PAGBASA AT PAGSUSURI NG IBA'T IBANG TEKSTO
TUNGO SA PANANALIKSIK
PAGBASA
Paraan ito ng pagkilala, pagpapakahulugan at
pagtataya ng mga simbolong nakalimbag.
Ang pagbasa ay kasangkapan sa pagkatuto ng mga
kabatiran ukol sa iba’t ibang larangan ng
pamumuhay. (Baltazar 1977)
Ngunit tandaan natin na hindi lahat ng layunin ng
awtor ay naisasakatuparan ng isang mambabasa.
Ang pagbasa sa larangan pangakademiko ay higit na
masusi at masalimuot.
ANG PAGBASA AY
Humuhubog ng katauhan.
Nagiging responsable ang inidibidwal sa
pagharap sa hamon ng buhay.
Daan sa pagkamit ng tagumpay.
Sandata sa kamangmangan at pagsulong ng
katarungan.
LEO JAMES ENGLISH
Ang pagbasa ay pagbibigay ng kahulugan sa
mga nakasulat o nakalimbag na mga salita.
KENNETH GOODMAN
Ang pagbasa ay saykolinggwistiks na larong
panghuhula na kung saan ang mambabasa ay
bumubuo ng mensahe sa pamamagitan ng
kahulugan ayon sa kanilang nabasa at
naunawaan.
COADY
Kailangan ang dating kaalaman ng
mambabasa upang mas lubusang maunawaan
ang isang teksto.
URGUHART & WEIR
Ang pagbasa ay isang proseso ng pagtanggap
at pag-iinterpreta ng mga impormasyon.
TEORYA SA PAGBASA
Teoryang Itaas-pababa (Top-Down)
Teoryang Ibaba-pataas (Bottom-Up)
Teoryang Interaktibo
Teoryang Iskema
PROSESO NG PAGBASA
APAT NA HAKBANG SA PAGBASA
(WILLIAM GRAY)
PERSEPSYON O PAGKILALA
o Pagkilala sa mga nakalimbag na
simbolo at maging sa pagbigkas nang
wasto sa mga simbolong nababasa.
KOMPREHENSYON O PAG-UNAWA
o Pagpoproseso ito ng mga
impormasyon o kaisipang
ipinahahayag ng simbolong
nakalimbag na binasa.
REAKSYON O TUGON
o Sa hakbang na ito, hinahatulan o
pinagpapasyahan ang kawastuhan,
kahusayan at pagpapahalaga ng isang
tekstong binasa.
ASIMILASYON O PAG-UUGNAY
o Sa hakbang na ito, isinasama at
iniuugnay ang kaalamang nabasa sa
mga dating kaalaman at karanasan.
ANG TEKSTO AY
Babasahing nagtataglay ng mahahalagang
detalye .
Nakalimbag na simbolong nagbibigay ng
kahulugan sa pagbasa.
Maaaring ito ay masining at makabuluhang
akda at orihinal na mga salita mula sa isang
awtor.
Kinakailangan na maging malinaw, may
tamang impormasyon, may
pagkakaugnayugnay ang mga ideya at may
organisasyon.
Naisusulat ito dahil sa layunin ng awtor na
maipabatid ang nais niya.
URI NG TEKSTO
Tekstong Akademik
Tekstong Propesyonal
KATANGIAN NG TEKSTONG PROPESYONAL
Hindi maligoy ang tapik o paksa
Komprehensibo ang pagkakapaliwanag
Organisado ang pagkakasunod-sunod ng mga
ideya
Mayaman sa mga impormasyon
Bunga ng masusing pagaaral
Iniuugnay sa mga naging karanasan ng tao
BAHAGI NG TEKSTO
PANIMULA
o Paksa & Tesis
KATAWAN
o Istruktura, Nilalaman at Order
WAKAS
o Paglalagom & Kongklusyon
TEKSTONG IMPORMATIBO
Naglalayong magpaliwanag
Naglalaman ng mga impormasyong
makatotohanan, obhektibo at mabeberipika
Hindi naglalaman ng opinion
TANDAAN
Mahalagang impormasyon tungkol sa isang
paksa.
Isang katangian nito ay pagiging
makatotohanan.
Maaaring pinag-aralan, sinaliksik bunga ng
eksperimento o tunay na naranasan ng tao.
Makikita sa tonong seryoso, hindi nahahaluan
ng personal na damdamin o opinyon ng may-
akda.
MGA DAPAT ISAALANGALANG SA PAGSULAT NG
TEKSTONG IMPORMATIBO
May isang tiyak na paksa na tinatalakay.
May simula, gitna/katawan at wakas
o Simula – nagpapahayag ng
pangunahing ideya.
o Gitna o Katawan – batayan ng pag-
oorganisa ng mahahalagang
impormasyon.
o Wakas – kakikitaan ng kongklusyon.
Piliin at ihanay nang maayos ang mga salita.
TEKSTONG DESKRIPTIBO
Deskriptibo ang isang teksto kung ito ay
nagtataglay ng mga impormasyong may
kinalaman sa katangian ng isang bagay, lugar
at maging ng mga katangiang taglay ng isang
tao o pangkat ng mga tao.
Ang pagsulat ng tekstong deskriptibo ay
maihahalintulad sa pagpipinta.
HALIMBAWA NG MGA SULATIN NA GUMAGAMIT
NG TEKSTONG DESKRIPTIBO
Mga akdang pampanitikan
Talaarawan
Talambuhay
Polyetong panturismo
Suring-basa
Obserbasyon
Sanaysay
URI NG PAGLALARAWAN
Karaniwan o Deskripsyong teknikal
Malikhain o Masining
MGA DAPAT ISAALANG-ALANG SA PAGSULAT NG
TEKSTONG DESKRIPTIBO
Pagpili ng paksa
Pagpili ng sariling pananaw
Pagbuo na pangunahing larawan
Pagpili ng mga sangkap
Pagsasama-sama
TAYUTAY SANGKAP NG TEKSTONG NARATIBO

Ito ay sinadyang paglayo sa karaniwang Magandang pamagat

paggamit ng mga salita upang gawing mabisa, Mahalagang paksa
matalinghaga, makulay at kaakitakit ang Kawili-wiling simula
pagpapahayag. Maayos na pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari
URI NG TAYUTAY
HALIMBAWA NG MGA SULATIN NA GUMAGAMIT
SIMILI O PAGTUTULAD NG TEKSTONG NARATIBO
o Ginagamit ito sa paghahambing ng
dalawang bagay, tao, pangyayari atbp. Maikling kwento, Nobela, Kwentong-bayan,
Alamat at Parabula
METAPORA O PAGWAWANGIS Talambuhay
o Tuwirang paghahambing ng dalawang Balita
bagay, tao, pangyayari atbp. Ulat tungkol sa nabasang libro/nobela
Rebyu ng pelikula, aklat o palabas
PERSONIPIKASYON O PAGSASATAO Buod ng kwento
o Pagbibigay katauhan o pagsasalin ng
KATANGIAN NG TEKSTONG NARATIBO
talino o gawain at katangian ng tao sa
mga bagay-bagay sa paligid natin. May iba’t ibang pananaw o punto de vista
(point of view).
HAYPERBOLI O PAGMAMALABIS May Paraan ng Pagpapahayag ng Diyalogo,
o Lubhang pinalalabis o pinakukulang Saloobin o Damdamin.
ang katunayan at kalagayan ng tao, May mga Elemento
bagay, pangyayari atbp.
PUNTO DE VISTA (POINT OF VIEW)
IRONYA O PAGUYAM
UNANG PANAUHAN
o Ang pagpapahayag na ganito ay
o Sa pananaw na ito, isa sa mga tauhan
parang pumupuri ngunit kung
ang nagsasalaysay.
uunawaing mabuti ay pangungutya.
o Gumagamit ng panghalip na ako.

APOSTROPE O PAGTAWAG
IKALAWANG PANAUHAN
o Ito’y tuwirang pagtawag o
o Dito mistulang kinakausap ng
pakikipagusap sa isang di-kaharap, o
manunulat ang tauhang pinagagalaw
panawagan sa isang bagay, kaisipan o
niya sa kuwento.
taong pumanaw na bagamat wala ay
o Gumagamit ng panghalip na ka o
ipinalalagay na naroroon at
ikaw.
nakauunawa.

TEKSTONG NARATIBO IKATLONG PANAUHAN

o Ang mga pangyayari sa pananaw na
Pagsasalaysay o pagkukwento ng mga ito ay isinalaysay ng isang taong
pangyayari sa isang tao o mga tauhan, walang relasyon sa tauhan. -Ang
nangyari sa isang lugar at panahon o sa isang panghalip na ginagamit niya sa
tagpuan nang may maayos na pagkakasunod- pagsasalaysay ay siya.
sunod.
Maaaring totoo o likhang-isip lamang.
 KOMBINASYONG PANANAW O PANINGIN
o Dito ay hindi lang iisa ang
tagapagsalaysay kaya’t iba’t ibang
pananaw o paningin ang nagagamit sa
pagsasalaysay.
PARAAN NG PAGPAPAHAYAG NG DIYALOGO,
SALOOBIN O DAMDAMIN SA TEKSTONG
NARATIBO
DIREKTA O TUWIRANG PAGPAPAHAYAG
o Ang tauhan ay direkta o tuwirang
nagsasaad o nagsasabi ng kanyang
diyalogo,saloobin, o damdamin.
o Ginagamitan ng panipi.
DI DIREKTA O DI TUWIRANG
PAGPAPAHAYAG
o Ang tagapagsalaysay ang naglalahad
sa sinasabi, iniisip o nararamdaman
ng tauhan sa ganitong uri ng
pagpapahayag.
o Hindi na ito ginagamitan ng panipi.
ELEMENTO NG TEKSTONG NARATIBO
TAUHAN
o EKSPOSITORI
 tagapagsalasay ang
magpapakilala o
maglalarawan sa pagkatao ng
tauhan.
o DRAMATIKO
 kusang mabubunyag ang
karakter dahil sa kanyang
pagkilos o pagpapahayag.
TAGPUAN AT PANAHON
o Tumutukoy hindi lang sa lugar kung
saan naganap ang mga pangyayari sa
akda kundi gayon din sa panahon
(oras, petsa, taon).
BANGHAY
o Maayos na daloy o pagkakasunod-
sunod ng mga pangyayari upang
mabigyang linaw ang temang taglay
ng akda.
PAKSA O TEMA
o Ito ang sentral na ideya kung saan
umiikot ang mga pangyayari sa
tesktong naratibo
SULIRANIN O TUNGGALIAN
o Pinakamadramang tagpo sa kwento at
inaasahang may maidudulot na
mahalagang pagbabago patungo sa
pagtatapos.
DIYALOGO O DAYALOGO
o Kapag nagsalita ang tauhan sa
kwento,siya ay nagiging totoong tao.
Ginagamit ito upang maging
makatotohanan ang mga pangyayari.
o Hindi lahat ng pagsasalaysay ay
kailangang may diyalogo.
ANG KARANIWANG TAUHAN SA MGA AKDANG
NARATIBO AY ANG SUMUSUNOD:
Pangunahing Tauhan
Katunggaliang Tauhan
Kasamang Tauhan
DALAWANG URI NG TAUHAN SA TEKSTONG
NARATIBO AYON KAY E.M FORSTER
Tauhang Bilog (Round Character)
Tauhang Lapad (Flat Character)
KARANIWANG BANGHAY O BALANGKAS NG ISANG
NARATIBO
Introduksiyon
Suliranin
Saglit na kasiglahan
Kasukdulan
Kakalasan
Wakas
ANACHRONY
Mga pagsasalaysay na hindi nakaayos sa
tamang pagkakasunodsunod.
URI NG ANACHRONY
ANALEPSIS (FLASHBACK)
o Dito ipinapasok ang mga
pangyayaring naganap sa nakalipas o
nakaraan.
PROLEPSIS (FLASH-FORWARD)
o Dito nama’y ipinapasok ang mga
pangyayaring magaganap pa lang sa
hinaharap.
ELLIPSIS
o May mga puwang o patlang sa
pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari na magpapakitang may
bahagi sa pagsasalaysay na tinanggal
o hindi isinama.
TEKSTONG PERSUWEYSIB
Nakabatay sa opinion
Walang pagsasaalangalang sa kasalungat na
pananaw
Nanghihkayat sa pamamagitan ng ethos,logos
at pathos
Nakabatay sa emosyon
Naglalayong hikayatin ang mambabasa na
paniwalaan ang opinyon o posisyon ng may-
akda.
Naglalaman ito ng problema o isyu.
Ang mga halimbawa nito ay: adbertisment,
sanaysay, editoryal at mga brochure.
Nais ng may-akda na gumawa ng aksyon ang
mga mambabasa para sa kanyang paniniwala.
Gumagamit ng apelang etikal, emosyonal at
lohikal.
Nakatuon ito sa personal na paniniwala ng
may-akda.
Subhektibo ang tono nito.
Malayang naipahahayag ng may-akda ang
kanyang damdamin at pagkiling.
Sumasagot sa tanong na “Ano ang gusto mong
sangayunan o gawin ng iyong mambabasa?”
MGA URI NG APELA
ETHOS (ETIKAL)
o Tumutukoy sa kredibilidad ng isang
manunulat. Dapat makumbinsi ng
isang manunulat ang mambabasa na
siya ay may malawak na kaalaman at
karanasan tungkol sa kanyang
isinusulat.
LOGOS (LOHIKAL)
o Tumutukoy sa gamit ng lohika.
PATHOS (EMOSYONAL)
o Tumutukoy ito sa gamit ng emosyon o
damdamin.
MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG
TEKSTONG PERSUWEYSIB
Ano ang iyong layunin sa pagsulat?
Sino ang iyong mambabasa o tiyak na babasa
nito?
Ano ang istruktura o nilalaman ng aking
isusulat?
ANO ANG IYONG LAYUNIN SA PAGSULAT?
Sa simula pa lang ay maging malinaw na sa
diwang nais palutangin.
SINO ANG IYONG MAMBABASA O TIYAK NA
BABASA NITO?
Angkop ang mga salitang gagamitin sa tiyak
na mambabasa.
Magbigay ng mga impormasyon na
makahihikayat sa interes at damdamin ng
mambabasa
ANO ANG ISTRUKTURA O NILALAMAN NG AKING
ISUSULAT?
Simula
Gitna
Wakas
TEKSTONG ARGUMENTATIBO
Nakabatay sa mga totoong ebidensya.
May pagsasaalang-alang sa kasalungat na
pananaw.
Nakabatay sa katwiran at mga patunay na
inilatag.
Nakabatay sa lohika.
Naglalayong mapatunayan ang katotohanan
ng ipinahahayag sa pamamagitan ng
ebidensya at lohika.
Nakatuon sa pagbibigay ngsapat at matibay
na paliwanag upang mahikayat ang
mambabasa o tagapakinig.
Layunin nitong magbigay-halaga sa mga
kaisipang may kaugnayan sa paksa.
Ang tanong na “BAKIT?” ang karaniwang
daan upang mangatwiran o magpaliwanag.
Halimbawa: Tesis, Posisyong papel, Editoryal,
Petisyon at Talumpati
MGA DAPAT ISAALANG-ALANG
Alamin kung anong paksa ang
nangangailangan ng pangangatwiran .
Suriin ang proposisyon o panig upang
makapaghain ng mabubuti at matitibay na ng
argumento .
Pag-aralan ang paraan ng pangangatwiran.
BAHAGI NG TEKSTONG ARGUMENTATIBO
Simula
Gitna
Wakas
URI NG LIHIS NA PANGANGATWIRAN
ARGUMENTUM AD HOMINEM
(ARGUMENTO LABAN SA KARAKTER)
o Nawawalan ng katotohanan ang
argumento dahil ang pinagtutuunan
ay hindi isyu kundi kredibilidad ng
taong kausap.
ARGUMENTUM AD BACULUM
(PAGGAMIT NG PUWERSA O PANANAKOT)
o Hinihikayat na gawin ang isang bagay
sa pamamagitan ng pananakot o
puwersahan.
ARGUMENTUM AD MISERICORDIAM
(PAGHINGI NG AWA O SIMPATYA)
o Ang panganagtwiran ay hindi
nakasalalay sa katatagan ng
argumento kundi sa awa at simpatya
ng kausap.
ARGUMENTUM AD NUMERAM
(BATAY SA DAMI NG NANINIWALA SA
ARGUMENTO)
o Ang paninindigan ng isang argumento
ay batay sa dami ng naniniwala.
CUM HOC ERGO PROPTER HOC
(BATAY SA PAGKAKAUGNAY NG
DALAWANG PANGYAYARI)
o Batay sa sabay na pangyayari; ang isa
ay dapat dahilan ng isa o may
ugnayang sanhi o bunga agad ang
dalawang pangyayaring ito.
PADALOS-DALOS NA PAGLALAHAT
(HASTY GENERALIZATION)
o Paggawa ng panlahatang pahayag o
kongklusyon batay sa iilang patunay o
katibayang may kinikilingan.
Bumubuo ng argumento nang walang
gaanong batayan.
TEKSTONG PROSIDYURAL
Kilala sa tawag na tekstong pamproseso.
Tumutukoy sa wastong pagkakasunod-sunod
sa pagsasagawa ng bagay.
Nagpapaliwanag kung paano ang paggawa ng
isang bagay.
Layunin nitong ipabatid ang hakbang na
kailangang isagawa.
URI NG PROSESO
Direktib
Impormatib
HAKBANG SA PAGSULAT NG TEKSTONG
PROSIDYURAL
Isulat nang malinaw at direkta ang
pangunahing ideya at kahalagahan ng
prosesong ilalahad.
Ilista ang lahat ng hakbang. Siguruduhing
malinaw ito.
Tiyakin ang wastong pagkakasunod-sunod.
Gumamit ng mga salitang transisyonal. (una,
ikalawa, susunod, pagkatapos)
Mahalagang tapusin ito sa hanggang tatlong
pangungusap bilang kongklusyon.