1.

Hidroliza etilnitrobenzoata hidroksidnim ionima:

NO2C6H4COOC2H5 + OH- → NO2C6H4COO- + C2H5OH
Izvodi se na 15°C u šaržnom reaktoru pri čemu su početne koncentracije oba reaktanta jednake i
iznose 0.05 mol/l. Dobiveni su sljedeći eksperimentalni podaci:

t [s] 120 180 240 330 530 600

% hidroliziranog 32.95 41.75 48.80 58.05 69.00 70.40

Odrediti jednačinu za brzinu ove reakcije:

a) integralnom metodom,
b) diferencijalnom metodom (linearnom ili nelinearnom regresijom).

a) integralna metoda

Pretpostavlja se red reakcije 2 i koristi se sljedeća jednačina:

𝑋𝐴
= 𝐶𝐴0 ∙ 𝑘 ∙ 𝑡
(1 − 𝑋𝐴 )
𝑋
U Polymath-u se prave kolone t, XA, B=(1−𝑋𝐴
𝐴)
Zavisna varijabla je B, dok je nezavisna varijabla t.

Upisati izraz za brzinu:

𝑑𝐶𝐴
−𝑟𝐴 = − = 𝑘 ∙ 𝐶𝐴𝑛 ∙ 𝐶𝐵𝑛
𝑑𝑡

b) diferencijalna metoda (linearna regresija)

𝑑𝐶𝐴
− = 𝑘 ∙ 𝐶𝐴𝑛
𝑑𝑡
𝑑𝐶𝐴
𝑙𝑜𝑔 (− ) = 𝑙𝑜𝑔(𝑘) + 𝑛 ∙ 𝑙𝑜𝑔(𝐶𝐴 )
𝑑𝑡
CA = f(t) – polinom 4-tog reda

CA = a0 + a1*t + a2*t^2 + a3*t^3 + a4*t^4

𝑑𝐶𝐴
− = −(a0 + a1 ∗ t + a2 ∗ t2 + a3 ∗ t3 + a4 ∗ t4 ) =
𝑑𝑡
−(0 + a1 + 2 ∗ a2 ∗ t + 3 ∗ a3 ∗ t 2 + 4 ∗ a4 ∗ t 3 )

𝑑𝐶𝐴
𝑙𝑜𝑔 (− ) = 𝑙𝑜𝑔(𝑘) + 𝑛 ∙ 𝑙𝑜𝑔(𝐶𝐴 )
𝑑𝑡
dC
Zavisna varijabla: log (− dtA )
Nezavisna varijabla: log(CA )

Dopuniti izraz za brzinu reakcije:

𝑑𝐶𝐴
−𝑟𝐴 = − = 𝑘 ∙ 𝐶𝐴𝑛 ∙ 𝐶𝐵𝑛 =
𝑑𝑡
 b) diferencijalna metoda (nelinearna regresija)

U dijelu nelinearne regresije upisati:

𝑑𝐶𝐴
− = 𝑘 ∙ 𝐶𝐴𝑛
𝑑𝑡
Upisati početne pretpostavke za k i n.

Dopuniti izraz za brzinu reakcije:

𝑑𝐶𝐴
−𝑟𝐴 = − = 𝑘 ∙ 𝐶𝐴𝑛 ∙ 𝐶𝐵𝑛 =
𝑑𝑡

2. Reakcija konverzije terc-butil bromida (TBB) do terc-butil alkohola (TBA) u otapalu (90% aceton i
10% voda) istražena je na temperaturi 25ºC u laboratorijskom šaržnom reaktoru sa konstantnim
volumenom. Dobiveni kinetički rezultati prikazani su u donjoj tablici (t – vrijeme, CTBB –
koncentracija terc-butil bromida):

t [h] 3.15 4.1 6.2 8.2 10.0 13.5 18.3 26.0 30.8
CTBB [mol/l] 0.0896 0.0859 0.0776 0.0701 0.0639 0.0529 0.0353 0.0270 0.0207

Eksperiment je započeo sa koncentracijom terc-butil bromida od 0.1039 mol/l.

Integralnom metodom odrediti jednačinu za brzinu ove reakcije. Rezultat provjeriti diferencijalnom
metodom (linearna i nelinearna regresija).

Pretpostavka prvog reda reakcije. Koriste se sljedeća jednačina:

𝐶𝐴
−𝑙𝑛 =𝑘∙𝑡
𝐶𝐴0
𝐶
Zavisna varijabla: −𝑙𝑛 𝐶 𝐴
𝐴0
Nezavisna varijabla: t

Rješenje:

𝑑𝐶𝐴 𝑚𝑜𝑙
−𝑟𝐴 = − = 𝑘 ∙ 𝐶𝐴 = 0.0525396 ∙ 𝐶𝐴 ( )
𝑑𝑡 𝑙∙ℎ

3. Reakcija dimerizacije trifluorohloretena u plinovitoj fazi može se predstaviti sljedećom

stehiometrijskom jednačinom:
2C2F3Cl→ C4F6Cl2
Podaci o ukupnom pritisku sistema u funkciji vremena dobiveni su istraživanjem ove reakcije u
šaržnom reaktoru sa konstantnim volumenom na temperaturi 440ºC:

t [s] 0 100 200 300 400 500

P [kPa] 82.7 71.1 64.0 60.4 56.7 54.8

Integralnom metodom odrediti jednačinu za brzinu ove reakcije u kPa/s. Kolika je vrijednost konstante
brzine reakcije ako se brzina izrazi u mol/(l·s)?
Pretpostavljamo reakciju drugog reda i koristimo sljedeću jednačinu:

1 1
= +𝑘∙𝑡
𝑝𝐴 𝑝𝐴0

Na ulazu imamo samo reaktant A, pa je parcijalni pritisak reaktanta na početku reakcije jednak
ukupnom pritisku sistema (pA0 = P0 = 82.7 kPa)
𝑎
𝑝𝐴 = 𝑝𝐴0 − ∙ (𝑃 − 𝑃0 )
𝛿

pA0 = P0
𝑎
𝑝𝐴 = 𝑝𝐴0 − ∙ (𝑃 − 𝑝𝐴0 )
𝛿
2
𝑝𝐴 = 82.7 − ∙ (𝑃 − 82.7)
−1

𝑝𝐴 = 82.7 + 2 ∙ (𝑃 − 82.7) = 82.7 + 2 ∙ 𝑃 − 165.4

𝑝𝐴 = 2 ∙ 𝑃 − 82.7

Zavsina varijabla: 1/pA

Nezavisna varijabla: t

Dopuniti izraze za brzinu:

𝑑𝑝
−𝑟𝐴 = − 𝑑𝑡𝐴 = 𝑘 ∙ 𝑝𝐴𝑛 (kPa/s)
i
𝑑𝐶
−𝑟𝐴 = − 𝐴 = 𝑘 ∙ 𝐶𝐴𝑛 (mol/(l·s))
𝑑𝑡

4. Kinetika reakcije između etil litija i etil jodida:

C2H5Li + C2H5I → 2C2H5 + LiI

2C2H5 → butan, etan i eten

istražena je u šaržnom reaktoru sa konstantnim volumenom na temperaturi 20°C. Eksperiment je

izveden sa početnim koncentracijama etil litija i etil jodida od 2 i 1 mol/l, pri čemu su dati rezultati za
koncentraciju litij jodida CLiI:

t [s] 600 1200 1800 2400 3000

CLiI [mol/l] 0.167 0.306 0.412 0.498 0.569

Integralnom metodom odrediti jednačinu za brzinu ove reakcije.

𝑑𝐶𝐴
Rješenje: −𝑟𝐴 = − 𝑑𝑡
= 1.679 ∙ 10−4 ∙ 𝐶𝐴 ∙ 𝐶𝐵