UNIVERZITET U ZENICI

ISLAMSKI PEDAGOŠKI FAKULTET

ODSJEK ZA SOCIJALNU PEDAGOGIJU

Emina Osmančević

DROGA - POŠAST SAVREMENOG DRUŠTVA

SEMINARSKI RAD

Zenica, 2018. godine

 Univerzitet u Zenici

Islamski pedagoški fakultet u Zenici

Emina Osmančević

Indeks br.3655/18, redovni student

Odsjek za socijalnu pedagogiju

DROGA - POŠAST SAVREMENOG DRUŠTVA

Seminarski rad

Predmet: Osnove sociologije

Mentor: prof. dr. Šaćir Filandra

Zenica, decembar 2018.

SADRŽAJ

SADRŽAJ.................................................................................................................................................1
UVOD......................................................................................................................................................2
POJAM DROGE.......................................................................................................................................3
PODJELA DROGA I TIPOVI ZAVISNOSTI...................................................................................................3
DROGA KAO SOCIJALNI PROBLEM..........................................................................................................4
ODNOS ČOVJEK - DROGA.......................................................................................................................5
FAKTORI RIZIKA......................................................................................................................................6
Adolescencija kao faktor rizika...........................................................................................................6
Drugi faktori rizika..............................................................................................................................6
LIJEČENJE................................................................................................................................................7
ZAKLJUČAK.............................................................................................................................................8
IZVORI.....................................................................................................................................................9
UVOD

Konzumiranje droge i ovisnosti prati ljudski rod od davnina što potvrđuju brojne povijesne
činjenice. Još oko 5000. godine p.n.e. stari Sumerani su uzimali opijum o čemu postoje pisani
tragovi.
Danas su ovisnosti globalni problem posebno zapadnog svijeta. Dostupnost sredstava
ovisnosti je velika, kakao legalnih sredstava ovisnosti (alkohol, nikotin…) tako i ilegalnih
droga bilo prirodnog ili sintetskog porijekla. Dakle, ljudi su oduvijek, do neke mjere, posezali
za sredstvima ovisnosti u želji za drugačijim iskustvima za bijegom od realnosti,
eksperimentirajući u liječenju, a ne uzimajući uvijek dovoljno u obzir potencijalnu opasnost.

Moderno vrijeme nosi nove brojne razloge zbog kojih su ovisnosti globalni problem i
značajno zastupljene posebno u zapadnom svijetu. Neki od razloga su što moderno vrijeme i
razvoj zapadne civilizacije sa sobom nosi nove stilove i načine života, nove načine zabave,
nove trendove, traži nove vidove izdržljivosti u ubrzanom ritmu života, nosi pozitivne stavove
barem prema pojedinim vrstama drogama, nosi materijalističku filozofiju života i promjenu
sustava vrijednosti, podržava se brzi tempo stvaranja materijalnih dobara koji zahtjeva
neprestano takmičenje i izdržljivost. Definitivno dominira hedonistička orijentacija prema
životu u kojoj je važna ugoda, opuštanje, užitak na svaki način u kratko vrijeme od obaveza i
posla te bijeg od svakodnevnice i teškoća. Sve navedeno pridonosi vjerojatnosti da će
adolescent posegnuti za nekim sredstvom ovisnosti tijekom svog rasta i razvoja ili pak za
ovisničkim ponašanjem. Upravo zato, izazov je modernog svijeta suočavanje s problemom
ovisnosti i suzbijanje jer su ovisnosti različite, uvjetovane brojnim faktorima, a time je i
suzbijanje ovisnosti kompleksnije nego što je to nekada bilo!
POJAM DROGE

Narkomanija je zavisnost od droga. Ova, naizgled jednostavna definicija je rezultat mnogih

glavobolja, rasprava i nesporazuma medu strucnjacima u dugim i upornim pokušajima da
naucno objasne ljudsko iskustvo sa drogama od drevnih vremena pa do danas. U razlicitim
dijelovima svijeta i iskustva su bila razlicita. Vladimir Hudolin 1987. ovu vrstu zavisnosti
definiše kao prekomjerno, redovno uživanje droge, zbog cega nastupa zavisnost. 
Tamo gde se alkohol tradicionalno koristio kao sredstvo za opuštanje i brzo postizanje
zadovoljstva, droga se najcešce nije koristila. U drugim delovima sveta, posebno u onim u
kojima su biljke iz kojih se dobijaju droge bile “domace kulture” i uzgajale se kao kod nas
šljiva ili pšenica, ljudi su koristili droge da bi se veselili, da bi izdržali naporan rad na poljima
ili kada bi izvodili religiozne rituale. Takode su znali da koriste droge i u samoubilacke svrhe
kada bi skrhani bolešcu i neizdrživim bolovima drogu uzimali da sve to prekrate. Kada se
stvari tako posmatraju onda bi teško mogli reci da je droga “cisto” urbani ili moderni fenomen
– naprotiv, ona postoji vijekovima.

Rijec droga, u izvornom obliku oznacava neprerađeni lijek ili svaku materiju (biljnu,

životinjsku ili mineralnu) koja može služiti za pravljenje lijekova. Rijec “droga” u
svakodnevnom govoru najcešce vezujemo za zloupotrebu droga ili zavisnost od droga.
Drogom se smatra svaka supstanca ili materija koja svojim unošenjem u organizam mijenja
jednu ili više njegovih funkcija (fiziološke – rad unutrašnjih organa ili sistema; psihicke –
svijest, mišljenje, opažanje, ponašanje…).1 

PODJELA DROGA I TIPOVI ZAVISNOSTI

Sve vrste droga podijeljene na osnovu porijekla, mogle bi se svrstati u dvije grupe: prirodne i
sintetičke.

Narkomanija je opšti termin koji se zajednički koristi za sve oblike zavisnosti od različitih
vrsta droga, ali kada se koristi u stručnom jeziku tada ona mora da bude preciznije definisana i
određena, i tada se uglavnom razlikuju nekoliko tipova zavisnosti.

1) ALKOHOLNI TIP: alkoholna pića svih vrsta;

1
Petrovic P. Stevan,  " DROGA I LJUDSKO PONAŠANJE " Peto dopunjeno izdanje, 2003, str. 30
 2) AMFETAMINSKI TIP: amfetamin, dexamphetamin, methamphetamin,
methylphenidat i phenmetrazin;
3) BARBITURNI TIP: barbiturati (posebno oni sa kratkim i intermedijarnim trajanjem
dejstva) i izvjesne droge sa sedativnim efektima, kao što su: chloalhydrat,
chlordiazepoxid, diazepam, meprobamat i metaqualon;
4) KANABISNI TIP: preparati biljke Cannabis sativa, uključujući marihuanu ( bhang,
dagga, kif, maconha) i hašiš (ganja i charas);
5) KOKAINSKI TIP: kokain i lišće koke;
6) HALUCINOGENI TIP: DMT, LSD-25, meskalin, psilocibin, STP;
7) KHAT TIP: preparati biljke Catha edulis;
8) OPIJATSKI TIP: opium, morphin, heroin, codein i sintetičke droge sa efektima
sličnim morfinskim, kao što su: methadon (heptadon) i pethidin;
9) TIP ISPARLJIVIH RASTVARAČA: toluen, aceton, benzin, varbon, tetrachlorid a
također, i izvjesni anestetički agensi, kao što su: ether, chloroform i azot oksidul.2

DROGA KAO SOCIJALNI PROBLEM

Upotreba droga je konstruisani socijalni problem. Poput većine drugih socijalnih problema,

koji su osobeni za savremeno industrijsko društvo, i upotreba droga ima višestruke funkcije za
postojeći društveni poredak. Kao društvena pojava ona, prije svega, označava kritičku tačku
susreta zdravlja i moralnosti gdje počinje njihovo izjednačavanje i poistovećivanje. Ka njoj
su, zato, usmjereni napori vladajućih elita da promovišu vlastitu sliku poželjnog zdravlja, te
da zabrane ili potisnu one oblike ponašanja koji se obilježavaju kao štetni i nepoželjni.
Osnova ovakvih akcija najčešće se pronalazi u krajnje problematičnim i nebuloznim slikama
koje se predstavljaju kao "ustaljena mišljenja moralne većine". U stvarnosti, pak, to je
podloga i opravdanje za represivne akcije uperene protiv manjinskih društvenih grupa koje su
etiketirane kao "problem populacija" ili "opasne klase". Štaviše, pitanje droga privlači gotovo
univerzalnu pažnju tako da obični građani, ali i politički lideri, podjednako vjeruju da to kako
se reaguje na ovaj problem paradigmatski odražava moralno stanje nacije. Droge, kao i
kriminal, dodiruju takoreći svakoga, bar sporadično ako ne već i direktno. Zbog toga je
rasprava o drogama kao problemu značajna ne samo po svojim posljedicama koje ima u

2
Dr. Petrović P. Stevan, Droga i ljudsko ponašanje, Peto dopunjeno izdanje, Partenon Beograd 2003,
str. 72 i 73
odnosu na konkretne javne akcije, već predstavlja i upečatljiv odraz atmosfere koja vlada na
onom terenu na kome se vodi borba oko društvene moći.3

ODNOS ČOVJEK - DROGA

Proces navikavanja na drogu i drugaciji nacin života odvija se postepeno u toku više nedjelja,
mjeseci, pa cak i godina, zato je teško postaviti neke preciznije granice prilikom definisanja
kada je neko postao narkoman. Bez obzira na pocetak uzimanja droge, onoga dana kada se
uspostavi zavisnost, narkoman iz osnova mijenja svoj dotadašnji nacin života. Droga postaje
jedina stvar na svijetu koja može da mu pruži zadovoljstvo kada on to zaželi. Porodica,
prijatelji, posao, intelektualne i duhovne preokupacije, seksualne želje, hrana i zdravlje - sve
je to u drugom planu. Svi narkomani - bez obzira gdje rade, gdje žive, koliko imaju novca ili
koliko su inteligentni, žive na identican nacin. Prva pomisao pri budenju odnosi se na drogu -
gdje i kako je nabaviti. Nema te žrtve koja se ne bi podnijela, samo da se do droge dođe.
Narkomani tokom vremena postaju neosjetljivi na druge vrste zadovoljstava. Svi dani jednog
narkomana su isti. Za hronicnog opiomana (heroinomana) dan je obilježen intravenskim
ubodima ili brojem ušmrkavanja droge. Ukoliko je u stanju da se nabavi kvalitetan heroin i
napravi dobar rastvor za ubrizgavanje, dan mu je sadržajan i kraće traje. Kada nema heroina
ili na njega dugo čeka, dan će mu se odužiti kao nedjelja ili mjesec. Ako nema heroina, iz
straha od krize progutat će ili ubrizgati u venu sve do čega dođe. Najčešće su to trodon,
bensedin, kodein ili neko sredstvo za uspavljivanje (veće doze bensedina, flormidala,
flurazepama). Neki ublažuju simptome krize pušenjem hašiša ili pijući veću količinu žestokog
pića pomješanog sa raznim sedativima. Kada ne nađu ništa od svega toga, spremni su da se
bodu praznim špricevima, ili da vade krv iz jedne vene i da je ubrizgavaju u drugu venu.
Ovakav varijetet narkomanije, gdje se odredeno zadovoljstvo postiže kroz bol izazvan iglom,
među uživaocima droge naziva se iglomanija i uvijek govori za teži poremećaj ličnosti.4

3
Berger Josip, Psihodijagnostika, Nolit, Beograd 1984,.str.84
4
Vukosavljevic Bojana; ''Droga stop hoću da živim'', Čačak 2006., str. 69
FAKTORI RIZIKA

Adolescencija kao faktor rizika

Adolescencija je, po nekim autorima, najvažniji i svakako prelomni period u životu čovjeka,
kada od djeteta postaje odrastao čovjek. Bitne promjene se tada dešavaju svim adolescentima,
jer dolazi do:

 sticanja polne zrelosti i bira se emotivni partner,

 bira se profesija i završava proces edukacije,
 odvajanja od porodice i osamostaljivanja,
 formiranja sistema moralnih vrijednosti i principa bitnih za jednu ličnost koji najčešće
predstavljaju zbir svih osobina i moralnih principa različitih modela za identifikaciju
(roditelji, učitelji, rodjaci, vršnjaci, medijske ličnosti i idoli i sl.) i odredjuje se
sopstveni sistem vrijednosti svake osobe po kome se ona vlada i koji je obično
uskladjen sa opštevažećim i priznatim vrijednostima i normama.

Za neke adolescente ovo je mučan period konfuzije identiteta koji teško podnose. Nerijetko se
kod zavisnika od droga dešava da, zbog malog kapaciteta za podnošenje tenzije, izaberu da se
opredjele i identifikuju upravo sa onim što stariji ne preporučuju i izričito su protiv, jer je to
lakše nego da sami pronalaze i odredjuju šta će prihvatiti, a šta ne. Kod osoba sa poteškoćama
u sazrijevanju adolescencija je često prelomni momenat kada se uočavaju prve ozbiljnije
teškoće u prilagodjavanju zahtjevima sredine. Ispit zrelosti ne polažu oni mladi koji imaju
problema sa prihvatanjem autoriteta roditelja, profesora i institucija, oni često biraju tzv.
"negativni identitet". Delinkvencija, promiskuitet, eksperimentisanje sa drogama su samo dio
ponašanja kome su skloni oni mladi koji vole rizike, izazove, koji ne uvažavaju iskustva
prethodnih generacija i žele sve sami da iskuse, da steknu svoj sud, da dožive jake emocije i
snažne stimuluse.

Drugi faktori rizika

Smatra se da su mladi koji imaju problema u sazrijevanju i pokazuju odredjene poremećaje u

ponašanju (loši odnosi sa porodicom, vršnjacima, profesorima, neuspjeh u školi, bježanje od
kuće i sl.) u povećanom riziku da probaju droge. Takodje je rizično i ako u njihovoj okolini
ima onih koji već uzimaju droge, tj. ako se druže sa narkomanima ili ako u porodici postoji
problem zavisnosti. Ako je roditelj alkoholičar ili i sam uzima droge, kocka se i sl. njegovo
dijete će lakše i samo postati zavisnik ukoliko ima i drugih elemenata koji ga čine
prijemčivim za razvoj zavisnosti od droge.

Prvi kontakti sa drogama

Prva droga koja se proba je u većini slučajeva marihuana, a broj onih koji je učestalije
konzumiraju sve je veći. Obzirom da su posljedice uzimanja marihuane diskretnije i u početku
se uglavnom ne zapažaju promjene načina života onoga ko je uzima sve češće, mnogi misle
da je ovo bezazlena i neškodljiva droga. Statistike ukazuju na to da je većina liječenih
zavisnika prvo počela sa marihuanom. Od svih onih koji su u životu bar jednom probali
marihuanu mali je broj onih koji nastave da je uzimaju ili prelaze na druge droge, ali se taj
broj sve više povećava u savremenom društvu. U našoj sredini od ovih drugih droga koje se
često koriste najzastupljeniji je heroin, ali i ekstazi. U svijetu, naročito u razvijenijim
zemljama pored heroina, često se zloupotrebljavaju i kokain, amfetamini, a takodje ekstazi i
najrazličitiji oblici sintetičkih droga čije je dejstvo uglavnom stimulativno.5

LIJEČENJE

Porodica je mjesto gdje se normalno problemi prvo uočavaju, medjutim porodice zavisnika
obično nisu u stanju da registruju problem i da ga riješe. Škola je sljedeća instanca gdje se
poremećaj ponašanja adolescenta uočava, a ako ni na ovom nivou problem nije moguće
riješiti, kao što je to često slučaj kod zavisnika od droga, onda se pomoć mora potražiti u
specijalizovanoj zdravstvenoj instituciji.

Liječenje narkomanije je dugotrajan i kompleksan proces koji traje i nekoliko godina, za neke
i više decenija. Ovaj proces ima više etapa i podrazumjeva integraciju različitih oblika
liječenja. Najčešće se kombinuju farmakoterapija (medikamenti) sa psihosocioterapijom. Prva
faza u liječenju je obično detoksikacija, tj. čišćenje organizma od toksičnih metabolita droga.
Tada se javlja i apstinencijalna kriza koja se liječi različitim lijekovima, zavisno od toga od
koje droge je osoba zavisna. Poslije ove faze nastavalja se sa psihoterapijom u koju je
uključen ne samo pacijent, nego i njegova porodica, pošto je i njima potrebna pomoć u
prevazilaženju narkomanije koja je bolest koja pogadja i pojedinca, ali i njegovu porodicu.

5
Šta trena znati o drogama? Dostupno na:https://www.drajzerova.org.rs/saveti/%C5%A1ta-treba-znati-o-
drogama (pristupljeno 27.12.2018.)
Promjena životnog stila ka životu bez droga, prihvatanje pozitivnih vrijednosnih opredjeljenja
i promjena ličnosti narkomana su osnovni ciljevi u liječenju. Do ovih promjena se dolazi
upornim i strpljivim trudom pacijenta, njegove porodice i terapeuta. Narkomanija je bolest
koja se teško i sporo liječi, a često se vraća, ali uspjesi su mogući ukoliko su i pacijent i
njegova porodica u tome uporni.6

ZAKLJUČAK

Uživanje droge štetno djeluje na uživaoca, a moguće je i na njihovu okolinu - nevine žrtve.
Zbog toga svako društvo treba da reguliše i suzbija upotrebu droga i svaki pojedinac mora da
shvati da je droga nešto što mu neće donijeti ništa dobro, a odnijet će mu sve.
Jedino izvjesno i nesumnjivo je da je droga, nebitno kojoj grupi pripadala, i iza kojeg se
imena krila najveće zlo savremenog društva. Narkoman je ozbiljan bolesnik, u pravom smislu
te riječi, tako ga treba i tretirati, jer je to ujedno i jedini način da mu se pomogne. 
Mudrost života minulih vijekova i mudrosti nude mladima poruku – da ne tragaju za
iracionalnom ljepotom, već da iznalaze ljepotu realnosti. Jer nema tragičnije stvarnosti, od
svakodnevnog bjegstva od stvarnosti.

6
Petrović P. Stevan, Droga i ljudsko ponašanje, Peto dopunjeno izdanje, Partenon Beograd 2003, str.
266
IZVORI

Berger Josip, Psihodijagnostika, Nolit, Beograd 1984.

Dr. Petrovic P. Stevan,  " DROGA I LJUDSKO PONAŠANJE " Peto dopunjeno izdanje,
Partenon Beograd 2003.

Vukosavljevic Bojana; ''Droga stop hoću da živim'', Čačak 2006.

https://www.drajzerova.org.rs/saveti/%C5%A1ta-treba-znati-o-drogama