You are on page 1of 39

Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

Phần 1:

Giải tích Fourier

►I. Chuỗi Fourier


II. Biến đổi Fourier

s
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

Chuỗi Fourier:
1. Khai triển chuỗi Fourier
 Khái niệm hàm tuần hoàn
 Dạng lượng giác của chuỗi Fourier
 Hàm chẵn và hàm lẽ
 Công thức lặp để tính các hệ số
 Hàm xác định trong một thời gian giới hạn
2. Dạng phức của chuỗi Fourier
3. Phổ tần số rời rạc

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

a. Hàm tuần hoàn:


Hàm f(t) gọi là hàm tuần hoàn nếu giá trị của nó
được lặp lại sau một khoảng thời gian xác định:
f(t) = f(t + T)

2
T: chu kỳ, 0 
T
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


b. Dạng lượng giác của chuỗi Fourier:
Nếu f(t) là một hàm tuần hoàn với chu kỳ T, khi đó:
a0 
f (t )     an cos n0t  bn sin n0t 
2 n 1
2
0 
T
2 d T 
an   f (t ) cos n0t dt 
T d 
 Euler fomulas
2 d T
bn   f (t ) sin n0t dt 
T d 
d: một hằng số bất kỳ, thông thường chọn d = 0 hoặc –T/2.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


Ví dụ 1.01:
  k if    t  0
f (t )  
 k if 0  t  

Dùng công thức Euler để tính an, bn:


an  0
2k
 1  cos n  
2k 
  
n
bn  1  1
n n  
4k  1 1 
f (t )   sin t  sin 3t  sin 5t  ... 
  3 5 
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


Ví dụ 1.01 (tt):
Xét các tổng riêng:
4k 4k  1 
S1  sin t ; S2   sin t  sin 3t  ;...
   3 

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


Ví dụ 1.02:
 f (t )  t if 0  t  2 
2
  f (t )     sin nt
 f (t  2 )  f (t ) n 1 n

Ví dụ 1.03:

 a0  9
3t (0  t  1)  2
f (t )   
2 
cos n  1
3
 3 (1  t  2)   an 
f (t  2)  f (t )   n 

b   3
 n n
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


Ví dụ 1.04:

 2  4
a0   0 sin t.dt  

 2  4 1
f (t )  sin t   an   sin t cos 2nt.dt  
  0  4 n 2
1
 2 
 bn   0 sin t sin 2nt.dt  0

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


c. Hàm chẵn và hàm lẽ:
Nếu f(t) là một hàm chẵn tuần hoàn với chu kỳ T:

a0 
f (t )     an cos n0t 
2 n 1
4 T /2
an   f (t ) cos n0t dt ; bn  0
T 0  2
 a0 
 f (t )  t ( 1  t  1) 
2
3
Ví dụ 1.05:  
2 
1
  4

n
f ( t 2) f ( t ) an 
1 4 
 1
n   n 
f (t )   2  2 cos n t
3  n 1 n
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


c. Hàm chẵn và hàm lẽ:
Nếu f(t) là một hàm lẽ tuần hoàn với chu kỳ T:

f (t )    bn sin n0t 
n 1

4 T /2
an  0; bn   f (t ) sin n0t dt
T 0
 f (t )  t ( 1  t  1) 2
Ví dụ 1.06:   bn   cos n
 f (t  2)  f (t ) n
 1
n 1

2
CuuDuongThanCong.com
f (t ) 

 n 1 n
sin n t
https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


d. Công thức lặp để tính các hệ số khai triển chuỗi Fourier:
m
1 1
an  
n0
b 'n 
n
J
k 1
k
sin n0t k
m
1 1
bn 
n0
a 'n 
n
J
k 1
k
cos n0t k

Trong đó:
tk: điểm gián đoạn của f(t) trong một chu kỳ [d; d + T)
Jk = f(tk+) – f(tk-): bước nhảy tại tk.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


d. Công thức lặp để tính các hệ số khai triển chuỗi Fourier:
f(t)

f(t2-)
f(a+) f(b-)

0 a t1 t2 b t
f(t1-)
f(t2+)
f(t1+)

a, t1, t2: các điểm gián đoạn của f(t) trong đoạn [a; b)

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


Ví dụ 1.07: 1;  2  t  1

 0;  1  t  0
f (t )  
 1; 0  t  1
 0; 1  t  2
f (t  4)  f (t )

Các điểm gián đoạn của f(t) trong khoảng [-2; 2):
k 1 2 3 4
tk -2 -1 0 1
Jk -1 1 1 -1
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


Ví dụ 1.07(tt):
Bởi vì f’(t) ≡ 0  a’n = b’n = 0

1 1 1 1
a0   ( 1)dt   1dt  0
2 2 2 0
2 n
an  sin
n 2
1  cos n
bn 
n

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


Ví dụ 1.08:  f (t )  t if 0  t  2

 f (t  2 )  f (t )
Trong trường hợp này, f’(t) ≡ 1  a’n = b’n = 0.

Ví dụ 1.09:  f (t )  t 2 ( 1  t  1)

 f (t  2)  f (t )
Trong ví dụ này, f(t) không có điểm gián đoạn nào,
nhưng f’(t) lại có.
a’n 0; b’n  0
f’’(t) ≡ 2  a’’n = b’’n = 0.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


e. Hàm xác định trong một khoảng giới hạn
Nếu f(t) chỉ tồn tại (khác 0) trong khoảng 0 ≤ t < , thì
rõ ràng nó không phải là hàm tuần hoàn, nên không tồn
tại chuỗi Fourier
Trong trường hợp này, chúng ta lập hàm tuần hoàn
mở rộng của f(t) để từ đó tìm chuỗi Fourier của f(t)
nhưng chỉ trong khoảng [0,  ).
i. Chuỗi toàn kỳ (chuỗi bao gồm cả thành phần cosin và
sin).
Chúng ta định nghĩa hàm tuần hòa mở rộng (t) của
f(t) như sau:
 (t )  f (t ) (0  t   )

  (t   )   (t )
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier

Hàm tuần hoàn (t) với chu kỳ  sẽ có khai triển


chuỗi Fourier, và chuỗi này sẽ bằng f(t) trong khoảng [0,
) (nếu ngoài khoảng này, f(t) không xác định, hoặc xác
định bằng 0, nhưng chuỗi vẫn tồn tại và khác 0).

Ví dụ 1.10: Tìm khai triển chuỗi Fourier toàn kỳ của:


 t (0  t  4)
f (t )  
0 esle where
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


Định nghĩa hàm tuần hoàn (t) bởi:
 (t )  f (t )  t (0  t  4)

 (t  4)   (t )


1 4 1
 (t )  2   sin n t
 n 1 n 2
4  1 1
 f (t )  t  2   sin n t (0  t  4)
 n 1 n 2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


ii. Chuỗi Fourier bán kỳ cosin và sin
Ta xác định hàm tuần hoàn mở rộng chẵn F(t) và
hàm tuần hoàn mở rộng lẽ G(t) của f(t) bởi:
  f (t ) (0  t   )   f (t ) (0  t   )
 F (t )   G(t )  
  f ( t ) (   t  0)   f ( t ) (   t  0)
 F(t  2 )  F(t ) G(t  2 )  G(t )
 

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier

 Với hàm tuần hoàn mở rộng chẵn, ta khai triển được


chuỗi Fourier bán kỳ cosin.
 Với hàm tuần hoàn mở rộng lẽ, ta khai triển được
chuỗi Fourier bán kỳ sin.

Ví dụ 1.11: Tìm khai triễn chuổi Fourier bán kỳ cosin


và chuỗi Fourier bán kỳ sin của hàm:

 t (0  t  4)
f (t )  
0 esle where

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


Chuỗi bán kỳ cosin:
Định nghĩa hàm tuần hoàn chẵn F(t) bởi:
  f (t )  t (0  t  4)
 F (t )  
  f ( t )  t ( 4  t  0)
 F(t  8)  F(t )


8 1
F (t )  2   
2 

( 1)  1 cos n t
n

n 1 ( n ) 4

8 1
 f (t )  2   
2 

( 1)  1 cos n t
n
(0  t  4)
n 1 ( n ) 4
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

1. Khai triển chuỗi Fourier


Chuỗi bán kỳ sin:
Định nghĩ hàm tuần hoàn lẽ G(t) bởi:
  f (t )  t (0  t  4)
G(t )  
  f ( t )  t ( 4  t  0)
 G(t  8)  G(t )

8 ( 1)n1

1
G(t )   sin n t
 n 1 n 4
8  ( 1)n1 1
 f (t )   sin n t (0  t  4)
CuuDuongThanCong.com
 n 1 n 4 https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

2. Chuỗi Fourier dạng phức


Từ chuỗi Fourier dạng lượng giác:
a0 
f (t )     an cos n0t  bn sin n0t  (*)
2 n 1
Thay thế:
sin n0t 
1 jn0t  jn0t
2j
e e 
; cos n0t  e
2
e 
1 jn0t  jn0t
 
Khi đó (*) trở thàn chuỗi Fourier phức:

1 d T
f (t )  ce
n 
n
jn0 t
; c n   f (t )e
T d
 jn0 t
dt ; n  0, 1, 2,...

cn còn có thể tính theo cách khác (nếu đã biết an, bn):
a0 an  jbn an  jbn
c0  ; cn  ; c n   cn*
2 2
CuuDuongThanCong.com 2 https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

2. Chuỗi Fourier dạng phức


Ví dụ 1.12: Tìm chuỗi Fourier phức:
 f (t )  t if 0  t  2

 f (t  2 )  f (t )
Giải:
1 2  jnt j
cn 
2 0  te dt  ;(n  0)
n
1 2
c0 
2 0 tdt  

j jnt
 f (t )     e
n  n
n 0
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

2. Chuỗi Fourier dạng phức


Ví dụ 1.12 (tt):
Ở ví dụ 1.02 ta đã tìm được chuỗi Fourier lượng giác:
2  
2
f (t )     sin nt  a0  2 ; an  0; bn   
n 1 n  n

cn có thể tính được từ a0, an và bn như sau:


a0
c0   
2
an  jbn j an  jbn j
for n  1, 2,...,  : cn   ; c n  
2 n 2 n
j
 for n  1, 2, 3,... : cn 
CuuDuongThanCong.com
n https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

2. Chuỗi Fourier dạng phức


Ví dụ 1.13:
 f (t )  t 2 ( 1  t  1)

 f (t  2)  f (t )

2 
1 (n  0)
1 1 2  jn t 2
cn   t e
n
dt 
2 1
 n 
1 1 2 1
c0   t dt 
2 1 3
 1
n

1 2
 f (t )   2
3 

n  n 2
e jn t

n 0
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

2. Chuỗi Fourier dạng phức


Ví dụ 1.13(tt):
Ở ví dụ 1.05 ta đã tính được dạng lượng giác:
 n
2 
1 
2 4
1 4   1  a0  3 ; an 
n

f (t )   2  2 cos n t ; 
3  n 1 n
 n  
 b  0 
 n 
cn có thể tính từ a0, an và bn như sau:
an  jbn 2  1
n

for n  1, 2,...,  : cn    c n
 n 
2
2

2  1
n
a0 1
 for n  1, 2, 3,... : cn  ; c0  
 n 
2
CuuDuongThanCong.com
2 3
https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

2. Chuỗi Fourier dạng phức


Ví dụ 1.14:
1
f (t )  cos t (   t   ); f (t  2 )  f (t )
2

1 
1  jnt 1  j
t
 j
t
  jnt
cn  
2 
cos t.e dt 
2  
4  
e  e  e dt
2 2


2  1 2  1
n 1 n 1

cn   f (t )   e jnt
 4n  1 
2
CuuDuongThanCong.com
 n   4n2  1  
https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

3. Phổ tần số rời rạc


Dạng sóng hài của chuỗi Fourier:

f (t )  A0   An cos  n0t   n  Chuỗi Fourier cosin
n 1

f (t )  A0   An sin  n0t   n  Chuỗi Fourier sin
n 1

Trong đó:
a0
A0  ; An  an2  bn2 : Biên độ của sóng hài bậc n
2
 bn   an 
 n  tan    ;  n  tan    : Pha của sóng hài
1 1

 an   bn  bậc n
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

3. Phổ tần số rời rạc


Phổ tần số rời rạc thực:
Với chuỗi Fourier cosin, ta có phổ như sau:

Đối với chuỗi Fourier sin: αn được thay bởi βn

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

3. Phổ tần số rời rạc


Phổ tần số rời rạc phức:
Sử dụng chuỗi Fourier dạng phức:

f (t )   cn e jn0t
n 1
j
Biến đổi các hệ số về dạng: cn  cn e n (n  0; 1; 2;...)
 |cn|: biên độ
 φn: pha (argument)

Bởi vì |cn| = |c-n| nên phổ biên độ sẽ đối xứng qua trục
tung.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

3. Phổ tần số rời rạc


Phổ tần số rời rạc phức:

Phổ biên độ phức

Phổ pha phức

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

3. Phổ tần số rời rạc


Ví dụ 1.15:
f (t )  2t (0  t  2); f (t  2)  f (t )
Chuỗi Fourier phức của f(t):
n 
2 j jn t
f (t )  2   e
n  n
Từ đó xác định: n 0

 2 / n (n  1, 2, 3,...)
cn  
2 / n (n  1, 2, 3,...)
  / 2 (n  1, 2, 3,...)
n  arg cn  
 / 2 (n  1, 2, 3,...)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

3. Phổ tần số rời rạc


Ví dụ 1.15 (tt):

Phổ biên độ phức

Phổ pha phức

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

3. Phổ tần số rời rạc


Ví dụ 1.15 (tt):
Chuỗi Fourier lượng giác của f(t):

4
f (t )  2   sin n t
n 1 n

Biến đổi về dạng sóng hài sin:

f (t )  2  sin  t     sin  2 t    
4 4
 2
sin  3 t     sin  4 t    ...
4 4

3 4
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

3. Phổ tần số rời rạc


Ví dụ 1.15 (tt):

Phổ tần số rời rạc thực (ứng với chuỗi


Fourier sóng hài sin)

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

3. Phổ tần số rời rạc


Ví dụ 1.15 (cont):
Quay lại chuỗi Fourier lượng giác của f(t):

4
f (t )  2   sin n t
n 1 n

Biến đổi về dạng sóng hài cosin:

 4  4  
f (t )  2  cos   t    cos  2 t   
  2  2  2
4   4  
 cos  3 t    cos  4 t   ...
3  2  4  2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

3. Phổ tần số rời rạc


Ví dụ 1.15 (tt):

Phổ tần số rời rạc thực (ứng với chuỗi


Fourier sóng hài cosin)

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Created and edited by: Nguyen Phuoc Bao Duy

Historical Note: Charles Fourier


François Marie Charles Fourier
Born: 7 April 1772
Besançon, France
Died: 10 October 1837 (aged 65)
Paris, France

Fourier was a French


philosopher. Some of Fourier's
social and moral views, held to be
radical in his lifetime, have become
mainstream thinking in modern
society. Fourier is, for instance,
credited with having originated the
word feminism in 1837.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

You might also like