PENILAIAN BERASASKAN SEKOLAH (PBS)

UNIT 10

6.0 Sinopsis
Tajuk-tajuk dalam modul ini merangkumi konsep, ciri, dan jenis PBS yang dilaksanakan di
sekolah. Kaedah permarkahan dan pembinaan rubrik dalam melaksanakan PBS serta
pelaporan juga dibincangkan bagi menjelaskan secara keseluruhan PBS dan peranannya
dalam sistem pendidikan di negara kita. PBS ini dilaksanakan oleh guru-guru mata pelajaran
secara berterusan dalam proses pengajaran dan pembelajaran bagi mengukur perubahan
penguasaan, kemahiran, sahsiah dan kompetensi diri.

6.1 Hasil Pembelajaran

Setelah selesai membaca bab ini, diharap anda dapat:

1. Menerangkan konsep,ciri dan jenis pentaksiran berasaskan sekolah.

2. Menjelaskan kaedah pemarkahan dan rubrik
3. Menganalisis proses dan kaedah pelaksanaan pentaksiran berasaskan sekolah

6.2 Kerangka konsep tajuk-tajuk bab ini

Pentaksiran
Berasakan Sekolah
(PBS)

Kaedah Pemarkahan
Pelaksanaan
Konsep, Ciri dan Jenis dan Rubrik

Pelaporan dan
perekodan

AKADEMIK BUKAN
AKADEMIK

Pentaksiran Aktiviti
Jasmani & Kokurikulum
Pentaksiran Pentaksiran Pentaksiran ( PAJK)
Pusat Sekolah Psikometrik

28
6.5 Kaedah Pelaporan

Pelaporan ialah proses guru menentukan tahap penguasaan murid dalam

mata pelajaran yang diajar berdasarkan deskriptor yang terdapat dalam dokumen
standard prestasi. Pelaporan boleh dilakukan secara formatif dan sumatif.
i. Pelaporan Perkembangan Pembelajaran Murid melaporkan
perkembangan murid dalam pembelajaran berdasarkan pentaksiran
secara formatif.
ii. Pelaporan Pencapaian Murid melaporkan pencapaian murid dalam
pembelajaran berdasarkan pentaksiran secara sumatif

Renungan:
Bagaimana PBS dapat mengukur pencapaian dan penguasaan pelajar
secara holistik.

6.6 Pentaksiran Bilik Darjah

Pentaksiran Bilik Darjah (PBD) merupakan pentaksiran yang berterusan dalam sesi
pengajaran dan pembelajaran bagi mendapatkan maklumat tentang perkembangan,
kemajuan, kebolehan dan pencapaian murid di sekolah. PBD berlaku secara formatif dan
sumatif, sebagai pembelajaran, untuk pembelajaran dan tentang pembelajaran.
Pentaksiran Sekolah telah dikenali sebagai Pentaksiran Bilik Darjah (PBD) mulai
diperkenalkan pada hujung tahun 2016. PBD mengekalkan semua konsep Pentaksiran
Sekolah dan melibatkan penentuan tahap penguasaan murid dalam setiap mata pelajaran
yang dipelajarinya sepanjang tahun.
Tahap penguasaan ini dinyatakan dalam Standard Prestasi seperti terdapat dalam
Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran (DSKP) semua mata pelajaran di bawah
Kurikulum Standard Prasekolah Kebangsaan (KSPK), Kurikulum Standard Sekolah Rendah
(KSSR), Kurikulum Standard Kelas Peralihan (KSPK) dan Kurikulum Standard Sekolah
Menengah (KSSM).
Selain daripada Standard Prestasi, Standard Kandungan dan Standard
Pembelajaran juga dirujuk dalam pelaksanaan Pentaksiran Bilik Darjah.

6.6.1 Maksud Pentaksiran Bilik Darjah

Pentaksiran Bilik Darjah (PBD) merupakan proses yang berterusan dalam sesi
pengajaran dan pembelajaran (PdP) bagi mendapatkan maklumat tentang perkembangan,

29
kemajuan, kebolehan dan penguasaan murid terhadap matlamat kurikulum yang
dihasratkan. Proses PBD melibatkan proses mengumpul dan menganalisis maklumat serta
membuat refleksi yang berterusan terhadap PdP dalam membuat pertimbangan secara
konsisten ke arah menambah baik PdP tersebut.
Pelaksanaan PBD yang betul akan memberi gambaran yang jelas tentang
penguasaan murid terhadap Standard Pembelajaran yang ditetapkan dalam kurikulum.
Semua maklumat yang diperoleh dari pentaksiran bukanlah bertujuan untuk perbandingan
atau persaingan antara murid. Sebaliknya maklumat tersebut hendaklah digunakan untuk
membantu pihak sekolah dan ibu bapa untuk merancang tindakan susulan ke arah
menambah baik penguasaan dan pencapaian murid dalam pembelajaran mereka.

6.6.2 Objektif PBD

PBD dilaksanakan untuk mendapatkan gambaran tentang kemajuan pembelajaran
murid di samping memberi maklum balas tentang pengajaran guru.
Melalui PBD, membantu guru:
 mengesan pengetahuan sedia ada murid
 mengesan perkembangan murid secara menyeluruh
 mengenal pasti kekuatan dan kelemahan murid dalam
 mengetahui pembelajaran dari semasa ke semasa
 mengetahui keberkesanan PdP
 merancang, mengubah suai dan menambah baik kaedah PdP
 menjalankan tindakan susulan yang sesuai dengan serta merta.

Melalui PBD, murid dapat mengetahui:

 perkembangan diri dari semasa ke semasa
 kekuatan dan kelemahan dalam pembelajaran
 pencapaian pembelajaran

6.6.3 Aspek Yang Ditaksir

Berbagai-bagai aspek boleh ditaksir melalui PBD yang meliputi pelbagai kecerdasan
serta perkembangan emosi dan sahsiah murid. Aspek yang ditaksir ini termasuklah aspek
nilai dan kompetensi yang diperlukan dalam dunia masa ini, di samping perkembangan
kognitif, afektif dan psikomotor seperti dinyatakan dalam DSKP setiap mata pelajaran.
Antara contoh aspek yang ditaksir ialah:
 Pengetahuan
 Kemahiran berfikir

30
  Kemahiran berbahasa
 Kemahiran mengira
 Kemahiran belajar
 Kemahiran bersosial
 Kemahiran manipulatif
 Kemahiran amali
 Kemahiran kinestatik
 Kreativiti
 Kesihatan dan kecergasan
 Amalan nilai murni
 Sikap

6.6.4 Pelaporan PBD

Pelaporan PBD dibuat melalui templat pelaporan yang disediakan dalam fail
Microsoft Excel secara luar talian. Templat pelaporan PBD terdiri daripada lima halaman
(sheet tab) iaitu Panduan, Rekod Prestasi Murid, Laporan Murid (Individu), Data Pernyataan
Tahap Penguasaan dan Graf Pelaporan. Laporan ini boleh dicetak dan diedarkan kepada
murid dan ibu bapa bagi memaklumkan tahap penguasaan murid dalam sesuatu mata
pelajaran. Laporan ini membolehkan guru, murid dan ibu bapa mengambil tindakan susulan
yang sewajarnya bagi menambah baik PdP.

7. Kompetensi 6C

Prinsip pembelajaran abad ke-21 berteraskan kepada 4C iaitu 

Collaborative (Kolaboratif), Communication (Komunikasi), Critical Thinking (Pemikiran Kritis)
dan Creativity (Kreativiti). 4C yang dimaksudkan adalah:

7.1 C - Creativity
Dalam pengajaran dan pembelajaran guru mesti masukkan unsur kreatif pada aktiviti, kreatif
pada bahan, kreatif pada soalan, dan paling penting mampu menjana pelajar untuk menjadi
kreatif terutamanya dari segi berfikir.

7.2 C - Critical Thinking

Pengajaran dan pembelajaran perlu ada unsur yang menggalakkan pelajar berfikir secara
kritis. Ini boleh dilakukan dengan cara teknik penyoalan yang betul. Penggunaan tools

31
seperti I Think, peta minda, soalan KBAT juga mmpu menggalakkan pelajar berfikir secara
kreatif.

7.3 C - Collaboration
Pembelajaran pelajar berlangsung dengan cara berkolaborasi dengan rakan-rakan mereka
yang lain. Buat aktiviti berkumpulan atau berpasangan bagi mereka bertukar idea dan
pandangan. Banyak strategi yg boleh digunapakai seperti Gallery Walk, Think-Pair-Share
dan lain-lain.

7.4 C – Communication
Murid digalakkan untuk berkomunikasi, iaitu menggunakan apa-apa bahan dan juga
pendekatan bagi menyampaikan ilmu yang mereka faham daripada pembelajaran.
Pembentangan, penggunaan kertas mahjong, powerpoint, gambarajah dan lain-lain
membolehkan pelajar untuk berkongsi pengetahuan mereka dengan rakan-rakan yang lain.

Mengikut Program Transformasi Sekolah 2025, prinsip pembelajaran abad ke-21 yang perlu
ditekankan selaras dengan Pedagogi Terkini Pembelajaran atau lebih dikenali sebagai
Pembelajaran Bermakna yang berteraskan 6C iaitu prinsip 4C yang sedia ada ditambah
dengan 2C lagi iaitu  Character (Karakter) dan juga Citizenship (Kewarganegaraan).

7.5 C - Character 
Character adalah pelajar menggunakan ilmu atau kemahiran yang dipelajari untuk
menyelesaikan masalahnya serta tabah dalam meneruskan kelangsungan hidupnya.

7.6 C - Citizenship
Citizenship pula adalah berfikir seperti warga global, mengingati isu-isu global berdasarkan
pemahaman yang mendalam tentang nilai-nilai dan pandangan dunia yang pelbagai, dan
dengan minat serta keupayaan yang tulen untuk menyelesaikan masalah dunia nyata yang
rumit dan kompleks yang mampu memberi kesan kepada kemapanan manusia dan alam
sekitar.

Renungan:
Apa yang anda faham tentang 6C?

Latihan 1

32
1. Berikan ciri-ciri Penilaian Berasaskan Sekolah.
2. Jelaskan apa yang anda faham tentang Pentasiran Bilik Darjah.
3. Bincangkan bagaimana 6C boleh diaplikasikan dan PdP.

8. Rumusan

Tajuk ini membincangkan tentang pelaksanaan, kaedah dan tujuan pentaksiran

berasaskan sekolah dan pihak yang terlibat secara langsung dalam memberi
maklumbalas terhadap pencapaian dan penguasaan pelajar. Kaedah PBS secara tidak
langsung memberi pengiktirafan dan autonomi kepada guru untuk melaksanakan
pentaksiran formatif dan sumatif yang berasaskan sekolah.

33