NATURALIZAM (lat.

naturalis-prirodan)

- pravac u književnosti koji se javio 70-ih i traje do 90-ih 19. stoljeća

- nastavlja se na realizam i teži još dosljednijem prikazivanju vidljive zbilje i ljudske naravi (objektivnija i preciznija slik
vidljive stvarnosti)
- naturalisti žele da književnost postane egzaktna prirodna znanost
- uzori: Charles Darwin, Claude Bernard i Hippolyte Taine
- prema shvaćanju naturalista čovjek je određen trima odrednicama (teorija sredine- H. Taine)
1) naslijeđe - genetski materijal koji određuje čovjeka, a koji on baštini podrijetlom
2) sredina - čovjekovo socijalno okruženje, klima i podneblje
3) trenutak - određena situacija, povijesni trenutak, okolnost
- naturalistička stvaralačka metoda: - dokumentarski pristup građi
- fotografski snimak stvarnosti
- neutralni pripovjedač (nedostaje subjektivni odnos pisca prema svijetu djela)
- biološka motivacija - čovjekovo ponašanje određuju nasljedne osobine,
zanemaruje se čovjekova osobnost, čovjek ne može utjecati na svoju sudbinu
- estetika ružnoće - prikazivanje ružnih, odvratnih životnih pojava
- Zolina teorija naturalističkog romana
- u predgovoru romana Thérèse Raquin ističe znanstvenu namjeru pri studiranju temperamenata svojih likova koje
svodi na ljudske životinje i formira načela estetike
- u književnoteoretskom djelu Eksperimentalni roman (uzor C. Bernard) uspoređuje romanopisca sa znanstvenikom
koji eksperimentira ili patologom
- romanopisac postavlja svoje likove u određene okolnosti kako bi shvatio uzroke njihova ponašanja
- naturalisti prikazuju najniže društvene slojeve, poroke, bolesti, bijedu (dotada smatrane nepoćudne teme za knjiž.)
- likovi - devijantne osobe: ubojice, alkoholičari, prostitutke (njihove sudbine dokazuju teorija o nasljednim osobinama)
- naturalistički junak je masa, čija psihologiju i mehanizam djelovanja su precizno prikazani
- talijanska književnost - verizam - lat. verus-istinit
- teži istinitom prikazivanju života
- Giovanni Verga: Obitelj Magliavoglia - propadanje sicilijanske obitelji
- kazalište naturalizma - L. N. Tolstoj: Vlast tmine
- E. Zola: Toljaga
- August Strinberg: Gospođica Julija
- Josip Kosor - Požar strasti - naša najbolja naturalistička drama

Èmile Zola (1840.-1902.)

- rodio se u građanskoj obitelji u Parizu
- uzori: Stendhal, Balzac, Flaubert
- prikazuje čovjeka i prirodu u njihovim najvulgarnijim i najtamnijim trenucima
- utemeljitelj, teoretičar i najplodniji književnik naturalizma
- začetnik je moderne angažirane književnosti te borbenog i polemičkog novinarstva
- medanci - mladi književnici koji se okupljaju oko Zole - zbirka pripovijetki Medanske večeri
- djela - ciklus romana Rougon-Macquart - 20 romana, prikazuje propadanje te obitelji želeći pokazati kako se genetsk
osobine mijenjaju pod utjecajem okoline
- Jazbina i Germinal
- Nana

Thérèse Raquin - prvi naturalistički roman

- predgovor: - odgovor na kritike u drugom izdanju, ne smatra da je roman nemoralan (moral nije u prvom planu)
- definira naturalizam, a roman naziva književno-kirurškom autopsijom
- radnja: - briga gđe Raquin o svojem boležljivom sinu Camilleu i za svoju nećekinju Therese
(povezanost temperamenta i poriva s njenim afričkim korijenima)
- vjenčanje Camillea i Therese, odlazak u Pariz, otvaranje dućana
- druženja četvrtkom - Michuad, Olivier, Suzanne i Grivet, Laurent
 - ljubavna veza između Laurenta i Therese, plan ubojstva Camillea
- traženje tijela u mrtvačnici, ugriz na vratu, udaljili se kako ne bi bili sumnjičavi
- dolazi do njihovog vjenčanja, stalno misle na Camillea i pate
- gđa Raquin postane nepokretna, sazna za ubojstvo, ne podnose se svi međusobno
- Therese uzima nož, Laurent priprema otrov, zajedno popiju otrov i umiru
- likovi - imaju dosje kao bolesnici ili kriminalci, u opisivanju društva i okoline koristio je točno provjerene podatke
(čovjeka shavaća potpuno fiziološki)
- Therese - vodi jednoličan život, ali ju Laurent oslobađa
- Laurent - voli uživati i ne raditi, čovjek vatrena temperamenta
- gđa Raquin - brižna majka, smatra Laurenta sinom, ostane živa da vidi kako ubojice pate
- Camille - često bolestan, u brak ulazi bez strasti i neugodno pa je osuđen na propast
- Michaud - stari policajac, nagovara gđu Raquin na vjenčanje L i R zbog druženja
- Grivet - neprimjereno se šali, stvarnost vidi drugačije nego kakva zaista jest
- Suzanne - žali se Theresi na svojeg muža Olivera
- Olivier - prati očevu karijeru policajca, boji se zločinaca
- 4 tipa karaktera - kolerik-jake emocije, pesimističnost, izražavanje emocija, brza izmjena
- melankolik-jake emocije, pesimističnost, nema izraza emocija, spora izmjena
- sangvinik-slabe emocije, optimističnost, izražavanje emocija, brza izmjena
- flegmatik-slabe emocije, optimističnost, nema izraza emocija, spora izmjena

Guy de Maupassant (1850.-1893.)

- rodio se u Normandiji kao potomak stare plemićke obitelji, gimnazija i studij prava u Rouenu
- utjecaj Flauberta i Zole
- Flaubert ga je upoznao s Turgenjevom i Zolom (mentor za njegova prva literarna i novinarska djela)
- sva njegova djela su prožeta pesimističnom životnom filozofijom koji je rezultat njegova svjetonazora, ali i
naturalističke teorije o čovjekovoj determiniranosti
- djela: Dunda - objavljena u zajedničkoj zbirci mladih naturalista Medanske večeri
2 ciklusa novela - tema iz normandijske i malograđanske sredine - Lovačke pripovijetke
- s fantastičnim motivima - Horla
Na vodi - novela
- tema: zgoda jednog ribara na rijeci
- fabula: 1. početak razgovora između pisca i prijatelja
2. prepričavanje događaja na rijeci
3. okrutan završetak
- jezik i stih: brojni epiteti, usporedbe, motivi → vjerno dočaravanje prirode i čovjekove naravi
- pripovjedač: pisac, upoznaje susjeda koji je jedan od najzanimljivijih osoba koje je upoznao
- biološki fatalizam - na kraju priče i na kraju ljudskog života je smrt