TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.

HỒ CHÍ MINH
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ


TIỂU LUẬN
NHẬP MÔN LOGIC HỌC
ĐỀ TÀI: “Ý nghĩa việc học tập, nghiên cứu Logic hình thức”.
Giảng viên HD: Nguyễn Văn Đức
Nhóm sinh viên thực hiện:
STT Họ và tên MSSV
1 Phan Tỉnh Kiên 19145412
2 Lương Việt Hoàng 19145382
3 Lại Tiến Trọng 19145489
4 Lý Thanh Phú 19145443
5 Hồ Đình Thông 19145470
6 Phạm Viết Sinh 19145454
7 Đặng Quang Trung 19145492
TP. Hồ Chí Minh, ngày 21 tháng 5 năm 2020
 BẢNG PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ VÀ ĐÁNH GIÁ
STT Nhiệm vụ SVTH Kết quả Kí tên
1 Viết tiểu luận Phan Tỉnh Kiên Hoàn thành tốt
2 Thu thập nội dung Lương Việt Hoàng Hoàn thành tốt
3 Thu thập nội dung Lý Thanh Phú Hoàn thành tốt
4 Thu thập nội dung Phạm Viết Sinh Hoàn thành tốt
5 Thu thập nội dung Hồ Đình Thông Hoàn thành tốt
6 Thu thập nội dung Đặng Quang Trung Hoàn thành tốt
7 Thu thập nội dung Lại Tiến Trọng Hoàn thành tốt

ĐIỂM SỐ
Tiêu chí Nội dung Bố cục Trình bày Tổng

Điểm

NHẬN XÉT
....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

Ký tên

Nguyễn Văn Đức

 MỤC LỤC

MỞ ĐẦU Trang

1. Lý do chọn đề tài.................................................................................................. 1

2. Mục tiêu của Tiểu luận........................................................................................ 1

3. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 2

4. Nội dung nghiên cứu............................................................................................ 2

5. Kết cấu của Tiểu luận.......................................................................................... 2

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT CỦA VIỆC HỌC TẬP, NGHIÊN CỨU

LOGIC HÌNH THỨC ..................................................................... 3

1.1 Khái niệm, lịch sử hình thành và phát triển Logic hình thức .............................. 3

1.2 Việc học tập, nghiên cứu Logic hình thức .......................................................... 6

CHƯƠNG 2: Ý NGHĨA CỦA VIỆC HỌC TẬP, NGHIÊN CỨU LOGIC

HÌNH THỨC................................................................................... 8

2.1 Đối tượng và phương pháp học tập, nghiên cứu Logic hình thức ....................... 8

2.2 Ý nghĩa của việc học tập, nghiên cứu Logic hình thức ....................................... 9

2.3 Lợi ích của việc học tập, nghiên cứu Logic hình thức ....................................... 11

CHƯƠNG 3: KHÓ KHĂN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC HỌC TẬP, NGHIÊN

CỨU LOGIC HÌNH THỨC .......................................................... 13

3.1 Khó khăn của việc học tập, nghiên cứu Logic hình thức ................................... 13

3.2 Thực tiễn của việc học tập, nghiên cứu Logic hình thức ................................... 13

KẾT LUẬN ............................................................................................................. 15

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 16
 MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong đời sống xã hội hiện nay, do sự hội nhập kinh tế và văn hóa toàn cầu, luôn
tồn tại những thực tế có các lọai sai lầm do tư duy sai lệch và ngộ nhận của nhận thức
về thế gíơi tự nhiên, về mọi ngừơi xung quanh và ngay cả về bản thân chính những vấn
đề này đã dẫn đến những phán đoán sai lầm, giả dối... Do đó, ý nghĩa của việc học tập
cũng như nghiên cứu về logic học là rất quan trọng.

Vấn đề học tập và nghiên cứu logic học, ở đây là logic học hình thức đã được đề ra
tương đối sớm trong đời sống xã hội. Nhưng trong sự phát triển về nhận thức và cuộc
sống ngày nay thì ý nghĩa của việc học tập và nghiên cứu logic hình thức chỉ đựơc rất ít
ngừơi quan tâm nhưng lại đóng một vai trò quan trọng trong việc tư duy và phán đoán
một hình thức phản ánh những dấu hiệu căn bản, bản chất khác biệt của sự vật hịên
tượng mà bất kì ai cũng cần trang bị cho bản thân. Để làm rõ thêm về lợi ích và thực
tĩên cũng như khó khăn đã và đang diễn ra như thế nào, nêu lên ý nghĩa của vịêc học
tập và nghiên cứu giúp ngừơi đọc nhìn nhận về logic hình thức một cách dễ hiểu và có
cái nhìn chính xác nhất. Nhận thức được tầm quan trọng đang hiện hữu của vấn đề,
nhóm đã chọn đề tài "Ý nghĩa việc học tập, nghiên cứu logic hình thức" làm đề tài
tiểu luận của nhóm.

2. Mục tiêu của Tiểu luận

Mục tiêu nghiên cứu của tiểu luận tập trung tìm hiểu, phân tích và làm rõ ý nghĩa,
lợi ích của việc học tập và nghiên cứu logic học hình thức, thực trạng áp dụng và các
khó khăn nhìn chung. Qua đó đánh giá sự quan trọng trong việc học tập cũng như nghiên
cứu về logic nói chung và logic hình thức nói riêng, nêu ra những khó khăn, hạn chế
trong việc học tập và nghiên cứu. Trên cơ sở đó gíup người đọc có cái nhìn tổng quan
và hoàn thiện hơn về logic học, đặc bịêt là logic học hình thức.

1
3. Phương pháp nghiên cứu

Tiểu luận sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau như phương pháp
phân tích, phương pháp tổng hợp, phương pháp lịch sử, phương pháp so sánh trên cơ
sở. Từ nhiều góc độ, hiểu đựơc ý nghĩa của việc học và nghiên cứu logic học hình thức.

4. Nội dung nghiên cứu

Nội dung nghiên cứu của tiểu luận là vấn đề lý luận về việc phân tích ý nghĩa việc
học tập, nghiên cứu logic hình thức, những lợi ích, khó khăn, thực tiễn. Tiểu luận sẽ đi
sâu vào việc làm rõ ý nghĩa quan trọng trong việc học tập và nghiên cứu logic hình thức.

5. Kết cấu của Tiểu luận

Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và danh mục tài lịêu tham khảo, nội dung của
tiểu luận gồm 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý thuyết của việc học tập, nghiên cứu logic hình thức

Chương 2: Ý nghĩa của việc học tập, nghiên cứu logic hình thức

Chương 3: Khó khăn và thực tiễn việc học tập, nghiên cứu logic hình thức

2
 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT CỦA VIỆC HỌC TẬP, NGHIÊN CỨU

LOGIC HÌNH THỨC

1.1 Khái niệm, lịch sử hình thành và phát triển Logic hình thức

1.1.1 Khái niệm Logic hình thức

Logic học hình thức là khoa học nghiên cứu về các hình thức và quy luật của tư
duy đúng đắn để dẫn đến chân lý. Hình thức của tư duy được biểu hiện qua sự sắp xếp theo
một trật tự hơp lý giữ khái niệm, phán đoán, suy luận, chứng minh từ khía cạnh hình thức
của chúng, tách ra phương thức liên hệ chung giữ các bộ phận của kết cấu logic mà bỏ qua
nội dung cụ thể của các tư tưởng.

Logic hình thức bao gồm của logic học truyền thống do Aristote khai sáng cộng
với logic học ký hiệu.

Vì thế logic hình thức sẽ chỉ đi tìm hiểu một lát cắt, một lát cắt thật sâu của vấn đề,
là một hình thức tư duy trù tượng, phản ánh những dấu hiệu căn bản, bản chất khác biệt của
sự vật hiện tượng.

1.1.2 Lịch sử hình thành logic học hình thức

Logic học truyền thống

Người đã đặt nền móng và hình thành cho logic học hình thức chính là nhà triết
học Hi Lạp cổ đại Aritote (384-322 tr.CN). Ông đã biên soạn một sách trình bày về những
vấn đề của logic học hình thức truyền thống: Các phạm trù, phân loại mệnh đề, tam đoạn
luận, chứng minh, tranh luận, phản bác ngụy biện. Nhờ những trình bày này mà sau đó các
nhà logic học khắc kỉ đã bổ sung, củng cố cho logic học hình thức dần hoàn thiện hơn dựa
vào 5 mệnh đề:

1. Nếu có P thì có Q, mà có P vậy có Q

2. Nếu có P thì có Q, mà không có Q vậy không có P
3. Không có đồng thời P và Q, mà có P vậy không có Q

3
 4. Hoặc P hoặc Q, mà có P vậy không có Q
5. Hoặc P hoặc Q, mà không có Q vậy có P

Nhờ những đóng góp quan trọng này cuối thời cổ đại, Apulée đã đưa ra hình vuông
logic trình bày quan hệ giữa các phán đoán cơ bản A, I, E, O. Glien bổ sung thêm loại hình
tam đoạn luận thứ tư và Boefce hệ thống hóa logic hình thức, từ đó đưa ra một sô quy tắc
bổ sung cho logic mệnh đề.

Logic học kí hiệu (Logic toán học- Logicque mathématique)

Nhà bác học Đức G.W.Leibnitz (1646-1716), là người đầu tiên đề xướng việc áp
dụng những phương pháp hình thức của toán học (kí hiệu, công thức) vào lĩnh vực logic
học (ông cung là người đã có những tư tưởng quan trọng đầu tiên về logic xác xuất). Ýtưởng
của việc áp dụng hình tức của toán học vào logic được ông thực hiện hóa bởi những công
trình nghiên cứu: “Toán giải tích logic”, “Tìm hiểu hiểu những quy luật của tư tưởng đặt
nền tảng cho lí thuyết toán học về ogic và xác suất”, “Logic học hình thức và toán giải tích”
của các nhà toán học lúc bấy giờ. Và đây là giai đoạn mới trong sự phát triển vượt bật của
logic học hình thức sau này. Vì nó là mối liên hệ đặt biệt đối với các ngành khoa học. Trong
đó Logic toán về đối tượng là logic học hình thức, còn về phương pháp là toán học.

1.1.3 Lịch sử phát triển của logic học hình thức

Phải nói rằng, suốt hơn 2000 năm lịch sử của logic học, khách thể của logic học
hình thức được xác định rất khác nhau nhưng bất luận thế nào vẫn có một địa hạt luôn được
thừa nhận là đối tượng nghiên cứu của logic học hình thức, đó là lĩnh vực suy luận. Từ khi
xuất hiện logic học hình thức thì việc xây dựng lí thuyết suy luận luôn là nhiệm vụ cơ bản
của nó. Ở Hi Lạp cổ đại, logic học hình thức đã nảy sinh từ nhu cầu giải thích về sức mạnh
to lớn của lời nói, về những phương tiện giúp cho lời nói có sức thuyết phục. Nói cách khác
là tìm lời giải cho câu hỏi "do đâu ngôn từ có được sức mạnh cưỡng chế? Ngôn từ cần phải
dùng những phương tiện gì để thuyết phục người nghe thừa nhận tính đúng đắn hay sai lầm
của tư tưởng nào đó?" Sự phân tích vấn đề đó cho thấy rằng, việc công nhận tính chân thực
hay sai lầm của một tư tưởng nào đó tùy thuộc trước hết vào sự liên hệ giữa các ngôn từ

4
diễn đạt nó. Việc nghiên cứu những mối liên hệ mang tính quy luật giữa các tư tưởng trong
quá trình suy luận đã làm nảy sinh ở Hi Lạp cổ đại Logic học Arixtốt - hệ thống logic học
hình thức được đánh giá là tương đối hoàn thiện đầu tiên trong lịch sử về sự hình thành,
phát triển của Logic hình thức và vai trò của nó trong nhận thức khoa học…
Từ việc nghiên cứu các vấn đề của quy nạp, suy diễn logic biểu thị các mối liên hệ
có tính quy luật giữa các phán đoán (mệnh đề), Arixtốt đã xây dựng lí thuyết tam đoạn luận.
Việc khám phá ra tam đoạn luận cho phép Arixtốt phác họa những vấn đề mà ngày nay vẫn
thuộc thẩm quyền giải quyết của logic học hình thức. Logic học do Arixtốt sáng lập chứa
đựng ba quy luật cơ bản: Quy luật đồng nhất, Quy luật cấm mâu thuẫn, Quy luật bài trung.
Như vậy, ngay ở Arixtốt, hệ vấn đề của logic học hình thức đã định hình khá rõ ràng.
Đến thế kỉ XVI-XVII, nhà triết học, logic học người Anh là Ph.Bêcơn (1561- 1626)
đã bổ sung và phát triển suy luận quy nạp và coi đó là phương pháp khái quát các kết quả
thực nghiệm để phát minh ra các lí thuyết khoa học. Logic hình thức của Bêcơn được xem
là logic quy nạp. Theo hướng này, logic được xem như logic ứng dụng và khác với lí luận
logic học thuần túy. Nhiệm vụ của nó là thực hiện sự phân tích về mặt logic của tri thức lí
luận. Nhà triết học và logic học người Pháp R.Đềcáctơ (1596-1650), nhà logic học J.S. Min
(1806 - 1873) và một sốcác nhà nghiên cứu khác cùng chung quan niệm với Ph.Bêcơn.
Theo họ, logic hình thức phải tạo ra phương pháp luận cho nghiên cứu khoa học.
Một xu hướng mới trong sự phát triển của logic hình thức được đánh dấu bằng các
công trình của nhà triết học, logic học và toán học người Đức G.V.Lépnít (1646 - 1716).
Ông đã bổ sung quy luật lí do đầy đủ vào hệ thống các quy luật cơ bản của logic hình thức,
đồng thời đề xuất tư tưởng dùng ngôn ngữ kí hiệu toán học để hình thức hóa các cách thức
lập luận logic. Có điều, Lépnít mới chỉ đề xuất tư tưởng xây dựng logic mới. Những kết
quả đầu tiên chỉ thu được vào nửa đầu thế kỉ XIX, khi nhà logic học người Anh G.Bun
(1815-1864) xây dựng môn đại số logic học. Từ thời điểm đó bắt đầu giai đoạn hình thành
và phát triển của logic hình thức hiện đại với các công trình khoa học của Đơ Moócgan
(1806-1871), G. Phrêghe (1848-1925), B.Rátxen (1872-1960) và H.Himbe (1896-1943).
Với sự xuất hiện của các hệ thống logic toán này, logic học đã có bước phát triển vượt bậc
song đó cũng vẫn là các hệ thống lưỡng trị (sử dụng hai giá trị chân lí) với tính quy định tất
5
nhiên, được gọi là Logic toán cổ điển. Trong lịch sử của khoa học Logic, logic học từ thời
Lépnít trở về trước được gọi là logic hình thức truyền thống, còn logic thời kì về sau được
gọi là logic hình thức hiện đại. Điểm khác biệt giữa chúng là ở chỗ logic hình thức truyền
thống được viết theo ngôn ngữ tự nhiên (còn gọi là ngôn ngữ giao tiếp thông thường). Nó
thừa nhận tính lưỡng trị chân lí (chân thực - giả tạo; đúng đắn và sai lầm) của các khái niệm,
phán đoán và lập luận; còn logic hình thức hiện đại được trình bày bằng ngôn ngữ riêng
(ngôn ngữ toán học, kí hiệu).
Vào những năm 20 của thế kỉ XX, logic hình thức hiện đại lại có bước phát triển
mới với sự xuất hiện của một loạt các hệ thống Logic đa trị. Đầu tiên là logic tam trị, sau
đó là logic n trị, cuối cùng là logic vô hạn giá trị. Gọi là logic đa trị vì nó thừa nhận tính đa
trị của chân lí: giữa hai thái cực (chân - giả; đúng - sai) là tập hợp vô số giá trị chân lí trung
gian, cố định. Sự xuất hiện của logic đa trị hay còn gọi là logic phi cổ điển là một khuynh
hướng mới làm phong phú thêm logic hình thức.
1.2 Việc học tập và nghiên cứu logic học hình thức

1.2.1 Việc học tập logic học hình thức

Việc học tập logic hình thức cũng rất quan trọng, bởi vì các ngành khoa học luôn
gắn liền với logic học, nó là đối tượng để các ngành khoa học áp dụng và phát triển dựa
trên một nền tản với tư duy, chứng minh từ những khía cạnh khác nhau của một vấn đề từ
đó đưa ra những hình thức kiên hệ

Logic học hình thức là một môn học đòi hỏi người học tập phải có tư duy trù tượng,
dám bác bỏ các sai và biện minh cho ý kiến của mình dựa trên sự logic liên hệ chung và
căn bản của vấn đề từ đó nhận thức sâu rộng một vấn đề cụ thể từ đó đưa ra những nhận
định khác quan không chỉ trên phương diện khoa học mà người học còn có thể áp dụng
logic hình thức vào cuộc sống, tự nhiên một các thành thạo để có thể đưa ra những phán
đoán mang tính tư duy và chính xác cao cho một vấn đề quan tâm.

Logic hình thức cho ta các quy luật để hình thành các khái niệm, các phán đoán và
đặc biệt các phương pháp suy lý để tiến hành các lập luận trên các phán đoán đó. Một đặc

6
điểm cơ bản của logic hình thức là xem mỗi phán đoán có một giá trị chân lý xác định, tức
là mỗi phán đoán hoặc đúng, hoặc sai. Và các quy luật suy lý cho ta cách lập luận để từ các
giá trị chân lý của một số phán đoán cho trước suy ra giá trị chân lý của một phán đoán
đang xét.

1.2.2 Nghiên cứu logic học hình thức

Logic hình thức nghiên cứu các quy luật hình thức của tư duy trừu tượng. Nếu như
quá trình nhận thức (khoa học) là "từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng rồi lại từ
tư duy trừu tượng trở về với thực tiễn" thì logic hình thức cho ta các quy luật để suy luận
trong giai đoạn tư duy trừu tượng của toàn bộ quá trình nhận thức đó. Đặc trưng của nhặn
thức khoa học là khái quát hóa các tri thức kinh nghiệm để tìm kiếm các quy luật phổ biến,
rồi bằng cách tổng hợp các quy luật phổ biến từ nhiều khía cạnh khác nhau trở lại nhận thức
các hiện tượng và sự vật cụ thể.

Trải qua hơn hai nghìn năm, từ thời Arixtốt đến nay, logic hình thức đã là công cụ
đắc lực góp phần hình thành và phát triển nhiều ngành khoa học khác nhau, nó cũng là công
cụ tư duy hợp lý trong mọi mặt đời sống nhận thức của con người. Ngày nay, ở giai đoạn
mà con người đang có tham vọng dùng máy móc để tự động hóa từng bước các hoạt động
trí tuệ của chính mình, logic không chỉ là công cụ để nghiên cứu, mà bản thần nó cũng trở
thành đối tượng nghiên cứu. Và từ đó nhiêu vấn đề mới nẩy sinh, mà việc nghiên cứu chúng
chắc chắn sẽ đưa đến những hiểu biết phong phú mới về hoạt động tư duy và nhận thức của
con người.

Cho nên việc nghiên cứu logic học, ở đây là logic học hình thức là rất quan trọng
vì nó là cơ sở không thể thiếu trong các ngành khoa học như toán học, điều khiển học, pháp
lí, quản lí, ngoại giao, điều tra, dạy học. Khi nghiên cứu thì chính logic học hình thức sẽ
trang bị cho chúng ta những cơ sở tư duy đúng đắn nhờ đó ta có thể tham gia nghiên cứu
khoa học, lĩnh hội và trình bày tri thức, tham gia các hoạt động thực tiễn khác một cách
hiệu quả.

7
 CHƯƠNG 2: Ý NGHĨA CỦA VIỆC HỌC TẬP, NGHIÊN CỨU
LOGIC HÌNH THỨC

2.1 Đối tượng và phương pháp học tập, nghiên cứu Logic hình thức

Đối tượng:

Đối tượng của nghiên cứu logic hình thức là hình thức logic của tư duy là cách thức
tổ chức hay phương thức liên kết các bộ phận thành nội dung của tư tưởng, phản ánh đối
tượng ở một phẩm chất xác định.

Bất kì một tư tưởng nào cũng gồm 4 yếu tố cơ bản:

1.Đối tượng phản ánh

2.Nột dung phản ánh

3.Ngôn ngữ thể hiện

4.Hình thức logic (logic hình thức trù tượng 3 yếu tố đầu, chỉ tập trung nghiên cứu
cách tổ chức).

Phương pháp:

Phương pháp được sử dụng cơ bản là: Hình thức hóa. Phương pháp này dùng để
vạch ra những mốt liên hệ vững chắc, có tính quy luật giữa các yếu tố cấu thành tư tưởng
và cụ thể hóa nó thành những quy tắc, công thức, những sơ đồ logic nhằm đảm bảo tính cân
đối, liên tục, không gián đoạn, tạo nên sự chính xác của tư duy, từ các ký hiệu được thống
nhất để chỉ ra các thành phần, các hiểu biết của tư tưởng.

Để sử dụng được phương pháp này một cách thành thạo thì cần dứ trên các cơ sở:
Trừu tượng hóa nội dung tư tưởng, tách hình thức ra khỏi nột dung. Từ đó nghiên cứu tìm
ra và tổng hợp lại các cơ cấu logic. Đó chính là hình thức logic của tư tưởng.

Ngoài ra logic hình thức còn được áp dụng các phương pháp khác như: Phân tích,
khái quát hóa, trừ tượng hóa, tùy theo các vấn đề, các lập luận logic sẽ được người dùng

8
lựa chọn các phương pháp khác nhau để hỗ trợ cho công việc nghiên cứu, giảng dạy và học
tập.

Từ các phương pháp nêu trên việc nghiên cứu, học tập logic hình thức đã dễ dàng
hơn đôi chút, giúp người học nâng cao trình độ tư duy, rèn luyện tư duy logic của bản thân,
để có thể trang bị vốn tư duy logic: Hỗ trợ cao trong học tập, nghiên cứu các môn khoa học
chuyên sâu, biết đánh giá, phân tích, chứng minh, bác bỏ, bảo đảm tính chặt chẽ và đúng
đắn của đối tượng từ đó có thể đưa ra các bằng chứng, điểm sai của vấn đề mang tính thuyết
phục. Trao dồi công cụ sắc bén của tư duy, nắm bắt được sự việc chỉ ra những điểm bất
logic, đấu tranh tư tưởng, bảo vệ tư tưởng của bản thân, chỉ ra và bác bỏ tư tưởng sai, năng
cao tư duy ngụy biện.

2.2 Ý nghĩa của việc học tập nghiên cứu logic học hình thức

Ý nghĩa của logic học hình thức:

Trong quá trình tồn tại và phát triển của con người, trong hoạt động nhận thức và
hoạt động thực tiển, tư duy của con người phụ thuộc vào các quy luật logic và diễn ra dưới
dạng hình thức logic của tư duy.

Quy luật logic và hình thức logic của tư duy là cái diễn ra trong tư duy của nhân
loại. Điều này cũng nói lên rằng con người suy nghĩ một cách logic ngay cả khi không biết
rằng tư duy của mình phụ thuộc vào các quy luật hình thức của logic. Nói tóm lại, người ta
có kinh nghiệm logic trước khi nghiên cứu môn logic và vận dụng môn logic học ở trình
độ hệ thống và lý luận khoa học. Bởi vậy, chúng ta có thể nói rằng, trước hết logic học có
ý nghĩa tổng kết kinh nghiệm logic. Khoa học logic như ánh sáng chiếu rọi vào những điều
quen biết và thực hành tư duy hằng ngày.

Từ thực tiễn kinh nghiệm tổng kết, con người trừu tượng hóa, xây dựng cơ sở của
lâu đài cơ sở lý luận và khoa học logic, các phạm trù, nguyên lý quy luật cơ bản của tư duy
logic hình thành. Từ đó, xây dựng các học thuyết từ lý thuyết tổng quát đến lý thuyết chuyên
biệt và quay về với kinh nghiệm thực tiễn. Xuất phát từ hệ thống lý luận và khoa học đó,

9
logic học tiến hành xem xét, đánh giá kinh nghiệm thông thường, phát hiện những bản chất
sâu sắc hơn và chỉ đạo quá trình tạo lập kinh nghiệm mới tư duy mới. Logic học hình thức
và khoa học về logic thực sự là người hướng dẫn chỉ đường cho nhận thức và hoạt động
thực tiển đúng đắn.

Từ đó chúng ta có thể nói vắn tắt ý nghĩa của logic học hình thức như sau:

Nghiên cứu logic giúp tư duy con người chủ động, tự giác và thông minh hơn góp
phần thể hiện tính chính xác, tính triệt để, tính có căn cứ chứng minh được các lập luận
nâng cao hiệu quả và tính thuyết phục của các tư tưởng.

Việc nghiên cứu logic giúp con người tìm kiếm được con đường ngắn nhất, đúng
đắn nhất hiệu quả nhất để đạt tới chân lý khách quan.

Việc nghiên cứu logic học giúp chúng ta phát hiện ra những sai lầm logic của chúng
ta và người khác cũng như để tránh khỏi các sai lầm logic đó vô tình hay hữu ý phạm phải.

Tư duy logic là tư duy chính xác, tuân thủ các quy luật và hình thức logic trên cơ
cơ sở tiền đề tư duy chân thực, giúp con người không phạm phải sai lầm trong lập luận,
phát hiện ra mâu thuẫn. Phẩm chất đó của tư duy có giá trị to lớn trong họa động tư duy và
thực tiễn. Trong toàn bộ quá trình sống của con người. Tất nhiên, tư duy logic của con
người không phải bẩm sinh, mà là do rèn luyện mà hình thành. Sự rèn luyện đó qua thực
tiễn hoạt động giao tiếp của con người trong cuộc sống. Trong điều kiện các cuộc cách
mạng khoa học công nghệ, đặc biệt là cuộc cách mạng trong lĩnh vực thông tin phát triển
như vũ bão và quá trình toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế đang diễn ra, tư duy logic cần thiết
hơn bao giờ hết nhằm nhận thức đúng đắn thực tế khách quan, giúp con người tìm ra con
đường gần nhất tới chân lý khách quan, góp phần thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa hiện
đại hóa đất nước.

Ý nghĩa việc học tập nghiên cứu logic học hình thức:

Học tập và nghiên cứu logic học góp phần nâng cao trình độ tư duy của mỗi người.
Logic rèn luyện tính hệ thống trong quá trình tư duy của mỗi người. Ngoài tính hệ thống
10
nó rèn luyện cho chúng ta biết tư duy theo đúng những qui tắc, qui luật vốn có của tư duy,
đồng thời nó còn rèn luyện tính chính xác của tư duy, giúp chúng ta có thói quen chính xác
hóa các khái niệm, quan tâm tới ý nghĩa của các từ, các câu được sử dụng trong ngôn ngữ
hàng ngày.

2.3 Lợi ích của việc học tập, nghiên cứu logic học hình thức

Học logic học hình thức mang lại cho chúng ta những quy luật, hình thức và những
phương pháp tư duy để hình thành nên các khái niệm, các phán đoán và các lập luận về mặt
hình thức. Một đặc điểm cơ bản của logic học hình thức đó là xem mỗi phán đoán có một
giá trị chân lý xác định, tức là mỗi phán đoán hoặc đúng, hoặc sai. Và các quy luật suy lý
cho ta cách lập luận để từ các giá trị chân lý của một số phán đoán cho trước suy ra giá trị
chân lý của một phán đoán đang xét.cái tên logic học hình thức nêu rõ lên một cách trực
quan nội dung nghiên cứu đó là chủ yếu nghiên cứu tư duy về mặt hình thức, chỉ chú trọng
nghiên cứu về quan hệ chuyển đổi giá trị chân lý giữa các phán đoán mà không quan tâm
đến nội dung của các phán đoán, nội dung được phản ánh trong tư duy, mà chỉ tập nghiên
cứu, phân tích những thứ vốn có sẵn. Nhưng không có nghĩa là nằm ngoài nội dung mà
hình thức góp phần cấu tạo nên nội dung bên trong, củng cố thêm tính chân thực hay giả
dối của một tư tưởng.

Việc học tập logic học hình thức giúp cải thiện khả năng tư duy, suy luận để có thể
đưa ra những suy luận, phán đoán hợp lí, hợp logic có sức thuyết phục, khả năng giải quyết
vấn đề theo quy luật, trình tự từng bước, từng quy trình. Rèn luyện khả năng tư duy, khả
năng nhạy bén với các suy luận từ đơn giản đến phức tạp, học logic học hình thức là một
phương pháp rất quan trọng để rèn luyện khả năng tư duy nhạy bén và khả năng suy luận
logic. Tăng khả năng phản xạ trước các suy luận từ đó đưa ra những phán đoán không
những nhanh mà còn chính xác và hợp logic, hình thành nên thói quen suy nghĩ mạch lạc
giải quyết vấn đề tháo gỡ những khúc mắc theo từng quy trình, từng bước để giúp cho
chúng ta phân tích, suy luận đưa ra những lý lẽ nhằm giải quyết những vấn đề phức tạp,
xây dựng, củng cố những lý lẽ logic và có khả năng phản bác, chỉ ra những lý lẽ phi logic.
Giúp chúng ta tăng khả năng tập trung cao độ, nắm bắt những vấn đề quan trọng giúp cải
11
thiện khả năng lắng nghe, tiếp nhận thông tin hiệu quả, khả năng nói chuyện lưu loát, tự tin
đối phó trước những tình huống khó khăn cho dù chưa có giải pháp rõ rang bằng cách hệ
thống một vấn đề bằng những lý lẽ thuyết phục, nhận định ra được những vấn đề then chốt
cần tháo gỡ, giải đáp.

Trên thực tế có các loại sai lầm do tư duy không phù hợp với thực tế khách quan
(ngộ nhận về thế giới tự nhiên, về người khác và cả về bản thân), chính những điều này đã
dẫn đến những phán đoán giả dối. Vì thế logic học luôn có ích và cần thiết cho mọi người,
đặc biệt là logic học hình thức vì nó giúp ta nhận thức một vấn đề một cách sâu rộng, một
cái nhìn đúng đắn về những tư duy từ đó đưa ra những phán đoán mang tính logic và phù
hợp với thực tế khách quan.

Ngoài ra, việc học tập môn logic học hình thức còn giúp cho công việc sau này của
chúng ta rất nhiều, từ những kiến thức, kinh nghiệm tích lũy được thông qua việc học tập
môn này giúp chúng khi phỏng vấn xin việc có thể ăn nói lưu loát, tự tin trả lời, cũng như
khả năng giữ bình tĩnh trước những câu hỏi của các nhà tuyển dụng từ khả năng suy luận,
khả năng lắng nghe và óc quan sát nhạy bén, tinh tế để đưa ra những lập luận chặt chẽ từ
đó đưa ra câu trả lời thuyết phục, hài lòng với yêu cầu của nhả tuyển dụng.

12
 CHƯƠNG 3: KHÓ KHĂN VÀ THỰC TIỄN VIỆC HỌC TẬP, NGHIÊN CỨU
LOGIC HÌNH THỨC

3.1 Khó khăn của việc học tập, nghiên cứu Logic hình thức

Một trong những bằng chứng cho thấy sinh viên e ngại với bộ môn Logic học thể
hiện ở kết quả học tập môn học này thường không cao bằng nhiều môn học khác. Không ít
sinh viên phải học lại, thi lại, thậm chí ở lại lớp vì chưa đáp ứng đủ điểm thi của môn học
này.

Logic học là môn “đáng sợ” trong suy nghĩ không chỉ của nhiều sinh viên học xã
hội mà còn cả những sinh viên học khối tự nhiên, kỹ thuật, bởi môn học một phần xuất hiện
nhiều dấu, ký tự, phép toán rất khô khan và khó, phần khác lại có nhiều kiến thức phong
phú, sống động, mang nhiều nội dung “xã hội”.
Theo Th.S Phạm Thu Trang, viện Thông tin khoa học xã hội (Viện Khoa học xã
hội VN), để suy nghĩ theo đúng logic sự vật ở trình độ tư duy trừu tượng, nhận thức lý tính
quả thực không dễ dàng bởi nó phần nhiều trái ngược với những hiểu biết thông thường đã
bám rễ sâu sắc trong ý thức của tuyệt đại đa số người học từ thưở ấu thơ.
Theo lý giải của giảng viên Vũ Văn Cảnh – Trường ĐHSP (ĐH Thái Nguyên) thì
ngoài tính trừu tượng cao, đây là môn học mà phần lớn học sinh phổ thông chưa từng được
tiếp xúc, thêm nữa, lại được bố trí giảng dạy vào học kỳ I một thứ nhất nên sinh viên càng
bỡ ngỡ do chưa có quen với môi trường, phương pháp học ở ĐH, khả năng tư duy trừu
tượng cũng như vốn sống còn hạn chế.
Thêm nữa, học sinh sinh viên ngày nay học nhiều nhưng hiểu ít, thêm các tình trạng
học vẹt, học cho “qua môn” làm rất nhiều sinh viên không có kỹ năng làm việc với kiến
thức, nền tảng kiến thức ngày càng kém dần mà môn học logic lại mang tính trừu tượng,
đòi hỏi tính động não, tư duy cao.

3.2 Thực tiễn của việc học tập, nghiên cứu Logic hình thức
Logic được nhận định là môn học có tầm quan trọng đặc biệt đối với việc giúp sinh
viên rèn luyện và phát triển tư duy logic và được đưa vào giảng dạy trong hầu hết các trường
13
ĐH, CĐ. Tuy nhiên, chất lượng dạy học môn học này hiện nay còn rất hạn chế, một phần
do sinh viên “sợ”, “ngại” môn học trừu tượng, khô khan; giảng viên cũng chưa có sự đầu
tư thỏa đáng để tăng hấp dẫn trong bài giảng của mình. Th.S Phạm Thu Trang cho rằng,
đặc trưng của Logic học là tính tuần tự và liên kết chặt chẽ, các bài học liên quan đến nhau
theo đúng kiểu “logic”, nếu không hiểu bài trước thì bài tiếp sau cũng sẽ rất khó tiếp thu.
Do đó, nếu sinh viên không tập trung vào bài học hoặc đi học không đều sẽ rất bất lợi trong
quá trình học môn học này. “Tập trung chú ý ngay từ đầu, liên tục và tự giác – đó chính là
bí quyết để học tốt môn học này” - Th.S Phạm Thu Trang. Theo TS.Phạm Quỳnh–NXB
Giáo dục VN, mặc dù Logic học đã được đưa vào nghiên cứu và giảng dạy ở nước ta từ
khá sớm, khoảng những năm 50 của thế kỷ XX, nhưng dường như từ đó đến nay, khung
chương trình dạy đại cương vẫn không thay đổi. Nhiều giáo trình mới đã được xuất bản
nhưng vẫn chưa có một sự thống nhất cách hiểu các thuật ngữ cơ bản, các kiến thức nền
tảng vẫn còn có những chỗ chưa thật chính xác. Trong khi đó, Logic học trên thế giới đã có
những bước tiến khá xa về phương diện lý thuyết lẫn ứng dụng.
Giải pháp:
Qua thực tiễn giảng dạy, ThS Nguyễn Thị Tuất – Trường ĐH SP Hà Nội đã đưa ra
những cách dạy sinh động, khiến mỗi bài giảng đều rất thú vị, dễ hiểu. Đó là việc học thông
qua sơ đồ hóa những nội dung lý thuyết, giúp người học tiếp thu kiến thức một cách trực
quan, dễ nhớ, dễ hiểu, chỉ cần nhìn vào sơ đồ, người học có thể phát biểu lại được nội dung
lý thuyết. Hoặc học thông qua hệ thống các ví dụ; học thông qua việc tìm ra quy luật, tính
quy luật của nội dung bài học. Đặc biệt, với phương pháp học thông qua những câu chuyện
vui, dí dỏm, Th.S Nguyễn Thị Tuất cho rằng giờ học Logic học sẽ không còn khô khan.
Giảng viên Vũ Văn Cảnh-Trường ĐHSP (ĐH Thái Nguyên) cho rằng, để học tốt, ngoài
việc tiếp thu kiến thức cơ bản trên lớp, sinh viên cần có giáo trình và tài liệu tham khảo để
tự học, tự nghiên cứu; nhưng quan trọng nhất là phải thường xuyên và tích cực làm bài tập.
Qua thực tiễn, lớp nào, sinh viên nào tích cực tự làm được nhiều bài tập thì sinh viên đó,
lớp đó đạt kết quả cao hơn.

14
 KẾT LUẬN

Qua việc tìm hiểu và phân tích các ý nghĩa của việc học và nghiên cứu logic học
đề tài tiểu luận đã có những kết luận sau:

1/ Logic học hình thức rất cần thiết cho hoạt động sống của của con người nói riêng
và Logic học nói chung. Chỉ khi nào nắm vững các tri thức logic học hình thức thì chúng
ta mới áp dụng một cách tự giác, liền mạch các tri thức ấy vào thực tiễn cuộc sống, quá
trình rèn luyện, phát triển duy logic, phản ánh chính xác đối tượng không phạm lỗi logic,
có sức thuyết phục tuyệt đối. Chống lại các quan điểm, tư tưởng ngụy biện sai trái, vi phạm
pháp luật.

2/ Ý nghĩa của việc học tập logic hình thức là rất cần cho mỗi người đặc biệt là các
sinh viên đang ngồi trên ghế nhà trường. Đảm bảo trang bị đựơc một nền tảng kiến thức
logic đầy đủ để các sinh viên có thể áp dụng về sau khi ra trừơng.

3/ Việc nghiên cứu logic ngày càng phát triển và hoàn thiện, nó đã được xây dựng
một cách tương đối hoàn thiện về mặt lý thuyết, các suy đoán tư duy và trừu tượng.

Bên cạnh đó, cần nhìn nhận thực tế là việc học tập và nghiên cứu logic hình thức
trong đời sống vẫn rất hạn chế về mặt khách quan và chủ quan. Để khắc phục những hạn
chế đó ta cần quan tâm hơn về nội dung giảng dạy ở các trường và tạo điều kiện tốt nhất
cho việc nghiên cứu logic từ đó xây dựng một hê thống học tập và nghiên cứu chặt chẽ
nâng cao ý nghĩa của logic hình thức trong cuộc sống.

15
 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Hoàng Chúng (1987), Logic học phổ thông, Trường ĐHSP Tp HCM.

2. Hoàng Chúng (1994,1996,1997), Logic học phổ thông, Nxb Giáo dục.

3. https://kenh14.vn/hoc-duong/de-sinh-vien-khong-con-so-logic-hoc-
20121111124045212.chn

4. https://tuoitre.vn/sinh-vien-diu-nhau-qua-mon-kho-20190929112956625.htm

https://hoidap247.com/cau-hoi/442301

16