagsisiyasat ang mga instrumentong ginamit sa
pananaliksik. Pinaghandaan at pinag-aralan ito ng mananaliksik at ng lupon ng
tagapayo upang masinop na matugunan ang pangangailangang iangkop sa bawat
kalahok. Bago ang aktwal na pagsagot ng mga mag-aaral, idinaan ang mga
instrumento sa pagsubok sa ilang piling mga respondente upang matiyak at malaman
na ito ay maunawaan ng karamihan at sa mga pagkakataong may makitang
kakulangan, kamalian, at hindi kaangkupan ay masusing pinag-aralan ng
mananaliksik ang ginawang pagbabago at pagrerebisa.

53
Pagtatasa at Pagbibigay Puntos
Mga Sanhi sa Pagkatha ng Spoken Word Poetry
Panukatang Bilang Interpretasyon Antas
4.51-5.00 Lubos na Sumasang-ayon 4
3.51-4.50 Sumasang-ayon 3
2.51- 3.50 Bahagyang Sumasang-ayon 2
1.00- 2.50 Hindi Sumasang-ayon 1
Epekto ng Spoken Word Poetry sa Damdamin

54
Epekto ng Spoken Word Poetry sa Kaisipan
Epekto ng Spoken Word Poetry sa Kaasalan

55
Paraan ng Pangangalap ng Datos
Upang maging maayos at tiyak ang pangangalap ng mga datos, ang
mananaliksik ay gumawa ng isang liham sa Tagapamanihala ng Kagawaran ng
Edukasyon sa Lungsod ng Cabuyao, gayon din sa punongguro ng Bigaa Integrated
National High School at sa Koordineytor ng Senior High School ng naturang
paaralan hinggil sa paghingi ng pahintulot nang sa gayon ay makapamahagi ng mga
talatanungan sa mga respondente. Personal na ipinamahagi at nilikom ang mga
talatanungan upang matiyak na walang suliraning magaganap sa proseso ng
pananaliksik. Nang nagawa na ang paglilikom ng mga datos ang mga ito ay itinala
ng pahanay para sa istatistikal na analisis ng mga datos.
Etikal na Konsiderasyon
Bago ipamahagi ang talatanungan ay humarap muna ang mananaliksik sa
unahan ng mga tagatugon upang hingiin ang kanilang pahintulot at kooperasyon sa
gagawing pangangalap ng datos. Ipinaliwanag sa mga respondente na ang kanilang
pangalan ay opsyonal lamang na nangangahulugang maaari itong ilagay at maaaring
hindi. Ipinaliwanag rin sa kanila ang paraan ng pagsagot, kung hindi nila nais
sagutan ang ilang katanungan ay maaari nila itong libanan subalit hinikayat rin ng
mananaliksik na hanggat maaari ay huwag nila itong gawin para sa balidasyon ng
resulta ng sarbey.
56
Istatistikal na Tritment ng mga Datos
Sa pag-aaral na ito, ang mananaliksik ay gumamit ng ilang mga pamamaraan
upang masuri ang mga datos na ibabatay sa pormulang istatistikal kagaya ng mga
nakatala sa bawat bilang.
1. Upang masagot ang suliranin bilang 1 at 2, ang pormula ng weighted mean

ang ginamit.
Antas Panukatang bilang Interpretasyon

4 3.50-4.00 Lubos na Sumasang-ayon
3 2.50-3.49 Sumasang-ayon
2 1.50-2.49 Bahagyang Sumasang-ayon
1 1.00-1.49 Hindi Sumasang-ayon
2. Upang masagot ang suliranin bilang 3, ang pormula ng GOODMAN AND
KRUSKAL’S GAMMA CORRELATION ang ginamit.
Note: In deciding on whether to accept or reject the null hypothesis using the
probability @ α = 0.05, the following rules are applied:
a. If gamma coefficient has a probability of less than α, then there is significant
relationship and the null hypothesis is rejected; an
b. If gamma coefficient has a probability of equal to or greater than α, then

there is no significant relationship and the null hypothesis is accepted
Ranggo Interpretasyon
0 No Correlation
± 0.01 to ± 0.20 Slight Correlation
± 0.21 to ± 0.40 Small Correlation
± 0.41 to ± 0.60 Moderate Correlation
± 0.61 to ± 0.80 High Correlation
± 0.81 to ± 0.99 Very High Correlation
±1 Perfect Correlation
Kabanata 4
PAGLALAHAD, PAGSUSURI AT PAGPAPAKAHULUGAN NG MGA DATOS
Inilahad sa kabanatang ito ang presentasyon, pagsusuri at pagpapakahulugan
ng mga datos tungkol sa layuning malaman ang sanhi ng pagkatha at epekto ng
spoken word poetry sa damdamin, kaisipan at kaasalan ng mga mag-aaral Senior
High School ng Bigaa Integrated NHS sa Dibisyon ng Cabuyao. Sinikap na
matugunan ng mananaliksik ang mga sumusunod.
1. Ang mga sanhi sa pagkatha ng Spoken Word Poetry batay sa pagtatayang
isinagawa sa mga mag-aaral sa SHS.
Talahanayan 2
Sanhi ng Pagkatha ng Spoken Word Poetry

Indikasyon Pangkalahatang
Weighted Mean
WM VI
1 Makapaglabas ng saloobin. 3.21 S
2 Makapagtanghal sa entablado o harap ng madla. 2.77 S
3 Makapagpakita ng potensyal sa pagkatha. 2.96 S
4 Makapagbaliktanaw sa mga karanasan. 3.19 S
5 Makapagsalaysay ng kwento. 3.16 S
6 Makapagbigay importansiya at impormasyon 3.10 S
hinggil sa mga napapanahong isyu.
7 Mahubog ang kakayahan bilang manunulat. 3.09 S
8 Maging instrumento upang ang iba ay mahikayat na 3.11 S
tangkilikin ang tula.
9 Maging inspirasyon ng mga mambabasa. 3.17 S
1 Maging hamon sa iba nang maging daan upang 3.11 S
0 magsikap rin silang kumatha.
Average Weighted Mean 3.09 S
58
Leyenda:
4.51-5.00 - Lubos na Sumasang-ayon (LS)
3.51-4.50 - Sumasang-ayon (S)
2.51- 3.50 - Bahagyang Sumasang-ayon (BS)
1.00- 2.50 - Hindi Sumasang-ayon (HS)
Ipinapakita sa talahanayan 1 ang mga sanhi kung bakit ang mga respondente
ay kumakatha ng spoken word poetry. Sa pangkalahatang resulta ay lumalabas na
ang indikasyon bilang 1 na nagsasabing “Makapaglabas ng saloobin” ang siyang
nagtamo ng pinakamataas na weighted mean na 3.21 na may verbal interpretation na
sumasang-ayon, samantalang ang indikasyon bilang 2 naman na nagsasabing
“Makapagtanghal sa entablado o harap ng madla” ang nagkamit naman ng
pinakamababa weighted mean na 2.77 na may verbal interpretation din na
sumasang-ayon.
Samantala ang computed average weighted mean na 3.09 na may verbal
interpretation na sumasang-ayon, ito ay nangangahulugang ang sanhi ng pagkatha at
pagbigkas ng mga tagatugon ng spoken word poetry ay upang makapaglabas sila ng
kanilang saloobin, gayundin ang pagsunod sa kasalukuyang uso sa mga kabataan
ngayon na maiahayag nang Malaya ang kanilang damdamin sa pamamagitan ng
Spoken Word Poetry dahil dito nila maluwag na nailalabas ang kanilang
nararamdaman. Dahil dito, ang pagkahumaling nila sa pagsulat ng spoken word
poetry ay nakapagdedebelop ng kanilang sining sa panulaan bagamat tinuturing nila

59
itong libangan lamang ngunit may mga kasanayan silang napauunlad tulad ng
pagsulat, pag-iisip at lalong higit ang pagtaas ng kanilang pagtanggap sa panitikang
Filipino.
Ipinahayag ni Belvez (2013) na bilang tagapagtaguyod ng wikang Filipino
sila ay maituturing na mangagawa at alagad ng panitikan. Kaugnay nito,
kinakailangan din ang guro ay mahikayat ang kanilang mga mag-aaral na mahalin
ang panitikang Filipino. Katulad na rin sa pagbabasa, hindi sapat na kilalanin at
mabigkas ng mag-aaral ang mga salita, kinaailangang maunawaan niya ang
katuturan nito. Dito pumapasok ang pagiging malikhain ng isang makata sa pag-iisip
ng mga salita na maaring makapaglapit sa kanila ng kanyang mga tagapakinig.
Ayon kina Espina at Borja mula sa aklat ni Bernales (2013), ang pagsasalita
ay ang kakayahang ipabatid ang nasa sa isip o nadarama sa pamamagitan ng
pagbigkas. Ito ay karaniwang nangangahulugang pag-uusap ng hindi kukulangin sa
dalawang tao.
Ipinahayag naman ni Tejada (2014) ito ay isang kakayahan at kasanayan ng
isang tao na maipahayag ang kanyang ideya, paniniwala at nadarama sa pmamagitan
ng paggamit ng wikang nauunawaan ng kanyang kausap.

60
2. Mga nagiging epekto ng pagkatha at pagbigkas ng Spoken Word Poetry sa
pagtatayang isinagawa ng mga piling mag-aaral sa SHS batay sa mga sumusunod?
2.1 Sa Damdamin
2.2 Sa Kaisipan
2.3 Sa Kaasalan
Talahanayan 2.1
Epekto ng Pagkatha at Pagbigkas ng Spoken Word Poetry sa Damdamin
Weighted Mean
WM VI
1 Nagiging emosyonal. 3.37 S
2 Nagkakaroon ng inspirasyon. 3.46 S
3 Nagiging leksyon. 3.36 S
4 Nagkakaroon ng koneksyon sa nararamdaman ng 3.41 S
manunulat.
5 Naramdaman at naisasabuhay ang mensahe ng 3.26 S
binasang panulaan.
6 Nagkakaroon ng paboritong paksa ng tula. 3.18 S
7 Nagkakaroon ng kaugnayan sa binasa. 3.19 S
8 Napapagaan ang lungkot na nadarama. 3.30 S
9 Napapangiti sa ma taludtod na may 3.45 S
pagkakapareho sa buhay.
10 Naipahayag ang damdamin. 3.48 S
Leyenda:
61
Ang talahanayan 3.1 ay nagpapakita ng nagiging epekto ng pagkatha at
pagbigkas ng spoken word poetry sa damdamin ng mga respondente.
Sa pangkalahatang resulta ay lumalabas na ang indikasyon bilang 10 na
nagsasabing “Naipahayag ang damdamin” ang siyang nagtamo ng pinakamataas na
weighted mean na 3.48 na may verbal interpretation na sumasang-ayon at siyang
nangunguna, samantalang ang indikasyon bilang 6 na nagsasabing “Nagkakaroon ng
paboritong paksa ng tula” ang siyang nagtamo ng pinakamababang weighted mean
na 3.18 na may verbal interpretation na sumasang-ayon na nasa huli.
Samantala, ang pangkalahatang computed average weighted mean na 3.34 na
may verbal interpretation na sumasang-ayon, ito ay nangangahulugan lamang na
sumasang-ayonng may epekto sa kanilang mga damdamin ang pagkatha at
pagbigkas nila ng spoken word poetry.
Ito ay isang mainam na indikasyon na ang spoken word poetry ay may
malaking ambag o tulong sa mga mag-aaral dahil ito ay nakaaantig sa kanilang
damdamin, ang pagkatha nito ay maaaring magsilbing inspirasyon sa kanilang
pinapangarap na buhay at maaari ring maging gabay sa pagtupad ng kanilang
hangarin. Nangangahulugan din ito na ang panitikang Pilipino, lalo na ang panulaan
ay tunay na sangkap upang mapalapit ang wika at panitikan sa mga mamamayan lalo
na sa mga kabataan.
62
Mula kay Orito (2017) na ayon pa rin kay Abadilla: Apat na sangkap ang
masusumpungan sa isang tula, sa pagkakahiwatig ni Connel, at ang mga ito'y (1) ang
tungkol sa damdamin (2) ang tungkol sa guniguni (3) ang tungkol sa guniguni't
kaisipan at (4) ang tungkol sa pananalita. Kaya nga't ang katuturang ibinibigay sa
tula ay ganito.Paglalarawan sa tulong ng guniguni, at sa pamamagitan ng wika, ng
mga tunog na saligan para sa mararangal na damdamin.
Ayon naman kay Sauco (2006), ang isa sa mga dahilan kung bakit dapat pag-
aralan ang panitikan ay upang matuklasan ang kahusayan sa pagsulat at malinang
ang kanilang kagalingan. Sinabi rin nito na bilang Pilipinong mapagmahal sa sariling
kultura at may damdaming makabansa ay dapat pag-aralang mabuti ang panitikan
kaya dapat itong mamalagi sa puso at diwa ng isang tunay na Pilipino.
Ayon kay Nisperos (2016), sa paglipas ng panahon, ang spoken word poetry
ay patuloy na umuusbong sa iba’t ibang komunidad sa buong mundo. Ginagamit nila
ang panulaang ito upang makapagpahayag ng saloobin patungkol sa iba’t ibang isyu
katulad ng pag-ibig, lahi at ibang kwento na lumalaganap sa kasulukuyan.

63
Talahanayan 2.2
Epekto ng Pagkatha at Pagbigkas ng Spoken Word Poetry sa Kaisipan
Weighted Mean
WM VI
1 Nagkakaroon ng panibagong ideya sa isang 3.41 S
bagay.
2 Nahihikayat sa paggawa at pagsulat ng panulaan. 3.06 S
3 Natutuklas ang layunin sa pagsulat ng panulaan. 3.13 S
4 Nagkakaroon ng kaalaman sa karanasan ng isang 3.42 S
tao
5 Nagpapalawak ng bokabolaryo 3.32 S
6 Umuunlad ang imahinasyon 3.46 S
7 Nagkakaroon ng interes sa malalalim na salita 3.32 S
8 Nagpapaunlad ng pagiisip 3.47 S
9 Nakakapagisip ng mas malalim na kahulugan sa 3.43 S
isang bagay
10 Mas bumilis ang pag-iisip 3.25 S
Leyenda:
pagbigkas ng spoken word poetry sa kaisipan ng mga respondente. Sa kabuuan, ang
indikasyon bilang 8 na “Nagpapaunlad ng pag-iisip” ang siyang nagtamo ng
pinakamataas na weighted mean na 3.47 at may verbal interpretation na sumasang-
ayon at nasa ranggo 1 samantalang ang indikasyon bilang 2 na nagsasabing

64
“Nahihikayat sa paggawa at pagsulat ng panulaan” ang siyang ranggo 10 sa
pinakamababang weighted mean na 3.06 at may verbal interpretation na
nananatiling sumasang-ayon.
Ang average weighted mean na 3.33 ay nangangahulugan pa ring sumasang-
ayon ang kabuuan ng respondente sa mga indikasyonn sa talahanayan 2.2. Masasabi
rito na ang mga respondente ay sumasang-ayon na naapektuhan ang kanilang mga
kaisipan sa pagkatha at pagbigkas nila ng spoken word poetry.
Ipinahihiwatig lamang na ang Spoken Word Poetry ay masasabing
nakapagpapatalas ng isipan ng mga mag-aaral dahil natututo silang bumuo ng mga
mgagandang ideya na maaaring kapulutan ng mabubuting aral tungo sa tamang
landas ng buhay.
Ayon kay Cruz (2013), ang motibasyon sa lahat ng pagkatuto ay nagsisimula
sa utak. Ang mga guro ay kailangang gumamit ng proseso sa klasrum na
makatutulong upang malinang sa mga mag-aaral ang tiwala sa sarili, positibong
kapaligiran at sapat na hamon upang sila ay magkaroon ng motibasyong kumatha.
Pinatunayan ni Dogra (2011),na mainam na maikintal sa murang isipan ang
masusing pag-iisip upang lalo pang mahubog ang kanilang galing at talino.
65
Ayon kay Fisher, et. al (2005), nagbibigay oportunidad ang panulaan o
spoken word poetry upang magkaroon ng mas malalim at makabuluhan na relasyon
ang guro at mag-aaral na maaring mag resulta sa matataas na grado.
patungo sa utak.
Para naman kay Carlos (2015) ang pakikinig ay isang mabilis at mabisang
paraan ng pagkuha ng impormasyon kumpara sa tuwirang pagbabasa. Ito ang
nagiging dahilan upang mas lumawak ang kaalaman ng isang tao sa loob man o
labas ng bansa. Sa pamamagitan ng matamang pakikinig sa mga sinsabi ng guro sa
mga aralin o sa mga impormasyong ibinabahagi ng mga kamag-aral ay napapadali
nito ang pagkatuto ng isang mag-aaral.

66
Talahanayan 2.3
Epekto ng Pagkatha at Pagbigkas ng Spoken Word Poetry sa Kaasalan
Indikasyon Pangkalahat
ang
Weighted
Mean
WM V
I
1 Nagiging maunawain sa damdamin ng iba. 3.53 S
2 Nadedebelop ang pagiging matiyaga. 3.32 S
3 Natututong magpahalaga sa sariling likha. 3.47 S
4 Nakapagsasabuhay ng magandang asal. 3.35 S
5 Nagkakaroon ng interes at pagpapahalaga sa mga isyung 3.28 S
panlipunan.
6 Nagkakaroon ng tiwala sa sarili. 3.45 S
7 Nagiging mapanuri. 3.28 S
8 Lumalawak ang pananaw sa mga bagay-bagay. 3.43 S
9 Natututong tumimbang ng mga pangyayari. 3.34 S
1 3.61 S
Natututong makinig at umunawa.
0
Leyenda:
pagbigkas ng spoken word poetry sa kaasalan ng mga respondente.
Sa pangkalahatan ay lumalabas na ang indikasyon bilang 10 “Natututong
makinig at umunawa” ay nagtamo ng pinakamataas na weighted mean na 3.61 na
may verbal interpretation na lubhang sumasang-ayon subali’t ang mga indikasyon

67
bilang 5 at 7 na nagsasabing “Nagkakaroon ng interes at pagpapahalaga sa mga
isyung panlipunan” at “Nagiging mapanuri” ay lumalabas na parehong nasa huling
ranggo sa dahilang ito ang may pinakamababang weighted mean na 3.28 at verbal
interpretation na sumasang-ayon.
Ang pangkalahatang weighted mean na 3.41 na may verbal interpretation na
sumasang-ayon, ito ay nagsasabi na ang pagkatha at pagbigkas ng spoken word
poetry ay sumasang-ayonng nakakaapekto sa kaasalan ng mga respondente.
Ipinahihiwatig dito na ang spoken word poetry ay maaaring makatulong ng
malaki sa paghubog ng kagandahang asal ng mga kabataang mag-aaral gayundin ang
kahalagahan ng mga balyus na itinuturo ng mga magulang at ng paaralan tulad ng
pagiging maunawain at matulungin sa kapwa, pagkakaroon ng tiwala sa sarili at iba
pang magagandang kaugaliang taglay ng isang mabuting mamamayang Pilipino.
Ayon kay Howat at Dakin (2012), mula sa Journal na Studies in Education,
ang pakikinig ay ang kakayahang matukoy at maunawaan ang sinasabi ng kausap.
Ito’y nagtataglay ng pag-unawa sa diin at bigkas ng nagsasalita, ang kanyang
balarila at talasalitaan, kasama ang pagbibigay kahulugan niya sa mga ito. Ang
mahusay na tagapakinig ay may kakayahang magawa ang limang makrong
kasanayan.
68
Batay naman kay Guadana (2014) ang pakikinig ay aktibong pagtanggap at
pag-unawa ng mensahe. Ito rin ay pagtugong mental at pisikal. Sa mensaheng nais
ipabatid na tagapagdala ng mensahe. Ito ay isang napakakomplikadong proseso na
nag-uugnay sa sistemang apektado at kognitibo. Gayundin sa pag-uugali at
nakagawian ng tagapakinig.
Sang-ayon pa kay Molina (2014) ang pagbabasa ay pagkilala, pag-unawa,
pagpapakahulugan at pagtataya ng mga ideya sa nakalimbag na simbolo. Ito ay
proseso ng pag-unawa sa mga kaisipang hatid ng awtor sa mambabasa. Sa
pamamagitan ng pagbabasa, nahahasa ang iba’t ibang kasanayan ng isang indibidwal
sapagkat ito ay tutugon sa kanyang kapaligiran, sa bansa at marami pang iba na
huhubog sa kanyang pagkatao.
patungo sa utak.
69
Sang-ayon naman kay Emertes Jr. (2012), ang panonood ay isa sa
pinakamahalagang kasanayan lalo na sa komunikasyon dahil ito ay nagiging daan
upang mabuo ang mga impormasyon na nagbibigay ng higit na halaga sa pag-iisp ng
tao na maunawaan ang isang bagay na malayo man o malapit sa kanya. Sa lahat ng
kasanayan, ang panonood lamang ang makatutulong sa mga manonood na makita
ang isang buong pagtatanghal.
3. Ang makabuluhang pagkaka-ugnay ng sanhi at epekto ng pagkatha ng
spoken word poetry ssa damdamin, kaisipan at kaasalan.
Talahanayan 3
Makabuluhang Pagkakaugnay ng Sanhi at Epekto ng Pagkatha sa

Damdamin, Kaisipan at Kaasalan
Variables Gamma Verbal P-Value Remarks

-Value Interpretation Computed Tabular
Sanhi versus 0.457 Moderate 0.005 0.050 With

epekto sa Correlation Significant
damdamin Relationship
Sanhi versus 0.584 Moderate 0.000 0.050 With
kaisipan Relationship
Sanhi versus 0.726 High 0.003 0.050 With
kaasalan Relationship
70
Ang talahanayan 3 ay nagpapakita ng makabuluhang pagkakaugnay ng sanhi
ng kanilang pagkatha ng spoken word poetry sa damdamin, kaisipn at kaasalan ng
mga respondente.
Base sa naging resulta ng pag-aaral na ito, lumalabas na ang mga
respondente ay nagkaroon ng mga sumusunod: Sa Sanhi versus epekto sa damdamin,
ito ay nagtamo ng gamma value na 0.457 na may verbal interpretation na moderate
correlation at dahil ang p-value na nakuha nito na 0.005 ay mas maliit kung
ikukumpara sa tabular p-value na 0.05, lumalabas na ang dalawang variables ay may
kaugnayan sa isa’t isa kaya marapat lamang na tanggapin ang alternative hypothesis
i-deny ang null hypothesis. At sa Sanhi versus epekto sa kaisipan naman, ito ay
nagtamo ng gamma value na 0.584 na may verbal interpretation na moderate
correlation at dahil ang p-value na nakuha nito na 0.000 ay mas maliit kung
ikukumpara sa tabular p-value na 0.05, lumalabas na ang dalawang variables ay may
kaugnayan sa isa’t-isa kaya marapat lamang na tanggapin ang alternative hypothesis
i-deny ang null hypothesis. A t sa Sanhi versus epekto sa kaasalan, ito ay nagtamo
ng gamma value na 0.726 na may verbal interpretation na high high correlation at
dahil ang p-value na nakuha nito na 0.003 ay mas maliit kung ikukumpara sa tabular
p-value na 0.05, lumalabas na ang dalawang variables ay may kaugnayan sa isa’t-isa

71
kaya marapat lamang na tanggapin ang alternative hypothesis i-deny ang null
hypothesis.
Nangangahulugan lamang na ang mga batang mag-aaral ay nakakapagtamo
ng kapakinabangan, kawilihan at katalasan ng isip sa pamamagitan ng pagkatha ng
Spoken wor poetry. Sa resulta ng pag-aaral na ito, pinatutunayan na may malaking
ambag o ugnayan ang pagsulat o pagbuo ng Spoken Word Poetry sa damdamin,
kaisipan at kaasalan ng mga mag-aaral. Nakakatulong ang pagkatha sa pagdebelop
sa mga nabanggit na aspeto.
Ayon kay Manalastas (2016), ang Spoken Word Poetry ay isang uri ng sining
na binubuo ng kwento, ritmo, at paglalaro sa mga salita sa pamamagitan ng
panulaan. Sa mas madaling salita, ito ay konektado sa panulaan at teatro, nakikita ito
sa tradisyunal at kontemporaryong uri ng panulaan na ibinabahagi sa entablado.
Sinabi rin niya na ang pagkakaiba ng Spoken Word Poetry dito sa Pilipinas mula sa
iba ay higit na hinubog ng dating uri ng mga panulaan, tulad ng balagtasan,
kwentong bayan at iba pang panitikan ang ating kaalaman sa larangan ng
literatura.Maliban sa pagtulong sa mga kabataang maintindihan ang kanilang mga
sarili, ang Spoken Word Poetry ay isa ring mahalagang instrument ng komunikasyon
(Alfonso & Fontanilla, 2015).

72
Ang panulaan ay isang kilusan, isang pilosopiya, isang anyo o paraan, isang
dyanra, isang laro, isang komunidad at isang aparatong pang-edukasyon. Nagsisilbi
ito bilang “multi-faced” na nangangahulugang maraming iba't ibang mga bagay na
kakaiba sa iba’t ibang tao. (Gregory, 2008)
Ang spoken word ay isang uri ng panulaan na nagpapatibay at gumagamit ng
lakas para taong-bayan. Ito ay madalas na itinatanghal sa harap ng madla at
kinakailangang mapakinggan. (Desai, 2005)
Spoken Word Poetry (Abario, 2016).
4. Ang mungkahing gabay sa pagtuturo upang magkaroon ng integrasyon ang
pagkatha ng Spoken Word Poetry sa lahat ng antas para sa ikauunlad ng
panulaang Pilipino?
73
BANGHAY ARALIN SA FILIPINO
BAITANG 7
IKATLONG MARKAHAN
ARALIN 3.1
I. LAYUNIN
PAG-UNAWA SA BINASA (PB) (F7PB-IIIa-c-13)

 Nailalahad ang pangunahing ideya ng tekstong nagbabahagi ng bisang
pandamdamin sa akda
PAGLINANG NG TALASALITAAN (PT) (F7PT-IIIa-c-13)

 Nabibigyang-kahulugan ang mga makabuluhang salita na ginamit sa akda.
PAGSASALITA (PS)(F7PS-IIIa-c-13)
 Nabibigkas ng may wasong ritmo ang ilang halimbawa ng tula.
II. PAKSA
Panitikan : Tula
Teksto : “Ang Sariling Wika”
Kagamitan : Video clip mula sa Youtube, pantulong na biswal
Sanggunian : Pinagyamang Pluma 7 Elma M. Dayag et. al
Blg. ng Araw : 2 Sesyon
III. PROSESO NG PAGKATUTO
Gawaing Rutinari
 Panalangin
 Pagbati
 Pagtatala ng Liban
 Balik-aral
74
AKTIBITI
1. Motibasyon
Mungkahing Estratehiya(MANOOD TAYO!)
Pagpapanood ng video clip mula sa youtube na may kaugnayan sa aralin.
KASAYSAYAN NG WIKANG FILIPINO
Gabay na Tanong:
a. Batay sa inyong napanood, bakit mahalaga ang wika?
b. Ano ang mahalagang kaisipang nais ipahatid ng inyong pinanood?
Pag-uugnay ng guro ng ginawang aktibidad sa kasalukuyang aralin.
1. Pokus na Tanong
Pagbibigay ng mga mag-aaral ng mga tanong hinggil sa mga naunang gawain.

Pagbibigay ng guro ng pokus na tanong para sa aralin.
Paano maipakikita ang iyong pagpapahalaga at pagmamalaki sa Wikang

Filipino at katutubong wikang ginagamit sa lugar na kinalakhan?
2. Paglinang ng Talasalitaan
Mungkahing Estratehiya(AYUSIN MO!)

Pagsasaayosng mga ginulong letra upang mabuo ang kahulugan ng salitang
nakasulat nang pahilis sa pangungusap.
75
a. Ang wika sa bansa ay dapat pagyamanin sapagkat ito ang kaluluwa ng lahi
natin. (paunlarin)
N U L N P A R I A
b. Mula sa ating puso ay bumubukal ang wagas na pagmamahal sa ating

InangBayan gamit ang mga salitang kaysarap pakinggan. (dumadaloy)
O A L D A D M U Y
c. Kailangang mabatid ng bawat Pilipino na ang wika ay tulad ng isang

gintong pamana sa atin ng ating mga ninuno. (malaman)
N A L M A M A
d. Ang sariling wika ng isang lahi ay may taglay naaliw-iw at himig na kahali-
halina. (lambing)
B A L M N I G
e. Ang himig ng ating wika ay kawangis ng pagaspas ng bagwis ng mga ibon

sa himpapawid. (katulad)
T A L D U A K
76
3. Presentasyon
Mungkahing Estratehiya (MAG-SABAYANG PAGBIGKAS KAYO!)

Magtatanghal ang pangkat ng babae at lalaki ng sabayang pagbigkas ng tula.
ANG SARILING WIKA

Sinulat ni Lourdes C. Punzalan
Mula sa orihinal nito sa Kapampanganna may pamagat na “Ing Amanung Siswan nu Monico R. Mercado”
Lalaki
Ang sariling wika ng isang lahi
Ay mas mahalaga sa kayamanan
Sapagkat ito’y kaluluwang lumilipat
Mula sa henerasyon patungo sa iba
Nangangalap ng karanasan, gawi
Pagsamba, pagmamahal, pagtatangi at pagmithi.
Babae
Nais mo bang mabatid layunin ng kanyang puso
Ang kanyang mga pangarapin.
Mainit na pagmamahal na sa puso’y bumubukal
Kasama ng mahalagang layuning nabubuo sa isipan
Pakinggan ang makahulugang gintong salita
Na sa kanyang bibig ay nagmumula.
Lalaki
Minanang wikang itinanim sa isipan
Iniwan ng ninuno, tula ng iniingatang yaman
Pamanang yamang di dapat pabayaan
At dapat pagyamanin ng mga paghihirap
Para sa kaunlaran, di dapat masayang
Tulad ng halaman na natuyot at nangalagas sa tangkay.
Babae
Minana nating wika’y
Maihahambing sa pinakadakila
Ito’y may ganda’t pino,
aliw-iw at himig na nakahahalina
Init nito’t pag-ibig mula sa musa
Pagpapahayag ng pagmamahal ay kanyang kinuha.
Babae at Lalaki
Wikang Kapampangan, ikaw ay mahalaga
Sa lahat ikaw ay maikokompara
Ikaw ang mapagmahal at matamis na pahayag ng pag-ibig
Tulad mo’y walang katapusang awit
Ang lahat sa iyo ay tulad ng bumubukang bulaklak.
77
Gabay na Tanong:
a. Matapos mabasa ang akda, ano ang damdaming namayani sa kabuuan?
b. Ano ang pangunahing kaisipan ng tulang binasa?
c. Ano kaya ang maaaring maging pamagat ng tula?
ANALISIS
1. Ano ang pangkalahatang ideyang tinatalakay sa kabuuan ng tula?
2. Bilang Pilipino, ano ang masasabi mo sa pagpapahalaga ng mga
kababayan sa sariling wika?
3. Sinasabing ang tula ang pinakamatandang sining ng kulturang Pilipino.
Kung magkakaroon ka ng pagkakataong bigyang-kahulugan ang salitang
tula, ano ang magiging katuturan nito para sa iyo?
4. Ibigay ang pagkakaiba ng tula sa iba pang uri ng panitikang Pilipino.
DAGDAG KAALAMAN
KATUTURAN NG TULA
Maituturing na pinakamatandang sining ang tula sa kulturang Pilipino.

Tula ang pinagmulan ng iba pang mga sining tulad ng sayaw, awit at dula
kaya’t ito rin ang pinakamatandang karunungang-bayan.
Batay sa kasaysayan, ang mga unang Pilipino ay may likas na

kakayahang magpahayag ng kanilang kaisipan sa pamamagitan ng mga
salitang naiayos sa isang maanyong paraan kaya kinakitaan ng sukat at
tugma.
Katunayan, ang mga salawikain at kawikaan ay kaakibat sa tuwina ng

mga pahayag ng mga Pilipino noong unang panahon.
Ang tula ay isinasaayos sa taludtod. Ang pinagsama-samang taludtod

ay ang saknong. Ang mga halimbawa ng tula ay soneto, oda, liriko, awit,
korido at iba pa.
Ang orihinal na pamagat ng tulang tinalakay ay “Ing Amanung

Siswan” sa Wikang Kapampangan.
Sanggunian: PINAGYAMANG PLUMA 7, Alma M. Dayag et. al.

78
ABSTRAKSYON
Mungkahing Estratehiya(FLOW CHART)
Gamit ang flow chart ay bubuo ang mga mag-aaral ng pangunahing konsepto ng
aralin.
Maipakikita Pagpapahalaga at pagmamalaki
Sa pamamagitan Wikang Filipino at katutubong wika
APLIKASYON
Mungkahing Estratehiya (ISLOGAN MO, ISULAT MO)
Gagawa ng isang islogan na nagpapakita ng pagpapahalaga sa sariling wika at
ibabahagi ng ilang mag-aaral ang kanilang nagawa.
RUBRIKS NG GAWAIN
BATAYAN Napakahusay Mahusay Di-gaanong Nangangailangan
Mahusay ng Pagpapabuti
Nilalaman Lubos na Naipahatid ang Di-gaanong Di naiparating
at Organisasyon naipahatid ang nilalaman o naiparating ang ang nilalaman o
ng mga nilalaman o kaisipan na nais nilalaman o kaisipan na nais
Kaisipan kaisipan na nais iparating sa kaisipan na nais iparating sa
o Mensahe iparating sa manonood iparating sa manonood
(5) manonood (3) manonood (1)
(4) (2)
Lubos na Kinakitaan ng Di-gaanong Di kinakitaan ng
Istilo/ kinakitaan ng kasiningan ang kinakitaan ng kasiningan ang
Pagkama- kasiningan ang pamamaraang kasiningan ang pamamaraang
likhain pamamaraang ginamit ng pamamaraang ginamit ng
(5) ginamit ng pangkat sa ginamit ng pangkat sa
pangkat sa presentasyon pangkat sa presentasyon
presentasyon (3) (2) presentasyon (1)
(1)
79
EBALWASYON
A. Panuto: Tukuyin ang bisang pandamdamin sa mga sumusunod na saknong.
Piliin at isulat ang titik ng tamang sagot.
1. Ang sariling wika ng isang lahi

Ay mas mahalaga sa kayamanan
Sapagkat ito’y kaluluwang lumilipat
Mula sa henerasyon patungo sa iba.
a. Pagkabahala sapagkat paano ako mabubuhay ng sariling wika.

b.Pagdududa sa sinabing may kaluluwa ang wika.
c.Pagkamarangal sapagkat ipinagmamalaki ko ang sarili kong wika.
d.Pagkadakila sa wikang ngayon ko lamang kinilala.
2. Minamahal nating wika ay maihahambing sa pinakadakila

Ito’y may ganda’t pino, aliw-iw at himig na nakahahalina
Init nito’t pag-ibig mula sa musa
Pagpapahayag ng pagmamahal ay kanyang kinuha
a.Pagmamalaki sa ganda ng ating sariling wika.

b.Pagkalungkot sapagkat mas gusto ko ang Ingles.
c.Pagkainis sapagkat wala naman akong nakitang kagandahan ngwikang
kinaginasnan.
d.Pagwawalang-bahala sa kung anuman ang katangiang taglay ng wikang
kinagisnan.
Sagot:
C A
Pagkuha ng Index of Mastery
SEKSYON BILANG NG MAG- INDEX (%)

AARAL
80
IKALAWANG SESYON
I.LAYUNIN
PAGSULAT (PU) (F7PU-IIIa-c-13)

 Naisusulat ang sariling tula/ awiting panudyo, tugmang de gulong at
palaisipan batay sa itinakdang mga pamantayan.
II. PAKSA
Pagsulat ng Awtput 3.1

Kagamitan: Pantulong na visuals
Sanggunian: Pinagyamang Pluma 7 Elma M. Dayag et. al.
Gawaing Rutinari
 Pagtse-tsek ng Takdang Aralin
 Balik- Aral
AKTIBITI
1. Motibasyon
Mungkahing Estatehiya (MAGTULAAN TAYO!)
A. Pakikinggan ng mag-aaral ang halimbawa ng isang makabagong panulaan o

tinatawag na Spoken Word Poetry na hinango sa youtube na may pamagat na
Wag Ako, Iba nalang.
https://www.youtube.com/watch?v=EpiVHuy338I
81
B. Babasahin ng ilang piling mag-aaral nang may buhay at may damdamin ang
tulang ipakikita ng guro. Ang mag-aaral na mahusay sa pagtula ay bibigyan
ng karagdagang puntos.
PAG-IBIG
Teodoro Gener Umiibig ako’t sumisintang tunay,
Di sa ganda’t hindi sa ginto ni yaman.
Umiibig ako, at ang iniibig Ako’y umiibig, sapagkat may buhay
Ay hindi ang dilag na kaakit-akit Na di magtitikim nang kaligayahan
Pagkat ang talagang ganda lang ang nais
Hindi ba’y nariyan ang nunungong langit? Ang kaligayahan ay wala sa langit
Wala rin sa dagat ng hiwagang tubig.
Lumiliyag ako, at ang nililiyag Ang kaligayaha’y nasa iyong dibdib
Ay hindi ang yamang pagkarilag-rilag Na inaawitan ng aking pag-ibig.
Pagkat kung totoong perlas lang ang
hangad Sanggunian:
Di ba’t masisisid ang pusod ng dagat? PANITIKANG KAYUMANGGI, Rosario
U. Mag-atas et.al
Sanggunian:
2. Venn Diagram
Gamit ang Venn Diagram, iisa- isahin ng mga mag-aaral ang napansin nilng
pagkakapareho at pagkakaiba ng Spoken Poetry at ng tradisyunal na
panulaan.
SPOKEN TRADISYUNAL
WORD POETRY NA TULA
82
ANALISIS
1. Ano-ano ang mga nagpapaganda sa isang tula?

2. Bakit kaya nagkakaroon ng ebolusyon ang tula o ang panitikan?
Pagbibigay ng input ng guro

MGA ELEMENTO NG TULA
1. Sukat- Ito ay tumutukoy sa bilang ng pantig ng bawat taludtod na bumubuo

sa isang saknong. Ang pantig ay tumutukoy sa paraan ng pagbasa.
Mga uri ng sukat

a. Wawaluhin b. Lalabindalawahin
c. Lalabing-animin d. Lalabingwaluhin
2. Saknong- Ang saknong ay isang grupo sa loob ng isang tula na may

dalawa o maraming linya (taludtod).
2 linya - couplet 4 linya – quatrain 6 linya – sestet
3 linya - tercet 5 linya – quintet 8 linya - octave
3. Tugma- Isa itong katangian ng tula na hindi angkin ng mga akda sa

tuluyan. Sinasabing may tugma ang tula kapag ang huling pantig ng huling
salita ng bawat taludtod ay magkakasintunog. Lubha itong nakagaganda
sa pagbigkas ng tula. Ito ang nagbibigay sa tula ng angkin nitong himig o
indayog.
4. Kariktan- Kailangang magtaglay ang tula ng maririkit na salita upang

masiyahan ang mambabasa gayon din mapukaw ang damdamin at
kawilihan.
5. Talinghaga-Tumutukoy ito sa paggamit ng matatalinhagang salita.
6. Tayutay - Paggamit ng pagwawangis, pagtutulad, pagtatao ang ilang

paraan upang ilantad ang talinghaga sa tula.
Sanggunian: https://teksbok.blogspot.com/2010/09/mga-elemento-ng-
tula.html
83
APLIKASYON
Pagtalakay sa Awtput sa tulong ng GRASPS
GOAL: Naisusulat ang sariling tula
ROLE: Isa kang mahusay na manunulat ng tula
AUDIENCE: Mga mag-aaral at guro sa inyong paaralan
SITUATION: Ang pahayagang “KABATAAN, SULAT NA!”, ay

nangangailangan ng mga magsusulat ng tula
PRODUCT: Tulang may sukat, may limang saknong at may tugma

PAKSA: “Paano maipakikita ang pagmamahal sa sariling
wika?”
STANDARD: RUBRIKS NG AWTPUT

ORIHINALIDAD Lubos na Nagpakita ng Ang nilalaman ng
AT nagpapakita ng orihinalidad ang tula ay nagmula sa
NILALAMAN orihinalidad ang nilalaman ng mga naisulat nang
(4) nilalaman ng tula.(4) tula.(3) mga tula.(1)
Napakahusay ng Mahusay ang Hindi gaanong
PAGGAMIT NG pagpili sa mga naging pagpili sa mahusay ang
SALITA salitang ginamit sa mga salitang naging pagpili ng
(3) tula.(3) ginamit sa tula.(2) mga salitang
ginamit. (1)
Lubos na kinakitaan Kinakitaan nang Hindi kinakitaan
SUKAT AT
nang maayos na maayos na sukat at nang maayos na
TUGMA
sukat at tugma ang tugma ang naisulat sukat at tugma ang
(3)
naisulat na tula.(3) na tula.(2) naisulat na tula.(1)
KABUUAN (10)
3. Pagkuha ng mga awtput na ginawa ng bawat mag-aaral.
4. Pagpapabasa ng ilang piling awtput na kinakitaan ng kahusayan sa
pagkakasulat.
V. KASUNDUAN
1. Ano ang mitolohiya bilang isang akdang pampanitikan? Magsaliksik ng
tungkol dito kasama ang mga tauhang gumaganap.
84
BAITANG 8
IKALAWANG MARKAHAN
ARALIN 2.1
Panitikan : Tula
Wika : Mga Angkop na Salita sa Pagbuo ng Orihinal na Tula
Blg. ng Araw :2
Unang Sesyon
I.LAYUNIN
PANONOOD (PD) (F8PD-IIa-b-23)
 Nasusuri ang paraan ng pagbigkas ng tula ng mga kabataan sa kasalukuyan
batay sa napanood (maaaring sa youtube o sa klase).
WIKA AT GRAMATIKA (WG) (F8WG-IIa-b-24)

 Nagagamit ang mga angkop na salita sa pagbuo ng orihinal na tula.
II. PAKSA
Mga Angkop na Salita sa Pagbuo ng Orihinal na Tula
1. Gawaing Rutinari
 Panalangin at Pagbati
 Pagtse-tsek ng takdang Aralin
 Balik-aral
2. Presentasyon ng Aralin
Wika : Mga Angkop na Salita sa Pagbuo ng
Orihinal na Tula
85
AKTIBITI
1. Motibasyon
Mungkahing Estratehiya:
YOUTUBE PRESENTS!
Suriin ang paraan ng pagbigkas ng tula ng mga kabataan sa kasalukuyan
batay videoclip.
ANALISIS
1. Ano ang paksa ng napanood na tula?
2. Pansinin ang mga salitang ginamit ni Maimai Cantillano?
3. Itala ang mga salitang nagpapahayag ng talinghaga at ilagay ang kahulugan

sa tapat nito.
Naiibang Salita Katumbas na Salita

86
Pagbibigay ng input ng guro
ALAM MO BA NA…
Pagpili ng Angkop na Salita sa Pagbuo ng Tula
Sa pagbuo ng tula ay mahalagang maging maingat sa pagpili ng mga
salitang gagamitin sa pagbuo nito. Kung ang tulang bubuoin ay tugmang
ganap, tandaang ang dapat gamiting salita sa bawat hulihan ng taludtod
ay may magkakaparehong titik sa hulihan. O kaya naman ay kung ang
gagawin mong tula ay may sukat, kailangang ang pipiliing salita ay sasakto
sa sukat ng tulang ginagawa. Mas magiging limitado ang pagpili ng
salitang gagamitin kung tulang may sukat at tugmang taludturan ang iyong
bubuoin.
Gayundin, dapat na isaalang -alang sa pagpili ng salitang gagamitin sa
pagbuo ng tula ang edad ng magbabasa o makikinig ng tulang gagawin.
Kung pambata ang tula ay mga salitang mauunawaan ng bata ang iyong
gagamitin. Kung ito’y para sa kabataan o matatanda maaaring gumamit ng
mga salita. Ito ay nakatutulong upang mapanatiling kariktan at kasiningan
ng tulang bubuoin. Ang kahulugan ng mga salita ay makikita ayon sa…
1.Kasingkahulugan o Kasalungat- sa pamamagitan ng kasingkahulugan

at kasingkasalungat na slaita ay maipapakita ang mensaheng nais sabihin
sa tulang gagawin. Ang paggamit ng mga salitang magkakasingkahulugan
o pareho ang ibig sabihin ay nakatutulong upang maipakita ang ugnayang
nais ipahayag sa tula.
2.Idyoma- sa pamamagitan ng idyoma ay nakikilala ang yaman ng isang

wika. Nakiro ang halimbawa ng mga idyoma at mga kahulugan nito.
-balat sibuyas - madamdamin

-buto’t balat - payat na payat
-ikapitong langit - malaking katuwaan
-laylay ang balikat - nabigo
-mahaba ang pisi - pasensyoso
-pabalat-bunga - hinde totoo
-basang sisiw - kaawa awa; api
-huling hantungan - libingan
-magbilang ng poste - walang trabaho
A-magdildil
B S T R A ng
K Sasin
YON - maghirap
Sanggunian: Pluma 8 Ikalawang Edisyon

87
Piliin ang lapis na nagtataglay ng angkop na salita mula sa isinagawang
talakayan, pagkatapos ay sumulat ng konsepto gamit ang mga napili mo.
s
u
k
a
t
Pagsagot sa pokus na tanong: Sa pagbuo ng tula ay mahalagang

maging maingat sa mga salitang gagamitin at dapat ding isaalang-alang
ang sukat at tugma nito.
APLIKASYON
Lagyan ng akmang salitang kokompleto sa diwa ng tula sa ibaba. Piliin ang
sagot sa loob ng kahon.
Awto isinilang kapantay magtulungan

Maykapal negosyo tayo pagpanaw
Sakto tikman sumamo yaman
Mayayaman tahanan busabos
Marami mang pera ang mga ______________,

At ang tinitirhan malalaking _______________,
At ang pagkain nila masarap mang _________,
Ako, kahit dukkha sila ay _________________.
88
Mahirap man kami suot parang ____________,
Wala kaming kotse’t magagarang __________,
Maski laging kayo ang Boss sa ____________,
Ang paniniwala ko magkapantay ___________.
Tayo ay nilalang ng Poong ________________,

At layunin Niya tayo’y ____________________,
Wala kahit saplot nang tayo’y _______________,
Lahat… iiwan din sa ating __________________.
EBALWASYON
Panuto: Piliin ang titik ng kahulugan ng idyomang may salungguhit sa
bawat bilang.
1. Ang mga basing sisiw ay dapat nating tulungan.

a. basa ang sisiw b. kaawa-awa
c. mabuti d. bata
2. Laylay ang kanyang balikat nang siya ay umuwi galling trabaho.

a. pagod na pagod b. masakit ang balikat
c. bigo d. may sugat
3. Ang kanyang pamilya ay madalas magdildil ng asin.

a. asin ang ulam
b. masagana
c. nakakaawa
d. naghihirap
Panuto : Piliin ang titik ng tamang kahulugan ng salitang may diin batay sa
pagkakagamit sa pangungusap.
4. Bumababa ng marahan ang bata sa hagdanan.

a. nobya
b. musmos
c. sanggol
d. kaibigan
89
5. Naging bato ang kanyang puso simula ng siya ay lokohin ng kanyang
kasintahan.
a. uri ng matigas na mineral

b. semento
c. graba
d. manhid na
SUSI SA PAGWAWASTO
1.B 2.C 3.D 4.B 5.D
INDEX OF MASTERY
Seksyon Bilang ng Mag-aaral Indeks
Diligence
Discipline
Courage
Courtesy
Devotio
IV. Kasunduan
1. Sumulat ng isang talataan na ginagamitan ng mga salitang may talinghaga.
2. Humanda sa paggawa ng awtput.

90
Ikalawang Sesyon
I. LAYUNIN
PAGSULAT (PU) (F8PU-IIa-b-24)

 Naisusulat ang dalawa o higit pang saknong ng tulang may paksang katulad
sa paksang tinalakay.
II. PAKSA
Pagsulat ng Awtput 2.1
Kagamitan : Pantulong na biswal, mga larawan mula sa

google
Sanggunian : Pinagyamang Pluma 8 Elma M. Dayag et. al.,
Bilang ng Araw : 1 Sesyon
1. Gawaing Rutinari
 Panalangin at Pagbati
 Pagpapasa ng Takdang Aralin
 Balik-aral
2. Motibasyon
Paunahan ang bawat pangkat na makabuo ng 1 saknong na tula mula sa
larawan sa ibaba na may 4 na taludtod.
 Pag-uugnay sa aralin.
 Pagtalakay sa Awtput sa tulong ng GRASP
91
G R A S P
Nakasusulat ng isang tulang orihinal na ginagamitan ng mga angkop

GOAL na salita.
Isa kang mahusay na manunulat ng makabagong tula (Spoken Word

ROLE Poetry) sa inyong paaralan.
Mga mag-aaral ng Bigaa Integrated National High School

AUDIENCE
Magkakaroon ng paligsahan sa paaralan para sa nalalapit na Araw ng

SITUATION mga Guro. Ikaw ang naatasan sa inyong klase upang magsulat ng tula
para sa nasabing paligsahan.
P R O DU C T Orihinal na tula.
RUBRIKS SA PAGMAMARKA NG ORIHINAL NA TULA

DI-GAANONG
MAHUSAY MAHUSAY
BATAYAN NAPAKAHUSAY 5
4-3 2-1
Naipakita ang di-gaanong naipakita ang

Lubos na naipakita ang
Orihinalidad pagiging orihinal na pagiging orihinal na likha
pagiging orihinal na likha
likha
Lubos na naipahayag ang Naipahayag ang mga di-gaanong naipahahayag

Kaangkupan ang mga ideyang angkop
mga ideyang angkop sa ideyang angkop
sa paksa sa paksa
paksa sa paksa
Lubos na kinakitaan ng Kinakitaan ng di-gaanong kinakitaan ng
Wastong
wastong paggamit ng wastong paggamit ng wastong paggamit ng mga
gamit ng mga
mga salita sa bawat mga salita sa bawat salita sa bawat saknong
salita
saknong. saknong
IV. K A S U N D U A N
1. Sumipi ng isang tulang tradisyunal at piliin ang mga salitang may

talinghaga.
2. Magsaliksik ng mga kaalaman ukol sa balagtasan. Sumipi ng isang
halimbawa sa inyong kwaderno.
92
BAITANG 9
UNANG MARKAHAN
ARALIN 1.3
Panitikan : Tulang Naglalrawan

Wika : Emosyon/Damdamin sa Iba’t Ibang Paraan
Blg. ng Araw : 2 sesyon
Unang Sesyon
I. LAYUNIN
WIKA AT GRAMATIKA (WG) (F9WG-Ie-43)
 Naipapahayag ang sariling emosyon/damdamin sa iba’t ibang paraan
at pahayag.
II. PAKSA
WIKA :Emosyon/Damdamin sa Iba’t ibang Paraan
Kagamitan :Pantulong na biswal, Lap top
Sanggunian :www.google.com, Kayumanggi, Perla Guererro
et. al
Bilang ng Araw :2 Sesyon
Gawaing Rutinari
 Balik- Aral
AKTIBITI
1. Motibasyon
Mungkahing Estratehiya: DAMHIN MO!
Ipahahayag ng mga mag-aaral ang kanilang damdamin sa mga larawan.
93
Gabay na Tanong:
a. Anong damdamin ang nangibabaw sa bawat larawan?
b. Ilarawan kung bakit nakaaapekto sa iyo ang mga kalagayan sa larawan?
ANALISIS
1. Nakatulong ba ang mga salitang naglalarawan upang maayos na

makapaglahad? Pangatuwiranan.
2. Anong kahalagahan ang maibibigay ng mga salitang naglalarawan sa

paglalahad ng iba’t ibang damdamin/emosyon?
Alam mo ba na…
Sa mga tulang naglalarawan, ganap na nabubuo sa isipan ng mga

mambabasa na may inilalarawan sa tulong ng mga salitang naglalarawan. Sa
tulong ng mga salitang ito, ang damdamin ng tuwa, lungkot, galit o iba pang
damdamin ng makata o ng isang manunulat sa isang kalagayan, pook o
pangyayari ay buong laya niyang naipahahatid sa kaniyang kapwa.
Sanggunian: Kayumanggi ni Perla Guererro et. al
ABSTRAKSYON
Mungkahing Estratehiya: PANGATUWIRANAN MO!

Pagbibigay katuwiran sa kaisipan sa tanong na:
 Paano nakatulong ang mga salitang naglalarawan sa pagsusuri ng
damdamin?
APLIKASYON
Mungkahing Estratehiya: HALINA’T TULA’Y ISULAT

Bumuo ng isang tulang naglalarawan ng damdamin gamit ang makabagong
panulaan o Spoken Word Poetry. Ipaliwanag kung bakit ang mga damdaming
ito ang namayani sa binuong tula.
94
EBALWASYON
Panuto: Piliin at isulat ang titik ng damdaming naaangkop sa bawat taludtod

ng tula.
A B C D
_____1. Daloy, aking luha…daloy aking luha sa gabing malalim

Sa iyong pag-agos, ianod mo lamang ang aking damdamin,
Hugasan ang puso – yaring abang pusong luray sa hilahil,
Nang gumaan-gaan ang pinapasan ko na libong tiisin!
“Luha” ni Rufino Alejandro
_____2. Sa niyanig-yanig ng mundong mabilog

Kapag may malaking bombing sinusubok
Ang ehe ng mundo ay baka mahutok
At saka malihis sakanyang pag-ikot,
Pag ito’y nangyari, mundo’y matatapos
Dahil sa paghinto ng kanyang pag-inog!
“Mga Hudyat ng Bagong Kabihasnan” ni Simon A. Mercado
_____3. Marahang-marahang
Manaog ka, Irog, at kata’y lalakad,
Maglulunoy katang
Payapang-payapa sa tabi ng dagat;
Di na kailangang
Sapnan pa ang pang binalat-sibuyas
Ang daliring garing
At sakong na wari’y kinuyom na rosas!
“Sa Tabi ng Dagat” ni Ildefonso Santos
_____4. Ikinulong ako sa kutang malupit:

Bato, bakal, punlo, balasik ng bantay;
Lubos na tiwalag sa buong daigdig
At inuring kahit buhay man ay patay.
“Isang Dipang Langit” ni Amado V. Hernandez
95
_____5. Iluha mo ang sambuntong kasawiang nagtalakop
Na sa iyo’y pampahirap, sa banyaga’y pampalusog:
Ang lahat mong kayamana’y kamal-kamal na naubos,
Ang lahat mong kalayaa’y sabay-sabay na natapos;
Masdan mo ang iyong lupa, dayong hukbo’y nakatanod,
Masdan mo ang iyong dagat, dayong bapor, nasa laot!
“Kung Tuyo na ang Luha Mo, Aking Bayan” ni Amado V. Hernandez
Susi sa Pagwawasto
C
1. C 2. B 3. A 4. D 5. C
Pagkuha ng Index of Mastery

Kuhanin ang iskor ng mga mag-aaral upang malaman ang pagkamit ng
kanilang pagkatuto
INDEX OF MASTERY
Seksyon Bilang ng mga mag-aaral Index
IV. KASUNDUAN
 Gumawa ng tulang naglalarawan sa kasalukuyang isyu ng ating lipunan.

Dalawang saknong lamang na may apat na taludtod, labingdalawang
sukat at may tugma.
 Humanda sa gawaing pasulat.

96
IKALAWANG SESYON
I. LAYUNIN
PAGSULAT (PU) (F9PU-Ie-43)

 Naisusulat ang ilang taludtod tungkol sa pagpapahalaga sa pagiging
mamamayan ng bansang Asya.
PAGSASALITA (PS) (F9PS-Ie-43)

 Nabibigkas nang maayos at may damdamin ang isinulat na sariling
taludturan.
II. PAKSA
Pagsulat ng Awtput 1.3 :Tulang Naglalarawan

Kagamitan :Mga larawan, Pantulong na Biswal
Gawaing Rutinari
 Balik- Aral
AKTIBITI
1. Motibasyon
Magpaparinig ang guro ng isang tulang mapaglarawan. (Malaya ang guro na

magparinig ng isang uri ng tulang naglalarawan. Susuriin ng mga mag-aaral
kung ano ang kalagayan ng isinasaad sa tula
ANALISIS
1. Isa-isahin ang mga salitang naglalarawan sa narinig na tula.
2. Ilahad kung naging maayos ang pagbigkas ng tula?
3. Ilarawan ang damdaming nangibabaw sa tulang narinig.

97
ABSTRAKSYON
Mungkahing Estatehiya: PATUNAYAN MO

Bumuo ng paliwanag na naglalarawan ng iyong pagpapahalaga sa
pagiging mamamayan ng bansang Asya.
APLIKASYON
2. Pagpapaliwanag ng guro sa gagawing awtput.

Pagbigkas nang maayos at may damdamin ang isinulat na tula.
GRASPS
GOAL Makalikha ng isang tulang naglalarawan tungkol sa
pagpapahalaga sa pagiging mamamayan ng bansang
Asya.
ROLE Manunulat ng tula.
AUDIENCE Mga mamamayan sa Asya
SITUATION Kailangang makalikha ng tulang naglalarawan sa
isang taong kapuri-puri ang nagawa sa bansa.
Ilarawan ang kanyang kadakilaan bilang isang
mabuting mamamayan ng bansang Asya.
PERFORMANCE Tulang naglalarawan
STANDARDS Orihinalidad 25%
Makatotohanan 25%
Angkop na mga salitang ginamit 25%
Maayos na paghahatid ng damdamin 25%
Kabuuan 100%
3. Pagbibigay ng fidbak sa isinagawa ng mga mag-aaral.
4. Pagbibigay ng iskor ng guro.
5. Pagpili ng natatanging mahusay na bumuo at bumigkas ng tula.
IV. KASUNDUAN
 Bumuo ng talata tungkol sa pagka-Pilipino ng mga mag-aaral sa
pamamagitan ng paglalahad ng ating kultura, paniniwala at pagpapahalaga
sa pagiging mamamayan ng bansang Asya.
 Basahin at unawain ang sanaysay ng Indonesia na: “Kay Estela

Zeehandelaar” na isinalin ni Ruth Elynia S. Mabanglo.
98
BAITANG 10
UNANG MARKAHAN
ARALIN 1.3
Panitikan : Tulang Naglalarawan

Wika : Emosyon/Damdamin sa Iba’t Ibang Paraan
Blg. ng Araw : 2 sesyon
II. PAKSA
Panitikan : “Ang Tinig ng Ligaw na Gansa”
(Tulang Liriko - Pastoral - Egypt)
Isinalin sa Filipino ni Vilma C. Ambat
Kagamitan : Videoclip mula sa youtube, Pantulong na biswal
Sanggunian : Ikasampung Baitang Modyul para sa Mag-aaral
Unang Edisyon 2015
nina Vilma C. Ambat et.al.
Bilang ng Araw : 1 Sesyon
Gawaing Rutinari
 Pagtatala ng Liban
 Pagtse-tsek ng Takdang Aralin
 Balik- Aral
AKTIBITI
1. Motibasyon
Mungkahing Istratehiya: VIDEO OF SPOKEN WORD POETRY

Pag-unawa sa mensahe ni Juan Miguel Severo sa kanyang tulang "Ang Nag-iisa"
"Ang Nag-iisa"
Noong unang panahon

Noong ang mga bituin ay alitaptap pa lamang sa bukid
Ang araw ay namumuhay sa pagitan ng dalawang bundok
Ang buwan ay isang dalagang lagalag sa gubat
Minsang tumingala ang Nag-iisa sa langit 99

Umawit ng isang hiling kay Bathala
Baguhin ninyo ako
Tanggalin ang kadena sa aking mga kamay
Ang bato sa aking mga paa
Bigyan ninyo ako ng gabing hindi kasing dilim
Ng umaga na hindi kasing ginaw
At sinagot sya ni Bathala:
Ibibigay ko sayo ang iyong hiling
Kung tatanggapin mo ang alok kong sugal
Kailangan mong languyin ang pinakamalalim na ilog ng lungkot
Kalaban ang pinakamatitinding alon ng pighati
At hindi ka dapat lumubog
Kaya't ang Nag-iisa ay lumusong sa tubig
Sinanay ang sarili sa hirap ng paghinga
Lumangoy patungo sa dalampasigan ng saya
At nang umahon sya mula sa kanyang sugal
Kasama nyang umahon ang pag-ibig - ang pagmamahal
Sa unang pagkakataon
Ang Nag-iisa ay Nag-mamahal
Magkasama nilang nilakbay ang bawat burol, lambak at talampas ng maligaya
May pangako ng walang wakas
Pero nagbago ang anyo ng pag-ibig
Naging galit, pagod, sinungaling, mapagkimkim
Muling bumigat ang kamay at paa ng Nagmamahal
Kasabay nito ay ang pagdating ng isang napakalaking unos
Na nilunod ang lupa sa baha
At sa gitna ng napakalakas na ulan ay hindi na makilala ang mga nasalanta At ng
matapos ang sigwa, kasama ang puso sa nasalanta
Kasama ang pag-ibig sa nawala
Ang Nagmamahal ay muling Nag-iisa
Ang Nagmamahal ay muling Nag-iisa
Pero pagkatapos ng napakaraming gabi na kay dilim at ng umaga na kay ginaw
Sa wakas, napangiti muli sya
Kinausap muli si Bathala, lulusong muli sa tubig
Susugal at susugal pa
Kinausap muli si Bathala, lulusong muli sa tubig
Susugal at susugal pa Dahil hindi ba't sapat na kabayaran ang sakit sa
pagmamahal?
Hindi ba't mas tinataya natin ang lahat kapag hindi tayo sumugal?
https://www.youtube.com/watch?v=d8trTWzs7BM
100
Gabay na Tanong:
Mungkahing Estratehiya: PICK YOUR QUESTION
a. Tukuyin ang pagsubok na pinagdaanan ng isang taong ibig matupad
ang kahilingan.
b. Ilarawan ang una at ikalawang bahagi ng damdaming naranasan ng
persona sa tula?
c. Bigyang pansin ang estilo ng may akda. Paano sinimulan ni Juan
Miguel Severo ang kanyang tula?
2. Pokus na Tanong
a. Bakit mahalagang unawain ang tulang lirikong pastoral ng mga

taga - Ehipto?
b. Paano mabisang maipahahayag ang damdamin sa tula?
c. Bakit mahalagang unawain ang tulang lirikong pastoral ng mga
taga - Ehipto?
3. Presentasyon
Pag-unawa sa impormasyon mula sa slideshare.
. Panitikan at Tula mula sa Ehipto ANG TINIG NG LIGAW NA GANSA

https://www.slideshare.net/JenitaGuinoo/ang-tinig-ng-ligaw-na-gansa
ni Jenita D. Guinoo
Gawain:
Mungkahing Estratehiya: PIN THE WORDS
Bawat pangkat ay magkakaroon ng representante upang iangkop ang metacard sa
mga larawan.
Book of the dead Amduat Utterance
Coffin text s Bull of Heaven
1 2 3 4
101
Angkop na kasagutan:
1. Book of the dead 2. Coffin text

3. Utterance 4. Bull of Heaven
ANALISIS
1. Paano napatunayan na ang mga taga Ehipto noong una pa lamang ay may interes
na sa pagsulat ng tula?
2. Saan kalimitang ipinatutungkol ang mga naukit na tula?
DAGDAG NA KAALAMAN
102
B. Elehiya
C. Soneto
D.Oda
E. Awit
F. Dalit
Ikasampung Baitang Modyul para sa Mag-aaral Unang Edisyon 2015

nina Vilma C. Ambat et.al. pahina 87-89
http://www.slideshare.net/JenitaGuinoo/ang-tinig-ng-ligaw-na-gansa
http://tagaloglang.com/ano-ang-tulang-liriko/
http://tulangliriko.blogspot.com/
ABSTRAKSYON
Mungkahing Estratehiya: BUUIN MO

Bumuo ng konsepto ng araling tinalakay gamit ang mga gabay na ideya.
Tulang Pastoral
Simpleng paraan ng Gumagamit ng mga

pamumuhay simbolo kaugnay ang
kalikasan
Ugnayan ng persona sa Uri at Elementong Tula

kalikasan
Pagpapaha-
laga sa
buhay
103
APLIKASYON
Mungkahing Estratehiya: SPOKEN POETRY
Bumuo ng isang saknong ng tula na maglalaman ng sariling

karanasan, nabasa o narinig na nagpapakita ng ugnayan ng mga tauhan
sa pwersa ng kalikasan.
IV. Kasunduan
1. Magsaliksik ng iba pang tula mula sa Pilipinas na tiyakang nagpapakita ng

ugnayan ng mga tauhan sa puwersa ng kalikasan.
2. Basahin nang may pag-unawa ang akdang “Ang Tinig ng Ligaw na Gansa”
3. Paano nasasalamin sa tula ang kultura ng Egypt?
Ang mga banghay-aralin na ito ay maaaring magamit ng mga guro sa
asignaturang Filipino upang unti-unting mahasa ang mga makrong kasanayan na
kinakailangan sa pagkatha ng Spoken Word Poetry. Layunin nito na sa bawat
baitang ay magkaroon ng integrasyon ang makabagong panulaan sapagkat ang tula
ay nagiging paksa sa bawat antas.

Kabanata 5
LAGOM, KONKLUSYON AT REKOMENDASYON
Ang mga datos na nakalap ay mula sa mga tagasagot mga mag-aaral ng
Senior High ng Bigaa Integrated National High School ang siyang naging batayan
upang matamo ng mananaliksik ang kanyang layunin na tayain ang sanhi ng
pagkatha at epekto ng Spoken Word Poetry sa damdamin, kaisipan at kaasalan ng
mga mag-aaral.
Paglalagom ng mga Natuklasan
Ang mga tagatugon sa pag-aaral na ito ay 138 na mag-aaral ng Senior High
na mula sa paaralan ng Bigaa Integrated National High School. Quantitative
research ang ginamit bilang dulog sa pag-aaral. Nakapaloob sa paamaraang ito ang
kwantitatibong pamamaraan. Narito ang mga resulta ng pag-aaral:
1. Sanhi ng Pagkahatha ng Spoken Word Poetry ng mga Mag-aaral
Lumalabas na ang nagtamo ng 3.21 ay ang indikasyong upang makapaglabas
ng saloobin na siyang pinakamataas na dahilan ng pagkatha at 2.77 naman ang
indikasyong makapagtanghal sa entablado na siyang pinakamababa.

105
2. 1 Epekto ng Spoken Word Poetry sa Damdamin ng mga Respondente
Sa kabuuan, nagtamo ng 3.48 ang indikasyong naipapahayag ang damdamin
na siyang pinakamataas at 3.18 naman ang indikasyong nagkakaroon ng kaugnayan
sa binasa na siyang pinakamababa.
2.2. Epekto ng Spoken Word Poetry sa Kaisipan ng mga Respondente
Ipinakita na ang nagtamo ng 3.47 ang indikasyong umuuanlad ang
imahinasyon na siyang pinakamataas at 3.07 naman ang indikasyong nahihikayat sa
paggawa at pagsulat ng panulaan na siyang pinakamababa.
2.3. Epekto ng Spoken Word Poetry sa Kaasalan ng mga Respondente
Sa pangkalahatang epekto sa kaasalan, nagtamo ng 3.61 ang indikasyong
natututong making at umunawa na siyang pinakamataas at 3.28 naman ang
indikasyong nagkakaroon ng interes at pagpapahalaga sa mga isyung panlipunan at
nagiging mapanuri na siyang dalawang pinakamababa na may interpretsyong
Sumasang-ayon.
106
3. Pagkakaugnay ng Sanhi ng Pagkatha at Epekto ng Spoken Word Poetry sa
mga respondente sa kanilang damdamin, kaisipan at kaasalan
Napagtanto ng mananaliksik na may pagkakaugnay ang Sanhi ng Pagkatha at
Epekto ng Spoken Word Poetry sa mga respondente sa kanilang damdamin,
kaisipan at kaasalan.
5. Pagkakaroon ng Gabay sa Pagtuturo upang magkaroon ng integrasyon ang
panulaan o spoken word poetry sa lahat ng antas sa asignaturang Pilipino.
Malaki ang maitutulong ng gabay sa pagtuturo upang magkaroon ng
integrasyon ang spoken word poetry sa lahat ng antas sa asignaturang Pilipino. Ito ay
kakailanganing maipasok sa aralin sapagkat malimit na nagkakaroon ng paligsahan
ng spoken word poetry sa mga paaralan.
Konklusyon
Batay sa kabuuang lagom na natuklasan, ang mananaliksik ay naglahad ng
sumusunod na konklusyon.
1. Na batay sa kinalabasan ng pag-aaral, kumakatha ang mga mag-aaral ng Spoken
Word Poetry sapagkat ito ay isa sa kanilang paraan upang makipag-usap o di kaya
naman ay makapagsabi ng kanilang mga nais ibahagi sa mga taong kanilang nasa
paligid. Patunay na ang Spoken Word Poetry ay may magandang naitutulong upang
107
hindi mapag-isa ang isang indibidwal sa kanyang nararamdaman. Hindi man nila ito
nais ibahagi sa itaas ng entablado sa kung ano mang dahilan ay mananatiling
naisiwalat nila ang kanilang kwento at damdamin sa pamamagitan ng pagsulat.
Nangangahulugan ito na nakakaakit ng atensyon ang estilong Spoken Word Poetry
pagdating sa indutriya ng panulaan at nagiging malaki ang impluwensiya nito sa
madla lalo na sa mga mag-aaral ng Senior High School.
2. Na lumalabas sa pag-aaral na may epekto sa kanilang damdamin ang pagkatha,
pakikinig o kahit panonood lamang ng spoken word poetry. Ito’y itinuturing nilang
isang paraang ng pakikipag-usap o di kaya naman ay pagsasabi ng kanilang
damdamin sa malikhaing paraan kung kaya’t mas napapalabas ang emosyon ng
isang indibidwal. Hindi man nagkakaroon ng paboritong paks a ang ilang
respondente, ito marahil ay dahil pinapahalagahan nila ang emosyong namumutawi
sa lahat ng kathang tula.
3. Na lumilitaw na hindi masyadong nahihikayat ang mga mag-aaral sumulat ng tula
dahil gusto lang nila, kung hindi, kumakatha sila ng tula dahil sa kanilang pagsulat
ay mas lumalawak ang kanilng bokabolaryo sa wika. Kung gayon, ipinapakita
lamang nito na nahuhubog ang kaalaman at nadedebelop ang mga kasanayan sa
pagsusulat, pagbabasa at pagsasalita ng mga respondente. Malaki ang epekto nito sa
pagpapaunlad ng kanilang isipan pagdating sa pagiging makata. Isa pang epekto sa

108
isipan ay ang nakapag-iisip ng mas malalim na kahulugan ang mga respondente sa
mga bagay-bagay tulad ng kung ano ba ang nais iparating ng isang katha, para
kanino ba ang katha, para saan ba ang katha at iba pa.
4. Na nagkaisa ang mga babae at lalaki na mas lumalawak ang kanilang pang-unawa
sa damdamin ng isang nagsasalita, kung gayon ay hindi nagiging bigo ang
kumakatha na maiparating ang nais niyang sabihin kahit na ito ay nasa malikhaing
pamamaraan. Ito ay mainam na indikasyon na ang kumakatha na siyang nagsasalita
at ang nanonood na siyang tagapakinig ay parehong nakakakuha ng benepisyo sa
Spoken Word Poetry pagdating sa kaasalan. Naniniwala ang kumatha ng tula na
hindi siya huhusgahan ng kanyang mga tagapakinig sa halip ay uunawain nila ang
kanyang mensahe.
5. Na may malaking kaugnayan ang sanhi ng pagkatha at epekto ng Spoken Word
Poetry sa damdamin kais ipan at kaasalan ng mga mag-aaral kung papangkating sa
kanilang kasarian. Nangangahulugan ito na mayroong malaking bahagi ng Spoken
Word Poetry sa mga aspetong nabanggit sa mga mag-aaral ng SHS sa Bigaa
Integrated National high School na humuhubog sa kanilang pagkatao.

109
Rekomendasyon
Matapos ang masusing pananaliksik at pag-aaral, ang mga sumusunod ay
iminumungkahi ng mananaliksik:
1. Para sa mga tagapagtaguyod ng Wikang Filipino, panatilihin ang pagkakaroon ng
tagisan sa pagkatha at pagbigkas ng Spoken Word Poetry sa mga paaralan, isa itong
paraan para makita ng iba pang mag-aaral ang mga kapwa nila na nagtatanghal sa
entablado at maging inspirasyon nila upang makatayo rin sa unahan pagdating ng
tamang panahon na nadebelop na rin nila ang kanilang tiwala sa sarili.
2. Nararapat lamang na maglaan ng emosyon habang bumibigkas upang makarating
sa damdamin ng mga makikinig ng tula na ang panulaang Pilipino ay isa sa
pinakamayamang panitikan sa Pilipinas at nararapat lamang na manatili at patuloy
na yumabong.
3. Iminumungkahi ng mananaliksik bilang gabay sa kahusayan at kaunlaran ng mga
kumakatha ng Spoken Word Poetry sa pagpapalawak ng kanilang kaalaman at
pagkatuto ng mga mag-aaral. Gayon din ang pagdelop ng makrong kasanayan sa
tulong ng mga guro ng Filipino sa bawat paaralan.
4. Sa mga tagapakinig ng Spoken Word Poetry, maging magaling sa interpretasyon
ng mga tulang pinapakinggan upang magkaroon pa ng mas malaking epekto sa

110
inyong kaasalan at higit na mapaunlad ang inyong kakayang umunawa sa
nararamdaman ng isang taong nagsasalita.
5. At dahil lumabas na mayroong malaking kaugnayan ang sanhi at epekto sa
damdamin, kaisipan at kaasalan ang Spoken Word Poetry sa mga mag-aaral ng SHS
sa Bigaa INHS, inererekomenda na bigyang pansin ang kahalagan ng SWP sa ating
lipunan upang mapanatili at mapaunlad pa ang kaalaman ng mga kumakatha at
tagapakinig nito at ito ay sa pamamagitan ng integrasyon ng SWP sa kahit anong
asignatura sa loob ng paaralan.
6. Sa mga mag-aaral, ang pananaliksik na ito ay gawing batayan upang mapalawak
ang kaalaman sa sumasang-ayon kahalagahan ng panulaan o Spoken Word Poetry sa
isang bansa. Dumalo sa mga open-mic sessions ipang makilala pa ang industriya ng
panulaan at makinig sa mga ikinatha ng mga sikat na manunulat na magbibigay daan
upang mahubog ang damdamin, kaiisipan at kaasalan sa pamamagitan ng Spoken
Word Poetry.
7. Sa mga susunod na mananaliksik, palawigin pa ang mga nakuhang datos upang
magakaroon ng higit pang kredibilidad at baliditi na magiging gabay para sa iba
pang mananaliksik na tumatangkilik at magsasagawa ng pananaliksik patungkol sa
Spoken Word Poetry. Maaring magsagawa ng kaugnay na pag-aaral tulad nito na

111
nakatuod sa paggamit ng Spoken Word Poetry bilang estratehiya sa pagtutro upang
mas mapag ibayo ang interes ng mga mag-aaral sa panulaan.

112
TALASANGGUNIAN
Abadilla, Alejandro. (2015). In V. Almario (Ed.), Sagisag Kultura (Vol 1). Manila:
National Commission for Culture and the Arts. Retrieved mula sa https://philippine
culturaleducation.com.ph/abadilla-alejandro/
Abario, A. (2008).Spoken Word Poetry: Muling Pagsibol ng Wikang Pilipino from

https://www.facebook.com/feuadvocate/posts/tamdigestspoken-word-poetry-muling-
pagsibol-ng-wikang-filipinolabing-anim-na-let/10154842178930288/
Almario, V.S. (2011). Pitong tanong sa multilingual education.Word press
Aragon, a. (2010). Mga estratehiya at mga banghay aralin sa pagtuturo ng Filipino.

Vibal Publishing House Inc.
Arrogante, J.A. (2010). Panitikang Filipino:binagong edisyon. Ipinalathala sa National

Bookstore.pahin 21. Mandaluyong City
Belvez, P. M. (2013). Ang sining at agham ng pagtuturo, aklat sa pamamaraan ng

pagtuturo ng Filipino at/sa Filipino. Rex Bookstore, Sampaloc, Manila.
Brand, H. (2016). Students Find Healing Through Spoken-Word Poetry.

Retrieved February 14, 2018, from http://www.statepress.com/article/
2016/11/spartcult-spoken-word-poetry-workshop-and-slam
Brewton, V. (n.d.). Literary Theory. Retrieved April 04, 2018, from

http://www.iep.utm.edu/literary/
Carlos, Mj. (September 2015). Kasanayan sa pakikinig. Retrieved (October 2016) From:
http://prezi.com>kasanayan-sa-pakikinig
113
Cordova, J &Yusi, P. (2015). Snaps For Slams: Spoken Word Poetry. Retrieved
February 15, 2018 fromhttp://thelasallian.com/2015/03/29/snaps-for-slams-
spoken-word-poetry/
Cruz, Isagani. 21st Century Literature. Philippine Star. 23 Oktubre 2013.

http://www.philstar.com/educationandhome/2013/10/24/1248724/21century-literature
19 Mayo 2015
Daniels, P. (2016). Writing in the world and linguistics. Journal Issue 2016
Desai, S. R., & Marsh, T. (2005). Weaving Multiple Dialects in the Classroom
Discourse: Poetry and Spoken Word. Taboo, 9(2), 71-90.
Dogra, D., and Tannehill, D. (2011). Young leading and managing people
through education. Mountain View C.A Mayfield.
Ermetes Jr, Adolfo(2012). Behavioral sscience 134 . Journals book 2014
Espina at Borja. (2013). Makrong kasanayan sa wika, pagsasalita at pakikinig ni

Bernales. Mutya Publishing House Inc.
Ferelli (2018). Muling Pagsibol ng Wikang Pilipino from https://www. facebook.com/

feuadvocate/posts/tamdigestspoken-word-poetry-muling-pagsibol-ng-wikang-
filipinolabing-anim-na-let/10154842178930288/
Garcia J. (November 8, 2016). Kasanayan sa pagsasalita. Retrieved (September

2016) From: http://prezicom>_dcyoxfleck2>copy.
114
Gregory, H. (2008). The Quiet Revolution of Poetry Slam: TheSustainability of
Cultural Capital In The Light Of Changing Artistic Conventions. Ethnography
and Education, 3(1), 63-80.
Guadana, C. (July 2014). Makrong kasanay sa pakikinig. Retrieved (October 2016)

From: http://prezi.com>copy-of-makrong-kasanayan-sa-pakikinig
Howatt at Dakin (n.d.). Journal studies in education. Volum 2, No.2 ni Mohammad

Nurul Islam.
Mabilin, E.R.(2010) Pagbasa at pagsulat para sa esensyal na pananaliksik October:

Bibliographic service
Macaraig-Bagsit, M. (2005). Sulyap sa Panulaang Filipino-Manila, Philippines:

Rex Bookstore Incorporation
Magcamit, M.R.(2013). Pakikinig kasanayang dapat matutunan. Retrieved (October

2016) From: http://fil.wikipilipinas.org/index.php
Mangahis Josefina(May 2011) Ang Makrong kasanayan sa Filipino sa Filipinohiya.

Retrieved (September 2016) From: www.disu.Edu.ph/research/ faculty/research-
output.pdf
Mendoza, E. (2002). Sining ng Pagbigkas at pagsulat at pakikipagtalastasan: tula,

deklamasyon, talumpati at kwento—Mandaluyong City, Philippines: National
Bookstore
Michalko K. (2012). The Effect of Spoken Word Poetry on the Development of Voice
Writing. Published by Fishers Digital Publications
115
Molina, G. (2014). Ang proseso, mga teorya at kasanayan sa pagbasa. Retrieved
(October 2016) From: study-everythong,blogspot.comkahulugan-at-kahalagahan-ng-
pagbasa.html.
Nem Singh, A. (2005). Sining sa Pagbigkas: mga tula, balagtasan at

talumpati/Mandaluyong City Philippines: National Bookstore
Omnes, R. (November 2013). Kasanayan sa panonood. Retrieved (October 2016)

http://prezi.com>panonood
Orita, Rosalie. (2015) Sa Tula Ang Daigdig ng Tula, ang Daigdig ng Makata at ang
Daigdig ng Kaakuhan ni Alejandro G. Abadilla sa "Ako ang Daigdig at Iba Pang mga
Tula" ni Pat V. Villafuerte mula sa
https://www.academia.edu/13013128/panunuring_pampanitikan
Overcoming Fear of Public Speaking (2017). The Power Of Spoken Word Poetry.
Retrieved February 14, 2018 from https://www.write-out-loud.com/power-of-
spoken-word.html
Parco, Zander (February 2015). Makrong kasanayan. Retrieved (September 2016)

http://zanderparco.blogspot.com/
Pinlac, D. (2014). Kaalaman at Pananaw ng mga Piling Mamamayang Pilipino sa

pagpapalit ng pangala ng bansa mula Pilipinas sa Filipinas.
Sauco, C. (2006). Pagbasa at pagsulat sa iba’t ibang disiplina. Katha Publishingpp. 143-
165. Makati City.
116
Stieber, D. (2014). The Power of Spoken Word Poetry. Retrieved February 14,
2018, from https://www.huffingtonpost.com/dave-stieber/the-power-of-spoken-
word-_b_4763981.html
Tejada, V. (December 11, 2014). Makrong Kasnayan. Retrieved (September 2016)

From: http://prezi.com>copy-of-makrong-kasanayan
Villafuerte E. (2006). Guro mula tsok hanggang internet pambansang samahan ng

linguistika Filipino
117
APPENDIKS A
Liham Pagbabalideyt
Setyembre 14, 2019
ANACLETA M. CABIGAO, Ph.D

Propesora- Gradwadong Pampaaralan
Mahal na Dr. Cabigao:
Ako po ay kasalukuyang mag-aaral ng Paaralang Gradwado ng Laguna College of

Business and Arts (LCBA) na bumabalangkas ng isang pag-aaral na pinamagatang
“Panulaan sa Kasalukuyan: Sanhi ng Pagkatha ng Spoken Word Poetry at
Epekto nito sa Damdamin, Kaisipan at Kaasalan ng Mag-aaral”.
Kaugnay po nito, hinihingi ko po ang inyong tulong at kadalubhasaan sa
pagbabalideyt ng aking talatanungan para sa ikatatagumpay ng pag-aaral na ito.
Maraming salamat po!
Kristian L. Tabafunda
Mananaliksik
Pinagtibay nina:
Vivien E. Untalan, LPT,PhD

Tagapayo
Ernilda L. Decena, LPT, Ph.D

Dekano,Paaralang Gradwado
118
Liham ng Pagbabalideyt
Setyembre 14, 2019
Vivien E. Untalan, Ph.D.

Propesora- Gradwadong Pampaaralan
Mahal na Dr. Untalan:

Mananaliksik
Pinagtibay nina:

Tagapayo

119
Setyembre 14, 2019
DR. EULALIA M. JAVIER

Institutional Statistitian
Mahal na Dr. Javier:

Mananaliksik
Pinagtibay nina:

Tagapayo

120
Setyembre 16, 2019
Dr. Ramir Larino

Istatistisyan ng Institusyon
Mahal na Dr. Larino

Mananaliksik
Pinagtibay nina:

Tagapayo

121
APPENDIKS B
Ang Talatanungan
Ang mananaliksik ay gumawa ng mga talatanungan na siyang tutugunan at
sasagutan ng mga respondente batay sa pag-aaral ng mga mananaliksik.
“Panulaan sa Kasalukuyan: Sanhi ng Pagkatha at Epekto ng Spoken Word
Poetry sa Damdamin, Kaisipan at Kaasalan ng Mag-aaral”
Personal na impormasyon
Pangalan (Opsyonal): ________________________
Edad: ________ Kasarian: _______
1. Direksyon: Lagyan ng tsek ang kahon na naaangkop sa iyong kasagutan
Palatandaan I:
4 – Lubhang Sumasang-ayon (LS)
3 – Sumasang-ayon (S)
2 - Bahagyang Sumasang-ayon (BS)
1- Hindi Sumasang-ayon (HS)
122
4 3 2 1
Ako ay kumakatha ng Spoken Word Poetry upang:
(LS) (S) (BS) (HS)
1. Makapaglabas ng saloobin
2. Makapagtanghal sa entablado o harap ng madla
3. Makapagpakita ng potensyal sa pagkatha
4. Makapagbaliktanaw sa mga karanasan
5. Makapagsalaysay ng kwento
Makapagbigay importansiya at impormasyon

6.
hinggil sa mga napapanahong isyu
7. Mahubog ang kakayahan bilang manunulat

Maging instrumento upang ang iba ay mahikayat na
8. tangkilikin ang tula
9. Maging inspirasyon ng mga mambabasa
Maging hamon sa iba nang maging daan upang

10.
magsikap rin silang kumatha
123
Palatandaan II:

Ang Epekto ng Spoken Word Poetry sa aking 4 3 2 1

Damdamin ay: (LS) (S) (BS) (HS)
1. Nagiging emosyonal
2. Nagkakaroon ng inspirasyon
3. Nagiging leksyon
Nagkakaroon ng koneksyon sa nararamdaman

4.
ng manunulat
Naramdaman at naisasabuhay ang mensahe ng
5.
binasang panulaan
6. Nagkakaroon ng paboritong paksa ng tula.
7. Nagkakaroon ng kaugnayan sa binasa
8. Napapagaan ang lungkot na nadarama
Napapangiti sa ma taludtod na may

9.
pagkakapareho sa buhay
10. Naipahayag ang damdamin

124
Palatandaan III:


Kaisipan : (LS) (S) (BS) (HS)
Nagkakaroon ng panibagong ideya sa isang

1.
bagay
Nahihikayat sa paggawa at pagsulat ng
2.
panulaan
3. Natutuklas ang layunin sa pagsulat ng panulaan
Nagkakaroon ng kaalaman sa karanasan ng

4.
isang tao
5. Nagpapalawak ng bokabolaryo
6. Nagpapaunlad ng pagiisip
7. Nagkakaroon ng interes sa malalalim na salita
8. Umunlad ang imahinasyon
Nakakapagisip ng mas malalim na kahulugan

9.
sa isang bagay
10. Mas bumilis ang pag-iisip

125
Palatandaan IV:

Kaasalan ay: (LS) (S) (BS) (HS)
1. Nagiging maunawain sa damdamin ng iba
2. Nadedebelop ang pagiging matiyaga
3. Natututong magpahalaga sa sariling likha
4. Nakapagsasabuhay ng magandang asal

Nagkakaroon ng interes at pagpapahalaga sa
5.
mga isyung panlipunan
6. Nagkakaroon ng tiwala sa sarili
7. Nagiging mapanuri
8. Lumalawak ang pananaw sa mga bagay-bagay
9. Natututong tumimbang ng mga pangyayari
10. Natututong makinig at umunawa

126
APENDIKS C
Liham Pahintulot sa Tagapamanihala
Setyembre 16, 2019
DORIS DJ. ESTALILLA, Ed.D.

Tagapamanihala
Dibisyon Lungsod ng Cabuyao
Mahal na Tagapamanihala:

Kaugnay po nito, ang inyo pong lingkod ay magalang na humihingi ng pahintulot na
makapamigay ng mga talatanungan sa mga mag-aaral ng Senior High School sa
Bigaa Integrated National High School taong panuruan 2019-2020. Ang mga datos na
malilikom sa talatanungan ay malaki po ang maitutulong sa katuparan ng pag-aaral
na ito.
Maraming salamat po at umaasa po ako sa inyong marubdob na pagtanggap at
pagsang-ayon sa aking kahilingan.
Lubos na gumagalang,
Mananaliksik
Pinagtibay nina:
Vivien E. Untalan, LPT, Ph.D

Tagapayo

127
APENDIKS D
Liham Pahintulot sa Punongguro
Setyembre 16, 2019
MARIA VICTORIA B. RODRIGUEZ

Punongguro I
Bigaa Integrated National High School
Mahal na Punongguro:

inyong paaralan taong panuruan 2019-2020. Ang mga datos na malilikom sa
talatanungan ay malaki po ang maitutulong sa katuparan ng pag-aaral na ito.
Mananaliksik
Pinagtibay nina:
Vivien E. Untalan,Ph.D
Tagapayo
Ernilda L. Decena, LPT, Ph.D.

128
APENDIKS E
Liham Pahintulot sa Ulonggguro
Setyembre 16, 2019
MARGIE M. LONTOC, Ph.D.

Koordineytor ng SHS
Bigaa Integrated National High School
Mahal na Koordineytor:

inyong paaralan taong panuruan 2019-2020. Ang mga datos na malilikom sa
talatanungan ay malaki po ang maitutulong sa katuparan ng pag-aaral na ito.
Mananaliksik
Pinagtibay nina:
Vivien E. Untalan,Ph.D
Tagapayo

129
APENDIKS F
MGA GINAMIT NA KALATAS

130
131
132
133
134
CURRICULUM VITAE
KRISTIAN L. TABAFUNDA
BSE & MAED Filipino
Institution : Bigaa Integrated National High School

Address : Bigaa City of Cabuyao,Laguna
Home Address : 005 Purok 1 Butong,
City of Cabuyao, Laguna
Mobile no. : 09126801994
Email address : kristian.tabafunda@deped.gov.ph
SUMMARY
Masigasig at may pagmamahal sa napiling propesyon na lalo pang

pinapalawak ang kaalaman para sa ikabubuti ng kanyang mga mag-aaral. Hindi
sinusukuan ang anumang laban at kayang harapin anumang pagsubok at dagok sa
buhay nang may tapang at tibay ng kalooban. Gabay ang inspirasyon mula sa pamilya
at mahal sa buhay. At dedikasyon sa anumang gawain na alay sa Poong Maykapal.
EXPERIENCE HIGHLIGHTS
NATURE OF WORK / INCLUSIVE YEARS COMPANY / SCHOOL

POSITION
Kinder Teacher 2014-2016 Bigaa Elementary School
Secondary Teacher 2016- present Bigaa Integrated National
High School
135
EDUCATION
Master of Arts in Education major in Filipino (2020) Laguna College of Business

and Arts, Calamba City Laguna, Philippines
Bachelor of Secondary Education major in Filipino (2014) University of Perpetual
Help System, Binan City Laguna, Philippines
PROFESSIONAL GROWTH ACTIVITIES (for the last 5 years ONLY.)
DATE TITLE OF SEMINAR VENUE TYPE OF

WORSHOP/CONFERENCE PARTICIPATION
August Ika-6 na Panrehiyong Pasataf Sta. Rosa Sports Attendee

31, 2019 complex
May Writeshop on the Development Pansol Attendee/

28-31, of Worksheets Calamba, Writer
2019 Laguna
May Regional K to 10 Training for Quezon Attendee
26-30, Teachers in Critical Content of Province
2018 Filipino 7
November Outdoor Leadership Course Los Banos, Attendee
17-19, 2017 Laguna
PROFESSIONAL REFERENCES
MARIA VICTORIA B. RODRIGUEZ

Principal I
MARGIE M. LONTOC, Ph.D

Head Teacher III
KRISTIAN L. TABAFUNDA, BSE, MAEd

Spoken

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Spoken

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LAGUNA COLLEGE OF BUSINESS AND ARTS

SCHOOL OF GRADUATE STUDIES

PANULAAN SA KASALUKUYAN: SANHI NG PAGKATHA AT EPEKTO

Ang tesis na ito na pinamagatang:

PANULAAN SA KASALUKUYAN: SANHI NG PAGKATHA AT EPEKTO

Ito ay inihanda at iniharap ni KRISTIAN L. TABAFUNDA , bilang bahagi

VIVIEN E. UNTALAN, LPT,PhD

Pinagtibay bilang bahagi ng mga kailangan sa titulong Pagkadalubhasa sa Sining ng

ERNILDA L. DECENA, LPT, PhD

EDNA M. MANAIG, LPT, PhD LAURA DE GUZMAN, PhD

Tinanggap bilang katuparan sa mga kailangan sa titulong Pagkadalubhasa sa Sining

ERNILDA L. DECENA, LPT, Ph.D.

Certificate of Quantitative Data Treatment

This certifies that Master’s thesis entitled, “PANULAAN SA KASALUKUYAN:

SANHI NG PAGKATHA AT EPEKTO NG SPOKEN WORD POETRY SA

DAMDAMIN KAISIPAN AT KAASALAN NG MAG-AARAL”

and Arts by the undersigned.

DR. RAMIR LARINO

Certificate of Grammar Editing

This certifies that the Master’s thesis entitled, “PANULAAN SA

KASALUKUYAN: SANHI NG PAGKATHA AT EPEKTO NG SPOKEN

WORD POETRY SA DAMDAMIN KAISIPAN AT KAASALAN NG

conducted by Kristian L. Tabafunda whose research was quantitative, had been

subjected to Grammar Editing at Laguna College of Business and Arts by the

VIVIEN E. UNTALAN, LPT, Ph.D.

Ang mananaliksik ay lubos na nagpapasalamat sa mga sumusunod na walang

Dr. Ernilda L. Decena, Dekano ng Paaralang Gradwado ng Laguna College

Dr. Vivien E. Untalan, tagapayo ng mananaliksik, sa kanyang walang

Dr. Ramir Larino, kaagapay ng mananaliksik sa pagtutuos ng mga resulta at

Dr. Ernilda L. Decena, Dr. Edna M. Manaig at Dr. Laura De Guzman,

Jesus M. Purificacion, MAT, propesor ng mananaliksik, sa pagbibigay ng

Gng. Maria Victoria B. Rodriguez, punnongguro ng Bigaa Integrated

Gng. Margie M. Lontoc, Ph.D, ulongguro III ng Bigaa Integrated National

Sa lahat ng mahahalagang tao na dumating, lumisan at naging bahagi ng

Sa aking nanay at tatay, mga kapatid, sa aking anak- Elijah at asawa G.

Higit sa lahat , sa Poong Maykapal , sa kanyang labis-labis na biyaya,

Pamagat : PANULAAN SA KASALUKUYAN: SANHI NG

Bilang tugon sa ika-21 siglo at globalisasyon, pinagsumikapan ng

Ang mga tagatugon ng pag-aaral na ito ay ang 138 na mag-aaral ng Senior

Batay sa kinalabasan ng pag-aaral, magandang hakbang ang pagsusulat,

TALAAN NG MGA NILALAMAN

1 ANG SULIRANIN AT ANG KALIGIRAN NG PAG-AARAL

2 MGA KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG-AARAL

Kaugnay na Literatura at Pag-aaral 23

4 PAGLALAHAD, PAGSUSURI AT PAGPAPAKAHULUGAN

5 LAGOM NG MGA NATUKLASAN, KONKLUSYON, AT

A Liham ng Pagbabalideyt 117

C Liham Pahintulot 126

3.1 Epekto ng Pagkatha at Pagbigkas ng 60

Epekto ng Pagkatha at Pagbigkas ng

PIGURA TALAAN NG PIGURA PAHINA

ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO

Ang panulaan ay isang mahalagang sangay ng panitikan. Sa bahaging ito

nakapaloob ang tula. Sa pamamagitan ng tula ay nagkakaroon ng pagbabagong-

kagandahan at katotohanan. Subalit sa paglipas ng panahon, ang kumbensyunal na

estilo ng pagsulat at pagbigkas sa mga tulang pinamana ng mga ninuno ay unti-

unting nawawala sa linya ng pagtangkilik ng mga Pilipino. Hanggang sa lumabas

tuluyang napasibol at napaunlad hanggang sa kasalukuyan, ang Spoken Word

Sa panulaan ay tinalikuran ni Abadilla ang kinamulatang kumbensyonal na

tula kaya’t siya ay kinilala bilang Ama ng Modernistang Pagtula sa Tagalog.

Pinalaganap niya ang malayang taludturan at mapanghimagsik na diwa ng

impresyonismo. Tunay na isang pagwasak ang ginawa ni Abadilla sa panulaan,

mabuo ang isang bagong larawan (Orita, 2015).