FIL01 W2- WIKA

BARAYTI NG WIKA

 Ernesto Constantino
o Dimensyong Heograpiko
o Dimensyong Sosyal
 Jessie Grace Rubrico
o Dayalek (D. Heograpiko)
o Sosyalek (D. Sosyal)
o Rehistro ng wika (mga koda/codes)
- Jargon- mga wikang kadalasang ginagamit sa isang partikular na larangan
- Idyolek- katangian sa paraan ng pananalita na natatangi sa isang indibidwal
 Pidgin- ginagamit para sa mga taong hindi magkaparehas ng lenggwaheng ginagamit upang makipag usap;
limitado lang ang bokabularyo at walang istraktura ang wika
 Creole- imbentong wika; nagmula sa pidgin na nabuuan ng istraktura
Mga Tungkulin/ Gamit ng Wika

 Instrumental
o Pagpapahayag ng damdamin
o Paghihikayat upang gawin ng kausap ang nais tupdin o mangyari
o Direktang pag-utos
o Teoryang bigkas (speech act theory)
- Lokusyonaryo- literal na pagbigkas ng pahayag
- Ilokusyonaryo- pagpapakahulugan sa pahayag batay sa konteksto at/o paglalapat sa kultura ng nag-
uusap
- Perlokusyonaryo- pagtugon sa mensahe ng pahayag
 Regulatoryo
o Batas
o Taong may kapangyarihan
o Taong nasasaklawan ng batas
o Konteksto na nagbibigay-bisa sa batas
o Klasipikasyon ng wika ayon sa regulatoryong bisa
- Berbal- mga regulasyon na binabanggit lamang ng pasalita ng may awtoridad
- Nasusulat, nakalimbag at biswal- mga tuntunin na mababasa, mapapanood, atbp.
- Di- nasusulat na tradisyon- mula sa pasalin-saling bukambibig
o Gamit:
- Pagpapatupad ng mga tuntunin sa institusyong panlipunan
- Pagpapataw ng parusa sa sumuway sa tuntunin
- Partisipasyon ng mamamayan sa paggawa ng tuntunin
- Pagpapanatili ng kaayusan at kapayapaan sa komunidad
- Pagtatakda at pagkilala sa Karapatan at polisya para sa kaunlaran, pagkapantay-pantay, at
masaganang kabuhayan
o Halimbawa:
- Saligang batas o konstitusyon- bansa
- Batas republika- kongreso
- Ordinansya- probinsya, syudad, munisipyo
- Polisiya- ahensya o kumpanya
- Patakaran- samahan
 Interaksyunal
o Tulungan ang taong makipag ugnayan sa ibang tao
 o Bumuo ng sosyal na relasyon sa ating mga kakilala
o Halimbawa sa cyber space:
- Dalawahan
 Sulatroniko
 Personal na mensahe
- Pangkatan
 Pangkatang usapan
 forum
- Maramihan
 Sociocite
 Online store
 Personal
o Dr. Zeus Salazar (1982)- “ang kaluluwa ay tumutukoy sa buong pagkatao, itinuturing itong pinakabuod ng
isang tao.”
o Naipapakita sa labas ang kalooban at nadadamitan ng wika ang pagkatao
o Halimbawa:
- Biogyapiya(talambuhay)
- Awtobiograpiya (sariling sulat ng talambuhay)
- Alaala (memoir)
- Lakbay- sanaysay (travelogue)
- Personal na sanaysay
- Blog
 Heuristiko at Representatibo/Impormatibo
o Heuristiko
- Tanong
- Pag- iimbestiga
- Pag-eeksperimento kung tama o mali
- Proseso ng pagtuklas sa ating paligid at pagkuha ng kaalaman
o Representibo/ Impormatibo
- Pagpapaliwanag ng datos/ impormasyon
- Pag-uulat ng mga natuklasan sa publiko
- Kahusayan sa paggamit ng modelo
4 na Yugto ng Maugnayang Pag-iisip

 Paggamit ng Sintido-kumon- pinakakaraniwang paraan ng pag-iisip at pangangatwiran; kadalasa’y ginagamit ang

kutob, pakiramdam at hinuha sa ganitong uri ng pag-iisip
 Lohikal na Pag-iisip- ayon sa pangangatwiran/ argumento, pagkasunod-sunod, analisis (hinuhang pangkalahatan,
hinuhang pambatayan)
 Kritikal na Pag-iisip- pagsusuri, pag-uuri at pagpupuna; paglalahad ng feedback o alternatibo
 Maugnayang Pag-iisip- repleksiyon, kritika, interpretasyon, pananaliksik (multidisiplinaryo, interdisiplinaryo)