Aralin 7

1. Naipaliliwanag ang kaisipang nais iparating ng napakinggang bulong

at awiting-bayan.
2. Nabubuo ang sariling
paghahatol o pagmamatuwid sa ideyang nakapaloob sa akda na
sumasalamin sa tradisyon ng mga taga Bisaya.
3. Naiuugnay ang konotatibong kahulugan ng salita sa mga
pangyayaring nakaugalian sa isang lugar.
4. Nasusuri ang mensahe sa napanood na pagtatanghal.
5. Naisasagawa ang dugtungang pagbuo ng bulong at/o awiting-bayan.
6. Naisusulat ang sariling bersiyon ng isang awiting- bayan sa sariling
lugar gamit ang wika ng kabataan.
7. Nasusuri ang antas ng wika batay sa pormalidad na ginagamit sa
pagsulat ng awiting-bayan. (balbal, kolokyal, lalawiganin, pormal)
8. Nalilikom ang angkop na pagkukunan ng mga impormasyon upang
mapagtibay ang mga paninidigan, mabigyang-bisa ang mga
pinaniniwalaan, at makabuo ng sariling kongklusyon.

Aralin 8
1. Naihahayag ang nakikitang mensahe ng napakinggang alamat.
2. Nahihinuha ang kaligirang pangkasaysayan ng binasang alamat ng
Kabisayaan.
3. Naibibigay ang sariling interpretasyon sa mga salitang paulit-ulit na
ginamit sa akda.
4. Naihahambing ang binasang alamat sa napanood na alamat ayon sa
mga elemento nito.
5. Nanghihikayat na pahalagahan ang aral na nakapaloob sa binasang
alamat.
6. Naisusulat ang isang alamat sa anyong komiks.
7. Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa
paghahambing.(higit/mas, di-gaano, di-gasino, at iba pa)
 Aralin 9
8. Natutukoy ang mga tradisyong kinagisnan ng mga taga-Bisaya batay
sa napakinggang dula.
9. Naibibigay ang sariling interpretasyon sa mga tradisyunal na
pagdiriwang ng Kabisayaan.
10. Nabibigyang-kahulugan ang mga salitang iba-iba ang digri o antas
ng
kahulugan. (pagkiklino)
11. Napanonood sa youtube at natatalakay ang isang halimbawang
pestibal
ng Kabisayaan.
12. Naisasagawa ang isang panayam o interbyu kaugnay ng
paksang tinalakay.
13. Naisusulat ang isang editoryal na nanghihikayat kaugnay
ng paksa.
14. Nagagamit nang wasto ang angkop na mga pang-ugnay sa pagbuo
ng editoryal na nanghihikayat. (totoo/tunay, talaga, pero/ subalit, at
iba pa)

Aralin 10
1. Natutukoy ang mahahalagang detalye sa napakinggang teksto tungkol
sa epiko sa Kabisayaan.
2. Nailalarawan ang mga natatanging aspetong pangkultura na
nagbibigay-hugis sa panitikan ng Kabisayaan (halimbawa:
heograpiya, uri ng pamumuhay, at iba pa)
3. Naipaliliwanag ang pinagmulan ng salita (etimolohiya)
4. Nasusuri ang isang indie film ng Kabisayaan batay sa mga elemento
nito.
5. Naisasagawa ang isahan/ pangkatang pagsasalaysay ng isang
pangyayari sa kasalukuyan na may pagkakatulad sa mga pangyayari
sa epiko.
6. Naisusulat ang isang tekstong naglalahad tungkol sa pagpapahalaga
ng mga taga-Bisaya sa kinagisnang kultura.
7. Nagagamit nang maayos ang mga pang-ugnay sa paglalahad (una,
ikalawa, halimbawa, at iba pa)

Aralin 11
1. Nasusuri ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa
napakinggang maikling kuwento.
2. Nailalahad ang mga elemento ng maikling kuwento ng Kabisayaan.
3. Nabibigyang -kahulugan ang mga salitang ginamit sa kuwento batay
sa a) kontekstuwal na pahiwatig, at b) denotasyon at konotasyon.
4. Nasusuri ang isang dokyu-film o freeze story batay sa ibinigay na mga
pamantayan.
5. Naisasalaysay nang maayos ang pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari.
6. Naisusulat ang isang orihinal na akdang nagsasalaysay gamit ang mga
elemento ng isang maikling kuwento.
7. Nagagamit nang wasto ang mga pang-ugnay sa pagsasalaysay at
pagsusunod-sunod ng mga pangyayari (isang araw, samantala, at iba
pa)

Aralin 12
1. Naibibigay ang mga mungkahi sa napakinggang awiting-bayan ng
isinulat ng kapuwa mag-aaral (peer evaluation)
2. Nasusuri ang kulturang nakapaloob sa awiting-bayan
3. Nabibigyang-kahulugan ang mga talinghaga at ginamit na wika ng
kabataan sa awiting-bayan.
4. Nasusuri ang kasiningan ng napanood na awiting-bayan gamit ang
wika ng kabataan.
5. Naitatanghal ang orihinal na awiting- bayan gamit ang wika ng
kabataan.
6. Naisusulat ang orihinal na liriko ng awiting – bayan gamit ang wika
ng kabataan.
7. Nagagamit ang mga kumbensyon sa pagsulat ng awitin (sukat, tugma,
tayutay, talinghaga, at iba pa)
 Aralin – 7: Bulong at Awiting-Bayan
Layunin ng aralin:

Gawain – 1: Talahuluganan

1. Bulong – Ay isang matandang katawagan sa orasyon ng mga sinaunang tao sa kapuluan ng Pilipinas.
2. Awiting-bayan – Ay mga anyong patula ngunit may mga tugtugin at idayog na ayon sa damdamin,
kaugalian, at himig ng pag-awit noong unang panahon.

Gawain – 2: Mga Bulong

Halimbawa ng mga bulong:

1. Tabi, tabi po, ingkong.

2. Makikiraan po.
3. Bulong sa Ilocos: “Huwag magalit, kaibigan, aming pinuputol lamangang sa amiy napagutusan”
4. Bulong sa Bicol: “Dagang malaki, dagang maliit, ayto ang ngipin kong sira na’t pangit. sana ay
bigyan mo ng kapalit”
5. Pagpalain ka nawa.

Gawain – 3: Mga Awiting-Bayan

Halimbawa ng mga Unang Awiting-Bayan:

1. Sugbuwanon o Cebuano: Dandanso, Ug Binhi, Tuba, Uwak ng Banug, Ako si Angi, Kalungkutang Di-
mabata, Gindaya
2. Waray: An Balud, Awit ng magtutuba
3. Hiligaynon: Si Pilemon, Si Pilemon, Hiligaynon Lullaby

Halimbawa ng mga Awiting-Bayan Panrelihyon:

1. Miminsad, miminsad
2. Panawagang-dalangin (Invocation)

Halimbawa ng mga Bisayang Awiting-Bayan:

1. Hibais o Ibayis
2. Sambotan o Tagulaylay
Gawain – 4: Pagpapakahulugan
Gawain – 5: Wika at Gramatika

A. Denotatibo at Konotatibong Kahulugan ng Salita at Antas ng Wika.

Gawain – 6: Pagsulat

A. Magbigay ng tiglilimang halimbawa mula sa iba’t ibang antas ng wika. Gamitin ito sa sariling
pangungusap.
Gawain – 7: Pagbasa at Pagpapaliwanag

Suriin muli ang ilan sa mga awiting-bayan ng mga taga-Visayas. Ipaliwanag ang mga katangian
at kaugalian na sinasalamin ng mga akdang ito.
 Aralin – 8: Alamat Ng Capiz
Layunin ng aralin:
Gawain – 1: Talahuluganan

Alamat – ay isang kwentong bayan at isang panitikan na nagsasalaysay sa mga pinagmulan ng

mga bagay-bagay sa daigdig.

Gawain – 2: Mga Alamat

1. Alamat ng Pinya
2. Alamat ng Pilipinas
3. Alamat ng Bayabas
4. Alamat ng IsalangPitong Makasalanan
5. Alamat ng Mina sa Baguio
Gawain – 3:

Pagkilala
Gawain – 4: Pagkakaintindi
 Aralin – 9: Si Juan Bahag (Dula)
Layunin ng aralin:

Gawain – 1: Talahuluganan

Dula – ay ang pagbibigay interpretasyon at paglalarawan ng buhay na ginaganap sa isang

entablado o tanghalan na may iba’t ibang yugto, at tagpo na bumubuo sa buong storya at kwento.

Gawain – 2: Mga Dula

1. Moro-Moro
2. Senakulo
3. Duplo
Gawain – 3: Baybayan

Gawain – 4: Panonodo

Panoorin ang sumusunod sna kapistahang ipinagdiriwang sa Kabisayaan tuwing buwan ng

Enero.

Sinulog Festival – https://www.youtube.com/watch?v=3RB5IXoxtpc

Dinagyang Festival – https://www.youtube.com/watch?v=4ZVb0e74MWs&t=314s

Ati Atihan – https://www.youtube.com/watch?v=YCShLtx9vss

 LAGUMANG PAGSUSULIT

Aralin – 10: Labaw Donggon (Epiko)

Layunin ng aralin:

Gawain – 1: Talahuluganan

Paglalahad – ay isang anyo ng talata nanagpapahayag ng mga ideya, naglalaman ng paglilinaw

sa isang tinatalakay na paksa, nagbibigay ng katuturan, o kahulugan at nagiisa-isa ng mga
kaisipan.

Epiko – ay uri ng panitikan na tumatalakay sa mga kabayanihan at pakikipagtunggali ng isang

tao o mga tao laban sa mga kaaway na halos hindi mapaniwalaan dahil may mga tagpuang
makababalaghan at di-kapani-paniwala.

Gawain – 2: Mga Epiko

1. Biag Ni Lam-ang
2. Bantugan
3. Bidasari
4. Agyu
5. Ibalon

Gawain – 3: Pagpapakahulugan
 Aralin – 11: Maming (Maikling Kuwento)
Layunin ng aralin:

Gawain – 1: Talahuluganan

Maikling Kuwento – ay isang masining na uri ng panitikan na naglalaman ng isang maiksing

salaysay tungkol sa isang mahalagang pangyayari na kinabibilangan ng isa o ilang tauhan.

Gawain – 2: Mga Maikling Kuwento

1. Maming
2. Kwento ng Pagong at Kuneho
3. Kwento ng Kambing at Kalabaw
4. Pambansang Pintor
5. Bakit Mataas Ang Langit?

Gawain – 3: Baybayan

Hanapin sa kahon ang kahulugan ng mga salitang may salungguhit sa loob ng parirala o
pangungusap.

Gawain – 4: Dokyu – Film

Panoorin ang bahaging ito: https://www.youtube.com/watch?v=9YtASuqEuKs

Aralin – 12: Pagsulat Ng Awiting-Bayan (Awiting-Bayan)

Layunin ng aralin:
Gawain – 1: Talahuluganan

Awit – ay isang uri ng tulang pasalaysay na binubuo ng tig-aapat na taludtod ang bawat saknong,
na ang bawat taludtod ay may lalabindalawahing pantig, at ang tradisyonal na dulong tugma ay
isahan.

Gawain – 2: Mga Awit

1. Kundiman
2. Diona
3. Hele
4. Soliranin
5. Balitaw
Gawain – 3: Mga Uri ng Awiting-Bayan

Gawain – 4: Pagpalaot

Advertisements