สามัคคีเภทคําฉันท์

จัดทําโดย

นางสาว พัณณิตา ตั้งศิ ริวัฒนกุล

นางสาว ณัชชา ธนสั มพันธ
นางสาว พิชญาภา วิจิตรวิกรม

ชั้นมัธยมศึ กษาปีที่ ๕/๑๐

 1
การอ่านและพิจารณาเนื้อหาและกลวิธีใน
วรรณคดีและวรรณกรรม
2
เนื้อเรื่อง

3
โครงเรื่อง

4
ตัวละคร

▰ วัสสการพราหมณ์

5
ตัวละคร

▰ พระเจ้าอชาตศั ตรู

6
ตัวละคร

▰ กษั ตริย์ลิจฉวี

7
ฉากท้องเรื่อง

อําพนพระมนทิรพระราช สุ นิวาสวโรฬาร์
อัพภันตรไพจิตรและพา หิรภาคก็พึงชม
เล่ห์เลื่อนชะลอดุสิตฐา นมหาพิมานรมย์
มารังสฤษฎ์พิศนิยม ผิจะเทียบก็เทียมทัน
สามยอดตลอดระยะระยับ วะวะวับสลับพรรณ
ช่อฟ้ าตระการกลจะหยัน จะเยาะยั่วทิฆัมพร
บราลีพิลาศศุภจรูญ นภศูลประภัสสร
หางหงส์ ผจงพิจิตรงอน ดุจกวักนภาลัย
8
 บทเจรจาหรือบทรําพึงรําพัน
เอออุเหม่นะมึงชิช่างกระไร
ทุทาสสถุลฉะนี้ไฉน ก็มาเป็น
ศึก บ ถึงและมึงก็ยังมิเห็น
จะน้อยจะมากจะยากจะเย็น ประการใด
อวดฉลาดและคาดแถลงเพราะใจ
ขยาดขยั้นมิทันอะไร ก็หมิ่นกู
กลกะกากะหวาดขมังธนู
บ ห่อนจะเห็นธวัชริปู สิ ล่าถอย
พ่ายเพราะภัยพะตัวและกลัวจะพลอย
พินาศชิพิตประดิดประดอย ประเด็นขัด
กูก็เอกอุดมบรมกษั ตริย์
วิจาระถ้วน บ ควรจะทัด จะทานคํา
นี่น่ะเห็นเพราะเป็นอมาตย์กระทํา
พระราชการมาฉนํา สมัยนาน
ใช่กระนั้นละไซร้จะให้ประหาร
ชิวาตม์และหัวจะเสี ยบประจาน ณ ทันที
9
2
การอ่านและพิจารณาการใช้ภาษาใน
วรรณคดีและวรรณกรรม
10
การสรรคํา

▰ การใช้คําที่เหมาะสมกับเนื้อเรื่องและฐานะของบุคคล

พระราชบุตรลิจ ฉวิมิตรจิตเมิน
ณ กันและกันเหิน คณะห่างก็ต่างถือ
ทะนงชนกตน พลล้นเถลิงลือ
ก็หาญกระเหิมฮื อ มนฮึ ก บ นึกขา

11
การสรรคํา(ต่อ)

▰ คําที่เล่นเสี ยงสั มผัสทั้งสั มผัสพยัญชนะกับสั มผัสสระ

แขนแสนสมเพช สั งเกตอาการ
แห่งเอกอาจารย์ ท่าทีทุกข์ทน
ภายนอกบาดแผล แน่แท้ทุพพล
เห็นเหตุสมผล ให้พักอาศัย

12
การเรียบเรียงคํา

▰ สารสาระสํ าคัญไว้ท้ายสุ ด

บัดนี้สิก็แตก คณะแผกและแยกพรรค์

ไป่ เป็นสหฉัน ทเสมือนเสมอมา

โอกาสเหมาะสมัย ขณะไหนประหนึ่งครา

นี้หากผิจะหา ก็บได้สะดวกดี

ขอเชิญวรบาท พยุห์ยาตรเสด็จกรี

ธาทัพพลพี ริยยุทธโดยไวฯ
13
การใช้โวหาร

▰ พรรณาโวหาร

สี กายเฝ้ าแซมแกนขน ดําบ้างด่างปน

กระเหลียวเหล่าเหลืองแดงพรรณ
โสภาอัศวาภรณ์สรรพ์ ตาบหน้าพร่าวรร
ณเด่นดํากลกาญจน์มณี
ยาบย้อยห้อยพู่ดูดี ขลุมสวมกรวมสี
สะคาดกนกแนมเกลา

14
 3
การอ่านและพิจารณาประโยชน์หรือคุณ
ค่าในวรรณคดีและวรรณกรรม

15
 คุณค่าด้านสั งคม

▰ การใช้สติปัญญาตริตรอง และแก้ไขปั ญญาโดยไม่ต้องใช้กําลัง

ศึ กใหญ่ใคร่จะพยายาม รบเร้าเอาตาม

กําลังก็หนักนักหนา

จําจักหักด้วยปั ญญา รอก่อนผ่อนหา

อุบายทําลายมูลความ
16
คุณค่าด้านอารมณ์

▰ สร้างอารมณ์ให้ผู้อ่านมีความรู้สึกเจ็บปวด

พวกราชมัลโดย พลโบยมิใช่เบา

สุ ดหัตถแห่งเขา ขณะหวดสิ พึงกลัว

บงเนื้อก็เนื้อเต้น พิศเส้ นสรีร์รัว

ทั่วร่างและทั้งตัว ก็ระริกระริวไหว

17
 คุณค่าด้านศีลธรรม

▰ เมื่อต่างคิดว่าตนไม่มีประโยชน์ และพยายามจะโยนความรับผิดชอบเข้าคนอื่น ย่อมจะ

ทําให้เกิดหายนะต่อส่ วนรวม

ท่านใดที่เป็นใหญ่ และกล้าใครมิเปรียบปาน

พอใจใคร่ในการ ประชุมชอบก็เชิญเขา

ปรึกษาหารือกัน ไฉนนั้นก็ทําเนา

จักเรียกชุมนุมเรา บ แลเห็นประโยชน์เลย
18
 คุณค่าด้านปั ญญา

▰ การเลือกบุคคลให้เหมาะสมกับงาน จะทําให้งานสํ าเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี

อันอัครปุโรหิตาจารย์ พราหมณ์นามวัสสการ

ฉลาดเฉลียวเชี่ยวชิน

กลเวทโกวิทจิตจินต์ สํ าแดงแจ้งศิ ล

ปศาสตร์ก็จบสบสรรพ์

19
20