Interpretacja porównawcza - Michalina Wojgienica klasa 2GB

Etos młodości oraz towarzyszącego jej buntu jest niezaprzeczalnie

leitmotivem utworów przedstawicieli epoki romantyzmu. Poddawana apoteozie
młodość urasta do rangi fundamentalnej wartości. Okres młodzieńczy utożsamia się
z czasem podejmowania decyzji wpływających na kształt istnienia, usilnym
poszukiwaniem sensu istnienia i wartości, a także próbą zdobywania jak największej
liczby doświadczeń. Dzieje udowodniły, że młodzieńcze lata to również okres
refleksji i introspekcji, zetknięcia z poczuciem rozczarowania.
“Oda do młodości” to jedno z najbardziej prominentnych dzieł wieszcza
narodowego, Adama Mickiewicza. Utwór to hymn na cześć zapału i buntu
towarzyszących pokoleniu młodych romantyków. W “Odzie…”, okres młodzieńczy
jawi się jako synonim energii, determinacji, entuzjazmu, a przede wszystkim
gotowości do zmian i odrzucenia tradycji. To nektar żywota, czas nadziei na zmianę
rządzących światem pryncypiów, a także siła, moc sprawcza, dzięki której
kształtujące się, nowe wartości zespolą i zjednoczą wszystkich przedstawicieli
młodego pokolenia. Młodzi zaś, to przede wszystkim wykonawcy wszelkich
czynności prowadzących do istotnych zmian w postaci ukonstytuowania
romantycznych idei. Porównywani do Heraklesa, bohatera greckich mitów,
charakteryzującego się nadludzką siłą, tworzą jedność, dzięki której są w stanie
zakwestionować słuszność oświeceniowych wartości, udowadniając dominację
duchowości i intuicji nad rozumem. Łączy ich wspólny cel, dla którego realizacji
gotowi są oddać życie.
Kontrastem dla optymistycznego przedstawienia młodych w utworze
Mickiewicza jest wyraziście nakreślony obraz przedstawicieli epoki oświecenia,
hołdujących skrajnie innym od romantyków wartościom. Już incipit utworu to swoista
zapowiedź krytyki poprzedniego pokolenia, porównywanego do pozbawionych
zdolności odczuwania emocji szkieletów. Zgodnie z treścią utworu, wizja świata
przedstawicieli ubiegłego pokolenia jest niepełna, niekompletna. W opozycji do
młodych, brak im duchowości, umiejętności obcowania z transcendencją, będącej
dopełnieniem do racjonalnej wizji świata, której symbolami są “naukowca szkiełko i
oko”, wspomniane w balladzie “Romantyczność”. Według podmiotu lirycznego,
starość jest równoznaczna z gnuśnością, brakiem swobody, “przesądami światło
ćmiącymi”, nieznajomością niedostępnej dla zmysłów prawdy.
Kazimierz Przerwa-Tetmajer, poeta czasu dekadentyzmu, to autor wiersza
“Któż nam powróci…”, w którym snuje zdecydowanie odmienną od
mickiewiczowskiej wizję młodego pokolenia. Zgodnie ze słowami osoby mówiącej,
lata młodości równoznaczne są ze straconym czasem. Podmiot liryczny ujemnie
wartościuje znamienny okres życia, utożsamiając go z bezbrzeżnym smutkiem,
niezaspokojonymi potrzebami i pragnieniami. To także czas niemocy i zniewolenia,
za którego symbol uznać można łańcuchy. Osoba mówiąca określa młodych
mianem bezsilnych, pozbawionych “odwagi i mocy”, wcale nie różniących się od
poprzedniego pokolenia. Ich niemoc wynika z wartości, jakie zostały im przekazane,
wpojone przez poprzedników. Czują żal, nie są rozumiani, a ścieżka, którą obrali
oraz towarzyszące jej brak zaangażowania w codzienność, niedostatek zapału i
pasji, została im narzucona. Spętani poczuciem niemocy i przepełnieni żalem, nie
odnajdują siły, by zmieniać, kształtować otaczającą ich rzeczywistość.
Negatywna wizja pokolenia ojców to probierz podobieństwa utworów. W
utworze Przerwy-Tetmajera, podmiot liryczny oskarża poprzedników o bierność,
tchórzostwo, które wpoili swym potomkom. Jednocześnie, stawiane przez nich
oczekiwania są niemal nierealne, a przede wszystkim egoistyczne. Ojcowie,
wymagając od dzieci “zbawień i pomocy”, widząc w młodych źródło ochrony,
wsparcia, nie dbają o ich los. Pragną słów pociechy, choć sami nie potrafią
pocieszać. Wsparcie zastępują krytyką młodego pokolenia, nieustannie lekceważąc
jego pragnienia, potrzeby. Nie dostrzegają swoich błędów, choć są mistrzami
stygmatyzowania młodych.
Po poddaniu analizie utworów Adama Mickiewicza i Kazimierza Przerwy-
Tetmajera, dopuszczalne jest wysnucie wniosku, zgodnie z którym młodości i
towarzyszących jej wartości nie da się określić w jednoznaczny sposób. Sposób
przeżywania przez młodych emocji wraz z systemem wartości zmieniał się na
przestrzeni wieków, zależnie od sytuacji społeczno-politycznej oraz panujących w
literaturze i filozofii tendencji. Zauważalna jest jednak ewolucja pojęcia “młodość”,
które z ukostytuowanego w mitologii symbolu lekkomyślności, urosło do rangi
wartości.