TÜRK STANDARDI

*++++++++++
TURKISH STANDARD

TS EN ISO 9692-1
Mart 2005

ICS 25.160.40

KAYNAK VE BENZER İŞLEMLER – KAYNAK AĞZI

HAZIRLIĞI İÇİN TAVSİYELER – BÖLÜM 1: ÇELİKLERİN
ELLE METAL-ARK KAYNAĞI, GAZ KORUMALI METAL-
ARK KAYNAĞI, GAZ KAYNAĞI, TİG KAYNAĞI VE DEMET
KAYNAĞI

Welding and allied processes – Recommendations for joint

preparation – Part 1: Manual metal-arc welding, gas shielded
metal-arc welding, gas welding, TIG welding and
beam welding of steels

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart2005

Ön söz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN ISO 9692-1 (2003) standardı esas alınarak, TSE Metalurji
Hazırlık Grubu’na bağlı Tahribatsız Muayene ve Kaynak Özel Daimî Komitesi tarafından hazırlanmış ve
TSE Teknik Kurulu’nun 31 Mart 2005 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına
karar verilmiştir.

− Bu standardın kabulü ile TS 3473 EN 29692:1995 standardı iptal edilmiştir.

ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart2005

İçindekiler
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ............................................................................................ 1
3 Malzemeler ................................................................................................................................................ 1
4 Kaynak işlemleri ....................................................................................................................................... 1
5 Son işlem................................................................................................................................................... 2
6 Kaynak ağzı tipi ........................................................................................................................................ 2
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart2005

Kaynak ve benzer işlemler – Kaynak ağzı hazırlığı için tavsiyeler –

Bölüm 1 : Çeliklerin elle metal-ark kaynağı, gaz korumalı metal-ark
kaynağı, gaz kaynağı, TİG kaynağı ve demet kaynağı

1 Kapsam
Bu standard, çeliklerin örtülü elektrotla metal-ark kaynağı, gaz korumalı metal-ark kaynağı, gaz kaynağı, TİG
kaynağı ve demet kaynağı için kaynak ağzı tiplerini kapsar.

Bu standard, tam nüfuziyetli alın kaynakları ve iç köşe kaynakları için uygulanır. Kısmî nüfuziyetli alın
kaynakları için kaynak ağzı tipleri ve bu standardda belirtilenlerden farklı boyutlar taraflar arasında şarta
bağlanabilir.

Geçici altlığı kolaylaştırmak için kaynak ağzı detaylarının değiştirilmesine (uygun olduğunda) dikkat
edilmelidir. "Tek taraflı kaynak" vb.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste hâlinde verilmiştir. Tarih belirtilen
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi hâlinde en son baskısı
kullanılır.

EN, ISO vb. No Adı TS No1) Adı

(İngilizce) (Türkçe)
Welded, brazed and soldered
Teknik resim - Kaynaklı, sert ve
ISO 2553: 1992 joints-Symbolic representation on TS 3004 EN 22553
yumuşak lehimli birleştirmeler -
drawings
Sembolik gösteriliş

Welded, brazing, soldering and
braze welding of metals-
ISO 4063
Nomenclature of processes and
reference numbers
Teknik Resim-Metallerin
kaynak, sert lehim, yumuşak
lehim ve sert lehim kaynakla
TS 7307 EN 24063 birleştirilmeleri-İşlemlerin
adlandırılmaları ve teknik
resimlerde sembolik gösteriliş
için referans numaraları

Welds – Working positions – Kaynaklar - Çalışma konumları

ISO 6947 : 1990 Definitions of angles of slope and TS EN ISO 6947 - Eğim ve dönme açılarının
rotation. tarifleri

3 Malzemeler
Bu standardda tavsiye edilen kaynak ağızları her tip çelik için uygundur.

4 Kaynak işlemleri
Bu standardda tavsiye edilen kaynak ağızları, Çizelge 1'den Çizelge 4'e kadar olan çizelgelerde belirtildiği
gibi aşağıdaki işlemlere göre yapılan kaynak için uygundur. Farklı işlemlerin kombinasyonu mümkündür.

a) (3) Gaz kaynağı, oksi-petrol gaz kaynağı,

b) (111) Elle metal ark kaynağı (örtülü elektrotla metal ark kaynağı), korunmuş metal ark kaynağı,

1) TSE Notu : Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir.

1
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart2005

c) (13) Gaz korumalı metal ark kaynağı, gaz metal ark kaynağı aşağıdakileri kapsar:

- (131) Metal asal gaz kaynağı, MİG kaynağı, gaz metal ark kaynağı,

- (135) Metal aktif gaz kaynağı, MAG kaynağı, gaz metal ark kaynağı,

- (136) Aktif gaz korumalı boru şeklinde metal ark kaynağı, toz özlü ark kaynağı,

- (137) Asal gaz korumalı boru şeklinde metal ark kaynağı, toz özlü ark kaynağı,

d) (141) Tungsten asal gaz kaynağı, TİG kaynağı, gaz tungsten ark kaynağı,

e) (5) Demet kaynağı:

- (51) Elektron demet kaynağı,

- (512) Atmosferde elektron demet kaynağı,

- (52) Lazer kaynağı, lazer demet kaynağı,

Not - Parantez içindeki numaralar, ISO 4063'de belirtilen kaynak işlemlerinin referans numaralarını gösterir.

5 Son işlem
Kök yüzeylerinin boyuna kenarlarının çapağı alınmalıdır ve kenarlara havşa açılmış (2mm’ye kadar) olabilir.

6 Kaynak ağzı tipi

Tavsiye edilen kaynak ağızları ve boyutları, Çizelge 1 ‘den Çizelge 4'e kadar olan çizelgelerde belirtilmiştir.

2
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart 2005

Çizelge 1 Tek taraftan kaynak edilmiş alın kaynakları için kaynak ağzı

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi Notlar
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı a) Aralık b) Kök Nüfuziyet kaynak
t 2553’e yüzeyi derinliği işlemi
mm göre) α,β b kalınlığı h (ISO
mm c mm 4063’e
mm göre
referans
no)

3 Genellikle
111 ilâve
1.1 ≤2 Kenet - - - - 141 metalsiz
alın 512
kaynağı

3
1.2.1 ≤4 ≈t - - 111
141 -

1.2.2 3<t ≤ 8 Küt alın 6≤b≤8 13 Uygulanabil-

kaynağı - diğinde şerit
altlıkla
≈t - - 141 c)

≤ 15 ≤1 d)
52

3
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart 2005

Çizelge 1’ in devamı

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi Notlar
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı a) Aralık b) Kök Nüfuziyet kaynak
t 2553’e yüzeyi derinliği işlemi
mm göre) α,β b kalınlığı h (ISO
mm c mm 4063’e
mm göre
referans
no)

1.2.3 Altlıklı
küt alın
kaynağı

≤ 100 - - - - 51 -
Merkez-
1.2.4 leme
dudaklı
küt alın
kaynağı
Tek 3
1.3 3<t ≤ 10 taraftan 40º≤α≤60º ≤4 111 Uygulanabil-
V alın - 13 diğinde şerit
kaynağı ≤2 141 altlıkla

8<t ≤ 12 6º≤α≤8º - 52d)

Tek Şerit altlıkla

taraftan 5º≤β≤20º 5≤ b ≤ 15 111
1.4 >16 dik V - - 13
alın
kaynağı

4
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart 2005

Çizelge 1’ in devamı

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi Notlar
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı a) Aralık b) Kök Nüfuziyet kaynak
t 2553’e yüzeyi derinliği işlemi
mm göre) α,β b kalınlığı h (ISO
mm c mm 4063’e
mm göre
referans
no)

Küt kök
yüzeyli 111
1.5 tek α≈ 60º 1≤ b ≤ 4 2≤ c ≤ 4 - 13
5≤ t ≤ 40 taraftan 141
V alın -
kaynağı

>12 V köklü 60º≤α≤90º 111

1.6 tek 1≤ b ≤ 3 - ≈4 13 6≤ R ≤ 9
taraftan 8º≤β≤12º 141
U alın e)
kaynağı

>12 V köklü 60º≤α≤90º 2≤ b ≤ 3 >2 - 111

1.7 tek 13 -
taraftan 10º≤β≤15º 141
V alın e)
kaynağı

5
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart 2005

Çizelge 1’ in devamı

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi Notlar
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı a) Aralık b) Kök Nüfuziyet kaynak
t 2553’e yüzeyi derinliği işlemi
mm göre) α,β b kalınlığı h (ISO
mm c mm 4063’e
mm göre
referans
no)

Tek
taraftan 111
1.8 >12 U alın 8º≤β≤12º ≤4 ≤3 - 13
kaynağı 141
-

1.9.1 Tek
taraftan
eğimli 2≤ b ≤ 4 1≤ c ≤ 2 111
3< t ≤ 10 alın 35º≤β≤60º - 13 -
kaynağı 141
1.9.2

6
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart 2005

Çizelge 1’ in devamı

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi Notlar
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı a) Aralık b) Kök Nüfuziyet kaynak
t 2553’e yüzeyi derinliği işlemi
mm göre) α,β b kalınlığı h (ISO
mm c mm 4063’e
mm göre
referans
no)
Tek
taraftan 6≤ b ≤ 12 111
dik
1.10 >16 eğimli 15º≤β≤60º - - Altlıklı
alın
kaynağı ≈12 13
141

Tek
taraftan 10º≤β≤20º 2≤ b ≤ 4 1≤ c ≤ 2 - 111
1.11 >16 J alın 13 -
kaynağı 141

≤ 15 Küt iç -e) 52
1.12 köşe - - - - -
kaynağı
≤ 100 51

7
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart 2005

Çizelge 1’ in devamı

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi Notlar
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı a) Aralık b) Kök Nüfuziyet kaynak
t 2553’e yüzeyi derinliği işlemi
mm göre) α,β b kalınlığı h (ISO
mm c mm 4063’e
mm göre
referans
no)

≤ 15 Küt -e) 52
1.13 kaynak - - - - -

≤ 100 51

a) Açılar ISO 6947’ye göre PC konumundaki (yatay konumdaki) kaynaklar için daha büyük ve/veya asimetriktir.

b) Verilen ölçüler puntalanmış duruma uygulanır.

c) Kaynak işleminin gösterimi iş parçasının bütün kalınlık aralıkları için uygulanabilir olduğu anlamına gelmez.

d) İlâve metalle.

e) Sembol ve numara ISO 2553:1992’de henüz standardlaştırılmamıştır.

8
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart 2005

Çizelge 2 - Her iki taraftan kaynak edilmiş alın kaynakları için kaynak ağzı

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi Notlar
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı a) Aralık b) Kök Nüfuziyet kaynak
t 2553’e yüzeyi derinliği işlemi
mm göre) α,β b kalınlığı h (ISO
mm c mm 4063’e
mm göre
referans
no)
t
≈ 111
≤8 2 141
2.1 Küt alın -
kaynağı - t - -
≤ 13
2

≤ 15 0 52

Tek
taraftan α ≈ 60º 111 Kök paso
V alın 141 gösterilmiştir
2.2 3≤t≤40 kaynağı ≤3 ≤2 -

40º≤α≤60º 13

Küt kök Özel

yüzeyli α ≈ 60º 111 durumlarda,
tek 141 daha inceiş
2.3 >10 taraftan 1≤ b ≤ 3 2≤ c ≤ 4 - parçaları ve
V alın kaynak işlemi
kaynağı 40º≤α≤60º 13 3 için de
mümkündür.
Kök paso
gösterilmiştir

9
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart 2005

Çizelge 2 ‘nin devamı

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi Notlar
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı a) Aralık b) Kök Nüfuziyet kaynak
t 2553’e yüzeyi derinliği işlemi
mm göre) α,β b kalınlığı h (ISO
mm c mm 4063’e
mm göre
referans
no)
Küt kök
yüzeyli α≈60° 111
çift 141
2.4 >10 taraftan -
V alın 1≤ b ≤ 4 2≤ c ≤ 6 h1=h2=
kaynağı t−c
40°≤α≤60°
2 13

Çift
taraftan α ≈ 60º 111
V alın 141
2.5.1 kaynağı t -
≈
40º≤α≤60º 2 13
>10 1≤ b ≤ 3 ≤2
Çift
taraftan α1 ≈ 60º t 111
asimetrik α2≈ 60º ≈ 141
2.5.2 V alın 3 -
kaynağı
40º≤α1≤60º 13
40º≤α2≤60º

10
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart 2005

Çizelge 2 ’nin devamı

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi Notlar
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı a) Aralık b) Kök Nüfuziyet kaynak
t 2553’e yüzeyi derinliği işlemi
mm göre) α,β b kalınlığı h (ISO
mm c mm 4063’e
mm göre
referans
no)
Tek
taraftan 1≤ b ≤ 3 111
>12 U alın 13
2.6 kaynağı Kök paso
8º≤β≤12º ≈5 - gösterilmiştir
≤3
141c)

Çift
taraftan 111 Bu tip kaynak
U alın 13 ağzı,çift
2.7 ≥30 kaynağı 8º≤β≤12º ≤3 ≈3 t−c 141c) taraftan
≈ asimetrik V
2 alın
kaynağına
benzer bir
biçimde imal
edilmiş
olabilir.

Tek
taraftan 111 Kök paso
3≤t≤30 eğimli 35º≤β≤60º 13 gösterilmiştir
2.8 alın 1≤ b ≤ 4 ≤2 - 141c)
kaynağı

11
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart 2005

Çizelge 2 ’nin devamı

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi Notlar
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı a) Aralık b) Kök Nüfuziyet kaynak
t 2553’e yüzeyi derinliği işlemi
mm göre) α,β b kalınlığı h (ISO
mm c mm 4063’e
mm göre
referans
no)

Bu tip kaynak
Çift ağzı,çift
2.9.1 taraftan taraftan
eğimli t asimetrik V
alın = 111 alın
2
kaynağı 13 kaynağına
35º≤β≤60º 1≤ b ≤ 4 ≤2 141 benzer bir
veya
>10 biçimde imal
edilmiş
t olabilir.
2.9.2 =
3

Kök paso
Tek 111 gösterilmiştir
2.10 >16 taraftan ≥2 - 13
J alın 10º≤β≤20º 1≤ b ≤ 3 141c)
kaynağı

12
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart 2005

Çizelge 2 ’nin devamı

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi Notlar
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı a) Aralık b) Kök Nüfuziyet kaynak
t 2553’e yüzeyi derinliği işlemi
mm göre) α,β b kalınlığı h (ISO
mm c mm 4063’e
mm göre
referans
no)
Bu tip
kaynak
Çift t−c ağzı,çift
taraftan ≥2 = 111 taraftan
2.11 >30 J alın 2 13 asimetrik V
kaynağı 10º≤β≤20º ≤3 141c) alın
kaynağına
<2 t benzer bir
≈ biçimde imal
2
edilmiş
olabilir.

≤ 25 Küt iç 52
köşe -
2.12 kaynağı - d) - - - -

≤ 170 51

a) Açılar ISO 6947’ye göre PC konumundaki (yatay konumdaki) kaynaklar için daha büyük ve/veya asimetriktir.

b) Verilen ölçüler puntalanmış duruma uygulanır.

c) Kaynak işleminin gösterimi iş parçasının bütün kalınlık aralıkları için uygulanabilir olduğu anlamına gelmez.

d) Sembol ve numara ISO 2553:1992’de henüz standardlaştırılmamıştır.

13
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart2005

Çizelge 3 - Tek taraftan kaynak edilmiş iç köşe kaynakları için kaynak ağızları

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı Aralık kaynak
t 2553’e işlemi
mm göre) α,β b (ISO
mm 4063’e
göre
referans
no)

3
3.1.1 t1>2 Küt iç 70º≤α≤100º ≤2 111
köşe 13
t2>2 kaynağı 141

≤2 3
t1>2 Küt iç b - 111
3.1.2 köşe 13
t2>2 kaynağı 141

t1>2
Küt iç 60º≤α≤120º ≤2 3
3.1.3 t2>2 köşe 111
kaynağı 13
141

a) Kaynak işleminin belirtilmesi bütün iş parçası kalınlık aralığı için uygulanacağı anlamına gelmez.

b) Sembol sadece α = 90° için uygulanabilir.

14
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9692-1/Mart2005

Çizelge 4 - Çift taraftan kaynak edilmiş iç köşe kaynakları için kaynak ağızları

Boyutlar Tavsiye
Referans Malzeme Kaynak Sembol Enine kesit edilen Kaynak resmi
No. kalınlığı ağzı tipi (ISO Açı Aralık kaynak
t 2553’e işlemi
mm göre) α,β b (ISO
mm 4063’e
göre
referans
no)

3
4.1.1 t1>3 Küt iç 70º≤α≤100º ≤2 111
köşe 13
t2>3 kaynağı 141

3
4.1.2 t1>2 Küt iç 60º≤α≤120º - 111
köşe 13
t2>5 kaynağı 141

2≤ t1≤ 4
Küt iç ≤2 3
4.1.3 2≤ t2 ≤ 4 köşe 111
kaynağı - 13
141

t1>2

t2>2 -

a) Kaynak işleminin belirtilmesi bütün iş parçası kalınlık aralığı için uygulanacağı anlamına gelmez.

b) Sembol sadece α = 90° için uygulanabilir.

15