MATAAS NA PAARALAN NG PRES.

DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 1

SCHOOLE SCHOOL

KABANATA I

ANG SULIRANIN AT SANDIGAN NITO

Panimula

Sa modernong panahon, ang pambu-bully o pangungutya ay isa sa

mga nararanasan ng mga kabataan. Karamihan sa biktima ng pambu-

bully ay nawawalan ng tiwala sa sarili at lakas ng loob sa lahat ng aspeto

ng kanilang buhay. Nakaaapekto ito sa kanilang pag-aaral, nagdudulot ng

troma, o kaya naman ay winawakasan ang kanilang buhay.

Kasabay ng pagtuklas ng iba’t-ibang kaalaman ng mga kabataan,

unti-unti nilang nauunawaan ang mga nangyayari sa kanilang paligid.

Kasama nito ang pag-usbong ng hindi pangkaraniwang suliranin, na ang

madalas mabiktima ay ang mga kabataang mahihina at hindi kayang

protektahan ang kanilang mga sarili. Sila ay namulat sa tinatawag na

bullying.

Ayon kay De Leon (2017), ang bullying ay ang paggamit ng pwersa

o isang uri ng pananakot upang mapilitan ang isang tao na gawin niya ang

iyong nais. Mayroong iba’t-ibang epekto ang bullying. Ito ay maaring

pisikal kung saan nagkakaroon ng sakitan. Berbal naman kung ito ay

paggamit ng masasakit na salita na nakabababa na pagtingin ng isang tao

sa kaniyang sarili, emosyonal at maging sikolohikal.

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 2
SCHOOLE SCHOOL

Ang pangungutya ay isang uri ng karahasan laban sa mga bata. Batay

sa Kagawaran ng Edukasyon matatawag na bullying ang paulit-ulit na

pangungutya, pananakit nang pisikal o pagbibitiw ng masasakit sa salita

sa isang indibidwal. Karamihan sa mga nabibiktima ay mga mahihirap,

tahimik, mahiyain, may kapansanan at hindi marunong lumaban na

nagtutulak sa mga bully na apihin sila dahil alam nilang hindi lalabanan

ang mga ito. Sa pamamagitan ng pambu-bully, maaaring maapektuhan

ang biktima sa kanyang pisikal, emosyonal, sosyal, at moral na aspeto

kung saan maaari silang humantong sa matinding depresyon at ang mas

malala nito ay maging dahilan ng kanilang kamatayan.

Ang layunin ng pananaliksik na ito ay magbigay ng impormasyon

sa mga guro,mag-aaral at mga magulang ukol sa sanhi at epekto ng pam

bu-bully, sa mga piling mag-aaral ng Ika-pitong Baitang ng President

Diosdado Macapagal High School. Mahikayat sila na tigilan ang kanilang

hindi magandang gawain, at mabawasan ang bilang ng mga nambu-bully

at nabubully.
MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 3
SCHOOLE SCHOOL

Paglalahad ng Suliranin

Ang pag-aaral na ito ay naglalayong malaman ang epekto ng

bullying sa pag- uugali ng mag- aaral sa Ika-pitong Baitang ng PDMHS,

Taong panuruan 2019.

Mahalagang masagot ang mga sumusunod na katanungan:

1. Ano- ano ang mga pangunahing impormasyon ng mga tagatugon

batay sa mga sumusunod:

1.1. Edad

1.2. Kasarian

1.3. Seksiyon

2. Ano ano ang mga karanasan ng mga mag-aaral sa pambu-bully?

3. Sino ang mga taong karaniwang nambu-bully?

4. Ano ang epekto ng bullying sa pag-uugali ng mga mag-aaral?

5. Ano ang paraan ng pagtugon ng mga magaaral sa nararasan nilang

pambubully

Hangganan ng Pag-aaral

Ang pananaliksik na ito ay pinamagatang “Epekto ng Bullying sa Piling

Mag-aaral sa Ika-Pitong Baiting ng President Diosdado Macapagal High

School”
MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 4
SCHOOLE SCHOOL

Ito ay kinasasangkutan ng mga mag-aaral mula sa Ika-Pitong

Baitang ng President Diosdado Macapagal High School, Taong Panuruan

2019.

Ang mga mananaliksik ay gumamit ng instrumentong

pakikipagpanayam sa mga piling estudyante na nakaranas at gumagawa

ng bullying upang makakalap ng datos.

Kahalagahan ng Pag-aaral

Ang pananaliksik na ito ay may pamagat na Epekto ng Bullying sa

mga Piling Mag-aaral ng Ika-Pitong Baitang ng President Diosdado

Macapagal High School, Taong Panuruan 2019.

Ito ay makakatulong sa mga sumusunod:

Sa bahagi ng guro, makita ang masamang epekto ng bullying at mas

maagang masolusyunan ng mga kaguruan ang lumalaganap na bullying,

mabigyan ng tamang payo ang mga biktima ng bullying at mabigyang

gabay ang mga nambubully upang maitama ang kanilang gawain.

Sa bahagi ng Mag-aaral, malaman ang resulta sa pagsasaliksik na

siguradong makatutulong sa mag- aaral para mas maintindihan nila na

ang bullying ay nakaaapekto sa kanilang pag- uugali sa paaralan.

Malalaman nila ang sanhi at epekto ng bullying sa kapwa nila at ito ay

hindi tamang gawain

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 5
SCHOOLE SCHOOL

Sa bahagi ng mga magulang, nakatutulong ang resulta ng pag- aaral na

ito upang malaman ang magiging epekto ng pambu-bully at mas

maintindihan ang pinagdaraanan ng kanilang anak.

Sa susunod na mananaliksik, makatutulong ang resulta ng pag- aaral

na ito na magbigay ng kontribusyon sa susunod na pag- aaral.

Katuturan ng Katawagan

Ang mga sumusunod na salita ay binigyang – kahulugan ayon sa

pagkakagamit nito sa pag-aaral:

Bullying - isang uri ng pananakot upang mapilitan ang isang tao na gawin

niya ang iyong nais.

Bully – taong masama at hambog.

KABANATA II

MGA KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG-AARAL

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 6
SCHOOLE SCHOOL

Ang kabanatang ito ay tumatalakay sa mga kaugnay na literatura at

pag-aaral na magsisilbing patunay sa pananaliksik na ito.

MGA KAUGNAY SA LITERATURA

Ayon sa pananaliksik na ginawa ni Jeffryl Bagalayos, ng Student Of

St. Mary’s University PH noong Marso 17,2014. Napagtanto ng kaniyang

pananaliksik na ang “Verbal Bullying” ay may pinakamalaking porsiyento

na nararanasan ng mga mag-aaral, ito ay ang pagtawag ng pangalan at

pangungutya.

Ang nagiging epekto naman nito para sa mga kababaihan at

kalalakihan, ay ang pagbaba ng tiwala sa sarili. At ang sanhi ng bullying

para sa mga kababaihan ay ang inggit at para sa mga kalalakihan naman

ay ang gustong mapansin.

Ayon sa GMA News online, noong Setyembre 12,2013 nilagdan ni

Pangulong Aquino ang Republic Act 10627 o ang Anti-Bullying Act of

2013. Nilalaman ng batas na ito na ang lahat ng paaralan sa elementarya

at sekondarya ay kinakailangang gumawa ng mga polisiya laban sa

bullying sa kani-kanilang institusyon.

Ang kopya ng mga polisiya ay kinakailangang ibigay sa mga mag-

aaral at magulang nila.Kabilang sa mga polisiya ay ang pagbabawal sa

bullying sa loob ng paaralan at kahit sa mga school-related activities.

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 7
SCHOOLE SCHOOL

Ipinagbabawal din na paghigantihan ang mga taong nagsuplong o

nagbigay ng impormasiyon tungkol sa insidente ng bullying.

Inatasan ng RA 10627, ang mga paaralan na magatawa ng parusa

sa mga mahuhuling nambubully. Kinakailangang din silang sumailalim sa

Rehabilitation Program na pangangasiwaan ng paaralan.

Nakapaloob din sa batas na ito na kailangang gawin “confidential”

ang pagkakakilanlan ng nasangkot sa bullying. Ang tanging makaaalam

lamang nito ay ang school administration, ang gurong derektang

responsible sa mga biktimang estudyante, at mga magulang o taga

pangalaga ng mga biktima ng pambabarako.

Sa ilalim ng batas, itinuturing na bullying, “any severe or repeated

use by one or more students of a written, verbal or electronic expression,

or a physical act or gesture, or any combination thereof, directed at

another student that has the affect of actually causing or placing the latter

in a reasonable fear of physical or emotional harm or damage to his

property; creating a hostile environment at school for the other student;

infringing on the rights of the other student at school or materialy and

substancially disrupting the education process or the orderly operation of a

school.”
MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 8
SCHOOLE SCHOOL

Ayon kay Dorothy Espelage, isang child-development professor

mula sa University of North Carolina, ang mga ito ay ang mga

sumusunod:

 Hindi nabibigyan ng sapat na atensyon, pag-aaruga o pansin ng

kanilang mga magulang.

Isa sa mga dahilan kung bakit nagiging bully ang isang bata ay ang

kakulangan ng pag-aalaga at atensyon mula sa kaniyang mga

magulang. Ang kakulangan na ito ay nakikita niyang naibibigay sa

ibang bata dahilan para siya ay mainggit at pag-initan ang naturang

bata sa pamamagitan ng pambubully. Pumapasok din dito ang

kakulangan ng oras ng isang magulang na disiplinahin ang maling

gawi ng anak. Kaya naman ito ay kaniyang kalalakihan at

makakasanayan.

 Nakakaranas ng labis na pressure mula sa kaniyang mga magulang.

Ang ibang bata naman ay nakakaranas ng labis na pressure at

demands mula sa kaniyang mga magulang. Ito ay maaring sa

pamamagitan ng pagkaroon ng mataas na grades o maging achiever

sa lahat ng bagay. Kaya naman ginagawa ng isang bata ang lahat

para lang mapatunayan ang kaniyang sarili kahit na ba ito ay sa

pamamagitan ng pananakit ng iba o pambubully

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 9
SCHOOLE SCHOOL

 Sila ay nakakaranas ng pang-aabuso o pananakit sa kanilang mga

magulang o mga kapatid.

Dahil sa nararanasang pananakit o pang-aabuso sa loob ng kanilang

bahay, iniisip ng isang bata na ito ay tama. Kaya naman, dahil sa pag-

aakalang ito ay normal at tama ginagawa niya ito sa ibang bata.

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 10
SCHOOLE SCHOOL

KABANATA III

DISENYO AT PARAAN NG PANANALIKSIK

Ang kabanatang ito ay pumapatungkol sa disenyo at pamamaraan

na ginamit sa pananaliksik na ito.

Pamamaraang Ginamit

Ang mga mananaliksik ay gumamit ng pamamaraang palarawan

dahil ayon kay Gay (2006), ang pamamaraang palarawan ay mahalaga sa

pagkalap ng pakikipagpanayam sa pag- aaral at ginagamit ito ng iba’t-

ibang mananaliksik upang mag imbestiga at makakuha ng datos para sa

tanong tungkol sa edukasyon.

Paraan ng Pagpili ng Tagatugon

Sa pananaliksik na ito, inalam ng mga mananaliksik ang epekto ng

computer games sap ag- uugali n mag- aaral.

Ang mga tagatugon ay limitado lamang sa mga mag-aaral mula sa

Baitang 11 ng President Diosdado Macapagal High School, taong

panuruan 2016- 2017.

Ang mga mananaliksik ay gumamit ng Homogeneous sampling

dahil ang paraan ng pagpili ay ayon sa karanasan ng tagatugon.

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 11
SCHOOLE SCHOOL

Paglalarawan sa Tagatugon

Ang mananaliksik ay kumalap ng datos mula sa 10 tagatuon ng

President Diosdado Macapagal High School pangkat Emerald.

Instrumentong Ginamit

Sa pangangalap ng datos, ang mananaliksik ay gumamit ng

instrumentong pakikipagpanayam. Ito ay binubuo ng 5 tanong. Ang

interbyu ay isang uri ng pasalitang diskurso ng dalawang tao sa isang

pangkat at isang indibidwal- ang una ay interbiyuwer at ang ikalawa ay

interbiyuwi.

Pangangalap ng Datos

Unang hakbang, ang mga mananaliksik ay humingi ng pahintulot

sa tagapayo ng asignaturang pananaliksik upang makakuha ng

impormasyon sa mga tagatugon.

Ikalawang hakbang, ang mga mananaliksik ay nakipanayam sa

mga estudyante. Ang isang benepisyo na maaaring makalap ng mga

mananaliksik sa prosesong ito ay makakuha ng aktwal na sagot at kapani-

paniwalang datos ukol sa kanilang isinasagawang pananaliksik.

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 12
SCHOOLE SCHOOL

KABANATA IV

PRESENTASYON AT INTERPRETASYON NG DATOS

Ang kabanatang ito ay naglalahad ng presentasyon at

interpretasyon ng datos na nagmula sa kasagutan ng mga tagatugon.

Tanong sa paglalahad ng suliranin:

1. Ano ang pangunahing impormasyon ng mga tagatugon?

Matrix 1

PANGUNAHING IMPORMASYON NG MGA TAGATUGON

TAGATUGON EDAD KASARIAN SEKSYON/PANGKAT

1 17 Babae Emerald

2 17 Babae Emerald

3 18 Lalaki Emerald

4 17 Lalaki Emerald

5 17 Lalaki Emerald

6 17 Lalaki Emerald

7 17 Lalaki Emerald

8 17 Lalaki Emerald

9 16 Babae Emerald
MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 13
SCHOOLE SCHOOL

10 17 Babae Emerald

Sa Matrix 1 ipinapakita ang pangunahing impormasyon sa mga

tagatugon. Ang edad ng mga tagatugon ay sumasaklaw sa 16- 18 na

taon. Ang kasarian ng mga tagatugon ay 6 na lalaki at 4 na babae. Ang

seksyon/ pangkat ng tagatugon ay nagmula sa pangkat Emerald.

2. Ano ang mga computer games na kinagigiliwan ng tagatugon?

Matrix 2

MGA COMPUTER GAMES NA KINAGIGILIWAN NG TAGATUGON

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 14
SCHOOLE SCHOOL

TAGATUGON SAGOT NG TAGATUGON

1 League of Legends

2 Crossfire

3 League of Legends

4 Dota

5 Crossfire

6 Crossfire

7 Dota

8 Dota

9 Crossfire

10 Crossfire

Sa Matrix 2 ipinapakita ang mga computer games na kinagigiliwan ng mga

tagatugon. Ang mga tagatugon 1 at 3 ay League of Legends ang

ikinagigiliwan. Ang mga tagatugon 2, 5, 6, 9, at 10 ay Crossfire at ang

mga tagatugon 4, 7, at 8 ay Dota.

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 15
SCHOOLE SCHOOL

3. Ano ang mga dahilan ng paglalaro ng mga tagatugon ng computer

games?

Matrix 3

DAHILAN NG PAGLALARO NG MGA TAGATUGON NG COMPUTER

GAMES

TAGATUGON DAHILAN NG MGA TAGATUGON

1 Lunas sa pagkabalisa dahilan ng

problema sa pamilya

2 Pampalipas oras

3 Pampalipas oras

4 Pampalipas oras

5 Lunas sa pagkabalisa dahilan ng

gawain sa paaralan

6 Pampalipas oras

7 Lunas sa pagkabalisa dahilan ng

gawain sa paaralan

8 Pampalipas oras

9 Lunas sa pagkabalisa dahilan ng

hindi pagkakaintindihan ng

magkakaibigan
MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 16
SCHOOLE SCHOOL

10 Pampalipas oras

Sa Matrix 3 ipinapakita ang dahilan ng paglalaro ng mga tagatugon

ng computer games. Ang mga tagatugon 2, 3, 4, 8, at 10 na dahilan ay

pampalipas oras lamang habang ang ibang pang tagatugon ay lunas sa

pagkabalisa. Ang tagatugon 1 na dahilan ay lunas sa kaniyang

pagkabalisa dahil sa problema ng kanilang pamilya. Ang mga tagatugon 5

at 7 na dahilan ay lunas sa kanilang pagkabalisa dahil sa mga gawaing

pampaaralan. Ang tagatugon 9 na dahilan ay lunas para sa kaniyang

pagkabalisa dahil sa hindi pagkakaintindihan ng magkakaibigan.

4. Ilang oras ang inilalaan sa paglalaro ng computer games?

Matrix 4

ORAS NA INILAAN NG MGA TAGATUGON SA PAGLALARO NG

COMPUTER GAMES

TAGATUGON ORAS NA INILAAN

1 Pitong oras

2 Apat hanggang anim na oras

3 Tatlong oras

4 Apat na oras

5 Pitong oras
MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 17
SCHOOLE SCHOOL

6 Anim na oras

7 Walong oras

8 Pito hanggang siyam na oras

9 Pitong oras

10 Labindalawang oras

Sa Matrix 4 ipinapakita ang oras na inilaan ng mga tagatugon sa

paglalaro ng computer games. Tatlong oras hanggang labindalawang oras

ang inilalan ng mga tagatugon sa paglalaro ng computer games.

5. Ano ang paraan upang maiwasan ang posibleng epekto ng computer

games?

Matrix 5

PARAAN UPANG MAIWASAN ANG POSIBLENG EPEKTO NG

COMPUTER GAMES

TAGATUGON SAGOT NG MGA TAGATUGON

1 Bawasan ang oras ng paglalaro

ng computer games

2 Ituon ang sarili sa ibang bagay

3 Asikasuhin ang mga gawain sa

pag- aaral
MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 18
SCHOOLE SCHOOL

4 Maglaro ng mga larong

pambata kasama ang mga

kaibigan

5 Burahin ang mga computer

games sa kompyuter

6 Pigilan ang sarili na magbabad

sa kompyuter

7 Asikasuhin ang mga gawain sa

pag- aaral

8 Pigilan ang sarili na magbabad

sa kompyuter

9 Pigilan ang sarili na magbabad

sa kompyuter

10 Ituon ang sarili sa ibang bagay

Sa Matrix 5 ipinapakita ang paraan upang maiwasan ang posibleng

epekto ng computer games. Ang tagatugon 1 na paraan ay bawasan ang

oras ng paglalaro ng computer games. Ang mga tagatugon 2 at 10 na

paraan ay ituon ang sarili sa ibang bagay. Ang mga tagatugon 3 at 7 na

paraan ay asikasuhin ang mga gawain sa pag- aaral. Ang tagatugon 4 na

paraan ay maglaro ng mga larong pambata kasama ang mga kaibigan.

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 19
SCHOOLE SCHOOL

Ang tagatugon 5 na paraan ay burahin ang mga computer games sa

kompyuter. Ang mga tagatugon 6, 8 at 9 na paraan ay pigilan ang sarili na

magbabad sa kompyuter.

KABANATA V

KINALABASAN, KONKLUSYON AT REKOMENDASYON

Ang kabanatang ito ay naglalahad ng kinalabasan, konklusyo at

rekomendasyon ng pag-aaral na ito. Layunin nitong malaman ang epekto

ng computer games sa pag- uugali ng mga mag- aaral ng Baitang 11 ng

PDMHS.

1. Ano- ano ang mga pangunahing impormasyon ng mga tagatugon

batay sa mga sumusunod:

1.1. Edad

1.2. Kasarian

1.3. Seksiyon

2. Ano ang mga computer games na kinagigiliwan ng tagatugon?

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 20
SCHOOLE SCHOOL

3. Ano ang mga dahilan ng paglalaro ng mga tagatugon ng computer

games?

4. Ilang oras ang inalalaan sa paglalaro ng computer games?

5. Ano ang paraan upang maiwasan ang posibleng epekto ng

computer games?

KINALABASAN

1. Pangunahing impormasyon ng mga tagatugon.

Ang pangunahing impormasyon sa mga tagatugon gaya ng edad,

kasarian at seksyon/ pangkat. Ang edad ng mga tagatugon ay

sumasaklaw sa 16- 18 na taon. Ang kasarian ng mga tagatugon ay 6 na

lalaki at 4 na babae. Ang seksyon/ pangkat ng tagatugon ay nagmula

sa pangkat Emerald.

2. Mga computer games na kinagigiliwan ng tagatugon.

Mga computer games na kinagigiliwan ng mga tagatugon. Ang mga

tagatugon 1 at 3 ay League of Legends ang ikinagigiliwan. Ang mga

tagatugon 2, 5, 6, 9, at 10 ay Crossfire at ang mga tagatugon 4, 7, at 8 ay

Dota.

3. Mga dahilan ng paglalaro ng mga tagatugon ng computer

games.

Ang dahilan ng paglalaro ng mga tagatugon ng computer games. Ang

mga tagatugon 2, 3, 4, 8, at 10 na dahilan ay pampalipas oras lamang

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 21
SCHOOLE SCHOOL

habang ang ibang pang tagatugon ay lunas sa pagkabalisa. Ang

tagatugon 1 na dahilan ay lunas sa kaniyang pagkabalisa dahil sa

problema ng kanilang pamilya. Ang mga tagatugon 5 at 7 na dahilan ay

lunas sa kanilang pagkabalisa dahil sa mga gawaing pampaaralan. Ang

tagatugon 9 na dahilan ay lunas para sa kaniyang pagkabalisa dahil sa

hindi pagkakaintindihan ng magkakaibigan.

4. Oras na inalalaan sa paglalaro ng computer games.

Oras na inilaan ng mga tagatugon sa paglalaro ng computer games.

Tatlong oras hanggang labindalawang oras ang inilalan ng mga

tagatugon sa paglalaro ng computer games.

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 22
SCHOOLE SCHOOL

5. Paraan upang maiwasan ang posibleng epekto ng computer

games.

Ang paraan upang maiwasan ang posibleng epekto ng computer

games. Ang tagatugon 1 na paraan ay bawasan ang oras ng paglalaro

ng computer games. Ang mga tagatugon 2 at 10 na paraan ay ituon

ang sarili sa ibang bagay. Ang mga tagatugon 3 at 7 na paraan ay

asikasuhin ang mga gawain sa pag- aaral. Ang tagatugon 4 na paraan

ay maglaro ng mga larong pambata kasama ang mga kaibigan. Ang

tagatugon 5 na paraan ay burahin ang mga computer games sa

kompyuter. Ang mga tagatugon 6, 8 at 9 na paraan ay pigilan ang sarili

na magbabad sa kompyuter.

KONKLUSYON

Ang sagot na “Crossfire” ang pinaka madaming sagot ng tagatugon

sa pahayag na mga computer games na kinagigiliwan ng tagatugon.

Ang sagot na “pampalipas oras” ang pinaka madaming sagot ng

tagatugon sa pahayag na dahilan ng paglalaro ng mga tagatugon ng

computer games.

Ang sagot na “pitong oras” ang pinaka madaming sagot sa

pahayag na oras na inilalan sa paglalaro ng computer games.

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 23
SCHOOLE SCHOOL

Ang sagot na “Pigilan ang sarili na magbabad sa kompyuter” ang

pinaka madaming sagot ng tagatugon sa pahayag na paraan upang

maiwasan ang posibleng epekto ng computer games.

REKOMENDASYON

1. Ang computer games ay maaari lamang laruin kung tapos na ng

estudyante ang gawaing pampaaralan gaya ng takdang aralin at

proyekto.

2. Upang maiwasan ang pagkalulong sa computer games,

limitahan ang sarili na maglaro lamang ng isa hanggang

dalawang oras.

3. Kung ito ay possible, ihiwalay ang kompyuter na panlaro sa

kompyuter na para sa pag- aaral. Dapat sa kompyuter na para

sa pag- aaral ay walang computer games na naka- install, ang

mga social networking sites tulad ng facebook ay nakablock.

4. Upang tulungan ang estudyante na maiwasan ang pagkalulong

sa computer games, kailangan ang patnubay at gabay ng

magulang.

5. Kung ang estudyante ay maayos na gumagamit ng computer

games maaaring maiwasan ang pagkalulong sa kompyuter.

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 24
SCHOOLE SCHOOL

TALASANGGUNIAN

Lacaden, Vic Meranda (2013) Epekto ng pagalalro ng computer

games: Isang Pamanahong-Papel na Iniharap sa Kaguruan

ng Departamento ng Filipino, North Luzon Philippine State

College

https://www.academia.edu/3793772/EPEKTO_NG_PAGLALARO_NG_C

OMPUTER_GAMES_BODY_

Abrasaldo, Mark Joseph, Napiza, Marjon, Reyes, Christian at Orquista,

Rener (2014) EPEKTO NG PAGLALARO NG COMPUTER

GAMES: Isang Pamanahong-Papel na Iniharap sa Kaguruan

ng Departamento ng mga Wika Kolehiyong Sining at Agham,

Pampamahalaang Unibersidad ng Catanduanes

https://www.scribd.com/doc/212571948/Research-Paper-filipino-2-Epekto-

Ng-Paglalaro-Ng-Computer-Games

Enriquez, Josh, Mendoza, Eirees Joy, Demonteverde, Niefel, Santamaria,

MATAAS NA PAARALAN NG PRES. DIOSDADO MACAPAGAL HIGH SCHOOL 25
SCHOOLE SCHOOL

Nina (2014) Epekto ng Computer games sa Mag- aaral

http://documents.tips/documents/epekto-ng-computer-games-sa-mga-

mag-aaral.html