KPWKP1st: KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

LESSON 1: ISTRUKTURA NG WIKA

1ST SEMESTER I S.Y. 2022-2023 TRANSCRIBED BY: N.L.E. HOJILLA

INSTRUCTOR: JONAS CASIMERO

WIKA Halimbawa ng Ponema

▪ Pinakamahalagang sangkap at ugnayan sa 1. maestro-maestra
pakikipagkapwa-tao. 2. abogado-abogada
▪ Malaki ang tungkulin ng wika sa 3. tindero-tindera
pakikipag-unawaan at pakikisalamuha ng 4. angelito-angelita
tao sa kaniyang tahanan, paaralan,
pamayanan, at lipunan.
DALAWANG URI NG PONEMA

Ang lahat ng wika ng tao ay nagsisimula sa Ponemang Segmental- ang pag-aaral ng

tunog. mahalagang yunit ng tunog o ponema ay
binubuo ng mga segmental at
Konseptong “Ponosentrisimo” suprasegmental. Segmental an mga tunay na
(phonocentrism) na nangangahulugang “una tunog at ang bawat tunog ay kinakatawan ng
ang bigkas bago sulat” isang titik sa ating alpabeto.
– Ferdinand de Saussaure (1911)
Ibig sabihin din nito, nakasandig sa Sistema ng Ponemang segmental mga patinig- /I,e,a,o,u/
mga tunog ang pundasyon ng anumang wika itinuturing ang mga patinig na syang
ng tao. pinakatampok o pinakaprominenteng bahagi
ng pantig. Walang pantig sa Filipino na walang
patinig.
ISTRUKTURA NG WIKANG FILIPINO
Halimbawa:
▪ Ponolohiya- maka-agham na pag-aaral ng
ponema. B a – h ay
▪ Morpolohiya- ang pag-aaral kung paano B a – ba – e
binubuo ang mga salita.
▪ Sintaksis- pag-aaral ng istruktura sa mga U – lo
pangungusap. Di–la
▪ Semanteka- ang pag-aaral ng
pagpapakahulugan ng isang wika.
▪ Ponema- makabuluhang yunit ng tunog
na nakapagpapabago ng kahulugan kapag Ponemang Suprasegmental
ang mga tunog ay pinagsama-sama upang • Diin- ay lakas, bigat o bahagyang pagtaas
makabuo ng mga salita. ng tinig sa pagbigkas ng isang pantig sa
salitang binibigkas.
Halimbawa:
BUhay- life
buHAY- alive
• Tono o intonasyon- pagtaas at pagbaba
ng tinig na inukol sa pagbigkas ng pantig
ng isang salita, parilala o pangungusap
upang higit na maging mabisa ang ating
pakikipag-usap sa kapwa.

• Hinto o Antala- saglit na pagtigil ng ating

pagsasalita upang higit na maging
malinaw ang mensaheng ibig nating
ipahayag sa ating kausap.
- Ang hinto ay paghahati ng salita na
gumagamit ng sumusunod na
pananda:
➢ Maikling hinto: (,) kuwit, (+)
isang krus na pananda
➢ Mahaban hinto: (;) tuldok-
kuwit, (:) tutuldok, (_____)
isang mahabang guhit, (//)
dalawang guhit pahilis, (>)
palaso, (-) gitling, (…) tulduk-
tuldok.
Halimbawa:
1. Padre, Martin, ang tatay ko.
(ipinakilala mo ang iyong ama sa isan
pari at sa kaibigan mo)
2. Hindi, si Cora ang may sala
(ipinaalam na si Cora ang may
kasalanan)

• Haba- paghaba o pag-ikli ng bigkas ng

nagsasalita sa patinig ng isang pantig sa
salita. Ginagamit ang ganitong notasyon
(.) at (:) na syang nagsasaad ng kahulugan
ng salita.