Dolgu Barajlarda Sızma

Analizi
Recep YURTAL Ç.Ü.İnş.Müh.Böl.
Recep YURTAL Ç.Ü.İnş.Müh.Böl.
 Sızma Analizi
⚫ Freatik hattın belirlenmesi
⚫ Sızma miktarının hesabı
Freatik Hat

A
 DOLGU BARAJLARDA SIZMA ANALİZİ

➢ Freatik Hattın Hesabı Ve Çizimi

1) Barajdaki su yüksekliği belirlenir (h)
2) Baraj memba yüzü ile su yüzeyinin kesim noktası (Bo)
olarak tanımlanır.
3) Memba şevinin tabandaki ilk noktasından yukarı doğru bir
dik çıkılır, ve bu çizgi ile Bo arasındaki mesafe (S) olarak
tanımlanır.
4) Su yüzünde Bo noktasından sola doğru =0.30×S kadar
mesafede B noktası tanımlanır.
5) B noktası ile A noktası (mansap şevinin tabandaki ilk uç
noktası) bir çizgi ile birleştirilir. Bu çizgi R olarak
tanımlanır. B – A yatay mesafesi d ile, B-A düşey mesafesi
h ile adlandırılınca R = h 2 + d 2 formulü ile hesaplanır.
 S

S x 0.30
Bo R = h2 + d2


A

d
 DOLGU BARAJLARDA SIZMA ANALİZİ
6) Mansap taban uç noktası (A) dan yukarı doğru y doğrusu çizilir ve
bu çizgi üzerinde aşağıdaki formülle hesaplanan yo ın yeri
işaretlenir.
yo = R − d

7) Mansap taban uç noktası (A) dan sağa doğru yatay olarak x

doğrusu çizilir ve bu çizgi üzerinde aşağıdaki formülle hesaplanan
ao ın yeri işaretlenir. yo
ao =
2
8) Mansap taban uç noktası (A) dan mansap şevi üzerindeki C noktası
aşağıdaki formülle hesaplanarak işaretlenir. Böylece C = l + l
mesafesi bulunmuş olur. yo
l + l =
1 − Cos
 DOLGU BARAJLARDA SIZMA ANALİZİ

8) Co noktasını bulmak için, mansaptaki  açısına bağlı olarak tablodan e

değeri okunur.
 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 180
e 0.37 0.36 0.34 0.32 0.30 0.28 0.26 0.23 0.21 0.18 0.15 0.12 0.09 0.00

l
e=
9) l + l formülünde (e) ve (l + l) belli olduğu için formulden (l)
hesaplanır ve buna göre Co ın yeri işaretlenir.
y 2 − yo2
x=
10)
2 yo formulünde yo daha önce belirlenmişti. y için keyfi
değerler vererek bunlara karşılık x değerleri formülden hesaplanır.
Hesaplanan x ve y değerleri karşılıklı olarak şekil özerine işaretlenip
birleştirilirse freatik hat elde edilmiş olur.
 S

S x 0.30
Bo R = h2 + d2
y

h
yo

A x

d ao = y o / 2
 S
Teorik Freatik Hat
S x 0.30
Bo R = h2 + d2
y

C
l + l

h
yo

A x

d ao = y o / 2
 S
Teorik Freatik Hat
S x 0.30
Bo R = h2 + d2
y

C
l l + l

h
l
Co
yo

A x

d ao = y o / 2
 S Pratik Freatik Hat
Teorik Freatik Hat
S x 0.30
Bo R = h2 + d2
y

C
l l + l

h
l
Co
yo

A x

d ao = y o / 2
 Gövdede Sızma Debisi

=> q = k. yo
dy
➢ 30° <  < 180° => q = k.I . A = k. .y
dx

➢  < 30° => q = k . y. sin 2  = k . sin 2  .( h 2 + d 2 − d 2 − h 2 . cot 2 

➢ q = birim boydaki sızma debisi (m³/s/m)

➢ k = permeabilite katsayısı
➢ I = hidrolik eğim (memba ve mansap su seviyeleri arasındaki farkın
geçirimsiz çekirdek tabanına oranı
➢ A = temelden geçirimzis tabakaya kadar olan mesafe
 Gövdede Sızma Debisi
➢ Akım Ağları Biliniyorsa:

h m
m
q = k. h
n

n
 Temelde Sızma Debisi

q = k. I . A h

h
I= A B
B

Geçirimsiz Tabaka

➢ ToplamSızma = Gövde + Temel

➢ Toplam Sızma  0.5 m³/gün/m
 Örnek
➢ Şekilde verilen homojen toprak dolgu
barajda k = 210-5 mm/s olduğuna göre
gövdedeki sızmayı bulunuz.

h = 15 m
 Örnek

1
5 2 3
4 4
5
h = 15 m 6
3 7
8
2 9
10
1 11

m=5
m  2  10 − 5   5 
n = 11
q = k. h =       15.00 = 1.36  10 − 7 m³/ s / m
k = 210-5 mm/s n  1000   11 
h = 15 m  

q = (1.36  10 −7 )  86400 = 0.012 m³/ gün / m

KAYNAK
Prof. Dr. CevatERKEK veProf. Dr.
NecatiAĞIRALİOĞLU<Su
KaynaklarıMühendisliği>
Prof. Dr. Recep YURTAL <DersNotları>