Alfred Sznitke

Alfred Sznitke[1][2][3] (niem. Alfred Schnittke, ros. Альфред Alfred Sznitke

Гарриевич Шнитке; ur. 24 listopada 1934 w mieście Engels, zm.
3 sierpnia 1998 w Hamburgu) – radziecki i niemiecki kompozytor,
pianista, teoretyk muzyki i pedagog pochodzenia rosyjsko-
niemiecko-żydowskiego.

Jego muzyka wywodzi się z tradycji rosyjskich (Dmitrij

Szostakowicz i Igor Strawinski), niemieckich (Gustav Mahler i
Alban Berg) oraz amerykańskich (Charles Ives). Skomponował
m.in. dziesięć symfonii (ostatnia niedokończona), sześć concerti
grossi, cztery koncerty skrzypcowe, trzy fortepianowe, dwa
wiolonczelowe, koncert potrójny (na skrzypce, altówkę i
wiolonczelę) oraz cztery kwartety smyczkowe i trzy opery.

Data 24 listopada 1934

Spis treści i miejsce Engels
urodzenia
Życiorys Data 3 sierpnia 1998
i miejsce Hamburg
Muzyka śmierci
Interpretacja Instrumenty fortepian
Dzieła Gatunki muzyka poważna,
postmodernizm
Muzyka do filmów
Zawód kompozytor, pianista,
Nagrody pedagog teoretyk
muzyki
Przypisy
Odznaczenia
Bibliografia

Życiorys
Ojciec Sznitkego, Harry (Garri) Wiktorowicz[4], urodził się we Frankfurcie w żydowskiej rodzinie o
rosyjskich korzeniach i w 1926 roku przeprowadził się do ZSRR[5]. Jego matka, Maria Iosifowna z domu
Vogel[6], urodziła się w Rosji i była Niemką z Powołża[5]. Alfred Sznitke urodził się w mieście Engels
(dawniej Pokrowsk) – stolicy ówczesnej Niemieckiej Nadwołżańskiej Autonomicznej Socjalistycznej
Republiki Radzieckiej[7]. Języka niemieckiego nauczył się przed rosyjskim, co przyczyniło się do tego, że czuł
się obco w swym ojczystym kraju[5].

Edukację muzyczną rozpoczął w Wiedniu, dokąd jego ojciec został oddelegowany po II wojnie światowej
jako dziennikarz i tłumacz. Muzyczne tradycje Wiednia – zarówno klasyczne, związane z Haydnem,
Mozartem i Beethovenem, jak i pochodzące z przełomu wieków, wywodzące się od Mahlera i Schönberga –
znacznie wpłynęły na poczucie estetyki Sznitkego[8]. Po powrocie do Moskwy w 1948 roku kontynuował
studia muzyczne w Konserwatorium Moskiewskim, gdzie w latach 1953–1958 uczył się kontrapunktu oraz
kompozycji u Jewgienija Gołubiewa[9]. W 1960 roku wstąpił do Związku Kompozytorów ZSRR[10].
W 1961 roku zakończył studia i poślubił Irinę Katajewą – od 1982 roku Sznitke – pianistkę i interpretatorkę
jego dzieł[11]. Do 1972 roku nauczał instrumentacji w konserwatorium moskiewskim[12], zajmując się
jednocześnie komponowaniem muzyki filmowej oraz teatralnej[13]. W okresie 1962–1996 napisał muzykę do
blisko sześćdziesięciu filmów, co stanowiło istotne źródło utrzymania jego rodziny. Dzięki temu mógł
swobodniej oddawać się komponowaniu dzieł muzyki poważnej[14]. W skład jego twórczości wchodzi m.in.
dziesięć symfonii (ostatnia niedokończona), sześć concerti grossi, cztery koncerty skrzypcowe, trzy
fortepianowe, dwa wiolonczelowe, koncert potrójny (na skrzypce, altówkę i wiolonczelę) oraz cztery kwartety
smyczkowe i trzy opery[15]. Jego twórczość stała się znana za granicą w latach osiemdziesiątych XX wieku
dzięki emigrującym artystom radzieckim, w szczególności skrzypkowi Gidonowi Kremerowi[16].

W 1985 roku Sznitke doznał udaru mózgu, po którym zapadł w

krótkotrwałą śpiączkę. Po powrocie do zdrowia kontynuował
prace kompozytorskie[17]. W 1990 roku – po otrzymaniu
obywatelstwa niemieckiego – Sznitke wraz z żoną i synem
Andriejem opuścił ZSRR i osiedlił się w Hamburgu. Powodami
emigracji były zlecenia, jakie Sznitke zaczął dostawać w
Niemczech: umowy z teatrami, zamówienia na nowe kompozycje
oraz zaproszenia na wykłady[18]. Wyjazd na Zachód był ponadto
uzasadniony względami medycznymi. Zdrowie Sznitkego
pogarszało się nadal. Na cztery lata przed śmiercią, w 1994 roku, Uroczystości pogrzebowe w
po trzecim udarze, został sparaliżowany prawostronnie i Konserwatorium Moskiewskim, solista –
Mstisław Rostropowicz
praktycznie zaprzestał komponowania[19]. Zmarł 3 sierpnia 1998
roku w Hamburgu, pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym
w Moskwie[20].

Muzyka
Sznitke zaliczany jest do czołowych przedstawicieli postmodernizmu w muzyce – jako współtwórca i teoretyk
polistylizmu – jednej z cech sztuki drugiej połowy XX wieku[21]. Jego muzyka wywodzi się z tradycji
rosyjskich (Dmitrij Szostakowicz[22] i Igor Strawinski[23]), niemieckich (Gustav Mahler[24] i Alban Berg[25])
oraz amerykańskich (Charles Ives[26]). Sznitkego zestawia się niekiedy z Szostakowiczem – tak ze względu
na inspiracje, jak z uwagi na zakres jego twórczości. O ile jednak Szostakowicz zaczynał komponować w
burzliwych czasach porewolucyjnych i kontynuował pracę w epoce terroru stalinowskiego, to pierwsze
utwory Sznitkego powstawały w czasie odwilży chruszczowowskiej, a większość jego dorosłego życia
przypadła na stagnację rządów Breżniewa i realizmu socjalistycznego[27].

W latach sześćdziesiątych XX wieku Sznitke pisał głównie dzieła kameralne, korzystając z rozmaitych technik
(m.in. serializm) i poszukując własnego języka muzycznego. Te eksperymenty, wywodzące się z
dwudziestowiecznej muzyki zachodniej, skazywały żyjącego w Związku Radzieckim Sznitkego na
marginalizację. Pod koniec lat sześćdziesiątych zaczął łączyć ze sobą elementy różnych stylów (polistylizm),
co jeszcze wyraźniej przejawiało się w jego utworach z lat siedemdziesiątych. Podczas komponowania
stosował cytaty, kryptocytaty i aluzje[28] do Bacha, Vivaldiego, Schönberga, Bartóka i Beethovena, Mahlera
w połączeniu z przetworzeniami stylów muzyki rozrywkowej[29]. Pierwszym dziełem koncertowym, w
którym użył tej techniki, była Quasi una sonata (1967–1968). Kompozycje Sznitkego z tego okresu łączą
swobodnie rozmaite style oraz gatunki: tanga, polki i walce na równi z sonatami, fugami oraz
passacagliami[12]. Sznitke definiował polistylizm jako umiejętne techniczne połączenie znanych stylów
muzyki w sposób plastyczny[30], a w swoich utworach, utrzymanych w tej konwencji, dążył do zatarcia
granicy pomiędzy muzyką poważną („Е” – Ernst) i rozrywkową („U” – Unterhaltung)[31].
Sznitke odchodził niekiedy od technik awangardowych, jak na
przykład w poświęconym pamięci jego zmarłej matki Kwintecie
fortepianowym (1972–1976). Kilka pomysłów, które nie weszły
do tego kwintetu, kompozytor wykorzystał w mniej
reprezentatywnym dla jego twórczości, ale cieszącym się sporym
powodzeniem u słuchaczy czternastoczęściowym Requiem
(1975)[32].

Z końcem lat sześćdziesiątych znalazł swój własny język,

spajający rozmaite idee w homogeniczną całość, i tworzył większe
formy: symfonie, koncerty i concerti grossi. Wraz z pogarszaniem
się jego zdrowia, pod koniec lat siedemdziesiątych oraz później,
zaczął odchodzić od polistylizmu i znalazł schronienie w
posępnym, hermetycznym stylu[33].

Interpretacja
Aleksandr Iwaszkin w monografii Alfred Schnittke, wydanej Portret Alfreda Schnittke pędzla
nakładem wydawnictwa Phaidon w ramach serii 20th Century Reginalda Graya
Composers w 1996 roku, tak pisze o utworach koncertowych
Sznitkego: „Zamysł zapożyczony od Szostakowicza przez wiele
lat dominował w muzyce Sznitkego. Jego liczne koncerty i concerti grossi prezentują w sposób symboliczny
typową dla Sznitkego ideę konfliktu pomiędzy indywidualnym (solista) a kolektywnym (orkiestra). Ten rodzaj
dramaturgii był ukryty w muzyce Szostakowicza, która w wielu wymiarach odzwierciedlała dramat życia w
Związku Radzieckim pod naciskiem politycznym reżimu sowieckiego”[34]. Zdaniem Iwaszkina Sznitke
tworzył na przełomie „nowych czasów” (według określenia Millsa okres, który zmienił „wieki ciemne”) i
postmodernizmu, gdy nastąpił wzrost irracjonalizmu, stojącym w opozycji do racjonalizmu mijającej epoki[35].

Ewolucję stylu muzycznego Sznitkego najłatwiej można prześledzić na przykładzie wyjątkowo cenionych
przez słuchaczy kwartetów smyczkowych. Osobliwości jego stylistyki najlepiej pokazują concerti grossi oraz
symfonie – szczególnie dotyczy to dzieł powstałych po 1985 roku. Znacznym powodzeniem u melomanów
cieszy się Concerto grosso nr 4 – V Symfonia – dzieło będące swoistą syntezą; pomostem łączącym dwie
formy, którym kompozytor poświęcał najwięcej uwagi. Podejmowane przez niego niekiedy wątki religijne
znalazły najpełniejsze odzwierciedlenie we wspomnianym już Requiem[36]. Na uwagę zasługuje też opera
Historia von D. Johann Fausten, nad którą pracował z przerwami przez dwanaście lat, i którą – biorąc pod
uwagę jego wypowiedzi – można uznać za temat jego życia. Irina Schnittke w jednym w wywiadów
wspominała: „Niepokoiła go natura duszy człowieka – wieczny konflikt między jego sumieniem a
pragnieniami. Być może dlatego Alfred tak dążył do napisania opery Historia doktora Johanna Fausta”[37].

Dzieła
Po śmierci Sznitkego ukazało się kilka niepublikowanych
wcześniej utworów. Aleksandr Iwaszkin, jego biograf, namówił 0:00 / 0:00
Irinę Schnittke do udostępnienia praw do dwóch młodzieńczych
dzieł kompozytora: zainspirowanej twórczością Szostakowicza i Fragment III Koncertu smyczkowego
napisanej na niewielką orkiestrę Symfonii nr 0 (1956) oraz
oratorium Nagasaki (powstałego w 1958 roku pod wpływem
Carmina Burana Carla Orffa[36]). Z kolei sama Irina postanowiła udostępnić niedokończoną przez Sznitkego
trzyczęściową IX Symfonię (1997–1998), która jest jej zdaniem muzycznym testamentem artysty. Pisany lewą
ręką i częściowo nieczytelny rękopis odcyfrował i zrekonstruował w 2007 roku rosyjski kompozytor
Aleksander Raskatow[37].

Pełny zbiór dzieł oraz partytury Sznitkego zostały opublikowane w wielotomowych seriach, podzielonych
tematycznie pod względem form muzycznych[15]. Obszerny katalog nagrań dzieł Alfreda Sznitkego oferuje
melomanom szwedzka wytwórnia muzyczna BIS Records[38], powiązana z mającym siedzibę w Hongkongu
Naxosem[39]. Płyty z utworami Sznitkego wydają ponadto między innymi brytyjski Chandos Records Ltd i
rosyjska Melodia. Z kolei nakładem niemieckiego Capriccio Records, również związanego z Naxosem,
ukazały się cztery albumy z muzyką filmową Sznitkego[40]. Poniżej niektóre z jego utworów:

Symfonie
Symfonia nr 0 (1956)
I Symfonia (1969–1972)
II Symfonia „St. Florian” na chór
kameralny i orkiestrę (1979)
III Symfonia (1981)
IV Symfonia (1984)
Concerto grosso nr 4 – V Symfonia (1988)
VI Symfonia (1992)
VII Symfonia (1993)
VIII Symfonia (1994)
IX Symfonia (1997–1998, rekonstrukcja w
2007)
Utwory wokalno-instrumentalne
Nagasaki (1958)
3 utwory do poezji Mariny Cwietajewej na
mezzosopran i fortepian (1965)
Requiem (1975)
Der Sonnengesang des Franz von Assisi
na dwa chóry mieszane i sześć
instrumentów (1976)
Seid Nüchtern und Wachet... (kantata,
1983)
12 Psalmów pokutnych (1988)
Lux aeterna na chór mieszany i orkiestrę
(1994)
Utwory kameralne
I Kwartet smyczkowy (1966)
II Kwartet smyczkowy (1980)
III Kwartet smyczkowy (1983)
IV Kwartet smyczkowy (1989)
Hymny I–IV na wiolonczelę i zespół
instrumentalny (1974–1979)
I Sonata na skrzypce i fortepian (1963)
III Sonata fortepianowa (1992)
Fuga na skrzypce solo (1953)
Trio smyczkowe (1985)
Kwartet fortepianowy (1988)
Improwizacja na wiolonczelę (1993)
Utwory na orkiestrę
Pianissimo na orkiestrę (1968)
Passacaglia na orkiestrę (1979–1980)
Vier Aphorismen na orkiestrę (1988)
Monolog na altówkę i orkiestrę
smyczkową (1989)
Koncerty
Concerto grosso nr 1 (1977)
Concerto grosso nr 2 (1981–1982)
Concerto grosso nr 3 (1985)
Concerto grosso nr 4 – V Symfonia (1988)
Concerto grosso nr 5 (1991)
Concerto grosso nr 6 (1993)
I Koncert na skrzypce i orkiestrę (1957)
II Koncert na skrzypce i orkiestrę
kameralną (1966)
III Koncert na skrzypce i orkiestrę
kameralną (1978)
IV Koncert na skrzypce i orkiestrę (1984)
I Koncert na wiolonczelę i orkiestrę
(1985–1986)
II Koncert na wiolonczelę i orkiestrę
(1990)
I Koncert na fortepian i orkiestrę (1960)
Koncert na fortepian i orkiestrę
smyczkową (1979)
Koncert na altówkę i orkiestrę (1985)
Koncert potrójny na skrzypce, altówkę,
wiolonczelę i orkiestrę smyczkową (1994)
Kompozycje sceniczne
Życie z idiotą (opera, 1991)
Historia doktora Johanna Fausta (opera,
1991–1994)
Labirynty (balet, 1971)
Peer Gynt (balet, 1986)
Der Gelbe Klang (kompozycja sceniczna,
1973–1974)
Muzyka do filmów
Jako kompozytor Sznitke brał udział w pracach nad powstaniem ponad siedemdziesięciu filmów[41]. Poniżej
niektóre z tytułów:

Le Tombeau d’Alexandre (1992)

Agonia (1981) Łarisa (ros. Лариса, 1980)
Dniewnyje zwiozdy (ros. Дневные Małe dramaty (ros. Маленькие трагедии,
звёзды, 1968) 1979)
Dworzec Białoruski (1970) Ojciec Sergiusz (1978)
Ewakuacja (ros. Вступление, 1962) Osień (ros. Осень, 1974)
Fantazii Fariatjewa (ros. Фантазии Samolot w płomieniach (1979)
Фарятьева, 1979) Skazka stranstwij (ros. Сказка
I s wami snowa ja... (ros. И с вами снова странствий, 1982)
я..., 1980) Szklane organki (ros. Стеклянная
I wsio-taki ja wieriu... (ros. И всё-таки я гармоника, 1968)
верю..., 1974) Wniebowstąpienie (1976)
Komisarz (ros. Комиссар, 1967)

Nagrody
W 1986 roku Sznitke otrzymał nagrodę państwową RFSRR (ros. Государственная премия РСФСР имени
Н.К. Крупской – Gosudarstwiennaja priemija RSFSR imieni N.K. Krupskoj). Jest laureatem Nagrody
Bachowskiej Hanseatyckiego Miasta Hamburg (1990), Austriackiej Nagrody Państwowej (1990), rosyjskiej
nagrody „Triumf” (1992), Praemium Imperiale (1992), Państwowej Nagrody Federacji Rosyjskiej (1995),
nagrodzony Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi z Republiki Federalnej Niemiec (1994), Österreichisches
Ehrenzeichen für Wissenschaft und Kunst (1995), wielkiej nagrody „Sława-Gloria” (1998). W 1986 roku
został członkiem Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, w 1987 roku – Szwedzkiej Królewskiej Akademii
Muzycznej, w 1989 roku – honorowym członkiem Freie Akademie der Künste in Hamburg, w 1990 roku –
Royal College of Music, a w 1994 roku – Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury[42][43].

Przypisy
1. Sznitke Alfred (https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3983264), [w:] Encyklopedia PWN [online]
[dostęp 2015-07-14].
2. Bogusław Schaeffer, „Kompozytorzy XX wieku”, 1990; „Mały informator muzyki XX wieku”,
1987.
3. Alfred Sznitke (http://archive.warsaw-autumn.art.pl/polski/program/kompozytorzy.php?artid=4).
W: Warszawska-Jesień – Indeks kompozytorów [on-line]. archive.warsaw-autumn.art.pl, 2001.
[dostęp 2015-07-16].
4. Д.И. Шульгин, Годы неизвестности Альфреда Шнитке. Беседы с композитором, s. 13.
5. А.В. Ивашкин, Беседы с Альфредом Шнитке, s. 12.
6. Д.И. Шульгин, Годы неизвестности Альфреда Шнитке. Беседы с композитором, s. 85.
7. Д.И. Шульгин, Годы неизвестности Альфреда Шнитке. Беседы с композитором, s. 12.
8. А.В. Ивашкин, Беседы с Альфредом Шнитке, s. 28–30.
9. Д.И. Шульгин, Годы неизвестности Альфреда Шнитке. Беседы с композитором, s. 16.
10. Шнитке Альфред (http://web.archive.org/web/20171017064853/http://www.compozitor.spb.ru:
80/our_autors/index.php?ELEMENT_ID=19457), Музыкальное Издательство „Композитор –
Санкт-Петербург”. Ноты песен, книги.
11. В. Холопова, Композитор Альфред Шнитке, s. 54.
12. Т.С. Урбах, Хроника жизни и творчества Альфреда Шнитке (http://www.schnittke-mgim.ru/
about/Alfred_Schnittke/), Московский государственный институт музыки имени А.Г. Шнитке.
13. В. Холопова, Композитор Альфред Шнитке, s. 141–142.
14. В. Холопова, Композитор Альфред Шнитке, s. 130–131.
15. Собрание сочинений Альфред Шнитке (https://archive.fo/PAHDw), Музыкальное
Издательство „Композитор – Санкт-Петербург”. Ноты песен, книги.
16. В. Холопова, Композитор Альфред Шнитке, s. 121–122, 149.
17. В. Холопова, Композитор Альфред Шнитке, s. 199–200.
18. В. Холопова, Композитор Альфред Шнитке, s. 213.
19. В. Холопова, Композитор Альфред Шнитке, s. 230.
20. В. Холопова, Композитор Альфред Шнитке, s. 237.
21. И.В. Кондаков, Музыка в контексте исторического времен. Прорыв к полистилистике.
Творчество Альфреда Шнитке и искусство XXI века (http://ecsocman.hse.ru/data/2010/12/
09/1214860958/Kondakov.pdf), Экономика. Социология. Менеджмент, s. 147.
22. А.В. Ивашкин, Беседы с Альфредом Шнитке, s. 80.
23. Д.И. Шульгин, Годы неизвестности Альфреда Шнитке. Беседы с композитором, s. 28.
24. А.В. Ивашкин, Беседы с Альфредом Шнитке, s. 36, 80.
25. А.В. Ивашкин, Беседы с Альфредом Шнитке, s. 36.
26. А.В. Ивашкин, Беседы с Альфредом Шнитке, s. 147.
27. G. Przebinda, Po śmierci Alfreda Sznitke. Ciche „Sanctus” (http://www.rubl.uj.edu.pl/pracownic
y/fiszka.php?os=01_przebinda&jed=KKSW&opis=przeb_tp14&w=1), Instytut Filologii
Wschodniosłowiańskiej UJ.
28. И.В. Кондаков, Музыка в контексте исторического времен. Прорыв к полистилистике.
Творчество Альфреда Шнитке и искусство XXI века (http://ecsocman.hse.ru/data/2010/12/
09/1214860958/Kondakov.pdf), Экономика. Социология. Менеджмент, s. 152.
29. В. Холопова, Композитор Альфред Шнитке, s. 105.
30. Д.И. Шульгин, Годы неизвестности Альфреда Шнитке. Беседы с композитором, s. 91.
31. А.В. Ивашкин, Беседы с Альфредом Шнитке, s. 242.
32. В. Холопова, Композитор Альфред Шнитке, s. 110–111.
33. В. Холопова, Композитор Альфред Шнитке, s. 127–128.
34. Alexander Ivashkin, Alfred Schnittke, London: Phaidon Press, 1996, ISBN 0-7148-3169-7,
OCLC 36050085 (http://worldcat.org/oclc/36050085).
35. А.В. Ивашкин, Беседы с Альфредом Шнитке, s. 126–127.
36. Л.О. Акопян, Альфред Гарриевич Шнитке (http://web.archive.org/web/20150626140401/htt
p://eternaltown.com.ua/%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D
0%B8%D0%B8/936-%D1%88/6441-%D1%88%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%BA%D0%B5
-%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%84%D1%80%D0%B5%D0%B4-%D0%B3%D0%B0%D
1%80%D1%80%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87), Народный биографический
справочник „Биографии, мемуары, истории”.
37. И. Шнитке, И. Муравьева, Жизнь в четыре руки. Ирина Шнитке об Альфреде Шнитке –
муже, композиторе, одаренном человеке (http://www.rg.ru/2005/02/04/shnitke.html),
Редакция „Российской газеты”.
38. Alfred Schnittke (http://www.bis.se/index.php?sokTyp=namn&sokText=schnittke&Skicka=Searc
h%21), BIS Records AB.
39. Refine results for Schnittke: All (http://www.naxos.com/search/kwsresults.asp?q=Schnittke%09
&site=naxosalbums&x=15&y=10&ie=ISO-8859-15&output=xml_no_dtd&proxystylesheet=naxo
s_frontend&client=naxos_frontend&filter=0), Naxos Digital Services Ltd.
40. Catalogue of recordings (http://web.archive.org/web/20130313181344/http://www.gold.ac.uk/me
dia/Schnittke%20Recordings%20Catalogue.pdf), Goldsmiths, University of London (http://www.
gold.ac.uk/crm/schnittke-archive/).
41. Альфред Шнитке (http://tvkultura.ru/person/show/person_id/4242), Государственный
интернет-канал „Россия”.
42. Alfred Schnitke (http://archive.warsaw-autumn.art.pl/polski/program/kompozytorzy.php?artid=4),
Warszawska Jesień 2001.
43. Шнитке Альфред Гарриевич (http://www.mosconsv.ru/ru/person.aspx?id=46795),
Московская консерватория.

Bibliografia
Alfred Schnittke (http://www.bis.se/index.php?sokTyp=namn&sokText=schnittke&Skicka=Searc
h%21), BIS Records AB.
Archiv Mitglieder – Kunst (http://www.kurienwissenschaftundkunst.at/archiv/archiv-mitglieder-k
unst/), Kurien für Wissenschaft und Kunst.
Alfred Sznitke (http://archive.warsaw-autumn.art.pl/polski/program/kompozytorzy.php?artid=4).
W: Warszawska-Jesień – Indeks kompozytorów [on-line]. archive.warsaw-autumn.art.pl, 2001.
[dostęp 2015-07-16].
Catalogue of recordings (http://web.archive.org/web/20150924023057/http://www.gold.ac.uk/m
edia/Schnittke%20Recordings%20Catalogue.pdf), Goldsmiths, University of London (http://ww
w.gold.ac.uk/crm/schnittke-archive/).
Przebinda G., Po śmierci Alfreda Schnittke. Ciche „Sanctus” (http://www.rubl.uj.edu.pl/pracowni
cy/fiszka.php?os=01_przebinda&jed=KKSW&opis=przeb_tp14&w=1), Instytut Filologii
Wschodniosłowiańskiej UJ.
Refine results for Schnittke: All (http://www.naxos.com/search/kwsresults.asp?q=Schnittke%09
&site=naxosalbums&x=15&y=10&ie=ISO-8859-15&output=xml_no_dtd&proxystylesheet=naxo
s_frontend&client=naxos_frontend&filter=0), Naxos Digital Services Ltd.
Акопян Л.О., Альфред Гарриевич Шнитке (https://archive.fo/PM0Pp), Народный
биографический справочник „Биографии, мемуары, истории”.
Альфред Шнитке (http://tvkultura.ru/person/show/person_id/4242), Государственный
интернет-канал „Россия”.
Шнитке Альфред Гарриевич (http://www.mosconsv.ru/ru/person.aspx?id=46795),
Московская консерватория.
Кондаков И.В., Музыка в контексте исторического времен. Прорыв к полистилистике.
Творчество Альфреда Шнитке и искусство XXI века (http://ecsocman.hse.ru/data/2010/12/
09/1214860958/Kondakov.pdf), Экономика. Социология. Менеджмент.
Ивашкин А.В., Беседы с Альфредом Шнитке, Москва 1994.
Урбах Т.С., Хроника жизни и творчества Альфреда Шнитке (http://www.schnittke-mgim.ru/
about/Alfred_Schnittke/), Московский государственный институт музыки имени А.Г. Шнитке.
Холопова В., Композитор Альфред Шнитке, Челябинск 2003. ISBN 5-8029-0269-8.
Шнитке Альфред (https://archive.fo/sBra3), Музыкальное Издательство „Композитор –
Санкт-Петербург”. Ноты песен, книги.
Шнитке И., Муравьева И., Жизнь в четыре руки. Ирина Шнитке об Альфреде Шнитке –
муже, композиторе, одаренном человеке (http://www.rg.ru/2005/02/04/shnitke.html),
Редакция „Российской газеты”.
Шульгин Д.И., Годы неизвестности Альфреда Шнитке. Беседы с композитором,
Москва 1993. ISBN 5-86183-004-5.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Alfred_Sznitke&oldid=59880966”
Tę stronę ostatnio edytowano 23 maj 2020, 23:53. Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie
autorstwa, na tych samych warunkach (http:https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl), z możliwością
obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o warunkach korzystania
(http:https://foundation.wikimedia.org/wiki/Warunki_korzystania).