AMERIKANISASYON NG ISANG PILIPINO

Ponciano B.P. Pineda

Ang de-Amerikanisasyon ng isang Pilipino ay isa sa pinakamalaking tungkuling dapat nating

gampanan sa ating kasalukuyan. Ang Amerikanisasyon ay isang sakit na tumalamak na sa katawan ng ating
lipunan. Bunga nito ang maraming kapansanan ng bayan.

Isang simulaing kardinal, katotohanan palibhasa, na ang isang Pilipino’y mahalagang sangkap ng

buong pamayanang Pilipino. At ang pinagsama-samang indibidwal, ang katipunan ng lahat ng mga
mamamayan ng bansang ito, ang bumubuo ng sangkapilipinuhan. Habang mahina, habang ‘di ganap ang
pagka-Pilipino ng kabuuang ito ay ‘di tayo makapagtatayo ng isang lipunang tunay na Pilipino, ni ng
pamahalaan at pangasiwaang tunay na Pilipino. Ang ugat ng dahilan ay nasa uri ng edukasyon ng isang

Pilipino.

Tignan natin ang isang pangyayari bilang halimbawa. Ipalagay nating heto ang isang batang
Pilipino. Ang kanyang pamilya’y kabilang sa mga may kaunting pribilehiyo sa buhay. Bagay na isinisiwalat

ng kanilang katayuang ekonomiko. Ang batang paksa ng kwento’y nakarinig sa unang pagkakataon at

nanggaya sa unang pagkakataon, sa pabulol na pamamaraan, ng mga salita ng kanyang ina’t ama. “That’s
the light,” sasabihin ng ina, sabay turo sa bumbilyang nagliliyab sa kisame ng bahay. “Now,” sasabihin ng

bata, “where’s the light.” Ituturo ng bata. “There!” sasabihin ng ina. Paulit-ulit. “That’s your Mommy”,
sasabihin ng ama. “Say, Mommy.” Gagayahin ng bata. “He’s your Daddy,” sasabihin ng ina. “Say, Daddy.”

Gagayahin ng bata. Ganyan ang simula.

Ang batang ito, pagsapit ng isang panahon, ay ipapasok sa kindergarten. Doon ay maririnig din niya
ang wikang naririnig sa kanyang Daddy at Mommy. Bibigyan siya ng manipis na aklat na may malalaking

drowing at nandidilat na mga letra. Ituturo sa kanya ng titser. “Apple”. “Epol,” wika ng bata. “Snow”

sasabihin ng guro. “Isno,” wika ng bata. “Eagle,” ang wika ng titser. “Igel,” gagad ng bata. Ang paaralang ito,

nais kong idugtong ay eksklusibo. Para lamang sa may kayang magbayad ng malaki. Ari ng dayuhan at
pinamumunuan ng mga relihiyoso.

Mula sa: Julian, et. Al (2018). Pinagyamang Pluma 8, Phoenix Publishing House, Inc., Quezon City
 Papasok ang bata sa regular na grado, sa paaralang ito rin: ari ng mga dayuhan; pinamumunuan ng

mga relihiyoso. Mababasa na niya ang mga librong bumabanggit ng mga daan sa New York at sa

Washington, D.C. Mamamasid na niya ang Central Park at Times Square. Ang batang ito na nagsisimula pa
lamang ay may guniguni nang lumipad sa lupalop na malayo sa kanyang tinubuan.

Ang batang paksa natin ay lumalaki, mangyari pa at nagkakaisip. Tuwing kakausapin siya ng

kanyang Daddy at Mommy ay sa wikang Amerikano. Ngunit may ibang tao sa kanilang tahanan: ang mga

taong iyon ay alila o utusan kung tawagin ng kanyang Mommy at Daddy. Nakikita niyang ang mga ito’y
tagapaglinis ng bahay, tagapagluto sa kusina, tagapamili sa palengke, tagapagpaligo niya, at malimit na
inaalimura ng kanyang mga magulang. Ang mga taong ito, kung kausapin ng kanyang Daddy at Mommy

ay sa Tagalog. Hindi siya kinakausap sa wikang iyon ng kanyang Daddy at Mommy. Kaya, sa kanyang
batang puso at utak ay tila mandin napagbubukod niya ang kagamitan ng dalawang wika: Ingles ang
ginagamit ng kanyang mga magulang sa pakikipag-usap sa kanya; Tagalog sa pakikipag-usap sa mga alila
o utusan. Ito’y kanyang mapagkakalakhan at kahit na tumanda’y iisipin niya, ipamamansag niya sa
katunayan, na ang wikang Tagalog ay ginagamit lamang sa mga alila.

Ang batang ito’y patuloy sa paglaki. Palaging librong Ingles ang kanyang binabasa, palaging Ingles-

Amerikano, pagkat mga Amerikano ang awtor. Dahil dito’y ayaw na rin niyang bumasa ng ano mang sinulat
ng kanyang mga kababayan sa wikang kanyang kinagisnan. Ang librong nasusulat sa Tagalog ay nagiging
kasuklam-suklam sa kanya. Sa tahanan ay exposed siya sa telebisyon – sa mga programang ginaganap sa
wikang kanyang pinagkamalayan. Gayon din ang kanyang pinanood sa mga sine. Kahit Class B, o Class C sa
kanya’y pinakamagaling pagkat mga artistang Amerikano ang nagsisiganap. Samantala, ang pelikulang
Tagalog ay bulok sa kanya, walang pasubali.

Siya’y isang ganap nang mamamayan, marahil ay mayroon nang pananagutan sa buhay. Ngunit
mayroon siyang sariling daigdig na kinikislapan ng pumikit-dumilat na samut-saring kulay ng ilaw-dagitab

sa piling ng mga nagsasalita ng Ingles. Malayo sa kanya ang ibang daigdig, ang lalong malaking dagidig.

Ito’y ang lipunan ng mga nakabakya, ng nagsisipagsalita ng katutubong wika. At sa ganyan ay sumilang
ang malaking pagitan ng mga Pilipinong pribilihiyado sa buhay at ang masa ng ating bayan.

Mula sa: Julian, et. Al (2018). Pinagyamang Pluma 8, Phoenix Publishing House, Inc., Quezon City
 Totoong humaba ang simpleng kwentong aking isinalaysay. Ngunit gaya ng inyong napansin, ito’y

naglalarawan ng yugtu-yugtong pagkahubog ng isang batang Pilipino sa pagiging Amerikano sa isip, sa

salita at sa gawa. Ang trahedyang ito’y nakaturo sa ating sistema ng edukasyon. Nang pumasok ang mga
Amerikano sa Look ng Maynila’y dala na nila ang sistema ng paturuang Amerikano. Ayon sa kasaysayang

sinulat ng mga dayuhan at ng mga Pilipinong gumagamit ng salaming dayuhan – pumarito ang mga

dayuhan upang hanguin tayo sa barbarismo. Bibigyan daw nila tayo ng edukasyon. Binigyan nga,

edukasyong popular pagkat sa simulain ay bukas sa lahat ng mga mamamayan. Ang wikang panturo ay
Kano. Ang mga asignatura’y hulwad sa Kano. Malayo na ang panahong iyon ng pagdaong ni Dewey sa
ating pasigan, ngunit narito pa rin ang mga bakas. Isa tayong kolonya hanggang ngayon. Ang sistema natin

ay tunay na kolonyal.

Marahil ay ‘di totoong mga Amerikano lamang ang dapat nating sisihin. Tayo man naman ay may
kasalanan. Sa kabila ng katotohanang binigyan tayo ng kalayaang pampulitika, tayo nama’y pinanatiling
nakagapos sa kaalipinang ekonomiko at edukasyonal. Sa panahon ay humihingi tayo ng pag-aaral sa ating
mga suliranin sa pagtuturo. Ang hinihiling nating gumawa nito’y ang ating dating panginoon, ang mga

Amerikano. Sila rin ang nagmumunyi sa atin ng mga kalutasan. At kung ‘di magbunga nang maigi, tayo ang
nagdurusa. Kasalanan natin, ngunit ‘di nating gustong magkaganito. Biktima tayo ng kasaysayan. Ganito
ang ating palad. Gayunman, ang tanong ko’y ‘di na ba tayo bubulas,’di na ba tayo magiging ganap na lalaki
at ganap na bansa – sui juris sa lenggwahe ng batas.

Ang wika at edukasyon ay magkaugnay. Ngayon ay marami pang tulong sa edukasyon na kaloob
ng Estados Unidos. Hindi natin matiyak ang mga tali ng tulong na ito. Sa kawalan ng mapanghahawakang
kongkretong ebidensya’y makapagbibigay lamang tayo ng mga hinuha. Maaaring sabihing ang kaloob sa

atin ay udyok ng damdaming altruistiko ng ating dating panginoon. Ito kaya’y kapani-paniwala? Hindi ba’t
sa maraming pagkakataon ay lumilitaw ang katotohanang sa kapakanang Amerikano lamang ang

paglilingkod na ginawa rito ng mga Amerikanong kinatawan ng Pamahalaang Amerikano at pati ng

kanilang mga ahenting na-“brain wash” pagkatapos magtamasa ng kwalta ng iskolarsyip at grant?

Isang kababawan, kung ‘di man katunggakan ang mag-akalang tunay na nagbubuhos dito ng salapi

at panahon ang Estados Unidos dahil lamang sa kapakanang Pilipino. Sa katunaya’y naglilingkod sila sa

kapakanan ng Estados Unidos at sa kalwalhatian ng Unyon. Ito ang hinahangaan ko sa mga Amerikano,

Mula sa: Julian, et. Al (2018). Pinagyamang Pluma 8, Phoenix Publishing House, Inc., Quezon City
kahit sila saan magtungo, kalian mang panahon, ay nananatili silang Amerikano. Kapos tayo sa bagay na

ito. Tayo pa nga ang tumatayong tagapagtanggol nila, na para bagang kailangan pa nating ipagtanggol

sila. Ang isang Pilipino, lalo na ang kabilang sa pamilyang ginawa kong halimbawa sa simula ng
komentaryong ito, ay medaling maging Amerikano. Kaawa-awa ang bayang ito!

Ang lahat ng ating pagsisikap na maging tunay na Republikang Pilipino ay mabibigo habang

dayuhan ang sistema ng ating paturuang pambansa. Tunay na kailangan ang pagbabago, ang rebolusyon

sa larangang ito. Ngayon ay may isang Komisyong nilikha ang Pangulo upang pag-aralan ang sitwasyon ng
edukasyon sa ating bayan. Sana’y maging tunay na Pilipino ang ibubunga ng Komisyon. Huwag sanang
kaligtaan nito ang kahalagahan ng wikang panturo. Nababatid kong nasa kamay na ng komisyon ang

maraming pag-aaral ng Kawanihan ng Paaralang Bayan tungkol sa bagay na ito. Nababatid na rin nito
marahil ang tagubilin ng Lupon sa kurikulum, pati na ang paninindigan ng Lupon sa Implementasyon. Hindi
ako isang manghuhula, ngunit masasabi ko nang walang alinlangan; na habang nabibidbid ang ating
paturuang pambansa sa sistemang Amerikano, at habang tinatagikawan tayo ng wikang Amerikano,
mananatili tayong second rater lamang sa edukasyon, mangagagaya at bayang walang bait sa sarili. Ang

Wikang Filipino’y handa upang gamitin sa de-Amerikanisasyon ng isang mamamayang Pilipino.

Mula sa: Julian, et. Al (2018). Pinagyamang Pluma 8, Phoenix Publishing House, Inc., Quezon City