Professional Documents
Culture Documents
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan sa ibaba. Ilagay ang sagot sa patlang na ibinigay.
ALAM MO BA?
Panuto: Nasa ibaba ang mga tatlong (3) pahayag na makikita mo sa babasahin mong kuwento. Piliin ang
mga salita sa kahon na may kaugnayan sa pahayag. Ilagay ang sagot sa mga patlang na ibinigay.
Basahin ang alamat na Alamat ng Isla ng Pitong Makasalanan. Pagkatapos basahin ang alamat
ay sagutin ang mga sumusunod na katanungan sa ibaba nito.
Noong unang panahon, may isang matandang mangingisdang may pitong anak na dalaga ang
naninirahan sa isang tahanang nakaharap sa baybayin ng Dagat Bisaya. Ang kanilang tirahan ay nasa
bayan ng Dumangas, isang bayang nasa gawing hilagang-silangan ng lalawigan ng Iloilo na bahagi ng Isla
ng Panay. Araw-araw makikita ang pitong dalagang masayang nagsasagawa ng mga gawaing-bahay o
kaya naman nasa dalampasigan at nagtatampisaw o masayang lumalangoy, naghahabulan,at
nagtatawanan. Tila sila mga nimpang kay gaganda habang nakikipaghabulan sa mga alon sa baybayin.
Ang kagandahan ng pitong dalaga ay bantog hindi lang sa kanilang bayan kundi maging sa
malalayong lugar. Kaya naman, hindi kataka-takang ang kanilang tahanan ay dinarayo ng maraming
binatang naghahangad na makuha ang kamay ng isa sa mga dalagang napupusuan. Mahal na mahal ng
ama ang mga anak at ang labis niyang ikinatatakot ay ang makapag-asawa ang sinuman sa kaniyang mga
dalaga ng mga lalaking maaaring maglayo sa kaniya. “Sana, kung makahahanap man ng mapapangasawa
ang aking mga anak ay tagarito lang sa aming isla upang hindi sila mapalayo sa akin,” ang naibubulong
ng ama sa sarili habang pinagmamasdan ang kaniyang mga anak na abala sa mga gawaing-bahay.
Isang araw nga ay isang pangkat ng makikisig na binatang mangangalakal ang dumating sa
kanilang bayan. Nabalitaan din pala ng mga binata ang kagandahan ng mga dalaga kaya’t nagsadya sila
sa bayang iyon hindi lang para mangalakal kundi para makilala rin ang mga dalaga. Sakay sila ng
magagara at mabibilis na bangka.
Mamahaling regalo ang ibinigay ng mga binata sa mga dalaga. Naging mabilis ang
pagkakaunawaan ng pitong dalaga at ng pitong binatang estranghero. Inanyayahan nilang magtungo sa
kanilang bayan ang pitong dalagang agad naman nagsipayag.
Subalit hindi naging madali ang paghingi nila ng pahintulot sa kanilang ama. “Hindi n’yo pa kilala
nang lubusan ang mga binatang iyan. Bakit kayo sasama? Hindi ako papaya,” ang matigas na wika niya
kahit pa nagpupumilit ang kaniyang mga anak na sumama sa mga binata.
Isang araw, habang nasa dagat at nangingisda ang ama ay gumawa ng isang mapangahas na
pasiya ang mga dalaga. “Sasama ako sa aking kasintahan, sa ayaw at sa gusto ni Ama,” ang wika ng
panganay na si Delay.
“Ako man, ako man,” ang sunod-sunod na sabi ng iba pang dalaga. Sinamantala ng
magkakapatid ang pag-alis ng ama upang mangisda. Bitbit ang kani-kanilang mga pansarling gamit ay
sumakay ang mga dalaga sa bangkang dala ng mga binata palayo sa kanilang tahanan.
Nang sila’y nasa bahagi na ng baybayin ng Guimaras kung saan nangingisda ang kanilang ama ay
natanaw niya ang bangka ng mga estranghero lulanang kaniyang pitong anak na dalaga. Buong lakas na
sumagwan ang ama para mahabol ang kaniyang pinakamamahal na mga anak subalit lubhang mabagal
ang kaniyang maliit na bangka kompara sa makabagong bangka ng mga estranghero kaya hindi na niya
nahabol ang mga anak.
Buong pait na lumuha at nagmakaawa ang ama sa kaniyang mga anak. “Mga anak, huwag
kayong umalis. Bumalik kayo! Maawa kayo,” ang walang katapusang pagsigaw at pagmamakaawa ng
ama habang patuloy siya sa mabilis na paggaod para mahabol ang bangkang sinasakyan ng mga anak
subalit hindi siya pinakinggan ng mga dalaga. Laylay ang mga balikat sa matinding pagod at paggaod at
sa labis na kalungkutan sa paglisan ng kaniyang mga anak, walang nagawa ang matanda kundi lumuha
nang buong kapaitan. Wari’y nakidalamhati rin sa kaniya maging ang kalangitan sapagkat ang maliwanag
na sikat ng araw ay biglang naparam at sa halip ay napalitan ng pagdilim ng himpapawid. Gumuhit ang
matatalim na kidlat na sinabayan ng malalakas na dagundong ng kulog. Biglang pumatak ang malakas na
ulan kaya’t walang nagawa ang matanda kundi gumawa na lamang.
Kinaumagahan, hindi pa sumisikat ang araw ay pumalaot na ang matanda. Inisip niyang
maaaring sumilong ang bangka ng mga estranghero dahil sa sama ng panahon nang nagdaang gabi. Baka
sakaling mahabol pa niya ang kaniyang mga anak. Subalit anong laking pagtataka niya nang siya’y nasa
laot na. Nakatanaw siya sa maliliit na islang tila isinabog sa gitna ng laot sa pagitan ng kanilang isla ng
Dumangas at isla ng Guimaras. Sa lugar na ito siya nangisda kahapon at alam na alam niyang walang mga
islang tulad nito sa lugar na iyon nang nagdaang araw.
Kinabahan ang matanda at kasabay ng mabilis ng pagtibok ng kaniyang puso ang mabilis niyang
paggaod papunta sa mga mumunting isla. Anong laking panlulumo niya nang makita ang nagkalat na
bahagi ng bangkang sinakyan ng kaniyang mga anak na nakalutang sa paligid. Binilang niya ang
mumunting isla. Pito! Pito rin ang kaniyang mga anak na dalaga. Humagulgol ang matanda. Parang
nahulaan na niya ang nangyari. Nalunod ang kaniyang mga anak nang ang sinasakyan nilang bangka ay
hinampas ng malalakas na along dala ng biglang pagsama ng panahon kahapon at sumadsad sa mga
korales at matatalas na batuhan kaya nagkahiwa-hiwalay ang mga ito.
Ang mga mumunting isla ay tinawag na Isla de los Siete Pecados o Mga Isla ng Pitong
Makasalanana. Ito ay bilang pag-alala sa pagsuway at kasalanang nagawa ng pitong suwail na dalaga sa
kanilang mapagmahal na ama.
Mga Katanungan:
1. Bakit may pangamba ang ama na magpakasal ang kaniyang pitong anak na dalaga?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
2. Anong ginawa ng mga dalaga na siyang naging dahilan ng pagkalumbay/pagkalungkot ng ama?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
3. Nang tumindi ang panahon pagkatapos humagulgol ang ama, anong nangyari pagkatapos nito?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
4. Sa tingin mo ba’y dapat tularan ang mga dalaga? Bakit?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
5. Kung ikaw ang ama ng mga dalaga, ano ang maaari mo sanang gawin upang ang hindi ninyong
pagkakaunawaan ay hindi sana humantong sa pagtakas ng iyong mga anak?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
GAWAIN 4: PAGHAMBINGIN!
Panuto: Noong ika’y nasa elementarya, siguro’y nakabasa ka na ng isang alamat na tumatak sa iyong
isipa’t damdamin. Ihambing ang isang alamat na napili mo sa alamat na nabasa mo ngayon na
pinamagatang Alamat ng Isla ng Pitong Makasalanan. Punan ang mga hinihingi sa talahanayan sa ibaba.
Alamat ng Isla ng Pitong Elemento
Makasalanan Pamagat ng Napiling Alamat
Tauhan
(Sino ang mga gumanap o
kmmilos sa alamat na nabasa)
Simula
(Ano ang simula ng alamat?
Paano ito nagsimula?)
Gitna
(Ano ang mga pangyayari na
nabanggit sa alamat na
nabasa?)
Wakas
(Paano natapos ang alamat?
Ano ang nangyari sa bida?
Aral
(Ano ang aral na napulot mo sa
alamat na iyong nabasa?)
GAWAIN 5: BAWAL ANG SUWAIL
Panuto: Tanging kabutihan ng kanilang mga anak ang hangad ng sinumang magulang. Ang paggalang at
pagsunod naman sa payo at utos ng magulang ay paraan ng pagpapakita ng ating pagmamahal at
pagpapahalaga sa kanila. Hikayatin mo ang ibang kabataang tulad mo upang pahalagahan ang kanilang
magulang. Isulat mo ang sa tingin mo ay nararapat gawin ng isang kabataan para sa bawat sitwasyon na
mababasa mo sa ibaba. Ilagay ang kasagutan sa patlang na ibinigay pagkatapos ng bilang.
1. Sabado ng gabi, abala ka sa panonood ng telebisyon habang naglalaro ng iyong paboritong video
game sa iyong tablet nang tawagin ka ng iyong nanay upang tumulong sa paghahanda ng
mesang kainan. Ang nararapat gawin ng isang anak sa pagkakataong tulad nito ay…
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
2. Kahit hindi ka pa nakapagpapaalam sa iyong magulang ay nangako ka na sa iyong kaklaseng
sasama sa sleepover sa kanilang baghay para ipagdiwang ang kaniyang kaarawan. Nang magsabi
ka sa iyong magulang ay hindi ka nila pinayagan dahil naniniwala silang hindi ligtas para sa isang
kabataang tulad mo ang makitulog sa ibang bahay. Ang dapat gawin ng isang anak sa sitwasyong
tuald nito ay:
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
3. Napapansin ng magulang mo ang napakalaking oras na nagagamit mo sa harap ng gadget at
computer, sa pagte-text, panonood ng telebisyon, at pakikipag-chat o pakikipagtawagan sa
iyong kaibigan. Bunga nito, bumaba ang iyong mga marka sa paaralan. Sinabi nilang muli ngayon
ay bibigyan ka na lang ng isang oras sa paggamit ng computer sa bawat araw, ang cell phone ay
mahahawakan mon a lang din nang isang oras sa maghapon, at ang telebisyon ay dapat
nakasara sa pagdating ng ikawalo ng gabi. Gagawin nila ito hangga’t di bumubuti ang mga grado
mo. Ang nararapat gawin ng isang kabataan sa sitwasyong ito ay…
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Ano kaya ang ibubunga ng pagsunod sa magulang sa tatlong sitwayson na nakalahad sa itaas?
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
Ano naman kaya ang maaaring iunga sa pagsuway ng mga ito?
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
Isang mahalagang bahagi ng kulturang Pilipino ang mga alamat. Ang mga ito ay nagsasaad kung
paano nagsimula ang mga bagay-bagay. Karaniwan itong nagtataglay ng mga kababalaghan o mga hindi
pangkaraniwang pangyayari.
Ang karaniwang paksa ng mga alamat ay ang ating katutubong kultura, mga kaugalian, at
kapaligiran. Taglay nito ang magagandang katangiang tulad ng kalinisan ng kalooban, katapatan, at
katapangan, subalit tinatalakay rin sa mga alamat ang hindi mabubuting katangiang tulad ng kasakiman,
katamaran, kalupitan, paghihiganti, pagsumpa at iba pa. Karaniwan itong kapupulutan ng aral at
nagpapakitang ang kabutihan ay laging nananaig laban sa kasamaan.
Noon pa mang unang panahon, ang ating mga ninuno ay nagkaroon na ng mga karunungang-
bayang kinabibilangan ng mga alamat. Ang mga ito’y lumaganap sa paraang pasalita; at pasalin-salin sa
bibigng mga taumbayan.
1. Ang mga dalagang sumuway sa kanilang ama ay naging mga isla raw. Bakit kaya mga isla?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
2. Nagmatigas ang ama sa kaniyang kagustuhang huwag mapalayo ang kaniyang mga anak sa
kaniyang piling. Bakit kaya ito ang ipinakita ng ama sa alamat na nabasa? Ganito rin ba ang mga
magulang sa kanilang mga anak noon bago pa tayo sinakop ng mga dayuhan? Ipaliwanag.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
BASAHIN
Sa panahong ito ng digital age kung saan bahagi na ng buhay ang internet, cable television,
video games, smart phones, tablet, at iba pang modernisasyon sa komunikasyona at sa pamumuhay,
nagiging mas mabigat ang hamong kinakaharap ng mga magulang sa pagpapalaki ng mga anak na may
mabuting pagpapahalaga at magagandang asal kaysa sa nakalipas na limampung taon.
Ayon sa pag-aaral, 75% ng mga sanggol mula 0-1 taon ay nakapanood ng telebisyon at 37% sa
mga ito ay nakapanood araw-araw. Ayon naman sa pag-aaral na isinagawa ng Kaiser-Family Foundation
noong 2010, ang mga kabataang may edad 8-18 ay gumugugol daw ng 7 oras at 38 minuto araw-araw sa
paggamit ng iba’t ibang uri ng media. Ayon pa rin sa nasabing pag-aaral. Ang 7 oras at 38 minuto ay mas
tumatagal pa hanggang sa 10 oras at 45 minuto dahil sa tinatawag na media multitasking kung saan
sabay-sabay na binubuksan at ginagamit ng isang kabataan ang iba’t ibang media o application.
Napakalaki ng epekto nito sa nabubuong pag-uugali, pagpapahalaga, pag-iisip, at pamumuhay ng mga
kabataan.
Kaya naman sa ganitong kalagayan ay lalong mahalaga ang presensiya ng mga magulang upang
magabayan ang kani-kanilang mga anak sa pagharap sa mga impluwensiyang dala ng digital age. Ang
matiyagang pagtuturo at paggabay ng magulang pa rin ang pinakamahalaga sa panahong ito subalit
mahalaga rin ang pagtanggap at pagsunod ng mga anaka sa payo o pangaral ng mga magulang.
1. Lantay ang anyo ng pang-uri kung ito ay naglalarawan lamang ng iisang pangngalan o panghalip.
Halimbawa:
Malaki ang responsibilidad ng magulang sa pagpapalaki ng mga anak.
Mahirap ang tungkuling ito.
*Paliwanag: Ang mga nakadiin na salitang Malaki at Mahirap ay mga salitang
naglalarawan sa pangngalang responsibilidad at tungkulin.
Halimbawa:
Mas mahirap ang hamon sa mga magulang ngayon kaysa noon.
*Paliwanag: Inihahambing ang hamon sa mga magulang sa panahon ngayon sa
panahon dati na higit na mahirap ang ngayon kaysa sa noon.
Mas mabuti pa rin ang pagbabasa ng aklat kaysa pagbababad sa harap ng
telebisyon
*Paliwanag: Inihahambing sa ikalawang halimbawa ang pagbabasa ng aklat na
mas nakabubuti ito kaysa sa pagbababad sa harap ng telebisyon.
Halimbawa:
Pinakamalaking hamon sa lahat ang magpalaki ng mabubuti at may
magagandang asal na mga anak sa panahong nagkalat ang masasamang
impluwensiya sa lipunan.
GAWAIN 7: SALUHANAP
Panuto: Basahin ang bawat pahayag. Bilugan ang mga pang-uring ginamit sa bawat pangungusap.
Pagkatapos ay uriin ito ayon sa kaantasan nito. Isulat sa patlang bago ang bilang ang L kung ang pang-uri
ay lantay, PT kung ito’y pahambing na patulad, PL kung ito naman ay pahambing na palamang, at P
kung ito naman ay pasukdol.
______1. Ang mabuting bata na sumusunod sa mga payo ng kaniyang magulang ay lalaking may
paggalang sa matatanda.
______2. Mas makabubuti kung bibigyan ng pansin ng mga magulang ang kaniyang anak sa paglaki nito.
______5. Sa panahon ngayon, sobra na ang pagpokus ng mga kabataan sa mga gadgets at Internet.
GAWAIN 8: ILAPAT
Panuto: Gamitin sa pangungusap ang mga piling pang-uri na nasa ibaba. Ilagay ang pangungusap sa
patlang na ibinigay.
1. Sobrang saya
______________________________________________________________________________
2. Maganda
______________________________________________________________________________
3. Ubod nang lakas
______________________________________________________________________________
4. Magkasimbilis
______________________________________________________________________________
5. Nuknukan nang tamad
______________________________________________________________________________
6. Mas mahirap
______________________________________________________________________________
7. Malungkot
______________________________________________________________________________
8. Mas masipag
______________________________________________________________________________
9. Parehas mainam
______________________________________________________________________________
10. Napakasakit
______________________________________________________________________________
10 7 5
Magaling Katamtaman Kinakailangang
bigyan ng pansin
Nilalaman Ang kabuuan ng Ang kabuuan ng Ang kabuuan ng
sanaysay ay maayos, sanaysay ay may sanaysay ay magulo,
naaayon sa kaguluhan, naaayon hindi naaayon sa
hinihinging paksa. sa hinihinging paksa. paksa at may
Walang kamalian sa Mayroong kamalian kamalian sa
gramatika sa gramatika. gramatika.
Hikayat Nakahihikayat na Nakahihikayat na Hindi kakikitaan ng
bigyan ng paggalang bigyan ng paggalang hikayat upang bigyan
ang mga magulang sa ang mga magulang sa ng paggalang ang
isinagawang sanaysay isinagawang sanaysay mga magulang.
sapagkat gumamit ng
mga salitang
panghikayat tulad ng
tara, tama, ganito,
atbp.