PRIJEM HITNOG PACIJENTA NA HIRURŠKU KLINIKU

Pacijent koji je prema svome zdravstvenom stanju hitan, po dolasku na hiruršku kliniku (sam
ili sa pratnjom) prvi kontakt ostvaruje sa portirom, koji ga upućuje u hitnu prijemnu
ambulantu. Tu se odmah javlja medicinskom tehničaru koji telefonom poziva dežurnog
hirurga, sa određene hirurške klinike (neurološke, abdominalne, torakalne, vaskularne,
urološke, ortopedsko-traumatološke ili plastično-rekonstruktivne...).

Uzimajući anamnestičke podatke od pacijenta ili pratnje vezane za vrijeme početka tegoba,
simptome, da li je uzimao neke lijekove itd... i koristeći se ostalim metodama fizikalnog
pregleda (inspekcija, palpacija, perkusija, auskultacija) hirurg određuje uputnu dijagnozu i
donosi odluku o ostanku na klinici.

Ako ostaje u klinici za hirurgiju(zavisno od vrste oboljenja ili povrede) medicinski

tehničar otvara dokumentaciju -istoriju bolesti i matični list. Zbog identifikacije od
pacijenta treba tražiti ličnu kartu. Sve podatke unosi u računar kako bi hirurg mogao
upisati anamnezu i terapiju za pacijenta. Pošto stanje ovih pacijenata često zahtijeva
hitno liječenje, ne odlaze u sanitarni propusnik(garderobu) već direktno u Jedinicu
intenzivne njege ili operacionu salu. Ako odlazi na matičnu kliniku, smjenska sestra
uzima od pacijenta podatke da li je alergičan na neke lijekove, koristi li neku terapiju i
smješta ga u bolesničku sobu, u čist pripremljen krevet. Nakon toga, odmah mjeri
vitalne znake (puls,krvni pritisak, temperaturu).

Uključuje propisanu terapiju i obavezno ga upozorava da ne uzima ništa paralelno(NE JESTI

I NE PITI). Otvara mu i temperaturnu listu. Svakom ugroženom pacijentu se odredjuje
trauma šok i Glassow koma skor. Poremećaj stanja svijesti je proporcionalan težini povrede.
Često se dešava sa su ovi pacijenti vitalno ugroženi tj. da im je ugroženo disanje, da krvare..., u
tom slučaju pacijentu se provjeri prisustnost stranog tijela (kažiprstom zavijenim u gazu) podiže
se brada, zabaci mu se glava, postavi AIR WAY, te zaustavi krvarenje jednom od metoda
definitivne hemostaze. Uspostavi se venski put plasiranjem intavenske braunile. Uzimaju se
hitne analize krvi (KKS, KG i Rh faktor). Na plasiranu braunilu se priključi čista 0,9 % NaCl
( fiziološka otopina). Plasira se urinarni kateter.

Prema mogućnosti uradi se i EKG srca i RTG pluća.

Ako je ugroženi jeo u zadnjih 5 h, a planira se u salu hitno, ispere mu se želudac.
Ako je stigao sa terena imobilisan, a planiran je ubrzo u salu, udlaga se skida tek u operacionoj
sali.

OPERACIONI BLOK

Podjela operacionog bloka

Operacioni trakt trebao bi biti podijeljen u dva prostora – prostor s djelomično ograničenim
pristupom i prostor s ograničenim pristupom.

a) Prostor s djelomično ograničenim pristupom

Uključuje središnji kontrolni punkt za nadziranje prekrevetnjavanja bolesnika, ulaza osoblja i
unošenja materijala i stvari, te pomoćnih prostora za operacioni trakt. Pripada mu i spremište za
čiste i sterilne predmete, prostor za pripremu instrumenata i prolaze u prostore s ograničenim
pristupom. Prolaz je ograničen i osoblje mora nositi hiruršku odjeću, kapu, masku i kaljače preko
obuće.

b) Prostor s ograničenim pristupom

Uključuje operacionu salu, prostorije za izvođ enje različitih zahvata, čisti prostor između
operacione sale i prostora za hirurško pranje ruku; obavezni su hirurška odjeća, kapa, maska i
obuća.

Svaka osoba koja ulazi u operacioni trakt dužna se je presvući u operacione hlače, bluzu,
cipele i nositi masku i kapu.

ZAŠTITNA SREDSTVA U OPERACIONOJ SALI

To su sredstva koja štite ranu od izlaganja bakterijama i virusima koja potiču od bolesnika i
osoblja u operacionoj sali.

U zaštitna sredstva spadaju:

-kape - Najbolje je kada su jednokratne, mada se u zadnje vrijeme koriste
višekratne,platnene,koje se moraju redovno prati,ali i sterilisati.
- maske - Treba da se promijenu prije svake operacije, jer postaje propusna za 2-4 sata.
- mantili - Mantili za višekratnu upotrebu treba da su od gustog materijala sa pojačanjem na
trbuhu,prsima i podlakticama.
Jednokratni mantili treba da su pravljeni od drveta i nafte, poliestarskog gustog materijala od
politetrafluoretilena.
Operater i 1.asistent su najviše izloženi prskanju krvlju i to:
- podlaktica – 36 %
- prsa - 25 %
- trbuh -18 %

-Prekrivači –
Uloga im je :
- zaštita od mikrorganizama i tečnosti
- izdržavaju fizičke uslove naprezanja u toku operacije
- otporni na trganje,bušenje
- u njima nema toksičnih materija

Operaciona sala
Operaciona sala je posebno namijenjen prostor za izvođenje hirurških zahvata.

Ovaj prostor mora ispuniti sljedeće uslove:

• biti odvojen od bolesničkih odjela i vanjskog svijeta
• biti tehnički i infrastrukturno osposobljen za obavljanje hirurških
zahvata
• zadovoljiti standardizirane prostorne i higijenske mjere
• imati sve neophodne predprostore u kojima je osigurano neometano i
sigurno uvoženje i izvoženje bolesnika, anesteziološka priprema i buđenje
nakon zahvata, pranje i sterilisanje
instrumenata i skladištenje operativne opreme i lijekova.

Optimalan prostor je od 40-60 m kvadratnih.

Zidovi i podovi operacione sale su glatki da bi bili što lakši za održavanje tj. dezinfekciju. Po
završenom radu u operacionoj sali pomoćno osoblje sve temeljno pere, dezinfikuje za sledeći
dan. A vazduh se steriliše kvarc lampom.

Oprema operacione sale

1. Centralni ležeći sto koji nije pokretan ali je fleksibilan u smislu

podešavanja visine.
2. Pomoćni stepenik.
3. Iznad je centralna lampa koja je specijalnog izgleda na koju se montira nastavak
koji je sterilan-,,vodilja“ , da bi hirurzi u toku operacije sami sebi mogli podešavati
osvjetljenje.
4. Do četiri pokretna metalna stolića koja služe instrumentarki da postavi
instrumente koji su joj neophodni u toku operacije(na jedan) a na drugi, koji će
 joj rijetko ili skoro nikada zatrebati. Jedan od tih stolića služi anestetičarima da
serviraju svoj materijal za rad.
5. Obična velika kanta za prljavo, karakteristična samo za operacionu salu, u koju se
u toku operacije odbacuju krvavi tupferi i gaze.
6. Ormar u kojem se čuva sav rezervni materijal koji može zatrebati(hirurški
konci, rukavice, kateteri, drenovi, nožići za skalpel,infuzioni rastvori...).

Od aparata u operacionoj sali nalaze se:

1. ASPIRATOR-za evakuaciju suvišnog sadržaja u operacionom polju koji

ometa sam tok operacije.

2. TERMOKAUTER(dijatermija)-služi za elektrokoagulaciju tj.spaljivanje krvnih

sudova koji uporno krvare u toku operacije. Ovaj aparat se sastoji iz dva dijela.
Jedan dio je aktivni koji u dodiru sa instrumentom,drži krvni sud koji krvari na
principu elekt. toplotne energije i na taj na čin zaustavlja krvarenje. Drugi dio je
gumena ploča koji se postavlja do kože bolesnika koji služi kao izolator.

3. APARAT ZA ANESTEZIJU, koji vrši kontrolu krvnog pritiska, pulsa, ekg, preuzima od
pacijenta CO2 ,koji se apsorbuje u aparatu u bjeličastim mrvicama- ,,soda lajm“, koje
potamne kada se prezasite CO2 i tada je anestetičari mijenjaju.
Mogu da budu i laparaskopski aparat i rtg aparat. Unekim salama
obavezni,npr.abdominalnim,torakalnim i ortopedskim.

4.RTG APARAT
5. APARAT ZA LAPARASKOPIJU

Profilaktičke mjere u op.bloku

To su mjere koje se primjenjuje u cilju prevencije nastajanka infekcije u operacionom bloku,što
se prvenstveno odnosi n osoblje zaposleno u operacionom traktu kao i posjetioce.

• Presvlačenje u “zeleno”-(pantalone, ,,benkica“, mantil, kaljače, kapa, maska).

• Odvojena aseptična od septične sale(ako ima prostora,a ako ne, onda se prvo rade
aseptične a zatim septične operacije.
• Rad sa sterilnim instrumentima i materijalom
• Dezinfekcija operacione sale po završenom programu
• Sterilizacija vazduha u op.bloku
• Sanitarni pregledi osoblja svakih 6 mjeseci(bris grla,nosa...).
• Kontrola sanitarno-epidemiološke službe
 • Postupak sa izlučevinama u sali koje se nalaze u aspiratoru. Glavna sestra dužna je
da obuči pomoćno osoblje kako se vade posude iz aspiratora.
Hirurško pranje ruku

Sprovodi se u 3 faze:

1. Higijenska faza
Ruke,tj.šake treba da budu bez rana, infekcije,zanoktica, nokti uredno podsječeni, bez
nakita dok se peru pod mlazom tekuće vode i sapunom.
2. Mehaničko-hemijska
U ovoj fazi koristi se četka i dezinfekciono sredstvo. Najčešće je to povidon pjena, koja se
u praksi dugo godina koristi iako se mogu koristiti i neka druga dezinfekciona sredstva za
ovu svrhu na bazi hlorheksidina (Manisoft,Hydrex...) koja se nalazi u dozerima na zidu.
Četka treba da je sterilna. 5x se ponavlja postupak pranja sa deterdžentom nakon ispiranja pod
mlazom vode,ali se rukama više ne smiju dodirivati nesterilne površine ( slavine,dozer, vrata pri
ulasku u salu..)
Na četku,koja je za jednokratnu upotrebu, uspe se povidon pjena i sa pranjem se počinje od
vrhova prstiju,tj.nokata,između prstiju,spoljašnje i unutarnje strane dlana ,duž podlaktica sa
obe strane i do lakata. Šake se drže u višem položaju od laktova da bi se zagađena voda iz
višeg čistog cijedila ka nižem čistom dijelu ruku.Pri tome voda iz česme konstantno teče i u
tome smjeru se i ispira,ali se slavine više ne smiju dodirivati,pošto bi se postupak morao
ponoviti.Nakon ispiranja ponovo se šake i podlaktice četkaju povidon pjenom ili drugim
dezinfekcionim sredstvom.Ova faza traje 10 minuta,Na kraju,nakon ispiranja,slavina se
zatvara pomoću čela ili nadlakticom.U salu se ulazi sa podignutim podlakticama.

3. Hemijska faza
Umivanje ruku alkoholom nakon što se obrišu sterilnom kompresom.

PREVIJALIŠTE

NAČIN RADA MEDICINSKE SESTRE - TEHNIČARA U PREVIJALIŠTU

Svaka klinika pored ostalih neophodnih prostorija mora imati previjalište u kojem se nalazi:
-ležeći sto sa pomoćnim stepenikom
-veliku kantu za prljav zavojni materijal
-sterilizator u kojem sestre sterilišu kasetu sa instrumentima i staklenu bocu u kojoj je dugački
instrument za dodavanje zavojnog materijala.
-pokretna kolica za previjanje,koja su na tri nivoa:
• Na gornjem se nalaze kasete sa instrumentima(razne vrste peana,makaze,pincete-hirurška
i anatomska(hirurška ima zupce a anatomska ne ,iglo držač,kohlea,zatim doboš sa
zavojnim materijalom, dezinfekciona sredstva(rivanol-žut, hibisept-roskast), nesterilne
makaze i flaster.
• Ispod toga se nalazi drugi nivo, na kojem su sterilne i nesterilne rukavice, brizgalice i
igle sa lokalnim anestetikom:KYSLOCAIN,NOVOCAIN,PROCAIN..., zatim
skalpel-nožići, hirurški konac i igle, posude za drenažu-harmonika,poneka urin kesa,
zavoji..
Treći dio:dve posude, za prljav zavojni materijal i prljave instrumente
-lavabo, ispod kojeg se nalazi metalna posuda,gdje se istresaju, nakon svih previjanja, svi
prljavi instrumenti da bi tu stajali od 30 min.do 2h
- ormar sa rezervnim materijalom kao što su urin kese,drenovi, kateteri,rukavice,
kanisteri sa dezinfekcionim sredstvima...