IPP 0010 - 59 4.
Kapag ang kambal-patinig ay nasa dulo ng salita at
INTERDISIPLINARYONG PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA
MABISANG PAGPAPAHAYAG
Ikalawang Linggo (Oktubre 12-16)
Aralin 1: KINAKAHARAP NA HAMON SA ORTOGRAPIYANG
FILIPINO AT PAGSASALIN
TERESITA F. FORTUNATO
- batiking lingguwistika
- binigyang kahulugan ang Ortograpiya, Filipino, at
Istandardisasyon
ORTOGRAPIYA
- tumutukoy sa paraan ng pagbibigay-simbolo sa
wikang pasalita.
- maingat na pagbabaybay
FILIPINO
- wikang pambansa
- unang binaggit na wikang panlahat sa Kontitusyon
ng 1973; pagkatapos ay sa Konstitusyon ng 1987.
- ito ang national lingua franca ng mga pilipino.
ISTANDARDISASYON
- proseso ng pagiging makaanyon, magkakahawig, o
uniporme ng isang wika para sa higit na
malawakang pagtanggap at paggamit nito.
Apat (4) na kataliwasan sa pangkalahatang tuntunin na
nauukol sa kasong Kambal-Katinig
1. Kapag ang kambal-patinig ay sumusunod sa
katinig sa unag pantig ng salita.
Halimbawa: “tIYA” (tia), “pIYAno” (piano)
2. Kapag ang kambal-patinig ay sumusunod sa
dalawa o mahigit pang kumpol-katinig (consonant
cluster) sa loob ng salita.
Halimbawa: “ostIYA” (hostia), “impIYERno” (infierno)
Ang pagpapanatili sa unang patinig ay isang paraan
ng “pagpapaluwag” sa mga pantig.
Halimbawa: “induSTRYa” (industria) o lamang ang impormasyon? O panahon na upang muling
“iMPLWeNSYa” (influencia)
3. Kapag ang kambal-patinig ay sumusunod sa tunog
na H. Ang H ay isang mahinang katinig kaya
naglalaho ito kapag walang kasamang patinig.
Halimbawa: “kolehIYo” (colegio), “rehIYON” (region)
1|P age
may diin ang bigkas sa unang patinig ang orihinal.
Halimbawa: “ekonomIYA” (economia), “pilosopIYA”
(filisofia)
VIRGILIO ALMARIO
- Pambansang Alagad ng Sining sa Panitikan noong
2003.
- Sinabi niya, “Nakakatawa ngunit totoo, ang
pangunahing problema ng ‘Filipino” ay identidad”
KUMBENSIYONG KONSTITUSYONAL 1934
- Napagpasiyaha na magkakaroon ng isang
katutubong wika na pagbabatayan ng wikang
Pambansa. Naging mainit ang pagtatalo sa pagitan
ng mga Tagalog, Sebwano, at Ilokano. Ngunit
nanaig ang Wikang Tagalog dahil sa higit na bilang
ng mga delegado. Mula noo, ‘di umano ay nabahiran
na ng politika at mga pansariling interes ang pag-
usbong ng ating wikang Pambansa.
LOPE K. SANTOS
- “Ama ng Pambansang Wika at Balarila ng Pilipinas.
- Inilathala ang Balarila ng Wikang Pambansa noong
1940.
Nagsimula ang alpabeto sa 17 titik (Tagalog na nakabatay
sa Baybayin) na naging 20 alpabeto noong 1972 at naging 28
titik noong 1987 hanggang sa ngayon. Ang walong titik (C,F,
J, Ñ, Q, V, X, Z) na dinagdag noong 1987 ang “kumakatawan
sa mga tunog na wala noon sa abakada ngunit nasa mga
wika ng nasa Filipinas”.
Ayon sa pananaliksik ni Espiritu (2015), ang tuldik o asento
ay isang hudyat na dinaragdag sa isang titik upang
mapalitan ang pagbigkas o malaman ang wastong
pagkakabigkas sa isang salita.
Ayon kay Buban (2014), “At dahil walang anumang ahensiya
sa bansa na nangangasiwa o nagpaptrol sa mga gawaing
pagsasalin, hindi matiyak ang pamantayang gagamitin sa
pagsipat sa isang wasto at tamang salin particular sa mga
isinasagawang teknikal na pagsasalin. Sapat bang maisalin
sipatin ang nakagawiang palagay sa praktika ng teknikal na
pagsasalin?”
Ayon kay Coroza (2016), “Lampas sa pagiging lingguwistiko
ang pagsasalin at mataas na kasanayang intelektuwal at
karunungang pangkultura ang hinihingi nito sa sinumang
naghahangad na maging tagasalin na walang pagsalang
magtataksil sapagkat hindi kailanman makaiiwas sa mga
pagtatakda ng paglikha o muling pag-akda.
Fernandez – BS MfgE 1
Ikatlong Linggo (Oktubre 19-23)
Aralin 2: BATAYANG KAALAMAN SA INTERDISIPLINARYONG
PAGDULOG SA PAGBASA AT PAGSULAT
INTERDISIPLINARYO
- May dalawang uri ng disiplina; Pagbasa at Pagsulat
PAGBASA
- proseso ng pag-unawa ng mga salita o
impormasyon
- nakakatulong mapalawak ang imahinasyon
PAGSULAT
- proseso ng pagtatala ng mahahalagang
impormasyon sa isang medyum.
INVERSE COGNITIVE PROCESSES
- Mga pag-aaaral nina Beaugrande (1979), Page
(1974), at Yoos (1979)
BOTTOM-UP PHENOMENA
- ito ay pananaw sa pagbasa na naniniwalang ang
pag-unawa sa teksto ay batay sa mga nakikita rito
tulad ng salita, pangungusap, larawan, diyagram o
iba pang simbolo.
- Mula sa iyong mga nakikita papuntang sa iyong
isipan.
TOP-DOWN PROCESS
- naniniwalang ang pag-unawa ay nagmumula sa
isipan ng mambabasa mayroon nang dating
kaalaman at karanasan.
- Tumatakbo sa utak at iyon ang inililimbag.
KONSEPTO NG PAGBASA AT PAGSULAT NI PAGE
1. Knowledge – kaalaman
2. Meaning – kahulugan
3. Deep Structure – abstrak na representasyon ng
sintaktik na instruktura sa pangungusap.
4. Surface Structure – istruktura ng maayos na
binuong parirala o pangugunsap sa isang wika
(literal na kahulugan).
2|P age
Ikaapat na Linggo (Oktubre 26-30)
Aralin 2: MGA SUBSKILL NG PAGBASA AT PAGSULAT, AT
UGNAYA NG PAGBASA AT PAGSULAT
MGA SUBSKILL NG PAGBASA
1. Prediksyon – pagtatangkang pagkuha ng
kahulugan matapos basahin ang ilang
pangungusap na maaaring makabuo ng isang
payak na diwa.
2. Skimming - mabilisang pagbasa na layuning
makuha ang kahulugan ng buong teksto.
3. Pagbabasa ng Gist – sumasaklaw sa
pinakamahalagang bahagi ng impormasyon o diwa
ng teksto
4. Scanning – ang pokus ay paghahanap lamang ng
tiyak na impormasyon.
5. Masikhay - masinsinang pagbasa.
6. Mga ipinahihiwatig na kahulugan (talasalitaang
ginamit o punto ng manunulat)
7. Masaklaw na pagbasa – pagbasa ng buong teksto
PAGSULAT
- Ayon kay Bernales, et al., (2001), ang pagsulat ay
ang pagsasalin sa papel o sa anumang
kasangkapang maaring magamit na
mapagsasalinan ng mga nabuong salita, simbulo at
ilustrasyon ng isang tao o mga tao sa layuning
maipahayag ang kanyang/kanilang kaisipan.
MGA SUBSKILL NG PAGSULAT (SOBANA, 2003:26)
1. Mekaniks – tumutukoy sa paraan ng pagbaybay ng
salita at pagbabantas.
2. Organisasyon – talasalitaan, idyoma, tayutay
– talata, paksa at kaisahan
3. Sintaks – pag-aaral ng istruktura ng mga
pangungusap, pagsasama-samang mga salita
para makabuo ng mga parirala o mga
pangungusap.
4. Balarila – tumatalakay sa tuntunin ng isang wika
ukol sa mga uri, pagbuo at wastong paggamit ng
mga salita, at pagsulat.
5. Nilalaman – magkakaugnay, malinaw, orihinalidad
at lohika.
6. Pagkuha ng mga ideya sa pasulat, paglikha ng mga
burador at pagbabago ng mga ito.
Ang kasanayang pagsusulat ay itinuturing na
proseso dahil dumaraan muna sa masusing
paghahanda at preparasyon. Ito ay kinakailangang
bumuo ng isang sistema upang mapunan ang mga
pangangailangan ng may akda tulad ng pagtatanong,
pagpaplano, pagbabalangkas at pagrererbisa na
kabilang sa mga pangunahing kailangan.
Fernandez – BS MfgE 1
UGNAYANG PAGBASA AT PAGSULAT
Ang kasanayang pagbasa at pagsulat ay
mahahalagang kasangkapan sa pagtuturo sa akademya. Sa
pamamagitan ng mga ito ay naipauunawa sa mga mag-
aaral ang bawat nilalaman ng asignatura at upang
makagawa ng iba’t ibang sulatin na susubok sa kanilang
kaalaman. Ang ugnayan ng mga kasanayang ito ay nabatid
rin ni Pearson (1985) mula sa sinulat ni Villafuerte bilang
nag-iisang pinakamahalagang pagbabago sa pagtuturo ng
wika.

Ang pananaw na ito ni Pearson ay napagtibay rin sa

ginawang pag-aaral nina Noyce at Christie (1989) ukol sa
ugnayan ng pagtuturo ng pagbasa at pagsulat na ayon sa
kanila ay nagiging mabisa sa larangan ng pagtuturo kung
ito ay pagsasamahin sapagkat:

1. Nakatuon ang pagbasa at pagsulat sa wikang

pasulat.
2. Ang literasi ay kakayahang makabasa at
makasulat.
3. Magkakasama sa pamamagitan ng kahulugan at
mga gawaing pampagtuturo.
4. Gawaing pangkaisipan at magkakaugnay ang
sentro ng pag-iisip.
5. Nangangailangan ng kritikal na pag-iisip.
6. Nagagamit ang kritikal na pag-iisip.

Ang kasanayang pagbasa naman ay nagsisilbing

behikulo ng kabatiran sapagkat napagyayaman nito ang
ating kaalaman tungo sa pagtuklas ng iba’t ibang bagay na
makatutulong sa ating pag-unlad. Naghahatid rin ito ng
inspirasyon at maaari pang magdala sa atin sa mga pook na
hindi pa natin nararating.

3|P age Fernandez – BS MfgE 1