Professional Documents
Culture Documents
سيمينارى مريوان
سيمينارى مريوان
ثيَكهاتووة .ناوضةكانى باكوورو ِرؤذهةآلتى كوردستان بة ضياى بةرز داثؤشراون،كة بةرزايي هةنديَكيان ل ة ض وار ه ةزار م ةتر
لةئاستى ِرووى دةريا زياترة ،لةنيَو ئةو ضيايانةش هةندآ دةشتايي تةخت هةن ،بةالَم ناوضةكانى باشوورو ِرؤذئاوا ن زمن و ض يايان
كةمةو بةزؤرى لة دةشتايي ثيَك هاتوون و طرديش ليَرةو ل ةوآ بةرض او دةك ةوآ .بةش يَوةيةكى طش تى دةت وانين بلَيَين تؤثؤطرافي اى
كوردستان دابةش دةبيَتة سةر س َي ناوضةى جياواز كة ئةوانيش بريتين لة :
( )1ضياكان -:نزيكةى ( )122ض يا لةكوردس تان بووني ان هةي ة بةرزترين ةكانيان بري تين ل ة (ئ ارارات ،ه ةلَطورد ،ق ةرةداغ،
ى )...كة نيوةى زياترى تؤثؤطرافياى كوردستان ثيَك دةهيَنن كة لة ضةند زنجيرة ضيايةك ثيَك ديَت لة ب اكوورى قةنديل ،ضيخى ديَر َ
ثي دةكات تا باشوورى ِرؤذهةالَت ،بةرزيةكانيان بة نزيكى (500م) ةوة دةست ثآ دةكات ت ا نزيك ةى (5000م) وة ِرؤذئاواوة دةست َ
بةرزترين ضيا لة كوردستان ضياى (ئ ارارات) ى طةورةي ة ك ة بةرزيةك ةى (5258م)( )٥١٣٧ب ةرزة ،وة طرينط ترين زنج يرة
وورمى و باش وورى
َ ض ياكانى كوردس تان زنج يرة ض ياى (زاط رؤس)ة ك ة دةكةويَت ة نيَ وان ض ياكانى باش وورى دةرياض ةى
تةنطةبةرى هورمز و دريَذيةكةى (1400كم) و ثانيةكةى ل ة نيَ وان (300-100كم) و ِرووبةرةك ةى (332000كم) ضوارطؤش ةية.
كة دابةش كراوة بةسةر (زاطرؤسى باكوور) و (زاطرؤسى ناوةند) و (زاطرؤسى باشوور).
سوودى ضياكان:
لةرووى سةربازيةوة بؤتة شورايةكى بةهيَز بةرامبةر دوذمن.
_ ِ
_ جؤرةها كانزاى جياواز و طرينط لة خؤ طرتوة.
_ بوونةتة بةربةستى باو طةرودةلوول بةهؤى بةرزيةكانيانةوة .
( )2طردةكان :كة بةشيَكى جوطرافياى كوردستان ثيَك دةهيَنيَت،كى زؤربةيان دةكةون ة كوردس تانى باش وورو ك ة ل ة ش اخةكان
نزمترن ،وة نموونة لةسةر طردةكان طردى (باسينلةر) لةبةش ى رؤذه ةالَت ل ة ب اكوورى كوردس تان كةبةرزيةك ةى (1750م) وة
ط ردى ط ةورة ك ة بةرزيةك ةى (2000م) وةطرينطتريني ان بري تين ل ة طردةك انى (بايةزي د و بةرزنج ةو كرك ووك و باس ينلةرو
كواندة)ة.
سوودى طردةكان:
لةوةرطاى طرينط بؤ ميَطةلةكان
ِ لةرووى ئاذةلَداريةوة بة كةلَكن بؤ والَخدارى و شوانكارى بةتايبةت لةوةرزى بةهار دةبنة
_ ِ
_ طرينطن بؤ كارى كشتوكالَى وةك بةرهةم هيَنانى طةنم و جؤ.
( )3دةشتةكان :دةشتةكانى كوردستان ثان و بةرينن ( )%15خاكى كوردستان ثيَكدةهيَنن و مةلَبةنديَكى زؤر لةبارن بؤ كشت و َ
كال
و شوانكار .طرينطترين دةشتةكانيش بريتين لة (حةويجةو ِراني ة ش ةنطار و س ليَمانى و س ندى ،ش ارةزوور و ق ةراج و كةن ديَناوة و
ه ةوليَر )...لةش وورى كوردس تان و (ش ورى (ش وى)م ةريوان )...ل ة ِرؤذه ةالَتى كوردس تان و (م اردين ،ئورف ة )..ل ةباكوورى
كوردستان.
سوودى دةشتةكان :
برةى ثشتى كوردستان ثيَك ديَنيَت ض ونكة ل ة ِرووى كش ت و كالَ ةوة زةوي ةكى زؤر ب ة ثيت ة ك ة دةت وانيَتبر ِ
_لةرووى ئابووريةوة ِ
ِ
دانةويَلَةى دةوروبةرى كوردستانيش ثيَك بيَنيَت بؤية لة عيَراق ثآى دةوتريَت (سلة الخبز العراق)ى
_ وة نةوتى زؤرى تيَداية وةك دةشتاييةكانى كةركووك وة هةندآ ناوضةى هةوليَر
_ وة شويَنى حةوانةوةى خةلَكيَكى زؤرن .