Professional Documents
Culture Documents
გეგმა:
ნოსელი გვეუბნება: {...} ადამიანის შექმნის მიზანი ღმერთის გარდა არავინ იცის, ისევე
როგორც პირველი ადამიანის დედაკაცად და მამაკაცად დაყოფის მიზანი და აზრი. საერთოდ
ადამიანს შეუძლია მხოლოდ დაუახლოვდეს ჭეშმარიტებას. ეს მიახლოებაა ადამიანის
არსებობის მიზანი, რომლის იქით მისთვის ყველაფერი საიდუმლოა. ეს იქნება ღვთის
დამსგავსებაც და ჩვენი შემეცნების უმაღლესი დანიშნულებაც.
შუასაუკუნეებისეკლესიაზედმეტადამახვილებდაყურადღებასადამიანისდაცემულბუნებაზე;
უქადაგებდამორწმუნეებს, ამაოდარცდილიყვნენამსოფლიურიბედნიერებისმიღწევას,
არმიჯაჭვოდნენამასოფელსდამთელიენერგიაცათასასუფევლისდამკვიდრებისთვისმოეხმარებინათ.
პეტრარკასაზრით,
ასეთიმოწოდებებიზღუდავდაადამიანსდამისიშემოქმედებითიუნარისდათრგუნვასიწვევდა.
2. აღორძინების ეპოქა
შუა საუკუნეების ფილოსოფიაში განსაკუთრებული ადგილი ეთმობა ღმერთისა და
ადამიანის ურთიერთობის პრობლემებს, უკვე მე-15 საუკუნეში, ევროპაში, (იტალიაში),
ჩამოყალიბდა ახალი მსოფლმხედველობა, რომლისთვისაც წარმმართველად იქცა არა ღმერთისა
და ადამიანის მიმართების საკითხის გარკვევა, არამედ, ადამიანის გონების ავტონომიურობის
პრობლემა. ესაა პრობლემა ადამიანის უნარების ჰარმონიული განვითარების, ნების
თავისუფლების, მეცნიერების დამოუკიდებლობის, კაცთმოყვარეობისა. წინა პლანზეწამოვიდა
გრძნობადის, ხილული სამყაროსა და ღირებულების გააზრების მნიშვნელობა. ამ ქვეყნიური
ცხოვრება შეფასდა არა როგორც ცოდვაში ჩავარდნის პირობა, არამედ ღმერთის მიერ შექმნილი
რეალობა.
მირანდოლას მანიფესტში: „სიტყვა ადამიანის ღირსების შესახებ“ -საუბარია იმის შესახებ, რომ
ადამიანი მიკროკოსმოსია, რომ მასში არის როგორც მიწიერი (ცხოველური), ასევე ღვთაებრივი.
არცერთიესელემენტიმასშიგაბატონებულიარარის.
ღმერთმამასთავისუფალინებამიანიჭადათავადადამიანზეადამოკიდებულითავდაპირველიგაურკვეველ
იმდგომარეობიდანცხოველამდედაეშვება, თუღმერთამდეამაღლდება. ამდენად,
ადამიანითავადაასაკუთარითავისშემოქმედი. ესაღორძინებისაზროვნებისერთ-
ერთიუმნიშვნელოვანესიმონაპოვარია.
განიხილავდარააღორძინებისეპოქას, ილიაწერდა:
„ამსაუკუნემახალითვალითმიახედაკაცობრიობაადამიანისღირსებაზედდაიმისარსებობისსაგანზედა.
ჰუმანიზმისმოძღვრებაიმაშიმდგომარეობსო, ამბობსერთიმწერალი,
რომადამიანიშეჰხაროდესცხოვრებას, ელინებრსიხარულისთვალითუყურებდეს, იმაშიმდგომარეობს,
რომკაცისადამიანურიღირსებაღრმადპატივცემულიიყოსდაარანაკლებღრმადვეჩანერგულირწმენაგვქონ
დეს,
რომყოველიღონედანიჭიადამიანისბუნებისააუცილებლადსაჭიროაგანვითარებულდაწარმატებულიქნას
ერთიანადდაგამოუკლებლივ.
ესპატივისცემაადამიანისღირსებისადაიწერათავისდროშაზედჰუმანობისმოძღვრებამდაესმოძღვრებაგარ
კვევითგამოთქვამაშინერთმაიტალიელმაჰუმანისტმაპიკოდელამირანდოლამ 1486 წელსა.
ამპიკოსსიტყვით, აირასუბრძანებსღმერთიპირველსკაცსადამსა: „მეშენთვის, ადამო,
არავითარისამუდამობინადასადგურიარმომიცია,
არავითარისამუდამოდუცვალებელისაქმეარამიჩენიაესიმისთვის, რომსაცაშენგიამოსიქიცხოვრო,
რაცგინდოდესისსაქმეაიჩინო. მეშენარცსასიკვდილოდგამიჩენიხარ, არცუკვდავადდამინიშვნიხარ.
ესიმიტომ, რომშენთვითონიყოშენისთავისმკეთებელიდაისეთისახემიიღო, როგორიცშენთითონაგსურს.
შენშეგიძლიანპირუტყვამდინაცძირსჩამოხვიდედაანგელოზამდინაცზეახვიდე.“
ადამიანს, ამიტომ, შეუძლია იყოს რაც უნდა. ცხოველებს თავიდანვე აქვთ ყველაფერი,
რაც მათ შეიძლება ჰქონდეთ. უმაღლესი სულები თავიდანვე, შექმნიდანვე არიან ის, რაც არიან
ახლა და რაც ყოველთვის იქნებიან. მხოლოდ ადამიანში არის ჩათესილი თესლი ყოველგვარი
შესაძლებელი ცხოვრებისა. ადამიანს აქვს უნარი იცვლებოდეს ქამელეონივით,
სურვილისამებრ იღებდეს სხვადასხვა სახეს.“
იგი დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს მორალურობას. მიაჩნია, რომ მით უფრო გონიერია და
პროგრესს მიაღწევს და პირიქით, ადამიანის მორალური სისუსტის გამო, მისი გონიერი
მიმართულება არ არის საკმარისი ნამდვილი პროგრესის მისაღწევად. „ადამიანი ცოცხალი
ბუნების პროდუქტია“