RAZDVAJANJE FAZA

Pripremio: Varga Ištvan

HEMIJSKO-PREHRAMBENA SREDNJA ŠKOLA
ČOKA
varga.i@neobee.net
• Pojam faze:
Faza je jednorodna homogena sredina
koju od druge homogene sredine razdvaja
određena površina (granična površina).

 Ako jedan materijalni sistem sastoji se od

dve ili više faza, onda je on nehomogen.
 Nehomogeni sistemi

Tečan Gasovit

Suspenzija Dim

Emulzija Magla

Pena
 Nastajanje nehomogenih sistema
 Nastaju prirodnim i industrijskim
procesima.
 Nekada se javljaju kao nepoželjan, a
češće kao neophodan sastavni deo
proizvodnje.
Uzroci nastajanja:
 Mehaničke operacije;
 Toplotne operacije;
 Difuzione operacije i hemijski i biološki
procesi.
 Razdvajanje nehomogenih sistema
 Metode razdvajanja zavise od sastava
faza i prirode nehomogenog sistema.
Pri izboru načina razdvajanja treba uzeti u
obzir i fizička i hemijska svojstva faza.
Sve metode razdvajanja mogu se podeliti
u dve grupe:
TALOŽENJE
 FILTRIRANJE
 Razdvajanje faza

Taloženje Filtriranje

Gravitaciona sila Sila pritiska

Elektrostatička sila Gravitaciona sila

Centrifugalna sila Centrifugalna sila

Centrifugiranje
 Taloženje
Taloženje je operacija razdvajanja tečnih i
gasovitih suspenzija na sastavne faze, na
osnovu činjenice da dispergovana čvrsta
faza ima veću gustinu od tečnosti ili gasa
tzv. noseće faze.
Pogonska sila taloženja može da bude:
 Gravitaciona sila;
 Elektrostatička sila i
 Centrifugalna sila (centrifugalno taloženje).
Brzina taloženja [m/s] Brzina taloženja
wtaloženja

a b

0 vreme
 Do tačke “a” brzina padanja čestica
RASTE zbog gravitacionog ubrzanja.
 U tački “a” pa do tačke “b” brzina padanja
je KONSTANTNA zbog toga što sila koja
izaziva ubrzanje izjednači se sa silom
otpora trenja čestica i noseće faze. U
vremenu od tačke a-b čestice padaju
konstantnom brzinom (ova brzina se
naziva brzinom taloženja wtaloženja).
 Kada otpori zbog trenja nadvladaju
gravitacionu silu, brzina taloženja će
OPADATI (b-c).
Stoksova formula za određivanje brzine
taloženja

wtaloženja  K
d 2
 čestica   noseća faza  g m
  s 

K – konstanta koja zavisi od oblika čestica

μ – Dinamička viskoznost noseće faze [Pa s]
d - Prečnik čestice [m]
 Taložnici
Dorov zgušnjivač

Tečna
suspenzija

tečnost
Ugušćena susp.
Taložni prečistač
Centrifugalni prečistač

1 – Telo prečistača
2 – Dovodna cev
3 – Konusno dno
4 – Odvodna cev
 Filtracija
Filtracija je operacija razdvajanja čvrste
faze od tečne ili gasovite faze, na taj način
što se suspenzija dovodi na cedilo, koje
tečnost ili gas propušta, a čvrstu fazu
zadržava.
Pogonska sila filtracije je razlika pritiska
iznad p1 i ispod cedila p2.
1 – cedilo; 2 – čvrsta faza (pogača, ili talog)
 Filtri
 Na izbor filtra utiču:

1. Količina suspenzije;
2. Priroda i temperatura tečnosti ili gasa;
3. Količina taloga;
4. Vrednost taloga i tečnosti;
5. Pritisak suspenzije.
 U industriji su na upotrebi sledfeći filtri:
 Peščani filtri;
 Vakuum-filtri (nučevi i Oliver filtri);
 Filtar prese (komorne i ramske);
 Gasni filtri.
 Filtar prese

Komorna filtar-presa
Izgled članka komorne filtar-prese

7
Otvor za dovođenje
suspenzije

Izbrazdana površina

Slavina za
ispuštanje tečnosti
Ramska filtar-presa
 Oliver filtar

1 – Doboš (bubanj); 2 – Cedilo (platno); 1 – sekcija; 2 – pune letve;

3 – Korito; 4 – Osovina; 5 – Ceđenje;
3 – Cedilo; 4 – rebra.
9 – nož za struganje.
 Centrifuge
Razdvajanje faza vrši se pod dejstvom
centrifugalne sile, koja čvrste čestice taloži
na unutrašnjem plaštu obrtnog doboša.
Plašt doboša može biti i perforiran, tada
se vrši centrifugalna filtracija.
Operacija se izvodi u centrifugama, koje
mogu biti:
 Taložne i
 Potisne (filtracione) centrifuge.
 Centrifugalna sila koja se javlja pri
obrtanju mase “m” brzinom “w” :

m  w2
Fc   N
r

2r n m
w  s 
60
m  2r n 
Fc     0, 011mrn
2
 N
r  60 
Potisna centrifuga
Alfa-Lavalov separator