ÖĞRETİM

TEKNOLOJİLERİ
Öğretim Teknolojilerinde Temel Kavramlar

Dr. Tuğba Altan

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü
Bu derste…

Bilim ve Teknoloji Öğrenme Öğretim Eğitim

Eğitim Teknolojisi
Öğretim Teknolojileri
Bilim ve Teknoloji

Bilim nedir?
Bilim ve Teknoloji

Sistematik
Bilim Bilimsel yöntem
çalışma

Hipotez/denence Doğal olgular Keşif

Bilim ve Teknoloji

Teknoloji nedir?
Bilim ve Teknoloji
Teknoloji
• 17. yüzyıl «bir zanaat, sanat ile ilgili bilgi»
• 19. yüzyılda «problem çözmede
kullanılan araçlar»
• Günümüzde bilimsel bilginin uygulamaya
aktarılması
• İnsan müdahalesi
• İcat
• Yöntem
• Bağlam
• Sınırlılık
• Etki alanı
Teknoloji Nedir?
• Doğaya üstünlük kurmak (Simon,
1983)
• Bütünün geri kalanı (insanlar, olaylar,
makineler vb.) üzerinde denetimi
sağlamak (McDermott, 1981)
• Sorunlara çözüm üretebilme bakış
açısı (Finn, 1960)
• İnsanların bildikleri ile yapabildikleri
arasındaki köprü

İHTİYAÇ ~ SORUN → ÇÖZÜM

7
Soru?

Sizce öğretmen de bir teknoloji

uygulayıcısı olarak nitelenebilir mi?
Mühendis ve operatör tıp doktorları
ile benzerlik ve farklılıkları nelerdir?
Soru?

Sizce eğitimde temel ve uygulamalı

bilim alanları var mıdır? Varsa
nelerdir? Temel bilimleri uygulamaya
aktarmada kullanılan bağlantı
disiplinleri var mıdır?
Öğrenme

Öğrenme nedir?
Öğrenme

• Deneyim Değişim Gelişim

• «Öğrenme»= «Gelişim» + «Gelişme»
Öğrenme

• Öğrenmenin özellikleri:
• Kasıtlı gelişim süreci
• Sürekli güncellenme
Öğretim

Öğretim nedir?
Öğretim
• Öğretim,
öğreticinin/öğretmenin
öğrenmenin gerçekleşeceği
koşulları tasarlamasını,
gerçekleştirdiği tasarımı
uygulamasını ve
değerlendirmesini gerektiren
süreçtir.
 Öğretim

• Daha etkili bir öğrenme sağlamak, daha

nitelikli bir öğretim gerçekleştirmek, ortaya
çıkan «öğrenme deneyimi tasarımının»
niteliğini arttırmaya yönelik bilgi ve ipuçları
sağlamak öğretim teknolojilerinin odağıdır.
Eğitim

Eğitim nedir?
 Eğitim

• Eğitim, bireyde kendi yaşantısı yoluyla

istendik davranış değiştirme sürecidir
(Senemoğlu,2018).

• Öğretim öğrenmenin gerçekleştirilmesi,

eğitim ise öğretimin gerçekleştirilmesi
sürecidir. Öğrenme ortamında öğretimin
sağlanarak öğrencide istendik yönde
değişmenin meydana gelebilmesi için
geniş kapsamlı bir sisteme ihtiyaç vardır.
Bu sisteme eğitim sistemi denir.
Eğitim

Eğitim teknolojisi nedir?

 Eğitim Teknolojisi

Eğitime özgü geçerliliği

konusunda kanıt elde
edilmiş teknolojiler
geliştirmek,

Eğitim Eğitim teknolojisi iki

temel konuyla ilgilenir:
Eğitimle ilgili olan veya
olmayan gerekli
bilimsel bilgi ve
teknolojileri
kullanarak eğitimsel
uygulamaların
etkililiğini artırmak.

Eğitim teknolojileri, bilginin öğrenme,

öğretim ve/veya performansı
geliştirmek için belirli bir disiplin içinde
uygulanması olarak tanımlanmaktadır.
 Eğitim Teknolojisi
• Eğitim teknolojileri, uygun
teknolojik süreç ve kaynakları
meydana getirerek, kullanarak, ve

Eğitim yöneterek öğrenmeyi sağlamak ve

performansı geliştirmek için etik
uygulama ve çalışmalar
gerçekleştiren çalıma alanıdır
(Richey, Silber ve Ely, 2008).
Eğitim

Eğitim Teknolojisi ve İletişim

Geri Bildirim Anlam 2

Anlam 1 (Dönüt)

Öğretimsel Kod Çözme

Kodlama Mesaj (ileti)

Gönderici Kanal Alıcı

 Eğitim Teknolojisi ve İletişim

• İletişimde:
• Gönderici kaynak,
• zihninde geliştirdiği fikri bir sembol
sistemi (sözel, görsel vb.) ile kodlayarak
mesaja (ileti) dönüştürür ve
Eğitim • bir kanal aracılığıyla
• alıcıya iletir.
• Eğitimde:
• Gönderici=öğretmen
• Alcı=öğrenci
• Mesaj= öğretimsel mesaj
• Kanal=iletinin gönderildiği medya
 Eğitim Teknolojisi ve İletişim
• Öğretim teknolojisi eğitimsel iletişim
sürecinde meydana gelen öğrenme
deneyiminin tasarlanması, uygulanması
ve değerlendirilmesiyle ilgilenen bir
alandır.

Eğitim • Öğrenme deneyimlerinin tasarlanması

sürecinde kritik önemi bulunan ve
eğitimsel iletişimin bileşenlerinden
olan (a) araç, (b) medya ve (c) yöntem
kavramlarının doğru bir şekilde
anlamlandırılması gerekmektedir.
 Eğitim Teknolojilerinde Medya ve Yöntem
• Eğitim teknolojileri alanının başlangıcı kabul
edilen 1900’lerin başından neredeyse 1960’lara
kadar medyaya olan ilgi baskındır. ,
• Eğitimde film ve görsellerin kullanılmasının ön
plana çıkması (Reiser ve Dempsey, 2012)

Eğitim medyanın öğretimdeki etkililiği artırma

konusunda tartışmaları da beraberinde
getirmiştir.
• 1963’ta yapılan bir tanım:
• Görsel işitsel iletişim özellikle öğrenme
sürecini kontrol eden mesajların tasarım ve
kullanılmasıyla ilgilenen eğitsel teori ve
uygulamaların bir dalıdır.
 Eğitim Teknolojilerinde Medya ve Yöntem
• Sonrasında meydana gelen süreç alanın
eğitsel medyaya olan ilgisini azaltmadığı
gibi iletinin gönderildiği medya mı yoksa
eğitsel iletinin kodlanma yöntemi mi daha
önemlidir şeklinde bir tartışma özellikle
Eğitim 1980’li yıllarda başlatılmıştır.

• Öğretimde yöntem öğretimin hangi

koşullarda, nasıl, ne tür materyallerle
gerçekleştirileceğinin planlaması için
öğretmene rehberlik eden yönergeler
bütünüdür.
 Eğitim teknolojisi "eğitim bilimleri" ailesinde yer almakla
birlikte Bilgisayar bilimleri, Dizge kuramı, Bilişsel bilimler,
Psikoloji, Toplum bilim ve diğer bazı bilim dallarından
beslenen, kendine has özellikleri olan, çok disiplinli bir
bilim dalıdır (Association for Educational Communications
and Technology (AECT)).
Eğitim Daha çok bir toplum bilim paradigması içerisinde yer

Teknolojisi bulsa da doğa bilimleri ile de ilişki içerisindedir.

Hem araştırma yöntemleri hem de oluşturulan bilginin

uygulanması bağlamında doğa bilimleri ile kesişir.

26
 Eğitim teknolojisi farklı tanımlamalar:

Her türlü öğrenme koşullarında problemlerin

ortaya konmasından, bu problemler için çeşitli
Eğitim (değerlendirme, yönetim, uygulama) çözümler
üretilmesine kadar her aşamada insanların,
yöntem ve fikirlerin, çeşitli araçların ve örgütsel
Teknolojisi fikirlerin de içinde bulunduğu karmaşık ve
tümleşik bir süreç (AECT Task Force, 1977, s.64)

27
 Eğitim teknolojisi farklı tanımlamalar:

«Eğitim teknolojisi, tüm öğrenme kaynaklarının

Eğitim sistematik olarak tanımlanması, geliştirilmesi,
organizasyonu ve kullanımı yoluyla ve bu

Teknolojisi süreçlerin yönetimini sağlamak suretiyle insanın

öğrenmesini kolaylaştırmayı hedefleyen bir
alandır» (Elly, 1972).

28
 Eğitim teknolojisi farklı tanımlamalar:

Öğrenmenin kolaylaştırılması ve performansın artırılması

için uygun teknolojik süreç ve kaynakların yaratılması,
kullanılması ve yönetilmesine yönelik etik uygulama ve
Eğitim çalışma alanı (AECT, 2007).

Teknolojisi Öğrenme ve öğretmeyi teşvik etmek, kolaylaştırmak ve

öğrenciyi güdülemek amacını güden araç-gereçler ile
belirli öğretme-öğrenme sistemlerine göre hazırlanmış
programların denenmesi ve geliştirilmesine ilişkin bütün
süreç ve kapsamlar (Alkan, 1997, s.52)

29
 Eğitim teknolojisi bir bilim dalının adı olmakla
birlikte hem bu bilim dalı çerçevesinde
geliştirilen tek bir uygulamanın ifadesi olarak
hem de uygulayıcıların meslek adı olarak da
kullanılır.

Eğitim Bu bağlamda "Eğitim Teknolojisi" bilim dalının

Teknolojisi ortaya koyduğu bilgi ve ilkeler doğrultusunda
çalışan bireylere «Eğitim teknoloğu» denir.

Ortaya çıkarılan teknolojilerin tamamına birden

Eğitim teknolojileri denir.

30
Eğitim Teknolojisi

• Ne öğreteceğiz? Niçin öğreteceğiz?

Nasıl öğreteceğiz?
• Sadece öğretim değil, eğitimin kapsadığı
diğer tüm alanlara yönelik
• Özel konu alanlarından çok, genelde
“insan nasıl öğrenir”

31
 Eğitim hizmetlerini daha geniş kitlelere götürmek

Öğretme-öğrenme süreçlerini daha verimli hale

Eğitim getirmek

Teknolojisinin Öğretme-öğrenme etkinliklerini bireyselleştirmek

Amaçları
Öğretme-öğrenme süreci ile ilgili etkinlikleri
düzenlemek

Eğitim gereksinimlerini ve olanaklarını bilimsel

araştırma konusu yapmak
 • Eğitim kurumlarını uygulamalı hale
Eğitim dönüştürmek

Teknolojisinin • Öğretim programlarında sürekliliği sağlamak

• Çevre faktörlerini düzenlemek ve kontrol
Amaçları etmek
• Öğrenme sürecini öğrenci yeteneklerine göre
uyarlamak
• Eğitim ile ilgili sorunların çözümünü
uygulamaya koymak

33
Eğitim Teknolojilerinin Kapsamı

Öğrenme teorileri, psikoloji, bilişim Öğrenme kuramı, öğretim kazanımları,

teorileri, iletişim, sosyal ilişkiler ve öğretim yöntem ve teknikleri, öğretim
konu alanlarına özgü bilgiler ortamları tasarımı, öğretim araç ve
gereçleri, öğrenci, öğretmen ve
değerlendirme.

34
Eğitim Teknolojisinde
Kullanılan Araçlar

Genel olarak araçlar; (Gelişim sırasına göre)

• Kara Tahta –Tebeşir,

• Kitap-Defter-Kalem,
• Matbaa,
• Model-Maket,
• Resim-Slayt-Film,
• Radyo , Tv- Video, Kamera
• Öğretme Makineleri, Bilgisayarlar.
• Bireysel Ve Kitlesel Otomasyon: ( İnteraktif Video,
Disk, Cd, Hipercard, Telekonferans, Bültenboard, E-
Mail)
• Ağ Sistemleri: (İnternet, İntranet, Network,Novell)
• Telekomünikasyon: (İletişim Sistemleri-Uydular)
35
Eğitim

Öğretim teknolojisi nedir?

 Öğretim Teknolojileri
• Öğretim teknolojileri, öğrenme ile ilgili süreç
ve kaynakları tasarlama, geliştirme, yönetme
ve bu süreç ve kaynaklardan yararlanma teori
ve uygulamalarıdır (Seels ve Richey, 1994).

Eğitim • Öğretim tasarım ve teknolojileri, öğretimle

ilgili olan ve olmayan kaynak ve süreçlerin
özellikle eğitsel ve çalışma ortamında olmak
üzere farklı koşullarda öğrenme ve
performansı geliştirmek amacıyla öğrenme ve
performans problemlerinin analiz edilmesi,
tasarlanması, geliştirilmesi, uygulanması,
değerlendirilmesi ve yönetilmesini
kapsamaktadır (Reiser, 2001).
Öğretim Teknolojisi

• Öğretim Teknolojisi, kurumsal,

tasarlanmış, müfredatlandırılmış
ortamlardaki "istendik öğrenme"nin
geliştirilmesi için kullanılabilecek süreç
ve araçların çözümlenmesini,
tasarlanmasını, geliştirilmesini,
uygulanmasını ve değerlendirilmesini
inceleyen bilim dalıdır.

• “Nasıl öğreteceğiz?”

38
Öğretim Teknolojisi
• Öğretim Teknolojisi, öğretimin,
eğitimin bir alt kavramı olduğu
anlayışına dayalı olarak ve belirli
öğretim disiplinlerinin kendine
özgü yönlerini dikkate alarak
düzenlenir.

39
 • Konu alanını göz önüne alarak ve bilimsel
bilgiye dayalı olarak araç-gereç, yöntem ve
tekniklerin tasarlanması, geliştirilmesi,
Öğretim uygulanması ve değerlendirilmesi süreci

Teknolojisi • konu alanına özgü sistematik bilgi

40
 Öğretim Teknolojileri
Öğretim teknoloğunun sorumlulukları:
• Öğretimin kalitesini artırmak için yeni teknolojilerin
takip edilip değerlendirilmesi,
• Öğretimin niteliğini artırabilecek yeni teori, model,
strateji, yöntem ve tekniklerin izlenmesi,
geliştirilmesine katkıda bulunulması ve etkili bir

Eğitim şekilde öğrenme problemlerini çözmek için

kullanılması.
• Yeni teknolojilerin tanıtımı ve nasıl kullanılacağının
öğretilmesi ve öğrenilmesi
• Teknoloji kullanımı ve bu teknolojilerin kullanımının
öğrenci öğrenmeleri ve performansı üzerindeki
doğurgularının araştırılması
• Öğrencilerin kendi kendilerine öğrenmeleri için
kullanabilecekleri öğrenme materyallerinin
geliştirilmesi.
 Öğretim Teknolojileri
Öğretim teknoloğunun en önemli görevlerinden
biri öğretim tasarımı yapmaktır.
• Öğretim tasarımı tutarlı ve güvenilir bir şekilde
eğitim ve yetiştirme programları geliştirmek

Eğitim için kullanılan sistematik bir süreçtir

(Gustafson ve Branch, 2007).

• Bununla birlikte çeşitli dersler ve öğrenme

modülleri geliştirmek için kullanılabilecek
çerçeveler olarak da düşünülebilir (Merrill,
Drake, Lacy ve Pratt, 1996).
 Öğretim Teknolojileri
Öğretim tasarımı sürecini başarılı bir şekilde
gerçekleştirebilmek için üç temel gereksinim:
(1) Tüm sürece rehberlik edecek olan öğretim
tasarım modellerinden birini kullanmak
(2) Araçlar, özellikle benimsenen öğretim

Eğitim tasarım modeline uygun olarak öğrenme

deneyimleri ile öğretim materyallerinin
tasarlanması ve geliştirilmesinde
kullanılan her türlü teknoloji ve ürünlerdir.
(3) Öğrenme deneyimlerinin tasarlanmasına
rehberlik edecek öğretim tasarım teorileri
 Öğretim Teknolojileri
Herhangi bir dersin herhangi bir kazanımına
yönelik öğretme-öğrenme etkinliklerinin
tasarlanmasına rehberlik edecek yöntemde
sıralama:
(1) Kazanım analiz edilmesi
Eğitim (2) Kazanımın doğasına uygun bir teori
seçilmesi
(3) Uygun bir yöntem seçilmesi
 Öğretim Teknolojileri
Teorileri sınıflama:
• Açıklayıcı teoriler, var olanın arkasında

Eğitim yatan ilişkileri açıklamayı hedeflerler.

• Tasarıma yönelik teoriler bir uygulamanın
nasıl yapılması gerektiğine rehberlik
edecek genel ilkeleri içerir.
Öğretim Teknolojisi

Kısaca; öğretim teknolojisi, öğretimin etkililiğini

arttırmak için gerçekleştirilen tüm
uygulamalardır.

Dolayısı ile öğretim teknolojisin en önemli

amaçlarından biri etkili öğretme ve etkili
öğrenmedir.

46
 • Eğitim teknolojisi, hem araştırma yöntemleri
hem de oluşturulan bilginin uygulanması
konusunda doğa bilimleri ile kesişen, çok
Eğitim disiplinli bir bilim dalıdır.

Teknolojisi vs. • Öğretim teknolojisi ise kurumsal, tasarlanmış,

müfredatlandırılmış ortamlardaki “istendik
öğrenme”nin geliştirilmesi için kullanılabilecek
Öğretim süreç ve araçların çözümlenmesini,
tasarlanmasını, geliştirilmesini, uygulanmasını

Teknolojisi ve değerlendirilmesini inceleyen bilim dalıdır.

• Kısaca eğitim teknolojisi uygulama odaklıyken,

öğretim teknolojisi süreç odaklıdır.

47
Eğitim • Eğitim teknolojisi tüm eğitim faaliyetlerini göz
önünde bulunduruyorken,
• Öğretim teknolojisi daha çok örgün eğitim
Teknolojisi vs. kurumlarındaki öğrenmeler üzerinde durmaktadır.

Öğretim • Eğitim teknolojisi tüm öğrenmeleri hedef alırken;

• Öğretim teknolojisi kurumsal, tasarlanmış,

Teknolojisi müfredatlandırılmış ve istendik öğrenmeleri hedef

almaktadır.

48
 • Bu iki kavramda ortak nokta teknolojidir,

Eğitim çalışılan konunun boyut ve süresine bağlı

olarak değişkenlik gösterir;

Teknolojisi vs. • Eğitim teknolojisi büyük ölçekli ve uzun

süreli çalışmaları kapsarken,
Öğretim
Teknolojisi • Öğretim teknolojisi daha dar kapsamlı ve
daha az süre(ç)li çalışmalar için geçerlidir
(Dieuzeize, 1971).

49
Gelecek derste…
• Eğitim Teknolojisinin Tarihçesi
1. Dönem : Sözlü-Yazılı Dönem
2. Dönem : Görüntülü-Sesli Araçlar Dönemi
3. Dönem : İkilem Dönemi
4. Dönem : Otomasyon Dönemi
5. Dönem : Sibernasyon Dönemi
• Öğretim Teknolojisinin Tarihçesi
1.Dönem: Görsel Öğretim Hareketi
2.Dönem: Görsel-İşitsel Öğretim Hareketi
3.Dönem: Öğretim Sistemleri Geliştirme Hareketi
 • https://pixabay.com/tr/photos/tesla-oto-elektrikli-otomobil-%C5%9Farj-5360686/
• https://pixabay.com/tr/photos/tesla-tesla-modeli-x-%C5%9Farj-1738969/
• https://pixabay.com/tr/photos/uydu-y%C3%B6r%C3%BCnge-spacex-
havac%C4%B1l%C4%B1k-nasa-693204/
• https://www.bbc.com/news/technology-53987919
• https://pixabay.com/tr/photos/mars-mars-trakt%C3%B6r%C3%BC-uzay-
yolculu%C4%9Fu-67522/
• https://pixabay.com/tr/photos/okuma-kitap-kurdu-adam-kitaplar-1246520/
• https://pixabay.com/tr/photos/%C3%BCniversite-ders-kamp%C3%BCs-
Kaynaklar e%C4%9Fitim-105709/
• https://pixabay.com/tr/photos/kansai-%C3%BCniversitesi-japonya-okul-84363/
• https://pixabay.com/tr/photos/%C3%B6%C4%9Fretmen-%C3%B6%C4%9Frenme-
okul-%C3%B6%C4%9Fretim-4784917/
• https://pixabay.com/tr/photos/%C3%B6%C4%9Fretmen-m%C3%BClk-tesis-ve-
%C3%B6%C4%9Fretim-3765909/
• https://pixabay.com/photos/back-to-school-school-enrollment-5257724/
• https://pixabay.com/photos/english-english-language-language-2724442/
• https://pixabay.com/photos/back-to-school-school-enrollment-5257724/
• https://pixabay.com/photos/wheel-wagon-wheel-wooden-wheel-wood-1614454/