Месопотамија

Областа што се протега од Персискиот Залив до бреговите на источниот Медитеран е позната по

својата форма како Плодна полумесечина, а денес е попозната како Блискиот исток. Оваа област
ја нарекуваат лулката на западната цивилизација која поради своите природни богатства со
флора и фауна, му овозможило на човештвото создавање и развој на првите цивилизации. Дел од
подрачјето на Плодната полумесечина, по долините на реките Еуфрат и Тигар кон Персискиот
Залив, се нарекувала Месопотамија, т.е. „земја меѓу две реки“, со што се потенцира важноста на
Еуфрат и Тигар за луѓето кои живееле во таа област.На ова богато подрачје не постоело поголеми
бариери, па низ него минувале номадски сточари, освојувачи, трговсци. Така оваа област била
еден вид крстосница каде што луѓето и идеите се собрале, и секоја нова група додавала свој
придонес во историјата на целиот месопотамски регион.

Сумер - најстарата цивилизација на Месопотамија

Измислување на водотекот - темел на сумерската цивилизација. Во 4-ти милениум п.н.е. се

создала комплексна цивилизација на подрачјето на јужна Месопотамија денешен Ирак, која
денес ја нарекуваме сумерска најстара цивилизација. Потеклото на Сумерите останува непознато
и нивниот јазик не може да биде поврзан со кој било друг познат јазик. Се претпоставува дека тие
потекнувале од блиските ридови што ги привлекло плодното земјиште на јужна Месопотамија.
Контролата на реките Еуфрат и Тигар била клучна за развојот на цивилизацијата во Месопотамија.
Реките често и непредвидливо поплавувале и некое време уништувале уредни полиња и
живеалишта од кал. Месопотамските жители морале што поскоро да ги прилагодат ваквите
услови за подобар и поквалитетен живот. Покренале многу захтевни иригациски проекти за
преживување во непредвидливите услови, а поради масовните акции Сумерите развиле високо
организирано друштво во кое секој имал своја позиција.Свештенството давало почетно водство во
организирање на работата и животот. Тие биле во можност да ги соберат сите селани да работат
заедно, затоа што градењето брани или копањето канализациони канали барало масовна работна
сила.Нивниот напор се исплател доста добро, затоа што 3000 година пред нашата ера, јужниот дел
од Месопотамија станал област на големо производство на храна, што овозможило зголемување
на популацијата. Тие биле првите во историјата на човештвото кои почнале да ја ораат земјата и го
искористиле до максимум богатото и плодно земјиште на Месопотамија. Пронаоѓањето на плугот,
довело до пронаоѓање и на тркалото, со чија помош и со користење на животните овозможило
брзо и лесно влечење на кола, плуг а со тоа и полесна обработа на земјата. Да се живее во оваа
област било тешко, но одржливо. Летните температури достигнувале огромни вредности и во
исто време имало многу малку врнежи од дожд, но благодарение на реките што создале
мочуришта, влажност на почвата имало и во најсушните сезони.

И покрај нивната напорна работа и добра организација, природната средина никогаш не била
наклонета кон луѓето од Месопотамија. Поплавите на Еуфрат и Тигар биле прилично вообичаени,
но и непредвидливи, огромна разлика од реката Нил во Египет. Поради нивниот „добар Нил“,
Египќаните развиле голем оптимизам, а кај луѓето од Месопотамија голем песимизам. Поточно,
тие биле убедени дека боговите ги казнуваа за некои лоши дела, и заради тоа тие дури и немале
позитивни размислување за задгробниот живот, како Египќаните. Нивните слики за задгробниот
живот биле поврзани со некој мрачен подземен свет од кој нема излез.
Средиште на сумерската цивилизација бил самостоен храмски град и такви имало неколку
десетици во сумерската област (најпознат биле Ур, Урук, Киш, Нипур, Лагаш, ...) и секој имал свој
патронски бог и свој владетел, а едни со други ги поврзувале трговијата и заедничка култура.
Потребата за земја и вода, кои обезбедувале храна, тоа пак предизвикувало постојани војни, но
ниту еден од градовите не бил доволно силен за да го наметне своето владеење на сите други, па
токму затоа Сумер никогаш не стана централизирана држава. Владетелот обично се избирал еден
од најистакнатите воини. Со текот на времето, владеењето на најмоќните воини прераснало во
наследна моќ и создавање династии. Еден од првите владетели на Сумерската цивилизација бил
Гилгамеш, крал на Урук околу 27 век п.н.е Првата кралицата била Кубаба, околу 25 век п.н.е.
Кралот во сумерското општество не се сметал за божество, туку се сметаше за главен слуга на
боговите, а според неговото владеење се потпирал на постојано моќното свештенство. Една од
главните задачи на кралот е да одржи церемонија за да им се заблагодари на боговите. Главните
секундарни задачи на кралевите се однесувале на одржување на градските sидови и
наводнувачките системи. Се разбира, кралот сè уште бил водач на армијата, а неговата должност
барала од него да организира службеници кои вршеле административни задачи, како што се
почитување на законот, собирање даноци и запишување на информации за сите овие работи.
Најголем меѓу сумерските градови бил Ур, кој имал помеѓу 25.000 и 35.000 жители, но кога ќе се
додаде во неговото приградско население, тој број се искачувал на скоро 200.000. Во сумерските
градови, имало правна поделба на луѓето според социјалниот статус. Врвот на општеството
вклучувал членови на владејачкото династичко семејство, врвни државни службеници и високи
свештенства. Слојот на општеството под овој аристократски слој се состоел од пониско
свештенство, писари, трговци и занаетчии. Најголем дел од населението припаѓало на
селанството, кое ја сочинувало најниска класа на општеството. Малкумина од нив ја обработувале
својата земја и најчесто работале на земја што припаѓала на крал или локален храм. Имало и
робови, а таквиот статус се наметнувал со тоа што ќе ги заробиле во војна или со продажба на
себеси за да ги исплати долговите.

Луѓето живееле во мали куќи со тенки sидови што ги заштитувале од топлина, студ и бучава.
Жените и робовите подготвувале храна за домаќинството, а оброците обично се состоеле од
јачмен или пченица, со најразличен зеленчук, сирење, риба, смокви и датуми. Секако, побогатите,
можеле почесто да си дозволат месо. Повеќето калории потекнувале од конзумирање пиво, кое
било многу популарно, а дури 40% од житото од областа Сумер се користело за производство на
пиво. Со ова производство се зенимавале жените, не само за потребите на семејството, туку и за
препродажба.Иако областа на Месопотамија им обезбедила на првите доселеници многу
животни и растенија, кои ги обезбедувале основите на животот, областа сепак имала недостатоци,
особено камен и метал, што се неопходни за производство на алати и оружје. Затоа најраните
доселеници зависеле од трговците, за да ги добијат потребните работи, а олеснување за
трговијата овозможило измислувањето на тркалото, бидејќи стоките биле донесени од далечни
места како што се првите индиски цивилизации во долината Инд, а се тргувало и со Кина,Сирија и
Арапскиот Полуостров. Сумерите имаа храна во изобилство за да можат да ја користат
да тргуваат , но храната била неповолно за транспорт на долги растојанија, па специјализирале
некои производи за кои станале познати, како што се метали и преработка на
ткаенини.Ситуацијата на жените во сумерското општество била на прилично добро ниво.
Делумно, ова се должи на важноста на женските божества во сумерската религија, и ова особено
важи за божицата Инани, подоцна позната како Иштар (божица на љубовта, плодноста и војната).
Жените во Сумер работеле и други работи освен домашни работи, на пример воделе винарски
визби, биле крчмарки и многу често дуќанџии. Обичните жени носеле превез на главите во
јавноста, а робовите требале да бидат со гола глава, непочитувањето на тоа правило било
казнувано многу сурово - со отсекување на ушите.