KUHA O SHOTS

Lahat ng mga elemento ng isang pelikula ay pinag-iisipan nang maigi ng

isang tagalikha nito. Ang kaalaman sa “wika” ng pelikula ay pangunahin lalong
lalo na sa isang manunulat. Naging pangangailangan ito ng isang manunulat sa
pagbuo ng kanyang istorya sapagkat bibigyan buhay ito sa pinilakang tabing.
Ibig sabihin, dapat isaalang-alang din ng manunulat ang galaw at kuha ng
kamera sa pagsasapelikula ng kanyang nilikhang akda.
Ang pagkilos o paggalaw na nakunan ng kamera mula sa pag-andar
hanggang sa paghinto ay tinatawag na kuha o shot. Ang iba’t ibang uri ng kuha o
shot ng kamera sa eksena ay naktutulong upang lubusan madarama ng
manonood ang damdaming taglay sa mga eksena ng pelikula na higit na
kailangan maunawaan ng isang manonood. Kaya mahalaga na mapagplanuhan
sa kung anong uri ng kuha o shot ang angkop sa bawat eksena ng pelikula para sa
ikadadali ng pag-unawa at pagpapakahulugan ng mga manonood sa bawat
eksena. Maaari ring magbago ang punto de vista ng isang istorya sa
pamamagitan ng kuha o shot sa mga eksena ng isang pelikula. Natutulungan ng
mga tiyak na kuha o shot ang lubusang pag-unawa ng mga manonood sa taglay
na paningin at damdamin sa isang pelikula.
May iba’t ibang uri ng kuha o shot na kailangan maunawaan ng isang
manonood. Sinoman ang nagnanais na magsuri ng isang pelikula ay kailangan
pag-aralan ang mga termino sa kuha o shot tulad ng master shot at cover shot.
Ang master shot ay kinapapalooban ng kabuuang kuha ng mga eksena sa
isang pelikula. Ito ay serye ng mga magkakaugnay na kuha na bumubuo sa isang
episodyo ng isang pelikula (Webster, 1997). Habang ang cover shot ay maikling
kuha na nagbibigay ng kaukulang dramatikong at makahulugang detalye sa
bawat sandali. Kinapapalooban ito ng close-up, medium shot, tracking shot, at
long shot.
Ang close-up shot ay ang kuha kung saan ang distansya sa pagitan ng
tauhan at ng kamera ay maliliit lamang. Ginagamit ito upang ipakita ang
damdamin ng artista sa isang eksena sa pelikula. Ito rin ang paraan ng direktor
para ipakita sa manonood ang mga detalyeng nais niyang pagtuunan ng pansin.
Ang kuha ring ito ay nakakatipid ng ibang pangangailangang pamproduksyon
sapagkat kaunting ilaw, kaunting galaw lamang ng mga artista. Ibig sabihin, hindi
ganoon ka komplikado ang gagawing paghahanda gamit ang close-up shot.
Tinatawag din na medium shot ang kuha ng pangunahing bagay o tauhan
ay pantay sa taas nito o mula sa baywang pataas. Layunin nitong ipakita ang
postura at pakikitungo ng isang artista kaugnay sa ibang artista. Ginagamit din
ang kuhang ito sa pagpapakita ng mga serye ng mga diyalogo mula sa isang
eksena kung saan makatutulong sa mga manonood na maunawaan ang kumpas
at galaw ng mga karakter mula sa isang pelikula.
Samantala, ang tracking shot naman ay tumutukoy sa kuha ng kamera na
sumusunod sa mga galaw ng karaker o bagay sa isang eksena. Maaaring ang
galaw ng kamera ay paharap, patalikod o sa magkabilang gilid. Ipinapakita ng
direktor ang pagsunod ng lahat ng detalye na kasama sa eksena para mabisang
nitong maipakita sa mga manonood.
Ipinapakita ng kuha ng long shot ang pangunahing lugar o tauhan na may
malayong agwat mula sa kamera gaya ng tore, simbahan, o tulay. Maaari rin
ipakita nito ang kalipunan ng mga bagay tulad ng magkakadikit na mga tahanan.
Ginagamit ang long shot bilang establishing shot o pagpapakita ng lunan ng
isang pelikula (Evasco, E. et al., 2011).
 Ayon kay Evasco, E. et al., 2011, ang bawat kuha ay may kahulugan.
Kailangang pag-isipan ng manunuri ang dahilan kung bakit kumukuha ng
halimbawa ng close-up shot ng isang bagahe o ang dalawang taong nag-uusap, o
dili kaya’y tracking shot ng kabundukan. Binibigyan ng pagkakataon ng direktor
ang kanyang manonood na mag-isip at kung bakit ito ginagawa at kung paano
pinatitingkad ang karakterisasyon at banghay ng pelikula. Esensyal na makita sa
pagsusuri ang damdaming namumuo sa manonood habang pinapanood ang
pelikula sapagkat maaaring mailabas ng manonood ang kanyang emosyon
habang pinapanood niya ito.

ANGGULO
Sa panonood ng pelikula, nakakaapekto sa pananaw ng manonood ang
kuha ng kamera sa pagsasabuhay ng artista sa kanyang karakter. Nakakatulong
ang tamang anggulo sa bawat eksena ng mga artista sa pag-unawa sa daloy ng
istorya ng isang pelikula. Kaya kadalasan isinasagawa ng direktor ng pelikula ang
pamimili ng iba’t ibang anggulo ng kanyang kukuhanan para mapalitaw ang
tamang timpla sa bawat eksena nito. Sa pamamagitan ng pagsaalang-alang sa
tamang kuha ng anggulo mas mabibigyan ng pagkakataon ang mga manonood
na unawain ang kabuuang produksyon nito.
May limang (5) pangunahing anggulo ng kamera na isinasagawa sa
pagkuha ng mga eksena. Nalalaman ang mga anggulong ito batay sa
pinaglalagyan ng kamera habang isinasagawa ang pagkuha ng mga eksena.
Minsan kailangan gamitin sa pagkuha ng eksena ang Bird’s-Eye View
upang maipakita ang kabuuang kuha ng eksena. Sa anggulong ito, inilalagay ang
kamera sa bandang itaas ng artista habang isinasagawa ang eksena at nakatutok
ito sa artista hanggang sa ibaba. Ang ganitong uri ng anggulo sa pagkuha ng
eksena ay kalimitang ginagamit ng isang direktor sa pagkuha ng mga kaukulang
dramatikong diin sa karakter o eksena. Sa panimula ng pelikulang Regeneration
(1997), isang birds’s-eye shot ang ginamit ng direktor para maipakita ang
sagupaang nangyari sa Unang Digmaang Pandaigdig. Naipakita sa anggulong
iyon ang walang awa at di makataong pagpatay ng mga kalaban sa mga sundalo
sa naturang pelikula.
Ang High Angle ay kuha mula sa itaas kung saan nagpapakita ng kahinaan
at kawalang kapangyarihan sa paglalapat ng mood, setting at effects ng tauhan.
Ang anggulong ito ay simbolikong ginamit ng direktor para sa mga karakter na
hindi gaano mahalaga sa isang eksena kaya nagmumukhang maliit ang isang
karakter. Sa eksena sa pelikulang Avenger, isang magandang halimbawa ng High
angle na kuha nina Thor at Captain America na siyang ginamit ng direktor para
magmukhang mahina ang dalawang super hero sa pagpapatuloy ng kanilang
pakikipaglaban na tila may iba na namang silang pupuksain na kalaban na hindi
maubos-ubos. Ang ganun damdamin ay matagumpay na napadarama sa mga
manonood dahil sa tamang pagkakuha ng anggulo.
Pinakapayak na anggulo na napapanood sa isang pelikula ay tinatawag na
Eye-Level. Ang anggulong ito ay isang “personal view” na tila pagkakuha sa
karakter ng eksena ay parang sa tunay. Hindi ito makabagdamdaming kuha
ngunit nagagamit pa rin ito sa paglalarawan at pagpapaliwanag sa pag-unlad ng
banghay ng pelikula. Itinuturing din ang anggulong ito na “personal view” dahil
kapantay lang nito ang taas ng pinaglalagyan ng kamera sa mga nagsisiganap sa
mga eksena.
 Ang low angle ay ginagamit sa mga eksenang nagpapakita ng katapangan
at kapangyarihan sa isang pelikula. Inilalagay rin ang kamera nito sa ibaba ng
linya ng mata ng artista at nakatuon ito pataas. Kaya sa isang eksena na
paghaharap ng mayaman at mahirap inilalagay ang kamera sa baba at itinuton
ito sa artistang mayaman para bigyan puwang ang kanyang estado na
ipinapakita ang kanyang kapangyarihan laban sa mahirap na karakter na
nakatuon naman ang kamera sa ibaba.
Ang literal na pagtingala sa kuwadro ng kamera o pagtungo sa ibaba ng
kamera ay tinatawag Oblique Angle. Ang ganitong anggulo ay ginagamit ng
direktor sa pagkuha ng mahahalagang eksena kaugnay sa kanyang pelikula.

MUSIKA
Malaki ang papel na ginagampanan ng musika sa pelikula na hindi
maipaghihiwalay ang dalawa. Mas pinatitingkad, mas pinadadama at mas
pinapaganda ng musika ang pelikula sapagkat kung wala ito ay maaaring lalabas
na hindi natural, malungkot at walang buhay ang isang pelikula. Taglay ng
musika ang sari-saring papel na ginagampanan sa pelikula na mahalaga sa
emosyonal na aspeto ng pelikula o maaaring isang malaking tulong ito sa
paglinang ng nasabing kwento. Napakamahalaga ang musika na aspetong
isinaalang-alang ng mga manggagawa ng pelikula kabilang ang direktor at
prodyuser. Naniniwala sila na ang reaksyon ng mga manonood ay hindi lamang
nakukuha sa mga paraan katulad ng takot, lungkot at ligaya kundi sa
pamamagitan din ng pagpapadanas ng isang pelikula sa mga manonood, ang
tinatawag musika. Bunga nito ang paglahok ng musika sa pelikula ay masusing
pinag-iisipan kaya kabilang ang musika sa kinikilala sa tuwing mayroong
pagpaparangal sa pelikula.

HALAGA NG MUSIKAL NA ISKOR

Karaniwan may mga pagkakataon na sa ating panonood ay hindi natin

masyadong pinahahalagahan ang musika sapagkat nakatuon lamang tayo sa
mga nagsisipagganap o sa mismong kwento ng pelikula. Karaniwan sa mga
manonood ay hindi ito napapansin. Magkagayunpaman, hindi ito
nangangahulugan na walang itong malaking kontribusyon sa pelikula. Sa
katunayan, malaking ang naiaambag ng musika sa kung paano tayo tumutugon o
sa ating mismong pagdanas ng pelikula. Natatamo ito sa paraang, napapatatag
ang emosyong isinasaad sa mga imaheng nakikita, pinasisigla nito ang ating
imahinasyon at ekspresibong emosyon na hindi naipararating sa mga purong
imahe lamang.

Bunga na rin ng kanyang kahalagahan sa pelikula at ang magiging

reaksyon natin bilang manonood, nagiging palasak na rin ang ating katawagan
dito bilang kaligirang musika (background music). Hindi dapat namamaliit ang
musika sa usaping pelikula. Maituturing ang katawagang background music
bilang isang misnomer sapagkat mayroon integral na tungkuling ang musika sa
pelikula. Sa halip ituring ang musika bilang pantulong o katuwang ng pelikula.
Sa aklat ni Bogss (2008), pinaliwanag niya ang dalawang pananaw ng
wastong antas ng subordinasyon. Ang tradisyonal na pananaw at modernong
pananaw. Sa paniniwala ng tradisyonal, ang musika ng mahusay na pelikula ay
nagtatanghal ng barayting tungkulin na ginagawa nito tayong hindi konsyus sa
kanyang presensya. Sa ibang pahayag, kung hindi natin namamalayan ang
nasabing musika ay maituturing bilang isang mabuting iskor. Kaya sasabihin na
hindi dapat napakamaganda ang musika sapagkat maaaaring maagaw nito ang
atensyon ng mga manonood.
Samantala, taliwas sa sinundang paniniwala. Ang modernong paniniwala
naman ay nagsasabi na hindi lamang ang musika naghahangad sa ating konsyus
na atensyon kundi kailangang dominahin din nito ang piktyur na nakikita iskrin.
Kailangan lamang ay napapanatili nito ang kanyang halagang pagkakaugnay sa
biswal, dramatiko at ritmong elemento ng pelikula sa pangkalahatan.
Parehong ang modernon at tradisyonal na pananaw ay nagkakatagpo sa
isang esensyal nap unto: ang musika na nakakaagaw ng pansin na
naisasakripisyo ng ang pelikula ay hindi maituturing na epektibo. Ang isang
mainam na iskor ng musika ay isang signipikant na estrutural na element,
nagsasagawa ng isang mabuting tungkulin sa isang maayos na pagkakaugnay na
paraan.

MGA TUNGKULIN NG MUSIKAL ISKOR

Dalawa ang pangkalahatang pangunahin ng musika, ang pagbuo ng
estruktural na mga ritmo at ang pagganahin ang ating emosyonal na pagtugon,
parehong ang mga ito ay nagpapataas at nagpapalakas ng epekto ng imaheng
nakikita natin sa iskrin.

Ang musikal iskor ay bumubuo ng estruktural na ritmo parehong sa

pelikula bilang pangkalahatan at sa bawat eksena sa pamamagitan ng
pagdebelop ng takbo sa naaayon hanggang sa paggalaw ng bawat kuha at ang
takbo ng mismong pag-iedit. Samantalang ang iskor ng pelikula ay gumaganap
bilang pamuno at nagdaragdag ng naratibo at dramatikong estruktura na
nagpapagana sa ating emosyonal na pagtugon na kahanay sa bawat indibidwal
na sekwens at sa mismong pelikula bilang kabuuan. Ang damdamin ay nabubuo
sa epektibong paggamit ng musika, samantalang ang musikal iskor naman ay
nagiging mainam na repleksyon sa mga emosyonal na patern at humuhubog sa
kabuuan ng pelikula.

Ang musika ng pelikula ay nahahati sa dalawa. Ang mickey mousing na

teknik na halaw sa animasyon. Ito ay tumpak, kinalkyula na musika at kilos.
Ang ritmo ng musika ay kapareho sa natural na ritmo sa mga gumagalaw na mga
bagay sa iskrin. Samantala ang pangkalahatang iskor (generalized score) naman
ay walang paghahangad na magkapareho sa musika at sa pangkalahatang
emosyonal na kapaligiran at damadamin ng sekwens o sa pelikulang bilang
kabuuan.

ANG TUNOG
Maituturing ang tunog bilang makapangyarihang teknik sa paggawa ng
pelikula. Katulad ng musika bilang pambihirang apinidad sa pelikula, ang tunog
din may mahalagang papel na ginagampanan sa pagbuo ng pelikula. Hindi
matatawaran ang naiambag nito kahit sa paggawa ng silent film noon mga taong
1926. Ang mga silent film noon ay sinasamahan ng mga tunog mula sa piyano,
organ, ensemble o orkestrang musika. Sa paglipas ng panahon, marami na rin
ang nadiskubre na higit pang makakatulong sa pagdebelop ng isang pelikula
katulad ng pagrerekord ng mga diyaogo at mga tunog (sound effects) ay
pinatunayan na naman nito ang kanyang ambag bilang epektibong katuwang sa
pagpapalabas ng emosyon at ritmong itinataglay sa mga imahe. Bunga nito ay
hindi maikakaila na ang tunog ay nakapagdaragdag ng antas kahulugan at
nagbibigay ng emosyonal na estimulo na mas higit pang nagbibigay ng
intensidad sa karanasan ng manonood.
Dahil sa nakatuon ang ating kamalayan sa mismong pelikula lalong lalo na
sa kwento, ay naisasantabi natin ang malikhaing aspeto ng tunog, musika o
soundtracks. Ang mga ito ay pinag-iisipan din kaya mahalagang bilang isang
manonood ay sinusuri ang mga ito, ang impormasyong kanyang ibinabahagi sa
mismong eksena at kanya mismo komplekadong mga teknik bilang pagpapasigla
sa damdamin. Sa kasalukuyan, ang isang tagadesinyo ng tunog (sound designer)
ay maaari ng makapagrekord, maghalo (mix), magsala (filter), pahinain
(modulate), palakasin (amplify), at maghudyat (cue up) ng mga tunog kung
kinakailangan. Maaaring ang tunog na ito ay nairekord mula sa totoong buhay o
di naman kaya ay mga inipon nila mula sa mga pananaliksik sa internet. Mula sa
mga pag-awit ng mga ibon, pagtunog ng mga doorbell, tunog ng mga kuliglig sa
gabing payapa, pagtahol ng mga aso, hanggang sa mga pagputok ng baril, ang
mga ito ay naggagamit para sa isang tiyak na eksena para sa pagkokonvey ng
isang partikular na emosyon o kahulugan.

NAKIKITA AT DI-NAKIKITANG TUNOG

Sa mga nabanggit, sinasabing ang tunog at imahe ay kailangang

magklumentaryo sa bawat isa. Ibig sabihin mayroong sinkronisasyon ang isang
nairekord na tunog mula sa biswal na imahe ng iskrin. Ang nakikita ng mga
manonood sa iskrin ay may taguring nagsasalitang mga larawan (talking
pictures), dito mas napapamangha ang mga tao mula sa mga salitang lumalabas.
Ang pagkapit ng mga tunog na nagiging pantulong sa pagpapadama ng
emosyon sa mga manonood sa pagkakataong iyon na nanggagaling sa mismong
mga imahe ng iskrin. Ito ay tinatawag na nakikitang tunog (visible sounds).

Taliwas naman sa nakikita ang hindi nakikitang tunog (invisible sound). Ito
ang tunog na nagmumula sa isang bagay o pinagmulan na hindi nakikita sa iskrin.
Ginagamit ito para mas palawigin pa ang dimensyon ng pelikula labas sa nakikita
sa iskrin sa pagtatamo ng higit pang dramatiko epekto. Nagiging tungkulin ang
mataas na eskpresibo o simbolikong paraan bilang mga malayang imahe.
Patunay ito na sa totoong buhay ay marami sa ating mga tunog ngayon ang hindi
nakikita, sapagkat hindi naman kinakailangan na alamin pa kung saan ito
nanggagaling o imposibleng mahanap pa ang kanyang pinanggagalingan. Sa
madaling salita ang mga manggagawa ng pelikula ay gumagamit ng mga tunog
hiwalay sa elemento ng pagkukuwento na may kakayahang maglalahad ng
impormasyon saganang sarili. Kung napapakinggan natin ang mga kalampag ng
mga kubyertos at plato kahit ang eksena naman ay nakatuon sa mga taong nag-
uusap sa sala ay maaaring nagpapahiwatig na mayroong naghahanda o
kumakain sa kusina.

PAG-IILAW (LIGHTING)
 Kung ikaw ay kukuha ng video sa pamamagitan ng iyong cellphone o
kamera, hindi mo na inisip ang manipulahin ang pag-iilaw. Ang modernong
digital na pagkuha ay makaprodyus ng malinaw na imahe sa maliwanag o
madilim na mga sitwasyon, at para sa maraming pakay, ang mahalaga sa lahat
ay malinaw ang paksa.

Sa artistikong pag-iilaw ng paglikha ng pelikula ay higit lamang sa

pananglaw na nagpapahintulot sa atin na makita ang aksyon. Ang maliwa-
liwanag at madilim-dilim na lugar sa loob ng kwadro ay tumutulong likhain ang
kabuuang komposisyon ng bawat shot at gabayan ang ating atensyon tungo sa
tiyak na mga bagay at kilos. Ang liwanag ng inilawang mantsa ay guguhit sa
ating mata tungo sa isang susing galaw, habang ang isang aninag ay naikukubi
ang detalye o lumikha ng pananabik tungkol sa anumang maaaring naroon. Ang
pag-iilaw ay nakapagsasasabi ng mga kayarian: ang kurba ng isang mukha, ang
butil ng isang piraso ng kahoy, ang guhit ng sapot ng gagamba, ang kinang ng
isang hiyas at iba pa.

Highlights at mga Anino (Highlights and shadows). Ang pag-iilaw ay humuhulma

ng mga bagay pamamagitan ng paglikha ng highlights at mga anino. Ang isang
highlight ay isang tapal ng kamangha-manghang liwanag sa ibabaw. Ang
highlights ay nagbibigay ng mahalagang hudyat sa tekstura ng ibabaw. Kung
ang ibabaw ay makinis, gaya ng salamin o or krom, ang highlights ay
magsisilbing sinag o kislap; ang isang magaspang o maligasgas na ibabaw, tulad
ng isang maligasgas na batong nakaharap, nagbubunga nang higit na makalat ng
highlights. Ang mga anino halos gayundin, nagpapahintulot sa mga bagay na
magkaroon ng porsyon sa dilim (tinatawag na pagtatabing) o patunguhin ang
mga anino papunta sa ibang bagay.

Direction. Ang direksyon ng pag-iilaw sa isang shot ay tumutukoy sa daan ng

ilaw mula sa pinagmulan ng pinagmumulan ng bagay na may ilaw. Para sa
kaginhawahan, maaari naming makilala sa mga frontal lighting, sidelighting,
backlighting, underlighting, and top lighting.

Frontal lighting ay nakilala ito sa pamamagitan ng pagkahilig upang maalis

ang mga anino.

Backlighting, sa pangalan pa lamang, nagmumungkahi itong ang ilaw ay

nagmumula sa likod ng paksa. Ang ilaw ay maaaring iposisyon sa maraming
angulo: mataas sa itaas ng figura, sa iba't ibang mga anggulo sa gilid, itinuturo
tuwid ng kamera, o galing sa ilaim o ibaba. Ginamit nang walang iba pang mga
pinagkukunan ng liwanag, ang backlighting ay may gawi na lumikha ng silweta
(ang madilim na hugis at balangkas ng isang tao o isang bagay na nakikita laban
sa isang mas magaan na bakgrawn, lalo na sa madilim na liwanag). Kasama ang
higit pang mga pangharap na pinagmumulan ng liwanag, ang pamamaraan ay
maaaring lumikha ng isang banayad na tabas. Ang paggamit ng ilaw na ito ay
tinatawag na gilid ng ilaw o rim na ilaw.

Underlighting, nagpapahiwatig na ang liwanag ay nagmumula sa ibaba ng

paksa. Dahil ang underlighting ay may posibilidad na papangitin ang mga
tampok, ito ay madalas na ginagamit upang lumikha ng mga dramatikong
panginginig sa epektong katakot-takot, ngunit maaaring ipahiwatig lamang nito
ang isang makatotohanang pinagmulan ng liwanag, tulad ng isang tsiminea, o
plaslayt. Gaya ng nakagawian, ang isang partikular na pamamaraan ay maaaring
gumana nang iba ayon sa konteksto.

Top lighting, ang spotlight ay kumikinang mula sa halos direkta sa itaas ng

mukha. Ang itaas na ilaw ay lumilikha ng isang kaakit-akit na imahe. “Ito ay
isang bagay ng pagiging totoo - lahat ng bagay ay hindi nakikita sa lahat ng
oras”.

Ang pag-iilaw sa pinagmulan ay may kalidad, at may direksyon. Maaari rin itong
makilala sa pinagmulan nito. Sa paggawa ng isang dokumentaryo, ang
filmmaker ay maaaring obligado na mag-shoot na may anumang liwanag ay
magagamit. Gayunman, karamihan sa mga kathang-isip na mga pelikula ay
gumagamit ng mga karagdagang pinagkukunan ng liwanag upang makakuha ng
higit na kontrol sa mga hitsura ng mga imahe. Kadalasan ang mga table lamp at
streetlight na iyong nakikita sa isang set ay hindi malakas o iba't-ibang sapat
upang lumikha ng isang malakas na imahe. Gayunpaman, ang filmmaker ay
kadalasang lumikha ng isang disenyo ng ilaw na tila pare-pareho sa mga
mapagkukunan sa tagpuan. Ang mga huwaran ng pag-iilaw ay nagayak ng
nakikitang pinagkukunan.

Ang mga direktor at mga maninekreto (cinematographers) ng

pagmamanipula sa pag-iilaw ng tanawin ay kadalasang nagpapasiya sa dalawang
pangunahing pinagmumulan: isang mahalagang liwanag (key light) at liwanag na
punan (fill light). Ang pangunahing ilaw (key light) ay ang pangunahing
mapagkukunan, na nagbibigay ng pinakamaliwanag na pag-iilaw at paghahagis
ng pinakamatibay na anino. Ang pangunahing ilaw ay ang pinaka-direktang
liwanag, at karaniwang ito ay iminungkahi ng isang pinagkukunan ng ilaw sa
tagpuan. Ang isang ilaw na punan ay isang mas malalim na pag-iilaw na
"pumupuno sa," paglambot o pag-aalis ng mga anino na itinatapon ng susi na
ilaw (key light). Sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng susi (key) at punan (fill),
at sa pamamagitan ng pagdaragdag ng iba pang mga mapagkukunan, ang ilaw
ay maaaring kontrolado ng lubos na eksakto.
Dalawang Tuntunin ay tumutukoy sa iba't ibang intensidad ng pag-iilaw:
1. Ang mababa na susi sa pag-iilaw (low-key lighting) ay naglalagay ng
karamihan sa hanay sa anino; ilang mga highlight lamang ang tumutukoy
sa paksa. Ang uri ng pag-iilaw ay nagpapataas ng pag-aalinlangan at
lumilikha ng isang madilim na kalooban; kaya, ito ay ginagamit sa misteryo
at panginginig sa takot na mga pelikula.

2. Ang mataas na susi sa pag-iilaw (High-key lighting), sa kabaligtaran, ay

nagreresulta sa mas maraming liwanag na lugar kaysa sa mga anino, at
ang mga paksa ay nakikita sa gitna ng grays sa higlights, na may mas
kaunting kaibahan. Ang mataas na susi sa pag-iilaw (high-key lighting) ay
angkop para sa komik at liwanag na moods, tulad ng sa isang musikal. Sa
pangkalahatan, ang mga eksena sa mataas na kaibahan, na may malawak
na pagkakaiba sa pagitan ng liwanag at madilim na mga lugar, ay lumikha
ng mas makapangyarihan at dramatikong mga imahe kaysa sa mga eksena
na pantay-pantay na naiilawan.
 Ang direksyon ng liwanag ay gumaganap din ng isang mahalagang papel
sa paglikha ng isang epektibong biswal na imahe. Halimbawa, ang epekto na
ginawa ng pantay sa ibabaw na pag-iilaw (flat overhead lighting) ay ganap na
naiiba mula sa epekto ng malakas na ilaw sa gilid mula sa antas ng sahig. Ang
backlighting at front lighting ay lumikha din ng iba't ibang epekto.
Mga Gabay na Tanong sa Pagsusuri ng Pag-iilaw

1. Ang pag-iilaw ba ay ng pelikula sa kabuuan ay a. tuwiran. marahas, at

matapang; b. Kainaman o katamtaman at balanse; c. Malamlam at
malaganap? Ang mataas o mababang susing pag-iilaw ba ay namamayani
o nangingibabaw?Paano ang desisyon nga pag-iilaw umaakma sa kuwento
ng pelikula?

2. Naging artipisyal ba ang pag-iilaw mula sa simula hanggang sa

katapusan, mula sa mga lugar saan walang makitang pagkukunan ng ilaw, o
naging likas ang pagmumula nito sa pinagkukunang nakita o iminungkahi sa
tabing?

3. Paano nakaaambag ang pag-iilaw sa kabuuang emosyonal na saloobin o

himig ng pelikula?

TAGPUAN (SETTING)

KAHULUGAN NG TAGPUAN
Ang tagpuan ay ang panahon at oras kung kailan at saan ang kuwento ng pelikula
nagaganap. Bagama’t ang tagpuan ay kalimitang nakikitang walang silbi o
nakaligtaan, ito ay isang mahalagang kasangkapan o elemento sa anumang
kuwento at gumagawang isang mahalagang kontribusyon sa tema o sa
kabuuang epekto ng isang pelikula. Nang dahil sa kompleks na pag-uugnayan ng
tagpuan sa iba pang elemento ng kuwento – banghay, tauhan, tema, tunggalian,
simbolismo – ang epekto ng tagpuan sa kuwentong isinalaysay ay kailangang
sinuring mabuti maigi. At dahil sa kanyang kahalagahang biswal na gampanin,
kailangang maisaalan-alang na isang makapangyarihang elementong
pangsinema sa kanyang sariling kakanyahan.

KAHALAGAHAN NG TAGPUAN

Mahalaga ang tagpuan sa estorya ng isang pelikula. Sa panunuri, nararapat

lamang mabatid kung saan naganap ang madudulang tagpo ng buhay na inilahad
sa pelikula. Kailangan ding mabatid kung paano inilarawan ng filmaker ang
tagpuan, ang kabutihan nito sa akda at kung ito ba ay nakalilikha ng isang
kapaligiran.

Mahalagang mabatid ng mga manunuri ang kaligirang panlipunan sa

panahong nalikha ang pelikula. Kung ang tagpuan ay sa lunsod, mahalagang
makita ang kaligiran tulad ng: a.) ang pamamaraan ng pamumuhay ng
mayyaman at mahihirap; b) ang kaugaliang umiiral sa mga tao; c) at ang
kagandahan at kapangitan ng buhay sa lunsod.
Mula pa noong unang kapanahunan pa ng sinema, ang mga kritiko at manonood
ay naunawaang ang tagpuan ay may aktibong papel sa sinema kay sa
karaniwang papel nito sa teatro.

Ayon kay Andre Bazin:

Ang indibidwal ay napakahalaga sa teatro. Ang dula (drama) sa eskrin ay

maaaring magaganap kahit walang mga aktor. Ang humahambalos na pinto,
ang dahon sa pag-ihip ng hangin, ang paghampas ng alon sa dalampasigan ay
nakapagpapatingkad ng isang dramatikong epekto. Iilan sa mga obra maestrang
pelikula ay gumagamit ng tao bilang aksesori, tulad ng ekstra, o bilang
pampaganada ng kalikasan, kung saan itiuturing na tunay na pangunahing
tauhan o karakter.

Sa pagsisiyasat ng tagpuan kung may kaugnayan ito sa kuwento, mahalagang

isaalang-alang ang epekto ng apat na mga salik na ito bilang kabuuan

1. Temporal na Salik. Ang panahon kung kailan nagaganap ang kuwento

sa pelikula.
2. Heograpikong Salik. Ang pisikal na lokasyon at ang kanyang
katangian, kabilang ang tipo ng kalupaan, klima, dami ng populasyon
(ang kanyang biswal at sikolohikal na impak), at anumang iabng pisikal
na salik ng lokalidad na maaaring nagkakaroon ng epekto sa mga
tauhan ng kuwento at ang kanilang mga aksyon.
3. Sosyal na Estruktura at Ekonomikong Salik
 4. Kustombre, moral na kaugalian at mga koda ng kaasalan

Ang bawat salik ay may mahalagang epekto sa mga suliranin, mga tungalian at
katangian ng mga tauhan at kailangang isaalanag-alang bilang integral na bahagi
ng banghay ng kuwento o tema.

PAPEL O TUNGKULIN NG TAGPUAN SA PELIKULA

Tagpuan Bilang Determiner ng Tauhan. Ang apat na aspeto ng tagpuan na

nakalista sa itaas ay mahalaga upang unawain ang natauralistik na
interpretasyon ng ginagampanang papel ng tagpuan. Ang interpretasyong ito ay
nakabatay sa paniniwala na ang ating katangian, kapalaran, at tadhana ay
naipakilala sa pamamagitan ng mga lakas sa labas ng ating sarili, na maaaring
tayo ay wala kung ihahambing sa mga produkto ng ating minana at kapaligiran,
at na ang kalayaan ng pagpili ay isang ilusyon lamang. Samakatuwid, sa
pamamagitan ng pagsasaalang-alang ng kapaligiran , may makabuluhang
puwersang tagahubog o maging isang dominanting tagapagtimpi, ang
interpretasyong ito ang pumupuwersa sa atin upang isaalang-alang kung paano
ang kapaligiran ay humubog sa mga tauahan kung ano sila – sa ibang salita, kung
paano ang kalikasan ng tauhan ay diniktahan ng mga salik tulad ng kanilang
panahon ng kasaysayan, ang patikular na lugar sa Sanlibutan na kanilang
pinanahanan, ang kanilang lugar sa sosyal at eonomikong estruktura, at ang
kustom, moral na saloobin, alituntunin ng pag-uugali na ipinataw sa kanila ng
lipunan o sosyedad. Ang mga kapaligirang salik na ito ay maaaring
mapanghikayat na sila’y nagsilbing bagay na mas mahalaga kaysa kaligiran para
sa banghay ng pelikula.

Sa ilang pagkakataon ang kapaligiran ay gumaganap bilang antagonista sa

banghay. Ang protagonista ay maaaring makipagbuno laban sa pwersang
pangkapaligirang nagdidiin sa kanila, nagsusumikap upang ipahayag ang
kalayaang pumili o tumakas s bitag. Kaya, ang marubdob na konsiderasyon ng
kalupitan, kapabayaan o kawang-malasakit, o makapangyaring lakas ng
kapaligiran ay kalimitang isang susi upang maunawaan ang tauhan at ang
kanyang suliranin.

Tagpuan bilang Repleksyon ng Karakter (Setting as Reflection of

Character). Ang kapaligiran kung saan nakatira ang isang tao ay nagpapakita sa
mga manonood ng hudyat upang maunawaan ang papel na kanyang
ginagampanan sa pelikula. Ito’y totoo lalong-lalo na sa aspeto ng kanyang
kapaligiran kung saan ang isang indibidwal ang may hawak. Ang isang bahay ay
halimbawa ng mahusay na indikasyon ng katauhan ng tauhan. Ang tagapanood
ay kailangang malay sa mga interaksyon sa pagitan ng kapaligiran at tauhan,
kung ang tagpuan ba ay tagahubog ng tauhan o isa lamang repleksyon nito.

Tagpuan Para sa Anyo ng Katotohanan (Setting for Verisimilitude). Ito

ay binibigyang kahulugan sa pagkamakatotohanan o ang pgiging totoo.
Halimbawa ang pagkakaroon ng katotohanan sa banghay o imahe ng isang
pelikula na nakapagpapakita ng pagiging realistiko. Isa sa pinakamalinaw at
pinakanatural na tungkulin ng tagpuan ay likhain ang pagtitipon ng realidad na
nagbibigay sa manonood ng pagiging makatotohanan sa panahon at lugar at
madama ang pagiging doon. Kinikilala ng Filmmakers ang lubos na
kahalagahang ginagampanan ng isang awtentikong tagpuan sa paglikha ng
pelikulang kapani-paniwala. Samakatuwid, maaaring umabot sila ng ilang
buwan sa paghahanap ng isang akmang tagpuan at saka na pakilusin ang crew,
mga aktor, at mga ekipo libo-libong milya upang makuha ang angkop na
kaligiran para sa kuwentong tinatangkang gawan ng pelikula.

Upang makapanghikayat, kailangang maging awtentik ang napipiling

tagpuan maging sa kaliit-liitang detalye ng minuto.

Tagpuan Para sa Manipis na Biswal Impak (Setting for Sheer Visual

Impact). Ang Filmakers ay pumipil ng isang tagpuang may kakayahang
maaninag ang biswal impak. Kung ang paggawa nito ay pinapayagan sa loob ng
ipinahihintulot ng tema at pakay ng pelikula, ang filmakers ay pipili ng tagpuan
na may mataas na antas ng viswal impak o malakas ang biswal impak.

Tagpuang Lumikha ng Emosyonal na Atmospera o Kapaligiran,

Pagkakalarawan, at Biswal Impak (Setting to Create Emotional Atmosphere,
Characterization, and Visual Impact). Sa mga espesyalisadong pelikula, ang
tagpuan ay mahalaga sa paglikha ng malaganap na emosyonal na kapaligiran.
Ito’y kailangang sa mga pelikulang katatakutanat sa iilang mga piksyong agham
at pantasya.

Tagpuan Bilang Simbolo (Setting as Symbol). Ang tagpuan ng kuwento ng

isang pelikula ay maaaring nagbabadya ng malakas na simbolikong kahulugang
ginamit upang ipaglaban ito o maging kinatawan hindi lamang sa isang lokasyon
o lugar.

Mga Gabay na Tanong sa Pagsusuri ng Tagpuan sa Pelikula (Mayos, Tanawan &

Espique, 2007):

1. Paano ipinakita ng filmmaker ang tagpuan?

2. Ano-anong sangkap ang kanyang ginamit upang ipakita ito?
3. Inilarawan ba ang kaliit-liitang sulok sa kabuuan ng larawan ng pook?
4. Kapani-paniwala ba ang napiling tagpuan upang kumilos ng ganito o
ganoon ang mga tauhan sa pelikula?
5. Ano ang pinakamahalagang bagay ang ginamit ng filmmaker upang
ipakita ang tagpuan ng pelikula?
6. Angkop ba ang tagpuan sa pagkilos at paksa ng kwento sa pelikula.

MGA NARATIBONG TEKNIK NA GINAGAMIT SA PELIKULA

Sa layuning higit na maunawaan ang mensahe ng isang pelikula,

makatutulong ang pagkakaroon ng kaalaman tungkol sa mga naratibong
teknik na ginagamit sa pagbuo ng pelikula. Ang mga teknik na ito ay
makatutulong sa pagpapaliwanag sa tagpuang lugar at panahon, banghay
(plot), at tauhan.

TEKNIK KAHULUGAN HALIMBAWA

1. Backstory Mga eksena na Ang pagsasalaysay sa
pinakikita bilang panimula ng
panimula upang pelikulang The Lord
maiugnay ang of the Rings
dating pangyayari sa (trilogy)ay
kasalukuyang nagpapakita ng
magaganap. Ito ay mitolohikal/historical
madalas na na mga pangyayari
ginagamit upang na naganap sa Una at
mailahad ang Ikalawang Panahon.
tagpuan ng pelikula.
2. Cliffhanger Ang kuwento sa FPJ’s Ang
nasabing pelikula ay Probinsyano
hindi niresolba
upang ganyakin ang
mga manonood na
panoorin ang
susunod na
pangyayari/episode.
3. Deus ex machina Ito ay pagreresolba Mighty Aphrodite
(act of god) ng tunggalian sa
 pamamagitan ng
isang pangyayaring
walang kaugnayan
sa kabuuang
kuwento ng pelikula
kaya madalas ay
inuunawa bilang
kagagawan ng isang
makapangyarihang
puwersa.
4. Eucatastrophe Isang matinding Sa wakas ng The
pangyayari (climatic) Lord of the Rings,
na nagpapakita sa sapilitang nakuha ni
bida na nahaharap Gollum ang singsing
sa isang malagim na mula kay Frodo na
pangyayari na nagpapahiwatig nan
animoy sasapit sa a si Sauron ay siyang
kanyang katapusan maghahari sa Middle
subalit ito ay Earth, subalit
nagwawakas na masyadong maagang
kapaki-pakinabang natuwa si Gollum at
para sa bida. naihulog niya sa
umaapoy na lava ang
singsing. Kasabay ng
pagkawala ng
singsing ay ang
 pagkawala ng
kapangyarihan ni
Sauron na siyang
inaasam nina Frodo
at ang Fellowship of
the Ring.

5. Flashback Pangkalahatang Sa kuwentong The

tawag sa pagbabago Three Apples ng
ng sikwens batay sa Arabian Nights
panahon na matapos madiskubre
nagdadala sa mga ang bangkay ng
tauhan s mga isang babae,
naunang pangyayari. ipinakita na ang
salarin ay
nagkukuwento
tungkol sa mga
pangyayaring
naganap bago
nadiskubre ang
bangkay.
6. Flashforward Isang eksena na Sa pelikulang A
nagpapahiwatig ng Christmas carol kung
magaganap sa saan ang kaluluwa ng
 hinaharap. hinaharap ay
nagpakita kay G.
Scrooge.

7. Foreshadowing Ito ay mga Ang isang eksena na

simbolikong nagpapakita ng di-
pangyayari na kilalang lalaki na
nagmumungkahi ng nakikipag-away sa
maaring maganap sa iba dahil sa isang
susunod na eksena. babae ay naunang
ipinakita, ang
kasunod na eksena
ay nagpapakita sa
pangunahing tauhan
na sangkot sa isang
suntukan dahil sa
kanyang kasintahan.
8. Plot twist Ito ay hndi Dalawang karpintero
inaasahang ang tinutukoy na
pagbabago sa salarin sa pagpatay
direksyon o ng may-ari ng bahay
inaasahang resulta na inaayos ng mga
ng mga kaganapan karpintero.
sa pelikula. Tinutukan ito ng
mga pulis at kamag-
anak ng biktima
 subalit sa kalaunan
ay malalaman na ang
salarin pala ay ang
mismong asawa ng
may-ari ng bahay.

9. Poetic Justice Batay sa pang-uugali FPJ’s Ang

at kilos na ipinakita Probinsyano
ng tauhan, ang
kanyang kabutihan
ay gagantimpalaan o
di kaya’y ang
kanyang kasamaan
ay parurusahan.
10.Self-fulfilling Isang panghuhula Sa Harry Potter nang
Prophecy na nagkatotoo marinig ni Lord
Voldemort ang
propesiya ni Sybill
Trelawney na isang
bata ay isisilang sa
katapusan ng Hulyo
at ang mga
magulang nito ay
yaong nakipaglaban
kay Voldemort
.Diumano, ang
nasabing bata ay ang
magiging katapat ni
Voldemort. Ang
nasabing propesiya
ay nagkatotoo at
batang yaon ay si
Harry Potter.
10.Ticking clock Napipintong
scenario panganib

11. Breaking the Animoy direktang Sesame Street,

fouth wall pakikipag-usap ng Dora the Explorer
tauhan sa
 manonood.
12.Defamiliarization Pagsulat ng liham
ng tauhan tungkol sa
isang paksa na
naglalarawan ng
kanyang kagila-
gilalas na karanasan.
13. First-Person Pagkukuwento sa
Narration pamamagitan ng
pananaw ng isang
tauhan, lalo na ang
bidang tauhan.
14.Hamartia Pagkakaroon ng
kahinaan sa
katauhan ng tauhan
na naging sanhi ng
kanyang kasawian.

15.Pathetic Fallacy Ang pagpapakita ng Paggamit ng

mga pangyayari sa fireworks upang
kapaligiran o ipakita ang
anumang bagay masayang
upang ipahayag ang damdamin ng
damdamin ng tauhan, pagpapakita
tauhan. ng kulog, kidlat sa
 madilim na gabi
upang ipadama ang
matinding galit.

Kasuotan

Hindi magiging buo ang isang pelikula hanggat hindi akma ang kasuotan
ng mga magsisipagganap. Kaya malaki ang tungkulin ng isang tagadesinyo ng
kasuotan sa pagdedesisyon kung ano ang pinakamainam na kasuotan na isusuot
ng mga artista. Bago pa man ang pagbuo o magaganap ang syuting ay
mahalagang naihanda na sa kanyang kaisipan, at plano kung ano ang magiging
kaanyuan ng mga kasuotan ng mga magsisipagganap. Sa tagadesinyo nakaatang
ang responsibilidad sa pagpaplano at sa pagsasakatuparan sa mga damit na
gagamitin sa produksyon. Sa tulong nito, nabibigyan niya ng suporta hindi
lamang ang pisikal na kaanyuan kundi pati ang emosyonal na aspeto na siyang
mas lilinang pa sa pagsasakarakterisasyon ng mga tauhan.
Bukod sa tagadesinyo ng kasuotan ay isinasangguni ang mga ito sa iba
pang kabilang ng produksyon katulad ng direktor, kostyumer, hairstylist, at mga
artista. Ilalahad ng tagadisenyo ang kanyang tentatibong guhit sa tinatawag na
costume plates. Kung ano ang mapagkakasunduan ng lupon ay siyang gagamitin
sa pagsasagawa ng pelikula. Sa totoong buhay, nagsusuot tayo ng mga damit
upang proteksyunan at magmukha tayong kaaya-aya sa paningin ng iba pero sa
pelikula ay mas lalong tinutulungan nito ang isang artista na mailabas niya
mismo ang karakter sa kwento. Sa pelikulang Bituing Walang Ningning, si Laviña
Arguelles (Cherry Gil) ay gumanap bilang isang sikat na mang-aawit. Pinatingkad
ang kanyang karakter sa tulong ng mga magagandang damit na kanyang
isinisuot, mga alahas, at maayos na make-up. Samantalang, si Dorina Pineda
(Sharon Cuneta) naman ay simple lamang ang pananamit na isinusuot para
ilarawan ang kanyang karakter bilang simpleng tagahanga ng mang-aawit.
Nangangahulugang, inilalarawan ng mga kasuotan at pinagtitibay nito ang
katayuan ng mga karakter sa lipunan, pamumuhay, edad, trabaho, pinag-aralan,
at iba pa. Higit pa, nakakatulong din ang mga kasuotan na muli tayong maibalik
sa mga nakalipas na panahon ng ating kasaysayan.
Sa pelikulang Birdshot (2016), si Mendoza (John Arcilla) ay nakasuot ng
damit pampulis. Malaki ang papel na ginagampanan ng kanyang kasuotan para
mas maging kapani-paniwala siya sa kanyang karakter. Mahalaga sa isang aktor
na para mapag-iba siya sa kanyang tunay na buhay ay makadama siya ng
kaginhawaan sa kanyang isinusuot na damit. Sinasabing ang isinusuot ng isang
aktor kung halimbawa isa siyang pulis, guro, doktor, magsasaka, tambay, o
kumadrona ay natutulungan nitong magampanan niya nang maayos ang
kanyang papel. Sa mga artista mas nagkakaroon sila ng internalisasyon sa
karakter na kanilang ginagampanan kung nakikita na nila mismo ang kanilang
karakter na taglay na ang kasuotan.
Isa na siguro sa pinakamahirap na pagdaanan ng isang tagadisenyo ng
kasuotan ay kapag may kinalaman sa kasaysayan ang isang pelikulang gagawin.
Sapagkat nangangailangan ito ng masinsinang pananaliksik. Bawat detalye ay
komplimentaryo sa bawat isa at kailangang makatotohanan mula sa damit,
alahas, hairstyle, at iba pa. Tanda din maturidad ng isang aktor kung
nagsasaliksik siya sa kasaysayan ng kwento at ng kanyang mismong karakter.
Bunga naman nito, maaari naman siyang makapagbigay ng suhistiyon sa
tagadisenyo ng kasuotan para sa pagpapaunlad ng kanyang isusuot.
Ayon sa https://en.wikipedia.org/wiki/Costume_design ang mga
sumusunod ay ang karaniwang proseso sa pagdidisenyo sa kasuotan.
1. Pag-aanalisa. Ito ang unang hakbang sa pag-aanalisa ng iskrip, musikal
na komposisyon, koreograpi, at iba pa. Ang parametro ng kasuotan sa
isang palabas ay pinagtitibay at pauna ng isinasagawa ang banghay ng
kasuotan. Binabalangkas ng kasuotang banghay kung sinong karakter ang
kabilang sa eksena, kung kailan magpapalit ang mga aktor at kung ano ang
mga kasuotan ang nabanggit sa iskrip.

2. Kolaborasyong Disenyo. Ang pinakamahalagang yugto sa proseso

kung saan ang mga tagadisenyo ay makikipagtagpo sa direktor. Dapat
malinaw sa bawat isa ang direksyon ng palabas. Parehong pag-unawa ang
direktor at mga tagadisenyo kung ano ang tema ng palabas at anong
mensahe ang gusto nilang makuha ng mga manonood.

3. Pananaliksik sa Kasuotan. Kapag ang direktor at ang mga tagadisenyo

ay nasa parehong pahina, ang susunod na hakbang ng tagadisenyo ay ang
magsasagawa ng pananaliksik. Kailangan may pag-unawa siya hinggil sa
kwento, bunga nito ay mas mauunawaan niya ang mga karakter.
Nakatutulong ito para sa higit pang malawak na pananaliksik sa bawat
 karakter na pinagtitibay ang bawat personalidad sa pamamagitan ng
kanilang kasuotan.

4. Preliminaryong pagguhit ng plano at pag-lay-out ng Kulay. Kung may

sapat na kaalaman na bunga ng pananaliksik ay maaari ng
makapagdisenyo ng kasuotan sa pamamagitan ng paggawa
preliminaryong pagguhit ng plano. Matapos, ang tagadisenyo ay maaari ng
magsagawa ng detalyadong pagguhit at isipin ang mga tiyak na kasuoan
at kulay sa bawat karaker.

5. Pinal na pagguhit ng plano. Kung napagkasunduan na ng tagadisenyo

ng kasuotan at ng direktor, maaari ng isagawa ng tagadisenyo ang pinal na
pagguhit. Tinatawag itong pagsasalin (rendering) at kadalasang ipinipinta
gamit ang waterkolor o akrilik na pinta. Ang pinal na pagguhit ay
nagpapakita kung ano ang magiging anyo ng karakter at ang magiging
kulay ng kanyang kasuotan.

Samantala, mayroon namang apat na pagpipilian kung saan kukuha ng

kasuotan ang tagadisenyo. Ito ay maaaring sa paghahanap sa mga
tindahan ng mga kasuotan o kostyum, magrenta, bumili, o maaaring
magpaggawa (made to order).

MAKE-UP
 Mahalalaga ang make-up para sa karakter ng isang artista sa isang
pelikula. Sa tulong naman ng make-up ay mas lumalabas ang inaasahang hitsura
ng isang aktor batay sa kanyang karakter. Kung naging palasak ang paggamit ng
make-up sa teatro katulad ng Kabuki ng mga Hapones na eksaheradong pagmi-
make-up ang isinasagawa gayundin naman sa pelikula. Nagagawa ng make-up
na maitransporma ng isang aktor ang kanilang sarili sa ibang bersyon na kaiba sa
kanyang pagkatao.
Nabanggit ni Downs, et al. (2013) sa kanyang aklat na sa kanluran,
nahahati sa dalawang kategorya ang paglalagay ng meyk-ap.
1. Tuwirang make-up (Straight make-up). Hindi nito binabago ang hitsura
ng aktor sa halip ginagawa lamang nito ang mukha ng aktor na higit pang
tatlong dimensional samakatuwid mas nagiging maliwang siya sa
manonood. Minsan ang gumagawa nito ay maaaring ang mismong artista
lamang sa kanyang sarili.

2. Karakter na make-up (Character make-up). Pagnanais naman ito na

mabago ang hitsura ng isang aktor, halimbawa, pagdaragdag ng kulay-abo
(gray) sa buhok, at kulubot sa pagnanais na magmukhang matanda ang
isang aktor. Upang magmukhang mas epektibong may-edad, kailangan
din ng aktor na magsuot ng balbas o peluka.

Ang make-up ay napakakailangan din upang mapatingkad ang

ekspresibong kalidad ng mukha ng isang aktor. Sa pelikula, mas nakikita nang
malapitan ang mukha lalo pa’t naka-close up ito sa kamera. Mahalagang maitago
sa mata ng mga manonood ang anumang hindi dapat makita nila. Kabilang sa
dapat na maitago kung hindi naman kailangan sa eksena ay ang peklat, kulubot,
at paglaylay (sagging) ng balat sa mukha. Naggawang mabago ng isang make-up
artist ang anumang nais niya sa aktor. Asahan na ang aktor mababae man o
malalake ay parehong maaaring gumamit ng make-up.