You are on page 1of 6

Ishlahul Muslimin Senteluk

Rabu, 05 September 2012

Cara Cepat Membaca Kitab Kuning

‫بسـم ا الرحمـن الرحيـم باب الكلما‬


BAB KALAM ‫ الكلما هو اللفظ المركب المفيد بالوضع‬Kalam adalah lafaz yang terusun , dapat difahami dan
menggunakan bahasa Arab. Keterangan : Syarat Kalam : 1. ‫ لفظ‬: Suara yang mengandung sebagian
huruf hijaiyah. 2. ‫ مركب‬: Kalimat yang tersusun dari dua kata atau lebih. 3. ‫ مفيد‬: Kalimat yang
dapat difahami 4. ‫ وضع‬: Menggunakan bahasa Arab. Contoh : ‫ قـرأ علي القـرآن‬,‫ هـذا كتـاب‬Dasarnya :
‫ كلمنـا لفظ مفيـد كاستقـم * واسـم وفعـل ثام حــرف الكلـــم *** وأقسـامـــه ثالثاـــة اســـم و فعـــل وحـــرف جـــاء لمعـــنى‬Dan bagian
kalam ada 3 yaitu ; isim, fi’il dan huruf yang mempunyai makna. Keterangan. Bagian Kalam; 1.
‫ اسم‬: Setiap kata yang menunjukkan nama orang, benda, tempat dan kata sifat. Contoh; ,‫ محمد‬,‫كتاب‬
‫ فعل‬.2 ‫ جميل‬,‫ سنتلوك‬: Setiap kata yang menunjukkan pekerjaa, Contoh; ‫ حرف‬.3 ‫ تعلم‬,‫ جلس‬,‫ قرأ‬: Setiap
kata yang menunjukkan keterangan, Contoh; ‫ على‬,‫ عن‬,‫ إلى‬,‫ من‬Dasarnya : ‫كلمنـا لفظ مفيـد كاستقـم * واسـم‬
‫وفعـل ثام حرف الكلـم *** فالسم يعـرف بالخفـض والتنوين ودخول اللـف واللما وحـروف الخفض وهي من وإلى وعــن وعلــى وفــي‬
‫ورب والبــاء والكــاف واللما وحــروف القســم وهـي الـواو والبــاء والتــاء‬. Maka isim itu diketahui dengan adanya
Khafad, tanwin, alif lam, huruf khafad, dan huruf qasam (huruf sumpah). Keterangan Ciri-ciri isim
ada 5 yaitu; 1. ‫ خفـض‬: Baris bawah (--ِ), contoh, ‫ تنوين‬.2 ‫ مدرسِة‬,‫ قلِم‬,‫ب‬ ِ ‫ كتا‬: Baris dua ( --ٍ--ٌ- ), contoh,
‫ دخول اللـف واللما‬.3 ‫ مدرسةة‬,‫ قلٍم‬,‫ كتابا‬: Masuk alif lam ‫) ـ ـ ( الـ‬, contoh, ‫ المدينة‬,‫ النإسان‬,‫ القرآن‬Dasarnya ‫بالجـر‬
‫ والتنوين والندا والــ * ومسنـد للسم تمييـز حصل‬Tanda isim dengan jar, tanwin, Al nida’ Dan musnad ilaih
contoh fa’il, mubtada’ 4. ‫ حـروف الخفض‬: Tukang baris bawah, contoh, ‫ حروف القسم‬.5 ‫ الى المسجد‬: huruf
sumpah, contoh, ‫ والليِل‬,‫ا‬ ِ ‫ و‬Yang termasuk tukang baris bawah yaitu : ‫مثــال معنى حروف الجر رقـم مـن‬
‫المسجِد الحراما الى المسجِد القصى عن النبـإِ العظيـم على سرٍر مرفوعة فى أحسـِن تقويــم رب رجــٍل كريـم لقيتــه الـذي علــم بــالقلـــِم‬
ِ‫ والعصِر ِبـالِ ةتـال‬,‫ والليِل‬,‫ا‬ ِ ‫ف مأكول الحمد لِ و‬ٍ ‫ كعص‬Dari Ke, kepada Dari, tentang Diatas Di, didalam, pada
Sedikit sekali, banyak sekali Dengan Seperti Milik huruf sumpah : demi demi demi ‫من إلى عن على فى‬
۱۰ ٩ ٨ ٧ ٦ ٥ ٤ ٣ ۲ ۱ ( ‫_ التــاء ) تةـــ‬٣ ( ‫_ البــاء ) بِـــ‬۲ ( ‫ الــواو ) ةو‬-۱ : ‫رب البــاء ) بِـــ ( الكــاف)ةكـــ( اللما ) لِـــ ( حــروف القســم‬
Dasarnya : ‫هاك حروف الجر وهي من إلى * حتى خل حاشا عدا فى عن على مذ منذ رب اللما كي واو وتا * والكـاف والبـا ولعـل‬
‫ ومتى‬Huruf jar terdiri dari Min, dan Ila Hatta, Khola, Hasya, ‘Ada, Fii, ‘An, ‘Ala Muz, Munzu,
Rubba, Lam dan Kai, Wawu dan Ta’ Huruf Kaf, dan Ba’, dan La’alla dan Mata *** ‫والفعــل يعـرف بقـد‬
‫ والسيـن وسوف وتــاء التـأنإيــث الساكنــة‬Dan fi’il itu di ketahui dengan adanya huruf ‫ سين‬, ‫قد سوف‬, dan ‫تاء‬
‫ التأنإيث الساكنة‬Keterangan Ciri-ciri ‫ فعل‬ada 4 yaitu ; 1. ‫ قد‬: Bila ada ‫ قد‬maka kata setelahnya adalah fi’il,
bisa ‫ فعل ماض‬atau ‫ فعل مضارع‬Contoh ; ‫ )ةسـ( سين‬.2 ‫ قد يكتب الدرس‬: ‫ فعل مضارع‬, ‫ قد سمع ا‬: ‫ فعل ماض‬: Huruf ini
hanya masuk pada ‫ فعل مضارع‬saja dan membuat ‫ فعل مضارع‬bermakna masa akan datang, contoh;
‫ سوف‬.3 ‫ ةسيقول السفهاء من الناس‬: Huruf ini hanya masuk pada ‫ فعل مضارع‬saja dan membuat ‫فعل مضارع‬
bermakna masa akan datang, contoh; ‫ت( تاء التأنإيث‬ ‫ ) ت‬.4 ‫ كل سوف تعلمون‬:Huruf ini hanya masuk pada ‫فعل‬
‫ ماض‬saja yang pelakunya adalah perempuan, Contoh; ‫ت فاطمة القرآن‬ ‫ قرأ ت‬Dasarnya : * ‫بتا فعلت واتت ويا افعلى‬
‫ ونإون اقبلن فعل ينجلى **** والحـرف ما ل يصلـــح معـــه دليــــل الســم ول دليـــل الفعـــل‬Huruf adalah kata kata yang
tidak menerima cirri isim dan juga ciri fi’il. Keterangan: Huruf adalah kata kata yang tidak
menerima ciri ciri isim ataupun fi’il, contoh ;, ‫ فى‬,‫ لم هل‬Dasarnya : ‫سواهما الحـرف كهل وفى ولم * فعل مضارع‬
‫ يلى لم كيشم والحـرف ما ليست له علمـه * فقــس علــى قــولي تكــن علمــه‬Dan semua huruf itu hukumnya mabni “
tetap, baku Dan tidak berubah”. Dasarnya : ‫ وكل حـرف مستحـق للبنـا * والصال فى المبني ان يسكن‬Dan semua
huruf hukumnya mabni Sukun jadi tanda aslinya mabni **** ‫ باب العـراب‬BAB I’RAB ‫العـراب هو‬
‫ تغييـــر أواخـــر الكلــم لختـــلف العوامــل الداخلـــة عليهــا لفظــا أو تقديـــرا‬I’rab adalah perubahan akhir kata yang
disebabkan karena berbeda tukang yang memasukinya, baik secara lafzi* maupun secara
taqdiri**. Keterangan : * Perubahan secara lafzy artinya perubahan yang nampak langsung pada
setiap akhir kata yang tidak diakhiri oleh huruf ‫ ا‬,‫ و‬,‫ ي‬contoh; ‫مررت بمحمٍد ذهب محمٌد رأيت محمدا لم اتعلتم لن‬
‫ ** اتعلةم اتعلمم‬Perubahan secara taqdiry artinya perubahan yang tidak Nampak jelas pada setiap akhir
kata karena diakhiri oleh salah satu huruf dari illat yaitu : ‫ ا‬,‫ و‬,‫ ي‬Contoh Kata yang diakhiri huruf ‫ا‬
‫يةتخةشى‬, ‫“ "ِعتيةسى‬, yang diakhiri huruf ‫يةــتدمعو‬, ‫و “ "يةتغــمزو‬dan yang diakhiri huruf ***** .”‫ يةتجــِري‬,‫ي “يةترِمــي‬
‫ وأقسامـه أربعـة رفـع ونإصـب وخفـض وجـــزما‬Dan I’rab itu terbagi empat, yaitu rafa’, nashab, khafad dan
jazam Keterangan : ۱ . ‫ رفع‬: adalah baris dapen, contoh : ‫ نإصـب‬.۲ ‫ يتعلمم محمٌد‬: adalah baris atas, contoh
: ‫ خفـض‬.٣ ‫ب بكرا‬ ‫ لن اضر ة‬: adalah baris bawah, contoh : ‫ جـزما‬.٤ ‫ علم بالقلِم‬: adalah baris mati, contoh : ‫لم يلتد‬
‫ ولم يول تد ***** فللسمـاء مـن ذالــك الرفــع والنصـــب والخفــض ول جـــزما فيهـا‬Untuk isim dari baris yang tersebut
diatas adalah; rafa’, nashab dan khafad, tidak ada isim berbaris mati Keterangan : ۱ . ‫ رفع‬: adalah
baris dapen, contoh : ‫ نإصـب‬.۲ ‫ يتعلمم محمٌد‬: adalah baris atas, contoh : ‫ خفـض‬.٣ ‫ب بكرا‬ ‫ لن اضر ة‬: adalah
baris bawah, contoh : ‫ علم بالقلِم‬Dasarnya : ‫ والسم قد خصص بالجر كما * قد خصــص الفعــل بــان ينجــزما‬I’rab jar
masuk isim secara khusus I’rab jazam masuk fi’il dengan khusus ***** ‫وللفعـال من ذالك الرفـع والنصـب‬
‫ والجـزما ول خفـض فيها‬Dan untuk fi’il dari baris yang tersebut diatas adalah; rafa’, nashab Dan jazam,
tidak ada fi’il berbaris bawah Keterangan : ۱ . ‫ رفع‬: adalah baris dapen, contoh : ‫ نإصـب‬.۲ ‫ يتعلمم محمٌد‬:
adalah baris atas, contoh : ‫ جـزما‬.٣ ‫ب بكرا‬ ‫ لن اضر ة‬: adalah baris mati, contoh : ‫ لم يلتد ولم يولتد‬Dasarnya :
‫ والسم قد خصص بالجر كما * قد خصص الفعل بان ينجزما‬I’rab jar masuk isim secara khusus I’rab jazam masuk
fi’il dengan khusus ***** ‫ باب معرفـة علمـات العـراب‬BAB MENGENAL TANDA TANDA I’RAB
‫ للرفـع أربـع علمات الضمـة والواو واللـف والنـون‬Untuk rafa’ ada 4 tandanya yaitu dhammah, wawu, alif dan
nun. Keterangan Tada-tanda rafa’ ada 4 yaitu : ۱ . ‫ ضمة‬: baris dapen ( _‫) م‬, contoh : ‫ واو‬.۲ ‫ب‬ ‫ ذلك الكتا م‬:
huruf wawu ( ‫) و‬, contoh : ‫ الف‬.٣ ‫ واولئك هم المفلحتون‬: huruf alif ( ‫) ا‬, contoh : ‫ نإون‬.٤ ‫ جاء رجلن‬: huruf nun
( ‫) ن‬, contoh : ‫لعلكم تتقون ***** فأما الضمـة فتكون علمـة للرفع فى اربعـة مواضـع فى السم المفرد وجمـع التكسيـر وجمـع‬
‫ الؤنإث السالم والفعـل المضـارع الــذي لـم يتصـــل بآخـــره شــيئ‬Maka adapun domah menjadi tanda rafak pada 4
tempat yaitu isim mufrad, jamak taksir jamak muannatsi salim Dan fi’il mudori’ yang tidak
bersambung akhirnya. Keterangan ‫ ) م_ ( ضمة‬menjadi tanda rafa’ pada 4 tempat yaitu : ۱ . ‫ اسم مفرد‬:
setiap yang menunjukkan satu nama orang, hewan, tempat atau benda, contoh : ,‫ مدينٌة‬,‫ حصاٌن‬, ‫محمٌد‬
‫ مصباٌح‬Dasarnya : ‫فارفـع بضم وانإصبـن فتحا وجـر * كسرا كذكر ا عبـده يسر واجـزما بتسكيـن وغيـر ما ذكـر * ينـوب نإحو جا‬
‫ أخو بني نإمـر‬Rafa’ dhommah, nashab fathah, jazam sukun Jar kasrah, ingatlah Allah dengan tekun ۲.
‫ جمع تكسير‬: setiap kata yang berubah dari bentuk kata tunggal menjadi bentuk banyak, contoh : ,‫ب‬ ٌ ‫كت‬
‫ اقلٌما‬Dasarnya : ‫فارفـع بضم وانإصبـن فتحا وجـر * كسرا كذكر ا عبـده يسر واجـزما بتسكيـن وغيـر ما ذكـر * ينـــوب نإحــو جــا‬
‫ أخو بني نإمـر‬Rafa’ dhommah, nashab fathah, jazam sukun Jar kasrah, ingatlah Allah dengan tekun .٣
‫ جمع مؤنإث سالم‬: setiap kata yang menunjukkan banyak perempuan, dengan cara menambahkan huruf
alif dan ta’, contoh : ‫ت‬ ٌ ‫ ات = مسلما‬+ ‫ت مسلمة‬ ٌ ‫ ات = زينبا‬+ ‫ زينب‬Dasarnya ‫وما بتـا وألـف قد جمـع * يكسر فى الجـر‬
‫ وفى النصـب معـا‬Tanda jama’ muannats salim Alif-Ta’ Rafa’ dhammah, jar nashab kasrah huruf Ta’ .٤
‫ فعل مضارع لم يتصل آخره‬: setiap kata kerja masa akan yang tidak bersambung akhirnya, contoh : ,‫س‬ ‫يجل م‬
‫ يقرأم‬Dasarnya ‫ ارفـع مضـارعا اذا يجـرد * مــن نإاصاـــب وجـــازما كتسعـــد‬Fi’il Mudhari’ itu rafa’ hukumnya Bila
tanpa amil nashab dan jazamnya ***** ‫واما الواو فتكون علمـة للرفـع فى موضعيـن فى جمــع المــذكر الســالم وفــى‬
‫السمـاء الخمسـة وهي ابوك واخوك وحموك وفوك وذومـال‬. Dan adapun wawu menjadi tanda rafa’ pada 2 tempat
yaitu jama’ muzakkaris salim dan asma’ul khamsah ( lima kata benda ) yaitu, ,‫ حموك‬,‫ اخوك‬,‫ابوك‬
‫فوك‬,dan ‫ ذومال‬Keterangan ( ‫ واو ) و‬menjadi tanda rafa’ pada 2 tempat yaitu : ۱ . ‫ جمع مذكر سالم‬: setiap
kata yang menunjukkan banyak orang laki – laki, dengan cara menambahkan huruf wawu dan nun
pada waktu rafa’. Contoh: ‫ ون = بدرون‬+ ‫ ون = محمدون بدٌر‬+ ‫ محمٌد‬Dasarnya ‫وارفـع بواو وبيا اجرر وانإصب * سالم‬
‫ جمـع عامـر ومذنإـب‬Jama’ muzakkar tanda nashabnya Ya’ – Nun Rafa’nya Wawu – Nun dan jar dengan
Ya’ - Nun ۲. : ‫ أسمـاء الخمسـة‬Lima kata benda, yaitu ‫( ابوك‬bapakmu), ‫ ( اخوك‬saudaramu ), ‫( حموك‬iparmu
), ‫ ( فوك‬mulutmu ),dan ‫ ( ذومال‬orang yang punya harta ). atau juga bisa disebut ‫(أسمـاء الستـة‬enam kata
benda) dengan menambahkan lafaz ‫( هنوك‬punyamu). Dasarnya ‫وارفـع بواو وانإصبـن باللـف * واجرر بيـاء ما‬
‫من السمـا اصاف مـن ذاك ذو إن صاحبـة أبانإـا * والفـم حيث الميـم منـه بانإـا أب أخ حـم كـذاك وهـن * والنقـص فى هذا الخيـر احسـن‬
Asma’ sittah rafa’nya memakai wawu Nashab Alif jar Ya’ tekun jadi tahu Asma’ sittah antara lain
‫ مذتو‬dan ‫ف‬
‫ م‬Dan kata ‫ ةحٌم‬,‫ اةٌخ‬,‫ب‬ ٌ ‫ اة‬dan ‫ ةهـ من ***** واما اللـف فتكون علمـة للرفـع فى تثنيـة السمـاء خاصاـة‬Adapun alif
menjadi tanda rafa’ khusus pada isim tasniah Keterangan ( ‫ الف ) ا‬menjadi tanda rafa’ pada 1 tempat
yaitu : ۱ . ‫ اسم تثنيـة‬: Setiap kata yang menunjukkan dua nama orang, hewan, tempat atau benda,
dengan cara menambahkan huruf Alif dan Nun pada waktu Rafa’. Contoh: ‫ ان‬+ ‫ ان = كتابان بدٌر‬+ ‫كتاب‬
‫ = بدران‬Dasarnya ‫باللـف ارفـع المثـنى وكل * اذا بمضمـر مضافـا وصاـل وتخلف اليـا فى جميعها اللـف * جـرا ونإصبا بعد فتح‬
‫ قد ألـف‬Mutsanna rafa’ Alif – Nun dan jar Nashab Pakai Ya’ – Nun setelah fathah ini nashab *****
‫وأما النون فتكون علمـة للرفــع فـى الفعــل المضــارع اذا اتصـ ل بـه ضميــر تثنيــة او ضميــر جمــع او ضميــر المؤنإثــة المخاطبـ ة‬
Adapun Nun menjadi tanda Rafa’ pada fi’il Mudhari’ yang bersambung dengan dhamir Tasniyah,
dhamir jama’ atau dhamir mua’nnats mukhatabah Keterangan ( ‫ نإون ) ن‬menjadi tanda rafa’ pada 1
tempat yaitu : ۱ . ‫ افعـال الخمسـة‬: Lima kata kerja, maksudnya setiap Fi’il Mudhari’ yang diakhirnya
ada dhamir tasniyah yaitu Alif - Nun ( ‫) ان‬, dhamir jama’ yaitu Wawu – Nun ( ‫ ( ن و‬atau dhamir
Muannats Mukhotobah yaitu Ya’ – Nun ( ‫( ين‬, tanda rafa’nya adalah Nun ( ‫) ن‬. Contoh : ۱. ‫ضميـر‬
‫ تذهبيـــن‬: ( ‫ ضــمير مــؤنإث مخاطبــة )يــن‬.٣ ‫ تذهبـون‬,‫ يذهبـون‬: ) ‫ ضميـر جمع ) ن و‬.۲ ‫ تذهبـان‬,‫ يذهبـان‬: ( ‫ تثنيـة ) ان‬Dasarnya
‫ واجعـــل لنحــو يفعـــلن النــون * رفعـــا وتدعيـــن وتسألــــون وحــذفها للجـــزما والنصــب سمـــه * كلــم تكـــونإي لــترومي مظلمـــه‬Af’al
Khamsah rafa’ pakai tetapnya Nun Jazam Dan nashab dibuang hurufnya Nun ***** ‫وللنصـب خمـس‬
‫ علمـات الفتحـة واللـف والكسـرة واليـاء وحذف النـون‬Untuk Nashab adal 5 tanda yaitu; Fathah, Alif, Kasrah,
Ya’ dan Hazfu Nun Keterangan Tada-tanda Nashab ada 5 yaitu : ۱ . ‫ فتحـة‬: baris atas ( _‫) ة‬, contoh :
‫ الف‬.۲ ‫ إن اة غفور‬: huruf Alif ( ‫) ا‬, contoh : ‫ كسرة‬.٣ ‫ إن أبانإـا شيخ‬: Baris kasrah (-ِ ), contoh : ‫ت‬ ِ ‫انإظر المسلمـا‬
‫ ياء‬.٤ : huruf Ya’ ( ‫) ي‬, contoh : ‫ حذف نإون‬.٥ ‫ إن المتقيـن فى جنات النعيم‬: Membuang nun ( ‫) ن‬, contoh : ‫لن‬
‫تفعلـوا ***** فأما الفتحـة فتكون علمـة للنصب فى ثالثاـة مواضع فى السم المفرد وجمـع التكسير والفعل المضارع اذا دخـــل عليـــه‬
‫ نإاصاب ولم يتصل بآخـره شيئ‬Adapun Fathah menjadi tanda Nashab pada 3 tempat yaitu; Isim Mufrad,
Jama’ Taksir dan Fi’il Mudhari’ yang dimasuki amil nashab Dan tidak bersambung akhirnya.
Keterangan ‫ )ة_( فتحـــة‬menjadi tanda nashab pada 3 tempat yaitu : ۱ . ‫ اســم مفــرد‬: setiap yang
menunjukkan satu nama orang, hewan, tempat atau benda, contoh : ‫ مصــباحا‬,‫ مدينــة‬,‫ حصــانإا‬, ‫محمــدا‬
Dasarnya : ‫فارفـع بضم وانإصبـن فتحا وجـر * كسرا كذكر ا عبـده يسر واجـزما بتسكيـن وغيـر ما ذكـر * ينـوب نإحو جا أخو بني‬
‫ نإمـر‬Rafa’ dhommah, nashab fathah, jazam sukun Jar kasrah, ingatlah Allah dengan tekun ۲. ‫جمع‬
‫ تكسير‬: setiap kata yang berubah dari bentuk kata tunggal menjadi bentuk banyak, contoh : ‫ب‬ ‫إن الكت ة‬
‫ والقلةما فى الحقيبة‬Dasarnya : * ‫فارفـع بضم وانإصبـن فتحا وجـر * كسرا كذكر ا عبـده يسر واجـزما بتسكيــن وغيــر مـا ذكــر‬
‫ ينـوب نإحو جـا أخــو بنــي نإمـــر‬Rafa’ dhommah, nashab fathah, jazam sukun Jar kasrah, ingatlah Allah
dengan tekun ‫ فع ل مض ارع ل م يتص ل آخ ره‬.٣ : Fi’il mudhari’ yang dimasuki amil nashab dan tidak
bersambung akhirnya, contoh : ‫لن تستطيةع لن نإصبةر ***** وأما اللف فتكون علمـة للنصب فى السمـاء الخمسـة نإحو‬
‫ رأيت أباك وأخـاك ومــا أشـبه ذالــك‬Dan adapun Alif menjadi tanda nashab pada 1 tempat yaitu Asmaul
Khamsah, contoh ; ‫ رأيت أباك وأخاك‬dan lain-lain. Keterangan ( ‫الف ) ا‬menjadi tanda nashab pada 1
tempat yaitu : ۱. : ‫ أسمـاء الخمسـة‬Lima kata benda, yaitu ‫( اباك‬bapakmu), ‫ ( اخاك‬saudaramu ), ‫حماك‬
(iparmu ), ‫ ( فاك‬mulutmu ),dan ‫ ( ذا مال‬orang yang punya harta ). atau juga bisa disebut ‫أسمـــاء‬
‫(الستـة‬enam kata benda) dengan menambahkan lafaz ‫( هناك‬punyamu). Dan tanda nashabnya adalah
huruf Alif (‫) ا‬. Dasarnya * ‫وارفـع بواو وانإصبـن باللـف * واجرر بيـاء ما من السمـا اصاف مـن ذاك ذو إن صاحبـــة أبانإـــا‬
‫ والفـم حيث الميـم منـه بانإـا أب أخ حـم كـذاك وهــن * والنقـــص فـى هـذا الخيــر احســن‬Asma’ sittah rafa’nya memakai
wawu Nashab Alif jar Ya’ tekun jadi tahu Asma’ sittah antara lain ‫ مذتو‬dan ‫ف‬ ‫ م‬Dan kata ‫ ةحٌم‬,‫ اةٌخ‬,‫ب‬
ٌ ‫ اة‬dan
‫ ةهـمن ***** وأما الكسـرة فتكون علمـة للنصب فى جمـع المؤنإث السـالم‬Adapun kasrah menjadi tanda nashab pada 1
tempat, yaitu pada Jama’ Muannats Salim Keterangan ‫ ( كســرة‬-ِ )menjadi tanda nashab pada 1
tempat yaitu : ۱. ‫ جمع مؤنإث سالم‬: setiap kata yang menunjukkan banyak perempuan, dengan cara
menambahkan huruf alif dan ta’, Dan tanda nashabnya adalah kasrah, contoh : ‫ت‬ ٍ ‫ ات = زينبا‬+ ‫زينب‬
‫ت يدخلن الجنـة بإطاعـة زوجهـا‬ ٍ ‫ ات = مسلما‬+ ‫ مسلمة‬Dasarnya ‫وما بتـا وألـــف قــد جمـــع * يكســر فــى الجـــر وفــى‬
ِ ‫ت إن المسلمـا‬
‫ النصـب معـا‬Tanda jama’ muannats salim Alif-Ta’ Rafa’ dhammah, jar nashab kasrah huruf Ta’ *****
‫ وأما اليـاء فتكون علمـة للنصب فى التثنيـة والجمـع‬Adapun Ya’ menjadi tanda Nashab pada 2 tempat, yaitu ;
Isim Tasniyah dan Jama’ Muzakkar salim Keterangan ( ‫ ياء ) ي‬menjadi tanda nashab pada 2 tempat
yaitu : ۱ . ‫ اسم تثنيـة‬: Setiap kata yang menunjukkan dua nama orang, hewan, tempat atau benda,
dengan cara menambahkan huruf Ya’ dan Nun pada waktu nashab, Contoh: ‫ ين‬+ ‫ ين = كتابةتيِن بدر‬+ ‫كتاب‬
‫ = بدةرتيِن‬Dasarnya ‫باللـف ارفـع المثـنى وكل * اذا بمضمـر مضافـا وصاـل وتخلف اليـا فى جميعها اللـف * جـرا ونإصبا بعد فتح‬
‫ قد ألـف‬Mutsanna rafa’ Alif – Nun dan jar Nashab Pakai Ya’ – Nun setelah fathah ini nashab ۲. ‫جمع‬
‫ مذكر سالم‬: setiap kata yang menunjukkan banyak orang laki – laki, dengan cara menambahkan
huruf Ya’ dan nun pada waktu nashab. Contoh: ‫ ين = بدِرتيةن‬+ ‫ ين = محمِدتيةن بدر‬+ ‫ محمد‬Dasarnya ‫وارفـع بواو‬
‫ وبيا اجرر وانإصب * سالم جمـع عامـر ومذنإـب‬Jama’ muzakkar tanda nashabnya Ya’ – Nun Rafa’nya Wawu –
Nun dan jar dengan Ya’ – Nun Bila lafaz ‫ التثنيـة والجمـع‬ditulis beriringan maka yg dimaksud dengan
jama’ adalah jama’ muzakkarissalim. Perbedaan antara Isim Tasniyah dengan Jama’
Muzakkarissalim terletak pada harokat sebelum dan sesudahnya, bila harokat sebelum Ya’ adalah
fathah dan sebelum Ya’ adalah kasrah maka itu Isim Tasniyah, namun jika sebaliknya sebelum Ya’
berharokat Kasrah dan setelah Ya’ berharokat fathah maka disebut Jama’ Muzakkarissalim contoh:
 ‫ اللهم انإصر المسلةمتين‬: ‫ ِاسم تثنيـة‬ ‫ اللهم انإصر المسلِمتيةن ***** وأما حذف النـون فيكون علمـة للنصــب فــى‬: ‫جمع مذكر سالم‬
‫ الفعـال التى رفعهـا بثبـات النـون‬Adapun Hazfu Nun menjadi tanda nashab pada satu tempat, yaitu; Pada
Fi’il Mudhari’ yang tanda rafa’nya dengan tsubutun Nun Keterangan ( ‫ نإون حذف ) ن‬menjadi tanda
rafa’ pada 1 tempat yaitu : ۱ . ‫ افعـال الخمسـة‬: Lima kata kerja, maksudnya setiap Fi’il Mudhari’ yang
diakhirnya ada dhamir tasniyah yaitu Alif - Nun ( ‫) ان‬, dhamir jama’ yaitu Wawu – Nun ( ‫ ( ن و‬atau
dhamir Muannats Mukhotobah yaitu Ya’ – Nun ( ‫( ين‬, maka tanda nashabnya adalah Hazfu Nun
( Membuang Huruf Nun) Contoh : ‫ لن‬۱ ‫ تكتبان ضميـر تثنيـة‬,‫ لن تكتبا يكتبان‬,‫نإصـب رفـع افعـال الخمسـة رقم لن يكتبا‬
٣ ‫ لن تكتبي تكتبين ضميـر مؤنإث مخاطبـة‬۲ ‫ يكتبون ضميـر جمـع‬,‫ لن يكتبوا يكتبون‬,‫ يكتبوا‬Dasarnya ‫واجعـل لنحو يفعــلن النـون‬
‫ * رفعــا وتدعيـــن وتسألــــون وحـذفها للجـــزما والنصـب سمــه * كلـم تكــونإي لـترومي مظلمــه‬Af’al Khamsah rafa’ pakai
tetapnya Nun Jazam Dan nashab dibuang hurufnya Nun ***** ‫وللخفـض ثالثا علمـات الكســـرة واليـــاء‬
‫ والفتحـة‬Untuk khafad ada 3 tanda, yaitu; Kasrah, Ya’ dan Fathah Keterangan Tada-tanda Khafad ada
3 yaitu : ۱ . ‫ كسرة‬: baris bawah ( -ِ ), contoh : ‫ يـاء‬.۲ ‫س‬ ِ ‫ من الجنـِة والنـا‬,‫ من شرر حاسٍد‬: huruf Ya’ ( ‫) ي‬,
contoh : ‫ فتحـة‬.٣ ‫ رب اجعلنا مسلةمتيِن لك‬: Baris atas (-‫) ة‬, contoh : ‫إنإه من سليماةن ***** فأما الكسـرة فتكون علمـة‬
‫ للخفض فى ثالثاـة مواضــع فـى السـم المفــرد المنصــرف وجمـع التكسيــر المنصــرف وجمـع المؤنإــث الســالم‬Adapun kasrah
menjadi tanda khafad pada 3 tempat, yaitu; Isim Mufrad Munsharif, Jama’ Taksir Munsharif dan
Jama’ Muannats Salim Keterangan ‫ ( كسرة‬-ِ ) menjadi tanda khafad pada 3 tempat yaitu : ۱ . ‫اسم مفرد‬
‫ منصرف‬: Isim Mufrad yang bertanwin, tanda khafadnya adalah kassrah, contoh : ‫فِتيةها أةتنإةهاٌر ِمتن ةماٍء ةغتيِر‬
‫ آِسٍن‬Dasarnya : ‫فارفـع بضم وانإصبـن فتحا وجـر * كسرا كذكر ا عبـده يسر واجـزما بتسكيـن وغيـر ما ذكــر * ينــوب نإحـو جـا‬
‫ أخو بني نإمـر‬Rafa’ dhommah, nashab fathah, jazam sukun Jar kasrah, ingatlah Allah dengan tekun ۲.
‫ جمع تكسير منصرف‬: Jama’ Taksir yang bertanwin, tanda khafadnya adalah kasrah, contoh : ‫ج‬ ٍ ‫ِفى بممر‬
‫سمرٍر ةمترفمتوةعٍة‬
‫ ةعةلى م‬,‫ ممةشي يَةدٍة‬Dasarnya : ‫فارفـع بضم وانإصبـن فتحا وجـر * كسرا كذكر ا عبـده يسر واجـــزما بتسكيـــن وغيـــر مــا‬
‫ ذكـر * ينـوب نإحو جا أخو بني نإمـر‬Rafa’ dhommah, nashab fathah, jazam sukun Jar kasrah, ingatlah Allah
dengan tekun ‫ جمع مؤنإث سالم‬.٣ : Jama’ Muannats Salim tanda khafadnya adalah kasrah, contoh : ‫ومن‬
‫ت فى العقـد‬ ِ ‫ شر النفاثاـا‬Dasarnya ‫ وما بتـا وألـف قد جمـــع * يكســر فــى الجـــر وفــى النصـــب معـــا‬Tanda jama’ muannats
salim Alif-Ta’ Rafa’ dhammah, jar nashab kasrah huruf Ta’ ***** ‫وأما اليـاء فتكون علمـة للخفض فى ثالثاـة‬
‫ مواضـع فى السمـاء الخمسـة والتثنيـة والجمـع‬Adapun Ya’ menjadi tanda khafad pada 3 tempat, yaitu; Asmaul
Khamsah, Isim Tasniyah dan Jama’ Muzakkar Salim Keterangan ( ‫ ياء ) ي‬menjadi tanda khafad
pada 3 tempat yaitu : ۱. : ‫ أسمـــاء الخمســـة‬Lima kata benda, yaitu 1. ‫( ابيـــك‬bapakmu), 2. ‫اخيـــك‬
( saudaramu ), 3. ‫( حميـك‬iparmu ), 4. ‫ ( فيـك‬mulutmu ),dan 5. ‫ ( ذي مال‬orang yang punya harta ). atau
juga bisa disebut ‫(أسمـاء الستـة‬enam kata benda) dengan menambahkan lafaz ‫( هنيك‬punyamu). Dan
tanda khafadnya adalah huruf Ya’ ( ‫) ي‬. Contoh : ‫ عن أبي عبد ا‬Dasarnya * ‫وارفـع بواو وانإصبـن باللـــف‬
‫واجرر بيـاء ما من السمـا اصاف مـن ذاك ذو إن صاحبـة أبانإـا * والفـم حيث الميـم منـه بانإـا أب أخ حـــم كـــذاك وهـــن * والنقـــص فــى‬
‫ هذا الخيـر احسـن‬Asma’ sittah rafa’nya memakai wawu Nashab Alif jar Ya’ tekun jadi tahu Asma’
sittah antara lain ‫ مذتو‬dan ‫ف‬ ‫ م‬Dan kata ‫ ةحــٌم‬,‫ اةٌخ‬,‫ب‬ ٌ ‫ اة‬dan ‫ اســم تثنيـــة‬.۲ ‫ ةهـــمن‬: Isim Tasniyah, dengan
menambahkan huruf Ya’ dan Nun pada waktu khafad, Contoh: ‫ ين = بدةرتيِن رب‬+ ‫ ين = كتابةتيِن بدر‬+ ‫كتاب‬
‫ المشرقةتيـِن والمغرةبيـتِن‬Dasarnya ‫باللـف ارفـع المثـنى وكل * اذا بمضمـر مضافـا وصاـل وتخلف اليـا فى جميعهــا اللـــف * جـــرا‬
‫ ونإصبا بعد فتح قد ألـف‬Mutsanna rafa’ Alif – Nun dan jar Nashab Pakai Ya’ – Nun setelah fathah ini
nashab ‫ جمع مذكر سالم‬.٣ : Jama’ Muzakkar salim, dengan menambahkan huruf Ya’ dan nun pada
waktu khafad. Contoh: ‫ اعــدت للكافِرتيـــةن‬,‫ ين = بــدِرتيةن ومــا نإحــن لــك بمؤمنِتيـــةن‬+ ‫ ين = محمِدتيةن بدر‬+ ‫ محمد‬Dasarnya
‫ وارفـع بواو وبيا اجرر وانإصب * سالم جمـع عامـر ومذنإـب‬Jama’ muzakkar tanda nashabnya Ya’ – Nun Rafa’nya
Wawu – Nun dan jar dengan Ya’ – Nun ***** ‫وأما الفتحـة فتكون علمـة للخفض فى الســم الـذي ل ينصـــرف‬
Adapun fathah menjadi tanda khafad pada 1 tempat, yaitu; Ismullazi Laa Yansharif Keterangan
‫ ( فتحـة‬-‫ ) ة‬menjadi tanda khafad pada 1 tempat yaitu : ۱. : ‫ السم الذي ل ينصرف‬Isim yang tidak boleh
menerima tanwin, ia terdiri dari Isim Mufrad dan Jama’ Taksir. Dan tanda khafadnya adalah fathah
selama tidak diawali oleh alif lam ( ‫ ) الـ‬atau menjadi Mudhaf. Contoh : • ‫اسم مفرد غير منصرف ولما دخلوا‬
‫ • جمع تكسير غير منصرف لمبوك معروف بألف ةمةساِجةد‬: ‫ف‬ ‫ على يوس ة‬: Dasarnya ‫وجـر بالفتحـة ما ل ينصرف * مالم يضـف او‬
‫ يك بعد الـ ردف‬Isim gairu munsharif rafa’nya dhammah Tandanya jar Dan nashab memakai fathah
Selama tidak dimudhaf dan tanpa Al Bila Mudhaf, ada Al hukumnya asal ***** ‫وللجـزما علمتـان‬
‫ السكـون والحـذف‬Untuk jazam ada 2 tanda, yaitu sukun dan hazfu Keterangan Tada-tanda Jazam ada 2
yaitu : ۱ . ‫ سكون‬: baris mati ( -‫) ت‬, contoh : ‫ حـذف‬.۲ ‫ ألم نإةتشةرتح لك صادرك‬: Membuang huruf ( ‫ا‬,‫و‬,‫ي‬,‫)ن‬,
contoh: ‫ فليستجيبوا لي ***** فأما السكــون فيكـون علمـ ة للج زما فـى الفعــل المضـارع الصحيـ ح الخــر‬,‫ألم تة ةر كيف فعل ربك‬
Adapun sukun menjadi tanda Jazam pada 1 tempat, yaitu Fi’il Mudhari’ Shahihul Akhir
Keterangan ‫ ( سكون‬-‫ ) ت‬menjadi tanda jazam pada 1 tempat yaitu : ۱. ‫ فعل مضارع صاحيح الخر‬: yaitu Fi’il
Mudhari’ yang diakhirnya tidak terdapat huruf illat ( ‫ا‬,‫و‬,‫)ي‬, Contoh :‫ ول تةتمنمتن‬,‫ص عليك‬ ‫ص ت‬ ‫ومنهم من لم نإةتق م‬
‫تستكثر ***** وأما الحـذف فيكون علمــة للجــزما فــى الفعــل المضـــارع المعتـــل الخـــر وفــى الفعـــال الــتى رفعهـــا بثبـــات النـــون‬
Adapun Hazfu menjadi tanda jazam pada 2 tempat, yaitu ; Fi’il Mudhari’ Mu’tallul Akhir Dan
Fi’il Mudhari’ yang tanda rafa’nya Tsubut Nun Keterangan ‫ حــذف‬menjadi tanda jazam pada 2
tempat yaitu : ۱. ‫ فعل مضارع معتل الخر‬: yaitu Fi’il Mudhari’ yang diakhirnya terdapat huruf illat (
‫ا‬,‫و‬,‫)ي‬, Maka tanda jazamnya adalah membuang huruf Illat tersebut. Contoh : ‫ ول‬,‫صرل على أحد منهم‬ ‫ول تم ة‬
‫ تةتد م‬: Lima kata kerja, maksudnya setiap Fi’il Mudhari’ yang
‫ افعـال الخمسـة‬.۲ ‫ ألم تةةر كيف فعل‬,‫ع من دون ا‬
diakhirnya ada dhamir tasniyah yaitu Alif - Nun ( ‫) ان‬, dhamir jama’ yaitu Wawu – Nun ( ‫ ( ن و‬atau
dhamir Muannats Mukhotobah yaitu Ya’ – Nun ( ‫( ين‬, maka tanda Jazamnya adalah Hazfu Nun
( Membuang Huruf Nun) Contoh : ‫ لن‬۱ ‫ تكتبان ضميـر تثنيـة‬,‫ لن تكتبا يكتبان‬,‫نإصـب رفـع افعـال الخمسـة رقم لن يكتبا‬
٣ ‫ لن تكتبي تكتبين ضميـر مؤنإث مخاطبـة‬۲ ‫ يكتبون ضميـر جمـع‬,‫ لن يكتبوا يكتبون‬,‫ يكتبوا‬Dasarnya ‫واجعـل لنحو يفعــلن النـون‬
‫ * رفعــا وتدعيـــن وتسألــــون وحـذفها للجـــزما والنصـب سمــه * كلـم تكــونإي لـترومي مظلمــه‬Af’al Khamsah rafa’ pakai
tetapnya Nun Jazam Dan nashab dibuang hurufnya Nun ***** *****
Madrasah Ishlahul Muslimin Senteluk di 08.26
Berbagi

You might also like