ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ

1. Να εντοπίσετε στις παρακάτω παραγράφους τα δομικά τους

μέρη, δηλαδή τη θεματική περίοδο, τις λεπτομέρειες και την
κατακλείδα (αν υπάρχει).

Α) Σε μερικές περιπτώσεις, ολόκληρες περιοχές της Γης κινδυνεύουν με

αφανισμό από την έλλειψη βροχών. Για παράδειγμα, η περιοχή νότια της
μεγάλης ερήμου της Σαχάρας, που λέγεται Σαχέλ (στα αραβικά σημαίνει
άκρη), εξαρτάται από τις λίγες βροχές που φέρνουν οι νότιοι υγροί άνεμοι.
Αν οι βροχές δεν φτάσουν ως εκεί, η ξηρασία προκαλεί μεγάλες
καταστροφές. Αυτό συνέβη το 1973, όταν οι χώρες του Σαχέλ (Μαλί,
Νίγηρας, Τσαντ, Μπουρκίνα Φάσο) έχασαν τα μισά σχεδόν κοπάδια των
ζώων τους από τη δίψα. Σήμερα, οι πρόσφυγες που μετακινούνται από το
ένα μέρος του Σαχέλ στο άλλο, περιμένοντας τη βροχή, ξεπερνούν τα
15.000.000.

Β) Οι Μινωίτες ανέπτυξαν πολλές μορφές τέχνης σε θαυμαστό επίπεδο. Η

μινωική τέχνη έχει ποικιλία και πρωτοτυπία. Όλα τα μινωικά έργα –αγγεία
από πηλό ή πέτρα, ειδώλια, κοσμήματα, τοιχογραφίες– έχουν κίνηση,
ζωντάνια και χάρη και δείχνουν μια προτίμηση των Μινωιτών για την
απεικόνιση της φύσης. Τα θέματα και η τεχνοτροπία τους επηρέασαν τους
γειτονικούς λαούς, ιδιαίτερα τους Κυκλαδίτες και τους Μυκηναίους.

Γ) Στα ομηρικά έπη η πολιτική αστάθεια είναι συνεχής. Οι βασιλείς είναι

πολυάριθμοι και απολύτως ανεξάρτητοι. Ο καθένας προσπαθεί να στηρίξει
τη θέση του στο πλαίσιο ενός συστήματος υπερβολικά ανταγωνιστικού και
συνεχώς πρέπει να αποδεικνύει τις ικανότητές του με κατορθώματα,
ληστρικές επιδρομές που αποφέρουν μεγάλη λεία, με γιορτές και αγώνες
ιδιαίτερα μεγαλοπρεπείς. Η κοινωνία, η ιεραρχία της οποίας στηρίζεται στην
κατανομή της λείας, κυριαρχείται από ανισότητα και η διατήρηση της
εξουσίας από τον ηγεμόνα δεν είναι ποτέ εξασφαλισμένη. Όλα αυτά τα
στοιχεία ανταποκρίνονται περισσότερο στις συνεχείς αναταράξεις που
ακολούθησαν την πτώση της μυκηναϊκής δύναμης και ταιριάζουν σε μια
κοινωνία αγροτοποιμενική που ζει από τα προϊόντα της και από τις
ληστρικές επιδρομές. Επομένως η Ιλιάδα και η Οδύσσεια περιγράφουν μια
εποχή μεταγενέστερη της μυκηναϊκής, περίπου από τον 11ο μέχρι τον 8ο
αιώνα π.Χ..

2. Στις παραγράφους που ακολουθούν, αφού εντοπίσετε τα

δομικά τους μέρη, να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο.

Α) Οι γιορτές, παναθηναϊκές και κρατικές ή ιδιωτικές και λιτές, ήταν

συνυφασμένες με την καθημερινή ζωή της Αθήνας. Η λαμπρότερη, η εορτή
της ίδιας της πόλης, ήταν τα Παναθήναια, που τελούνταν κάθε τέσσερα
χρόνια προς τιμήν της Αθηνάς. Κατά τη διάρκειά τους ξεδιπλωνόταν όλο το
μεγαλείο και η δύναμη της πόλης. Τα Μεγάλα ή «εν άστει» Διονύσια ήταν
μια πολυήμερη γιορτή προς τιμήν του Διονύσου. Τα Ανθεστήρια ήταν μία
άλλη γιορτή αφιερωμένη στον ίδιο θεό, κατά την οποία οι Αθηναίοι
δοκίμαζαν το νέο κρασί μέσα σε ατμόσφαιρα γενικής χαράς. Τέλος,
τα Ελευσίνια, γιορτή αφιερωμένη στη Δήμητρα και στην κόρη της
Περσεφόνη, εορτάζονταν στις αρχές Οκτωβρίου. Πομπή με προσκυνητές
ξεκινούσε από την Αθήνα και κατέληγε στο ιερό της Δήμητρας στην
Ελευσίνα. Εκεί τελούνταν τα Ελευσίνια μυστήρια.

Β) Η κατοικία μπορεί να φανερώνει, εξάλλου, την κοινωνική τάξη και την

οικονομική κατάσταση των ενοίκων της. Γι’ αυτό, χρησιμεύει σε ορισμένους
και ως μέσο κοινωνικής προβολής. Αποτελεί, επίσης, αντικείμενο
οικονομικής συναλλαγής, δηλαδή πουλιέται, αγοράζεται ή νοικιάζεται. Η
αγορά, η κατασκευή, ο εξοπλισμός και η διακόσμηση της κατοικίας
αποτελούν πολύ ζωτικούς κλάδους της οικονομικής ζωής. Είναι γεγονός,
επίσης, ότι οι δαπάνες για την απόκτηση ή την ενοικίαση μιας κατοικίας,
τον εξοπλισμό και τη συντήρησή της αποτελούν σημαντικότατα οικονομικά
βάρη για τον άνθρωπο και πρωταρχική φροντίδα κάθε οικογένειας. Η
κατοικία, λοιπόν, έχει οικονομική και κοινωνική διάσταση.

Γ) Στην αρχαία Ελλάδα επικρατούσε η πατριαρχική οικογένεια. Τη μεγάλη

πατριαρχική οικογένεια αποτελούσαν οι γέροντες γονείς με τους στενούς
συγγενείς, τους υπηρέτες και τους βοηθούς με τις οικογένειές τους.
Αρχηγός και υπεύθυνος για την οργάνωση και τη διαχείριση του σπιτιού
ήταν ο άνδρας. Η θέση της γυναίκας ποίκιλε ανάλογα με τον τόπο. Για
παράδειγμα, στην αρχαία Αθήνα η γυναίκα ήταν όλη τη μέρα κλεισμένη
στο σπίτι και ασχολούνταν με τις δουλειές του σπιτιού και την ανατροφή
των παιδιών. Αντίθετα, στην αρχαία Σπάρτη η γυναίκα είχε απεριόριστη
ελευθερία, τύγχανε του ίδιου σεβασμού με τον άνδρα, μορφωνόταν και
είχε γνώμη για όλα τα θέματα. Στην Κρήτη και στην Κύπρο αρχηγός της
οικογένειας ήταν η γυναίκα (μητριαρχία).

Δ) Ορισμένες παιδικές φιλίες διαρκούν μια ολόκληρη ζωή. Σε τέτοιες

μακροχρόνιες φιλίες η σχέση συμβαίνει να είναι ισότιμη και κανένας φίλος
να μην αναλαμβάνει έναν πιο σαφή ή σταθερό ρόλο. Συνήθως, οι νέοι που
συντηρούν τις φιλικές τους σχέσεις για πολύ χρόνο έχουν κοινές αξίες,
στάσεις και προσδοκίες. Η «κοινότητα» αυτή των «πιστεύω» και των
«οραμάτων» αποτελεί τον συνεκτικό ιστό της φιλίας τους. Επομένως, οι
άνθρωποι που διατηρούν μακροχρόνια φιλία σπάνια έχουν εντελώς
αντίθετους χαρακτήρες.

3. Με ποιες συνδετικές λέξεις ή φράσεις επιτυγχάνεται η

σύνδεση των νοημάτων (συνοχή) στις παρακάτω
παραγράφους;
Α) Εμείς τα παιδιά είμαστε πρόθυμοι και ανυπομονούμε για μια συνάντηση
με τη Δημοτική Aρχή, για να συζητήσουμε με το Δήμαρχο κάποιες
προτάσεις μας αλλά και τους προβληματισμούς μας. Μ’ αυτές τις προτάσεις
μας μπορεί να βοηθήσουμε στη λύση τους, που πιστεύουμε πως δεν είναι
πάρα πολύ δύσκολη. Πρώτα πρώτα, θα θέλαμε ο δρόμος γύρω από το
σχολείο μας να ήταν πιο ασφαλής για μας, με λιγότερες λακκούβες, που
γεμίζουν με βρόμικα νερά το χειμώνα, αλλά και σκουπίδια που φεύγουν
από τους σκουπιδοτενεκέδες. Ακόμα, θα ήταν χρήσιμο να υπήρχε το πρωί
και το μεσημέρι κάποιος που θα φρόντιζε, ώστε να μην κινδυνεύουμε από
τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά, που, πολλές φορές, μας αγνοούν.
Παράλληλα, ζητάμε οι τουαλέτες του σχολείου μας να είναι συνέχεια
καθαρές, για να μπορούμε να τις χρησιμοποιούμε με μεγαλύτερη ασφάλεια
για την υγεία μας. Επίσης, καλό θα ήταν, πιστεύουμε, όλες οι τάξεις του
σχολείου μας να ήταν μεγάλες, με ωραία χρώματα βαμμένες.

Β) Ο αγώνας ήταν σκληρός. Η ζέστη είχε αναγκάσει όλους τους παίκτες να

μείνουν μόνο με τα κοντά παντελονάκια τους, η σκόνη έκανε τα κορμιά και
τα πρόσωπα άσπρα, ενώ από τις γερές κόντρες όλο και κάποιος παίκτης
έπεφτε άγαρμπα στο ξερό χώμα. Μάλιστα, στο τέλος κι απ' τον καβγά που
ακολούθησε άνοιξαν και μια δυο μύτες. Νικήτρια αναδείχτηκε τελικά η δική
τους ομάδα, των Τουρκοβουνίων, με σκορ 6-4. Ο Στεφανής έβαλε τα
δυνατά του και ούτε στιγμή δε φοβήθηκε να κάνει επικίνδυνες εξόδους, να
επιχειρεί θεαματικά μπλονζόν ή να πέφτει στα πόδια των αντιπάλων. Δίκαια
λοιπόν πήρε τα «μπράβο» από τους συμπαίκτες του. Στο μεταξύ η ώρα είχε
πάει δύο, όταν τελείωσαν όλα και πήραν να κατηφορίζουν προς τα σπίτια
τους.

4. Γράψτε δυο παραγράφους με βάση τις παρακάτω θεματικές

περιόδους.

Θεματική περίοδος: Οι περισσότεροι μαθητές στο γυμνάσιο έχουν πολύ

λίγο ελεύθερο χρόνο.
Λεπτομέρειες:………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
Κατακλείδα:…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
…
Θεματική περίοδος: Στην τάξη μου διαφωνούν συχνά τα αγόρια με τα
κορίτσια.
Λεπτομέρειες:………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…
Κατακλείδα:…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
…