https://chilot.

me
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፐብሉክ

ፋዯራሌ ነጋሪት ጋዜጣ

FEDERAL NEGARIT GAZETTE
OF THE FEDERAL DEMOCRATIC REPUBLIC OF
ETHIOPIA
ሃያ አምስተኛ ዓመት ቁጥር ፺ በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፐብሉክ 25th Year No. 90
አዱስ አበባ መስከረም፲፪ ቀን ፪ሺ፲ ዓ.ም የሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ጠባቂነት የወጣ ADDIS ABABA, 23 rd, September, 2019

ማውጫ CONTENT
አዋጅ ቁጥር ፩ሺ፩፻፷፩/፪ሺ፲፩ ዓ.ም PROCLAMATION NO.1161/2019

ሇሕዝብ ጥቅም ሲባሌ የመሬት ይዞታ Expropriation of Land holdings for Public Purposes, Payments of
የሚሇቀቅበት፣ካሣ የሚከፇሌበት እና ተነሺዎች Compensation and Resetlement of Displaced People
መሌሰው የሚቋቋሙበትን ሁኔታ ሇመወሰን የወጣ
Proclamation…………………………………………………Page 11794
አዋጅ…..……………………………..……ገጽ ፲፩ሺ፻፺

አዋጅ ቁጥር ፩ሺ፩፻፷፩/፪ሺ፲፩ PROCLAMATION NO.1161/2019

ሇሕዝብ ጥቅም ሲባሌ የመሬት ይዞታ A PROCLAMATION TO DETERMINE

የሚሇቀቅበት፣ካሣ የሚከፇሌበት እና ተነሺዎች EXPROPRIATION OF LANDHOLDINGS FOR PUBLIC
መሌሰው የሚቋቋሙበትን ሁኔታ ሇመወሰን PURPOSE, PAYMENTS OF COMPENSATION AND
የወጣ አዋጅ RESETLEMENT

መንግስት ሇሕዝብ አገሌግልት ሇሚያከናውናቸው WHERE AS, it is necessary that government needs to use land
የሌማት ሥራዎች መሬትን መጠቀም አስፇሊጊ for development works it carries out for public services;
ስሇሆነ፤

የአገሪቱ ከተሞች ከጊዜ ወዯ ጊዜ እያዯጉና WHEREAS, land expropriation has become necessary to
የነዋሪዎቹም ቁጥር እየጨመረ በመሄደ በከተሞች address the steadily growing urban population which requires
ፕሊን መሠረት ሇመኖሪያ ቤት ግንባታ፣ ሇመሠረተ more land for building houses, infrastructure; and for
ሌማት፣ ሇኢንቨስትመንትና ሇላልች አገሌግልቶች redevelopment of the urban slams to invigorate investment and
የሚውሌ የከተማ መሬትን መሌሶ ማሌማት አስፇሊጊ other services; and for development activities in rural areas;
በመሆኑ፣እንዱሁም በገጠር ሇሚከናወኑ የሌማት
ሥራዎች መሬት አዘጋጅቶ ማቅረብ በማስፇሇጉ፤

የመሬት ይዞታ እንዱሇቅ ሇተዯረገ ባሇይዞታ WHEREAS, it is essential to determine the types of
ተገቢና ተመጣጣኝ ካሣና የተነሽ ዴጋፌ ሇመክፇሌ compensable properties and lost economic interests and the

ግምት ውስጥ መግባት የሚገባቸውን መሠረታዊ principles thereof and establish the methods of valuation in

መርሆዎችን ሇይቶ መወሰን በማስፇሇጉ፤ order to pay land holders whose landholdings and property are
expropriated or damaged or lost their economic interests in the

ÃNÇ êU nU¶T Uz¤È ±.œ.q.Ü *¹þ1

Unit Price Negarit G. P.O.Box 80001
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻፺ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11795

process of expropriation fair and equitable compensation;

ካሣውን የመተመን፣ የመክፇሌ እና ተነሺዎችን WHERE AS, it is necessary to identify and define the powers
መሌሶ የማቋቋም ሥሌጣንና ኃሊፉነት ያሇባቸውን and responsibilities of authorities which are in charge of
አካሊት በግሌጽ ሇይቶ ሇመወሰን በማስፇሇጉ፤ property valuation; payment of compensation and resettlement;

በነባሩ ሕግ ያጋጠሙ የሕግ ክፌተቶችን WHEREAS, it is necessary to rectify and fill gaps envisaged
ሇማስተካከሌና ላልች የመሬት ይዞታ in the former law and to include other provisions to make the

የሚሇቀቅበትን እና ካሣ የሚከፇሌበት ሥርዓቱን system of expropriation of land holdings and payment of

ይበሌጥ ውጤታማ የሚያዯርጉ ዴንጋጌዎችን compensation more effective;

ማካተት አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤

ከይዞታ መነሳትና ካሳ ክፌያ ጋር ተያይዞ WHERE AS, it is necessary to determine the decision
ስሇሚኖር የቅሬታ አቀራረብና ውሳኔ አሰጣጥ ስርዓት making process and grievances procedure related with the
በግሌጽ መወሰን አስፇሊጊ በመሆኑ፤ expropriation and payment of compensation ;

የፋዯራሌ መንግሥት የመሬት አጠቃቀም ሕግ WHEREAS, it is necessary to enact detailed laws to

የማውጣት ሥሌጣን እንዲሇው በሕገ መንግስቱ implement the general powers given to the Federal Government
አንቀጽ ፶() በመዯንገጉ፣ ሇህዝብ ጥቅም ሲባሌ under the Constitution of Federal Democratic Republic of

የሚሇቀቅ ንብረትን በሚመሇከት ተመጣጣኝ ካሣ Ethiopia to enact laws regarding land use under Article 51(5);

በቅዴሚያ እንዱከፇሌ በአንቀጽ ፵() በመዯንገጉ and Expropriate of Private property for Public Purposes and
payment of fair and equitable compensation to the expropriated
እንዱሁም ተነሺዎች በመንግስት ዕርዲታ
land holders under Article 40(8) and provide support to resettle
እንዱቋቋሙ በአንቀጽ ፵() የተቀመጠውን
displaced people under Article 44 (2);
መሠረተ ሀሳብ በዝርዝር መዯንገግ በማስፇሇጉ፤

በኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ ሪፐብሉክ NOW, THEREFORE, in accordance with Article 55 (2) ( a)

ሕገ መንግሥት አንቀጽ ፶()(ሀ) መሠረት of the Constitution of the Federal Democratic Republic of

የሚከተሇው ታውጇሌ፡፡ Ethiopia, it is hereby proclaimed as follows;

.አጭር ርዕስ
1. Short Title
ይህ አዋጅ “ሇሕዝብ ጥቅም ሲባሌ የመሬት ይዞታ
This Proclamation may be cited as the“Expropriation of Land
የሚሇቀቅበት፣ካሣ የሚከፇሌበት እና ተነሺዎች
holdings for Public Purposes, Payments of Compensation
መሌሰው የሚቋቋሙበትን ሁኔታ ሇመወሰን የወጣ
and Resetlement Proclamation No. 1161/2019”.
አዋጅ ቁጥር ፩ሺ፩፻፷፩/፪ሺ፲፩” ተብል ሉጠቀስ
ይችሊሌ፡፡
 https://chilot.me
፲፩ሺ፻፺ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M
ገፅ Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11796

.ትርጓሜ 2. Definition

የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ Unless the context requires otherwise, in this Proclamation:

በስተቀር በዚህ አዋጅ ውስጥ:-

/"የህዝብ ጥቅም" ማሇት በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ 1/“Public Purpose” means decision that is made by the
መንገዴ ማሕበራዊና ኢኮኖሚያዊ ሌማትን cabinet of a Regional State, Addis Ababa, Dire Dawa or
ሇማጎሌበት የክሌሌ ካቢኔ፤ የአዱስ አበባ፤ the appropriate Federal Authority on basis of approved
የዴሬዲዋ ወይም አግባብ ባሇው የፋዯራሌ አካሌ land use plan or; development plan or; structural plan

በመሬት አጠቃቀም ዕቅዴ ወይም በሌማት ዕቅዴ under the belief that the land use will directly or indirectly

ወይም በመሠረተ ሌማት መሪ ፕሊን መሠረት bring better economic and social development to the

ሇሕዝብ የተሻሇ የጋራ ጥቅምና ዕዴገት ያመጣሌ public;

ተብል የተወሰነው ነው፡፡

/"የንብረት ካሣ" ማሇት የመሬት ይዞታውን 2/“Property Compensation" means, payment to be made in
እንዱሇቅ ሇሚወሰንበት ባሇይዞታ በመሬቱ ሊይ cash or in kind or in both to a person for his property or
ሇሰፇረው ንብረት ወይም ሊዯረገው ቋሚ ማሻሻያ permanent improvements situated on his expropriated
በዓይነት ወይም በገንዘብ ወይም በሁሇቱም landholding;
የሚከፇሌ ክፌያ ነው፡፡

/"የሌማት ተነሽ ካሣ" ማሇት ባሇይዞታው የመሬት 3/ “Displacement Compensation” means payment to be made
ይዞታውን ሲሇቅ በመሬቱ ሊይ የመጠቀም መብቱ to a land holder for the loss of his use right on the land as

በመቋረጡ ምክንያት የሚዯርስን ጉዲት ሇማካካስ a result of expropriation;

የሚከፇሌ ክፌያ ነው፡፡

/“የሌማት ተነሽ ዴጋፌ" ማሇት የመሬት ባሇይዞታ 4 / Displacement Assistance” means payment to be made, in
addition to property and displacement compensations, for a
ከመሬቱ በጊዜያዊም ሆነ በቋሚነት ሲነሳ ከአዱሱ
landholder who permanently or temporarily displaced in
አካባቢ ጋር መሊመዴ እንዱችሌ ከንብረት እና
order to help him adjust to the new place;
ከሌማት ተነሽ ካሣ በተጨማሪ በዓይነት ወይም
በገንዘብ የሚሰጥ ዴጋፌ ነው፡፡

/“የኢኮኖሚ ጉዲት ካሣ” ማሇት ከቦታቸው 5/“Economic Loss Compensation” means payment to be
ያሌተነሱ ነገር ግን መሬት ሇሕዝብ ጥቅም made to those who are not displaced but who suffer loss of

በመሇቀቁ ምክንያት በመቀጠር ወይም በመነገዴ employment, trade; or rentals, or similar activities as a

ወይም በማከራየት እና ከመሳሰለት ያገኙት consequence of expropriation of land for public purposes;

የነበረ ገቢ በመቋረጡ ሇሚዯርስ ጉዲት የሚከፇሌ

ካሣ ነው፡፡

/“የማህበራዊ ትስስር መቋረጥና ሥነ-ሌቦና ጉዲት 6/“Social Ties Discontinuance and Moral Damage
ካሣ” ማሇት ሇተነሺ ከነበረበት አካባቢ በመነሳቱ Compensation” means payment to be made to displaced
የነበረው ማህበራዊ ትስስር በመቋረጡ የሚከፇሌ people for the breakup of their social ties and moral
 ፲፩ሺ፻፺
ገፅ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M
የማህበራዊ ትስስር መቋረጥ እና
ጉዲት ማካካሻ ክፌያ ነው፡፡
/"መሌሶ ማቋቋም" ማሇት
በተወሰዯው መሬት ምክንያት የሚያገኙት ጥቅም
ሇሚቋረጥባቸው ተነሺዎች ዘሊቂ የገቢ ምንጭ
እንዱኖራቸው የሚሰጥ ዴጋፌ ነው፡፡
/"ቀመር" ማሇት ሇህዝብ ጥቅም በሚሇቀቅ መሬት
ሊይ ሇሠፇረ ንብረት ወጥ የሆነ የካሣ ስላት
የሚሰራበት ዘዳ ነው፡፡
/"ቋሚ ማሻሻያ" ማሇት በይዞታው ሊይ የምንጣሮ፣
ዴሌዯሊና እርከን ሥራ፣ ውሃ መከተር ሥራ እና
የግቢ ንጣፌና ማስዋብ የመሳሰለትን ሥራዎች
ያጠቃሌሊሌ፡፡
‹ ፲/"የማቋቋሚያ ማዕቀፌ" ማሇት ሇህዝብ ጥቅም
ሲባሌ ከመሬት ይዞታቸው እንዱነሱ ሲዯረግ ዘሊቂ
የሆነ የገቢ ምንጭ ሉኖራቸው የሚያስችሌ የሥራ
መርሐ ግብር ነው፡፡
፲/"የወሌ ይዞታ" ማሇት ከመንግሥት ወይም ከግሌ
ይዞታነት ውጭ የሚገኝና የአካባቢው ማህበረሰብ
ሇግጦሽ፣ ሇዯንና ሇማህበራዊ አገሌግልት በጋራ
የሚጠቀሙበት የመሬት ይዞታ ነው፡፡
፲/"ክሌሌ" ማሇት በኢትዮጵያ
ዳሞክራሲያዊ ሪፐብሉክ ሕገ መንግሥት አንቀጽ
፵() የተመሇከተው ማንኛውም ክሌሌ ነው፡፡
፲/"የከተማ አስተዲዯር" ማሇት
አስተዲዯር ሥሌጣንና ተግባር የተሰጠው አካሌ
ነው፡፡
፲/“መሠረተ ሌማት" ማሇት ከመሬት በሊይ ወይም
ከመሬት በታች ያሇ መንገዴ፣ የባቡር ሀዱዴ፣
የአውሮፕሊን ማረፉያ፣
የኤላክትሪክ ኃይሌ፣ የመስኖ፣ የውሃ መስመር
ወይም የፌሳሽ ማስወገጃ መስመር ሲሆን ላልች
ተያያዥ ግንባታዎችንም ይጨምራሌ፡፡
https://chilot.me
Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11797
የሥነ-ሌቦና damage suffered;
ሇሌማት ተብል 7/“Resettlement” means support provided to people who are
not physically displaced but lost their economic benefit
due to expropriation of land for public purposes and so as
to enable them generate sustainable income.
8/“Valuation ” means a common compensation valuation
method used to calculate the value of property on
expropriated land;
9/“Permanent Improvement” means improvements made
permanently to the land like clearing, leveling and
terracing the land, including the costs of water reservoir
and other agricultural infrastructure and urban courtyard
floors and other decoration works.
10/“Resettlement package” means work program to people
whose landholding is expropriated for public purpose so
as to enable them generate sustainable income;
11/“Communal landholding” means land which is neither
state owned nor individually held; and which is held and
used by communities for grazing, forestry, and other
social services, etc;
ፋዯራሊዊ 12/ "Region" means any region referred to in Article 47(1) of
the Federal Democratic Republic of Ethiopia
Constitution;
በሕግ የከተማ 13/“Urban administration" means an organ to which urban
administrative powers and duties have been given by law;
14/“Infrastructure” means road, railway, airport,
telecommunication, electric power, irrigation, water
supply line or sewerage line found on or below the
የቴላኮሙኒኬሽን፣
ground and includes other related constructions.
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻፺ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11798

፲/"የአገሌግልት መስመር" ማሇት ሇህዝብ ጥቅም 15/ "Utility line" means water, sewerage, electric or telephone
ሲባሌ የሚሇቀቅ መሬት ከመሬቱ በሊይ ወይም line existing on or under a land to be expropriated for

ውስጥ የተዘረጋ የውሃ፣ የፌሳሽ፣ የኤላክትሪክ public purpose;

ወይም የስሌክ መስመር ሲሆን ላልች ተመሳሳይ

ስራዎችንም ይጨምራሌ፡፡

፲/"ተነሺ" ማሇት ሇሕዝብ ጥቅም መሬት 16/“Displaced People” means a person,households,firms,or

በሚሇቀቅበት ጊዜ በተሇቀቀው መሬት ሊይ ይኖር public or private institutions who has been living in
የነበሩ ባሇይዞታ፣ ተከራይ፣ ተቀጥሮም ሆነ በግሌ occupied land,including tenants,employed and self-
ይሰራ የነበረ፣እና በጥገኝነት ይኖር የነበረን employoyed persons on the land for public benefit,
ያጠቃሌሊሌ፡፡

፲/"አቤቱታ ሰሚ" ማሇት በዚህ አዋጅ አፇፃፀም 17/” Complaint Hearing Body” means the body that deals
ሊይ ሇሚነሳ ቅሬታ የሚመሇከት እና ውሳኔ with and resolves complaints about the implementation of
የሚሰጥ አካሌ ነው፡፡ this Proclamation.

፲/"ይግባኝ ሰሚ" ማሇት አቤቱታ ሰሚ አካሌ 18/”Appeal body” means a body that reveiws the decision
የሰጠውን ውሳኔ በይግባኝ ተመሌክቶ ውሳኔ g iven by a compliant hearing body and pass its
የሚሰጥ አካሌ ነው፡፡ decision.

፲/"እውቅና ያሇው ገማች" ማሇት ቋሚ ንብረቶችን 19/”Recognized Evaluater” means an evaluator that has

ሇመገመት አግባብ ባሇው አካሌ እውቅና been accredited by the appropriate body for the
estimation of fixed assets.
የተሰጠው ገማች አካሇ ነው፡፡

፳/"አስቸኳይ ሌማት" ማሇት በመዯበኛው የጊዜ
ሰላዲ መሄዴ የማይችሌና
ሉዲርግ ወይም ከፌተኛ ገንዘብ ሉያሳጣ የሚችሌ
መሆኑ ተረጋግጦ በመንግስት የተወሰነ የሌማት
አይነት ነው፣
20/Urgent Development” means a development which does
ሇከፌተኛ ወጪ not be implemented by the normal schedule and which the
government ensures it as costly or potentially costly.

፳/"ውስብስብ መሰረተ ሌማት" ማሇት በተሇመዯው 21/ Complex Infrastructure” means infrastructure which can
አሰራር የማይሰራ፣በአገር ውስጥ ባሇው ባሇሙያ not be done as usual ,can not be done by the country’s
የማይሰራ፣ እቃዎችም በክምችት professionals, where goods are not stored, requires

የማይያዝበት፣ ከአገር ውጪ ግዥ የሚጠይቅ purchasing abroad, and a similar act proved by an

እና መሰሌ ስራ ሆኖ በመሰረተ ሌማት ባሇሙያ infrastructure expert and approved by the Head of
Infrastructure Institution and is type of infrastructure
የተረጋገጠ እና በመሰረተ ሌማት ተቋም ሀሊፉ
that needs more time.
የፀዯቀ ተጨማሪ ጊዜ የሚያስፇሌገው የመሰረተ
ሌማት አይነት ነው፣
 https://chilot.me
ገፅ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11799
፲፩ሺ፻፺

፳/"ሀገራዊ ወይም ክሌሊዊ ፊይዲ ያሊቸው ሌማቶች" 22/”Development of National or Regional Significance”
ማሇት ሇኢትዮዽያ እዴገትና ትራንፍርሜሸን means a development that is intended to bring great

ከፌተኛ ሇውጥ የሚያመጡ የሌማት ፕሮጀክቶች chanage on the bases of development projects or creat

ወይም የትብብር መስኮችን ሇማስፊት በሚዯረጉ better relations with other countries through development
projects or activities to promote change in Ethiopia.
እንቅስቃሴዎች ሀገሪቱ ከላልች ሀገሮች ጋር
ሇሚኖራት የተሻሇ ግንኙነት መሰረት እንዱጥለ
የታቀደ ሌማቶች ናችው፡፡

፳/ሰው" ማሇት ማንኛውም የተፇጥሮ ሰው ወይም 23/”Person” meanS any natural or legal person.
በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፡፡

፳/ማንኛውም በወንዴ ጾታ የተዯነገገው የሴትንም 24/Any expression in the Masculine gender includes the
ፆታ ይጨምራሌ፡፡ Feminine.

. የተፇጻሚነት ወሰን 3. Scope of Application

ይህ አዋጅ ሇሕዝብ ጥቅም ሲባሌ የመሬት ይዞታ This Proclamation shall apply throughout the country in
የሚሇቀቅበትን፣ ካሣ የሚከፇሌበትንና ተነሺዎች rural and urban centers in matters relating to land
መሌሰው የሚቋቋሙበትን ሁኔታ በሚመሇከት expropriation; payment of compensation; and resettlement
በመሊ ሀገሪቱ በከተማም ሆነ በገጠር ተፇጻሚ of landholders whose land is expropriated for public

ይሆናሌ፡፡ purpose.

.መርሆዎች
4. Principles
/የመሬት ይዞታ ሇሕዝብ ጥቅም እንዱሇቀቅ 1/ Expropriation of land for public purposes shall be made
የሚዯረገው በመሬት አጠቃቀም ዕቅዴ ወይም only on the basis of approved land use plan; urban
በከተሞች መዋቅራዊ ዕቅዴ ወይም በመሠረተ structural plan; or development master plan.
ሌማት መሪ ፕሊን መሠረት መሆን አሇበት፡፡

/ሇሕዝብ ጥቅም መሬት ሲሇቀቅ የሚከፇሌ ካሣና 2/Compensation and resettlement Assistance Compensation

የሚሰጥ የማቋቋሚያ ዴጋፌ የተነሺዎችን የኑሮ for the expropriated land shall sustainably restore and

ሁኔታ የሚያሻሻሌና የሚያስቀጥሌ መሆን improve the livelihood of displaced people.

አሇበት፡፡
/ በፋዯራሌ መንግስትም ሆነ በክሌሌ 3/The amount of compensation to be paid at Federal, or
መንግስታት፤በአዱስ አበባ ወይም ዴሬዲዋ ከተማ Regional or Addis Ababa or DireDawa level for similar
አስተዲዯሮች ሇሚከናወኑ የሌማት ሥራዎች properties and economic losses in the same areas shall be
በአንዴ አካባቢ ሇሚገኙ ቦታዎች ሇሠፇረ ንብረት similar.

እና ተጓዲኝ ጥቅም ማጣት የሚከፇሌ የካሣ ነጠሊ

ዋጋ ተመን ተመሳሳይ መሆን አሇበት፡፡
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11800

/ሇሕዝብ ጥቅም መሬት እንዱሇቀቅ ሲዯረግ አሰራሩ 4/Where land is expropriated for public purpose, the
ግሌጽ፣አሳታፉ፣ ፌትሃዊ እና ተጠያቂነትን procedure shall be transparent, participatory,fair and

የተከተሇ መሆን አሇበት፡፡ accountable.

ክፌሌ ሁሇት Part II

መሬት ሇማስሇቀቅ ስሇሚፇፀም ሥነ-ሥርዓት Procedure to Expropriate Land

.የሚሇቀቀው መሬት ሇሕዝብ ጥቅም መሆኑን 5. Decision on Expropriation for Public Purpose
ስሇመወሰን

/አግባብ ያሇው የፋዯራሌ አካሌ ወይም 1/ The appropriate Federal Authority, or a Regional, Addis
የክሌለ፤አዱስ አበባ ወይም ዴሬዲዋ ካቢኔ Ababa, Dire Dawa cabinet shall decide on the basis of an

በቀጥታም ይሁን በተዘዋዋሪ የተሻሇ ሌማት approved land use plan; or master plan; or structural plan

ያመጣሌ ብል በመሬት አጠቃቀም እቅዴ ወይም whether the expropriated land directly or indirectly brings
better development and is beneficial to the public.
በሌማት እቅዴ ወይም በመሠረተ ሌማት መሪ
ፕሊን መሠረት የሚሇቀቀውን መሬት ሇሕዝብ
ጥቅም መሆኑን ይወስናሌ፡፡

/ በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ  መሠረት 2/The Master Plan; referred under sub article 1 of this

ሇመወሰን መሪ ፕሊኑ ዝርዝር የማስፇፀሚያ ፕሊን Article shall have detailed action plan.

ሉኖረው ይገባሌ፡፡

/ሇሕዝብ ጥቅም መሬት አንዱሇቀቅ ሲወስን ሇካሣ 3/The budget necessary to cover the costs of compensation
and resettelemnt and the responsible body that shall
እና መሌሶ ማቋቋም የሚያስፇሌግ በጀትና በጀቱ
cover these costs shall be made clear at the time when
በማን እንዯሚሸፇን አብሮ መወሰን አሇበት፡፡
expropriation for public purpose is decided.

/የመሬት ባሇይዞታዎች በዚህ አንቀጽ ንኡስ 4/ Land holders may file objections on the public purpose
decision where their land is expropriated in the absence
አንቀጽ  እና  የተገሇፀው መስፇርት ሳይሟሊ
of the fulfillment of the requirements provided under sub
መሬታቸው ሇሕዝብ ጥቅም እንዱሇቀቅ የሚሰጥ
articles (1) and (2) of this Article.
የሕዝብ ጥቅም ውሳኔ ሊይ አቤቱታ ሉያቀርቡ
ይችሊለ፡፡

/የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ  ዴንጋጌ ቢኖርም 5/ Not with standing to sub article 1 of this Article, a
እንዯ አስፇሊጊነቱ የክሌለ፣ የአዱስ አበባ እና Regional፣ Addis Ababa, Dire Dawa cabinet may
የዴሬዲዋ ካቢኔ ሇሕዝብ ጥቅም ሲባሌ መሬት delegate a Woreda or City Administration to decide on
ማስሇቀቅ ውሳኔ የመስጠት ሥሌጣኑን ሇከተማ land expropriation for public purpose.
ወይም ሇወረዲ አስተዲዯሩ በውክሌና ሉሰጥ
ይችሊሌ፡፡
 ፲፩ሺ፻
https://chilot.me
ገፅ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11801

.መሬት የማስሇቀቅ ሥሌጣን 6. Powers to Clear Landholdings

The City or Woreda administration has the power to order
በዚህ አዋጅ አንቀጽ  መሠረት ሇሕዝብ ጥቅም
evacuation and takeover land decided to be expropriated for
አንዱሇቀቅ ውሳኔ የተሰጠበትን መሬት የከተማው
public purpose under Article 5 of this proclamation.
ወይም የወረዲው አስተዲዯር መሬቱ የማስሇቀቅ
እና የመረከብ ሥሌጣን አሇው፡፡

.ሇባሇይዞታዎች ቅዴሚያ የማሌማት መብት 7. Giving Priority Rights to Develop Land for the
Landholders
ስሇመስጠት
1/ Landholders whose holdings are within the urban area to
/በከተማ ሇመሌሶ ማሌማት በተከሇሇ ቦታ ውስጥ be redeveloped shall have priority rights to develop their
ያሇ ባሇይዞታ በፕሊኑ መሠረት ይዞታውን በግሌም land according to the plan either individually or in a
ሆነ በጋራ ቅዴሚያ የማሌማት መብት አሇው፡፡ group.

/የገጠር መሬት ባሇይዞታ ሇእርሻ ስራ የሚሇቀቅ 2/ Rural landholders for Agricultural use shall have priority
ሲሆን አቅሙ ካሇው ይዞታውን በግሌም ይሁን rights to develop their landholdings according to land

በቡዴን በመሬት አጠቃቀም ፕሊኑ መሠረት use plan either individually or in groups.

ቅዴሚያ የማሌማት መብት አሇው፡፡

/በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ  እና  መሰረት 3/ Priority Rights to develop Land as per sub Article 1 and 2
ሇተነሺው ቅዴሚያ የማሌማት መብት of this Article will be preserved for the Landholders,
የሚጠበቅሇት በፕሊኑ መሠረት ሇማሌማት አቅም when the capacity to develop the land as per the plan is
ማሳያ ማቅረብ ሲችሌ ነው። presented.

/ቅዴሚያ የማሌማት መብት የሚሰጥበት ዝርዝር 4/ The details of the the right to develop first and the
ሁኔታ እና አቅም ማሳያ መጠንና የጊዜ ገዯብ extent of the capacity to develop, and the time frame
በዯንብ ይወሰናሌ፡፡ shall be determined by a Regulation.

.መሬት የሚሇቀቅበት ሥርዓት 8. Procedure of the Landholding Handover

/የከተማ አስተዲዯር ወይም የወረዲ አስተዲዯር 1/ The City or Woreda Administration shall follow the
መሬት ሲያስሇቅቅ መከተሌ ያሇበት ቅዯም following orders when land holders hand over their lands:

ተከተሌ፡-

ሀ)ተነሺዎች ከመነሳታቸው ቢያንስ ከአንዴ ዓመት a) shall consult land holders who are to be displaced at
በፉት ስሇሌማቱ ዓይነት፣ጠቀሜታና አጠቃሊይ least one year before they handover their holdings on
ሂዯት በማወያየት እንዱያውቁት ማዴረግ the type; benefits and general process of the project.
አሇበት፡፡

ሇ)በዚህ አንቀፅ ፉዯሌ ተራ (ሀ) የተጠቀሰው b) notwithstanding to paragraph (a) of this Article, land
ቢኖርም የሚመሇከተው የፋዯራሌ ወይም holders who are to be displaced may be consulted on
የክሌሌ መንግሰት ሀገራዊ ወይም ክሌሊዊ ፊይዲ the type; benefits and general process of the project in
ሊሇው ሇአስቸኳይ ሌማት መሬት እንዱሇቀቅ less than one year if the concerned Federal or
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11802

ከወሰነ ተነሺዎች ከአንዴ ዓመት ባነሰ ጊዜ Regional State decides that the land is required
ስሇሌማቱ አይነት፣ጠቀሜታና አጠቃሊይ ሂዯት urgently for investment.

በማወያየት እንዱያውቁት ሉዯረግ ይችሊሌ፡፡

ሐ) እንዱሇቀቅ በተወሰነው ቦታ ሊይ ከሚገኙ c) Collect landholding rights and conduct inventory,

ተነሺዎች ወይም ሕጋዊ ወኪልች amount and size of all compensable properties from
የባሇመብትነት ማስረጃ እና ካሣ displaced people or their legal representatives whose
የሚከፇሌባቸውን ንብረቶች የሌኬትና የመጠን landholdings are determined to be expropriated.

መረጃ መሰብሰብ አሇበት። ተነሺዎች ስሇሌማቱ Proprerties added after the expropriateion notification is

እንዱያውቁት ከተዯረገ በኋሊ የተጨመሩ given to the land holder are not compensated.

ማናቸውም ንብረቶች ካሳ አይከፇሌባቸውም፡፡

መ)በዚህ ንዑስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ “ሐ” መሠረት
የተሰበሰበውን መረጃ አጣርቶ ሇሌማት ተነሺ
የሚሰጥ መብት ተጠቃሚነት ይወስናሌ፣ የካሣ
መጠኑንም አስሌቶ ካሣና ላልች ተያያዥ
መብቶችን ክፌያ ይከፌሊሌ፡፡
d) Decide the legal rights of the holders by checking the
authority of the documents collected as sub article 1 (c)
of this article,calculate,determine,and pay the amount of
the compensation and other related rights,

ሠ)ሇሕዝብ ጥቅም እንዱሇቀቅ በተወሰነው ቦታ ሊይ e) Notify the land holder or his agent in writing to hand over
ሇሚገኝ ተነሺ ወይም ሕጋዊ ወኪሌ የሚገባውን the land expropriated for public purpose with the
የካሣ መጠን እና/ወይም ምትክ ቦታ ስፊትና description of the amount of compensation the landholder
አካባቢን ወይም ቤት በመግሇጽ በጽሁፌ shall be paid; and/or the size and location of the land or

የማስሇቀቂያ ትዕዛዝ መስጠት አሇበት፡፡ house in kind compensation.

ረ) የሚሇቀቀው ይዞታ የመንግሥት ቤት f) Where the building is state owned the order for handing
የሰፇረበት ከሆነ የማስሇቀቂያ ትዕዛዙ over shall be given to the Housing Administration
የሚዯርሰው ቤቱን ሇሚያስተዲዴረው አካሌ እና Authority and to the lessee.
ቤቱን ሇተከራየው ሰው ይሆናሌ፡፡

ሰ) ተነሺን ከቦታው ማስነሳት የሚችሇው ሇተነሺው g) Pay compensation or provide substitute land before the
ካሣ ከከፇሇ እና ምትክ ቦታ ወይም ቤት ከሰጠ displacement of people from their landholding.
በኋሊ መሆን አሇበት፡፡
ሸ) መሬት የማስሇቀቅ ስርዓት ዝርዝር አፇጻጸሙ h) The details of expropriation of landholdings procedure
ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ shall be provided in a Regulation to be enacted to
ይወሰናሌ፡፡ implement this Proclamation.

/ተነሺ ወይም ሕጋዊ ወኪለ ባሇመብትነቱን 2/ Landholders or their agents whose landholdings are to be
የሚያረጋግጥ ማስረጃ ወይም ሠነዴ በገጠርም expropriated shall submit landholding certificates or other
ሆነ በከተማ መሬት የማስተዲዯር በሕግ ሥሌጣን proofs that show their landholding rights over the lands
ሇተሰጠው አካሌ በሚያወጣው መርሐ-ግብር that is decided to be expropriated to the urban or rural land

መሠረት ማቅረብ አሇበት፡፡ administration office on the time schedule of the office.
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11803

/ተነሺው የካሣ ግምት በጽሁፌ እንዱያውቅ 3/ As of the date of notification in writing on the amount of
ከተዯረገበት ቀን ጀምሮ:- compensation, the landholder may:

ሀ) በሶስት ወር ጊዜ ውስጥ ተገቢው ካሣ a/ Plant seasonal crops and start other activities on the

ካሌተከፇሇው በመሬቱ ሊይ ከቋሚ ተክሌና land other than perennial crops and buildings where
the compensation is not paid within three months of
ግንባታ በስተቀር ላልች ሥራዎችን
the notice on the amount of compensation.
መስራት ይችሊሌ፡፡

ሇ) በስድስት ወር ጊዜ ውስጥ ተገቢው ካሣ b) Begin developing any kind of activity approved by

ካልተከፈሇው በመሬቱ ሊይ ማንኛውንም በፕሊን the plan and does not affect the government's ongoing
cost of development of the site where compensation is
የሚፈቀድ እና ቀጣይ የቦታውን የልማት ወጪ
not paid within six months of the notice on the amount
በመንግስት ሊይ የማያዛባ ሥራ መስራት ይችሊል፡፡
of compensation.

ሐ) በዚህ ንዑስ አንቀጽ በፉዯሌ ተራ “ሀ” እና “ሇ” c) Property developed or any change made under sub

መሰረት የተሰራ ሥራ ወይም የተዯረገ ሇውጥ በካሣ articles (a) and (b) of this Article shall be included in

ስላቱ ውስጥ እንዱገባ መዯረግ አሇበት፡፡ the valuation for compensation.

/ የማስሇቀቂያ ትዕዛዝ የዯረሰው ባሇይዞታ ትዕዛዙ 4/ Land holder who is served with notice to handover his
በዯረሰው በ፴ (ሰሊሳ)ቀናት ውስጥ ካሣ እና ምትክ landholding shall take the compensation and
ቦታ ወይም ቤት መውሰዴ አሇበት፡፡ replacement plot or house within 30(thirt) days of notice.

/ የማስሇቀቂያ ትዕዛዝ የዯረሰው ባሇይዞታ በዚህ
አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ  መሠረት በተቀመጠ ጊዜ
ገዯብ ውስጥ የካሣ ክፌያውን ካሌወሰዯ በከተማው
ወይም በወረዲው አስተዲዯር ስም በሚከፇት ዝግ
የባንክ ሂሳብ እንዱቀመጥሇት ይዯረጋሌ፡፡
5/ Where the land holder who is served with notice fails to
comply with the order within the time prescribed under
sub article 4 of this Article, the compensation payment
shall be deposited in the closed bank account of the city
or Woreda Administration.

/ ሇባሇይዞታ የሚሰጠው የመሌቀቂያ የጊዜ ገዯብ 6/ The land holder may be forced to handover the land within

ካሣና ምትክ ቦታ ከተቀበሇ ወይም ካሣው በዝግ 120 (one hundred and twenty) days of the payment in

ሂሳብ ከተቀመጠበት ቀን ጀምሮ ከ ፩፻፳ (አንዴ cash or in kind compensation; or after the cash is
deposited in the bank.
መቶ ሀያ) ቀናት መብሇጥ የሇበትም፡፡

/ በሚሇቀቀው መሬት ሊይ ሰብሌ፣ ቋሚ ተክሌ ወይም
ቋሚ የሆነ ላሊ ንብረት ከላሇ ባሇይዞታው የሌማት
ተነሽ ካሣ ከተከፇሇው በኋሊ በ፴ (ሰሊሳ) ቀናት
ውስጥ ይዞታውን ሇከተማ ወይም ሇወረዲ አስተዲዯር
ማስረከብ አሇበት፡፡
7/ Where there is no permanent property or crop on the
expropriated land, the land holder shall hand over his
landholding within 30 (thirty) days of the payment of
compensation to the City or Woreda Administration.

/በሕገ-ወጥ መንገዴ በተያዘ ቦታ ሊይ ሇሰፇረ ንብረት 8/ Where the land expropriated is under illegal occupation,

ካሣ መክፇሌ ሳያስፇሌግ ሇ፴ (ሰሊሳ) ቀናት የሚቆይ the occupant shall evacuate without claim for

የጽሁፌ ማስጠንቀቂያ በመስጠት ወይም በቦታው compensation within 30 (thirty) days of notice.
በሰፇረው ንብረት ሊይ በመሇጠፌ እንዱሇቀቅ ይዯረጋሌ፡፡
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11804

/የማስሇቀቂያ ትዕዛዝ የዯረሰው ባሇይዞታ ወይም 9/Where the landholder fails without justifiable reason ,to
ባሇንብረት በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ () እና hand over his landholding within the time prescribed

() በተጠቀሰው የጊዜ ገዯብ ውስጥ ያሇ በቂ under sub articles 6 and 7 of this article, the City; or

ምክንያት መሬቱን ካሊስረከበ የከተማ ወይም Woreda Administration can take over the expropriated
land directly, and as may be necessary,may ask
የወረዲ አስተዲዯሩ መሬቱን በራሱ ይረከባሌ።
cooperation of the police force.
አስፇሊጊም ሲሆን ሇመረከብ የፖሉስ ኃይሌ
ትብብር ሉጠይቅ ይችሊሌ፡፡

. መሬት እንዱሇቀቅሇት የተወሰነሇት አካሌ ኃሊፉነት 9. Responsibilities of the Land Requiring Body

/ መሬት እንዱሇቀቅሇት የተወሰነሇት አካሌ 1/ Land Requiring Body shall submit to the City or Woreda
ሇሥራው የሚፇሇገውን መሬት መጠንና Administration the decision that shows the size and exact
የሚገኝበትን ትክክሇኛ ስፌራ የሚያሳይ ውሳኔ location of the land to be expropriated at least one year
የተሰጠበት ማስረጃ ቢያንስ ሥራው ከመጀመሩ before the commencement of the project.
ከአንዴ ዓመት በፉት ሇከተማው ወይም
ሇወረዲው አስተዲዯር ማቅረብ አሇበት፡፡

/መሬቱ ሇሕዝብ ጥቅም እንዱውሌ ሲወሰን 2/ Pay the money required for compensation and resettlement
የመሬት ይዞታቸውን እንዱሇቁ ሇሚዯረጉ to the City or Woreda Administration, when it is decided

ባሇይዞታዎች የሚከፇሇውን ካሣ እና that compensation and resettlement payment shall be

የመቋቋሚያ ዴጋፌ ወጪ እንዱሸፌን ከተወሰነ made to thedisplaced people.

ገንዘቡን ሇከተማው ወይም ሇወረዲው

አስተዲዯር ገቢ ያዯርጋሌ፡፡

/ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ  መሠረት ገንዘቡ 3/City or Woreda Administration shall not require handing

ገቢ ተዯርጎ ሇተነሺዎች ካሌተከፇሇ የከተማው over of the land until payments are made to landholders

ወይም የወረዲው አስተዲዯር መሬት who may be displaced as per sub-article 2 this Article.

አያስሇቅቅም፡፡

፲. የአገሌግልት መስመሮች ስሇሚነሱበት ሥርዓት 10. Procedure for Removal of Utility Lines

/የከተማው ወይም የወረዲው አስተዲዯር 1/ The City or Woreda Administration shall request in

በሚሇቀቀው መሬት በሊይ ወይም በታች writing utility line owner organizations to reply if they
have utility lines over or under ground on the land to be
የአገሌግልት መስመር መኖር አሇመኖሩን
expropriated.
የአገሌግልት መሥመር ባሇቤት ሇሆኑ ተቋማት
ምሊሽ እንዱሰጡበት በጽሁፌ ጥያቄ ማቅረብ
አሇበት፡፡
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11805

/በዚህ አንቀፅ ንኡስ አንቀፅ  መሠረት ጥያቄ
የቀረበሇት ተቋም ንብረት ካሇው ሇሚነሳው
ንብረት ካሣ እውቅና ባሇው ገሇሌተኛ ገማች
በማስተመን ከነዝርዝር ማስረጃው
በዯረሰው በ፴ (ሰሊሳ) ቀን ውስጥ በጽሁፌ
ሇጠያቂው አካሌ ይሌካሌ፡፡
2/ The organization that has utility lines on the expropriated
land shall estimate the value of the utility line to be
affected and send it with evidence to the City or Woreda
ጥያቄው Administration that requested it under sub article 1 of
this Article within 30 (thirty) days of receiving the
request.

/የከተማው ወይም የወረዲው አስተዲዯር በዚህ 3/The city or Woreda Administration shall pay the
አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ () መሠረት ግምቱ compensation within 30 (thirty) days of receiving the
በዯረሰው በ፴(ሰሊሳ) ቀናት ውስጥ ሇባሇንብረቱ estimated cost of the utility lines to the owner organization

የንብረቱን ግምት ካሣ ይከፌሊሌ፡፡ under sub article 2 of this article.

/የአገሌግልት መስመሩ ባሇቤት ክፌያው 4/ The utility line owner shall remove utility lines and clear

በተፇጸመሇት በ፷ (ስሌሳ) ቀናት ውስጥ ካሣ the land within 60(sixty) days after the payment has

የተከፇሇበትን የአገሌግልት መስመር አጠናቆ been made.

ማንሳትና መሬቱን መሌቀቅ አሇበት፡፡

/የዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅእንዯተጠበቀ ሆኖ 5/ Notwithstanding to sub Article (4) of this Article, the
የአገሌግልት መስመሩ ባሇቤት ክፌያው utility line owner shall remove complex utility lines and

በተፇፀመ በ፩፻፳ (አንዴ መቶ ሀያ) ቀናት clear the land within 120 (one hundred and twenty) days

ውስጥ ውስብስብነት ያሊቸውን የመሰረተ ሌማት after the payment has been made.

መስመሮች አጠናቆ ማንሳትና መሬቱን

መሌቀቅ አሇበት፡፡

/በዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅእናበተቀ 6/ If the development is not cleared with in the time frame set
መጠው የጊዜ ገዯብ መሰረት ሌማቱ ካሌተነሳ pursuant to sub article 4 and sub artice 5 of this Article,it
በአንቀፅንዑስ አንቀፅመሰረትበማስነሳት shall be cleared and expropriated as per sub Article 9 of
ይዞታው የሚወሰዴ ሲሆን በወቅቱ ተገቢውን Article 8.The Institution of the Infrastructure that failed to

ስራ ያሌተወጣ የመሰረተ ሌማት ተቋም discharge its responsibility shall be liable for the damage

ሇሚዯርሰው ጉዲት ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡ ዝርዝሩ incurred due to this.The details shall be determined by a

በዯንብ ይወሰናሌ፡፡ Regulation.

ክፌሌ ሦስት PART III

የካሣ አወሳሰን፣ ምትክ አሰጣጥ እና መሌሶ DETERMINATION OF COMPENSATION,

ማቋቋም SUBSTITUTION AND RESETTLEMENT

፲፩.ሇሕዝብ ጥቅም መሬት ሲሇቀቅ ሇተነሺዎች

11. COMPENSATION TO BE PAID TO LAND HOLDERS
ስሇሚከፇሌ ካሣ WHERE LAND IS EXPROPRIATED FOR PUBLIC
PURPOSE
ሇሕዝብ ጥቅም መሬት እንዱሇቀቅ ሲዯረግ Where land is expropriated for public purposes
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11806

ሇተነሺው ባሇው የንብረትና የይዞታ መብት compensation for the property and displacement shall be paid
መሠረት የንብረት እና የሌማት ተነሽ ካሣ ይከፇሊሌ፡፡ to the landholders.

፲.የንብረት ካሣ
12. Property Compensation
/የመሬት ይዞታን እንዱሇቅ የሚዯረግ ባሇይዞታ 1/ The landholder whose land is expropriated shall be paid
በመሬቱ ሊይ ሇሚገኘው ንብረት እንዱሁም compensation for the property on the land and the
በመሬቱ ሊይ ሊዯረገው ቋሚ ማሻሻያ ካሣ permanent improvement made on the land.
ይከፇሇዋሌ፡፡

/በሚሇቀቀው የመሬት ይዞታ ሊይ ሇሰፇረው 2/The amount of compensation for the property on the land
ንብረት የሚከፇሌ ካሣ ንብረቱን ሇመተካት shall cover the cost of replacing the property anew.
የሚያስችሌ ይሆናሌ፡፡

/ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ  የተጠቀሰው 3/ Without prejudice to sub article 2 of this Article, the
እንዯተጠበቀ ሆኖ ሇሚነሳው ቤት የሚከፇሇው minimum compensation payable to a housing unit, may
አነስተኛ የካሣ መጠን እንዯየክሌለ፤እንዯአዱስ not, in any way, be less than the current cost of
አበባ እና ዴሬዲዋ ተጨባጭ ሁኔታ ወይም constructing a house per the standard or on the basis of
ክሌለ፤ አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ አስተዲዯር the objective conditions of each Regional State, Addis

በሚያወጣው ስታንዲርዴ መሰረት ቢያንስ Ababa and Dire Dawa City Administration.

ዝቅተኛውን የቤት ዯረጃ ሉያስገነባ የሚችሌ

መሆን አሇበት፡፡

/ በመሬት ይዞታው ሊይ ሇተዯረገ ቋሚ ማሻሻሌ 4/Compensation for permanent improvement to land shall be

የሚከፇሌ ካሣ በመሬቱ ሊይ የዋሇውን ገንዘብና equal to the current value of capital and labor expended

የጉሌበት ዋጋ የሚተካ ክፌያ በአካባቢው on the land.

ወቅታዊ ዋጋ ተሰሌቶ ይሆናሌ፡፡

/ንብረቱ ከሚገኝበት ስፌራ ወዯ ላሊ አካባቢ 5/Where the property on the land can be relocated and

ተዛውሮ እንዯገና ሉተከሌና አገሌግልት continue its service as before, the cost of removing,

ሇመስጠት የሚችሌ ከሆነ የማንሻ፣ የማጓጓዣና transporting, and erecting the property shall be paid as

መሌሶ የመትከያ ወጪ የሚሸፌን ካሣ መከፇሌ compensation.

አሇበት፡፡

/ የተሇያዩ ንብረቶች የሚሰለበት የካሣ ቀመር 6/ Valuation methods to determine compensation for various

እና ዝርዝር አፇፃፀማቸው በዯንብ ይወሰናሌ፡፡ properties and detail prescriptions applicable thereto shall
be provided for by a Regulation.

፲.ስሇ የሌማት ተነሽ ካሳ እና ምትክ ቦታ 13.Displacement Compensation and Land Substitution

/በቋሚነት ስሇሚነሳ የገጠር መሬት ባሇይዞታ 1/ Displacement compensation and land substituttion for

የሚሰጥ ካሳ እና ምትክ ቦታ:- Rural Landholders permanently displaced:

[
a) a landholder who is to be diplaced permanently shall
ሀ)የመሬት ይዞታውን በቋሚነት እንዱሇቅ
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11807

የሚዯረግ የገጠር መሬት ባሇይዞታ be substitute for a reasonable proportion of the land
እንዯአከባቢው ሁኔታ ከተወሰዯበት መሬት taken from the area, shall be given a substitute land if

ተመጣጣኝ ምርት የሚያስገኝ ምትክ መሬት it is available.

የሚገኝ ሲሆን ምትክ መሬት ይሰጠዋሌ፡፡

ሇ)በዚህ ንዑስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ “ሀ” መሠረት b) Where equivalent substitute land is given as per

ተመጣጣኝ ምትክ መሬት የሚሰጠው ከሆነ paragraph (a) of this sub article, calculated by the
current price the land holder shall be paid a one year
መሬቱን ከመሌቀቁ በፉት በነበሩት ሶስት
landholding compensation income which is equal to
ዓመታት ውስጥ በየዓመቱ ከመሬቱ ሲያገኝ
the highest income he annually used to generate in the
ከነበረው ከፌተኛውን የአንዴ ዓመት ገቢ
last three years preceding the expropriation of the
በወቅታዊ ዋጋ ተሰሌቶ የሌማት ተነሽ ካሳ
land.
ይከፇሇዋሌ፤
ሐ)በዚህ ንዑስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ “ሀ” መሠረት c) Where equivalent substitute land as per paragraph (a)

ተመጣጣኝ ምትክ መሬት የማይሰጠው ከሆነ of this sub article is not available, the land holder shall

መሬቱን እንዱሇቅ ከመዯረጉ በፉት በነበሩት be paid displacement compensation which is

ሶስት ዓመታት ውስጥ ከመሬቱ ሲያገኝ equivalent to fifteen times the highest annual income
he generated during the last three years preceding the
የነበረውን ከፌተኛ ዓመታዊ ገቢ በአስራ
expropriation of the land.
አምስት ተባዝቶ የሌማት ተነሽ ካሳ መከፇሌ
አሇበት፡፡
መ)ከመኖሪያ ቦታው የሚነሳ ከሆነ ክሌለ፤አዱስ d) Where the landholder is to be displaced from his
አበባ ወይም ዴሬዲዋ ከተማ አሰተዲዯሮች residence, land for building houses shall be given; and
በሚያወጡት መመሪያ የሚወሰን ምትክ ቦታ displacement assistance determined by Directives to
እና የሌማት ተነሽ ዴጋፌ መከፇሌ አሇበት፡፡ be issued by Regional States, Addis Ababa and Dire
Dawa City Administrations shall be paid.

ሠ) በጊዜያዊነት ሇሚሇቀቅ መሬት የሚከፇሌ e) The amount of compensation given to the temporarily
የሌማት ተነሽ ካሣ በማንኛውም ሁኔታ dispalced people shall not be greater than the amount

በዘሊቂነት ከሚከፇሌ የሌማት ተነሽ ዴጋፌ of compensation given to permanently displaced

መብሇጥ የሇበትም፡፡ people.

ረ) የዚህ ንዑስ አንቀፅ ዝርዝር አፇፃፀም ይህን f) Implementation of this sub article shall be determined
አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፡፡ by a Regulation to be enacted to implement this
Proclamation.

/ በጊዜያዊነት ስሇሚነሳ የገጠር መሬት ባሇይዞታ 2/ Displacement compensation for temporarily displaced Rural
የሚሰጥ የሌማት ተነሽ ዴጋፌ ካሳ:- landholders :
a) a rural landholder whose landholding has been
ሀ)ይዞታውን ሇተወሰነ ጊዜ እንዱሇቅ ሇሚዯረግ
provisionally expropriated shall, be paid displacement
የገጠር መሬት ባሇይዞታ መሬቱ ከመሇቀቁ በፉት
compensation for lost income based on the highest annual
በነበሩት ሶስት ዓመታት ውስጥ ያገኘው ከፌተኛ
income secured during the last three years preceding the
ዓመታዊ ገቢ መሬቱ እስከሚመሇስ ዴረስ ባሇው
 ፲፩ሺ፻
https://chilot.me
ገፅ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11808

ጊዜ ታስቦ የሌማት ተነሽ ዴጋፌ ካሣ ይከፇሇዋሌ፡፡ expropriation of the land until repossession of the land.

ሇ)በዚህ ንዑስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ “ሀ” b) Displacement compensation paid under paragraph (a) of

የሚከፇሇው የሌማት ተነሽ ካሣ መሬቱ this sub article shall take in to consideration the amount

የነበረውን ምርታማነት ሇመመሇስ of additional time necessary for the land to regain its
productivity which shall be determined by the
የሚወስዯውን በአካባቢ የግብርና ተቋም
surrounding Agricultural Institution.
የሚወሰን ተጨማሪ ጊዜ ታሳቢ ማዴረግ
አሇበት፡፡
c) If the land fails to to serve as before,it shall be consided
ሐ)መሬቱ ተመሌሶ በፉት ይሰጥ የነበረውን
as expropriated permanently and pursuant to sub article
አገሌግልት መስጠት የማይችሌ ከሆነ
1 of this article, either a displacement compensation or
በቋሚነት እንዯሇቀቀ ተቆጥሮ በዚህ አንቀፅ
substitute land shall be given to the land holder.
ንዑስ አንቀፅ  መሰረት የሌማት ተነሽ ካሳ
ወይም ምትክ ቦታ ይሰጠዋሌ፤
d) The displacement compensation paid for temporary
መ)መሬቱ በጊዜያዊነት በተሇቀቀበት ጊዜ
expropriation under sub-article (1) of this Article,
የተከፇሇ የሌማት ተነሽ ካሣ በዚህ ንኡስ
shall be deducted from payment of compensation paid
አንቀጽ ፉዯሌ ተራ “ሐ” መሠረት በቋሚነት
for the land considered as permanently expropriated and
እንዱሇቀቀ ተቆጥሮ ከሚከፇሌ ካሳ ተቀንሶ
the difference shall be paid to the land holder.
ሇተነሺው ሌዩነቱ ይሰጠዋሌ፡፡

ሠ)በጊዜያዊነት ሇሚሇቀቅ መሬት የሚከፇሌ e) Displacement compensation for temporary expropriation

የሌማት ተነሽ ካሣ በማንኛውም ሁኔታ shall not in any way exceed to the amount of

በዘሊቂነት ከሚከፇሌ የሌማት ተነሽ ካሣ compensation payable to permanent displaced

compensation.
መብሇጥ የሇበትም፡፡
f) The detail implementation of this sub-article shall be
ረ)የዚህ ንዑስ አንቀፅ ዝርዝር አፇፃፀም ይህን
provided in a regulation to be enacted to implement this
አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
Proclamation.

/ስሇወሌ ይዞታ የሌማት ተነሺ ካሣ 3/Displacement Compensation for Communal Landholding

በቋሚነት ወይም በጊዜያዊነት ሇሚሇቀቅ የወሌ The valuation method and manner of payment to
ይዞታ የሌማት ተነሽ ካሣ ስላት እና አከፊፇሌ permanent and temporary expropriation of communal

ሁኔታ ክሌለ፤አዱስ አበባ፤ዴሬዲዋ በሚያወጣው land holdings shall be determined in a directive to be

መመሪያ የሚወሰን ሆኖ መመሪያው ሲወጣ፡- issued by Regional States, Addis Ababa, Dire Dawa City
Administrations and shall take the following into
consideration:
ሀ)ሇተወሰዯው የወሌ መሬት የሌማት ተነሽ ካሣ a) Valuation of displacement compensation for communal
ስላት የወሌ መሬቱ ይሰጥ የነበረውን ጥቅም landholding shall be based on the use of the communal

ወይም ጥቅሙ የቀረባቸውን የአኗኗር ዘይቤ ወይም land; or the lost benefits and livelihood of the displaced

መተዲዯሪያ መሠረት ያዯረገ ሉሆን ይገባሌ፡፡ People.

 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11809

ሇ) የወሌ መሬቱ ተጠቃሚዎች በግሌጽ መሇየት b) Members of the community using the communal land
አሇበት፡፡ shall be clearly identified.

ሐ)በወሌ መሬቱ ሊይ የሚገኙ የግሌና የወሌ c) Private and communal property on the expropriated
ንብረት መሇየት አሇበት፡፡ communal land shall be identified.

መ)የወሌ መሬት በመወሰደ ምክንያት በካሣ d) The method of allocating the displacement

የተገኘውን ገንዘብ ሇማህበረሰቡ አባሊት እኩሌ compensation money or the use of it in kind to all
members of the communal landholding community shall
ሉከፇሌ ወይም በዓይነት ሉጠቀሙበት
be clearly determined.
የሚችለበትን መንገዴ መቅረጽ አሇበት፡፡

/በቋሚነት ስሇሚነሳ የከተማ መሬት ባሇይዞታ 4/ Displacement compensation and substitute land for
የሚሰጥ ሌማት ተነሽ ካሳ እና ምትክ ቦታ Urban Landholders Permanently Displaced

የከተማ መሬት ባሇይዞታ ከይዞታው በቋሚነት Where urban landholders are permanently displaced as a
ተነሺ በሚሆንበት ጊዜ የሚከፇሇው የሌማት consequence of land expropriation, the valuation of the

ተነሽ ካሣ እና የሚሰጠው ምትክ ቦታ displacement compensation and substitute land given to

በሚከተሇው አግባብ ይሆናሌ፡- them shall be as follows:

‹‹

ሀ) በቋሚነት ሇሚነሳ የከተማ መሬት ባሇይዞታ a) Landholders permanentlydisplaced shall be provided

ምትክ ቦታ ወይም መኖሪያ ቤት በግዥ with substitute land for building houses; or an

እንዱያገኝ ይመቻቻሌ፡፡ arrangement shall be made to let them purchase

housing units;
ሇ) የሚሰጠው ምትክ ቦታ ከሆነ በቦታው ቤት
b) Where substitute land is provided, a residential house
እስኪገነባ ሇሁሇት ዓመት የሚኖርበት ቤት shall be given to the displaced for two years free of
ያሇኪራይ ይሰጠዋሌ ወይም ሇፇረሰበት ቤት charge until he constructs his residential housing or
በወቅታዊ የኪራይ ግምት ተሰሌቶ የሁሇት displacement compensation equal to two years
ዓመት የሌማት ተነሽ ካሣ ይከፇሇዋሌ፡፡ housing rentals estimated on the basis of the rental
market comparable to the house of the displaced shall
be paid;
ሐ) የሚሰጠው ምትክ ቤት ከሆነ ሇፇረሰበት ቤት c) Where a substitute house is provided, the displaced
በወቅታዊ የኪራይ ግምት ተሰሌቶ የአንዴ shall be paid a one year displacement compensation
ዓመት የሌማት ተነሽ ካሣ ይከፇሇዋሌ፡፡ equivalent to current rental price of the demolished
house;

መ) በዚህ ንኡስ አንቀጽ ፉዯሌ ተራ “ሇ” እና d) Displacement compensation payable under paragraph

“ሐ” የሚከፇሌ የሌማት ተነሽ ካሣ መጠን (b) and (c) of this sub-article shall not be less than the
amount necessary to lease the lower standard housing
ቢያንስ የአካባቢውን ዝቅተኛ የቤት ኪራይ
in the area.
ሇመከራየት ከሚያስችሌ ያነሰ መሆን
የሇበትም፡፡
 ፲፩ሺ፻፲
https://chilot.me
ገፅ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11810

e) Displaced People shall be compensated for the

ሠ)ተነሺዎች በነበሩበት አካባቢ ሇነበራቸው
breakup of their social ties and moral damage they
የማህበራዊ ትስስር መቋረጥና ሇሚዯርስ
suffer as result of the expropriation.The amount of
የሥነ-ሌቦና ጉዲት ማካካሻ ይከፇሊቸዋሌ፡፡
compensation shall be determined by the regulation to
መጠኑ ይህን አዋጅ ሇማስፇጸም በሚወጣ
be enacted to implement this Proclamation.
ዯንብ ይወሰናሌ፤

ረ)የሚሇቀቀው የሉዝ ይዞታ ከሆነ የሚሰጠው f) Where the expropriated land is under leasehold, the
ምትክ ቦታ ከተሇቀቀው መሬት በዯረጃ እና substitute land to be given shall be equivalent to the
በስፊት ተመጣጣኝ መሆን አሇበት፡፡ይህንን expropriated land in standard and size. If it is not
ሇመፇፀም የማይቻሌ ከሆነ አማራጭ possible to do this, the alternative operating situations

የአፇፃፀም ሁኔታ እንዯየከተሞቹ ተጨባጭ shall be determined by a directive depending on the

ሁኔታ በመመሪያ የሚወሰን ይሆናሌ፡፡ situation of the cities.

ሰ) የምትክ ቦታ ወይም ቤት አሰጣጥ፣ የሌማት g) Provision of substitute land or house, displacement

ተነሽ ካሣ እና ተያያዥ ጉዲዮች ዝርዝር compensation and related matters shall be determined

አፇፃፀም ክሌልች፤አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ in directives that may be issued by Regional States,
Addis Ababa and Dire Dawa City Administrations.
ከተማ አስተዲሮች በሚያወጡት መመሪያ
ይወሰናሌ፡፡

/በጊዜያዊነት ስሇሚነሳ የከተማ መሬት ባሇይዞታ 5/Displacement Assistance to Temporarily Displaced

የሚሰጥ የሌማት ተነሽ ዴጋፌ፡- Urban Landholders:

ሀ) በጊዜያዊነት ሇሚነሳ የከተማ ባሇይዞታ a) Urban land holders’ temporarilydisplaced shall be

provided with substitute housing or compensation to
ተነስቶ ሇሚቆይበት ጊዜ ምትክ ቤት
lease a house equivalent to the current rental market of
ወይም በወቅታዊ የኪራይ ግምት ተሰሌቶ
the expropriated house for the period till they
ተመጣጣኝ ቤት የሚከራይበት ክፌያ
displaced.
እንዱያገኝ ይዯረጋሌ፡፡

ሇ)የከተማ ባሇይዞታዎች በጊዜያዊነት b) Urban land holders shall be paid compensation for the

በመነሳታቸው ምክንያት ሊጡት economic loss they suffer due to temporary

ኢኮኖሚያዊ ጥቅም ካሳ ይከፇሊቸዋሌ፤ displacement.

c) The details of this sub-article shall be determined by a

ሐ) የዚህ ንዑስ አንቀጽ ዝርዝር አፇፃፀም
Directive to be issued by Regional States, Addis
ክሌልች፤አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ አስተዲዯ
Ababa, and Dire Dawa City Administrations.
ሮች በሚያወጡት መመሪያ ይወሰናሌ፡፡
‹‹

፲.ገቢ በመቋረጡ ስሇሚከፈል የኢኮኖሚ ጉዳት ካሣ 14. Compensation paid for Economic Loss of Income

/ሇሕዝብ ጥቅም ተብሎ ቦታ እንዲሇቀቅ 1/ a person who lost economic benefit either permanently or

ከመደረጉ ጋር በተያያዘ ከይዞታው ሳይነሳ temporarily without being displaced as a consequence of

በጊዜያዊነት ወይም በዘሊቂነት ሲያገኝ የነበረው land expropriation shall be paid compensation; the
person entitled for the compensation, type and amount of
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻፲ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11811
፫
ኢኮኖሚያዊ ጥቅም ሇተቋረጠበት ሰው የጉዳት compensation shall be determined by the Directives
ካሳ የሚከፈል ሲሆን ካሳው ስሇሚገባው ተጎጂ issued by a Regional States.

እና የጉዳት ካሣው መጠንና አይነት ክልለ

በሚያወጣው መመሪያ የሚወሰን ይሆናል፤

/በዚህ አንቀፅ ንኡስ አንቀፅ  መሠረት የካሳዉን 2/ Incomes generated from employment, rentals, business
መጠንና ዓይነት ሇመወሰን ከመቀጠር፣ ከንግድ፣ and the like net annual income except that of the income
ከኪራይ ከእርሻ ውጪ መሬትን በመጠቀም genereated from agriculture may be considered for

የሚገኝ ገቢ እና የመሳሰለ ዓመታዊ የተጣራ determination of the type and amount of compensation

ገቢን ታሳቢ ሉያደርግ ይችሊል፡፡ as per sub article 1 of this Article.

፲.ከገጠር ወዯ ከተማ ሇተካሇሇ የከተማ አካባቢ 15. Residential Housing for Peri-Urban Landholders
ባሇይዞታ የመኖሪያ ቤት መስሪያ ቦታ Incorporated in to Towns
ስሇመወሰን

/ ከገጠር ወዯ ከተማ በተካሇሇ የአርሶ አዯር 1/A peri urban rural land holder whose residence is
ይዞታ ከመኖሪያ ቤቱ ሇሚነሳ ባሇይዞታ removed shall be entitled to not more than 500 sq. meters
በክሌለ፤በአዱስ አበባ እና በዴሬዲዋ ካቢኔ of land for building per the standard of the urban as it is
የሚወሰን ሆኖ የከተማውን ስታንዲርዴ decided by cabinet of the Regional State, Addis Ababa
በመጠበቅ ከ፭፻ (አምስት መቶ)ሜትር ካሬ and Dire Dawa City Administrations.

ያሌበሇጠ የመኖሪያ ቤት መስሪያ ቦታ

መሰጠት አሇበት፡፡

/ዕዴሜው ፲ ዓመትና
የባሇይዞታውን ገቢ በመጋራት አብሮ የሚኖር
አርሶ ወይም አርብቶ አዯር ሌጅ የቦታ ስፊቱ
የከተማውን አነስተኛ የመሬት ይዞታ ዯረጃ
የሆነ ሇመኖሪያ ቤት መስሪያ ቦታ መሰጠት
አሇበት፡፡
በሊይ ሇሆነው 2/ Child of the displaced,peri urban landholder the age of 18
and above shall be provided with the minimum size of
land per the standard of the town or city provided he lives
with his parent.

/የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ዴንጋጌ 3/ Notwithstanding to sub article 1 of this article, the total
ቢኖርም ሇመኖሪያ የሚሰጠው ጠቅሊሊ የቦታ land size that is given to him shall not exceed the total
መጠን ከነበረው የመኖሪያ ይዞታ በሊይ residential area of thedisplaced landholder.

መሆን የሇበትም፡፡

/በዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ  የተገሇፀው 4/ Residential area under sub article 3 of this Article includes

የመኖሪያ ይዞታ መጠን የባሇይዞታው መኖሪያ the area within the perimeter fence of the displaced land

ቤት ያረፇበትና የአጥር ግቢውን ይጨምራሌ፡፡ holder.

/የዚህ አንቀፅ ዝርዝሩ አፇፃፀም ክሌለ፣አዱስ 5/ The details shall be determined by a Directive to be issued
አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮች by the Regional State, Addis Ababa and Diredawa City
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻፲ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11812

በሚያወጡት መመሪያ ይወሰናሌ፡፡ Administrations.

፲. መሌሶ ስሇማቋቋም

16. Resettlement
/ የክሌሌ መንግሥት፤የአዱስ አበባ እና 1/Regional States, Addis Ababa and Dire Dawa City
የዴሬዲዋ አስተዲዯር ሇካሣ ክፌያ እና ሇመሌሶ Administrations shall establish fund for compensation
ማቋሚያ ፇንዴ ያቋቁማሌ፤ payment and rehabilitation.

/ ክሌልች፤አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ 2/Regional States, Addis Ababa and Dire Dawa City
አስተዲዯሮች ተነሺዎችን በዘሊቂነት ሇማቋቋም Administrations shall develop resettlement packages that

የሚያስችሌ ማቋቋሚያ ማዕቀፌ የመቅረጽ enable displaced people to sustainably resettle.

ግዳታ አሇባቸው፡፡

/የከተማ ወይም የወረዲ አስተዲዯር በተቀረፀው 3/ Urban or Woreda Administrations shall have the duty to

ማቋቋሚያ ማዕቀፌና በሚመዯበው resettle the People displaced on the basis of the

ማስፇጸሚያ በጀት ተነሺዎችን የማቋቋም resettlement package and allocated budget.

ግዳታ አሇበት፤

/በገጠርም ሆነ በከተማ ሇሕዝብ ጥቅም መሬት 4/ If the land expropriation for public purpose is for

የሚሇቀቀው ሇኢንቨስትመንት ከሆነ ተነሺዎች investment, the people who are displaced may own shares
from the investment.
ከኢንቨስትመንቱ የሼር ባሇቤት ሉሆኑ
ይችሊለ፡፡

/በገጠርም ሆነ በከተማ የልማት ተነሺ በሼር 5/ People who are displaced from urban or rural areas and

ሇመጠቀም ፍሊጎት ኖሮት ባሇሀብቱ ይህንን who lost their income as a consequence of land
expropriation for public purpose,and who do not own shares
ሇማድረግ የሚያስችሇው ሁኔታ ካሇ ባሇሀብቱ
from the investment, economic incentives shall be devised
ሇተነሺዎች የኢኮኖሚ አስቻይ ተሇዋጭ
by the beneficiaries,the investor and Administration. The
መፍትሄ በተነሺው፤በባሇሀብቱ እና በአስተዳደሩ
details shall be determined by a Regulation.
መሰጠት አሇበት፡፡ ዝርዝሩ በደንብ ይወሰናል፡፡

/ /የመሌሶ ማቋቋሚያ ማዕቀፌ ይዘትና ዝርዝር 6/the contents and detail implementation of the resettlement

አፇፃፀም በዯንብ ይወሰናሌ፡፡ package shall be determined by a Regulation.

፲.ንብረት ስሇመገመት 17. Valuation of Property

/እንዱሇቀቅ በሚፇሇግ መሬት ሊይ ሇሚገኝ 1/ Compensation for the Property situated on land to be
ንብረት ካሣ የሚወጣውን አገር አቀፌ ቀመር expropriated shall be evaluated by Certified Private
መሠረት በማዴረግ በተመሰከረሇት የግሌ Institution or individual consultant valuators on the basis
ዴርጅት ወይም ግሇሰብ አማካሪዎች of a nationally approved valuation method.

ይገመታሌ፡፡

/የካሣውን መጠን የሚገምት የተመሰከረሇት 2/ It shall be evaluated by an Autonomous Government

Organization established for that purpose where there is no
የግሌ ዴርጅት ወይም ግሇሰብ አማካሪዎች
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻፲፫ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11813

ከላለ ራሱን የቻሇ በመንግሥት በተቋቋመ private certified property valuation organization or
ተቋም ይገመታሌ፡፡ individual consultant.

/በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ እና  መሠረት 3/ Where the organizations under sub articles 1 and 2 of this

የካሣውን መጠን የሚገምት ዴርጅት ከላሇ article do not exist, it shall be, considering location of the
expropriated land evaluated by valuation committee
የሚሇቀቀው መሬት እንዯሚገኝበት አካባቢ
established by the relevant Urban or Woreda
የሚመሇከተው የወረዲ ወይም የከተማ
Administrations comprising proper professionals.
አስተዲዯር ተገቢው ሙያ ያሊቸው አባሊት የያዘ
ገማች ኮሚቴ በማቋቋም የሚገመት ይሆናሌ፡፡
›››

/በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ  መሠረት 4/ The working procedures of the valuation committee
የሚቋቋመው ገማች ኮሚቴ ሥራውን established under sub article 3 of this article shall be
የሚያከናውንበት የአሠራር ሥርዓት determined by the Directive issued by Regional State,
ክሌለ፤አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ Addis Ababa and Dire Dawa City Administrations.
አስተዲዯሮች በሚያወጡት መመሪያ
ይወሰናሌ፡፡

/የዚህ አንቀፅ ንኡስ አንቀፅ፣ እና 5/ Notwithstanding to sub-article 1,2 and 3 of this article,
ቢኖርም የሚነሳው ንብረት የተሇየ እውቀት where the property assessed requires special expertise, the
የሚጠይቅ ሲሆን አግባብ ባሇው የመንግሥት valuation may be made by a relevant Government or
ወይም የግሌ ዴርጅት ሉገመት ይችሊሌ፡፡ Private Organization.

/ የሚነሳው ንብረት የመንግሥት መሠረተ 6/ Where the property is state owned infrastructure or utility
ሌማት ወይም የአገሌግልት መስመር ከሆነ line; the valuation shall be made by the government entity
የካሣ ግምቱ የሚዘጋጀው በንብረቱ ባሇቤት owning it.
ይሆናሌ፡፡

/የካሣ ግምት የሚሰሊበት ነጠሊ ዋጋ ቢበዛ 7/ The unit price of compensation valuation shall be revised
በየሁሇት ዓመቱ መከሇስ አሇበት፡፡ at most every two years.

፲.አቤቱታ ሰሚ አካሌ እና ይግባኝ ሰሚ ጉባኤ 18. Establishing Complaint Hearing Body and Appeal
ስሇማቋቋም Council

/ክሌልች፤አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ 1/ Regional States, Addis Ababa and Dire Dawa City
አስተዲዯሮች በዚህ አዋጅ መሠረት በሚሰጥ Administrations shall establish Complaint Hearing Body
ውሳኔ ሊይ ሇሚቀርብ አቤቱታ አቤቱታ ሰሚ and Appeal Hearing Council which shall have jurisdiction
አካሌ እና ይግባኝ ሰሚ ጉባኤ ማቋቋም to entertain grievances arising from decisions under this
አሇባቸው፡፡ Proclamation.

/ክሌልች፤አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ 2/Regional States, Addis Ababa and Dire Dawa City

አስተዲዯሮች አቤቱታ ሰሚ አካሌ እና ይግባኝ Administrations may establish Complaint Hearing Body
and Appeal Hearing Council in some of their towns as
ሰሚ ጉባኤ አስፇሊጊ ነው ብሇው በወሰኑት

ገፅ ፲፩ሺ፻፲ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M
ከተሞቻቸው ሉያቋቁሙ ይችሊለ፡፡
/የአቤቱታ ሰሚ አካሌ እና የይግባኝ ሰሚ ጉባኤ
አዯረጃጀት ሥሌጣንና ተግባር ይህን አዋጅ
ሇማስፇፀም በሚወጣ ዯንብ ይወሰናሌ፡፡
፲.አቤቱታ ስሇማቅረብ
/የመሬት ይዞታ ማስሇቀቂያ ትዕዛዝ የዯረሰው
ወይም እንዱሇቅ ትዕዛዝ በተሰጠበት ንብረት
ሊይ መብቴ ወይም ጥቅሜ ተነካብኝ የሚሌ
ማንኛውም ተነሽ ትዕዛዙ በዯረሰው በ፴ (ሰሊሳ)
ቀናት ውስጥ አቤቱታውን፣
አንቀጽ ፲፰ ንዑስ አንቀጽ
ሇሚቋቋመው አቤቱታ ሰሚ አካሌ ማቅረብ
ይችሊሌ፤
/ በዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ የተጠቀሰው
አካሌ የሚቀርብሇትን አቤቱታ ከመረመረ በኋሊ
በ፴ (ሰሊሳ) ቀናት ውስጥ ውሳኔ በመስጠት
ሇተከራካሪ ወገኖች በጽሁፌ ያሳውቃሌ፡፡
፳.ስሇ ይግባኝ
/በዚህ አዋጅ አንቀፅ ፲ ንዑስ አንቀፅ  መሠረት
በተሰጠው ውሳኔ ቅር የተሰኘ ወገን አቤቱታውን
ሇይግባኝ ሰሚ ጉባኤ ውሳኔው በጽሁፌ ከዯረሰው
ቀን ጀምሮ በ፴ (ሰሊሳ) ቀናት ውስጥ ማቅረብ
አሇበት፡፡
/ይግባኝ ሰሚ ጉባኤው በሰጠው ውሳኔ ቅር የተሰኘ
ወገን ውሳኔው በጽሁፌ ከዯረሰው ቀን ጀምሮ በ፴
(ሰሊሳ) ቀን ውስጥ ይግባኝ ሇክሌሌ ከፌተኛው
ፌርዴ ቤት፣ በአዱስ አበባ እና በዴሬዲዋ ከተሞች
ሇፋዯራሌ የመጀመሪያ ዯረጃ ፌርዴ ቤት ማቅረብ
ይችሊሌ፡፡ውሳኔ ከተሰጠ በኋሊ
የሚፇሌግ ከሆነ ሌማቱ እንዲይጓተት ቦታውን
አስረክቦ ክርክሩን የመቀጠሌ መብት አሇው፡፡
/ተነሺው ንብረቱን በማስረከቡ
ምክንያት ካሳውን ባሇመውሰደ ሇይግባኙኝ ክርክሩ
https://chilot.me
Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11814
deemed necessary.
3/The structure, powers and duties of the Complaint Hearing
Body and Appeal Hearing Council shall be determined in
a Regulation that shall be enacted to implement this
Proclamation
19. Complaints
1/Any person who received an order of expropriation of his
landholding; or who has an interest or claim on the
property to be expropriated may file an application within
30 (thirty) days of service of the order to the Complaint
Hearing Body which is established as per sub-article 1 of
በዚህ አዋጅ
Article 18 of this proclamation.
 መሠረት
2/The body mentioned under sub article 1of this article,
after investigating the complaint submitted to it; shall
make its decisions within 30 (thirty) days of the filing of
the application and notify in written to the parties.
20. Appeal
1/ A party who is aggrieved with the decision given under
Article 19 sub article 1of this proclamation shall file an
appeal to the Appeal Hearing Council within 30 (thirty)
days of the receipt of the written notice of the decision
thereof.
2/ A party aggrieved with the decision of the Appeal Hearing
Council may file an appeal to the Regional High Court in
case of Addis Ababa and Dire Dawa city, Federal First
Instance Court within 30 (thirty) days of the receipt of the
decision in writing.The party who is dissatisfied with the
decision has the right to continue his claim, however, for
ይግባኝ ማሇት
the continuance of the development, he has to surrender his
land holdings.
እና በቅሬታ 3/If the land holder faces economic loss due to the
expropriation and is unble to file an appeal, the
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻፲ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11815

የሚሆን በቂ ገንዘብ ከላሇው እና በዚህ ምክንያት government shall arrange for free legal services.
የሚቸገር ከሆነ መንግስት ነፃ የህግ አገሌግልት
የሚያገኝበትን ሁኔታ ያመቻቻሌ፡፡

፳.አቤቱቱ የቀረበበትን ቦታ ስሇመረከብ 21. Taking Over Land under Complain

/የመሬት ማስሇቀቅ ትእዛዝ የዯረሰው ባሇይዞታ 1/ If the person who received an order of evacuation of his

በዚህ አዋጅ መሠረት አቤቱታ ያቀረበ ከሆነ landholding filed a Complaint application as per this

የከተማው ወይም የወረዲው አስተዲዯር ቦታውን Proclamation, the Woreda or City administration may take
over of the land only where:
መረከብ የሚችሇው፡-
ሀ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፲፱ ንዑስ አንቀጽ  a) The appeal is affirmed as per article 19 sub-article 1of
መሠረት አቤቱታ አቅርቦ ውሳኔው ከፀና this proclamation and failed to make an appeal on
እና በተሰጠው ውሳኔ ሊይ ይግባኝ ሳያቀርብ that decision; or

ሲቀር፣ ወይም

ሇ)በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳ ንኡስ አንቀጽ  b) The land holder failed to make an appeal as per
Article 20 sub-article 2 of this proclamation.
መሠረት ይግባኙን ሳያቀርብ ሲቀር፣

/የዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ  ቢኖርም አቤቱታ 2/ Notwithstanding to sub-article 1 of this Article where
የቀረበበትን ቦታ በሕገ ወጥ መንገዴ የተያዘ Land under complain is illegally occupied land, the
ቦታ ከሆነ በቦታው ሊይ የሰፇሩ ንብረቶች Woreda or Urban Administration may takeover of the land
በማውጣት የተሰራ ግንባታ እንዱፇርስ after removing the property, demolishing building on the
በማዴረግ የከተማው ወይም የወረዲው land.

አስተዲዯር መሬቱን መረከብ ይችሊሌ።

ክፌሌ አራት Part IV

ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች Miscellaneous Provisions

፳.የፋዯራሌ ተቋማት ሥሌጣንና ተግባር 22. Powers and Functions of Federal Institutions

በላሊ ሕግ ሇሚኒስቴሩ የተሰጠ ሥሌጣንና ተግባር Without prejudice to powers and functions given to the
እንዯተጠበቀ ሆኖ:- Ministry under other Laws:

/የከተማ ሌማትና ኮንስትራክሽን ሚኒስቴር:- 1/ Ministry of Construction and Urban Development shall:

ሀ)ከተማን የሚመሇከቱ የአዋጁ ዴንጋጌዎች a) Ensure and follow up implementation of provisions of

በከተሞች መከበራቸውን ይከታተሊሌ፣ this Proclamation pertaining to Urban in Urban Areas;
ያረጋግጣሌ፣

ሇ)የከተማ ተነሺዎችን በማቋቋም ሥራ ሊይ b) Support resettlement of displaced people from urban

ዴጋፌ ያዯርጋሌ፣ areas;

ሐ)ክሌልች፤አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተሞች c) Provide technical and capacity building support to
 ፲፩ሺ፻፲
https://chilot.me
ገፅ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11816

አዋጁን ማስፇጸም እንዱችለ የቴክኒክና Regional States, Addis Ababa, and Dire Dawa City
አቅም ግንባታ ዴጋፌ ያዯርጋሌ፣ Administrations;

መ)አዋጁን ሇማስፇጸም መመሪያዎች በወቅቱ d) Follow up and support the issuance of Directives

መውጣታቸውን ይከታተሊሌ፣ይዯግፊሌ፡፡ required for the proper implementation of this

Proclamation; and
ሠ)በከተማ ማሌማት ምክንያት የተነሱ e) Asses the living conditions the holders whose land
ባሇይዞታዎች ያለበትን የኑሮ ሁኔታ has been expropriated for public purpose for urban
ጥናት ያካሂዲሌ፣ ሇታዩ ችግሮች መፌትሄ development and provide solutions to problems
ይሰጣሌ፡፡ discovered.

./ የግብርና ሚኒስቴር

2/ Ministry of Agriculture shall
ሀ)የገጠር መሬትን የሚመሇከቱ የአዋጁን
a) Follow up and ensure implementation of the provisions
ዴንጋጌዎች በክሌልች መከበራቸውን
of this proclamation pertaining to rural areas in the
ይከታተሊሌ፣ ያረጋግጣሌ፣
Regions.
ሇ)የገጠር ተነሺዎችን በማቋቋም ሥራ ሊይ ዴጋፌ b) Support resettlement of displaced people from rural
ያዯርጋሌ፣ areas.

ሐ)ክሌልች፤አዱስአበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ c) Provide technical and capacity building support to

አስተዲዯሮች አዋጁን ማስፇጸም እንዱችለ Regional States, Addis Ababa and Dire Dawa City

የቴክኒክና አቅም ግንባታ ዴጋፌ ያዯርጋሌ፣ Administrations to enable them implement this
Proclamation.
፳.የክሌልች፤የአዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ 23. Powers and Functions of Regional States,Addis Ababa

አስተዲዯሮች ሥሌጣንና ተግባር and Dire Dawa City Administrations

/ይህንን አዋጅ እና አዋጁን ሇማስፇፀም 1/ Follow up and ensure the implementation of this
የሚወጣውን ዯንብ እና መመሪያዎች በክሌለ፤ Proclamation and the Regulation and Directive enacted
በአዱስ አበባ እና በዴሬዲዋ ከተማ አስተዲዯሮች under it in Regional States, Addis Ababa Dire Dawa
ወይም ከተሞች እንዱፇጸሙ ክትትሌና ዴጋፌ City Administrations;
ያዯርጋሌ፤

/የመሌሶ ማቋቋሚያ ማዕቀፌ ይቀርጻሌ፣ 2/ Develop and implement resettlement packages. An

ይተገብራሌ፡፡ይህን ማዕቀፌ የሚተገብር እና independent entity that implement and govern this

የሚመራ ራሱን የቻሇ ተቋም ይቋቋማሌ ወይም ካለት framework shall be established or appointed from this

ተቋሞች ይህንን ሀሊፉነት የሚወጣ ይሰየማሌ፤ institution to bear this responsibility.

3/ provide capacity building support to Urban and Woreda

/ከተሞችና ወረዲዎች አዋጁን ማስፇጸም እንዱችለ
Administrations to enable them implement this
የአቅም ግንባታ ዴጋፌ ያዯርጋሌ፡፡
Proclamation.

/በሌማት ምክንያት የተነሱ አካሊት ያለበትን የኑሮ 4/ asses the living conditions of the displaced persons and
 ፲፩ሺ፻፲፯
https://chilot.me
ገፅ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11817

ሁኔታ ጥናት ያካሂዲሌ፣ሇተሇዩ ችግሮች provide solutions to the identified problems.

መፌትሄ ይሰጣሌ፡፡

፳.የወረዲ እና የከተማ አስተዲዯር ኃሊፉነት 25.Responsibility of Woreda and Urban Administrations

Woreda and Urban Administrations shall:

/ተነሺዎችን ስሇሌማቱ አይነት፣ጠቀሜታና
1/organize consultative meetings with people that are
አጠቃሊይ ሂዯቱ ሊይ ግሌጽ ውይይት በማዴረግ going to be displaced on the type; benefits; and generally
እንዱሳተፈ ያዯርጋሌ፣ the process of the project;

[ /መሬት እንዱሇቁ ሇተዯረጉ ባሇይዞታዎች 2/Pay or make others pay the compensation to the
landholders whose land holdings are expropriated.
ተገቢውን ካሣ ይከፌሊሌ ወይም እንዱከፇሌ
ያዯርጋሌ፣

/የመሌሶ ማቋቋሚያ ማዕቀፌን ስራ ሊይ ያውሊሌ ፣ 3/ Implementing the resettlement packages.

/ካሣ ተከፌልበት እንዱሇቀቅ በተወሰነ መሬት ሊይ 4/Maintain record of the property located on the
የሚገኘውን ንብረት በሚመሇከት የተሟሊ መረጃ expropriated land.

ይይዛሌ፤

/ተነሺ አርሶ እና/ወይም አርብቶ አዯሮች 5/ Support and ensure the improvement of the livelihood
ኑሮአቸው እንዱሻሻሌ የዴጋፌና ክትትሌ of displaced farmers and pastoralists.
ሥራዎችን ይሠራሌ፤

/ተነሺዎችን የተመሇከተ መረጃና ማስረጃ 6/Maintain record and evidences relating to the displaced.

አዯራጅቶ ይይዛሌ፡፡

፳.ተጠያቂነት 25. Accountability

በዚህ አዋጅ የተቀመጡ ግዳታዎችን በህጉ Any person, institution and institution who does not

አግባብና በወቅቱ ያሌተገበረ ማንኛውም implement the provisions of this proclamaition shall be

ግሇሰብ፣ ተቋም እና የተቋም ሀሊፉ አግባብ ባሇው liable under the applicable law.

ህግ ተጠያቂ ይሆናሌ፡፡

፳.ዯንብና መመሪያ የማውጣት ሥሌጣን 26. Power to Issue Regulation and Directive

1/The Council of Ministers shall issue regulation for the

/የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ
implementation of this Proclamation.
ሇማስፇጸም ዯንብ ያወጣሌ፡፡
2/ Region states or Addis Ababa or Dire Dawa City
/ክሌልች፤ አዱስ አበባ እና ዴሬዲዋ ከተማ
Administrations may issue Directives necessary for the
አስተዲዯሮች ይህንን አዋጅ እና በዚህ አንቀጽ
proper implementation of this Proclamation and
ንዑስ አንቀጽ  መሠረት የሚወጣ ዯንብ
Regulation issued per sub article 1 of this Article.
ሇማስፇጸም መመሪያ ያወጣለ፡፡
 https://chilot.me
ገፅ ፲፩ሺ፻፲ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11818

፳.የመሸጋገሪያ ዴንጋጌ 27. Transitional Provision
Cases pending in a court before the coming into force of this
ይህ አዋጅ ከመጽዯቁ በፉት ክስ ቀርቦባቸው ውሳኔ
Proclamation shall be disposed under the previous
ያሊገኙ ጉዲዮች በቀዴሞው አዋጅ ፻፶/ሺ፻፺፯
Proclamation No. 455/1997.
መሠረት ይስተናገዲለ፡፡
28. Repealed and Inapplicable Laws
፳.የተሻሩና ተፇፃሚነት የማይኖራቸው ሕጎች
1/ The "Expropriation of Land holdings for Public Purposes
/ሇህዝብ ጥቅም ሲባሌ መሬት የሚሇቀቅበትንና
and Payment of Compensation Proclamation No.
ሇንብረት ካሣ የሚከፇሌበትን ሁኔታዎች
455/2005 is hereby repealed.
ሇመወሰን የወጣ አዋጅ ቁጥር ፻፶/፲፻፺፯
በዚህ አዋጅ ተሽሯሌ፡፡

/ከዚህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማንኛውም ሕግ 2/ No law, Regulation, Directive or practice shall, in so far
ወይም የተሇመዯ አሰራር በዚህ አዋጅ ውስጥ as it is inconsistent with this Proclamation, be applicable
በተመሇከቱት ጉዲዮች ሊይ ተፇፃሚነት with respect to matters provided for by this Proclamation.
አይኖረውም፡፡
29. Effective Date
፳.አዋጁ የሚፀናበት ጊዜ
This Proclamation shall enter into force as of its publication
ይህ አዋጅ በፋዳራሌ ነጋሪት ጋዜጣ ታትሞ
in the Federal Negarit Gazette.
ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡

Done at Addis Ababa, this September 23rd day of September, 2019

አዱስ አበባ መስከረም ፲፪ቀን ፪ሺ፲ዓ.ም

SAHELEWORK ZEWDE
ሳህሇ ወርቅ ዘውዳ
PRESIDENT OF THE FEDERAL DEMOCRATIC
የኢትዮጵያ ፋዯራሊዊ ዱሞክራሲያዊ
REPUBLIC OF ETHIOPIA
ሪፐብሉክ ፕሬዚዲንት
 https://chilot.me
ገፅ Ød‰L nU¶T Uz¤È qÜ_R ፺ መስከረም ፲፪qN ፪ሺ፲ ›.M Federal Negarit Gazette No.90, 23rd September ,2019,…........page 11819