KABANATA VI (Ang Senaryo- namamasyal ang dalawang doctor, makakatagpo nila si

Dr. Jagor at sa kanilang pag uusap ay mababatid nitong paroroon sila

ANG PAGBABALIK SA LUPANG TINUBUAN sa Austriya para dalawin si Dr. Ferdinand Blumentritt kaya pinayuhan
Tagapagsalaysay: Erihka sila nito na magpadala muna ng telegrama bago dumalaw.)

MGA TAUHAN:
Dr. Blumentritt
Dr. Viola Eksena 2 ( Pagkikita ni Dr. Jose Rizal at Dr. Blumentritt sa
Gobernador Heneral himpilan ng mga tren)
Andrade
Guardia Civil Narrator: Mayo 13, 1887, sinalubong sila Dr. Jose Rizal ni Dr.
Padre Font Blumentritt sa himpilan ng mga tren, dala ang iginuhit sa lapis na
Del Pilar larawan ni Rizal. Tinulungan ni Dr. Blumentritt sina Rizal at Viola na
Jose Rizal- Alie
makakuha ng tirahan sa Leitmeritz Bohemia.
Dr. Jagor
Padre Faura
Mga tauhang kasama (Dr. Jose Rizal, Dr. Viola, Dr. Blumentritt at
Padre Garcia
Rosa Rosa)
Ina ni Rizal
Iba’t-ibang tauhang nabanggit (Ang Senaryo- magkikita sina Rizal at Dr. Blumentritt sa himpilan,
magkakamustahan (kung maari si Rizal ay magsasalita ng wikang
Aleman) at mag ooffer si Dr. Blumentritt na tulungan ang dalawa sa
Mga kagamitang kakailanganin
paghahanap ng bahay panuluyan at ang makukuha nilang tirahan ay
-larawan ni Rizal (Mukha ni Alie) at ni Blumentritt (Mukha ni Angel isang silid sa Otel Krebs. Matapos na makakuha ng isang silid ay
James) dadalhin ni propesor ang dalawang Pilipino sa kanyang tahanan at
-printed word ng Otel Krebs, mga pangalan ng tauhan, ipapakilala nito ang kanyang may bahay na si Rosa kay Rizal.
-sound system kung maaari, record ng liham ni Rizal kay Blumentritt Paghahanda sila ni Rosa ng lutong Austriyano na naibigan naman ni
at ng tula Rizal.)

Eksena 1 ( Pamamasyal nina Rizal sa Alemanya)

Eksena 3 (Pagsasalita ng wikang Aleman)
Narrator: Mayo 11, 1887, magkasamang namamasyal sina Dr.
Maximo Viola at Dr. Jose Rizal sa Alemanya nang makatagpo nila si
Dr. Jagor. (Ang pamamasyal ay karaniwang libangan noon sa Europa)

Mga tauhang kasama (Dr. Jose Rizal, Dr. Viola at Dr. Jagor)
Narrator: Sa paglalakbay nina Rizal sa Leitmeritz ay lagi silang
sinasamahan ni Blumentritt o Dr. Klutschak (isang pantas sa
kalikasan). Sa pagkakataong ito ay hinangaan si Rizal sa kahusayan
niyang magsalita ng Wikang Aleman na ayon sa isang alkaldeng
Aleman ay nahihigtan pa ni Rizal ang isang tunay na Aleman.
Mga tauhang kasama (Rizal, Blumentritt, Viola, Alkalde, iba pang
tao)
(Ang Senaryo- magsasalita lang si Rizal ng wikang Aleman at
ipapakita ang kanyang kahusayan rito at ang pagkahanga sa kanya ng
Alkalde.)
Narrator: Bago nila Rizal nilisan ang Leitmeritz ay iginuhit ni Rizal
ang larawan ni Blumentritt at buong katuwaang tinanggap nito ang
kanilang alalala. Dinalaw din ni Dr. Jose Rizal ang Viennaa, Roma at
iba pang lungsod sa Italya. (Magpapakita lamang ng maikling
eksena ukol sa salaysay)
Eksena 4 (Paglisan nina Rizal at Viola sa Europa)
Narrator: Mayo 16, 1887, ika- 9:45 ay tumulak sina Rizal at Viola
sakay ng tren patungong Prago. Sila’y inihatid ng buong mag-anak
nina Blumentritt at ni Propesor Klutschak sa himpilan.
Mga tauhang kasama (Rizal, Viola, Blumentritt, mga kamag-anak at
Loleng)
(Ang Senaryo- inihatid nina Blumentritt sina rizal sa tren. Nang
lumakad na ang tren, ang maliit na anak ni Blumentritt na si Loleng ay
humabol sa tabi ng kotse at ikinaway ang maliliit niyang mga kamay
sa mga kaibigang Pilipino. Isang emosyonal na paglisan ang
magaganap. xd)
Narrator: Noong Hulyo 3, 1887 ay lumulan si Rizal sa bapor sa
Marsailles, Pransya upang bumalik sa Pilipinas. Ang mga babala ng
kanyang mga kamag-anak at kaibigan ukol sa mga kapahamakang
maaaring sapitin niya sa Pilipinas ay hindi pinansin ng bayani sapagkat
nais niyang malaman ang katotohanang nagawa ng Noli Me
Tangere at iba pang sinulat niya, mabatid kung bakit si Leonor ay
hindi na sumusulat sa kanya at upang matulungan ang kanyang
mga kababayan. ( Tatlong dahilan ni Rizal sa pagbabalik sa
Pilipinas)
Eksena 5 (Pagdating ni Rizal sa Pilipinas)
Narrator: Hulyo 30, 1887 ay sinapit ni Rizal ang Saigon at lumipat sa
bapor Haipong. Pagkatapos ng limang araw ay sinapit niya ang
Maynila noong Agosto 5, 1887. Sa loob ng dalawang araw ay dinalaw
niya ang kanyang mga kaibigan sa Maynila at noong Agosto 8, 1887
ay umuwi na siya sa Calamba.
Mga tauhang kasama (Rizal, Mga kaibigan, Blumentritt)
(Ang Senaryo- pagdating ni Rizal sa Maynila at magkikita sila ng
kanyang mga kaibigan. Ang kanyang pag uwi sa Calamba at nagpadala
siya ng sulat kay Dr. Blumentritt). Habang pinapakinggan ang liham,
ditto ipapakita ang pagkikita ni Rizal at ang kanyang mga kamag-anak.
Liham ni Dr. Jose Rizal para kay Dr. Blumentritt
“Naging maligaya ang aking paglalakbay. Natagpuan ko ang
aking mga kaanak na malulusog at naguumapaw ang aming
kaligayahan sa aming muling pagkikita. Sila’y lumuha sa kaligayahan
at ako’y kailangan sumagot ng sampung libong tanong nang sabay-
sabay.”
Eksena 6 (Mga nagawa ni Rizal sa pagdating sa Pilipinas)
Narrator: Ang matagumpay na operasyon ni Rizal sa kanyang ina ay
kumalat sa buong lalawigan at siya’y tinawag na Dr. Uliman. Nagtatag
siya ng klinika sa Calamba. Ang mahihirap ay ginagamot niya nang
walang bayad ngunit maraming mayamang nagpapagamot sa kanya at
siya’y kumita ng 900.00 sa loob lamang ng ilang buwan. Siya ay
nagbukas ng bahay-palakasan (gymnasium) upang maturuan niya ang
mga kabataan ng mga larong pampalakas na natutuhan niya sa Europa.
Mga tauhang kasama (Rizal, mga bata, pasyente)
(Ang Senaryo- ipapakita ang panggagamot ni Rizal ng libre sa mga
mahihirap at sa mayayaman na mayroong bayad, tapos sa gym kung
saan nagtuturo siya sa mga bata ng mga sports na natutunan niya sa
Europa.)
Eksena 7 (Iba’t-ibang reaksyon sa kanyang pagdating)
Narrator: Ang kanyang pagdating sa Calamba ay lumikha ng iba’t-
ibang damdamin sa kanyang mga kababayan. Mayroong mga umiiwas
sa kanya sa daan ngunit palihim na dumadalaw sa kanya. Mayroong
humahanga sa kanya at mayroon rin naming natatakot sa kanyang mga
paniniwalang makapagbabago sa relihiyon, ngunit ang marami ay
matabang sa kanya.
Mga tauhang kasama (mga kapitbahay)
(Ang Senaryo- maikling senaryong magpapakita sa sinabi.)
Eksena 8 (Leonor, Nasaan na ang iyong mga liham?)
Narrator: Sa pagdating ni Rizal, ninais niyang pumunta sa Dapitan
upang makipagkita kay Leonor Rivera ngunit siya’y pinigilan ng
kanyang mga magulang sapagkat batid nila na ang ina ni Leonor ay
tutol sa pag-iibigan ng dalawa.
Mga tauhang kasama (Rizal, mga magulang)
(Ang Senaryo-magpapaalam si Rizal sa kanyang mga magulang na
pupuntahan si Leonor ngunit siya’y pinigilan ng mga ito sapagkat
batid nila na ang ina ni Leonor ay tutol sa pag-iibigan ng dalawa..)
Eksena 9 (Ang simula ng pagtugis)
Narrator: Isang araw ay tumanggap siya ng liham buhat kay
Gobernador Heneral Emilio Terrero na pumaroon siya sa Malacañang.
Si Rizal ay lumuwas ng Maynila at nakipagkita sa Gobernador
Heneral.
Senaryo
Dr. Rizal: Isang magandang araw sa inyo, Gobernador Heneral
Terrero! Bakit ninyong ninais na ako’y maparito sa Malacañang?
Gobernador Heneral: Hindi mo ba batid, ang iyong aklat ay isang
mapaghimagsik!
Dr. Rizal: Mapaghimagsik? Anong nais ninyong iparating? Batid
kong ang aking mga akda ay hindi mapaghimagsik sapagkat ang nais
ko lamang ay maging maalam ang aking mga kababayan sa aking
bayang sinilangan.
Gobernador Heneral: Kung ganun, bigyan mo ako ngayon ng isang
sipi ng iyong aklat nang sa gayon ay mapatunayang ito’y hindi
lumalabag sa tuntunin ng pamahalaan at lalong higit ng simbahan.
Dr. Rizal: Ipagpaumanhin ninyo sapagkat wala akong maibibigay na
kahit isang sipi ng aking aklat ngayon ngunit ipinapangako ko na
kapag ako’y makahanap ng isang sipi man lang ay agaran ko itong
ibibigay sa inyo.
Gobernador Heneral: Aasahan ko yan Rizal.

Eksena 10 (Paghahanap ni Rizal ng sipi)
Narrator: Nagpunta si Rizal sa kanyang mga kaibigang pari sa
Ateneo upang humingi rito ng sipi. Ngunit ayaw ipagkaloob ng mga
pari ang kanilang mg sipi
Senaryo (Pag-uusap ng pari at si Rizal)
Dr. Rizal: magandang araw mga kaibigan! Naparito ako upang
humingi man lang ng kahit isang sipi ng aking aklat na Noli Me
Tangere sapagkat kailangan ko lamang na makabigay kay Gobernador
Heneral Terrero nito.
Pari 1: Ipagpaumanhin mo kaibigan na hindi kita mabibigyan ng sipi
ng aklat. Pasensya!
Pari 2: Ako rin kaibigan, pasensya na talaga.
Dr. Rizal: Maski isang sipi lamang? Ngunit kung iyan ang inyong nais
ay wala akong magagawa. Salamat sa inyong ipinagkaloob na oras
para sa akin.
(Paalis na si Rizal nang pinuntahan siya ni Padre Faura)
Padre Faura: Kaibigan, binabalaan kita sa iyong ginagawa! Kung
hindi ka aalis sa Pilipinas ay baka mawalan ka ng ulo, at kung hindi ka
magbabago ng paniniwala ay baka di ka na makatungtong sa Ateneo.
Rizal: Padre Faura, paumanhin ngunit batid ko ang aking ginagawa.
Padre Faura: Ngunit binabalaan kita Rizal.
Narrator: Ang sinabing ito ni Padre Faura ay nagkatotoo sapagkat
hindi na muling nakabalik si Rizal sa Ateneo.
Pagkatapos makakuha si Rizal ng isang lumang sipi ng Noli sa
isa sa kanyang mga kaibigan, ito ay binigay niya sa Gobernador.
Eksena 11 (Pag-aalala ni Padre Faura)
Narrator: Nababatid ng Gobernador ang lakas ng mga pari sa
panahong iyon. Siya ay nangangamba na gambalain ng mga ito si
Rizal kaya’t pinakalooban niya si Rizal ng tanod.
Senaryo
Padre Faura: Kaibigan, nais kong ipakilala sa iyo si Don Jose Tavjel
de Andrade ang bago mong tanod. Siya ay isang batang tenyente ng
hukbo na marunong magsalita ng Ingles at Pranses at may kaalaman sa
sining at pintura.
Don Jose: Magandang araw Senior! (Pagbati kay Jose Rizal)
Dr. Rizal: Ako’y nagagalak na makilala ka Jose! Nawa’y maging
masaya ang ating pagsasama.
Eksena 12 (Pagpupulong ng mga Pari)
Narrator: Si Padre Payo, arsobispong Dominiko ng Maynila ay
nagpadala ng sipi ng Noli Me Tangere kay Padre Rector Gregorio
Echavarria ng Pamantasan ng Santo Tomas upang suriin. Itinalaga ni
Padre Echavarria sina Padre Matias Gomez, Norberto del Prado,
Fernandes Asias upang bumuo ng lupong mag-aaral sa nobela. Isang
pagpupulong ang naganap.
Senaryo
Padre Echavarria: Pinagtitbay ng lupon na ang akdang ito ni Rizal ay
isang Erehe, laban sa relihiyon, iskandalo sa orden ng relihiyon, di-
makabayan, mapaghimagsik sa kapayapaan, makapipinsala sa
pamahalaan ng Espanya at sa mga gawain nito sa Pilipinas.
Padre Gomez: Isang pagtataksil ito sa atin.
Norberto: Kapaslanganan!
(Karagdagang pag-uusap)
Eksena 13 (Pagbabawal sa Noli Me Tangere)
Narrator: Hindi nasiyahan ang Gobernador sa ulat ng mga guro sa
Pamantasan ng Santo Tomas kaya’t ito’y ibinigay ng Gobernador sa
Palagiang Komisyon ng Sensura na binubuo ng mga karaniwang tao at
mga pari na pinamumunuan ni Padre Salvador Font, kurang Agustino
ng Tondo. Ipinayo ng komisyon ag pagbabawal sa pag-angkat,
pagpapalimbag at pagpapalaganap ng aklat sa buong kapuluan
sapagka’t ang may akda ay isang mangmang at walang dangal.
Senaryo
Sa isang lugar kung saan maraming tao. Ipaparating ang ulat mula sa
mataas na kinauukulan.
Guardia Civil: Mga Indio, makinig kayong lahat sapagka’t kami ay
mayroong ulat! Ipinag-uutos ng Komisyon na ang paglilimbag at pag-
aangkat ng akdang Noli Me Tangere ay ipinagbabawal na. Ang
pagbabawal sa nobela ay dahil sa mga nakaulat sa papel na ito.
1. Ito’y kumakalaban sa pananampalataya ng estado.
2. Ito’y kumakalaban sa pamahalaan, laban sa mga kastilang
kawani ng pamahalaan at katarungan.
3. Ito’y kumakalaban sa mga “Guardia Civil”,
4. Ito’y kumakalaban sa mga karangalan ng Espanya.
(magbubulungan ang mga tao, mag-uusap hinggil sa narinig)
Guardia Civil: Iyan ay ulat mula sa Komisyon kaya’t mula ngayon,
marapat nang mawala kaming makitang aklat ng Noli Me Tangere
sapagka’t ang sinumang susuway ay isang kapaslanganan.
Guardia Civil 2: At Isang pagsuway sa simbahan. Sa Impiyerno ang
inyong patutunguan. Hahahaha!
Eksena 14 (Patagong paglimbag ng Nobela)
Narrator: Ang ulat ng Komisyon ay ipinagkaloob sa Gobernador
noong Disyembre 29, 1887. Hindi pa nasiyahan sa ginawang ulat,
ipinalimbag ni Padre Font ang nasabing ulat upang siraan ang nobela.
Nguni’t ang hakbang na ito ay lalong umakit lamang sa mga tao,
kaya’t ang halaga ng nobela ay tumaas. Sa kabila ng pagbabawal ng
pamahalaan ay maraming mga Pilipino ang nakabili ng nobela at ito’y
binabasa nila nang patago. Ang dating halaga ng aklat ay limang
peseta (piso ang katumbas) nguni’t umabot sa limampung piso ang
halaga ng nasabing sipi.
Senaryo
(Sa pamilihan, isang patagong pagbili ng nobela ang magaganap. Ang
pagbabasa ng nobela ay sekreto rin.)
Eksena 15 (Isa pang kumakalaban sa Nobela)
Narrator: Isa pang paring kumalaban sa Noli ay si Padre Jose
Rodriguez, isang paring Agustino ng Guadalupe. Siya ay naglathala ng
isang munting aklat noong 1888 na may pamagat na Caiingat Cayo.
Hindi lamang kinalaban niya ang Noli Me Tangere, kundi binalaan din
niya ang mga babasa ng nobela na makagagawa ng kasalanang mortal
sapagka’t ang aklat ay punung puno ng erehiya (paglaban sa
simbahan). Sumulat din si Padre Rodriguez ng munting aklat na
nasusulat sa kastila at sa katutubong wika. Ang pamagat ay
Questiones de Sumo Interes (Mga katanungan sa Mahalagang
Interes). Ito’y ipinagbibili sa mga nagsisimba na may pangako ng
indulhensiya.
Senaryo (Sa simbahan)
Padre Rodriguez: Bumili na kayo ng aklat na ito sapagkat ito ang
magliligtas sa inyo mula sa ereheng nobela ni Rizal.
Mananampalataya 1: Pabili po Padre Rodriguez. Ereheng Nobela?
Paano po namin maiintindihan ito? Sadya nga bang mapangahas ang
nobela na yon. Maski ang simbahan ay kinakalaban?
Padre Rodriguez: Ano pa man, kaya’t ang aklat na yan ang
magpapaintindi sa inyo. Ito ay may mga paksang;
1. Bakit hindi ko dapat basahin ang mga iyon?
2. Mag-ingat sa mga iyon, bakit?
3. Ano ang sasabihin mo sa akin?
4. Bakit ang mga di-banal ay nagtatagumpay?
5. Talaga bang naniniwala kayong walang purgatory?
6. Ano’t ang mga paninirang ito’y nakikita ninyo?
7. Kumpisal o kaparusahang walang hanggan?
Higit ninyong basahin iyan kaysa sa nobelang iyon.
Mananampalataya 2: Ako rin Padre nais kong bumili.
Padre Rodriguez: Mahusay! Hindi lamang kayo magkakaroon ng
kaalaman hinggil sa kapaslanganan ng nobela kundi matatamo rin
ninyo ang indulhensiya.
Mananampalataya 2: Nawa nga Padre!
Eksena 16 (Ang patuloy na pagtutugis)
Narrator: ang kaguluhang nilikha ng Noli ay nakarating sa Espanya
nang kalabanin ito ng isang manunulat na Kastilng si Vicente
Barrantes. Ang kanyang atake ay lumabas sa La España Moderna,
isang pahayagan sa Madrid noong Enero, 1890.
Sa korte ng Espanya ay kinalaban ang nobela sa iba’t-ibang
pagkakabasa ng mga senador na sina Vida, Luis de Panabo at Heneral
Salamanca.
Ang pagkalaban sa Noli ay kauna-unahang sinagot ni Marcelo
H. Del Pilar. Ipinamukha ni Del Pilar sa Komisyon ng Sensura na
pinangunguluhan ni Padre Font na ‘ang kawalan ng katapatan at
masamang hangarin ay hindi matatakpan ng retorika.
Senaryo
Del Pilar: Ano? Ang Noli ay isang erehe? Hihi nawa’y may
kahusayan ang inyong bintang Padre Font! Alam mo ba Padre na ang
kawalan ng katapatan at masamang hangarin ay hindi matatakpan ng
retorika?
Padre Font: Bakit Del Pilar? Hindi mo ba nababatid na ito ay isang
erehe at ito’y napatunayan na nang Komisyon.
Del Pilar: Hindi ko batid na ang Noli ay isang erehe Padre pero ang
nababatid ko lamang ay ito’y itinuturing mong dumudusta at
kumakalaban sa kinabibilangan ninyong orden kaya’t tinanggap mo
ang tungkulin sa Komisyon at upang hatulan ang aklat. Saan ang
katibayan ng katarungan dito?
Magagalit konti si Padre Font XD
Eksena 17 (Si Del Pilar bilang kapanig ni Rizal)
Narrator: Naglathala rin si Del Pilar sa sagisag na “Dolores Manapat”
ng munting aklat na may pamagat na Caiingat Cayo, (maging
madulas na katulad ng igat) na pumupuri sa nobela. Ito ay sinadya
niyang itulad sa munting aklat ni Padre Rodriguez, ang Caiingat Cayo,
kung kaya’t ito’y naipamudmod sa simbahan ng mga prayle sa pag-
aakalang ito ang aklat ni Padre Rodriguez. Ginawa ni Del Pilar ang
pagmumudmod sa simbahan sa kanilang bayan sa Bulakan.
Senaryo (sa simbahan sa Bulakan)
Del Pilar: Bili na kayo at kayo’y makaliligtas. (Ngingiting pang-asar)
Caiingat Cayo at baka kayo’y maloko.
Padre Rodriguez: Oh Del Pilar ako’y nagagalak at nandito ka!
Owwoww totoo bayan at ika’y nagpapabili ng aking aklat? Kung
gayon, mahusay!
Del Pilar: Asahan ninyong marami akong maipapabenta. Hihhhhihihi
Eksena 18 (Ang pagtatanggol sa Nobela at kay Rizal)
Narrator: Si Padre Vicente Garcia, isang katoliko nag-aral ng
teolohiya sa Katadral ng Maynila na nagsalin sa Tagalog ng sinulat ni
Thomas Kimpis na may pamagat na Justo Desederio Magalang sa
pagtatanggol sa Noli. Ang pagtatanggol ay nalathala sa Singgapur
noong Hulyo 18, 1888. Ayon kay Pedro Garcia;
Pedro Garcia: Napakakulang sa kabatiran ni Padre Rodriguez
sapagkat una, si Rizal ay hindi isang mangmang, siya ay produkto ng
mga pamantsan sa Espanya at nagkamit ng karangalan sa pagiging
dalub-aral (scholar), ikalawa, hindi kinalaban ni Rizal ang simbahan at
Espanya kundi ang masasamang pinuno Kastila at mga pari, ikatlo, si
Padre Rodriguez ay nagbabala na ang babasa ng Noli ay magkakasala
ng mortal; kung gayon siya ay nagkasali rin ng mortal sapagkat binasa
niya ang nobela. Hahahah nakakaasar isipin.
Eksena 19 (Pagkakaibigan sa gitna ng unos)
Narrator: Samantalang nagpapatuloy ang pagtatalo ukol sa Noli ang
pagkakaibigan nina Rizal at Andrade ay tumibay. Ang masasayang
sandali ni Dr. Rizal ay ginambala nang mamatay ang kanyang
nakakatandang kapatid na si Olimpia at ang paglaganap ng usap-
usapang pinakalat ng kanyang mga lihim na kaaway na si Rizal ay
“espiyang Aleman, ahente ng Bismark (nagtitirik na bandilang Aleman
sa tuktok ng bundok, makiling), Prostestante, Mason, mangkukulam,
kaluluwang walang kaligtasan at iba pa.
Andrade: Grabe na ang mga bintang sa iyo Rizal, hindi ka ba
nababahala?
Rizal: Ano pa’t ang mas masakit sa grabe ay ang pagkayao ng aking
kapatid. Ngunit ang mga paninira’t panlalait ay sumusugat din sa
dumalamhati kong puso. Masakit kaibigan kong Andrade ang mga
nangyayari, sa mga hubad na pinapakalat nila hinggil sa akin ngunit
ako’y nagpapasalamat sapagkat sa kabila ng lahat ng ito ay nadiyan ka
pa rin sa aking tabi. Salamat, kaibigan! (German Language)
Andrade: Ano pa man ay naging tagabantay mo ako Rizal.
Makakaasa ka sa akin.
Eksena 20 (Ang daing ng mga magsasaka)
Narrator: Disyembre 30, 1887 ay iniutos ng Gobernador Heneral ang
pagsusuri sa kalagayan ng mga magsasaka ng Calamba. Ang mga
mamamayan ng Calamba ay humingi ng tulong kay Rizal upang
maparating ang kanilang mga daing sa pamahalaan.
Senaryo
Babasahin ni Rizal ang mga daing.
Ang kanilang daing ay ang mga sumusunod:
1. Ang asyenda ng mga Ordeng Dominiko ay hindi lamang mga
lupa sa paligid ng Calamba kundi buong bayan ng Calamba.
2. Ang mga may-ari ng asyenda ay hindi nag-aabuloy kahit isang
sentimo sa pagdiriwang ng pista ng bayan, sa pag-aaral ng mga
bata at sa kaunlaran ng pagsasaka.
3. Ang mga kasama na gumagawa at naghirap sa lupa ay
binabawian ng lupang sasakahin dahil sa maliit na dahilan.
4. Ang tubo ng Ordeng Dominiko ay lumalaki dahil sa di-
makatwirang pagtataas ng upa sa mga kasama.
5. Malalaking halaga bilang tubo ang sinisingil at kapag nahuhuli
sa pagbayad ay sinsamsam ang mga kalabaw, kasangkapan at
bahay ng kasama.
Rizal: Kay lupit na nang mga ginagawa ng mga Ordeng Dominiko
na ito. Hindi makatarungan. Ano pa ma’t naging tagapangalaga
sila?
Magsasaka 1: Nais lamang namin ang patas at makatarungang
Gawain sa amin bilang magsasaka. Sobra na ang kanilang
ginagawa kaya hindi na naming natiis.
Magsasaka 2: Humihingi kami sa iyo ng tulong Rizal. Nawa lahat
n gaming daing ay pakinggan at marinig ng dapat makarinig nito.
Huwag nawa sila magbingibingihan sa sinisigaw naming mga
magsasaka.
Rizal: Gagawin ko ang aking makakaya upag matulungan kayo at
maiparating sa pamahalaan ang iyong mga dinadaing. Ang inyong
daing ay pinirmahan na rin ng pitumpong tao.
Magsasaka 3: Maraming maraming salamat Rizal sa inyong
pagpapaunlak. Nawa’y matulungan ninyo talaga kami.
Eksena 21 (Ang hindi pagpansin sa daing at ang pagbabanta)
Narrator: Ngunit ang mga daing na ito ay nanatiling daing lamang
sapagkat ang mga pari ay lubhang makapangyarihan. Simula nang
iharap nila ang daing ng mga taga-Calamba ay nakatanggap si
Rizal at kanyang mga kamag-anak ng mga walang lagdang liham
ng pananakot.
Senaryo
Ina ni Rizal: Rizal, may liham para sa iyo ngunit walang lagda
kung kanino nanggaling.
Rizal: Sana ay buhat ito sa mga palad ni Leonor.
Mabibigla si Rizal sa nakasulat, sulat ng pananakot.
Narrator: Upang huwag magulo ang kaligtasan at kaligayahan ng
kanyang mga mahal sa buhay at sa paniniwalang makalalaban
siyang mabuti sa kanyang mga kaaway at higit na makalingkod sa
kanyang bayan sa pamamagitan ng pagsulat ay napagpasiyahan
niyang lisanin ang bayag kanyang sinilangan.
Rizal: Para sa lupang aking sinilangan, sa kasarinlan at
kapayapaang inaasam, masakit ka mang lisanin ngunit ito’y
kinakailangan upang ako’y makagalaw ng matiwasay sa
pakikipaglaban at paglilingkod gamit ang aking mga sandata, papel Senaryo
at lapis. Nawa sa aking patuloy na pagsusulat at sa mga
pangungusap na sumasaksak sa kaibuturan ng kasamaan ng Ipapakita na sinusulat ni Rizal ang tula at habang sinusulat ay
kalaban ng ating bayang sinilangan ay maabot nawa nito ang kaniya na ring binabasa. (nakarecord mas better)
kanyang nais, kasarinlan mula sa mga Espanyol. Paalam, bayan
kong sinilangan!

Eksena 22 (Ang pagkamulat sa katotohanan)

Narrator: Wala pang anim na buwan si Rizal sa Pilipinas ay

namalas na niya ang kasamaang ginagawa ng mga pari tulad ng
“pagpapayaman ng kanilang asyenda

Rizal: Kurap na pamahalaan at simbahan, mga prayle!

Group members: (BSCE 2-A)
Narrator: Pag-akit sa mga nagtitiwalang babae.
Abul, Loraine
Rizal: Ang mga babae ay aming nirerespeto ngunit inyo lamang Brosas, Angel James
ginagawang parang laruan para ibsan ang inyong pangangailangan. Factor, Erihka
Respeto ang kanilang sinisigaw. Respeto! Gabinete, Cedrian
Heredero, Mohammad Alie
Narrator: Pagliligpit sa mga kaaway at panggugulo sa
Moslarez, Alnalen
katahimikan ng matrimonyo at pamilya.
Taha, Ridzqan
Rizal: Kasarinlan, kapayapaan at kaayusan! Yamang hiling at nais
ng aking bayan at hindi kayong mga prayleng pamang-alipusta at
lapastangan.

Eksena 23 (Ang huling hiling bago ang paglisan)

Narrator: Bago lumisan sa Calamba siya ay nahilingan ng

kanyang mga kaibigang taga-Lipa, Batangas na sumulat ng tula na
aawitin sa pagdiriwang dahil sa pagiging lungsod ng Lipa sa bias
ng batas ni Becerra noong 1888. Sinulat niya ang tulang Himno Al
Trabajo (Awit sa Paggawa) na inihandog niya sa masisipag na tao
ng Lipa. Ito’y ipinadala niya bago niya nilisan ang Calamba.