የደቡብ ብሔሮች ብሔረሰቦችና ሕዝቦች ክልል መንግሥት

ለክልል ሴክተር ባለበጀት መሥሪያ ቤቶች ዜሮ ሚዛን የክፍያ አሰራር

የሂሣብ አያያዝ ማንዋል

ምዕራፍ 1

መግቢያ

እንደ ኢትዮጵያ አቆጣጠር እስከ 1994 ዓ.ም በሥራ ላይ የነበረው የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ መንግስት የሂሳብ
አያያዝ ሥርዓት ከግማሽ ምዕተ ዓመት በላይ ሲሰራበት መቆየቱ ይታወሳል፡፡ የመንግስት የወጪ አስተዳደርና
ቁጥጥር ሥርዓት የሲቪል ሰርቪስ ማሻሻያ ኘሮግራም አካል ሆኖ እንዲሻሻል ወስኗል፡፡ በዚሁ መሠረት በወጪ
አስተዳደርና ቁጥጥር ንዑስ ኘሮግራም ሥር የተለያዩ የማሻሻያ ኘሮጀክቶች ተቀርጸው ተግባራዊ እንቅስቃሴ
እየተደረገ ይገኛል፡፡ በወጪ አስተዳደርና ቁጥጥር ንዑስ ኘሮግራም ሥር ከታቀፉት ኘሮጀክቶች አንዱ የሂሳብ
አያያዝ ሥርዓት ማሻሻያ ኘሮጀክት ነው፡፡ በሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ላይ የተደረጉት መሠረታዊ የማሻሻያና
የማስፋፊያ የለውጥ ሃሳቦች እንደሚከተለው ቀርበዋል፡፡

1. በሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ላይ የሚደረገው ለውጥ በተቻለ መጠን ቀላል በማድረግ የሂሳብ አያያዝ ሥርዓቱ
ከነጠላ የሂሳብ አያያዝ ወደ መንትዮሽ የሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ሙሉ በሙሉ ተለውጧል፡

2. የሂሳብ አያያዝ ሥርዓቱ አለም አቀፉን የሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ተከትሎ ለመንግስት ፣ ለልማት አጋሮች እና
ሌሎችም በቂ መረጃን የያዘ የሂሳብ ሪፖርት ማዘጋጀትና ማቅረብ እንዲያስችል በሂሳብ መደቦች ላይ ማሻሻያ
ተደርጓል፡፡

3. በስራ ላይ ያለው የሂሳብ አያያዝ ስርዓት በማሰፋፋት ሙሉ በሙሉ በጥሬ ገንዘብ ላይ ከተመሰረተ የሂሳብ
አያያዝ ዘዴ በተሻሻለ በጥሬ ገንዘብ ላይ ወደ ተመሰረተ የሂሳብ አያያዝ ዘዴ ተለውጧል፡፡ በመሆኑም ሀብቶችና
ዕዳዎች ተመዝግበው በሂሳብ ሪፖርት ውስጥ ለማካተት እንዲያስችል ተደርጓል፡፡

0
 4. የፋይናንስ አስተዳደር ባለሙያዎችን ተግባር፣ ኃላፊነት እናተጠያቂነትን ማረጋገጥ በሚያስችል መንገድ
ተጠናክሯል፡፡ በዚህም መሠረት በመንግስት ፋይናንስ አስተዳደርበየደረጃውየሚከናወኑ የፋይናንስ አሰራሮች
ተለይተው ተቀምጠዋል፡፡

5. ጥሬ ገንዘብ በባለበጀት መ/ቤቶች የባንክ ሂሳብ ውሰጥ እንዳይከማችና የባንክ ሂሳብ ቁጥር ውስን እንዲሆን
በማድረግ የጥሬ ገንዘብ አሰተዳደር ለማሻሻል የሚያስችል አሰራር ተግባራዊ እንዲደረግ አብዛኛው የመንግስት
መ/ቤቶች በአንድ የፋይናንስ ድጋፍ ሰጪ ማዕከል /ፑል እንዲታቀፉ ከመደረጉም ባሻገር የክልል ማዕከል
መ/ቤቶች የዜሮ ሚዛን ተጠቃሚ እንዲሆን ተደርጓል፡፡
6. ክፍያ ከተፈቀደው በጀት እንዳይበልጥ ለመቆጣጠር እንዲቻል ማናቸውም ግዴታዎች በበጀት መቆጣጠሪያ
እየተመዘገቡ ግዴታ ያልተገባበት የበጀት መጠን ምን ያህል እንደሆነ የሚታወቅበትና በየጊዜው የሚታዘዙ
ወጪዎች በቀሪ በጀት ላይ እየታዘዘ የሚወጣበት ሥርዓት ተዘርግቷል፣

7. የሂሳብ ሪፖርት ዝግጅት ቀልጣፋ ወቅታዊና የተሟላ የፋይናንስ መረጃ እንዲይዝ እንዲሁም የሂሳብ አያያዙ
ዓለም አቀፍ ደረጃውን የጠበቀ እንዲሆን በማድረግ ለመንግስትና ለልማት አጋሮችእንዲሁም ለውጭና
ለውስጥ ኦዲተሮች ትክክለኛና ጥራት ያለው የፋይናንስ መረጃ ለመስጠት በሚያስችል መልኩ ተሻሽሏል፡፡

8. ግልጽነትና ተቀባይነትን ለማጠናከር የሂሳብ አያያዝ ሥርዓቱ በዓለም አቀፍ የሂሳብ አያያዝ መርሆዎች
እንዲመራና በቀጣይ ወደ ዘመናዊ የኢንፎርሜሸን ሥርዓት ለመለወጥ በሚየስችል መልኩ እንዲሻሻል
ተደርጓል፡፡

ምዕራፍ 2

የሂሣብ አያያዝ መሠረታዊ ፅንሰ ሃሳቦቸና አጠቃላይ ገጽታ

የዚህ ምዕራፍ ዓላማ መሠረታዊ የሂሳብ አያያዝ ፅንሰ-ሃሣቦች እና በዚህ ማንዋል ጥቅም ላይ የዋለ መሠረታዊ ቃላት
ማብራራት ነው። ይህ ምዕራፍ በሚከተለው ሁኔታ ተደራጅቷል።

 የሂሣብ አወቃቀር ሥርዓት

 የሂሣብ አያያዝ መሠረት
 በጥሬ ገንዘብ ላይ የተመሠረተ፣ በተሻሻለ የጥሬ ገንዘብ ላይ የተመሠረተ፣ በተሻሻለ አክሩዋል እና በሙሉ
አክሩዋል ላይ የተመሠረተ የሂሳብ አያያዝ
 የሂሳብ መዝገብ አያያዝ ዘዴ
የሂሳብ አወቃቀር ሥርዓት
የሂሳብ አወቃቀር ሥርዓት በፋይናንስ አስተዳደር ሥርዓት ውስጥ የፋይናንስ ክስተቶችን ለመለየት እና ለመመደብ
ጥቅም ላይ የሚውል የመለያ ቁጥር አሰጣጥ ዘዴ ነው፡፡ የሂሳብ አወቃቀር ማጠቃለያ በዋና ዋና የሂሳብ ምድቦች ከዚህ
በታች ተመልክተዋል፡፡
 ከ 1 ዐዐዐ እስከ 1999 ያሉ የሂሳብ መለያ ቁጥሮች ለአገር ውስጥ ገቢ ምዝገባ የሚያገለግሉ ናቸው፣
 ከ 2 ዐዐዐ እስከ 2999 ያሉ የሂሳብ መለያ ቁጥሮች ለውጪ አገር ዕርዳታ ገቢ ምዝገባ የሚያገለግሉ ናቸው፣
 ከ 3 ዐዐዐ እስከ 3999 ያሉ የሂሳብ መለያ ቁጥሮች ለውጪ አገር ብድር ገቢ ምዝገባ የሚያገለግሉ ናቸው፣

1
  ከ 4 ዐዐዐ እስከ 4 ዐ 99 ለገንዘብ ዝውውር ምዝገባ የሚያገለግሉ ናቸው፣
 ከ 41 ዐዐ እስከ 4999 ያሉ የሂሳብ መለያ ቁጥሮች ለሀብት ምዝገባ የሚያገለግሉ ናቸው፣
 ከ 5 ዐዐዐ እስከ 5599 ያሉ የሂሳብ መለያ ቁጥሮች ለዕዳ ምዝገባ የሚያገለግሉ ናቸው፣
 ከ 56 ዐዐ እስከ 5699 ያሉ የሂሳብ መለያ ቁጥሮች የተጣራ ሀብት ለመመዝገብ የሚያገለግሉ ናቸው፣
 ከ 6 ዐዐዐ እስከ 6999 ያሉ የሂሳብ መለያ ቁጥሮች ለወጪ ምዝገባ የሚያገለግሉ ናቸው፣

ጊዜያዊ ሂሣብ በአያንዳንዱ ዓመት በዜሮ ሚዛን የሚጀምር ሂሣብ ነው። ለጊዜያዊ ሂሣብ ምሳሌነት የሚጠቀሱት
የገቢ/ሂሣብ የአገር ውስጥና የወጪ ዕርዳታና ብድርን ጨምሮ/፤ የወጪ ሂሳብ በሂሣብ መለያ ቁጥር ከ 6000 እስከ 6999
የተመለከቱት በሙሉ አና የዝውውር ሂሣብ ከ 4000 እስከ 4099 የተመለከቱት በሙሉ ሲሆኑ ቋሚ ሂሣብ በዓመቱ
መጨረሻ ያላቸውን ለሚቀጥለው ዓመት መጀመሪያ የመነሻ ሚዛን ሆኖ የሚያገለግል ወይም በበጀት ዓመቱ መጨረሻ
ያላቸው ሚዛን ዜሮ ተደርጎ የማይዘጉ ሂሣቦች ናቸው። ለቋሚ ሂሣቦቸ ምሳሌነት የሚጠቀሱት ከ 4100 እስከ 4999
የተመለከቱተና ከ 5000 እስከ 5599 የተመለከቱት እና የተጣራ ሀብት 5601 ናቸው።

 ሀብት፡- በዓለም አቀፍ የሂሳብ አያያዝ ባለሙያዎች ፌዴሬሽን የመንግስት ዘርፍ የሂሳብ አያያዝ
ደረጃዎች ትርጓሜ መሰረት፣ "ካለፉት የሥራ እነቅስቃሴዎች የተገኘ በአንድ ድርጅት ቁጥጥር ሥር
ያለ እና ወለደፊት ለድርጅቱ የኢካኖሚ ጠቀሜታ ወይም አገልግሎት የማስገኘት አቅም ያለው
ሀብት ነው"፡፡ ሀብቶች የአንድን ተቋም ዓላማዎች ከግብ ለማድረስ የሚያለግሉ ናቸው፡፡ የአንድን
ተቋም ዓላማ ከግብ ለማድረስ የሚያለግሉ ነገር ግን በቀጥታ ጥሬ ገንዘብ የማያመነጩ ሀብቶች
እምቅ የአገልግሎተ ክምችት ሲባሉ፣ በቀጥታ የጥሬ ገንዘብ ማመንጨት አቅም ያላቸው ሀብቶች
የወደፊት ኢካኖሚያዊ ጠቀሚታ ያላቸው ሀብቶች በመባል ይታወቃሉ፡፡ የሀብቶች ትክክለኛ ሁኔታ
አጠቃሎ ለመግለጽ ሲባል ሀብት ማለት ለአንድ ተቋም ለወደፊት ኢኮኖሚያዊ ጠቀሜተ ያለው
እምቅ ኃይል ተብሎ ሊቀመጥ ይችላል፡፡ በደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት የሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ውስጥ
የሚከተሉት የሀብት ምድቦች ይገኛሉ፡፡

o ጥሬ ገንዘብ እና ከጥሬ ገንዘብ እኩል የሚታዩ፡- ጥሬ ገንዘብ በካዝና እና በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ነው፡፡ ከጥሬ ገንዘብ ጋር በእኩል የሚታዩት በቀለሉ ሊመነዘሩ የሚችሉ እና ያላቸው እሴት
ወይም ዋጋ የመቀነሱ አደጋ አነስተኛ የሆነ ወደ ጥሬ ገንዘብ የመለወጥ አቅማቸው ከፍተኛ የሆነ
የአጭር ጊዜ ኢንቨስትመንቶች ናቸው፡፡

o ተሰብሳቢ ሂሳቦች፡- ተሰብሳቢ ሂሳብ ማለት አንድ የመንግስት መ/ቤት ከሌላ የመንግስት መ/ቤት፣
ከግለሰቦች ወይም መንግስታዊ ካልሆኑ ድርጅቶች የሚፈለገው ገንዘብ ነው፡፡ ለሠራተኞች
የሚሰጥ የቅድሚያ ደመወዝ እና ለአቅራቢዎች የሚፈጸም የቅድሚያ ክፍያ አብዛኛውን ጊዜ
የሚያጋጥሙ የተስብሳቢ ሂሳብ ምሣሌዎች ናቸው፡፡

 ዕዳ፡- በዓለም ዓቀፍ የሂሳብ ባለሙያዎች ፌዴሬሽን ትርጓሚ መሰረት ዕዳ "መከፈሉ የኢኮኖሚ
ጠቀሜታ ወይም አገልግሎት የማስገኘት አቅም ያለውን የድርጅቱን ሀብት ወጪ እንዲሆን
የሚያደርግ ባለፉ እንቅስቃሴዎች ምክንያት ድርጅቱ በአሁኑ ጊዜ ያለበት ግዴታ ነው"፡፡ ለደቡብ

2
 ብሔሮች፣ብሔረሰቦችና ሕዝቦች የዕዳ ምሣሌዎች ፣ የመያዣ ሂሳብ፣ የችሮታ ጊዜ ተከፋይ ሂሳብ፣
ከኮንትራክተር የሚቀነስ የመያዣ ሂሳብና ትሬዠሪ ቢል ናቸው፡፡

 የረዥም ጊዜ ዕዳ፡- ከአንድ ዓመት በላይ ለሆነ ጊዜ የሚቆይ ዕዳን ነው፡፡

 የተጣራ ሀብት፡- በዓለም አቀፍ የሂሳብ ባለሙያዎች ፌዴሬሸን ትርጓሜ መሰረት የተጣራ ሀብት”
ከሀብት ላይ ዕዳዎች ሁሉ ከተቀነሱ በኋላ የሚቀረው ጥሪት ነው፡፡” ከሀብት ላይ ዕዳ ከተቀነሰ በኋላ
የሚቀረው ጥሪት የደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት ያለውን የተጣራ ሀብት ያሣያል፡፡

የሂሣብ አያያዝ መሠረት/Basis of Accounting/

የሂሣብ አያያዝ መሠረት ማለት የሂሣብ አያያዝ ሥረዓቱ የሚመሰረተበት መረህ ሆኖ የሂሣብ እንቅስቃሴዎች
መቼና እንዴት አንደሚመዘገቡ የሚወሰንበት ሥርዓት ነው። የሂሣብ እንቅስቃሴ ማለት ማንኛውም የኢኮኖሚ
አንቅስቃሴ ሆኖ በአንድ ተቋም የፋይናንስ አቅም ላይ ለወጥ የሚያሰከተል ነው። የሚከተሉት የሂሣብ አያያዝ
መሠረት ምሳሌዎች ናቸው። በጥሬ ገንዘብ አንቅስቃሴ ላይ የተመሠረተ በተሻሻለ ጥሬ ገንዘብ እንቅስቃሴ ላይ
የተመሠረተ በተሻሻለ አክሩዋል ላይ የተመሠረተ እና ሙሉ አክሩዋል ላይ የተመሠረተ ናቸው።

በጥሬ ገንዘብ እንቅስቃሴ ላይ በተመሠረተ የሂሣብ አያያዝ ሥርዓት ማንኛውም የሂሣብ ልውውጥ በሂሣብ
ሥርዓቱ ውስጥ የሚመዘገበው ጥሬ ገንዘብ በትክክል ሲንቀሳቀስ ነው። ይህም ማለት ገቢ የሚመዘገበው ጥሬ
ገንዘብ ሲገኝ አና ወጪ የሚመዘገበው ጥሬ ገንዘብ ሲከፈል ነው።

በተሻሻለው በጥሬ ገንዘብ እንቅስቃሴ ላይ የተመሠረተ/ሞዲፋይድ ካሽ ቤዝ/ የሂሣብ አያያዝ ሙሉ ለሙሉ በጥሬ
ገንዘብ አንቅስቃሴ ላይ ከተመሠረተው የሂሳብ አያያዝ ጋር ተመሣሣይ ሆኖ ልዩነቱ በዓይነት የተገኘን ዕርዳታ
በገቢና በወጪ አንዲመዘገብ ከማድረግ በተጨማሪ የደመወዝ መክፈያ ዝርዝር የማዘጋጀት ሂደት ሲጠናቀቅ ወጪ
መመዝገቡ በዓመቱ መጨረሻ በችሮታ ጊዜ የሚፈጸም ክፍያ ሲታወቅ በተከፋይ ሂሳቡ መመዝገቡ ፣ የዕቃዎች
ወይም የአገልግሎቶች ክፍያ በቅድሚያ የተፈጸመ ሲሆን በተሰብሳቢ ሂሣብ መመዝገቡ፤ በመንግሥት መ/ቤቶች
መካከል የሚደረግ ዝውውር የጥሬ ገነዘብ እንቅስቃሴ ባያስከትልም ምዝገባ ሊከናወን መቻሉን፤ ለምሳሌ
በፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ከባለበጀት መሥሪያ ቤቶች የደመወዝ ጥያቄ ላይ ተቀንሰው የሚቀሩ የሥራ
ግብር፣ የረጅም ጊዜ የደመወዘ ብድር እና የሠራተኞች የጡረታ መዋጮ ጥሬ ገንዘብ ያልሆኑ ዝውውር ተደርጎ
መመዝገብ መቻላቸው ነው።

በጥሬ ገንዘብ እንቅስቃሴ ላይ የተመሠረተ ማሻሻያ የተደረገበት የሂሣብ አያያዝ ከበጀት ሂደት ጋር የሚጣጣም
ሲሆን ፤ በበጀት በተያዘው እና በትክክል ገቢና ወጪ በተደረገው መካከል ንዕዕር ለማድረግ የሚጠቅም መረጃ
ያስገኛል። በጥሬ ገንዘብ እንቅስቃሴ ላይ የተመሠረተ ማሻሻያ የተደረገበት ሂሣብ አያያዝ ጊዜያዊ ሂሣቦችን
የሚጠቀም ከመሆኑም በተጨማሪ የሚከተሉት ቃሚ ሂሣቦች አሉት። እነዚህም የጥሬ ገንዘብ እና ከጥሬ ገንዘብ
ጋር በአኩል የሚታዩ፤ የተሰብሳቢ አና ተከፋይ ሂሳቦች ናቸው።

በጥሬ ገንዘብ እንቅስቃሴ ላይ የተመሠረተ ማሻሻያ የተደረገበት የሂሳብ አያያዝ ሁሉንም ሀብትና ዕዳ
አይመዘግብም። በሂሣብ አያያዝ ሥርዓቱ ውስጥ የሚመዘገቡት በሂሣብ አወቃቀር ሥርዓቱ የተካተቱ ተሰብሳቢና
ተከፋይ ሂሣቦች ብቻ ናቸው። ይሁን አንጂ በተሻሻለ በጥሬ ገንዘብ አንቅስቃሴ ላይ በተመሰረተ የሂሳብ አያያዝ
ውስጥ የተካተቱ ሂሳቦች የሚወሰኑት በመረጃ መገኘት ውስብስብ አለመሆን ተግባራዊ ሊደረግ መቻሉ

3
ውጤታማነትና በወቅቱ ከሚኖረው በጀት ጋር የተጣጣመ በመሆኑ ላይ ነው፡፡ ሥርዓት ተለውጦአል። ይህ ማንዋል
የሚያብራራው በተሻሻለ የጥሬ ገንዘብ እንቅስቃሴ ላይ የተመሠረተ የሂሳብ አያያዝ ሥርዓት እንዴት አንደሚሰራ
ወይም የሂሳብ እንቅስቃሴዎች እንዴት ተመዝግበው አንደሚያዙና ሪፖርት እንደሚደረግ ነው። ሌሎች የሂሳብ
አያያዝ ዘዴዎች እዚህ የተገለጹት ለግንዛቤ እንዲረዳና በሥራ ሂደት መደበላለቅ እንዳይፈጠር ለመከላከል ነው።

በተሻሻለ አክሩዋል የሂሣብ አያያዝ ሥርዓት ማንኛውም የሂሳብ አንቅስቃሴ ወይም ክስተቱ በሂሳብ
የሚመለከተው የጥሬ ገንዘብ መገኘት ወይም መክፈል ከግምት ውስጥ ሳይገባ ክስተቱ በተፈጠረበት ወይም
በተከሰተበት ጊዜ ነው። ይሁን አንጂ በዚህ የሂሣብ አያያዝ ሥርዓት ለወደፊት ጥቅም ለሚሰጡ አንደ ስቶክና
ሀብቶች የሚከፈሉ ክፍያዎች የሚመዘገቡት በተገዙበት የበጀት ዓመት እንደ ወጪ ነው።

በሙሉ አክሩዋል የሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ማንኛውም የሂሳብ እንቅስቃሴ ወይም ክሰተት በሂሳብ የሚመዘገበው
የጥሬ ገንዘብ መገኘት ወይም መከፈል ከግምት ውስጥ ሳይገባ ክስተቱ በተፈጠረበት ወይም በተከሰተበት ጊዜ
ነው። በዚህ የሂሳብ አያያዝ ዘዴ ገቢ የሚያመለክተው መሰብሰብ አለመሰብሰቡ ከግምት ውስጥ ሳይገባ በዓመቱ
በተደረገ እንቅስቃሴ የተገኘ ጥቅም በሙሉ ነው። ወጪም የሚያመለክተው ጥሬ ገንዘብ ቢከፈልም ባይከፈልም
በዓመቱ ለሥራ እንቅስቃሴ በሥራ ላይ የዋለ ዕቃና አገልግሎት ዋጋ ነው። በዚህ የሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ለወደፊቱ
ጥቅም ለሚሰጡ አንደ ስቶክና ሀብቶች የሚከፈሉ ክፍያዎች የሚመዘገቡት እንደ ሀብት እንጂ እንደ ወጪ
አይደለም።

የሂሣብ መዝገብ አያያዝ ዘዴ

የደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግሥት የሂሣብ አያያዘ ሥርዓት ጥንድ የሂሣብ መዝገብ አያያዝ ዘዴን ይጠቀማል። ጥንድ
የሂሣብ አያያዝ ዘዴ ማለት የዴቢት ጠቅላላ የሂሳብ መጠን እና የክሬዲት የሂሳብ መጠን አንዱ ከሌላው ጋር አኩል
እንዲሆን በሚያስችል አኳኋን ከአያንዳንዱ የሂሳብ እንቅስቃሴ ሁለት ገጽታዎች ቢያንስ አንድ ዴቢት አና አንድ
ክሬዲት በሂሳብ መዝገቦች ውስጥ የሚመዘገቡበት ነው። የጥንድ የሂሳብ መዝገብ አያያዝ የሚከተሉተን ጨምሮ
በርካታ ጠቀሜታዎች አሉት።

 የአንድ የሂሳብ እንቅስቃሴ ሙሉ ገጽታዎች በትክክል በሂሳብ አንዲመዘገቡ ያስችላል።

 የዴቢት ጠቅላላ የሂሳብ ልክ ከክሬዲት ጠቅላላ የሂሳብ ልክ ጋር እኩል መሆን ያለበት መሆኑ ምክንያት ሂሳቡ
አንዱ በሌላው ላይ ቁጥጥር የሚያደርግ ነው። ስለሆነም አብዛኛዎቹ ስህተቶች በቀላሉ እንዲደረስባቸውና
እንዲስተካከሉ ማድረግ ያስችላል።
 በተሻሻለ ጥሬ ገንዘብ እንቅስቃሴ ላይ የተመሠረተ የሂሳብ አያያዝ ሥርዓት በሥራ ላይ እንዲውል ለማድረግ
ያስችላል።

ተቀባይነት ባገኘ መደበኛ አሠራር መሠረት ከዚህ በታች በሠንጠረዥ 2.1 የሠፈሩት ደንቦች የተሻሻለ የጥሬ
ገንዘብ እንቅስቃሴ ላይ በተመሠረተ የሂሳብ አያያዝ ጥቅም ላይ ለሚውለው ለእያንዳንዱ የሂሳብ ምድብ
አግባብነት ያላቸው ናቸው።

ሠንጠረዥ 2.1

የዴቢት እና የክሬዲት የሂሳብ አያያዝህጎች

4
 በተሻሻለ የጥሬ ገንዘብ እንቅስቃሴ ላይ በተመሠረተ መደበኛ ሚዛን ተጨማሪው ተቀናሹ
የሂሳብ አያያዝ ጥቅም ላይ የሚውል የሂሳብ የሚመዘገበው የሚመዘገበው
ምድቦች እንደ እንደ
ገቢ ክሬዲት ክሬዲት ዴቢት
ወጪ ዴቢት ዴቢት ክሬዲት
ጥሬ ገንዘብ እና ከጥሬ ገንዘብ እኩል የሚታዩ ዴቢት ዴቢት ክሬዲት
ተሰብሳቢ ሂሳብ ዴቢት ዴቢት ክሬዲት
ተከፋይ ሂሳብ ክሬዲት ክሬዲት ዴቢት
የተጣራ ሀብት/ጥሪት/ ክሬዲት ክሬዲት ዴቢት
ዝውውር
ማስታወሻ፣ዝውውር ሂሳብ ሲከፈል መደበኛ ሚዛኑ ዴቢት ሲሆን ዝውውር ሂሳብ ሲቀበል/ገቢ ሲደረግ/ ሚዛኑ
ክሬዲት ነው፡፡

ለእያንዳንዱ ሂሳብ እንቅስቃሴ በተመሣሣይ የገንዘብ ልክ እንደ ዴቢት አና እንደ ክሬዲት በሂሳብ መዝገብ ውስጥ
የሚመዘገብ ሰለሆነ በሁሉም የሂሳብ ሚዛብ ላይ የሚታየው ጠቅላላ ዴቢት በሁሉም የሂሳብ ሚዛን ላይ ከሚታየው
ጠቅላላ ክሬዲት ጋር ሁልጊዜ እኩል መሆን ይኖርበታል። ይህም በመሆኑ የክልሉ መንግሥት በሚሰራበት በተሻሻለ በጥሬ
ገንዘብ እንቅስቃሴ ላይ በተመሠረተ የሂሳብ አያያዝ ሥርዓት በሠንጠረዥ 2.2 የተመለከተው ቀመር ሁልጊዜ ትክክል
ይሆናል።

5
 የሂሳብአያያዝዑደት( Accounting cycle)
ሠንጠረዥ 2.2
መሠረታዊ የሂሳብ አያያዝ ስልት (ACCOUNTING EQUATON)
ቀጥሎየተመለከተውሥዕላዊመግለጫበማንዋሉየተጠቀሰውንየሂሳብአያያዝዑደትአጠቃላይገጽታየሚያሣይነው፡፡

ሀብት የመነሻ ሠነዶች

ዕዳ የተጣራ ሀብት
= +

ጥሬ ገንዘብ እና ከጥሬ ገንዘብ ጋር እኩል የሚታዩ

ተሰብሳቢ ሂሳቦች ተከፋይ ሂሳቦች የተጣራ ሀብት
+
የገንዘብ ዝዉዉርና የወጪ
= +
የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ
የገቢ እና የገቢ ማጠቃለያ
ማስመስከሪያ ደረሰኞች ደረሰኞች

2. የመጀመሪያ ምዝገባ
የሂሳብ እንቅስቃሴ
መዝገብ /TR/IBEX/ የሚካሄድበት መዝገብ

አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ የበጀት ወጪ ተቀጽላ

ካርድ ሌጀር ካርድ

3. ሌጀሮች

የገቢ ሪፖርት፣የተስብሳቢ የሂሳብ ማመዛዘኛ

ሪፖርት፣የተከፋይ ሪፖርት እና የወጪ ሪፖርት
ሪፖርት
የዝውውር ሂሳብ ሪፖርት

ወርኃዊ ሪፖርቶች

የሂሳብ አያያዝ ሥርዓቱ በመንግሥት የተመለከቱ የማንኛውም የበጀት ምንጭ ገቢና ወጪ ለመመዝገብ፤
ለመተንተንና ሪፖርት ለማዘጋጀት የሚያስችል ነው።

6
የዞንና የወረዳ አደረጃጀተና የአሰራር ሥርዓት

የደቡብ ብሔሮች ብሔረሰቦቸና ሕዝቦች ክልል መንግሥት በተለያዩ የሰልጣን ዕርከኖች የተከፋፈለ ነው።
እነዚህም ክልል፣ ዞን/ልዩ ወረዳ፣ ወረዳ/ከተማ አስተዳደሮች ናቸው። ከክልል በታች በሚገኙ የአስተዳደር ዕርከኖች
የፋይናንስ አስተዳደር ሥራየሚያከናውን በአንድ ማዕከል በፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት መሥሪያ ቤቶች ነው። ይህ
አደረጃጀት የፋይናንሰ ድጋፍ ሰጪ ማዕከል በመባል ይታወቃል። በዚህ አደረጃጀት በአስተዳደር ዕርከኑ ባበለበጀት
መ/ቤቶች ውስጥ የነበሩ የሂሳብ ባለሙያዎች በፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት መ/ቤቶች ተሰብስበው የእያንዳንዱ
ባለበጀት መሥሪያ ቤት ገቢ የመሰብሰብ፣ የበጀት ቁጥጥር ክፍያ የመፈጸም፣ የሂሳብ ምዝገባዎቸን የማከናወንና
የሂሳብ ሪፖረቶችን የማዘጋጀት ተግባር ያከናወናል። በአንድ ማዕከል የተሰበሰቡ የሂሳብ ባለሙያዎች በባለበጀት
መሥሪያ ቤቶች ሥም ክፍያ የሚፈጽሙ ቢሆንም የክፍያ መነሻ ትዕዛዝ ወይም ክፍያ የሚፈቅደው ባለበጀት
መሥሪያ ቤቱ ነው።

የዚህ አደረጃጀት ጠቀሜታዎች በርካታ ቢሆኑም የሚከተሉት በዋናነት የሚጠቀሱ ናቸው።

 ለአንድ ማዕከል የሚያሰፈልገው የሂሳብ ባለሙያ ቁጥር የሂሳብ ሥራ በባለበጀት መሥሪያ ቤቶች በተበታተነ
ሁኔታ ይሰራ ከነበረበት ጊዜ ያነሰ ሰለሆነ ወጪ ቆጣቢ መሆኑ፣
 ለሥራው የሚያሰፈልግ የቢሮ ቦታና ሥራውን ለማከናወን የሚያስፈልጉ ቁሳቁሶች መጠን ስለሚቀንስ ወጪ
ቆጣቢ መሆን፣
 በዕርከኑ የባለሙያ ዕጥረትና ፍልሰት ከፍተኛ ችግር በመሆኑ ከአንድ መሥሪያ ቤት ወደ ሌላ መሥሪያ ቤት
የሚደረግ ዝውውር በመቀነሰ ባለሙያዎች ተረጋገተው እና እርስ በእርሳቸው እንዲደጋገፉ የሚሰሩበት
ሁኔታ የሚፈጥር መሆኑ፣
 ባለበጀት መሥሪያ ቤቶች በዕለት ተዕለት የፋይናንስ አስተዳደር ሥራ ከመጠመድ ተላቀው የመሥሪያ
ቤታቸውን ተልዕኮ በማሳካት ላይ እንዲያተኩሩ ዕድል የሚሰጥ መሆኑ፣
 ለባለሙያዎች የሚሰጥ ድጋፍ ስልጠናና ክትትል በተሻለ ሁኔታ ለመፈጸም ምቹ ሁኔታ የሚፈጥረ መሆኑ፣
 በዕርከኑ የሚገኙ ባለበጀት መሥሪያ ቤቶች ሪፖርት በአንድ ማዕከል የሚዘጋጅ በመሆኑ መንጠባጠብ
ሳይከሰት ወቅቱንና ጥራቱን የጠበቀ የተማላ ሪፖርት አዘጋጅቶ ለማቅረብ ምቹ ሁኔታ የሚፈጥር መሆኑ፣
 አዳዲስ የአሰራር ሥርዓቶች ለመዘርጋትና ቀጣይነት እንዲኖራቸው ለማድረግ ምቹ ሁኔታ የሚፈጥር
መሆኑ፣
 በዕርከኑ በሚገኙ ባለበጀት መሥሪያ ቤቶች ሥም ያስፈልግ የነበረ የባንክ ሂሳብ ቁጥር በመቀነስ የተሻለ የጥሬ
ገንዘብ አስተዳደር እንዲኖር ማስቻሉ፣
 የአስተዳደር ዕርከኑ ያለው ገንዘብ አላግባብ ታስሮ ሳይቀመጥ ያለበትን ግዴታ እንደ ቅደም ተከተሉ
ለመወጣት የሚያስችል ምቹ ሁኔታ የሚፈጥር መሆኑ ናቸው።

ምዕራፍ 3

የደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግሥት የፋይናንስ አስተዳደር ሥርዓት አጠቃላይ ገጽታ

የሂሳብ አያያዝ ሥርዓቱ በሚገባ ለመረዳት የፋይናንስ አስተዳደሩን የመምራት ሥልጣንና ኃላፊነት የተሰጣቸውን
አካላት አደረጃጀትና ከዚሁ ጋር በተያያዘ ያለባቸውን ኃላፊነት መረዳት የክልሉ የፋይናንስ አስተዳደር እንዴት
እንደሚከናወን ለማወቅ ያስችላል።

7
የዚህ ምዕራፍ ዓላማ የደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግሥት የፋይናንስ አስተዳደር ሥርዓት አጠቃላይ ገጽታ ማሳየት ነው።
በዚህ ምዕራፍ የተመለከተው የፋይናንሰ አስተዳደር አደረጃጀት ለሁሉም አካላት በተመሳሳይ ሁኔታ የሚሰራ ነው
ባይባልም አጠቃላይ ገጽታውን ለመገንዘብ ያስችላል። የተገለጹትም የፋይናንስ አስተዳደር ተግባርና ኃላፊነቶች
መዋቅሮቹ ከፋይናንስ አስተዳደር ጋር በተገናኘ የሚያከናውኑት ተግባር እንጂ ሌላ ኃላፊነት እንደሌላቸው ተደርጎ
መወሰድ የለበትም።

ይህ ምዕራፍ በሚከተለው አኳኋን የተደራጀ ነው።

 የፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ

 የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት መምሪያ
 የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ጽ/ቤት
 የመንግሥት መሥሪያ ቤት
 ባለበጀት ተቋም
 የሂሳብ ዩኒት
 ሂሳብ አቅራቢ
 የገንዘብ ያዥ እና ሂሳብ ባለሙያ

የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ

የፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ የክልሉን መንግሥት የፋይናንስ ሥርዓት የሚያስተዳድርና በፋይናንስ አስተዳደር
ሥርዓት ውስጥ ከፍተኛው የሥልጣን እርከን ነው።

 የሁሉም የመንግሥት መ/ቤቶች የጸደቀ በጀት ማሳወቂያን ያዘጋጃል ያሠራጫል።

 በክልል ደረጃ ያሉ የሁሉንም መ/ቤቶች የተስተካከለ በጀት መዝግቦ ይይዛል።
 በቢሮ የተፈቀዱና የተፈጸሙ የሂሳብ ልውውጦቸን መዝግቦ ይይዛል።
 ዕለታዊ የጥሬ ገንዘብ ሪፖርት ያዘጋጃል።
 ከሁሉም የክልሉ መንግሥት መ/ቤቶች የሚቀርቡለትን ወርኃዊ ሪፖርቶችን በማጣራት ይረከባል፣
በመንግሥት አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ይመዘግባል።
 ከዞኖቸና ልዩ ወረዳዎች የሁሉም ቻናልና ገንዘብ ምንጭ የሂሳብ ሪፖርቶችን አጣርቶ ይረከባል በመንግሥት
አጠቃላይ ሌጀር ካርድ ውስጥ ይመዘግባል።
 የተጠቃለለ የመንግሥት ሂሳብ ሪፖርት ያዘጋጃል፣ ለክልሉ መንግሥት ለፌዴራል ገንዘብና ኢኮኖሚ ልማት
ሚኒሰቴር ይልካል።
 የሁሉም የመንግሥት መ/ቤቶች የሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ተግባራት ይከታተላል፤ በሂሳብ አያያዙ ሥርዓት
ውስጥ የሚያጋጥሙ ችግሮቸን ይፈታል።

የፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት መምሪያ

የፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት መምሪያ የዞኑ የፋይናንስ ሥርዓት የሚያስተዳድር ሆኖ የሚከተሉትን ተግባራት
ያከናውናል።

8
 በዞን ደረጃ የሚገኙ የሁሉም የመንግሥት መ/ቤቶች የተስተካከለ በጀት መዝግቦ ይይዛል።
 ከክልሉ ዋና ግምጃ ቤት የጥሬ ገንዘብ ዝውውሮችን ይቀበላል ሂሳቡን መዝግቦ ይይዛል፣ በሥሩ ለሚገኙ
ወረዳዎችና ከተማ አስተዳደሮቸን በበጀታቸው መሠረት ገንዘብ ያስተላልፋል።
 በዞን ደረጃ የሚገኙ የሁሉም የመንግሥት መ/ቤቶች የክፍያ ጥያቄዎችን ያስተናግዳል።
 የእያንዳንዱ የባንክ ሂሳብ አንድ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብና የተሟላ የሂሳብ ሌጀርካርድ ይይዛል።
 እያንዳንዱ ባለበጀት መሥሪያ ቤት በሥራ ክፍል ወይም በፕሮጀክትና በገንዘብ ምንጭ የወጪ ተቀጽላ ሌጄር
ካርድ አንዲሁም በእያንዳንዱ ግለሰብ ድርጅት ተቋም ሥም የተሰብሳቢ እና የተከፋይ ተቀጽላ የሂሳብሌጄር
ካርድ ይይዛል።
 ለዞኑ ባለበጀት መሥሪያ ቤቶች በየወሩ ከወጪ ቀሪ የሚያሳይ የበጀት አጠቃቀም ሪፖርት በገንዘብ ምንጭ
ያዘጋጃል።
 በስሩ ከሚገኙ ወረዳዎችና ከተማ አስተዳደሮች የሂሳብ ሪፖርቶች በወቅቱ አንዲቀርቡ ይከታተላል፣
የቀረቡትን አጣርቶ ይረከባል፣ በተዘራጋው የመረጃ ሥርዓት ውስጥ ያስገባል፣ ያቀነባብራል፣ የዞኑን
የተጠቃለለ ወርሃዊ ሪፖርት ያዘጋጃል ለሚመለከታቸው አካላትና ለፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ መረጃ
ሥርዓት ያስተላልፋል።
 የሁሉም የባንክ ሂሳቦች ምዝገባ ባንክ በየወሩ ከሚልከው የሂሳብ መግለጫ ጋር በማመሳከር ያሰታርቃል።

የፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ጽ/ቤት

የፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ጽ/ቤት የወረዳውን የከተማ አስተዳደሩን የፋይናንሰ ሥርዓት የሚያስተዳድር ሆኖ
የሚከተሉተን ተግባራት ያከናውናል።

 የወረዳውንና የከተማ አስተዳደር የሁሉም የመንግሥት መ/ቤቶች የተስተካከለ በጀት መዝግቦ ይይዛል።
 ከዞን የጥሬ ገንዘብ ዝውውሮችን ይቀበላል ሂሳቡን መዝግቦ ይይዛል፣
 በወረዳ ወይም በከተማ አስተዳደር ደረጃ የሚገኙ የሁሉም የመንግሥት መ/ቤቶች የክፍያ ጥያቄዎችን
ያስተናግዳል።
 እያንዳንዱ ባለበጀት መሥሪያ ቤት በሥራ ክፍል ወይም በፕሮጀክትና በገንዘብ ምንጭ የወጪ ተቀጽላ ሌጄር
ካርድ እንዲሁም በእያንዳንዱ ግለሰብ /ድርጅት/ ተቋም ሥም የተሰብሳቢ እና የተከፋይ ተቀጽላ የሂሳብሌጄር
ካርድ ይይዛል።
 ለወረዳው ወይም ለከተማ አስተዳደሩ ባለበጀት መሥሪያ ቤቶች በየወሩ ከወጪ ቀሪ የሚያሳይ የበጀት
አጠቃቀም ሪፖርት በገንዘብ ምንጭ ያዘጋጃል።
 የሂሳብ ሪፖርቶች በወቅቱ ያዘጋጃል ለዞን ፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት መምሪያ ያስተላልፋል።
 የሁሉም የባንክ ሂሳቦች ምዝገባ ባንክ በየወሩ ከሚልከው የሂሳብ መግለጫ ጋር በማመሳከር ያሰታርቃል።

የመንግሥት መ/ቤት

በዚህ ማንዋል አገላለጽ የመንግሥት መ/ቤቶች ማለት በክልል ደረጃ ሴክተር ቢሮዎች በዞን ደረጃ የዞን ሴክተር
መምሪያዎች በወረዳ ደረጃ የወረዳ ደረጃ በተሰጣቸው ከተማ አስተዳደሮች ሴክተር ጽ/ቤቶችን ነው።

የመንግሥት መ/ቤቶች በፋይናንስ አስተዳደር ረገድ፣

9
 በክልል ከልል ፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ
 በዞን ከዞኑፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት መምሪያ
 በወረዳ ከወረዳፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ጽ/ቤት

ቀጥሎ ያሉ የሥልጣን አካላት ናቸው።

በበጀት ማንዋሉ ትርጉም መሠረት የመንግሥት መ/ቤት ማለት፣

 ህጋዊ ሰወነት ያለውና በጀቱን ሙሉ ለሙሉ ወይም በከፊል አግባብ ካለው የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት
መሥሪያ ቤተ የሚያገኝ
 የመጨረሻ የሂሳብ ሪፖርቱን አግባብ ላለው የፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት መሥሪያ ቤት የሚቀረብ አና፣
 በክልሉ መስተዳድር ምክር ቤት በሚተላለፈው የመንግሥት መ/ቤቶች ዝርዝር ውስጥ የሚገኝ ነው፣

በዚህ ማንዋል መሠረት በክልል ደረጃ የክልል ሴክተር ቢሮዎች፣ በዞን ደረጃ ዞን ሴክተር መምሪያዎች በወረዳና
የወረዳ ደረጃ በተሰጣቸው ከተማ አሰተዳደሮች የሴክተር መሥሪያ ቤቶች ናቸው።

እያንዳንዱ የመንግሥት መ/ቤት የሚከተለው የፋይናንስ አሰተዳደር መዋቅር አንደሚኖረው ይገመታል።

 የመ/መ/ቤቱ የበላይ ኃላፊ

 የግዥ ፋይናንስና ንብረት አስተዳደር
 ከዚህ በታች የተዘረዘሩትን በበላይነት የሚቆጣጠር የግዥ ፋይናንስና ንብረት አስተዳደር
 የክፍያ ክፍል
 የሂሳብ ክፍል
 የክፍያ ባለሙያ
 የሂሳብ ባለሙያ
 የገንዘብ ያዥ አና
 ሠነድ ያዥ ናቸው።

ሠንጠረዥ 3.1 ይህንኑ አስተዳደራዊ መዋቅር ያሳያል።

ይህ አሰተዳደራዊ መዋቅር የሁሉንም የመንግሥት መ/ቤቶች የተማላ የፋይናንስ አስተዳደር ሥርዓት ገጽታ
አያሳይም። /ለምሳሌ የዕቅድ ክፍል አልተካተተም/ ነገረ ገን በዚህ ማንዋል ላይ በተገለጹት የሂሳብ አያያዝ ሂደቶች
ተፅዕኖ ሊያሳድሩ የሚችሉ የፋይናንስ አስተዳደር ተገባራት ብቻ አንዲካተቱ ተደርጓል።

በአያንዳንዱ የመ/መ/ቤቶች የሂሳብ ክፍልና የበጀት ክፍል የተጣመሩ ሊሆኑ ይቸላሉ። በሌሎች የመ/መ/ቤቶች
ደገሞ ሌሎች ክፍሎች እንደ ዕቅድ ክፍ ያሉ የተወሰነ ደረጃ ተመሣሣይ ተገባራትን ሊያከናውኑ ይችላሉ። ሆኖም
ግን በሂሳብና በጀት ክፍሎች የተሰጡ ተገባራት ተለይተው ሲታይ ዓይነተኛ የሂሳብ አያያዝያና የበጀት ሥራ
ናቸው።

10
 ስዕል 3.1

በመንግሥት መ/ቤት የሚገኝ የፋይናንስ አሰተዳደር መዋቅር

የመንግሥት መ/ቤት

ግዥ፣ ፋይናንሰና ንብረት የአስተዳደር

ክፍያ ክፍል የሂሳብ ክፍል የግዥና ንብረት አስተዳደር ኬዝ ቲም

የሂሳብ ኬዝ ቲም አስተባባሪ
የክፍያ ኬዝቲም አስተባባሪ
የግዥ ባለሙያ

የክፍያ ባለሙያ የሂሳብ ምዝገባና ሪፖርት ባለሙያ

ንብረት
የፈንድ ሂሳብ ክፍያና ሪፖት ባለሙያ
ያዥ
ሠነድ ያዥ ንብረት ፀሐፊ
ገንዘብ ያዥ

ባለበጀት ተቋም

ለአንድ የመንግሥት መ/ቤት ለፀደቀ በጀት ላይ የተደለደለ በጀት የሚያገኝ አካል የበጀት ተቋም በመባል
ይታወቃል። በዚሁ መሠረት የሥራ ክፍል ወይም ፕሮጀክት ሊሆን ይችላል። የሚተዳደረው በመንግሥት መሥሪያ
ቤት ነው። ለመንግሥት መሥሪያ ቤት የሚመደብ በጀት በሥራ ክፍልና በፕሮጀክት የተከፋፈለ ነው።

የድጋፍ ሰጪ ማዕከል

የደጋፍ ሰጪ ማዕከል ማለት ከአንድ በላይ የመንግሥት መሥሪያ ቤቶች አንድ የአስተዳደርና ፋይናንስ ሥራዎች
በጋራ የሚጠቀሙበት አደረጃጀት ነው። የድጋፍ ሰጪ ማዕከል ዓላማ በመንግሥት መ/ቤቶች ውስጥ የሚገኙ
የተለያዩ አካላት አስተዳደራዊና የፋይናንስ ተግባራትን በመጋራት በመንግሥት መ/ቤቶች ውስጥ ብቃት ያለው
አሠራርን ለመፈጠር እንዲያስችል ነው። የመንግሥት መ/ቤቶች በድጋፍ ሰጪ ማዕከል በሚዋቀሩበት ጊዜ
እያንዳንዳቸው የፋይናንስ አስተዳደር አገልግሎት ከድጋፍ ሰጪ ማዕከል ያገኛል።

የመንግሥት መ/ቤቱ ለተመደበለት በጀት ኃላፊነት አለው። ከተመደበለት በጀት ወጪን መፍቀድ የሚችለው
የመንግሥት መ/ቤቱ ብቻ ነው። ሆኖም ወጪዎቸን የማስፈጸም ኃላፊነት የድጋፍ ሰጪ ማዕከሉ ይሆናል።

እያንዳንዱ የድጋፍ ሰጪ ማዕከል የሚከተሉትን የፋይናንሰ አስተዳደር መዋቅር ይኖረዋል።

 የመንግስት ፋይናንስ አስተዳደር ዋና የሥራ ሂደት

11
 የድጋፍ ሰጪ ማዕከል የክፍያና ሂሳብ ንዑስ የሥራ ሂደት

ቀጥሎ የተመለከቱት የሥራ ክፍሎች የሚቆጣጠር የመንግስት ፋይናንስ አስተዳደር ዋና የሥራ ሂደትኃላፊ

 የትሬዠሪ ኬዝ ቲም
 አስተባባሪ
 የመንግስት ፋይናንስ አስተዳደር ባለሙያ
 የሂሳብ ማጠቃለያ ኬዝ ቲም
 አስተባባሪ
 የሂሳብ ማጠቃለያ ባለሙያ

 ዳታ አናሊሲስ
 የድጋፍ ሰጪ ማዕከል የክፍያና ሂሳብ ንዑስ የሥራ ሂደት
 የክፍያ ኬዝ ቲም
 የክፍያ ባለሙያ
 የፈንድ ክፍያና ሪፖርት ባለሙያ
 ገንዘብ ያዥ
 የዕለት ገቢ ሰብሳቢ
 የሂሳብ ምዝገባና ሪፖርት ኬዝ ቲም
 አስተባባሪ
 የሂሳብ ምዝገባና ሪፖርት ባለሙያ
 ሠነድ ያዥ ናቸው።

ስዕል 3.2 ይህንን አሰተዳደራዊ መዋቅር የሁሉንም የመንግሥት መ/ቤቶች የተሟላ የፋይናንስ አስተዳደር ሥርዓት
ገጽታ አያሳይም። /ለምሳሌ የዕቅድ ክፍል አልተካተተም/ ነገርግን በዚህ ማንዋል ላይ በተገለጹት የሂሳብ አያያዝ
ሂደቶች ተፅዕኖ ሊያሳድሩ የሚችሉ የፋይናንስ አስተዳደር ተግባራት ብቻ አንዲካተቱ ተደርጓል።

በእያንዳንዱ ተመ/መ/ቤቶች የሂሳብ ክፍልና የበጀት ክፍል የተጣመሩ ሊሆኑ ይቸላሉ። በሌሎች የመ/መ/ቤቶች
ደግሞ ሌሎች ክፍሎች እንደ ዕቅድ ክፍ ያሉ የተወሰነ ደረጃ ተመሣሣይ ተግባራትን ሊያከናውኑ ይችላሉ። ሆኖም
ግን በሂሳብና በጀት ክፍሎች የተሰጡ ተግባራት ተለይተው ሲታይ ዓይነተኛ የሂሳብ አያያዝያና የበጀት ሥራ
ናቸው።

12
 ስዕል 3.2

በዞን ደረጃ የመንግሥትየፋይናንስ አሰተዳደርና የድጋፍ ሰጪ ማዕከል መዋቅር

የዞን ፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት መምሪያ

የመንግስት ፋይናንስ አስተዳደር ዋና የሥራ ሂደት አገልግሎት ኃላፊ

የትሬዠሪ ኬዝ ቲም የሂሳብ ማጠቃለያ ኬዝ ቲም የዞን ድጋፍ ሰጪ ማዕከል ክፍያና ሂሳብ ንዑስ ሥራ ሂደት

አስተባባሪ
አስተባባሪ

የክፍያ ኬዝ ቲም የሂሳብ ምዝ/ሪ/ኬዝ ቲም

የሂሳብ ማጠቃለያ ባለሙያ
የመንስት ፋይናንስ አስተዳደር ባለሙያ
አስተባባሪ አስተባባሪ

ዳታ አናሊስት የክፍያ ባለሙያ የሂሳብ ምዝገባና ሪፖርት ባለሙያ

የፈንድ ክፍያና ሪፖርት ባለሙያ

ገንዘብያዥ
ሠነድ ያዥ

የዕለት ገቢ ሰብሳቢ

ሂሳብ አቅራቢ

ሂሳብ አቅራቢ ማለት የሂሳብ ሪፖርቱን በቀጥታ ለፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ የሚያቀረብ የመንግሥት
መሥሪያ ቤት ወይም አንድ የመንግሥት መሥሪያ ቤት አንድ የሥራ ክፍል ሊሆን ይቸላል። በአንድ የመንግሥት
መሥሪያ ቤት ውስጥ ከአንድ በላይ የሥራ ክፍል ቢኖርም እያንዳንዱ የሥራ ክፍል በቀጥታ የሂሳብ ሪፖርቱን
ለፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ አያቀርብም።

በእያንዳንዱ የክልል ሴክተር ባለበጀት መሥሪያ ቤትና በክልል ተቋም ውስጥ ለጥሬ ገንዘብ አስተዳደር ኃላፊነት
የተሰጠወ አካል የግዥ ፋይናንስና ንብረት አስተዳደር የሥራ ሂደት በመባል ይታወቃል። አንድ የመንግሥት
መሥሪያ ቤት ከአንድ የበጀት ተቋም ወይም የሂሳብ ዩኒት በላይ ሊኖረው ይችላል። እያንዳንዱ የሂሳብ ዩኒት
የሚመራው የግዥ ፋይናንስና ንብረት አስተዳደር የሥራ ሂደት ሆኖ፤

 ከአንድ በላይ ገንዘብ ያዥ፣ አንድ ገንዘብ ያዥ ሊኖረው ወይም ከሌላ የሂሳብ ዩኒት የሚጋራው ገንዘብ ያዥ
ሊኖረው ወይም ገንዘብ ያዥ ላይኖረው ይችላል።
 የአንድ ወይም ከአንድ በላይ ለሆነ የበጀት ተቋም ከተለያየ የበጀት እና የገንዘብ ምንጭ የሚመደብ በጀት
የገንዘብ እንቅስቃሴ ይይዛል፣ ያስተዳድራል፣

13
በሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ውስጥ የሂሳብ እንቅስቃሴዎች ለመጀመሪያ ጊዜ የሚመዘገብበት ክፍል ነው። አንድ የባንክ
ሂሳብ ዩኒት ለአንድ የመንግሥት መሥሪያ ቤት፣ የበጀት ተቋም ጥሬ ገንዘብ አስተዳደር ኃላፊነት ያለው ሲሆን
የሚከተሉትን ያከናውናል፣

 የበጀት ተቋሙን የሂሳብ እንቅስቃሴ ያከናውናል።

 ለእያንዳንዱ የባንክ ሂሳብ አንድ አጠቃላይ የሂሳብ ሌጄር ካርድ ይይዛል።
 የተቀጽላ የሂሳብ ሌጄር ካርድ
 ለተሰብሳቢ ሂሳቦች በግለሰብ በመለየት፣የዕዳ ሂሳቦች በግለሰብ ወይም በተቋም/በድርጅት በመለየት ይይዛል።
 የባለበጀት ተቋም ወርሃዊ የሂሳብ ሪፖርት በፋይናንስ ምንጭ ለይቶ ያዘጋጃል።
 ለባንክ ሂሳቡ ወርሃዊ የባንክ ሂሳብ ማሰታረቂያ ያዘጋጃል።

የባንክ ሂሳብ ዩኒት ከአንድ በላይ የመንግሥት መሥሪያ ቤት ወይም የበጀትተቋም ጥሬ ገንዘብ የማስተዳደር
ኃላፊነት ያለው ሲሆን፣

 የሁሉም የባለበጀት ተቋማት የሂሳብ ልውውጦች ያከናውናል።

 ለእያንዳንዱ የባንክ ሂሳብ አንድ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ይይዛል።
 ለእያንዳንዱ የባንክ ሂሳብ አንድ አጠቃላይ የሂሳብ ሌጄር ይይዛል።
 የተቀጽላ የሂሳብ ሌጄር ካርድ
 ለወጪ ዓይነቶች በባለበጀት ተቋምና በበጀት ምንጭ
 ተሰብሳቢ ሂሳቦችን በግለሰብና በድርጅት በመለየት
 ዕዳ ሂሳቦች በግለሰብ በመለየትና በድርጅት ይይዛል።
 ለእያንዳንዱ የባለበጀት ተቋም ወርሃዊ የሂሳብ ሪፖርት በፋይናንስ ምንጭ ለይቶ ያዘጋጃል። የተሟሉ ወርሃዊ
ሪፖርቶች የሚከተሉትን ያካትታሉ። የገቢ/የዕርዳታ/የብድር ሪፖርት የወጪ ሪፖርቶች በባለበጀት ተቋም እና
በፋይናንስ ምንጭ የጥሬ ገንዘብ ዝውውር ሪፖርት ተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት የተከፋይ ሂሳቦች ሪፖርት
የሂሳብ ማመዛዘኛ
 ለባንከ ሂሳቡ ወርሃዊ የባንክ ሂሳብ ማስታረቂያ ያዘጋጃል።
 ለባንክ ሂሳቡ አንድ አጠቃላይ የሂሳብ ሌጄር ካርድ ይይዛል።

ገንዘብ ያዥ እና የሂሳብ ሠራተኛ

በደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግሥት የሂሳብ አያያዝ ሥርዓት የገንዘብ ያዥ አና የሂሳብ ሠራተኛ ተግባር የተለያዩ ናቸው።
ገንዘብ ጥሬ ገንዘብና ቼክን ያጠቃልላል። ገንዘብ ያዥ ተግባግና ኃላፊነት በካዝና ውስጥ ያለውን ጥሬ ገንዘብ
መጠበቅ እና መቆጣጠር ነው። የሂሳብ ሠራተኛ ተግባርና ኃላፊነት በባንክ የሚገኘውን ገንዘብ መጠበቅና
መቆጣጠር እና ለሁሉም የሂሳብ ልውውጦች የሂሳብ ምዝገባዎች ማካሄድ ነው።

ጥሬ ገንዘብ እና ቼክ መቀበል እና ጥሬ ገንዘብ ክፍያዎችን መፈጸም የሚችለው ገንዘብ ያዥናየክፍያ

ባለሙያዎችብቻ ናቸው። ገንዘብ ያዥ በየቀኑ በእጁ የሚገኘወን ገንዘብ መቁጠር እና በመጨረሻ በእጁ
የሚገኘውን ገንዘብ፣ በጥሬ ገንዘብ መዘገብ ላይ ከተመዘገበው ጋር ማስታረቅ አለበት።

14
 የባንክ አካወንት በአለበት በካዘና ውስጥ የሚገኘው ገንዘብ ቁጥጥር የሚደረግበት ከካዝና የተከፈለን ገንዘብ
በመተካት ዘዴ ነው። በካዘና የተከፈለን ገንዘብ በመተካት ዘዴ በካዘና ውስጥ የሚቀመጠው ጥሬ ገንዘብ ሚዛን
በፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ይወሰናል። የክፍያ ባለሙያ ይህንን የገንዘብ መጠን በቼክ ለገንዘብ ያዡ
ይሰጣል።

ገንዘብ ያዥ ጥሬ ገንዘብሲቀበል የገንዘብ መቀበያ ደረሰኝ ይሰጣል። ከካዘና ውስጥ የነበረው ገንዘብ
መተካትበሚያሰፈልግበት ጊዜ ገንዘብ ያዡ የወጪ ማሰመሰከሪያዎቸን በሙሉ ለክፍያ ሠራተኛው ያስረክባል።
ሂሳብ ሠራተኛው በተረከበው የወጪ ማሰመስከሪያ ጠቅላላ ድምር ልክ ቼክ በማዘጋጀት በካዝና የነበረውን ጥሬ
ገንዘብ ይተካል። የሚተካው ገንዘብ በካዘና የሚኖረውን የጥሬ ገንዘብ ሚዛን በካዝና እንዲቀመጥ ወደተወሰነው
የገንዘብ መጠን የሚመለስ መሆን አለበት።

ገንዘብ ያዡ ከክፍያ ሠራተኛ ውጪ ከሌላ ምንጭ ገንዘብ በሚቀበልበት ጊዜ ገንዘብ ያዡ፤

 የገንዘብ መቀበያ ደረሰኝ መሰጠት

 የተቀበለውን ገንዘብ ለክፍያ ከተዘጋጀው ገንዘብ መለየት
 የተቀበለውን ገንዘብ ሳይነካ በተቻለ ፍጥነት ቢቻል በየቀኑ ወደ ባንክ ገቢ ማድረግ እና
 የገንዘብ መቀበያ ደረሰኞቸን ቅጂና ወደ ባንክ ገንዘብ ገቢ የተደረገበትን ዋናውን የባንክ ማስረጃ ሠነድ ለክፍያ
ሠራተኛው ማስረከብ አለበት።

ጥሬ ገንዘብ በሚመለከት የሂሳብ ሠራተኛው ኃላፊነት በባንክና በካዝና የሚገኘውን ጥሬ ገንዘብ ጨምሮ
የመ/ቤቱን አጠቃላይ የጥሬ ገንዘብ አቋም በትክክል መያዝ ነው። የሂሳብ ሠራተኛው በገንዘብ ያዡ አማካይነት
የሚንቀሳቀሰውን ጥሬ ገንዘብ እና በባንክ አማካኝነት በቀጥታ የሚደረገውን የጥሬ ገንዘብ አንቅስቃሴ መዝገቦ
ይይዛል። በባንክ አማካይነት በቀጥታ የሚደረገው የጥሬ ገንዘብ እንቅስቃሴ በመደበኛ ሁኔታ የባንክ ዝውውሮቸን
እና የአገልግሎት ክፍያዎችን በቼክ የሚፈጸሙ ክፍያዎችን እና ሌሎችንም በገንዘብ ያዡ የሚከናወነውን የጥሬ
ገንዘብ ክፍያ የማይጨምሩ የሂሳብ ልውውጦቸን ወይም እንቅስቃሴዎችን ያጠቃልላል።

ምዕራፍ 4

የበጀት ቁጥጥር

የበጀት ቁጥጥር ሂደትን

 የተለመደ የበጀት ቃላት ማብራሪያ፣

 ወጪ ስለመፍቀድ፣
 የበጀት/የወጪ ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ፡፡

በዚህ ማንዋል መሰረት የበጀት ሥርዓት የሚጀምረው ከተፈቀደ በጀት ነው፡፡ የተፈቀደ በጀት ማለት በክልል ወይም
በየእርከኑ በሚገኙ የህዝብ ምክር ቤቶች የተፈቀደ ወይም የፀደቀ በጀት ነው፡፡ የተፈቀደ በጀት በመደበኛና በካፒታል
ይከፋፈላል፡፡

15
የተፈቀደ በጀት በሥራ ክፍልና በፕሮጀክት እንዲሁም በምንጭ የሚመደበው በባለበጀት መሥሪያ ቤት ደረጃ ነው፡፡
በዚህ ዓይነት የተከፋፈለ በጀት የተደለደለ በጀት በመባል ይታወቃል፡፡ የአንድ የመንግሥት መሥሪያ ቤት በጀት
የሚባለው በመሥሪያ ቤቱ ባሉ የሥራ ፕሮጀክቶች የተከፋፈለ በጀት ድምር ነው፡፡

የበጀት ቃላት ማብራሪያ፣

የፀደቀ በጀት

የበጀት ቁጥጥር ሥርዓት የሚጀመረው ከፀደቀ በጀት ነው፡፡ በፋይናንስ ምንጭ ተለይቶ ለተለያዩ የሥራ ክፍሎች
ወይም ኘሮጀክቶች በወጪ መደብ የተደለድሎ የፀደቀ በጀት ማለት ነው፡፡

የተፈቀደ በጀት

የተፈቀደ በጀት ማለት ከተጠቃለለ ፈንድ አንዲከፈል የሚሰጥ ሰልጣን ነው።

የተስተካከለ በጀት

የተስተካከለ በጀት ማለት በፀደቀው በጀት ላይ ተጨማሪ ወይም ተቀናሽ በማድረግ ማስተባበል ነው፡፡ ከአንድ
የወጪ መደብ የሚደረገው ወጪ ከተስተካከለው በጀት መብለጥ ስለሌለበት ለበጀት ቁጥጥር መሠረት የሚሆነው
የተስተካከለው በጀት ይሆናል፡፡

በፀደቀው በጀት ላይ የሚደረግ ተጨማሪ /ተቀናሽ/

የፀደቀው በጀት በበጀት ዓመቱ ውስጥ በሁለት መንገድ ሊስተካከል ይችላል፡፡

 ተጨማሪ በጀት፣ በተጨማሪነት የተፈቀደው የገንዘብ መጠን የፀደቀውን በጀት መጠን ያሳድጋል፡፡
 በአንድ የወጪ መደብ ላይ የሚደረግ ጭማሪ እና ከዚህ ጋር በተያያዘ በሌላ የወጪ መደብ በጀት ላይ የሚደረግ
ተቀናሽ ናቸው፡፡ ይህ ተግባር ለማከናወን የሚያስችሉ ሁለት የአሠራር ሂደቶች ይኖሩታል፡፡

በበጀትዝውውር:-
በአንድመንግስትመ/ቤት፣በጀትላይጭማሪሲደረግበሌላየመንግስትመ/ቤትበጀትላይቅናሽሲደረግእንዲሁም:-

በበጀት ሽግሽግ:- በአንድ የበጀት ተቋም ውስጥ ከአንድ የወጪ መደብ ወደሌላ የወጪ መደብ በጀት
ሲዛወር ነዉ፡፡

ወጪ ማጽደቅ

የወጪ ቁጥጥር ሁለት ቁልፍ ተግባራት አሉት፡፡

1. የወጪ ግዴታ መግባት የሚቻለው በአዋጅ የተፈቀደ በጀት ሲኖር ብቻ መሆኑን ማረጋገጥ፣
2. ሥራ ላይ የዋለው ወጪ ከተስተካከለው በጀት አለመብለጡን መቆጣጠር፣

16
የበጀት ቁጥጥር የሚከናወነው ግዴታ የተገባባቸውን ሂሳቦች የመመዝገብ እና ወጪዎችን የማጽደቅ ተግባሮችን
በበጅ ክፍልበጣምራ በማከናወን ነው፡፡ እነዚህ የአሠራር ሂደቶች ከዚህ በታች ተብራርተዋል፡፡

ግዴታ የተገባባቸው ሂሳቦች

ግዴታ የተገባበት ሂሳብ የሚባለው ጥቅም ላይ ያልዋለ እና ለተወሰነ ወጪ እንዲውል ግዴታ የተገባበትን የበጀት
አካል ሥራ ላይ እንደዋለ አድርጎ የመመዝገብ አሠራር ነው፡፡ አንድ የበጀት ተቋም በጀት ከፀደቀ በኋላ ውል
ሊፈጽም እና የግዥ ትዕዛዞች ሊሰጥ ይችላል፡፡ እነዚህ ክፍያ ለመፈጸም የተገቡ ግዴታዎች ግዴታ የተገባባቸው
ሂሳቦች ይሆናሉ፡፡ ስለሆነም ዕቃው ወይም አገልግሎቱ ከመቅርቡ እና ክፍያው ከመፈጸሙ በፊት የግዥው ትዕዛዝ
የያዘው የገንዘብ መጠን ከበጀት ተቋሙ የፀደቀ በጀት ላይ ተቀናሽ ይሆናል፡፡

ግዴታ የተገበበት ሂሳብ በመሣሪያት የሚያገለግለው ከበጀት በላይ ወጪ እንዳይፈጸም ለመከላከል ሲሆን፣ የግዥ
ጥያቄ ቀርቦባቸው ሆኖም ግን ትዕዛዝ ያልተሰጠባቸውን ለይቶ ለማውጣትና ለዚሁ ግዴታ ለተገባበት ሂሳብ ወጪ
ማድረግ የሚያስችል ቀሪ በጀት መኖሩን ለማረጋገጥ ነው፡፡

ምሣሌ ፡- ለአንድ የበጀት ተቋም የሚውል የፀደቀ በጀት ብር 25000 አለው፡፡ የግዥ ፋይናንስ ንብረት
አስተዳደር የሥራ ሂደት ለጽህፈት መሣሪያ ግዥ የብር 15000 የግዥ ትዕዛዝ ቢሰጥ ብር 1 ዐ,ዐዐዐ ግዴታ
የተገባበት ሂሳብ ይሆናል፡፡ ለጽህፈት መሣሪያ ቀሪ በጀት ብር 1 ዐ,ዐዐዐ.ዐዐ ይሆናል፡፡

ቀጥሎም የግዥ ፋይናንስ አስተዳደር የሥራ ሂደት ለሌላ አቅራቢ የብር 15,ዐዐዐ የጽህፈት መሣሪያ ግዥ ትዕዛዝ
አጽድቋል እንበል፡፡

ይሁን እንጂ አስቀድሞ የተሰጠውን የብር 15,ዐዐዐ የግዥ ትዕዛዝ ግዴታ የተገባበት ሂሳብ አድርጐ የተመዘገበ
በመሆኑና ለጽህፈት መሣሪያ ግዥ ሊውል የሚችለው ቀሪ የወጪ በጀት ብር 1 ዐ,ዐዐዐ ብቻ ስለሆነ ወጪውን
አያፀድቅም፡፡

ከላይ የተመለከተው ምሣሌ የሚያስገነዝበው ማንኛውም የክፍያ ትዕዛዝ በበጀት በወጪ ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር
ካርድ ካልተመዘገበ በቂ የበጀት ቁጥጥር ለማድረግ የሚያስቸግር መሆኑንና የክፍያ ትዕዛዝ ከመሰጠቱ በፊት
ለክፍያው የሚውል በቂ በጀት ስለመኖሩ ማረጋገጥ እንደሚገባ ነው፡፡

አንድን የክፍያ ትዕዛዝ ግዴታ እንደተገባበት ወጪ አድርጎ ከበጀትና ወጪ ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር ካርድ መቀነስ
የሚችለው ከዚህ በታች የተመለከቱት ዝርዝር ሁኔታዎች ሲፈጸሙ ይሆናል፡፡

 የግዥ ትዕዘዝሲሰጥ፣
 የግዥ ውል፣/ደብደቤ/ወይም የስብሰባ ቃለ ጉባኤ ሲቀርብ፣
 የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ /የገንዘብ ዝውውር የወጪ ማስመስከሪያ ሲቀረብ

አልፎ አልፎ ግዴታ የተገባበት ሂሳብ ሊሰረዝ /ሊሻሻል ይችላል፡፡ ይህ በሚያጋጥምበት ጊዜ የበጀትና የወጪ ሂሳብ
ተቀጽላ ሌጀር ካርድ ላይ የተመዘገበው ግዴታ የተገባበት እና ግዴታ ያልተገባበት ሂሳብ እንዲስተካከል መደረግ
ይኖርበታል፡፡

17
ምሣሌ ፡- አንድ የሥራ ሂደት ለጽህፈት መሣሪያ የሚውል ብር 5 ዐ,ዐዐዐ የፀደቀ በጀት አለው እንበል፣ የግዥ
ፋይናንስና ንብረት አስተዳደር የሥራ ሂደት ለጽህፈት መሣሪያ ግዥ የብር 1 ዐ,ዐዐዐ የግዥ ትዕዛዝ አጽድቋል፡፡
ወጪውን ለመሸፈን የሚያስችል በጀት ስለመኖሩ ከግ/ፋይ/ን/አስተዳደር ማረጋገጫ በመሰጠቱ የግዥ ትዕዛዙ
በበጀትና ወጪ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ ግዴታ እንደተገባበት ተደርጎ ተመዝግቧል፡፡ ስለዚህ ለወጪ ሊውል የሚችል
ቀሪ በጀት ብር 4 ዐ,ዐዐዐ ብቻ ይሆናል፡፡

ከአንድ ሣምንት በኋላ የግዥና ፋይናንስ ንብረት አሰተዳደር የሥራ ሂደት ለጽህፈት መሣሪያ ግዥ የተላለፈውን
የብር 1 ዐ,ዐዐዐ የግዥ ትዕዛዝ ሠረዘ እንበል፣ የግዥው ትዕዛዝ የተሰረዘ መሆኑን ለማሳየት “ተሠርዟል” የሚል
ምልክት ተደርጎበታል፡፡

የበጀት/የወጪ ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ የተመዘገበው ግዴታ የተገባበት ሂሳብ እንዲሰረዝ እና ለወጪ
ሊውል የሚችለው በጀት/ግዴታ ያልተገባበት ሂሳብ ሚዛን/ብር 5 ዐ,ዐዐዐ ሆኖ ይስተካከላል፡፡

የተሰረዘው የግዥ ትዕዛዝ በስህተት ሳይስተካከል ቢቀር ለወጪ ሊውል የሚችል በጀት/ግዴታ ያልተገባበት ሂሳብ
ሚዛን/ሣይስተካከል ብር 5 ዐ,ዐዐዐ መሆኑ ቀርቶ ብር 4 ዐ,ዐዐዐ ሆኖ ይቀራል፡፡

የሚመለከተው ሰው ወጪ ከማጽደቁ በፊት የሚከተሉትን ማረጋገጥ አለበት፡፡

 ግዴታ የተገባበት የወጪ መጠን እና ለክፍያ የቀረበው ትክክለኛ ወጪ እኩል መሆናቸው ወይም፣
 የወጪው መጠን አስቀድሞ ግዴታ ያልተገባበት ሂሳብ ከሆነ፣
 ግዴታ ያልተገባበት በጀት ወጪውን ለመሸፈን በቂ መሆኑን፣
 ግዴታ የተገባበት ሂሳብ መመዝገቡን እና፣
 ግዴታ ያልተገባበት በጀት የተስተካከለ መሆኑን፡፡

በገንዘብ ዝዉዉር እና በወጪ ማስመስከሪያ ላይ ባለው በጀት ስለመኖሩ ማረጋገጫ ቦታ ላይ መፈረሙ ወጪው
ግዴታ የተገባበት ሂሳብ ሆኖ መመዝገቡን እንዲሁም ለወጪው መሸፈኛ የሚውል በጀት መኖሩ ያመለክታል፡፡

የበጀትና የወጪ ሂሳብ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ/ለሁለት ዓላማዎች ይውላል፡፡

 ግዴታ የተገባባቸው ወጪዎች ከተስተካከለው በጀት በላይ እንዳይሆኑ ይጠብቃል፣

 በእያንዳንዱ የሥራ ሂደት የተመዘገበው ጠቅላላ ወጪ በየሂሳብ መደብና በፋይናንስ ምንጭ መሆኑን
ያረጋግጣል፡፡

ይህ ክፍል የበጀትና የወጪ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ አገልግሎትና አሞላል ያብራራል፡

የበጀትና የወጪ ሂሳብ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ

ዓላማ

የበጀትና የወጪ ሂሳብ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ ዓላማ ለእያንዳንዱ በጀት ለተያዘለት የወጪ መደብ ከዚህ በታች
የተዘረዘሩትን በሚመለከት በሥራ ሂደት እና በፋይናንስ ምንጭ በመለየት የማያቋርጥ እና የተስተካከለ ምዝገባ
እንዲከናወን ማስቻል ይሆናል፡፡ ለዚህም በተጓዳኝነት፡-

18
 የፀደቀ በጀት፣
 በፀደቀው በጀት ላይ የተጨመረ/የተቀነሰ፣
 የተስተካከለ በጀት፣
 ግዴታ የተገባበት ሂሳብ፣
 ከተስተካከለው በጀት ውስጥ ግዴታ ያልተገባበት ቀሪ ሂሳብ የሚያሳይ ዓምዶች ይኖሩታል፡፡

አሞላል

የበጀትና የወጪ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ ሁለት ክፍሎች አሉት፡፡

 የካርዱ የራስጌ ክፍል የሚይዘው መረጃ

 የበጀት ተቋሙን፣
 የበጀት ዓይነትና የፋይናንስ ምንጭ፣
 የወጪውን መደብ ለመለየት ይሆናል፡፡
 በካርዱ ውስጥ የሚገኘው ሰንጠረዥ ስለእያንዳንዱ የበጀት እንቅስቃሴ ዝርዝር መረጃ ይይዛል፡፡

ሠንጠረዥ 4.1

በበጀት መመዝገቢያና መቆጣጠሪያ ካርድ ውስጥ ያሉትን ክፍት ቦታዎች እያንዳንዱ ክፍት ቦታ ለመሙላት
ጥቅም ላይ የሚውለውን የምዝገባ መነሻ ሰነድ እያንዳንዱ ክፍት ቦታ የሚሞላበተን ጊዜ ያሣያል።

19
 ሠንጠረዥ 4.1
የበጀትና የወጪ ሂሳብ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ
ክፍት ቦታዎች፣የምዝገባ መነሻ ሰነድ እና የሚሞላበት ጊዜ
ክፍት ቦታ የምዝገባ መነሻ ሰነድ የሚመላበት ጊዜ
የካርዱ ራስጌ
የመን/መ/ቤት ስም እና መለያ ቁጥር መ/በማ/4 ወይም ካ/በማ/4 በበጀት ዓመት
መጀመሪያ
የኘሮግራም “ “ “ “ “ “ “ “
የሥራ ክፍል “ “ “ “ “ “ “ “
የንዑስ ኘሮግራም “ “ “ “ “ “ “ “
የኘሮጀክት “ “ “ “ “ “ “ “
የገጽ ቁጥር “ “ ተከታታይነት ያለው የገጽ ቁጥር “ “ “
የዞን/የወረዳ “ “ ይታወቃል፡፡ “ “ “
የፋይናንስ ምንጭ እና መለያ ቁጥር መ/በማ/4 ወይም ካ/በማ/4 “ “ “
የበጀት ዓይነት “ “ “ “ “ “ “ “
የወጪ መደብ “ “ “ “ “ “ “ “
የበጀት ዓይነት መለያ ቦታ “ “ “ “ “ “
በካርዱ ውስጥ ያለ ሠንጠረዥ
ተራ ቁጥር የእንቅስቃሴው ተከታታይ ቁጥር እንደአስፈላጊነቱ
ቀን የእንቅስቃሴው ቀን “ “
መግለጫ የእንቅስቃሴው ዓይነት ይገለጽ “ “
የማጣቀሻ ቁጥር ትክክለኛው የእንቅስቃሴ ሰነድ “ “
የፀደቀ በጀት መ/በማ/4 “ ካ/በ/ማ/4 በበጀት ዓመት
መጀመሪያ
የተጨመረ በጀት መ/በማ/6 “ ካ/በ/ማ/6 ወይም እንደአስፈላጉነቱ
በ/ማ/1
የተቀነሰ በጀት በ/ማ/1 “ “
የበጀት ዝውውር በ/ማ/1 “ “
የተስተካከለ በጀት በስሌት የሚገኝ “ “
ግዴታ የተገባበት ሂሳብ በስሌት የሚገኝ “ “
ግዴታ ያልተገባበት ሂሳብ ከወጪ ቀሪ “ “ “ “
ወጪ በስሌት የሚገኝ “ “
እስከ ዛሬ ድረስ ያለ የወጪ ድምር በስሌት የሚገኝ “ “
ስለቀሪዎቹ ዓምዶች በምዕራፍ 6 ተመልክቷል፡፡
የክፍያ ሂሳበ ሠራተኛው የበጀት /ወጪ ሂሳብ ተቀጽላ ሌጄር ካርድ የሚይዝ ሲሆን ለእያንዳንዱ በበጀት የተደገፈ ወጪ
በባለበጀት ተቋሙና በበጀት ምንጭ በመለየት ይሆናል። ሌጀሩ በእያንዳንዱ ሂሳብ እንቅስቃሴ ወቅታዊ መደረግ
ይኖረበታል።

20
 መሂ/16/1 የሥዕል 4.1 የበጀትና የወጪ ሂሳብ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ
የበጀትና የወጪ ሂሳብ ተቀጽላ ሌጀር ካርድገጽ………..
Budget Expenditue Subsidiary Ledger Card ቀን

የመንግስት መ/ቤት ስም --------------- መለያ ቁጥር --------------- መ/ቁ-------------

Name of Public Body Code Code
የኘሮግራም ስም -------------- መለያ ቁጥር ----------------- የፋይናንስ ምንጭ------------------ መ/ቁ-------------
Name of pograme code Source of Finacne Code
የሥራ ክፍል ስም -------------------- መለያ ቁጥር------------------- የበጀት ዓይነት------------------- መ/ቁ-------------
Name of Sub.Agency Code Type of Budget Code
የንዑስ ኘሮግራም ስም -----------------------መለያ ቁጥር ------------------- የወጪ መደብ --------------- መ/ቁ-------------
Name of sub program Code Item of expenditure code
የኘሮጀክት ስም ------------------- መለያ ቁጥር-------------------የ-----በጀት ዓመት-------------- መ/ቁ-------------
Name of project code For ……….Budget year code

ተ ቀን መግለጫ የማጣ የፀደቀ የበጀት ዝውውር የተስተካከ ግዴታ የተገበበት ግዴታ ወጪ የሂሳብ ሚዛን
ቁ Date Descript ቀሻ በጀት Budeget Transfer ለ በጀት ሂሳብ ያልተገባበት expenditure Balance
No ion ቁጥር Approve የተጨመረ በጀት የተቀነሰ Adjusted Commitment ሂሳብ De Cre Deb Cred
R.No d Budget Addition በጀት Budget Balnace not bit dit it t
to Budget Redu commited
ction
to
Budg
et

21
ሠንጠረዥ 4.2
የበጀትና የወጪ ሂሳብ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ ክፍት ቦታዎች የምዝገባ መነሻ ሰነድ እና የሚሞላበት ጊዜ/መግለጫ፣

ክፍት ቦታ
የቅጹ ራስጌ መግለጫ
ግራ ጎን
የመን/መ/ቤት ስም እና መለያ ቁጥር ስም እና መለያ ቁጥር የመን/መ/ቤት

የኘሮግራም “ “ “ “ የኘሮግራም

የሥራ ክፍል “ “ “ “ የሥራ ክፍል

የንዑስ ኘሮግራም “ “ “ “ የንዑስ ኘሮግራም

የኘሮጀክት “ “ “ “ የኘሮጀክት

የቅጽ ቀኝ ጎን
ገጽ ለእያንዳንዱ የበጀት ተቋም የሂሳብ ኮድ የሴሪ ቁጥር የተለየ
የሌጀር ካርድ ገጽ ይኖረዋል፡፡
የዞን፣የልዩ ወረዳና የወረዳ ስም እና መለያ ቁጥር ስም እና መለያ ቁጥር የዞን፣የልዩ ወረዳና የወረዳ
የፋይናንስ ምንጭ እና መለያ ቁጥር “ “ የፋይናንስ ምንጭ
የበጀት ዓይነት 1 ለመደበኛ 2 ለካፒታል ለሌጀር ከርድ መለያ
የወጪ መደብ ሌጀር ካርዱን ለመለየት አግባብ ያለው የሂሳብ ኮድ
ሠንጠረዥ
ተ.ቁ የምዝገባ ተከታታይ ቁጥር
ቀን ምዝገበ የተካሄደበት ቀን
ማብራሪያ ተገቢ ማብራሪያ እንደስፈላጊነቱ
የማጣቀሻ ቁጥር የዶክመንት ምንጭ እና የማጣቀሻ ቁጥር
የፀደቀ በጀት በወጪ ዓይነት የፀደቀ የመጀመሪያ በጀት
የተጨመረ በጀት በመጀመሪያ በፀደቀው በጀት ላይ የተጨመረ በጀት
የተቀነሰ በጀት በመጀመሪያ ከፀደቀው በጀት ላይ የተቀነሰ በጀት
የተስተካከለ በጀት ተጨምሮ/ተቀንሶ /በጀት ላይ የተስተካከለ በጀት
ግዴታ የተገባበት ሂሳብ ግዴታ የተገባው የገንዘብ መጠን
ግዴታ ያልተገባበት ሂሳብ ከወጪ ቀሪ በተስካከለ በጀትና ግዴታ በተገባበት መካከል ያለ ልዩነት
የተቀሩት ሠንጠረዦች በምዕራፍ 7 ተብራርተዋል፡፡

የሂሳብ ልውውጥ ምሣሌዎች

የሂሳብ ልውውጥ በበጀት /በወጪ ሂሳብ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ እንዴት እንደሚሞላ ለማሳየት የተወሰኑ የሂሳብ እንቅስቃሴዎች
ከዚህ በታች በምሣሌት ቀርበዋል፡፡

22
ምሣሌዎቹ ለተጠቃሚዎች በማብራሪያነት እንዲያገለግሉ የቀረቡ እንጂ የተሟሉ ወይም ሊያጋጥሙ የሚችሉ የሂሳብ
እንቅስቃሴ ዓይነቶችን በሙሉ የያዙ አይደሉም፡፡

ምሣሌዎቹ በሥዕል 4.2 ተብራርተዋል፡፡

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 1፡- ለበጀት ተቋም 152 የሥራ ክፍል ዐ 1 የፀደቀውን መደበኛ በጀት በመ/በማ/4 አማካኝንት
በበጀት ዓመቱ መጀመሪያ ለክፍያ ኦፊሰር እንዲደርሰው ተደርጓል፡፡

ሀምሌ 7/1998 ወጪ የተደረገው መ/በማ/4 በጀት ተቋም 152 የሥራ ክፍል ዐ 1 የሚከተሉት ወቅታዊ መረጃዎች ይዟል፡፡

 የመ/በማ/4 ማጣቀሻ ቁጥር ኤን/1/98

 የባለበጀት መ/ቤቱ ስም የፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ሲሆን /መለያ ቁጥሩ 152፣የሥራ ክፍሉ መለያ ቁጥር ዐ 1 ነው፡፡
 ለጽህፈት መሣሪያ የፀደቀው በጀት ብር 3,ዐዐዐ ነው፡፡የወጪ መደቡ የቢሮ ዕቃ አቅርቦቶች መለያ ቁጥር 6212 ነው፡፡የፋይናንስ
ምንጩ የሀገር ውስጥ ኮድ 18 ዐዐ

ይህ መረጃ በበጀትና ወጪ ሂሳብ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ ራስጌ ላይ ያለውን የመለያ መረጃ ለመሙላት እና በበጀትና ወጪ ሂሳብ
ተቀጽላ ሌጀር ካርድ ሰንጠረዥ ላይ የመጀመሪያውን የሂሳብ እንቅስቃሴ ለመመዝገብ ያገለግላል፡፡

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 2

የመንግሥት መሥሪያ ቤት ብር 2000.00 ለጽሕፈት መሣሪያ አቅርቦት በሂሳብ መለያ ቁጥር 6212 በመሂ/71 ሐምሌ 19/1998
ዓ.ም በማዘዣ ቁጥር ፐኦ/1/98 የክፍያ ጥያቄ አቅርቦ በፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ተፈቅዶለት ለባንክ በክፍያ ጣሪያ ላይ
ተጨምሮ ተላለፈለት።

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 3

የግዥ ክፍል ለጽሕፈት መሣሪያ አቅርቦት ከሌላ አቅራቢ እንዲገዛ ሐምሌ 25/1998 ዓ.ም በማዘዣ ቁጥር ፐአ/1/98
የተላለፈውን የብር 2,000.00 ትዕዛዝ አጽድቋል፡፡ የፀደቀው የግዥ ትዕዛዝ ግዴታ የተገባበት ሂሳብ በመሆኑ እንዲመዘገብ ለክፍያ
ሠራተኛ ተላልፏል፡፡

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 4

የግዥ ክፍል ለጽሕፈት መሣሪያ አቅርቦት ከሌላ አቅራቢ እንዲገዛ ነሐሴ 15/1998 ዓ.ም በማዘዣ ቁጥር ፐአ/2/98 የተላለፈውን
የብር 1,000.00 ትዕዛዝ አጽድቋል፡፡ የፀደቀው የግዥ ትዕዛዝ ግዴታ የተገባበት ሂሳብ በመሆኑ እንዲመዘገብ ለክፍያ ሠራተኛ
ተላልፏል፡፡

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 5

23
መስከረም 4/1999 ዓ.ም የግዥ ተዕዛዝ ቁጥር ፐአ/2/98 በቀን ነሐሴ 30/1998 ዓ.ም የተላለፈውን የብር 1,000.00 የጽሕፈተ
መሣሪያ ግዥ የግዥ ክፍሉ ሠርዞታል። የግዥውን ትዕዛዝ በግዥ ክፈል “ተሠርዟል” የሚል ምልክት ከተደረገበት በኃላ ግዴታ
የተገባበት አንዲሆን ተደርጎ የተመዘገበው አንዲሰረዝ ወደ ክፍያ ኦፊሰር ተልካል።፡

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 6

የተጨማሪ በጀት ማስታወቂያ መሰከረም 5/1999 ዓ.ም በማጣቀሻ ቁጥር አርሲ/1/98 በሆነ በመ/በማ/6 የተጨማሪ በጀት
ማሰታወቂያ ቅጽ ተላልፏል። ይህ ማሰታወቂታ ለጽሕፈት መሣሪያ ግዥ የተመደበውን በጀት በብር 5000.00 አንዲጨምር
ያደርጋል።

24
 መ/ሂ/16/1 ሥዕል 4.2 የበጀትና የወጪ ሂሳብ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ ምሣሌዎች

የበጀትና የወጪ ሂሳብ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ

Budget Expenditue Subsidiary Ledger Card

ገጽ 1
Page
የመንግስት መ/ቤት ስም ፋ/ኢ/ል/ቢሮ መለያ ቁጥር 152 የዞን፣የልዩ ወረዳና የወረዳ/ስም ------------------ መ/ቁ
Name of Public Body BoFED Code Zone/Woreda/Name Code
የኘሮግራም ስም -------------------------- መለያ ቁጥር 00 የፋይናንስ ምንጭ------------------- መ/ቁ 4
Name of pograme ADM& General Service code Source of Finacne Code
የሥራ ክፍል ስም -------------------------- መለያ ቁጥር 01 የበጀት ዓይነት------------------- መ/ቁ 18 ዐዐ
Name of Sub.Agency Code Type of Budget Code
የንዑስ ኘሮግራም ስም -------------------------- መለያ ቁጥር 00 የወጪ መደብ የቢሮ ዕቃዎች መ/ቁ- ዐ 1
Name of sub program Code Item of expenditure Office supplies code
የኘሮጀክት ስም -------------------------- መለያ ቁጥር 000 የ-----በጀት ዓመት-------------- መ/ቁ 6212
Name of project code For ……….Budget year code
ተ. ቀን መግለጫ የማጣቀሻ የፀደቀ በጀት የበጀት ዝውውር የተስተካከለ ግዴታ የተገባበት ግዴታ ወጪ የሂሳብ ሚዛን
ቁ Date Descripti ቁጥር Approved Budeget Transfer በጀት ሂሳብ ያልተገባበት expenditure Balance
N on R.No Budget የተጨመረ የተቀነሰ Adjusted Commitment ሂሳብ Debit Credit Debi Credt
o በጀት በጀት Budget Balnace not t
Addition Reduction commited
to Budget to Budget
1 7/11/98 መ/በማ/4 ኤን/1/98 3000 3000 3000

2 19/11/98 ፐኦ/1/98 2000 1000

3 25/11/98 ፐኦ/2/98 1000 0

4 25/12/98 የተሰረዘ ፐኦ/2/98 (1000) 1000

የግዥ
ማዘዣ
5 4/1/99 ፐኦ/2/98 6000

5000 5000

25
 ምዕራፍ 5

መሠረታዊ የሂሳብ ሠነዶች

የዚህ ምዕራፍ ዓላማ የሂሳብ ልውውጦች የሚያለግሉ የሂሳብ ሰነዶችን አይነትና አሰራርን ማብራራት ነው፡፡

በሂሳብ ልውውጥ መዝገብ የሚመዘገቡ ሶስት ዋና ዋና የሂሳብ ልውውጦች ያሉ ሲሆኑ እነዚህም፡-

 ጥሬ ገንዘብ መሰብሰብ፣
 በጥሬ ገንዘብ ክፍያ መፈጸም
 የጥሬ ገንዘብ እንቅስቃሴ የማያስከትሉ የሂሳብ ለውውጣች ናቸው፡፡

በዚህም መሠረት በመንግስት መ/ቤቶች የሂሳብ አያያዞች ሥራ በሥራ ላይ ሊውሉ የሚችሉ መሠረታዊ የሂሳብ ሠነዶች
እንደሚከተለው ቀርበዋል፡፡

የሂሳብ ሠነዶች

1. የገቢ ደረሰኝ፣
2. የገንዘብ ዝውውርና/ክፍያ/ወጪ ማስመስከሪያ ደረሰኝ፣
3. የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ ደረሰኝ፣
6.1 የገቢ ደረሰኝ

በመንግስት ገቢ ደረሰኝ ገቢ መሰብሰብ የሚችለው በጀታቸውን ከውስጥ ገቢ እና ከመንግስት ግምጃ ቤት የሚያገኝ እና

በመንግስት ሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ወርሃዊ የሂሳብ ሪፖርቶችን ለፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ሴክተር የሚያቀርቡ የመንግስት
መ/ቤቶች ሲሆኑ ከዚህ ውጭ ገቢ ሊሰበስቡ የሚችሉ አካላት የሚጠቀሙት የገቢ ደረሰኝ በፋይናንስ ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ
እውቅና በድርጅቱ ስም መጠቀም አለበት፡፡

የጥሬ ገንዘብ ገቢ የመሰብሰብ ተግባር በአራት ሁኔታ ሊያጋጥም ይችላል፡፡

 በጥሬ ገንዘብገቢሲሰበሰብ፣
 በቼክ ገቢ ሲሰበሰብ፣
 ገንዘቡ ባንክ ገቢ ከተደረገ በኋላ የባንክ ደረሰኝ ሲቀርብ፣
 ገንዘብ በዝውውር ገቢ ሆኖ የባንክ የገንዘብ ገቢ ደረሰኝ ሲቀርብ ፡፡

በገቢ ደረሰኝ ገንዘብ ገቢ ሲሆን፣ ለምዝገባ መነሻ የሚሆነው ሰነድ በስዕል 8.1 የተመለከተው የገቢ ደረሰኝ ነው፡፡

ዓላማ፣

የገቢ ደረሰኝ ጥቅም ላይ የሚውለው ጥሬ ገንዘብ ወይም ቼክ መቀበሉን፣ገንዘብ በቀጥታ ወደ ባንክ ሂሳብ ገቢ መደረጉን እና
የባንክ የገንዘብ ዝውውር መደረጉን ለማረጋገጥ እና የሂሳብ ልውውጥ በሂሳብ መዝገብ ውስጥ ለመመዝገብ የምዝገባ መነሻ
ሰነድ በመሆን ያገለግላል፡፡

የሰነዱ አያያዝ ሥርዓት እና አሞላል

26
የገቢ ደረሰኞች የሚያዙት ውክልና በተሰጠው አካል ነው፡፡ በተጨማሪም የጥሬ ገንዘብ ገቢ እንዲሰበሰቡ ኃላፊነት
የተሰጣቸው ሌሎች ሠራተኞችም የገቢ ደረሰኝ ሊያዙ ይችላሉ፡፡ የገቢ ደረሰኝ በ 3 ኮፒ ተዘጋጅቶ በሚከተለው አኳኋን
ይሠራጫል፡፡

 ዋናው ቅጂ ለገንዘብ ከፋይ ከተቀባዩ የተሰጠ ደረሰኝ ሆኖ ያገለግላል፣

 ሁለተኛው ቅጂ ለመንግስት ግዥ ፋይ/ኦፊሰር ይሰጣል፣
 ሶስተኛ ቅጂ በጥራዙ ውስጥ ይቀመጣል፡፡

ሀ. ዝርዝር የገቢ ደረሰኝ/Receipt Voucher/

 የገጠር መሬት መጠቀሚያ /የእርሻ ሥራ/ ገቢ ግብር መሰብሰቢያ/ 7/1/ሀ/

 ልዩ ልዩ ገቢ መሰብሰቢያ /7/1/ለ/
 የንግድ ትርፍ ገቢ ግብር መሰብሰቢያ 7/1/ሐ
 ዊዝሆልድንግ መሰብሰቢያ 7/1/መ

እነዚህ ዝርዝር የገቢ ደረሰኞች ዓላማ ገቢዎች በቀጥታ ከደንበኛው ገቢ የሚሰበሰብበት ደረሰኞች ነው፡፡

መሂ/7/ሀ ስዕል 5.1

Serial No ------------
ቀን ……………….
Date ----------------

27
 በደ/ብ/ብ/ሕ/ህ/ክ/መንግስት
Southern Nation Nationalities and people Regional Government
የፋ/ኢ/ል/ቢሮ
Bureau of Finance and Economic Development
የገቢ ደረሰኝ
/የእርሻ ሥራ ገቢ ግብርና የገጠር መሬት መጠቀሚያ ኪራይ ለመሰብሰብ ብቻ የሚያገለግል/
Receipt Voucher
የመንግስት መ/ቤት ስም------------------------------------------------------
Name of public Body
ደረሰኝ ከ -----------------------------------------------------------------------
Received from
አድራሻ -------------------------------------------------------------------------
Address
ክልል ---------------- ዞን---------- ወረዳ----------- ቀበሌ---------------- የቤት ቁጥር----------
Region Zone Woreda Kebele House No.
በጥሬ ገንዘብ
Cash የቼክ ቁጥር ቀን ---------
ገቢው የተሰበሰበበትቼክ Check No Date
Check የማጣቀሻ ቁጥር
በባንክ ገቢ ደረሰኝ Ref No.
Deposit Silp
በባንክ ዝውውር
Bank Transfer
የገንዘብ ልክ በአኃዝ/ብር/ --------------------------------------------------------------
Amount in Figures (birr)
የገንዘብ ልክ በፊደል --------------------------------------------------------------------
Amount in wordes
የገቢው ምከንያት -----------------------------------------------------------------------
Purpose
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ለሂሳብ ክፍል ብቻ
For Accounts Use Only
የበጀት መደብ የሂሳብ መደብ ዴቢት ክሬዲት
Budget Category Account Code Debit Credit

ድምር

ያዘጋጀው ስምና ፊርማ ----------------------------- የተቀባዩ ስምና ፊርማ-----------------

Prepared by name & Signature Received by Name & signature
ዋናው ለከፋይ፣ሁለተኛው ለሂሳብ ክፍል፣ ሶስተኛው ከጥራዝ ጋር ይቀራል/ይቀመጣል፡፡
Orginal to payer, second to Accounts , Thrid copy in paid

መሂ/7/ለ ስዕል 5.2

Serial No ------------
ቀን ……………….
Date ----------------
በደ/ብ/ብ/ሕ/ህ/ክ/መንግስት
Southern Nation Nationalities and people Regional Government
የፋ/ኢ/ል/ቢሮ

28
 Bureau of Finance and Economic Development
የገቢ ደረሰኝ
/ለልዩ ልዩ ገቢ መሰብሰቢያነት የሚያለግል/
Receipt Voucher
የመንግስት መ/ቤት ስም------------------------------------------------------
Name of public Body
ደረሰኝ ከ -----------------------------------------------------------------------
Received from
አድራሻ -------------------------------------------------------------------------
Address
ክልል ---------------- ዞን---------- ወረዳ----------- ቀበሌ---------------- የቤት ቁጥር----------
Region Zone Woreda Kebele House No.
በጥሬ ገንዘብ
Cash የቼክ ቁጥር ቀን ---------
ገቢው የተሰበሰበበትቼክ Check No Date
Check የማጣቀሻ ቁጥር
በባንክ ገቢ ደረሰኝ Ref No.
Deposit Silp
በባንክ ዝውውር
Bank Transfer
የገንዘብ ልክ በአኃዝ/ብር/ --------------------------------------------------------------
Amount in Figures (birr)
የገንዘብ ልክ በፊደል --------------------------------------------------------------------
Amount in wordes
የገቢው ምከንያት -----------------------------------------------------------------------
Purpose
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ለሂሳብ ክፍል ብቻ
For Accounts Use Only
የበጀት መደብ የሂሳብ መደብ ዴቢት ክሬዲት
Budget Category Account Code Debit Credit

ድምር

ያዘጋጀው ስምና ፊርማ ----------------------------- የተቀባዩ ስምና ፊርማ-----------------

Prepared by name & Signature Received by Name & signature
ዋናው ለከፋይ፣ሁለተኛው ለሂሳብ ክፍል፣ ሶስተኛው ከጥራዝ ጋር ይቀራል/ይቀመጣል፡፡
Orginal to payer, second to Accounts , Thrid copy in paid

መሂ/7/ሐ ስዕል 5.3

Serial No ------------
ቀን ……………….
Date ----------------
በደ/ብ/ብ/ሕ/ህ/ክ/መንግስት
Southern Nation Nationalities and people Regional Government
የፋ/ኢ/ል/ቢሮ
Bureau of Finance and Economic Development
የገቢ ደረሰኝ
/የንግድ ትርፍ ገቢ ግብር ለመሰብሰብ ብቻ የሚያገለግል/

29
 Receipt Voucher
የመንግስት መ/ቤት ስም------------------------------------------------------
Name of public Body
ደረሰኝ ከ -----------------------------------------------------------------------
Received from
አድራሻ -------------------------------------------------------------------------
Address
ክልል ---------------- ዞን---------- ወረዳ----------- ቀበሌ---------------- የቤት ቁጥር----------
Region Zone Woreda Kebele House No.
በጥሬ ገንዘብ
Cash የቼክ ቁጥር ቀን ---------
ገቢው የተሰበሰበበትቼክ Check No Date
Check የማጣቀሻ ቁጥር
በባንክ ገቢ ደረሰኝ Ref No.
Deposit Silp
በባንክ ዝውውር
Bank Transfer
የገንዘብ ልክ በአኃዝ/ብር/ --------------------------------------------------------------
Amount in Figures (birr)
የገንዘብ ልክ በፊደል --------------------------------------------------------------------
Amount in Wordes
የገቢው ምከንያት -----------------------------------------------------------------------
Purpose
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ለሂሳብ ክፍል ብቻ
For Accounts Use Only
የበጀት መደብ የሂሳብ መደብ ዴቢት ክሬዲት
Budget Category Account Code Debit Credit

ድምር

ያዘጋጀው ስምና ፊርማ ----------------------------- የተቀባዩ ስምና ፊርማ-----------------

Prepared by name & Signature Received by Name & signature
ዋናው ለከፋይ፣ሁለኛው ለሂሳብ ክፍል፣ ሶሶተኛው ከጥራዝ ጋር ይቀራል/ይቀመጣል፡፡
Orginal to payer, second to Accounts, Thrid copy in paid

ሌሎች የገቢ ደረሰኞች

በፍርድ ቤቶችና ጤና ድርጅቶች የመያዣ ገንዘብ ለመያዣ የሚቀበሉት እና ክፍያ የሚፈጸምበት ሞዴል 85 ና 86 ተብሎ
የሚጠራ በሥራ ላይ ሊውል አይችልም፡፡

ሠንጠረዥ 5.1
የገቢ ደረሰኝ
በገቢ ደረሰኝ ላይ የሚገኙት ክፍት ቦታዎች
ክፍት ቦታዎች ማብራሪያ
ተከታታይ ቁጥር አስቀድሞ ቁጥር የተሰጠው
ቀን የገቢ ደረሰኝ የተዘጋጀበት ቀን

30
የመንግስት መ/ቤት ስም ጥሬ ገንዘብ የሚቀበል የዞን/የወረዳ/መንግስት መ/ቤት ስም
ደረሰኝ ከ ገንዘቡን የከፈለው ሰው ወይም ተቋም
አድራሻ ክልል፣ ዞን፣ወረዳ፣ቀበሌ፣የቤት ቁጥር በዝርዝር ይገለጽ
ገቢው የተሰበሰበት መንገድ ገንዘቡ ገቢ የሆነበትን መንገድ በማመለከት በተገቢው ሣጥን ወይም ምልክት አድርግ
ጥሬ ገንዘብ በጥሬ ገንዘብ ሣጥን ውስጥ ምልክት አድርግ
ቼክ በቼክ ሳጥን ውስጥ ምልክት አድርግ
የቼክ ቁጥር የቼኩን ቁጥር ጻፉ
ቀን ቼኩ የተጻፈበት ቀን
ባንክ ገቢ ደረሰኝ በባንክ ገቢ የተደረገበትን ደረሰኝ ከተቀበልክ በባንክ ገቢ ደረሰኝ ሣጥን ወይም ምልክት
አድርግ
ቀን ባንኩ ገቢ የተደረገበት ደረሰኝ የተጻፈበት ቀን
በባንክ ዝውውር ገንዘቡ በዝውውር ገቢ ሆኖ በባንክ የገቢ ማረጋገጫ ሲቀረብ በባንክ ዝውውር ሳጥን
ምልክት አድርግ፣
ማጣቀሻ ቁጥር የባንኩን የገቢ ደረሰኝ የማጣቀሻ ቁጥር አመልክት
ቀን የባንከ ገቢ ደረሰኝ የተጻፈበትን ቀን ሙላ
የባንክ ሂሳብ ቁጥር የባንክ ሂሳብ ቁጥርን ለይቶ መጻፍ
የገንዘቡ ልክ በአኃዝ ገቢ የተደረገው ገንዘብ በአኃዝ
የገንዘቡ ልክ በፊደል/ብር/ ገቢ የተደረገው የገንዘብ መጠን በፊደል
የገቢው ምክንያት ገንዘቡ ገቢ የሆነበትን ምክንያት የሚገልጽ አጭር መግለጫ
የበጀት ምድብ ለዞንና ወረዳ አስፈላጊ አይደለም
የሂሳብ መደብ አግባብ ያለው መለያ ቁጥር
ዴቢት የገንዘብ ልክ በአኃዝ
ክሬዲት የገንዘብ ልክ በአኃዝ
ድምር ገቢ የተደረገው ጠቅላላ ገንዘብ ድምር በአኃዝ
ያዘጋጀው ስምና ፊርማ ደረሰኙን ያዘጋጀው ሰው ስምና ፊርማ
የተቀባዩ ስምና ፊርማ ገንዘቡን የተቀበለው ሰው ስምና ፊርማ

ለ. የገቢ ማጠቃለያ ደረሰኝ /መሂ 64/Summery receipt voucher/

የገቢ ማጠቃለያ ደረሰኝ የሚያገለግለው በዝርዝር ገቢ ደረሰኝ የተሰበሰበ ገቢ ለማጠቃለል ነው፡፡
ይህም በመሆኑ እያንዳንዱን የገቢ ደረሰኝ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ እንዳይመዘገብ የሚረዳ
ስለሆነ ቦታና ጊዜን ይቆጥባል፡፡

የገቢ ማጠቃለያ ደረሰኝ የሚዘጋጀው ገንዘቡን እንዲሰበሰብ ውክልና የተሰጠው አካል ነው፡፡ ይህን
ገንዘብ አሰባስቦ የሚቀበል አካል የዝርዝር ገቢ ደረሰኞችን የገንዘብ መጠን በመደመር ባንክ ገቢ
ከተደረገው የገንዘብ መጠን ጋር እኩል መሆኑን ያረጋግጣል፡፡ በሌላ በኩል የዕለት ገቢ ሰብሳቢዎች
ባሉበትና በየዕለቱ የሰበሰቡትን ገንዘብ ለዋና ገንዘብ ያዥ ገቢ የሚያደርጉ በሚሆንበት ጊዜ ዋና

31
ገንዘብ ያዥ ሆና የተወከለ የገቢ ማጠቃለያ ደረሰኝ ያዘጋጃል፡፡ ገንዘብ ያዥ የዝርዝር ገቢ
ደረሰኞችን የገንዘብ መጠን በመደመር ገቢ ሊደረግ ከቀረበው ገንዘብ ጋር እኩል መሆኑን
በማረጋገጥ ደረሰኙን ይቆርጣል፡፡

የገቢ ማጠቃለያ ደረሰኝ በሶስት ቅጂ ተዘጋጅቶ በሚከተለው አኳኋን ይሰራጫል፡፡

 ዋናው ቅጂ ለረዳት ገንዘብ ያዥ(ከፋይ) እንደማስረጃ ይሰጣል፡፡
 ሁለተኛው ቅጂ ለሂሳብ ሠራተኛ በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ላይ ለምዝገባ መነሻ
ሰነድነት ይላካል፣
 ቀሪው ቅጂ በጥራዙ ላይ ይቀራል፡፡

ስዕል 5.4
መ/ሂ/64
የደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ
Sounthern Nations Nationality and peoples Regional Government Bureau of Finance & Economic Development
የገቢ ማጠቃለያ ደረሰኝ
Summary Recipit Voucher
ንምራቁጥር ………
S.No …………
ቀን ……….
Date ………
የመንግስት መ/ቤት ስም ……………………………
መ/ሂ የሴሪ ቁጥር ከ …………………………….…. እስከ ……..
Me/He Serial No form To
መ/ሂ የሴሪ ቁጥር ከ ………………………………. እስከ ……
Me/He Serial No form To

32
 መ/ሂ የሴሪ ቁጥር ከ ……………………………… እስከ ……
Me/He Serial No form To
መ/ሂ የሴሪ ቁጥር ከ ………………………………. እስከ ……
Me/He Serial No form To
የገንዘቡ ልክ በአኃዝ ብር …………………………………
Amount in Figure Birr
የገንዘቡ ልክ በፊደል ብር ………………………………….
Amount in words /Birr
ለሂሳብ ክፍል ብቻ
የበጀት ምድብ የሂሳብ መደብ ዴቢት ክሬዲት ማጣቀሻ
Catagory Account code Debit Credit posted

ድምር

………….……………… ………………………………
ያዘጋጀው ስምና ፊርማ የገንዘብ ያዥ ስምና ፊርማ
Accountant Name and signature Cashier Name and signature

ዋናው ለከፋይ፣ሁለተኛው ለሂሳብ ክፍል፣ሶስተኛው በጥራዝ ውስጥ ይቀመጣል፡፡

Orginal to payer second copy to Accounts Thrid copy in pad

ሠንጠረዥ 5.4
በገቢ ማጠቃለያ ደረሰኝ ውስጥ ያሉ ክፍት ቦታዎች
ክፍት ቦታ ማብራሪያ
ንምራ ቁጥር አስቀድሞ የታተመ
ቀን ደረሰኙ የተዘጋጀበት ቀን
የመንግስት መ/ቤት ስም የመንግስት መ/ቤቱ ስም
መ/ሂ 1 ንምራ ቁጠር የተሰጡ ተከታታይ የገቢ ደረሰኞች ንምራ ቁጥሮችን ከመነሻ ወደ
ከ ….. እስከ መድረሻ ዘርዝር
የገንዘቡ መጠን በአኃዝ ብር ገ/ያዥ የተቀበለው ገንዘብ መጠን ልክ በአሃዝ
የገንዘቡ መጠን በፊደል ብር ገ/ያዥ የተቀበለው ገንዘብ መጠን ልክ በአሃዝ
የበጀት ምድብ ገንዘብ የተሰበሰበለት አግባብ ያለው የበጀት ተቋም መለያ
የሂሳብ መደብ አግባብ ያለው የሂሳብ መደብ መለያ
ዴቢት ዴቢት የሚደረገው መጠን ለሚስማማው የሂሳብ መደብ
ክሬዲት ክሬዲት የሚደረገው መጠን ለሚስማማው የሂሳብ መደብ
ጠቅላላ ድምር የዴቢት እና ክሬዲት ጠቅላላ መጠን /አኩል መሆን አለበት/
የሂሳብ ሠራተኛ ሰነዱን ያዘጋጀው ሰው ስምና ፊርማ
ገንዘብ ያዥ የዋና ገንዘብ ያዡ ስምና ፊርማ

33
መ/ሂ 65 ስዕል 5.5
ገጽ……..
ME/HE Page

የደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ

Sounthern Nations Nationality and peoples Regional Government Bureau of Finance & Economic Development
የገቢ ደረሰኝ ማጠቃለያ በገቢ መለያ
Receipt voucher summary by revenue code
የመንግስት መ/ቤት ስም …………………………….. ዓ.ም ………………
Name of public body Year
የገንዘብ ያዥ ስም …………………………………… ወር ………………..
Name of Cashier Month
ተ.ቁ ቀን የገቢ ደረሰኝ ቁጥር የገቢ መለያ የገቢ መለያ የገቢ መለያ የገቢ መለያ የገቢ መለያ የገቢ መለያ የገቢ መለያ የገቢ መለያ
Revenue Revenue code Revenue code Revenue code Revenue code Revenue code Revenue code Revenue code
No Date Reciept voucher no
code
የገንዘቡ ልክ የገንዘቡ ልክ የገንዘቡ ልክ የገንዘቡ ልክ የገንዘቡ ልክ የገንዘቡ ልክ የገንዘቡ ልክ የገንዘቡ ልክ
Amount Amount Amount received Amount received Amount received Amount received Amount received Amount received
received received
ብር ብር ብር ብር ብር ብር ብር

ያዘጋጀው …………………………………………………..

Prepared

34
ሠንጠረዥ 5.5 በገቢ ማጠቃለያ ደረሰኝ በገቢ አይነት ውስጥ ያሉ ክፍት ቦታዎች በመለየት ያብራራል
ሠንጠረዥ 5.5
በገቢ ማጠቃለያ ደረሰኝ በገቢ አይነት ላየ ያሉ ክፍት ቦታዎች
ክፍት ቦታ ማብራሪያ
ገጽ የገጽ ቁጥር አስገባ
የመንግስት መ/ቤት ስም የመንግስት መ/ቤቱ ስም
ወር እና ዓመት ትክክለኛው ወር እና ዓ.ም
የገንዘብ ያዥ ስም የረዳት ገንዘብ ያዥ ስም
ተራ ቁጥር እያነዳንዱ ምዝገባ በተከታታይ ቁጥር ይሰጠዋል
ቀን የገቢ ደረሰኝ ቀን
የገቢ ደረሰኝ ቁጥር የገቢ ደሰኝ ንምራ ቁጥር
የበጀት ምድብ ከምዝገባ ምንጭ ሰነድ ለበጀት ተቋሙ አገባብ ያለው መለያ
የበጀት ዓይነት ለበጀት ዓይነት መለያ
ምንጭ ምንጭ መለያ 180 ዐ ዋና ግምጃ ቤት ነው፣ 19 ዐዐ የውስጥ ገቢ ነው/ ከለጋሽ
የገቢ መለያ /2 ዐዐ 1 -2099/ ወይም ለአበዳሪ /3 ዐዐ 1-3099/
የመንግስት መ/ቤት ለመንግስት መ/ቤቱ መለያ
ኘሮግራም ለኘሮግራሙ መለያ
የሥራ ክፍል ለሥራ ክፍሉ መለያ
ንዑስ ኘሮግራም ለኘሮጀክቱ መለያ
የገቢ መለያ አግባብ ያለው የገቢ መለያ
የተቀበለው ገንዘብ መጠን ለአምዱ ገቢ መለያ የገቢው መጠን ልክ ከገቢ ደረሰኝ ላይ ለዚያ ተርታ
ያዘጋጀው የረዳት ገንዘብ ያዥ ፊርማ

የገንዘብ ዝውውር እና የክፍያ ወጪ ማስመስከሪያ

Cash transfer and payement voucher (PV)

የገንዘብ ዝውውር እና የከፍያ ወጪ ማስመስከሪያ ማዘጋጀት የሚቻለው የባለበጀት መ/ቤትና የበላይ

ኃላፊዎች የሥራ ሂደት ውክልና ከተሰጣቸው አካል የክፍያ ትዕዛዝ ሲቀርብ ብቻ ነው፡፡

የገንዘብ ዝውውር እና የከፍያ ወጪ ማስመስከሪያ ለማዘጋጀት የተሟላ ደጋፊ ሰነዶች ማቅረባቸው

ሲረጋገጥ ብቻ ነው፡፡

35
ጥሬ ገንዘብ ከካዝና እና ከባንክ ክፍያ በሚፈጸምበት ጊዜ የምንጠቀመው የክፍያ ደረሰኝ ነው፡፡

ዓላማ

የገንዘብ ዝውውር እና የከፍያ ወጪ ማስመስከሪያ የሚያገለግለው

 ጥሬ ገንዘብ ከካዝና ሲከፈል፣

 ገንዘብ በቼክ ሲከፈል፣
 ከባንክ የጥሬ ገንዝብ ዝውውር ተፈጽሞ የባንክ ዴቢት አድቫይስ ሲቀርብ ነው፡፡

የሰነዱ ዝግጅት

የጥሬ ገንዘብ ክፍያዎች በገንዘብ ዝውውር እና የክፍያ ወጪ ማስመስከሪያ ሲፈጸም የፋይናንስ

ኦፊሰሮች የገንዘብ ዝውውር እና የክፍያ ወጪ ማስመስከሪያ /Cash transfer & payment voucher/ያዘጋጃል፡፡

የገንዘብ ዝውውር እና የክፍያ ወጪ ማስመስከሪያ በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ውስጥ ለሚመዘገቡ

የሂሳብ ልውውጦች እንደ መነሻ ምንጭ ሰነድ ሆኖ ያገለግላል፡፡ሠነዱም በሶስት ቅጂ ተዘጋጅቶ
እንደሚከተለው ይሰራጫል፡፡

የሰነዱ ስርጭት

 ዋናው ቅጂ ለሂሳብ ምዝገባ እንዲያገለግል ለግዥና ፋይናንስ ኦፊሰር ይሰጣል፡፡

 ሁለተኛው ቅጂ ገንዘቡን ወጪ ላደረገው አካል፣
 ሶስተኛ ቅጂ ከጥራዙ ጋር ይቀመጣል፡፡

የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ (Journal Voucher)

ጥሬ ገንዘብ ነክ ያልሆኑ የሂሳብ እንቅስቃሴዎችን በሂሳብ መዝገብ ለመመዝገብ በምዝገባ መነሻ

ሠነድነት የሚያገለግለው የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ ይሆናል፡፡

ጥሬ ገንዘብ ነክ ያልሆኑ የሂሳብ እንቅስቃሴዎች በሚከተሉት ሁኔታዎች ያጋጥማሉ፡፡

 ጥሬ ገንዘብ ነክ ያልሆነ ገቢን በመቀበል /በዝውውር/

 የደመወዝ ወጪ
 የዓይነት ዕርዳታዎች በሂሳብ ክፍል ሲመዘገብ፣

36
  በችሮታ ጊዜ ውስጥ የከፒታል በጀት ክፍያ የሚፈጸምባቸው የሂሳብ እንቅስቃሴዎች፣
 በሂሳብ መዝገብ ውስጥ በስህተት የተመዘገቡ ሂሳቦችን ማስተካከል ሲያስፈልግ ፣
 ለሂሳብ መዝጊያ፡፡

ጥሬ ገንዘብ ነክ ያልሆኑ የሂሳብ እንቅስቃሴዎችን በሂሳብ መዝገብ ለመመዝገብ በምዝገባ መነሻ

ሠነድነት የሚያገለግለው በስዕል 3.6 የተመለከተው የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ ይሆናል፡፡

ዓላማ፣ አያያዝ ፣ ሥርጭትና አሞላል

የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ የሂሳብ እንቅስቃሴ ዓይነት ለመለየትና በሂሳብ መዝገብ ላይ ምዘገባ ለማከናወን
በመነሻ ሠድነት የሚያገለግል ነው፡፡ የመንግስት እና የግዥ ፋይናንስ ንብረት አስተዳደር ኦፊሰር የሂሳብ
ምዝገባ ማዘዣን (Journal Voucher) በሁለት ቅጂ በማዘጋጀት እንደሚከተለው ያስራጫል፡፡

 ዋናው ቅጂ ሂሳቡን ለሚመዘግብ ግዥና ፋይናንስ ኦፊሰር፣

ሁለተኛው ቅጂ ከጥራዙ ጋር ይቀመጣል፡፡

ወደፊት ግን የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ(Journal Voucher) በሶስት ቅጂ ተዘጋጅቶ:-

 ዋናው ቅጂ ሂሳቡን ለሚመዘግበው ሂሳብ ባለሙያ፣

 ሁለተኛው ቅጂ ሂሳቡን ለሚያወዳድቀው አካል፣
 ሶስተኛ ቅጂ ከጥራዙ ጋር ይቀመጣል፡፡

ሠንጠረዥ 5.6 በሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ ላይ የሚገኙትን ክፍት ቦታዎች እና እነዚህን ማብራሪያ ያሣያል፡፡

37
 ስዕል 5.6

መሂ/9 ቁጥር …………………..

ቀን …………………..
የደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት

SNNP REGIONAL GOVERNMENT

ፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ

BUREAU OF FINANCE &ECONOMIC DEVELOPMENT

የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ

JOURNAL VOUCHER

የመንግስት መ/ቤት ስም ……………………………………………………….

Public Body

የሂሳብ ምዝገባ ምክንያት ………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………

የበጀት ምድብ የሂሳብ መደብ ዴቢት ክሬዲት

Budget Category Account code Debit Credit

______________________________________

ያዘጋጀውና በጀት ስለመኖሩ ያረጋገጠው ስምና ፊርማ ------------------------------------------------------

Preparied & Budget Approval Name and signature ያጸደቀው ስምና ፊርማ

Approved by Name and Signature

38
 ሠንጠረዥ 5.6

የሂሣብ ምዝገባ ማዘዣ / Journal Voucher)

በሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ ላይ የሚገኙ ክፍት ቦታዎች

ክፍት ቦታዎች ማብራሪያ
ተከታታይ ቁጥር ለሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ አስቀድሞ የተሰጠው ተከታታይ ቁጥር
ቀን የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ የተዘጋጀበት ቀን
የመንግስት መ/ቤት ስም የክልል/የዞን/ወረዳ መንግስት መ/ቤት ስም
የሠራተኛው ስም የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣ በሰራተኛው ስም የሚዘጋጅ ከሆነ በትክክል መለየት
ምክንያት የሂሳብ እንቅስቃሴውን ምክንያት አጭር ማብራሪያ
የበጀት ምድብ የሂሳብ እንቅስቃሴው የሚመለከተው የባለበጀት መ/ቤት መለያ ቁጥር
የሂሳብ ምድብ አግባብነት ያለው የሂሳብ መደብ
ዴቢት አግባብ ያለው የሂሳብ መደብ በዴቢት
ክሬዲት አግባብ ያለው የሂሳብ መደብ በክሬዲት
ጠቅላላ ድምር የዴቢትና ክሬዲት ጠቅላላ ድምር ልክ እኩል መሆን አለበት
ያዘጋጀው የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣውን ያዘጋጀው ሰው ስምና ፊርማ
በጀትስለመኖሩ ያረጋገጠው የወጪ ሂሳብ መደብ የምንጠቀም ከሆነ ወጪው በጀት ያለውና ግዴታ የተገባበት ስለመሆኑ
ያረጋገጠው የበጀት ክፍል ሠራተኛ ስምና ፊርማ
ያጸደቀው ስምና ፊርማ የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣው ያጸደቀው ሰው ስምና ፊርማ

የተለየ ሁኔታ የአደራና መያዣ ገንዘቦችን ተመላሽ ሰለማድረግ

በአንዳንድ ሁኔታዎች /ለምሳሌ በፍ/ቤቶች ለሥራዎች ሕጋዊ አፈፃፀም ማረጋገጫነት/ በህግ

አስገዳጅነት/ ለህጋዊ ሥራዎች አፈፃፀም የሚያዙ የመያዣ ገንዘቦቸን ተመላሽ ለማድረግ
አንደሞዴል 86 ያሉ የተለያዩ ቅጾቸን መጠቀም አስፈላጊ ሊሆን ይችላል። እንደዚህ ዓይነት
ሁኔታዎች የፋ/ኢ/ል/ቢሮ ፈቃድ የሚሹ የተለያዩ አሠራሮች ናቸው። በፋ /ኢ/ል/ቢሮ በተለየ ሁኔታ
ካልተፈቀደ በሰተቀር ሁሉም የጥሬ ገንዘብ ክፍያዎች የሚፈጸሙት በጥሬ ገንዘብ ወጪ
ማስመስከሪያ በባንክ ወጪ ማስመሰከሪያ ይሆናል።

39
 ምዕራፍ6

የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብና የሂሳብ ሌጀር ካርዶች

ይህ ምዕራፍ ከዚህ በታች የተመለከቱትን ክፍሎች ይይዛል፡፡

 የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ፣

 አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ፣
 ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ፡፡

የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ በሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ውስጥ የሂሳብ እንቅስቃሴዎች ለመጀመሪያ ጊዜ
የሚመዘገብበት መዝገብ ነው፡፡ የሂሳብ ልውውጦች በሚከናወኑበት ጊዜ የልውውጦችን ጭብጥ ለመያዝ የምዝገባ
መነሻ ሠነዶች ይዘጋጃሉ፡፡ የሂሳብ ሠራተኛ እነዚህን የምዝገባ የመነሻ ሰነዶችን በመጠቀም መረጃውን በሂሳብ
እንቅስቃሴ መዝገብ ውስጥ ይመዘገባሉ፡፡ ለእያንዳንዱ የሂሳብ ልውውጥ በዴቢት የተመዘገበው ጠቅላላ ድምር
በክሬዲት ከተመዘገበው ጠቅላላ ድምር ጋር እኩል መሆን አለበት፡፡ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ከዚህ በታች በስዕል
7.1 ተመልክቷል፡፡

ዓላማ፣

የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ የሚያገለግለው ማናቸውም የሂሳብ ልውውጦች በሂሳብ አያያዝ ሥርዓቱ ውስጥ
መመዝገባቸውን ለማረጋገጥ ነው፡፡ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝግብ የሂሳብ ልውውጦችን በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር
ካርድ ውስጥ ለይቶ ለመመዝገብ እና ለማወራረስ መሠረት ሆኖ ያገለግላል፡፡ ሁሉም የሂሳብ ልውውጦች
በመጀመሪያ ከመነሻ ምንጭ ሰነዶች ወደ ሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ውስጥ ይመዘገባሉ፡፡ የሂሳብ ሠራተኛ ለዜሮ
ሚዛን እና ለተለያዩ ገቢዎች ለተከፈቱ የባንክ ሂሳቦች አንድ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ይይዛል፡፡ ለዜሮ ሚዛን
የባንክ ሂሳብ 4103/1 ሲጠቀም ለተለያዩ ገቢዎች ለተከፈተው ባንክ ሂሳብ 4103/2 በመጠቀም ይመዘግባል፡፡

40
የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ አሞላል

የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ሁለት ክፍሎች አሉት፡፡

 በመዝገቡ ራስጌ ላይ የሚገኝ የመለያ መረጃ እና፣

 ልውውጦች በዝርዝር የሚመዘገቡበት ሠንጠረዥ

ሠጠረዥ 6.1 በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ራስጌ ላይ መሞላት ስላለባቸው የመለያ መረጃዎች ማብራሪያዎችን
ይገልጻል፡፡

ሠንጠረዥ 6.1
በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ራስጌ የሚገኝ የመለያ መረጃ
መረጃ ማብራሪያ
የክልል/ዞን/ወረዳ/መ/ቤቶች ስምና መለያ ቁጥር የክልል/ዞን/ወረዳ መ/ቤቶች ስምና መለያ ቁጥር
ወር/ዓመተ ምህረት የሂሳብ ልውውጦች የተመዘገበበት ወር/ዓ/ም
የባንክ ሂሳብ ቁጥር የባንክ ሂሳብ ቁጥር ይሞላል
ገጽ የገጽ ቁጥር አስገባ

41
 መሂ/12 ደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት
SNNP Regional Government
የፋይናንስ ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ
Bureau of Finance and Econmic Development
የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ
Transaction Register(IBEX)
የክልል መንግስት መ/ቤት ስም ……………………………መለያ ቁጥር…………………ወር ……………ዓ.ም……………
የባንክ ሂሳብ ቁጥር ………………….……………………….. ገጽ…………..
የቼ ሌሎች 41 ዐ 5/41 ዐ 3 41 ዐ 1 በካዝና ማወራረሻ
ቀን መግለጫ ክ የማዘዣ የበጀት ምድብ በባንክ ያለ ያለ ገንዘብ
ተ. ቁጥ ቁጥር ገንዘብ
ር

ኘሮግራም

ንዑስ ኘሮግራም
የመንግስት መ/ቤት

ኘሮጀክት
ምንጭ

የሥራ ክፍል

የሂሳብ መደብ

ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር

የበጀት ዓይነት
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት

………………………………………. ………………………………

ያዘጋጀው ስምና ፊርማ ያረጋገጠው ስምና ፊርማ

Prepared by Name and Signature Verified (Checked) by Name and signature

42
ሠንጠረዥ 6.2 በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ላይ የሂሳብ እንቅስቃሴው የሚፈለግ መረጃ በአምዱ ወይም ንዑስ አምዱ
ውስጥ በሠንጠረዡ ላይ በማብራራት ያቀርባል፡፡

ሠንጠረዥ 6.1
በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ( IBEX )ሠንጠረዥ ውስጥ መሞላት የሚገባቸው የሂሳብ እንቅስቃሴ መረጃ
አምድ/
ንዑስ አምድ መግለጫ
ተራ ቁጥር እያንዳንዱ የሂሳብ እንቅስቃሴ ተከታታይ ቁጥር ይሰጠዋል
ቀን የሂሳብ እንቅስቃሴ የተከናወነበት ቀን
መግለጫ የሂሳብ እንቅስቃሴው አጭር መግለጫ
የቼክ ቁጥር በቼክ የፈጸመ ከሆነ ትክክለኛ የቼክ ቁጥር
የማዘዣ ቁጥር የገቢ ወይም የወጪ ማዘዣ ቁጥር
የበጀት ምድብ የባለበጀት ተቋም የሥራ ክፍል/ኘሮጀክት/መለያ ቁጥር ከምዝገባ መነሻ ሰነድ የሚወሰድ
የበጀት ዓይነት የበጀት ዓይነቱ መለያ ቁጥር
ምንጭ የፋይናንስ ምንጩ መለያ ቁጥር/ለሀገር ውስጥ ገቢ 18 ዐዐ፣ለእርዳታ ገቢ የለጋሽ መለያ ቁጥር
ከ 2 ዐዐ 1፣2999 ወይም ለብድር ገቢ አበዳሪ መለያ ቁጥር ከ 3 ዐዐ 1-3999
የመንግስት መ/ቤት የመንግስት መ/ቤት መለያ ቁጥር
ኘሮግራም የኘሮግራም መለያ ቁጥር
የሥራ ክፍል የሥራ ክፍሉ መለያ ቁጥር
ንዑስ ኘሮግራም የንዑስ ኘሮግራሙ መለያ ቁጥር
ኘሮጀክት የኘሮጀክቱ መለያ ቁጥር
ሌሎች ከጥሬ ገንዘብ ነክ ውጭ የተከናወኑ የሂሳብ ልውውጦች ተገቢው መለያ ቁጥርና የያዙት የገንዘብ
መጠን የሚሞላበት ነው፡፡
የሂሳብ መደብ ዴቢት/ክሬዲት/የተደረገው የጥሬ ገንዘብ ነክ ያልሆነ የሂሳብ ልውውጥ መለያ ቁጥር
የተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር መለያ ቁጥር ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድን ለመለየት ያገለግላል
ዴቢት የገንዘብ ልክ በአኃዝ
ክሬዲት የገንዘቡ ልክ በአኃዝ
በባንክ ያለ ገንዘብ ዴቢት/ክሬዲት በተከናወነው የሂሳብ እንቅስቃሴ በባንክ ያለ ገንዘብ የሂሳብ መደብ
/41 ዐ 3/41 ዐ 5/ዴቢት/ክሬዲት/የተደረገው የገንዘብ መጠን በአኃዝ
በካዝና ያለ ገንዘብ ዴቡት/ክሬዲት በተከናወነው የሂሳብ እንቅስቃሴ በካዝና ያለ ገንዘብ የሂሳብ መደብ
/41 ዐ 1/ዴቢት/ክሬዲት/የተደረገው የገንዘብ መጠን በአኃዝ
የተወራረሰ ዴቢት/ክሬዲት በሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ ዴቢት/ክሬዲት ከተወራረሰ በኋላ ምልክት() የሚደረግበት
ያዘጋጀው የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ያዘጋጀው ስምና ፊርማ
ያረጋገጠው የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ በትክክል ለመስራቱ ያረጋገጠው ስምና ፊርማ
“በካዝና ያለ ገንዘብ” ፣”በባንክ ያለ ገንዘብ” እና “ሌሎች “በሚሉት አምዶች ባሉ ክፍት ቦታዎች መረጃዎች
እንዴት እንደሚሞሉ የሚያሣይ ዝርዝር መግለጫ ቀጥሎ ቀርቧል፡፡

43
 የጥሬ ገንዘብና የባንክ ሂሳብ ልውውጦችን መመዝገብ

በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ውስጥ የሚገኘው “በካዝና ያለ ገንዘብ” እና “በባንክ ያለ ገንዘብ “ረድፍ የሚያገለግለው
ገንዘብ ያዥ ወይም በባንክ የተሰበሰበውን ገቢና የተፈጸመውን ክፍያ ልክ ለመመዝገብ ነው፡፡

ሌሎች የሚለው የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ረድፍ ደግሞ “ለሎች“ የጥሬ ገንዘብና የባንክ እንቅስቃሴ ሂሳቦችን
ለመመዝገብ ያገለግላል፡፡ የሌሎች ሂሳቦች መለያ ቁጥር “በሌሎች” ረድፍ ውስጥ ተለይቶ ይቀመጣል፡፡

የጥሬ ገንዘብ የባንክ ልውውጦችን ለመመዝገብ የሚያገለግሉ የዴቢት ወይም ክሬዲት ህጎች የሚከተሉት ናቸው፡፡

“ሌሎች” ረድፍ “በካዝና ያለ ገንዘብ” ረድፍ

‘ዴቢት’ ገንዘብ በጥሬ የተከፈለ ከሆነ ‘ዴቢት’ ገንዘብ በጥሬ ገቢ ከሆነ
‘ክሬዲት’ ገንዘብ በጥሬ ገቢ የተደረገ ‘ክሬዲት’ ገንዘብ በጥሬ የተከፈለ ከሆነ
ከሆነ

“ሌሎች” ረድፍ “በካዝና ያለ ገንዘብ” ረድፍ

‘ዴቢት’ ገንዘብ ከባንክ ወጪ የተደረገ ከሆነ ‘ዴቢት’ ገንዘብ በጥሬ ባንክ ገቢ የተደረገ ከሆነ
‘ክሬዲት’ ገንዘብ ባንክ ገቢ የተደረገ ከሆነ ‘ክሬዲት’ ገንዘብ ከባንክ የተከፈለ ከሆነ

ጥሬ ገንዘብ ከባንክ ወጪ ሆኖ ወደ ካዝና ገቢ ሲደረግ እንዲሁም በባንክ ገቢ ሲደረግ የዴቢት ወይም የክሬዲት ህጎች
የሚከተሉት ናቸው፡፡

“በካዝና ያለ ገንዘብ” ረድፍ “በባንክ ያለ ገንዘብ” ረድፍ

‘ዴቢት’ ጥሬ ገንዘብ ከባንክ መጥቶ ‘ዴቢት’ ጥሬ ገንዘብ ከካዝና ወጥቶ ባንክ
ካዝና ገቢ የተደረገ ከሆነ ገቢ የተደረገ ከሆነ
‘ክሬዲት’ ጥሬ ገንዘብ ከካዝና ወጥቶ ‘ክሬዲት’ ጥሬ ገንዘብ ከባንክ ወጥቶ
ባንክ ገቢ የተደረገ ከሆነ ለካዝና ገቢ የተደረገ ከሆነ

ጥሬ ገንዘብ ነክ ያልሆኑና ከካዝና ወይም ከባንክ ሂሳብ ያልተፈጸሙ

የሂሳብ ልውውጦችን መመዝገብ

በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ውስጥ የሚገኘው “ሌሎች“ ረድፍ ከዚህ በታች የተመለከቱትን ከካዝና ወይም ከባንክ
ከሚያገኘው ገንዘብ ያልተፈጸመ የሂሳብ እንቅስቃሴዎችን ለመመዝገብ ያገለግላል፡፡ የገንዘቡ ልክ በሂሳብ እንቅስቃሴ
መዝገብ ውስጥ በሚገኘው “የሌሎች“ ረድፍ በሁለት የተለያዩ መስመሮች ይመዘገባል፡፡ ሁለቱም የዴቢትና የክሬዲት
መለያ ቁጥሮች በሌሎች ረድፍ ውስጥ ይመለከታል፡፡

በጥሬ ገንዘብ ወይም በባንክ ያልተፈጸመ የሂሳብ እንቅስቃሴዎች የዴቢት/የክሬዲት /ህገች የሚከተሉት ናቸው፡፡

44
 “ሌሎች” ረድፍ

ዴቢት ክሬዲት
ሀብት ሲጨመር ሀብት ሲቀነስ
ዕዳ ሲቀነስ ዕዳ ሲጨመር
የተጣራ ሀብት ሲቀንስ የተጣራ ሀብት ሲጨመር
ወጪ ሲጨመር ወጪ ሲቀነስ
ገቢ ሲቀንስ ገቢ ሲጨመር
የአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች

አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ የሁሉም ሂሳቦች ስብስብ ነው፡፡ ሌጀር ካርዶች የሂሳብ እንቅስቃሴዎችን በየሂሳብ መደቡ
አጠቃለው ያሣያሉ፡፡ በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ውስጥ ለተመዘገበ ለእያንዳንዱ ሂሳብ ሌጀር ካርድ ይያዛል፡፡

በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ላይ ዴቢት ወይም ክሬዲት ተደርጎ የተመዘገበ እያንዳንዱ የገንዘብ መጠን አግባብ ባለው
የሂሳብ ሌጀር ካርድ የዴቢት እና የክሬዲት አምድ ላይ መመዝገብ አለበት፡፡ የሁሉም የሂሳብ ሌጀር ካርዶች ስብስብ
አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ነው፡፡

አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር እርስ በርሣቸው የሚመዛዘኑ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች ስብስብ ነው፡፡ በመሆኑም ሁልጊዜ
በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ የሚመዘገበው የዴቢት አጠቃላይ ድምር ከክሬዲት አጠቃላይ ድምር ጋር እኩል
ነው፡፡

ዓላማና አያያዝ

አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ የሚያገለግለው በሂሳብ እንቅስቀሴ መዝገብ ውሰጥ የተመዘገበውን መረጃ ለእያንዳንዱ
በተሰጠው የሂሳብ መደብ በመለየትና የተጣራው የዴቢትና የክሬዲት ጠቅላላ ድምር ሚዛን በመለየትና የተጣራው
የዴቢትና የክሬዲት ጠቅላላ ሚዛን እኩል መሆኑን ለማረጋገጥ መሠረት በመሆን የሚያገለግል በመሆኑ ምክንያት
ሪፖርት የማዘጋጀትን ተግባር የሚያቀላጥፍና የሚያሻሽል ነው፡፡ ለእያንዳንዱ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ አንድ
አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ይያዛል፡፡

በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ውስጥ የሚመዘገቡት እያንዳንዱ የሂሳብ ልውውጥ በተዛማጅ አጠቃላይ ሂሳብ ሌጀር
ካርዶች ላይ ይወራረሳል፡፡ አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች የተደራጁት የሚከተሉትን የሂሳብ ምድቦችን በመያዝ
ነው፡፡

 የሀገር ውስጥ ገቢ ሂሳቦች የ 1 ዐዐዐ የሂሳብ መደቦች ቅደም ተከተል፣

 የውጭ አገር እርዳታ ገቢ ሂሳቦች የ 2 ዐዐዐ የሂሳብ መደቦች ቅደም ተከተል፣
 የውጭ አገር ብድር ገቢ ሂሳቦች የ 3 ዐዐዐ የሂሳብ መደቦች ቅደም ተከተል፣
 የሀብት ሂሳቦች የ 41 ዐዐ ሂሳብ መደቦች ቅደም ተከተል፣
 የዕዳ ሂሳቦች ከ 5 ዐዐዐ - 5599 ያሉት የሂሳብ መደቦች ቅደም ተከተል፣

45
 የተጣራ ሀብት ሂሳቦች የ 56 ዐ 1 የሂሳብ መደብ፣
 የወጪ ሂሳቦች የ 6 ዐዐዐ የሂሳብ መደቦችን ቅደም ተከተል፡፡

የአጠቃላይ ሂሳብ ሌጀር ካርዶች አሞላል፡፡

የሃሳብ ሌጀር ካርድ ሁለት ክፍሎች ይኖሩታል፡፡

እነዚህም፡

 የቅጹ የራስጌ ክፍል፡

o በሂሳብ ሌጀር ካርዱ ላይ የተመዘገበውን የተወሰነ የሂሳብ መደብ እና የበጀት ዓይነት ለይቶ የሚያሳይ መረጃ
ይይዛል፣
 የቅጹ ሠንጠረዥ

o የሂሳብ መደቡን የሂሳብ ሚዛን ለማስላት የሚያስችል ከሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ የተወሰደውን መረጃ
የሚይዝ ዋና ሠንጠረዥ ነው፡፡

ስዕል 7.2 የአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ቅጽን ያሣያል፣

በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ በየወሩ መጨረሻ

የሚከናወኑ መደበኛ ሥራዎች

አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ በየወሩ መጨረሻ መመዛዘን አለበት፡፡ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ባለ የሂሳብ
ሌጀር ካርድ ውስጥ ያሉ ዴቢቶች እና ክሬዲቶች የተጣራ ሚዛን ጠቅላላ ድምር እኩል መሆን አለበት፡፡ በአጠቃላይ
የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ባለ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውሰጥ ያሉ ዴቢቶች እና የክሬዲቶች የተጣራ ሚዛን እኩል ካልሆነ
ስህተት አለ ማለት ነው፡፡

አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ እንዲመዛዘን ለማድረግ የሚከተሉትን ስህተቶች ተፈልገው መታረም አለባቸው፡፡

 ከሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ተወስዶ በሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ የተመዘገበው የገንዘብ መጠን ስህተት ካለበት፡፡
 አንድ የገንዘብ መጠን በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ባለ ሌጀር ውሰጥ የሚገኘው የዴቢት ረድፍ ውስጥ
መመዝገብ ሲገባው በክሬዲት ረድፍ ውስጥ ወይም በተቃራኒው በክሬዲት ረድፍ ውስጥ መመዝገብ ሲገባው በዴቢት
ረድፍ ውስጥ በስህተት የተወራረሰ እንደሆነ፣
 የአንድ የሂሳብ እንቅስቃሴ አንደኛው ክፍል/ዴቢት ወይም ክሬዲት/ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ
የተወራረሰ ሆኖ ሌላኛው የሂሳብ እንቅስቃሴ ክፍል/ዴቢት ወይም ክሬዲት /አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርዱ ሳይወራረስ
ሲቀር፣
 በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ባለ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ ያለው የተጣራ ዴቢት ወይም ክሬዲት
በሚሰላበት ጊዜ የሂሳብ አሠራር ስህተት ያጋጠመው እንደሆነ፣
 ቋሚ የሂሳብ ሚዛኖች ካለፈው ዓመት ሂሳብ ላይ በትክክል እንዲዞሩ ያልተደረገ እንደሆነ፣

46
 አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች ውስጥ በዓመቱ መጨረሻ የሚከናወኑ

መደበኛ ሥራዎች

በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ያለውን ጊዜያዊ ሂሳብ ለመዝጋት በየዓመቱ መጨረሻ የዴቢት ወይም
የክሬዲት ሂሳቦችን ሚዛን ወደ ተጣራ ሀብት ማዘዋወር ያስፈልጋል፡፡

ጊዚያዊ ሂሳቦች የሚባሉት በሚከተሉት የሂሳብ ምድቦች ውስጥ ያሉ ናቸው፡፡

 ከ 1 ዐዐዐ እስከ 3999 ባሉት የሂሳብ መለያ ቁጥሮች ውስጥ ያሉ የአገር ውስጥ ገቢ፣ የእርዳታ ፣ የብድር ሂሳቦች፣
 ከ 6 ዐዐዐ እስከ 6999 ባሉት የሂሳብ መለያ ቁጥሮች ውስጥ ያለ የወጪ መደቦች፣
 ከ 4 ዐዐዐ እስከ 4 ዐ 99 ባሉት የሂሳብ መለያ ቁጥሮች ውስጥ የገንዘብ ዝውውሮች፡፡

የመዝጊያ ሂሳብ የሚሆነው ሁሉም የሂሳብ እንቅሰቃሴዎች ከተመዘገበ በኋላ በበጀት ዓመቱ መጨረሻ የሚመዘገበው
የመጨረሻ ሂሳብ ነው፡፡ በአጠቃላይ ሂሳብ ለጀር ካርድ ውስጥ ያለውን ጊዜያዊ ሂሳቦችን የዝውውር፣ የገቢና ወጪ
በመዝጋት በዓመቱ መጨረሻ የዴቢት ወይም የክሬዲት ሂሳቦችን ሚዛን ወደ ተጣራ ሀብት ሂሳብ በማዛወር የጊዜያዊ
ሂሳቦችን ሚዛን ዜሮ ማድረግ ያስፈልጋል፡፡

አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ አዲሱ የበጀት ዓመት የሚጀምረው ባለፈው ዓመት ከነበረው ቋሚ ሂሳብ/በካዝና ያለ
ጥሬ ገንዘብ፣ በባንክ ያለ ገንዘብ ፣ተሰብሳቢ ሂሳቦች፣ ተከፋይ ሂሳቦች እና የተጣራ ሀብት የተዘዋዋረው የሂሳብ ሚዛን
ነው፡፡

47
ስዕል 6.2

መሂ/17/1
የደ/ብ/ብ/ህ/ክ/መንግስት
SNNP Regional Government
የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ
Bureau of Finance and Economic Development
የሂሳብ ሌጀር ካርድ
Ledger Card
የመንግስት መ/ቤት ስም …………………………………………………. ገጽ ……..

Name of zone/woreda/public Body

የባንክ ሂሳብ ቁጥር ………………………………………………………..

Bank Account No

የሂሳብ ስም ………………………………………………………………….. የሂሳብ መደብ……….

Name of Account Account code

የመዝገብ ማጣቀሻ
ሚዛን
Reference from Register
መግለጫ ዴቢት ከሬዲት Balance
ቀን
ተራ Description Debit Credit
ወር ገጽ ቀን ዴቢት ክሬዲት
ቁጥር
Debit Credit

48
ሠንጠረዥ 6.2 በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ባለ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ያሉትን ክፍት ቦታዎች
የእነዚህን ማብራሪያዎች ያሣያል፡፡

ሠንጠረዥ 6.2
በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ያለ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ክፍት ቦታዎች
ክፍት ቦታ መግለጫ
የቅጹ ራስጌ
የግራ ጎን
የክልል/ዞን/ወረዳ/መንግስት መ/ቤት* የክልል/ዞን/ወረዳ/መንግስት መ/ቤት ስም
የባንክ ሂሳብ ቁጥር * የባንክ ሂሳብ ቁጥር ይሞላ
የሂሳብ መደቡ ስም የሂሳብ መደቡ መግለጫ
የቀኝ ጎን
ገጽ * የተወሰነን የሂሳብ ሌጀር ካርድ ገጽ ለይቶ ለማሳየት
ለእያንዳንዱ የሂሳብ ብቸኛ መለያ ቁጥር የበጀት ዓይነት
ተከታታይነት ያለው ቁጥር
የሂሳብ መደብ መለያ ቁጥር * የሂሳብ ሌጀር ካርዱን ለመለየት ተገቢ የሆነ የሂሳብ መደብ
መለያ ቁጥር
የበጀት ዓይነት * የሂሳብ ሌጀር ከርዱን ለይቶ መደበኛ 1 ከፒታል 2
ሠንጠረዥ
ቀን በሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ የተሞላው ቀን
ከሂሳብ መዝገብ ማጣቀሻ ለምዝገባ መነሻ ከሆነው መዝገብ ውስጥ ተፈላጊ የሆነው
መረጃ ወር፣ገጽ/ተራ ቁጥር እና የሂሳብ እንቅስቃሴው
የተከናወነበት ቀን
መግለጫ አስፈላጊ ከሆነ ስለሂሳብ እንቅስቃሴው አጭር መግለጫ
ዴቢት /ክሬዲት አግባብ ካለው የሂሳብ መዝገብ ረድፍ ውስጥ የሚወስድ
የገንዘብ መጠን
የሂሳብ ሚዛን እያንዳንዱ የሂሳብ እንቅስቃሴ ከተከናወነ በኋላ በዴቢት
/በክሬዲት /ረድፍ ውስጥ የተመዘገበው የዴቢት/ክሬዲት
የተጣራ ሚዛን

በሠንጠረዡ ውስጥ የ * ኮከብ ምልክት የተደረገባቸው መረጃዎች በሁሉም አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ
የሚያሰፈልጉ ናቸው፡፡ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ባለው የሂሳብ ሌጀር ካርዱሠንጠረዥ፡

 ቀን በሂሳብ እንቅስቃሴው የተከናወበት ቀን ሣይሆን ሂሳቡ በሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ የተመዘገበበት ቀን ነው፡፡
 ከሂሳብ መዝገብ ማጣቀሻ በምዝገባው መሠረት የምዝገባው መነሻ የሆነውን የሂሳብ መዝገብ ለይቶ ለማሳየት
የሚያስችል በቂ መረጃ ይይዛል፡፡
 መግለጫ በአማራጭነት የቀረበ ነው፡፡ ስለሂሳብ እንቅሰቃሴ ተጨማሪ መግለጫ የሚያሰፈልግ ከሆነ ከዚህ ቦታ
ላይ መሞላት አለበት፡፡
 ማናቸውም በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገቡ በዴቢት/በክሬዲት /የተመዘገበ ሂሳብ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ
ውስጥ ባለው ተዛማጅ የሂሳብ ሌጀር ካርድ የዴቢት/ክሬዲት ረድፍ ውስጥ መመዝገብ አለበት፡፡

49
 የሂሳብ ሚዛን የሂሳቡ የተጣራ ሚዛን ድምር ነው፡፡ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ባለው የሂሳብ ሌጀር
ካርድ የዴቢት ወይም የክሬዲት ረድፍ ውስጥ ከተመዘገበ በኋላ ቀደም ሲል ከነበረው የተጣራ የዴቢት ወይም
የክሬዲት ሚዛን ላይ አሁን ወይም በመቀነስ የተጣራ የሂሳብ ሚዛን ድምር ይገኛል፡፡

ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች

ማናቸውም በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ያለ ሂሳብ ከሂሳቡ ሚዛን ድምር በተጨማሪ ዝርዝር
መረጃዎችን የሚጠይቅ ከሆነ በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ እንደሂሳብ የመቆጣጠሪያ ሂሳብ ይሆናል፡፡

ለምሣሌ ለሠራተኞች የተሰጠ ጠቅላላ የቅድመ ክፍያ ድምር በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ያለው
የመቆጣጠሪያ ሂሳብ ነው፡፡ ነገር ግን ከእያንዳንዱ ሠራተኛ የሚፈለገው የዕዳ መጠን የሚታየው በተቀጽላ የሂሳብ
ሌጀር ካርድ ውስጥ ይሆናል፡፡

አንድ የሂሳብ መደብ መለያ ቁጥር ከተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ጋር የተዛመደ የመቆጣጠሪያ ሂሳብ መሆኑን
ለመወሰን የሚያስችሉ ሁለት መመዘኛዎች አሉ፡፡

እነዚህም

 ወርሃዊ ሪፖርት የማቅረብ አስፈላጊነት፣

 የሂሳቡን ሚዛን የመስተዳደርና የመቆጣጠር አስፈላጊነት ናቸው፡፡

የሂሳብ ሌጀር ካርድ አያያዝ

ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች ውስጥ ላለው እንደ መቆጣጠሪያ ሂሳቦች ዝርዝር
መረጃ ስለሚሰጡ እንደሚከተለው ይብራራሉ፡፡

ወጪ

የወጪ ሂሳብ ሪፖርት በእያንዳንድ መ/ቤት በእያንዳንዱ ሥራ ሂደት/ኘሮጀክት/በፋይናንስ ምንጭ በመለየት

መቅረብ ይጠበቅበታል፡፡ የዚህን የወጪ ሪፖርት ለማድረግ እንዲቻል በእያንዳንዱ ባለበጀት ተቋም ወይም የሥራ
ሂደት ውስጥ ላለው ለእያንዳንዱ የወጪ መቆጣጠሪያ ሂሳብ ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ በፋይናንስ ምንጭና
በባለበጀት ተቋም ወይም የሥራ ሂደት ተለይቶ ይያዛል፡፡ በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውሰጥ ያሉ ሂሳቦች
ስለእያንዳንዱ ባለበጀት ተቋም ወይም የሥራ ሂደት አጠቃላይ ወጪ በፋይናንስ ምንጭ እና በወጪ መደብ
በመለየት መረጃ የሚሠጡ ናቸው፡፡

ገቢ

የገቢ ሂሳብ ሪፖርት የሚዘጋጀው በእያንዳንዱ ሥራ ሂደት ወይም ኘሮጀክት ስም አይደለም፡፡ በመሆኑ ለገቢ ሂሳቦች
ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ አይያዝላቸውም፡፡ ትክክለኛውን የገቢ ሪፖርት ለማድረግ እንዲቻል ለእያንዳንዱ የገቢ
ዓይነት በሂሳብ መደብ ተለይቶ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውሰጥ ምዝገባ መከናወን አለበት፡፡

50
ዝውውር

በፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት መምሪያ/ጽ/ቤት በመንግስት ፋይናንስ አስተዳደር የሥራ ሂደት ቢሮ ደረጃ ተቀጽላ
የሂሳብ ሌጀር ካርድ መያዝ ያስፈልጋል ምክንያቱም ለእያንዳንዱ ባለበጀት መስሪያ ቤት በዝውውር የተላለፈው
ሂሳብ ባለበጀት መስሪያ ቤቱ ከመዘገበው የዝውውር ሂሳብ ጋር መታረቅ ስለሚያስፈልግ ነው፡፡

በካዝና ያለ ጥሬ ገንዘብ

በእያንዳንዱ ገንዘብ ያዥ ስም የሚያዝ በካዝና ያለ ጥሬ ገንዘብ ሚዛንን ለመቆጣጠር በእያንዳንዱ ገንዘብ ያዥ

ስም ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ መያዝ አለበት፡፡

በባንከ ያለ ጥሬ ገንዘብ

በአንድ ባንክ ሂሳብ ቁጥር ከአንድ በላይ ለተለያዩ ዓላማ የሚውል ገንዘብ ገቢ የሚደረግ ከሆነ የእያንዳንዱ ገንዘብ
/Fund/ ከወጪ ቀሪ ሚዛን መኖሩን ለማረጋገጥ እና ለይቶ ለመቆጣጠር በእያንዳንዱ ገንዘብ ምንጭ ተቀጽላ
የሂሳብ ሌጀር መያዝ አለበት፡፡

ተሰብሳቢና ተከፋይ ሂሳቦች

በእያንዳንዱ ሰው/ድርጅት፣በመንግስት መ/ቤት ስም ለተሰብሳቢ እና ተከፋይ ሂሳቦች ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ
መያዝ ያስፈልጋል፡፡

የተጣራ ሀብት

የተጣራ ሀብት የመቆጣጠሪያ ሂሳብ ባለመሆኑ ተዛማጅ ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ አያስፈልገውም፡፡

የተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች አሞላል

ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ በሚያዝበት ጊዜ ማናቸውም በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር የመቆጣጠሪያ ሂሳብ ውስጥ
ባለ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ በዴቢት/በክሬዲት የተመዘገበ ሂሳብ ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውሰጥ ባለው የሂሳብ
ሌጀር ካርድ ተዛማጅ ዴቢት ወይም ክሬዲት ረድፍ ውስጥ መመዝገብ አለበት፡፡ በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ
ውስጥ የተመዘገበው የተጣራ የዴቢት እና የክሬዲት ሚዛን ተዛማጅ በሆነው አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ
በሚገኘው የመቆጣጠሪያ ሂሳብ ላይ ከተመዘገበው የተጣራ የዴቢት እና የክሬዲት ሚዛን ጋር ሁልጉዜ እኩል መሆን
አለበት፡፡

51
ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች እርስ በርሣቸው የሚመዛዘኑ ሂሳቦችን ስብስብ የሚይዙ አይደሉም፡፡ ስለሆነም
በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድን ውስጥ ያለው ዴቢት በሙሉ ከክሬዲት ጋር እኩል ላይሆን ይችላል፡፡ በተቀጽላ
የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውሰጥ ያለው የዴቢት እና የክሬዲት ድምር ተዛማጅ በሆነው አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ውስጥ
ያለው የዴቢት እና የክሬዲት ድምር ተዛማጅ በሆነው አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ካለው የመቆጣጠሪያ
ሂሳብ ሚዛን ጋር እኩል መሆን አለበት፡፡

የሂሳብ ልውውጦች በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ባለ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ እንደተመዘገቡ
ወዲያውኑ አግባብ ባለው የተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ መመዝገብ

አለባቸው፡፡ ወጪን በበጀትና በወጪ ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ ለመመዝገብ ብቸኛ የምዝገባ መነሻ ሰነድ
የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ነው፡፡ የፋይናንስ ኦፊሰር የተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር ካርድ ይይዛል፡፡

የበጀትና /የወጪ ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር /ካርድ

የክፍያ ሠራተኛ በጀት ለተመደበላቸው ለወጪ መደቦች የበጀትና/የወጪ ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር ካርድ በመያዝ
ያዘጋጃል ሠንጠረዥ 5.1 በበጀትና /በወጪ

ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር ካርድ በቅጹ ራስጌ እና በዋና ሠንጠረዡ ላይ መሞላት የሚገባው ዝርዝር መግለጫ ያብራራል፡፡
የክፍያ ሠራተኛከሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ የሂሳብ ልውውጦችን በበጀትና/በወጪ ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ
እንዲመዘገበ ወዲያውኑ የወጪን ሚዛን ወቅታዊ ማድረግ አለበት፡፡

52
ሠንጠረዥ 6.3 በበጀትና /በወጪ ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር ካርድ ለተዛማጅ ወጪ ሂሳብ መደብ የሚሞላ ዝርዝር
መግለጫ ያብራራል፡፡

ሠንጠረዥ 6.3
በበጀትና /በወጪ ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ የሚገኙ ክፍት ቦታዎች
ክፍት ቦታ መግለጫ
ሠንጠረዥ ሠንጠረዥ 4.2 ተመልከት
ቁጥር
ቀን ምዝገባ የተመዘገበበት ተከታታይ ቁጥር
መግለጫ በበጀት /በወጪ ተቀጽላ ሌጀር /ካርድ ለይ የተመዘገበበት ቀን
ማጣቀሻ ቁጥር ስለሂሳብ እንቅሰቃሴ አጭር መግለጫ
የፀደቀ በጀት ከመነሻ ሰነድ ላይ የማጣቀሻ ቁጥር
የተጨመረ በጀት ሠንጠረዥ 4.2 ተመልከት
የተቀነሰ በጀት
የተስተካከለ በጀት
ግዴታ የተገባበት ሂሳብ
ግዴታ ያልተገባበት ከወጪ ቀሪ
ወጪ ከመነሻ ምንጭ ሰነድ የወጪ መጠን መግለጽ
ዴቢት በዴቢት በኩል የተመዘገበ የገንዘብ መጠን
ክሬዲት በክሬዲት በኩል የተመዘገበ የገንዘብ መጠን
ሚዛን እያንዳንዱ የሂሳብ እንቅሰቃሴ ከተከናወነ በኋላ በዴቢት/በክሬዲት
ረድፍ ውስጥ የተመዘገበው የዴቢት /ክሬዲት የተጣራ ሚዛን
ዴቢት በዴቢት በኩል የተመዘገበ የገንዘብ መጠን
ክሬዲት በክሬዲት በኩል የተመዘገበ የገንዘብ መጠን

በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ውስጥ በየወሩ መጨረሻ የሚከናወኑ መደበኛ ሥራዎች

በየወሩ መጨረሻ በእያንዳንዱ የተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ያለው የተጣራ የዴቢት ወይም የክሬዲት ሚዛን
ስሌት መከናወን አለበት፡፡ በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ያለው የተጣራ የዴቢት ወይም የክሬዲት ሚዛን
ድምር ተዛማጅ ከሆነው በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ የሂሳብ መቆጣጠሪያ ውስጥ ካለው ሌጀር ካርድ የተጣራ
የዴቢት ወይም የክሬዲት ሚዛን ድምር ጋር እኩል መሆን አለበት፡፡

በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ያለው የተጣራ የዴቢት ወይም የክሬዲት ሚዛን ድምር ተዛማጅ ከሆነው
ከአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ የሂሳብ መቆጣጠሪያ ውስጥ ካለው ሌጀር ካርድ የተጣራ የዴቢት ወይም የክሬዲት
ሚዛን ድምር እኩል ካልሆነ ስህተት አለ ማለት ነው፡፡

53
 ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ እና አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ እንዲመዛዘኑ ለማድረግ የሚከተሉት የስህተት
ዓይነቶች ተፈልገው መታረም አለባቸው፡፡

 ከሂሳብ መዝገብ ተወስዶ በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ የተመዘገበው የገንዘብ መጠን ስህተት ከሆነ፣
 አንድ የገንዘብ መጠን በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ውስጥ በሚገኘው የዴቢት ረድፍ ውስጥ መመዝገብ ሲገባው
በክሬዲት ረድፍ ውሰጥ ወይም በተቃራኒው በክሬዲት ረድፍ ውስጥ መመዝገብ የሚገባው በዴቢት ረድፍ
ውስጥ በስህተት ተወራርሷ ከተገኘ፣
 በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ ያለው የተጣራ ዴቢት ወይም ክሬዲት በሚሰላበት ጊዜ የሂሳብ ስህተት
ከገጠመ፣
 ቋሚ የሂሳብ ሚዛኖች ካለፈው ዓመት ሂሳብ በትክክል እንዲዞሩ ካልተደረገ፣

በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ በየዓመቱ መጨረሻ የሚከናወኑ

መደበኛ ሥራዎች

በዓመቱ መጨረሻ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ያሉት ጊዜያዊ ሂሳቦች ቀደም ብሎ በተገለጸው መሠረት
ወደ ተጣራ ሀብት ሂሳብ ተዘዋውረው መዘጋት አለባቸው፡፡ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ያለው ጊዜያዊ
ሂሳብ ተዛማጅ የሆነውን ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድን ጨምሮ እንደተዘጋ ይቆጠራል፡፡ በዓመቱ መጀመሪያ
ለእያንዳንዱ ጊዜያዊ ሂሳቦች መቆጣጠሪያ በአዲስ ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ይጀመራል፡፡ በአዲሱ ተቀጽላ የሂሳብ
ሌጀር ካርድ ውስጥ ያሉ ሂሳቦች በሙሉ አዲሱን ዓመት የሚጀምሩት በዜሮ ሚዛን ነው፡፡

በበጀት /በወጪ ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር ካርዶች ላይ የሚያዙትን ጊዜያዊ ሂሳቦችን የሚይዘው የክፍያ ሠራተኛነው፡፡
የበጀት/የወጪ ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር/ካርዶች ሁሉ በየዓመቱ መጨረሻ መዘጋት አለበት፡፡ በየዓመቱ መጀመሪያ
ለእያንዳንዱ የመቆጣጠሪያ ሂሳብ አዲስ የበጀት /የወጪ ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር/ካርዶች ይጀመራል፡፡

በሌሉች የሂሳብ ምድቦች ውስጥ የሚገኙት ሂሳቦች ቋሚ ሂሳቦች በመሆናቸው በየዓመቱ የሚዘጉ አይደሉም፡፡
እነዚህ ቋሚ ሂሳቦች ባለፈው ዓመት የነበራቸውን የሂሳብ ሚዛን ወደሚቀጥለው የበጀት ዓመት እንደያዙ
ይዘዋወራሉ፡፡ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር የተዛመዱ ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች ወደሚቀጥለው የበጀት ዓመት
ይዘዋወራሉ፡፡

ምዕራፍ 7

የጥሬ ገንዘብ አስተዳደር

የጥሬ ገንዘብ ማስተዳደር ማለት ጥሬ ገንዘብ መሰብሰብ; ጥሬ ገንዘብ መያዝ ፡ጥሬ ገንዘብ መክፈልና በጥሬ ገንዘብ መጠቀም ማለት
ነዉ፡፡ የመንግስት መ/ቤቶች የሥራ ፕሮግራማቸዉን ለማስፈጸም የተመደበላቸዉን የወጪ በጀት ሥራ ላይ ለማዋል
የሚኖራቸዉን የጥሬ ገንዘብ ፍላጎት እና የመንግስት ግምጃ ቤትን የጥሬ ገንዘብ ፍሰት መሰረት በማድረግ የሂሳብ ሚዛን
በዝቅተኛ መጠን እንዲቆዩ ማድረግ በሚያስችል ሁኔታ መመራትይኖርበታል፡፡

4.1 የጥሬ ገንዘብ አስተዳደር ዓላማዎች፤

54
  የተሰበሰበው የመንግሥት ገንዘብ በተፋጠነ መንገድ ወደ ባንክ ገቢ የሚሆንበት ስርዓት
 ክፍያ በጥሬ ገንዘብ ዕቅድ የሚመሰረትበት ሥርዓት ለማጠናከር
 የተዛባ የጥሬ ገንዘብ ስርጭት እናዳይኖር ለማድረግ
 ተፈላጊውን ክንውን በተፈላጊው ጊዜ ለመፈፀም እንዲያስችል የሚረዳ አሠራርነው::
 ዉስን ሃብትን ለታለመለት ዓላማ ብቻ እንዲዉል ማስቻልና ከብክነት መጠበቅ፡፡

ጥሬ ገንዘብ ከየት ይገኛል፡-

በበጀት ዓመቱ መጀመሪያ ላይ መ/ቤቶች በቀመር የተመደበላቸዉን በጀት መነሻ በማድረግ ከሚከተሉት መንገዶች
በአንዱ፤በሁለቱ ወይም በሁሉም መንገድ ጥሬ ገንዘብ ሊያገኙ ይችላሉ፡፡

1. ከፌደራል መንግስት በድጎማ /ትሬዠሪ/

2. ከእርዳታ

3. ከብድር

4. ከመ/ቤቶች ዉስጥገቢ

5. ከግለሰቦችበስጦታና ከህብረተሰብ ተሳትፎ... ወዘተ

4.2 የጥሬ ገንዘብ መርሃ ግብር/Action Plan/

የጥሬ ገንዘብ -መርሃ ግብር ማለት ከተለያዩ ምንጮች የተገኘን በጀት በወራት ፤በሳምንታት እንዲሁም በቀናት ከፋፍሎ ማቀድ ማለት
ነዉ ፡፡የጥሬ ገንዘብ እቅድ የየወሩ የወጪ መጠን እንዲሁም ገንዘቡ የሚፈለግበትን ጊዜ የሚያሳይ መሆን አለበት፡፡የመንግስት መ/ቤቶች
በዓመቱ ዉስጥ የሚኖራቸዉ የጥሬ ገንዘብ ፍላጎት ዕቅድ እስከ ነሀሴ ማብቂያ ድረስ ለቢሮ የሚያቀርቡ ሲሆን ለጥሬገንዘብ/ ገቢናወጪ/
ዕቅድደግሞ የተለያዩ የበጀት ምንጮች፤ የመደበኛና የካፒታልበጀት ወጪ ፤የሲቭልና ወታደር ጡረታ እንዲሁም የግዢዕቅድ
መሰረት ባደረገ መልኩ ይቀርባል፡፡ ገቢ ሰብሳቢ የመንግስት መ/ቤቶች የየወሩ የገቢ እቅድና ያለፈዉን ወር የገቢ አፈጻጸም ለቢሮ
ያቀርባሉ፡፡

ለጥሬ ገንዘብ መርሃ ግብር ዝግጅት/ገቢና ወጪ/ ቅድመ ሁኔታ

 ለሁሉም ስራ ሂደት/cost center/የተመደበ የጸደቀ በጀት/መበማ 4/ካበማ 4/ ማደራጀት

 ከሁሉም ስራ ሂደት/cost center/የቀረበ የግልና የስራ ሂደት እንዲሁም ተቋማዊ የግዢዕቅድማደራጀት
 የሰዉ ሃብት መረጃ ማደራጀት ማለትም በበጀት ዓመቱ በመ/ቤቱ ያሉ ባለሙያዎችና ሊቀጠሩ
የሚችሉትን በመለየት በእቅድ ማካተት ያስፈልጋል ፡፡
 የጡረታ መረጃ /በሲቭልና ወታደር/ማደራጀት
 የፕሮጀክቶች ዕቅድ ክንዉን/fisical activity plan/ማደራጀት
 በመጨረሻም ከላይ የተገለፁትን ሃሳቦች መነሻ በማድረግ የጥሬ ገንዘብ መርሃ ግብር ማዘጋጀት ያስፈልጋል፡፡

ዕቅድ ሲዘጋጅ ትኩረት የሚያስፈልጋቸዉ ነጥቦች

55
  እየንደንዱ የመንግስት መ/ቤት ክፍት መደቦችን ሳይጨምር ሰብዓዊ ለሆኑ አገልግሎቶች የሚከፈሉ
ክፍያዎች/የሠራተኞች ደመወዝ፤አበልና ጥቅማጥቅም እንዲሁም የጡረታ መዋጮ ገንዘቡ የሚከፈልበት ዕቅድ
አዘጋጅቶ ማቅረብ አለበት፡፡የደመወዝ ጭማሪ የአዲስ ቅጥር ደመወዝ ክፍያ ከሚጀምርበት ጀምሮ መሆን አለበት፡፡
 በየወሩ የሚከፈሉ የግዴታ ወጪዎች /የቢሮ ኪራይ ፤ስልክ፤ዉሃ ኤለክትሪክና ፖስታ አገልግሎት/ ያለፉት ዓመታት
ወጪዎችን ታሳቢ በማድረግ በሚከፈልበት ጊዜ
 የቋሚ ንብረትና ግዥና ግንባታ ሲሆን የሚከፈልበት ጊዜ ሲደርስ
 ዕቃና አቅርቦት ፤የጉዞና መስተንግዶ ሲሆኑ አገልግሎት አግኝቶ የሚከፈልበት ጊዜ ሲደርስ
 እድሳትና ጥገና ሲሆን ስራዉ ሲጠናቀቅ
 በዉል የሚፈጸም ክፍያ ሲሆን በዉል መሰረት ክፍያ መፈጸሚያ ጊዜ ሲደርስ
 ስልጠና ሲሆን ስልጠናዉ ተጠናቆ መክፍያ ጊዜ ሲደርስ
 እና ሌሎችን ክፍያዎችን በተመለከተ በተቀመጠ የአከፋፈል የጊዜ ገደብ ወይም የመክፍያ ፕሮግራም መሠረት የጥሬ
ገንዘብ ዕቅድ ይዘጋጃል፡፡

ጥሬ ገንዘብ መርሃ ግብር የማዘጋጀት ሃላፊነት

የመ/ቤቱ የገቢ ጥሬ ገንዘብ ፍሰት ዕቅድና ወጪ ፋላጎት ዕቅድ ወደ ዕዉነታ የቀረበ ለማድረግ ፋይናንስ ተግባራትን
የሚየከናዉኑ ስራ ሂደቶች ማለትም፤

 የሰዉ ሃብት ልማት አስተዳደር

 የልማትዕቅድ ክትትልና ግምገማ ኢኮኖሚ አስተዳደር የሥራ ሂደት
 የመንግሥት ፋይናንስ አስተዳደር /ግ/ፋ/ን/አስተዳደር ሲሆኑ ለጥሬ ገንዘብ ፍሰት ዕቅድ ዝግጅቱ ተገቢዉን ዕገዘና
አስፈላጊዉን መረጃ መስጠት ይኖርባቸዋል፡፡
 ዕቅዱ ሲጠናቀቅ ለመ/ቤቱሃላፊቀርቦናዉይይትከተደረገበት በኋላ የተዘጋጀዉ ዕቅድ በአይቤክስ በቀጥታ/IBEX
Disbursement module online/ወይም በሃርድ ኮፒ ፎርም ተዘጋጅቶ የመ/ቤቱ ሃላፊ በማስፈረም ለፋኢል
ቢሮ ይቀርባል
 ስለ ዕቅዱ ተግባራዊነት ማለትም ጥሬ ገንዘብ ፋሰት በመ/ቤቱ ዕቅዱ መሰረት ስለመሆኑ ከላይ የተዘረዘሩት አካላት
በየጊዜዉ ተገናኝተዉ መገምገምይኖርባቸዋል

የጥሬ ገንዘብ መርሃ -ግብር /ዓመታዊና የ 3 ወር ተንከባላይ ዕቅድ/

ዓመታዊ የጥሬ ገንዘብ መርሃ- ግብር

በ 12 ወር ዉስጥ በጥሬ ገንዘብ የሚሰበሰበዉን ገቢ እና የሚከፈለዉን ወጪበማጣጣም በበጀት ዓመቱ ሳይቋረጥ በየወሩ
ለሚዘጋጀዉ የ 3 ወር ተንከባላይ የጥሬ ግምት ዝግጅት እንደ ማዕቀፍ ያገለግላል፡፡ዕቅዱ በሚዘጋጅበት ወቅት በዓመቱ ዉስጥ
የሚሰበሰበዉ ገቢ እና የሚከፈለዉ ወጪበዋና ዋና የሂሳብ መደብተለይቶ መቅረብ አለበት፡፡ በሌላ በኩል ዕቅዱ ሲዘጋጅ
ከፌደራል የሚገኘዉን ድጎማናየመ/ቤቱ የዉስጥ ገቢ ተለይቶ መታቀድ አለበት፡፡በዉስጥ ገቢያቸዉ እንዲጠቀሙ
የተፈቀደላቸዉ መ/ቤቶች ከተፈቀደላቸዉ የዉስጥ ገቢ በላይ የሰበሰቡትን ገንዘብ በበጀት ዓመቱ መጨረሻ ወደ ማዕከላዊ
ግምጃ ቤት ፈሰስ የሚያደርጉበት በማዘጋጀት ለቢሮ ያቀርባሉ፡፡በእርዳታ የሚካሄዱ ፕሮግራሞችና ፐሮጀክቶች ክፍያ
ለፕሮግራሙ ባለቤቶች ለማስተላለፍ እንዲቻል የጥሬ ገንዘብ ዕቅደ በአስፈጻሚ መ/ቤቶች ተዘጋቶ መቀረብ አለበት፡፡

56
 ተንከባላይ የ 3 ወር የጥሬ ገንዘብ መርሃ ግብር

በእያንዳንዱ የመንግስት መ/ቤት በየወሩ የሚዘጋጀዉ የ 3 ወር ተንከባላይ የጥሬ ገንዘብ ግምት በሚቀጥሉት 3
ወራት የሚኖረዉን የገቢና የወጪ የጥሬ ገንዘብ ፍሰት ግምት በዋና ዋና የሂሳብ መደቦች ማዘጋጀት ተንከባላይ
የ 3 ወር የትሬ ገንዘብ መርሃ ግብር ይባላል፡፡ይህ መርሃ ግብር በአንድ አመት ለ 12 ጊዜ የሚዘጋጅ ሲሆን ዓላማዉ
የክፍያ ጣሪያ ለመወሰን እንደ መሰረታዊ መረጃነት ያገለግላል፡፡

ዓመታዊም ሆነ የ 3 ወር ተንከባላይ የጥሬ ገንዘብ መርሃ ግብር የሚዘጋጀዉ የፋ/ኢ/ል ቢሮ ባዘጋጀዉ ቅጽ ሲሆን
፤ለደመወዝ ፤ለመደበኛ ስራ ማስኬጃ፤ የሲቭልና ሚሊተሪ ጡረታ እንዲሁም ለካፒታል በጀቶች ተለይቶ
በማዘጋጀት ለፋ/ኢ/ል ቢሮ ይቀርባል፡፡

የተገኘው ገንዘብ የት ይቀመጣል፡-

ከላይ በተገለጸዉ መሰረት የተገኘን ገንዘብ ከፍተኛ ጥንቃቄና ቁጥጥር የሚያስፈልገዉ በመሆኑ መመሪያን መሰረት
በማድረግ በሚከተሉት ሁለት መንገዶች በማስቀመጥ መ/ቤቶች ጥሬ ገንዘብን ያስተዳድራሉ፡፡

4.3 በፋ/ኢ/ል መ/ቤቶች በካዝና

4.4 በኢትዮጵያ ንግድ ባንክ

4.3 በካዝና ያለ ጥሬ ገንዘብ ማስተዳደር

በአንድ መንግስት መ/ቤት ያለ ጥሬ ገንዘብ በጥሬ ገንዘብ አስተዳደር ሥርዓት መሠረት አመቺ በሆነ ቦታ በካዝና ቀመጥ አለበት፡፡ገቢ
ወጪ እና ከወጪ ቀሪ ሚዛን በጥሬ ገንዘብ መዝገብ የሂሳብ እንቅስቃሴዎች በሚከሰቱበት ሰዓት ሁሉ መመዝገብ አለበት፡

ጥሬ ገንዘብ በካዝና ለማስተዳደር የሚያስችሉ ሁኔታዎች የሚከተለዉ ናቸዉ፡፡

• ገንዘብ ያዥተለይቶ መመደብ፤

• ካዝና ማዘጋጀት ፤

• የጥሬ ገንዘብ መዝገብ እንዲሁም

• ባንክ ባለበትና በሌለበት ለጥቃቅንና አነስተኛ ወጪዎች መሸፈኛ የጥሬ ገንዘብ ጣሪያ ስርዓት መመስረትአለበት፡፡

የገንዘብ ያዥ ተግባርና ጥሬ ገንዘብ ከካዝና የመክፈል ስርዓት

57
 • ገንዘብ ያዥ በካዝና ውስጥ ከተያዘው ገንዘብ ክፍያ መፈጸም የሚችለው አግባብ ባለው ኃላፊ የፀደቁ የክፍያ ሰነዶች /የጥሬ
ገንዘብ መክፈያ/ ሲደርሱት ነው፡፡

• ገንዘብ ያዥ ክፍያ ከመፈጸሙ በፊት ለክፍያ የተላከው ሰነድ ለጥቃቅን ወጪ በካዝና ከተያዘው ገንዘብ እንዲከፈል
ከተፈቀደው መጠን የማይበልጥ መሆኑን ማረጋገጥይኖርበታል፡፡

• ማንኛውም የመንግሥት ገንዘብ ተሰብስቦ ወደ ካዝና የሚገባው ተከታታይ ንምራ ቁጥር ባለውና ቢሮ ባሳተመው የገቢ
ደረሰኝ ብቻ ነዉ፡፡

• ማንኛውም ገንዘብ ወደ ካዝና ሲገባ የገቢው ምክንያት፤የገንዘቡ መጠን በፊደልና በአኃዝ በግልጽመሰፈር አለበት

• የተራድኦ ሂሳብ ገንዘብ በጥሬ ገንዘብ መዝገብ ውስጥ ተለይቶ በየፕሮግራሙ መመዝገብ አለበት የተሰበሰበ ማንኛውም
የመንግሥት ገቢ በየቀኑ ወደ ተጠቃለለ የባንክ ሂሳብ ገቢ መደረግ አለበት

• ክፍያ የተፈፀመባቸዉ ሂሳብ ሰነዶች በየቀኑ ገንዘብ ያዥ በሞ/42 ለሂሳብ ኦፍሰር ርክክብ መደረግአለበት፣

• በጥሬ ገንዘብ መዝገብ ላይ ገቢና ወጪን በወቅቱ መመዝገቡን መከታተል እና በካዝና ያለውን የገንዘብ መጠን ማወቅ

• በገንዘብ ያዥ እጅ እንዲቀመጥ ከተወሰነው ገንዘብ በላይ በካዝና ገንዘብ መኖር የለበትም

• በካዝና የሚቀመጠዉ ገንዘብ ማለትም የወረቀት ገንዘብ፤ሣንቲም፤እንደጥሬ ገንዘብ የሚቆጠሩ ሰነዶች በባንክ
የተረጋገጠ ቼክ በስተቀር የግል የሆነ ማንኛውም ገንዘብ፤ሠነድ ወይም ዋጋ ያላቸውን ንብረቶች ካሉ እንደመንግስት ንብረት
ይቆጠራል፡፡

• ሁለትና ከዚያ በላይ ገንዘብ ያዥ በመ/ቤቱ ካለ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ በማዘጋጀት መቆጣጠር ያስፈልጋል፡፡

• በየዕለቱ የሣጥን ቆጠራ በማድረግ ከጥሬ ገንዘብ መዝገብ ቀሪ ሚዛን ጋር ማመሳከር ያስፈልጋል፡፡

ጥቃቅን ወጪዎች ክፍያዎች

• እያንዳንዱ የክልል ባለበጀት መ/ቤት በየዕለቱ ለሚያጋጥሙት ጥቃቅን ወጪዎች ክፈያ የሚፈጽመው ለጥቃቅን
ወጪዎች በካዝና ከተያዘው ገንዘብ ላይ ይሆናል። የፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ በእያንዳንዱ ባለበጀት
መ/ቤት ለጥቃቅን ወጪ በካዘና የሚቀመጠውን እና ከካዝና የሚከፈለውን የገንዘብ መጠን ይወስናል።

• ገንዘብ ያዥ ለጥቃቅን ወጪ በካዘና ከተያዘው ገንዘብ ክፍያ መፈጸም የሚለው አግባብ ባለው ኃላፊ የጸደቀ
የክፍያ ሰነዶች/የጥሬ ገንዘብ መክፈያ ወይም የሰነድ መክፈያ/ ሲደርሱት ነው። የገንዘብ ያዥ ክፍያ ከመፈጸሙ
በፊት ለክፍያ የተላከው ሰነድ ለጥቃቅን ወጪ ከተያዘው ገንዘብ እንዲከፈል ከተፈቀደው መጠን የማይበልጥ
መሆኑን ማረጋገጥ ይኖረበታል።

• ለጥቃቅን ወጪ በካዝና የተያዘው ገንዘብ ሙሉ ለሙሉ ከማለቁ በፊት ገንዘብ ያዥ የክፍያ የተፈጸመባቸው
ሰነዶች በመሂ/42 ዘርዝሮ ለክፍያ ሂሳብ ሠራተኛ ማስረከብ አለበት። የክፍያ ሂሳብ ሠራተኛ ከገንዘብ ያዥ
በተረከበው የሰነድ መጠን ቼክ አዘጋጅቶ ለገንዘብ ያዥ ይሰጣል። ለገንዘብ ያዥ የሚሰጠው ቼክ ለጥቃቅን ወጪ
የሚያዘውን ገንዘብ ወደ ነበረበት የሚመልስ ይሆናል። ገንዘብ ያዥ ከባንክ ለካዘና ገንዘብ ሲያመጣ በጥሬ ገንዘብ

58
 መዝገብ እንደ ገቢ ይመዘገባል። የሂሳብ ሠራተኛ በየጊዜው የጥሬ ገንዘብ ቆጠራ በማድረግ በጥሬ ገንዘብ
ከተመዘገበው ጋር ማመሳከርና ትክክል መሆኑን ማረጋገጥ አለበት።

• የመ/ቤቱ ገንዘብ ያዥ ከቦታው ሲነሳ ከስራ ገበታ ሲቀር በህመም ስራ መስራት ባይችል በስሙ በቼክ ከባንክ ለካዝና
ያመጣውን፣በገቢ ደረሰኝ የሰበሰባቸውን እና ከተያዘው ገንዘብ ላይ የተከፈለበት ክፍያ በሚገባ በማጣራት ክፍያ
የተፈጸመባቸው የወጪማስረጃዎችን በመሂ/42 በዝርዝር ተመዘግበው ወደ ሂሳብ ክፍል በማስረከብ ከወጪ ቀሪ ሚዛን ጥሬ
ገንዘቡን ወደ ባንክ ገቢ በማድረግ መተማመኛ መፈራረም አለበት፡፡

የሂሳብ ሰነዶች ማስረከቢያ ቅጽ/ደረሰኝ/መሂ/42

• የሂሳብ ሰነዶች ማስረከቢያ ቅጽ በአንድ የሂሳብ አያያዝ አሠራር ስርዓት ውስጥ ኃላፊነት በተሰጣቸው
ሠራተኞች/ግለሰቦች/ መካከል የሂሳብ ሰነዶቸን ለማስተላለፍ እንደ ማስረጃ የሚዘጋጅ ሰነድ ነው።

ዓላማው ዝግጅተና መነሻ ሰነዶች

• የሂሳብ ሰነዶች ማረካከቢያ ቅጽ ዋና ዓላማ ከአንድ ኃላፊነት ካለው አካል ወደ ሌላኛው አካል የሂሳብ ሰነዶች
መተላለፋቸውን /መድረሰቸውን/ ለማሳወቅና ለማረጋገጥ ነው። ማንኛውም የሂሳብ ሰነዶች የደረሰው አካል
የሂሳብ ሰነዶች ማረካከቢያ ደረሰኝ ማዘጋጀት አለበት።

ቅጽ

የሂሳብ ሰነዶች ማረካከቢያ ቅጽ በሰዕል 7.1 ተመልክታል። ሠንጠረዥ 5.1 በሂሳብ ሰነዶች ማስረከቢያ ቅጽ ላይ ያሉተ
ክፍት ቦታዎች አሞላል ያሳያል።

ሠንጠረዥ 7.1

በሂሳብሠነዶችማረካከቢያቅጽላይያሉትክፍትቦታዎች

ክፍትቦታ መግለጫ

የገጹ አናት

መለያ/ንምራ ቁጥር አስቀድሞ የተሰጠ ቁጥር

ቀን ቅጹ የተዘጋጀበት ቀን

ሠንጠረዥ

ተራ ቁጥር በቁጥር ቅደም ተከተል ፃፍ

ቀን ሠነድ የተላለፈበት ቀን

መግለጫ ስለተላለፈው ሰነድ አጭር መግለጫ መፃፍ

የማጣቀሻ ዓይነት የሰነድ ዓይነት

59
የማጣቀሻ ቁጥር የሰነዱ ንምራ/መለያ ቁጥር/

የገንዘቡ ልክ በሠነዱ ላይ የተፃፈው ጠቅላላ የገንዘብ ልክ

የአባሪዎች ቁጥር/ብዛት ከተላለፉ ሠነዶች ጋር አባሪ ተደርገው የተያያዙ የተጨማሪ ሠነዶች

ቁጥር ብዛት

አስተያየት የተላለፉ ሠነዶች ላይ የተመዘገበው ጠቅላላ የገንዘብ መጠን

ጠቅላላ ድምር ሠነዶችን የሚቀበል ሰው ስለ ሰነዱ መድረስ በመግለጫ ቦታ በላይ

በጽሑፍ ማረጋገጥ አለበት

ከቅጹ ሥር ያለ መግለጫ ሠነዱን ያስተላለፈው ሰው ስምና ፊርማ

የተቀበለው ሠነዱን የተቀበለው ሰው ስምና ፊርማ

60
መ/ሂ/42

ስዕል 7.1
ቁጥር __________________

ቀን__________________

የደ/ብ/ብ/ህ/ክ/መንግስት

SNNP Regional Government

የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ

Bureau of Finance and Economic Development

የሂሣብ ሰነዶች ማረካከቢያ ቅጽ/ደረሰኝ/

ተ የማጣ የማጣ የገን የአባሪ

. ቀሻዓይ ቀሻቁ ዘብ ዎችብ
ቀን መግለጫ ምርመራራ
ቁ ነት ጥር ልክ ዛት
.

Ÿ_______________________________________ በቀን________ ወር__________¯/U______Ÿ²=I በላይ

ከተራ ቁጥር_____________ እስከ ተራ ቁጥር___________ ድረስ የተዘረዘሩትን የሂሣብ ሠነዶች ተቀብዬ ይህንን
የሂሣብ ሠነዶች ማረካከቢያ ቅጽ እንደማረጋገጫ ሰጥቻለሁ፡፡

____________________________ ______________________________

ያስተላለፈው ስምና ፊርማ የተቀበለው ስምና ፊርማ

 ዋናው ቅጂ ለአስረካቢው፣ሁለተኛው ቅጂ ለተቀባይ/ለተረካቢው/

የጥሬ ገንዘብ መዝገብ

61
ዓላማ፣ ዝግጅት እና የመነሻ/ምንጭ ሰነድ

የጥሬ ገንዘብ መዝገብ/መሠረታዊ ዓላማው/ገንዘብ ያዥ በካዝና ውስጥ ያለውን ጥሬ ገንዘብ

መዝግቦ ለመያዝና ለመቆጣጠር ነው። ገንዘብ ገቢ ሲሆን ገንዘብ ያዡ በጥሬ ገንዘብ መዝገብ
ላይ ገቢውን ለመመዝገብ የገቢ ደረሰኝ እንደመነሻ ሰነድ ይጠቀማል። የጥሬ ገንዘብ
ክፍያዎችን በጥሬ ገንዘብ መዝገብ ላይ ለመመዝገብ የምንጭ ሰነደ ሆኖ የሚያገለግለው የጥሬ
ገንዘብ ወጪ ማሰመስከሪያ ነው።

ገንዘብ ያዥ ለደመወዝና ለሌሎች በበጀት ለተደገፉና ላልተደገፉ ወጪዎች የሚከፈል ገንዘብ

በቼክ ሲቀበል ተገቢውን የመነሻ ሰነድ በመጠቀም በጥሬ ገንዘብ መዝገብ ውስጥ ይመዘግባል።
የጥሬ ገንዘብ መዝገብ ከተለያየ ምንጭ/ፈንድ/የሚገኝ ገንዘብ፣ ወጪ እና ከወጪ ቀሪ ለይቶ
ለመመዝገብ የሚያስችል በረካታ አምዶች አሉት። የተለያየ ምንጭ ምሳሌ በበጀት ለተደገፉ
ለጥቃቅን ወጪዎች የተሰጠ ገንዘብ የተሰበሰበ ገቢ እና ለሌሎች ልዩ ልዩ ዓላማዎች የሚውል
ገንዘብ ናቸው።

ሠንጠረዥ 7.2

በጥሬ ገንዘብ መዝገብ ውስጥ ያሉ ክፍት ቦታዎች

ክፍት ቦታ መገለጫ

በቅጹ አናት

ገጽ የገጹ ቁጥር

ዓ.ም ዓ.ም

ወር ወር

የወረዳው /የዞኑ ስም የወረዳው /የዞኑ ስም

የገ/ያዥስ ም የገ/ያዥስ ም

የሂሳቡ/የባንክሂ ሳብ የሂሳቡ ስም/የሀገር ውስጥ፣ ለቤተሰብ ተከፋይ…ወዘተ/ እና የባንኩ ሂሳብ ቁጥር

ሠንጠረዥ

ቀን የሂሳብ እንቅስቃሴ የተፈጸመበት ቀን

መግለጫ ስለ ሂሳብ አንቅስቃሴው መረጃ አጭር ገለጻ

የመነሻ ሰነድ የሰነዱ ዓይነት መግለጫ/የጥገወደ፣የገደ፣…ወዘተ

የማጣቀሻ ቁጥር የመነሻ ሰነዱመለ ያ/ንምራ ቁጥር

ገቢዎች ከሂሳብ ሠራተኛው የተቀበለው የገንዘብ ልክ

ወጪዎች የተላለፈው የገንዘብ ልክ

62
ሚዛን የጥሬ ገነዘብ ሚዛን ጥሬ ገንዘብ ሲደመር የማቆያ ክፍያ ደረሰኞች ጠቅላላ
ድምር/በገቢ በወጪ መካከል ካለው ልዩነት ጋር እኩል መሆን አለበት።/

ካለፈው ገጽ የዞረ የመጀነሪያ የመክፈቻ ካለፈው ገጽ የዞረ የጥሬ ገንዘብ ሚዛን

ሚዛን

63
 Ñê_______________
k”/¨`/¯/U______________
ሠንጠረዥ 7.2 የጥሬ ገንዘብ መዝገብ

የደ/ብ/ብ/ህ/ክ/መንግስት
SNNP Regional Government
የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ
Bureau of Finance and Economic Development

ስም _________________________________የጥሬ ገንዘብ መዝገብ

የገንዘብ ያዥ ስም _______________________

ፈንድ/የባንክሂሣብ ፈንድ/የባንክሂሣብ ፈንድ/የባንክሂሣብ ፈንድ/የባንክሂሣብ

የመነሻሠ የማጣቀ ገቢዎ ወጪዎ ገቢዎ ወጪዎ ወጪዎ ወጪዎ

ቀን መግለጫ ነድ ሻቁጥር ች ች ሚዛን ች ች ሚዛን ገቢዎች ች ሚዛን ገቢዎች ች ሚዛን

   

   

   

   

   

   

የሚዞርድም
የሚዞርድምር ር የሚዞርድምር የሚዞርድምር    

64
የጥሬ ገንዘብ ቆጠራ

 የጥሬ ገንዘብ ቆጠራ ማለት በገንዘብ ያዥ እጅ ማለትም በካዝና ያለዉ ገንዘብ

ብዛት ማወቅ ማለት ነዉ፡፡ቆጠራዉ የሚከናወነዉ በጥሬ ገንዘብ መቁጠሪያ ፎርም
ነዉ፡፡
 በካዝና የሚገኘዉ የጥሬ ገንዘብ በተገቢዉ ለማስተዳደር በየዕለቱ የጥሬ ገንዘብ
ቆጠራ ማከናወን አስፈላጊ ሲሆን ቆጠራ የማይከናወን ከሆነ በመንግስትን ሃብት
ህገ ወጥ ተግባር የመከናወን ዕድሉ ሠፊ ይሆናል፡፡
 በክፍያ ኬዝ ቲምመሪነት ወይም በተወካይ የክፍያ ባለሙያ አመካኝነት በየቀኑ የጥሬ
ገንዘብ ቆጠራ የሚከናወን ሲሆን በየወሩ ደግሞ በኢስፔክሽንና ዉስጥ ኦዲት ስራ ሂደት
ይከናወናል፡፡
 በየወሩ የተደረገዉ የጥሬ ገንዘብ ቆጠራ ከ 4101 ባላንስ እንዲሁም ከጥሬ ገንዘብ መዝገብ
ጋራ እኩል መሆኑን መመሳከር ይርበታል፡፡በቆጠራ ወቅት የሚገኝ ጉድለትም ሆነ ትርፍ ካለ
በመተማመኛው መሠረት የሂሳብ ማስተካከያ ተሰርቶ ሪፖርት ይቀርባል፡፡
 በካዝና ተገኝቶ የተቆጠረ ጥሬ ገንዘብ ለአመዘጋገብ እንዲያመች በበጀት ዓይነትና በፋይናንስ
ምንጭ ተለይቶ መቅረብ አለበት፡፡

65
ስዕል 7.3 የጥሬ ገንዘብ ቆጠራ ፎርም

መተ/ቁጥር/ሳቆ/ጥ/-------------/09

ቀን-----------------------/09 ዓ.ም

የጥሬ ገንዘብ ዕለታዊ/ወርሃዊ ቆጠራ መተማመኛ

የተመርማሪዉ መ/ቤት ስም………………………….

የበጀት ዓመት……………………………………………

ቆጠራ የተደረገበት ቀን/ወር……………………………….

ሀ/ በሣጥን ተገኝቶ የተቆጠረ ጥሬ ገንዘብ

ተ.ቁ ዓይነት ብዛት የገንዘቡ ልክ ምርመራ

በብር
1 ባለ 100.00
2 ባለ 50.00
3 ባለ 10.00
4 ባለ 5.00
5 ባለ 1.00
6 ባለ 0.50
7 ባለ 0.25
8 ባለ 0.10
9 ባለ 0.05
10 ባለ 0.01
ድምር

ለ/ በሰነድ የተቆጠረ

ቀን ቫዉቸር/ ቁጥር/ የገንዘብ መጠን በብር ምርመራ

ድምር

66
ቼክ……………………………….xx

አጠቃላይ ድምር………………………………………………………….xx

እኔ ወ/ሮ/አቶ ……………ከላይ በስም የተጠቀሰዉ መ/ቤት ገ/ያዥ የሆንኩኝ የመ/ቤቱ የክፍያ ኦፍሰር የሆኑት ወ/ሮ/አቶ......................
በተገኙበት የ--------------------------ቀን/ወር---ዓ/ም ሣጥን ቆጠራ ሲደረግ የተገኘዉ በጥሬ ገንዘብ፤ በሰነድ እንዲሁም በቼክ
ብር-------------ብቻ መሆኑን በማረጋገጥ ከዚህ ሌላ የማስቆጥረዉ የመንግስት ገንዘብም ሆነ እንደ ጥሬ ገንዘበ የሚቆጠር
ሰነድ አለመኖሩንና በሳጥን የተቆጠረዉ ገንዘብ ወዲያዉኑ ወደ ሳጥን የተመለሰ መሆኑን እየገለፅኩ ይህን መተማመኛ
ለ-------------------/ክፍያ ኬዝ ቲም/ኢ/ዉ/ኦ/ዋና/ደጋፊ/ ስራ ሂደት ------------ፈርሜ ሰጥቻለሁ፡፡

ገንዘብ ያዥ ታዛቢ ኦዲተሮች/የክፍያ ኦፍሰር

ስም………….. ስም------------------- ስም------------------

ፊርማ-------------- ፊርማ……….. ፊርማ………….

4.4 የባንክ ሂሳብ አስተዳደር ስርዓት

የመንግስት ፋይናንስ አስተዳደር ስርዓት ተከትሎ ለመስራት እንዲያስችለን የመንግስት ገንዘብ በባንክ
በማስቀመጥ ማስተዳደር ያስፈልጋል፡፡ምክንያቱም ገንዘብን በባንክ ማስቀመጥ ለአደጋ የመጋለጥ እድሉ
አነስተኛ መሆኑ ብቻ ሳይሆን ላስቀመጥነዉ ገንንዘብ ዋስትናም ጭምር ስለሆነ ነዉ፡፡የባንክ ሂሳብ
የሚከፈተው በኢትዩጵያ ንግድ ባንክ ብቻ ሲሆን፣ለመንግሥት መ/ቤቶች ከዉስጥ ገቢ፤ከግ/ቤት ለሚመደብ፤ከውጭ
አገር እርዳታና ብድር ለሚገኝ ገንዘብ እንዲሁም በአደራ ለሚሰበሰብና ተቀማጭ ለሚሆን የባንክ ሂሣቦች አንድወጥ
በሆነ አሠራር እንዲመሩ ማድረግ የገንዘብ እንቅስቃሴዎችን ለመቆጣጠር ለመከታተል ሂሣቦችን በገቢ ምንጫቸው፤በዓይነታቸው እና
በገንዘብ ዓይነት መለየትና በመመዝገብ ለማሰተዳደር ያስችላል፡፡

የባንክ ሂሣብ የሚከፈትበት ሁኔታ

የባንክ ሂሣብ የመክፈትም ሆነ የመዝጋት ኃላፊነት የፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ ነው፡፡መ/ቤቶች የባንክ ሂሳብ ቁጥር መክፈት ሲያስፈልጋቸዉ
ጥያቄዎቻቸውን ለክልሉ ፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ለመንግሥት ፋይ/አስ/የሥራሂደትያቀርባሉ ፡፡ በዚህ መነሻ የመ/ፋ/አ/ዋና ስራ ሂደት
የቀረበዉ ጥያቄ ትክክለኛነት ሲያረጋግጥ የባንክ አካዉንት ይከፍታል ወይም ይዘጋል፡፡ ይሁን በአስተዳደር እርከን ደረጃ እንጂ የባንክ
አካዉንት ፈራሚ ስያሜ ለዉጥ በሚኖርበት ጊዜ የፋ/ኢ/ል/ መምሪያ ሃላፊዎች በዉክልና መቀየር ይችላሉ፡፡

የባንክ ሂሳብ የማንቀሳቀስ ኃላፊነት

የመ/ቤቱ የበላይ ኃላፊ የባንክ ሂሣብ የማንቀሳቀስ ኃላፊነትና ውክልና የተሰጣቸውን ሰዎች ስም፤የሥራ ማዕረግ እና የፊርማ ናሙና በተከፈተበት
ባንክ ማቅረብ ያለባቸው ሲሆን ውክልና የተሰጣቸውን ሠራተኞች ዝርዝር ለፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ በጹሁፍ ማሳወቅ ይኖርባቸዋል ፡፡ ሂሣቡን ለማንቀሳቀስ

67
የመፈረም የሥልጣን ውክልና ከተሰጣቸው ሰዎች ውስጥ በሁለት ተወካዩች ጣምራ ፊርማ ብቻ መሆኑ በቅድሚያ መታወቅ ይኖርበታል ፡፡ይሁንና
በእኩል ኃላፊነት ደረጃ ያሉ ኃላፊዎችና ባለሙያዎች በአንድ ጊዜ መፈረም አይችሉም፡፡

የባንክ ሂሣብ አመዳደብ

የመንግሥት ገንዘብ የሚንቀሳቀስበት አጠቃላይ ፈንድም ሆነ ከዚያ ውጪ ለሚ——ሙ ፈንዶች በኢትዩጵያ ንግድ ባንክ የሚከፈቱ ወይም የተከፈቱ
ሂሣቦች በገንዘብ ምንጭ፤በሚንቀሳቀስባቸው የገንዘብ ዓይነት በመለየት እንደ ባህሪያቸዉና ዓይነታቸዉ የአመዳደብ ስያሜ ተስጥŸቸዋል ፡፡

 ለአገር ዉስጥም ሆነ ካአገር ዉጭ ለሚከነወን ዕርዳታ መደቡ A የሆነ አካዉንት ይከፈታል፡፡

 ለበጀት ማንቀሳቀሻና ለዉሥጥ ገቢ መሰበሰቢያ መደቡ B ሆነ አካዉንት ይከፈታል

 በክልሉ ማዕከላዊ ግምጃ ቤት ስም የተከፈቱና የሚከፈቱ የባንክ ሂሳቦች መደባቸዉ C ነዉ፡፡

 በፍ/ቤት ወይም አግባብነት ባለዉ የመንግስት መ/ቤት በሚሰጥ ትዕዛዝ በአደራ ለሚቀመጥ ገንዘብ መደቡ D
የሆነ አካዉንት ይከፈታል
 ከተጠቃለለ ፈንድ ዉጪ ለሚቋቋሙ ፈንዶች የሚከፈተዉ መደቡ F የሆነ ባንክ ሂሳብ ነዉ

 በዉጭ ሃገር ብድር ለሚከናወኑ ፐሮጀክቶች መደቡ L የሆነ አካዉን ይከፈታል

 ዕርዳታና ብድሩ በዉጭ ምንዛሪ የሚገኝ ከሆነ መደቡ S የሆነ አካዉንት ይከፈታል

 ከግምጃ ቤት ለሚመደብ በጀት ማንቀሳቀሻ ማስተላለፊያ/Drawing/ ነገር ግን ገቢ የማይደረግበት መደቡ Z

የሆነ የባንክ አካዉንት ይከፈታል፡፡

የባንክ ሂሣብ አከፋፈትና አዘጋግ

ማንኛውም የመ/መ/ቤት የባንክ ሂሣብ እንዲከፈትለት ጥያቄ ሲያቀርብ የሚከተሉትን ዝርዝር ጉዳዩች አሟልቶ በመፃፍ ለፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ ማቅረብ
አለበት

እነዚህም

 የባንክ ሂሣቡ እንዲከፍት ያስፈለገበ ምክንያት

 የባንክ ሂሣብ መጠሪያ/በአማርኛና እንግሊዘኛ/ እንዲሁም የሚከፈትበትን ንግድ ባንክ ቅርንጫፍ፡፡
 እንዲከፈት ያስፈለገው የባንክ ሂሣብ የገንዘብ ምንጭ ከብድርና ከዕርዳታ ሂሣብ ጋር የተያያዘ ከሆነ ለገንዘብ ፍሰቱ መነሻ የሚሆንውን
የብድር ስምምነት ወይም የዕርዳታ ስምምቱ ቅጂ ከጥያቄው ጋር አብሮ ማያያዝ፤ ከዚያም በተጨማሪ የተከፈቱት የባንክ ሂሣቦች
ለምን ያህል ጊዜ የሚቆይ መሆኑን ተገልጾ በመ/ቤቱ የበላይ ኃላፊ ተፈርሞ መቅረብ ይኖርበታል፡፡

የባንክ ቁጥርና የቼክ አስተዳደር ስርዓት

 የተከፈቱ የባንክ ሂሳቦች ቁጥርና የሂሳብ ቁጥሩን የሚያንቀሳቅሱ ሰዎች ስም እንዲሁም የፊርማ ናሙና
መመዝገቢያ መዝገብ መያዝ የሚያስፈልግ ሲሆን በየወቅቱ የሚኖሩ ለዉጦች ደግሞ ተመዝግበዉ መያዝ
ይኖርባቸዋል፡፡

68
  ለፊርማ ካልሆነ በስተቀር የትኛዉም ቼክ የመፈረም ሥልጣን ባላቸዉ ሃላፊዎችና ሰራተኞች እጅ መቀመጥ
አይችልም፡፡ስለሆነም ቼክ የሚቀመጠዉ ወጪን በሚያዘጋጀዉ የክፍያ ባለሙያ /በወጪ ማዘዣ በማይፈርም ሰዉ/
እጅ እንደሆነና እንደጥሬ ገንዘብ ስለሚቆጠር ጥንቃዌ ያስፈልገዋል፡፡
 የመንግሥት መ/ቤት በስሙ የተከፈተለት የባንክ ሂሣብ አገልግሎቱን ሲያጠናቅቅ ከ 6 ወር በላይ ሳይንቀሳቀስ የቆየ ከሆነና
መ/ቤቱ ከሌላ መ/ቤት ጋር ሲዋሃድ ወይም ሲፈርስ የባንክ ሂሣቡ እንዲከፈትለት ጥያቄ አቅርቦ ለከፈተለት መ/ቤት በተመሳሳይ
መልኩም የባንክ ሂሣቡ እንዲዘጋ በጹሁፍ ማሳወቅ ይኖርበታል፡፡
 በመንግስት መ/ቤቶች ስም ከተከፈቱት የባንክ ሂሣቦች ውስጥ ለበጀት ዓመቱ ብቻ የሚያገለግሉት የባንክ ሂሣቦች ዓይነት ቢየሆነ
ሁሉ ሰኔ 30 ከሰዓት በ`ላ ባንክ ያለው ገንዘብም በሙሉ ወደ ማዕከላዊ ግ/ቤት የባንክ ሂሣብ ገቢ ይደረጋል፡፡

የባንክ ሂሣብ ማስታረቅ

• በሂሳብ ክፍሉ የሚንቀሰቀሰው የባንክ ሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ የሚቀመጥበትና ማንኛውም ከመንግስት መ/ቤት ወደ ባንኩ
የሚፈጸሙ የገቢ ወይም የወጪ ሂሳብ እንቅስቃሴዎችና ከሌላ ሶስተኛ አካል በመ/ቤቱ ስም ወደ ባንክ ሂሳቡ ገቢ የሚደረጉ የሂሳብ
እንቅስቃሴዎች በባንኩም ሆነ በመንግስት መ/ቤቱ የሂሳብ መዛግብት ውስጥ በተከሰቱበት ጊዜ ይመዘገባሉ፡፡

• በዚህምመሠረትባንኩ በራሱ የሂሳብ መዝገብ አያያዝ መሠረት በወሩ ውስጥ መዝግቦ የያዛቸውን የገቢና ወጪ ሂሳቦች ዝርዝር ከወጪ ቀሪ
በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ ሚዛን ወርኃዊ የባንክ ሂሳብ መግለጫ ለባለ ሂሳቡ መ/ቤት ይልካል፡፡

• በባንክ የሂሳብ እንቅስቃሴ መግለጫ ላይ የሚታየው ሚዛን በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ ከሚታየው በባንክ ያለ የጥሬ ገንዘብ
ሚዛን ጋር አንድ አይነት ሚዛን ላይሆን ይችላል፡፡

የልዩነቱ መንስኤ የሚከተሉትን ያካትታል፡፡

 የቼክ ክፍያ ተፈጽሞ ነገር ግን ለባንኩ ያልቀረበ/ያልደረሰ/ሲሆን፣

 ወደ ባንኩ ገቢ የሆነው ነገርግን ባንክ የሂሳብ እንቅስቃሴ መግለጫ ላይ ያልታዩ የገቢ ሂሳቦች ሲኖሩ፣
 በመ/ቤቱ የሂሳብ መዛግብት ውስጥ ያልተካተቱ/ያልተመዘገቡ/የሂሳብ እንቅሰቃሴዎች ሲኖሩ፣

ዝግጅት እና የምዝገባ መነሻ ሰነዶች

ወርኃዊ የባንክ ሂሳብ ማስታረቂያ ለማዘጋጀት የመነሻ ሰነድ ሆነው የሚያገለግሉት የሚከተሉት ናቸው፡፡

 ከቅርንጫፍ ንግድ ባንኮች የሚደርሱ በኢትዮጵያ አቆጣጠር የተዘጋጀ ወርኃዊ የባንክ ሂሳብ እንቅስቃሴ መግለጫዎች
 የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ/አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ፣
 ከባንክ ሂሳብ እንቅስቃሴ መግለጫ ጋር ተያይዘው የሚቀርቡ የገንዘብ ገቢና ወጪ ሰነዶችና
 የቼክ ደብተር ዝርዝር መረጃዎች፡፡

የባንክ ሂሣብ የማስታረቅ ቅደም ተከተል

• በኢትዮጵያ አቆጣጠር የተዘጋጀ የባንክ ሂሳብ እንቅስቃሴ መግለጫ ሲደርስ፣ባለፈው ወር የባንክ ማስታረቂያ ላይ የተለዩት የሂሳብ
ማስተካከያዎች በወሩ በቀረበው መግለጫ ላይ በባንኩ ተመዝግበው መቅረባቸውን ማረጋገጥ፣

69
 • በባንክ የሂሳብ እንቅስቃሴ መግለጫው ላይ የሰፈሩትን የቼክ ቁጥሮች በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ውስጥ ከተመዘገቡት የሂሳብ ምዝገባዎች
ጋር ማነጻጸር፣በሚነጻጸርበት ወቅት የተገኙ ስህተቶችንና በመዝገብ ተይዘው በባንክ የሂሳብ እንቅስቃሴ መግለጫው ላይ ያልተያዙትን
ቼኮች ማስታወሻ መያዝ፣

• በባንክ የሂሳብ እንቅስቃሴ መግለጫው ላይ የሰፈሩትን ገቢዎች/ ወደ ባንክ ሂሳብ ገቢ የተደረጉ ሂሳቦችን/ከሂሳብ እንቅስቃሴው መዝገብ
የሂሳብ ምዝገባዎች ጋር ማነጻጸር፣ልዩነቶችን በማሰታወሻ ላይ ማስፈር፣

• በባንክ የሂሳብ እንቅስቃሴ መግለጫው ላይ የሰፈሩ፣ነገርግን በሂሳብ እንቅሰቃሴ መዝገብ ውስጥ ያልሰፈሩ እና በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ
ተይዘው በባንክ የሂሳብ መግለጫው ላይ ያልተያዙትን ሌሎች ነገሮች በመለየት ማስፈር፣

የባንክ ሂሳብ ማስታረቂያውን ማዘጋጀት፣

ሀ/ በባንኩ በኩል የሚከተሉትን ሁኔታዎች ያጋጥማሉ፡፡

i. በጉዞ ላይ ያሉ ገቢዎች፡ለባንኩ ገቢ ሆነው ነገርግን በባንክ የሂሳብ እንቅስቃሴ መግለጫው ላይ ያልተመዘገቡ፡፡

ii. የባንክ ስህተቶች፡በዚህ ምድብ ውስጥ የሚካተቱ አይነተኛ የባንክ ስህተቶች የቼክ ገንዘብ መጠንና ቁጥር የማዘዋወር ስህተትና በባለ ሂሳቡ
የባንክ ሂሳብ ላይ በስህተት የተመዘገቡ ነገሮችን ያካትታሉ፣

iii. ባንክ ያልደረሱ ቼኮች፡በባንክ የሂሳብ እንቅስቃሴ መግለጫው ቀን ድረስ ለባንኩ ቀርበው ያልተከፈሉ ቼኮች ነገርግን በሂሳብ እንቅስቃሴ
መዝገብ ውስጥ የተመዘገቡ ቼኮች፡፡

70
 ስዕል 7.4 የባንክ ማስታረቂያ ፎርማት

በደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መ/የፋይ/ኢ/ል/ቢሮ
የሂሣብ ማስታረቂያ
የወርዓ.ም
ተ.
ቁ መግለጫ           የብር መጠን
1 በባንክ መግለጫ መሠረት የሂሳብ ሚዛን                
  የሚደመሩ        
1.1 በጉዞ ላይ ያሉ ገቢዎች     -        

1.2 የባንክ ስህተት     -        

  ንዑስ ድምር     -       -
  የሚቀነሱ        
1.3 በጉዞ ላይ ያሉ ወጪዎች              
1.4 የባንክ ስህተት     -        
  የተስተካከለ ሚዛን              
                   
2 በሌጀር መግለጫ መሠረት የሂሳብ ሚዛን                
  የሚደመሩ        
2.1 በወሩ ያልተመዘገቡ ገቢዎች              
2.2 የሌጀር ስህተት              
  ንዑስ ድምር              
                   
  የሚቀነ        
2.3 በወሩ ያልተመዘገቡ ወጪዎች              
2.4 የሌጀር ስህተት              
  የተስተካከለ ሚዛን              

ያዘጋጀው ባለሙያ ያፀደቀው ኃላፊ

71
ለ/ በባለ ሂሳቡ በኩል የሚያገጥሙትን ያካትታሉ፡፡

i. የባለ ሂሳቡ ስህተቶች፡ እነዚህ የገንዘብ መጠን ማዘዋወር ወይም ወደ ባንክ ገንዘብ ገቢ ማድረጊያ ሰነድ ላይ የተፈጠረ የድምር ስህተት እና
በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ላይ የተካተተ የአመዘጋገብ ስህተትን ያካትታሉ፡፡እነዚህ ስህተቶች የሂሳቡን ሚዛን ለማስተካከል የእርምት
ምዝገባ ይፈልጋሉ፡፡

ii. የባንክ አገልግሎት ክፍያዎች፡

 ለባለ ሂሳቡ ለሚሰጠው አገልግሎት ባንኩ የአገልግሎት ክፍያ ያስከፍላል፡፡የባንክ ሂሳብ እንቅስቃሴ መግለጫው በባለ ሂሳቡ የሂሳብ
መዛግብት ውስጥ የምዝገባ መነሻ ሰነድ በመሆን የአገልግሎት ክፍያ ወጪዎችን ለመመዝገብ ያገለግላል፡፡

iii. በቂ ገንዘብ በባለ ሂሳቡ የባንክ ሂሳብ ውስጥ ባለመኖሩ ምክንያት የተመለሱ ቼኮች፡

 ገቢ የተደረጉ የቼክ ገቢዎች ነገርግን በቂ ሚዛን በባለ ሂሳቡ የባንክ ሂሳብ ውስጥ ባለ መኖሩ ምክንያት ተመላሽ የተደረጉ ቼኮች፡፡

ባንክ ከታረቀ በኋላ ስለሚኖረዉ ማስተካከያ

 የባንክ ማስታረቂያ ከተከናወነ በኋላ የማስተካከያ ሂሳብ እንቅስቃሴዎች መከናወን አለባቸዉ፡፡

ለምሳሌ፤የቼክ ግዢ ምዝገባ ካልተከናወነ አስፈላጊዉን ተጨማሪ ሰነድ በማያያዝ ወጪ ምዝገባ መከናወን አለበት፡፡

ስዕል፤ 7.5 ለዜሮ ባላንስ የባንክ ሂሳብ ማስታረቂያ ቅጽ የሚከተለውን ይመስላል

የባንክመ መገለጫ ሚዛን 00.00

ሲቀነስ
ባንክ ያልደረሱ ነገር ግን በመዝገብ የተያዙ
ቼኮች
በቼክ ቁጥር 4321 (738.49)
በቼክ ቁጥር 4351 (299.00) (1037.49)

በአጠቃላይ የባንክ ሂሳብ ሌጀር የሚታየው ሚዛን (1037.49)

የዜሮ ሚዛን ክፍያ አጠያየቅ

የዚህ ምዕራፍ ዓላማ በዜሮ ሚዛን የክፍያ አሰራር የወጪ በጀት ክፍያ አጠያየቅና አፈቃቀድ ሥርዓት ማብራራት ነው።

72
በዜሮ ሚዛን ክፍያ አሰራር የወጪ በጀት አጠያየቅ/ Zero Balance/ የክፍያ ዘዴ

ይህ የክፍያ ዘዴ ለገንዘብ ማሰተባበሪያ በተከፈተ ባንክ ሂሳብ ውስጥ ገንዘብ ሳይኖር እያንዳንዱ ባለበጀት መ /ቤት ባቀረበው የጥሬ ገንዘብ
ፍላጎት ዕቅስ ላይ ተመስርቶ በተሰጠው የክፍያ ጣሪያ መሠረት ለኢትዮጵያ ንግድ ባንክ የክፍያ ማዘዣ በማሰተላለፍ በየቀኑ የወጪ በጀት
ክፍያዎች እንዲፈጸም በማደረግ የወጣው ክፍያ በየቀኑ መጨረሻ ከማዕከላዊ ግምጃ ቤት የባንክ ሂሳብ እየተተካ ሂሳቡን ዜሮ የማደረግ
አሠራር ነው።

ፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ለሁሉም ባለበጀት መሥሪያ ቤቶች የተፈቀደውን የተሰተካከለ በጀት በሥራ ክፍልና በሂሳብ መደብ መዝግቦ
ለመቆጣጠር እና ከዚሁ ውስጥ የተከፈለውን መጠን ለመቆጣጠር የሚያስችለው የክፍያ መቆጣጠሪያ ሌጀር ይይዛል። ይህ የክፍያ
መቆጣጠሪያ ሌጀር የሚያገለግለው ክፍያ ከተፈቀደወ በጀት አንዳይበልጥ ለመቆጣጠር ነው።

ባለበጀት መሥሪያ ቤቶች የተፈቀደላቸውን በጀት መሠረት በማድረግ በጥሬ ገንዘብ ፍላጎት ዕቅድ ላይ በመመስረት የክፍያ ጥያቄ
ለፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ያቀረባሉ። የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ የባለበጀት መሥሪያ ቤቶችን የክፍያ ጥያቄ በመገምገም
የክፍያ ጣሪያ ይመሰርታል። የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ የመሰረተወን የክፍያ ጣሪያ በደብዳቤ በቀጥታ ለባንክ ሲያሳውቅ በግልባጩ
ለባለበጀት መሥሪያ ቤቱ ያሳውቃል። ይህ የደብዳቤ ትዕዛዝ ለባለበጀት መሥሪያ ቤቱ የክፍያው ጥያቄ የተፈቀደለት መሆኑን የሚገልጽ
ሲሆን ለባንኩ የተመሠረተውን የክፍያ ጣሪያ ሳያልፍ ከባለበጀት መሥሪያ ቤቶች የሚተላለፉ የቼክና የባንክ ዝውውሮችን ክፍያ
እንዲፈጽም የሚፈቅድ ነው።

ስለዚህ የተመሠረተውን የክፍያ ጣሪያ ባለበጀት መ/ቤት ለመጠቀም የሚችለውን የገንዘብ መጠን የሚወስን ይሆናል። ባለበጀት መሥሪያ
ቤቱ የተመሰረተለትን የክፍያ ጣሪያ ሳያልፍ ለገዛቸውዕቃዎች ወይም ለተጠቀመባቸው አገልግሎቶች በቼክ ወይም በክፍያ ማዘዣ ክፍያ
አንዲፈጸም ለባንክ ትዕዛዝ ያስተላልፋል። ባንኩም ከባለበጀት መሥሪያ ቤቱ የሚተላለፉለትን የቼክና የደብዳቤ ትዕዛዝ ክፍያዎችን
ለባለበጀት መሥሪያ ቤቱ የተመሠረተውን ጣሪያ በመጠበቅ ክፍያ ይፈጽማል፤ ባንኩ በዕለቱ ለባለበጀት መሥሪያ ቤቱበተከፈለው መጠን
በየዕለቱ የሥራ ሰዓት መጨረሻ ማዕከላዊ ግምጃ ቤት ሂሳብ ለዜሮ ድሮዊንግ የባንክ ሂሳብ በመተካት በዕለቱ በዴቢት የተከፈለውን ክፍያ ዜሮ
ያደርጋል። ባንኩ ከማዕከላዊ ግምጃ ቤት ለዜሮ ሚዛን በተካው የገንዘብ መጠን ለባለበጀት መሥሪያ ቤቶች ክሬዲት አደቫይስ ሲሰጥ
ለፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ዴቢት አድቫይስ ይሰጣል። የባንክ አደቫይሱ የገቢ ደረሰኝ ተቆረጦለት ለባለበጀት መሥሪያ ቤቱ
ከፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ የተደረገ ዝውውር ለመመዝገብ በመነሻ ሰነደነት ያገለገላል። ለአንድ ወር የተሰጠ የክፍያ ጣሪያ
በተሰጠበት ወር ካላለቀ በሚቀጥለው ወር የክፍያ ጣሪያ ላይ ተጨምሮ ይያዛል።

የዜሮ ሚዛን የክፍያ አሰራር ተገባራዊ ባልተደረገበት ባለበጀት መሥሪያ ቤት የወጪ በጀት ክፍያ አጠያየቅና አፈቃቀድ

ባለበጀት መሥሪያ ቤቱ የክፍያ መጠየቅያ ቅጽ ሞልቶ አግባብ ባለው ባለሥልጣን በማሰፈረም ለፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ
ለመ/ፋ/አስ/ዋ/ሥ/ሂደት የክፍያ ጥያቄ ያቀርባሉ። የፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ለመ/ፋ/አስ/ዋ/ሥ/ሂደት ከባለበጀት መሥሪያ ቤቱ
የቀረበወን የክፍያ ጥያቄ የተሟላ መሆኑን ፣ ጥያቄውን ለማስተናገድ የሚያስችል በጀት መኖሩን ያረጋግጣል፣ ከማዕከላዊ ግምጃ ቤት
የባንክ ሂሳብ ተቀንሶ ለባለበጀት መሥሪያ ቤቱ የባንክ ሂሳብ ገንዘብ ገቢ እንዲያደርግ ለንግድ ባንክ የክፍያ ማዘዣ ደብዳቤ ሲተላለፍ
ለባለበጀት መሥሪያ ቤቱ ቅጅው እንዲደርሰው ያደርጋል።

ንግድ ባንኩም በደረሰው ትዕዛዝ መሠረት ከማዕከላዊ ግምጃ ቤት የባንክ ሂሳብ በመቀነስ ለባለበጀት መሥሪያ ቤቱ የባንክ ሂሳብ ገቢ
ያደርጋል። ንግድ ባንክ የባንክ አድቫይስ በማዘጋጀት ለባለበጀት መሥሪያ ቤቱና ለፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ይልካል። ባለበጀት
መሥሪያ ቤቱ በባንክ ሂሳቡ ገንዘብ ገቢ የተደረገለት መሆኑን የሚገልጽ የባንክ ክሬዲት አድቫይስ ሲደርሰው የገቢ ደረሰኝ ይቆረጣል።
ከፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ የተላለፈ በሚል የዝውውር ሂሳብ ይመዘገባል። ባለበጀት መ /ቤቱ ከባንክ ሂሳቡ የሚያጋጥሙትን የዕቃና
የአገልግሎት ክፍያዎች ይፈጽማል። ፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ በደረሰው የባንክ አደቫይስ መነሻ የባንክ ወጪ ማሰመስከሪያ ሰነድ
በማዘጋጀት ጥሬ ገንዘብ ለባለበጀት መሥሪያ ቤት የተላለፈ መሆኑ የሚያሳይ የሂሳብ ምዝገባ ያከናውናል።

73
ፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ለአያነዳንዱ ባለበጀት መሥሪያ ቤተ ከተፈቀደ በጀት በላይ ክፍያ እንዳይፈጸም የሚያስችል የክፍያ
መቆጣጠሪያ ሌጀር ካርድ ያቋቁማል። በዚህ ሌጀር ካርድ ለአያንዳንዱ ባለበጀት መሥሪያ ቤት የተፈቀደ በጀት በሥራ ክፍልና በሂሳብ መደብ
መዝግቦ ይይዛል። በየጊዜው ለባለበጀት መሥሪያ ቤቶች የተፈጸመወም ክፍያ ከተፈቀደው በጀት ያቀናንሳል።

74
የክፍያ መጠየቂያ ቅጾች

የደመወዝና አበል መጠየቂያና መፍቀጃ ቅጽ መሂ 70

የደመወዝና አበል መጠየቂያና መፍቀጃ ቅጽ ለደመወዘና አበል በመደበኛና በካፒታል ከተፈቀደ በጀት የደመወዝና አበል ክፍያዎችን
ለመፈጸም የሚያስችል ገንዘብ የሚጠይቅበትና የሚፈቀድበት ቅጽ ነው።

የቅጽ አዘገጃጀት እና መነሻ ሠነድ

የደመወዝ እና አበል መጠየቂያና መፍቀጃ ቅጽ የሚዘጋጀው በክፍያ ሠራተኛ ነው። ለደመወዝ እና አበል መጠየቂያና መፍቀጃ ቅጽ ዝግጅት
መነሻ ሠነድ ሞዴል 33 ነው። በገንዘብ ዝውውሩ ጥያቄ ወቅት የሞዴል 33 ቅጂ ከደመወዝና አበል መጠየቂያና መፍቀጃ ቅጽ ጋር ተያይዞ
እንዲቀርብ ያደርጋል።

የቅጽ ስርጭት

ቅጹ በ 5 ቅጂ ይዘጋጃል። አንዱ በባለበጀት መሥሪያ ቤቱ ሲቀር አራቱ ለፋየናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ለመ /ፋ/አስ/ዋ/ሥ/ሂደት ይላካል።
ቅጹ በትክክል መሞላቱን ከተጣራ በኋላ በሚከተለው ሁኔታ ይሰራጫል።

 አንድ ቅጂ ለፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ለመ/ፋ/አስ/ዋ/ሥ/ሂደት

 አንድ ቅጂ ለፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ መዝገብ ቤት
 አንድ ቅጂ ለጠያቂው ባለበጀት መሥሪያ ቤት
 አንደ ቅጂ ለማህበራዊ ዋስትና ኤጄንሲ

ምዕራርፍ 8

የሂሳብ እንቅስቃሴዎች
የዚህ ምዕራፍ የሂሳብ አንቅስቃሴዎቸን ምዝገባ ለማየተ ሲሆን የሚከተሉትን ያጠቃልላል።

1. የጥሬ ገንዘብ ዝውውሮች

 ከገ/ኢ/ት/ሚኒስቴር ለፋ/ኢ/ል/ቢሮ ድጎማ
 ከፋ/ኢ/ል ቢሮ ለፋ/ኢ/ል/መምሪያ ወይም ለፋ/ኢ/ል ጽ/ቤት ድጎማ
 ከፋ/ኢ/ል ቢሮ ወደ ክልል መንግሥት መ/ቤቶች ዜሮ ሚዛን የሆኑ የባንክ ሂሳቦች
 ከፋ/ኢ/ል ቢሮ ወደ ክልል መንግሥት መ/ቤቶች ዜሮ ሚዛን ያልሆኑ የባንክ ሂሳቦች
 ከፋ/ኢ/ል/መምሪያ ወይም ከፋ/ኢ/ል ጽ/ቤት ለክልል ተቋማት
 ከክልል ቢሮዎች ለፌዴራል ሚኒስቴር መ/ቤት
 ከፌዴራል የሚኒሰቴር መ/ቤቶቸ ለክልል መንግሥት መ/ቤቶች
 እንደ ክልል በጀት የሚታይ ገቢ
 እንደ ክልል በጀት የማይታይ ገቢ
 ከክልል የመንግሥት መ/ቤት ለወረዳ ፋ/ኢ/ል/ጽ/ቤት
 ከወረዳ ፋ/ኢ/ል/ጽ/ቤት ለክልል የመንግሥት መ/ቤት

75
 በክልል ደረጃ ከአንድ የመንግሥት መ/ቤት ለሌላ የመንግሥት መ/ቤት
 ከፋ/ኢ/ል/ቢሮ ለክልል መንግሥት መ/ቤቶች የቅድሚያ ክፍያ
 በክልል መንግሥት መ/ቤቶች ውስጥ የባንክ ሂሳቦች ከአንድ የፋይናንስ ምንጭ
 በክልል መንግሥት መ/ቤቶች ውስጥ የባንክ ሂሳቦች ከተለያዩ የፋይናንስ ምንጭ
 በክልል መንግሥት መ/ቤቶች ውስጥ የባንክ ሂሳቦች ለቅርንጫፍ መ/ቤቶች የሚዛወሩ
 ከባንክ ለሣጥን
 ከሣጥን ለባንክ
 በባንክ መካከል ለሚደረጉ ዝውውሮች
2. በክልል የመንግሥት መ/ቤቶች ስም የሚከፈሉ ክፍያዎች
 በገ/ኢ/ል/ሚ/ር
 በክልል ፋ/ኢ/ል/ቢሮ
3. ደመወዝ
 የደመወዝ ወጪ
 ለደመወዝ ክፍያ ገንዘብ ከባንክ ማውጣት
 በክልልየመንግሥት መ/ቤቶች የጡረታ ክፍያ
 በፋ/ኢ/ል/ቢሮ በባንክ የተዛወረ ክሬዲት አድቫይስን መመዝገብ
 የደመወዝ ክፍያን ማጽደቅ/ማወራረድ
 ያልተከፈለ ደመወዝን ወደ “B “የባንክ ሂሳብ ገቢ ማድረግ
 ያልተከፈለ ደመወዝ ክፍያ መፈጸም
 የረጅም ጊዜ የደመወዝ ብድር ክፍያ ለመፈጸም ከባንክ ገንዘብ ወጪ ማድረግ
 የረጅም ጊዜ የደመወዝ ብድር ለሠራተኞች መክፈል
 የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የባንክ ዴቢት አድቫይስን መሰብሰብ
 በመ/መ/ቤት የባነክ ክሬዲት አደቫይስን መሰብሰብ
 የረጅም ጊዜየደመወዝ ብድር ያለባቸው ሠራተኞች ወደ ሌላ የመ/መ/ቤት ሲዛወሩ
 የደመወዝ ማሰተካከያ
 የወጪ መጋራት
4. የሥራ ማሰኬጃ
 የንግድ ሥራ ገቢ ግብር ታሳቢ ተከፋዮች
5. የገንባታ ፕሮጀክቶች
6. አገር ውስጥ ገቢ/ዕርዳታ/ብድር
 መደበኛ ገቢ
 የዓይነት ዕርዳታ
 የጥሬ ገንዘብ ዕርዳታ
 በጥሬ ገንዘብ የተገኘ የህብረተሰብ ተሳትፎ
 በዓይነት የተገኘ የህብረተሰብ ተሳትፎ
7. የተሰብሳቢ ሂሳቦች

76
  ከሠራተኞች የሚፈለግ
 ከአቅራቢዎች የሚፈለግ
 ከወረዳዎች የሚፈለግ እንደ ግብዓት ዕዳ ከድጎማ የሚቀነስ
8. ተከፋይ ሂሳቦች
 በአደራ የተቀመጠ ገንዘብ
 ለሠራተኞች የሚከፈሉ
 ለአቅራቢዎች ተከፋይ ሂሳቦች
 የተጨማሪ እሴት ታክስ
 የተጨማሪ እሴት ታክስ ገቢ
 የችሮታ ተከፋይ
9. በበጀት ዓመቱ መጨረሻ የሂሳብ መዝጊያ ምዝገባ
10. የበጀት ዓመቱ መጀመሪያ ሂደቶች

የጥሬ ገንዘብ ዝውውሮች

ከገ/ኢ/ል/ሚኒሰቴር ወደ ፋ/ኢ/ል/ቢሮ የድጎማ ዝውውሮች

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ ከገ/ኢ/ል/ሚኒስቴር የክለሉን የደጎማ በጀት የተላከ ለመሆኑ የባንክ አድቫይስ ሲደርሰው የገቢ ደረሰኝ ያዘጋጃል።
የፋ/ኢ/ል/ቢሮ ከገ/ኢ/ል/ሚኒስቴር የደጎማ ገንዘብ በዝውውር ሲደርሰው የደጎማ የሂሳብ መደብ በመጠቀም ይመዘገባል።
የደጎማ በጀት ዝውውር የገቢ መለያ ቁጥሮች የሚከተሉተ ናቸው።

 1601 ለመደበኛ በጀት ድጎማ ዝውውር ገቢ

 1602 ለካፒታል በጀት ድጎማ ዝውውር ገቢ
 አገባብነት ያለው የገቢ መለያ ቁጥር ለለጋሽ/2000-2099/ ለውጪ ዕርዳታ
 አገባብነት ያለው የገቢ መለያ ቁጥር ለአበዳሪ/3000-3099/ ለውጪ ብድር

ምሳሌ፣ የገ/ኢ/ል/ሚኒሰቴር ለመደበኛ በጀት ወጪ 250000 የበጀት ድጎማ ክፍያ ለፋ/ኢ/ል/ቢሮ ቢያስተላልፍ

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ

የማጣቀሻ
መግለጫ ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4105
ቁጥር
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገቢ ደረሰኝ የመደበኛ በጀት
1601 250000 250000
ድጎማ ዝውውር

ከፋ/ኢ/ል/ቢሮ ወደ ዞን /ወረዳ/ፋ/ኢ/ል/ ድጎማ

ምሳሌ ከፋ/ኢ/ል/ቢሮ ለመደበኛ በጀት ድጎማ የ 250000 ብር ክፍያ ለዞን ፋ/ኢ/ል/መምሪያ ቢፈጽም
የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ
የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ
ቁጥር ዓይነት መደብ 4105
ዴቢት ክሬ ዴቢ ክሬዲት

77
 ዲት ት
የባወ/ደ የመደበኛ
በጀት ድጎማ 6411 250000 250000
ዝውውር

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ ለክልል ባለበጀት መ/ቤቶቸ ለዜሮ ሚዛን ባንክ ሂሳብ

የዜሮ ሚዛን የክፍያ ዘዴ ይህ የክፍያ ዘዴ ለገንዘብ ማስተላለፊያ በተከፈተ ባንክ ሂሳብ ውስጥ ገንዘብ ሳይኖር እያንዳንዱ
ባለበጀት መ/ቤት ባቀረበው የጥሬ ገነዘብ ፍላጎት ዕቅድ ላይ ተመስርቶ ለኢተዮጵያ ንግድ ባንክ የክፍያ ጣሪያ በማስተላለፍ
በየቀኑ ከባለበጀት መ/ቤቶች የሚቀረቡ የወጪ በጀት ክፍያዎች እንዲፈጸም በማድረግ የወጣው ክፍያ በየቀኑ መጨረሻ
ከማዕከላዊ ግምጃ ቤት የባንክ ሂሳብ እየተተካ ሂሳቡን ዜሮ የማድረግ አሠራር ነው።

ስለዚህ የተመሰረተው የክፍያ ጣሪያ ባለበጀት መ/ቤቱ ለመጠቀም የሚቸለውን የገንዘብ መጠን የሚወሰን ይሆናል። ባለበጀት
መሥሪያ ቤቱ የተመሰረተለትን የክፈያ ጣሪያ ሳያልፍ ለገዛቸው ዕቃዎች ወይም ለተጠቀመባቸው አገልገሎቶች በቼክ ወይም
በክፍያ ማዘዣ ክፈያ እንዲፈጽም ለባንክ ትዕዛዝ ያስተላልፋል። ባንኩም ከባለበጀት መስሪያ ቤቱ የሚተላለፍለትን ክፍያ
ይፈጽማል ባንኩ በዕለቱ ለባለበጀት መሥሪያ ቤቱ የተመሰረተለትን ጣሪያ በመጠበቅ መጨረሻ ከማዕከላዊ ገምጃ ቤት የሂሳብ
ለዜሮ ድሮዊንገ የባንክ ሂሳብ በመተካት በዕለቱ በዴቢት የተከፈለውን ክፍያ ዜሮ ያደርጋል።

ባንኩ ከማዕከላዊ ግምጃ ቤት ለዜሮ ሚዛን በተካወ የገንዘብ መጠን ለባለበጀት መሥሪያ ቤቶች ክሬዲት አስቫይስ ሲሰጥ
በፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ዴቢት አድቫይስ ይሰጣል። የባንክ አድቫይሱ የገቢ ደረሰኝ ተቆርጦለት ለባለበጀት መሥሪያ
ቤቱ ከፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማተ ቢሮ የተደረገ ዝውውር ለመመዝገብ በመነሻ ሰነደነት ያገለግላል። ለአንድ ወር የተሰጠ የክፍያ
ጣሪያ በተሰጠበት ወር ካላለቀ በሚቀጥለው ወር የክፈያ ጣሪያ ላይ ተጨምሮ ይያዛል።

ለምሳሌ አንድ ባለበጀት መ/ቤት ብር 150000 ለነዳጅ ግዥ፣ ብረ 10000 ለጽ/መሣሪያ፣ ብር 5000 ለጎማ ግዥ አና ብር
120000 ለመድኃኒት ግዥ በቼክ ቢከፍል እያንዳንዱ ቼክ የያዘው መጠን አንደወጪ ይመዘገባል። በተጨማሪም በክፍያ ጣሪያ
መቆጣጠሪያ መዝገብ ይመዘገባል። ይህም ክፍያዎች ለክፍያ ከተሰጠ ጣሪያ እንዳያልፍ ለመቆጣጠር ያገለገላል።

የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ ቁጥር መግለጫ የበጀት የሂሳብ መደብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ 4103-1

ዓይነት ሌሎች
ዴቢት ክሬ ዴቢት ክሬዲት
ዲት
የባወ/ደ ነዳጅ 6217 150,000 150,000
የባወ/ደ የጽ/መሣሪያ 6212 10,000 10,000
የባወ/ደ ጎማ ግዥ 6241 5,000 5,000
የባወ/ደ መድኃኒት ዥ 6214 120,000 120,000
ባለበጀት መ/ቤቱ በአንድ ቀን ውስጥ ለባንክ በላካቸው ቼኮች ድምር አንድ የባንክ ክሬዲት አደቫይስ ይኖረዋል። ይህም የባንክ
ክሬዲተ አድቫይስ የገንዘብ ዝውውር ለመመዝገብ ያገለግላል።

የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103-1
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት

78
የገቢ ደረሰኝ ከፋ/ኢ/ል/ቢሮ
4017 285,000 285,000
በዝውውር የመጣ
የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የብር 285000 የባንክ አድቫይስ ከባንክ ይላክለታል። ይህም ከባለበጀት መ/ቤት በቼክ ከተከፈለው መጠን ጋር
አኩል ነው። የባንክ አደቫይሱም የባለበጀት መ/ቤት ለዜሮ ሚዛን የባንክ ሂሳብ በዝውውር የወሰደውን ገንዘብ መጠን ለመመዘገብ
ያገለገላል።

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4105
ዴቢት ክሬዲ ዴቢት ክሬዲት
ት
የገቢ ከፋ/ኢ/ል/ቢሮ
4017 285,000 285,000
ደረሰኝ በዝውውር የወጣ

ከፋ/ኢ/ል/ቢሮ ለባለበጀት መ/ቤቶቸ ከዜሮ ሚዛን አካወንት ወጪ

ባለበጀት መሥሪያ ቤቱ የክፍያ መጠየቂያ ቅጽ ሞልቶ አግባብ ባለው ባለሥልጣን በማስፈረም

ለፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ክፍያና ሂሳብ መምሪያ የክፍያ ጥያቄ ያቀርባል። የፋይናንሰና
ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ክፍያና ሂሳብ መምሪያ ከባለበጀት መሥሪያ ቤቱ የቀረበወን የክፈያ ጥያቄ
የተማላ መሆኑን ጥያቄውን ለማሰተናገድ የሚያስችል በጀት መኖሩን ያረጋገጣል፣ ከማዕከላዊ
ግምጃ ቤት የባንክ ሂሳብ ተቀንሶ ለባለበጀት መሥሪያ ቤቱ የባንክ ሂሳብ ገንዘብ ገቢ እንዲያደርግ
ለንግድ ባንክ የክፍያ ማዘዣ ደብዳቤ ሲተላለፍ ለባለበጀት መሥሪያ ቤቱ ቅጅው እንደደረሰው
ያደርጋል።

ንግድ ባንኩም በደረሰው ትዕዛዝ መሠረት ከማዕከላዊ ግምጃ ቤት የባንክ ሂሳብ በመቀነስ ለባለበጀት
መሥሪያ ቤቱ የባንክ ሂሳብ ገቢ ያደርጋል። ንግድ ባንክ የባንክ አድቫይስ በማዘጋጀት ለባለበጀት
መ/ቤቱና ለፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ይልካል። ባለበጀት መ/ቤቱ በባነክ ሂሳቡ ገንዘብ ገቢ
የተደረገለት መሆኑን የሚገልጽ የባንክ ክሬዲት አድቫይስ ሲደርሰው የገቢ ደረሰኝ ይቆረጣል፣
ከፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ የተላለፈ በሚል የዝውውር ሂሳብ ይመዘግባል። ባለበጀት መ /ቤቱ
ከባንክ ሂሳቡ የሚያጋጥሙትን የዕቃና የአገልገሎት ክፍያዎቸን ይፈጽማል። ፋይናንስና ኢኮኖሚ
ልማት ቢሮ በደረሰው የባንክ አስቫይስ መነሻ የባንክ ወጪ ማስመስከሪያ ሰነድ በማዘጋጀት ጥሬ
ገንዘብ ለባለበጀት መ/ቤት የተላለፈው መሆኑን የሚያሳይ የሂሳብ መዝገብ ያከናውናል።

79
ምሳሌ የፋ/ኢ/ል/ቢሮ ብር 100000 ለባለበጀት መ/ቤት ሥራ ማስከረጃ በተጠየቀው መሠረት ፈቀደ
እንበል፡፡

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ ቁጥር መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ

ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባንክ ወ/ደረሰኝ ለባለበጀት መ/ቤት
በዝውውር የተላለፈ 4002 100,000 100,000
ገንዘብ
የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገቢ ከፋ/ኢ/ል/ቢሮ
4002 100,000 100,000
ደረሰኝ በዝውውር የወጣ
ከፋ/ኢ/ልበቢሮ ወደ ፋ/ኢ/ል/መምሪያ/ጽ/ቤት ለክልል ተቋማት

የዞን ወይም የወረዳ ፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት መ/ቤቶች በዕርከናቸው ለሚገኙ የክልል ተቋማት
በጀት የተፈቀደላቸው መሆኑ የሚገልጽ በ/በ/ማ/4 አና ወይም ካ/በ/ማ/4 ሲደርስ ለእያንዳንዱ የክልል
ተቋም የበጀት መመዝገቢያና መቆጣጠሪያ ሌጀር ካርዶች በበጀት ዓይነትና በፋይናንስ ምንጭ
በመለየት ይይዛል። ለሁሉም የክልል ተቋማት የሚላክ ገንዘብ የሚንቀሳቀስበት አንድ የተለየ የባንክ
ሂሳብ እንዲከፈት ያደርጋሉ። ለተከፈተው የባንክ ሂሳብ አንድ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብና
የተሟላ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች ይይዛል። በባንክ ሂሳቡ ውስጥ የሚገኘው ጥሬ ገንዘብ የክልሉ
ፋ/ኢ/ል/ቢሮ ገንዘብ እንጂ የዞኑ/ወረዳው የድጎማ በጀት አይደለም።

ምሳሌ ፋ/ኢ/ል/ቢሮ ብር 100,000 ለዞን ወይም ልዩ ወረዳ ፋ/ኢ/ል/መ/ቤት ለክልል ተቋም የባንክ ሂሳብ አስተላለፈ
እንበል።

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ለዞን/ልዩወረዳ
ፋ/ኢ/ል/የተዛወረ የገንዘብ 4010 100,000 100,000
ዝውውር
ከክልል ባለበጀት መ/ቤቶች ወደ ፌዴራል ሚኒሰቴር መ/ቤቶች

80
ምሳሌ ጠና ቢሮ ለጤና ጥበቃ ሚ/ር ብር 5,000,000 ለመድኃኒት ግዥ አዛውሮ የብር 470,000 መደኃኒት
ተገዛ እንበል፣

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 1 ከጤና ቢሮ ለጤና ጥበቃ ሚ/ር ለመድኃኒት ግዥ ገንዘብ ተዛወረ የጤና
ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103-1
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ከጤና ጥበቃ ሚ/ር
4209 5,000,000 5000,000
የሚሰበሰብ
የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥረ 2 የጤና ጥበቃ ሚ/ር የብር 470000 መድኃኒት ገዝቶ ለጤና ቢሮ ላከ

የጤና ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103-1
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ መድኃኒት ግዥ 6214 470,000
ከጤና ጥበቃ
4209 470,000
ሚ/ር የሚሰበሰብ

ከፌዴራል ሚ/ር መ/ቤቶች ወደ ክልል ባለበጀት መ/ቤቶች

በክልሉ በጀት አንደ ድጎማ የታወጀ ገንዘብ

ፌዴራል ሚ/ር ከእርዳታ ሰጪዎች የተገኘውን ገንዘብ ቀጥታ ለክልል ባለበጀት መ/ቤቶች የጥሬ
ገንዘብ ዝውውር ይፈጸማል። ይህ የተደረገው የጥሬ ገንዘብ ዝውውር በጀቱ ምናልባት በክልል ደረጃ
በፀደቀ ውስጥ የሚታይ ወይም የፌዴራል ሚ/ር መ/ቤቶች በጀት ሊሆን ይችላል።

የፌዴራል ሚ/ር መ/ቤቶች የሚያስተላልፉት የእርዳታ ገንዘብ የሚመዘገበው ተገቢው የእርዳታ

ሰጪ ድርጅት መለያ ቁጥር ወይም ገንዘቡ በክልል በጀት የሚታወቅ ከሆነ የደጎማ በጀት ገቢ መለያ
ቁጥር በመጠቀም ነው።

ለምሳሌ የፌዴራል ጤና ጥበቃ ሚ/ር በክልሉ የበጀት ጣሪያ ተካቶ የታወጀ ከአውሮፓ ህብረት
የተገኘ የዕርዳታ ገንዘብ 50000 ወደ ክልሉ ጤና ቢሮ ባንክ ሂሳብ በዝውውር የተላከ ገንዘብ ደረሰ
እንበል።

የጤና ቢሮ የሂሳብ አንቅስቅሴ መዝገብ

81
 የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ
ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገቢ የአውሮፓ 2
ደረሰኝ ህብረት 4004 50,000 50,000
ዕርዳታ
የክልሉጤና ቢሮ ከአውሮፓ ህብረት ከተመደበ በጀት ከላይ የተጠቀሰውን ገንዘብ ለማግኘት ለክልሉ
ፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ክፈያና ሂሳብ መምሪያ በደብዳቤ አሳወቀ አንበል።

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ጆርናል ድጎማ 2
4004 50,000
ቫውቸር
1602 50,000

82
ከፌዴራል ሚ/ር መ/ቤቶች ወደ ክልል ባለበጀት መ/ቤቶች

የክልል በጀት አካል ያልሆነ ገንዘብ

የወጪ ሂሳብ ሪፖርት የማቅረብ ኃላፊነት የፌዴራል መንግሥት ባለበጀት መ/ቤት ስለሆነ በክልል
ደረጃ ሂሳቡ የሚያዘው እና ሥራ ላይ የሚወለው በውክልና ነው። ስለዚህ የክልል ባለበጀት መ /ቤት
የወጪ ማስረጃዎቹን ለፌዴራል ሚ/ር መ/ቤት አቅርቦ እስከሚወራረድ ድረስ በተከፋይ የሂሳብ
መደብ ይመዘገባል። የወጪ ማስረጃዎቹ በሚኒሰቴር መ/ቤቱ ተቀባይነት ሲያገኝ በሚሰጠው ሰነድ
መረከቢያ መሂ 42 መሠረት በተከፋይ የተያዘው ሂሳብ ዴቢት በማድረግ ይመዘገባል።

ለምሳሌ የፌዴራል ትምህርት ሚ/ር ለሥልጠና የሚሆን ብር 50000 ለክልል ትምህርት ቢሮ ላከ

እንበል፡፡ የክልሉ ትምህርት ቢሮም 47000 ለስልጠና ወጪዎች ክፍያ ፈጸመ እንበል፡፡

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር አንድ፡- ጥሬ ገንዘብ ከፌዴራል ትምህርት ሚ/ር ሥልጠና እንዲሰጥ በክልሉ
ትምህርት ቢሮ የባንክ ሂሳብ ገቢ ተደረገ፡፡

የክልሉ ትምህርት ቢሮ የገንዘብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ
ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገቢ ደረሰኝ ለት/ሚ/ር 5026 50,000 50,000

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 2 የክልሉ ትምህርት ቢሮ ብር 47000 ወጪ የተደረገበት ሥልጠና ሰጥቶ

ሰነዱን ለትምህርት ሚ/ር ላከ

የክልሉ ትምህርት ቢሮ የገንዘብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ
ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባንክ ወጪ ለት/ሚ/ር
5026 47,000 47,000
ደረሰኝ

ከክልሉ ባለበጀት መ/ቤቶች ወደ ዞንና ልዩ ወረዳ ፋ/ኢ/ል/መ/ቤቶች

በክልል ባለበት መ/ቤት ካፒታል በጀት የተያዘ ፕሮጀክት በዞን ወይም በልዩ ወረዳ ደረጃ ሊሰራና
ለክፍያው የሚሆን ገንዘብ ለዞን ወይም ለልዩ ወረዳ ፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት መ /ቤት ሊተላለፍ
ይችላል።

ለምሳሌ ለተቋራጭ/ኮንትራክተር/ እንዲከፈል የክልል ባለበጀት መ/ቤት ለዞን ወይም ለልዩወረዳ

ፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት መ/ቤት ብር 50000 ተቀበለ እንበል።
83
የክልል መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የ”ባንክ ወደ” ለወረዳ ፋ/ኢ/ል/ጽ/ቤት
4210 50,000 50,000
የተላከ

የወረዳ ፋ/ኢ/ል/ጽ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የ”ገደ” ለክልል
መ/ቤት 5028 50,000 50,000
ተከፋይ

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 2 የተላከው ገንዘብ ሥራ ላይ ውሎ ማሰረጃ ለክልል መ/ቤት ተላከ

የወረዳ ፋ/ኢ/ል/ጽ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የ”ባንክ ለክልል
ወደ” መ/ቤት 5028 50,000 50,000
ተከፋይ

የክልል መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ
ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የሂሳብ ወጪ
ምዝገባ 2 6323 50,000
ማዘዣ
ለወረዳ
ፋ/ኢ/ል/ጽ/ቤት 4210 50,000
የተላከ

84
ከዞን ወይም ከልዩ ወረዳ ፋ/ኢ/ል/መ/ቤት ወደ ክልል ባለበጀት መ/ቤት

በዞን ወይም በልዩ ወረዳ ፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት መ /ቤት ካፒታል በጀት የተያዘ ፕሮጀክት በክልል
ባለበጀት መ/ቤት ሊሰራና ለክፍያ የሚሆን ገንዘብ ለክልል ባለበጀተ መ/ቤት ሊተላለፍ ይችላል።

ለምሳሌ የዞንወይም የልዩ ወረዳ ፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት መ/ቤት ለመኪና ግዥ ለክልል ባለበጀት
መ/ቤት ብር 50000 ላከ እንበል።

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 1 ከዞን ወይም ከልዩ ወረዳ ፋ/ኢ/ል/መ/ቤት የተላከው ገንዘብ በክልል
ባለበጀት መ/ቤት ባንክ ሂሳብ ገቢ ተደርጓል አንበል።

የክልል መ/ቤት የሂሳብ አንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የ”ገደ” ለወረዳ
ፋ/ኢ/ል/ጽ/ቤት 5028 50,000 50,000
ተከፋይ

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥረ 2 የተላከው ገነዘብ ሥራ ላይ ውሎ ማስረጃ ለወረዳ ፋ/ኢ/ል የተላከ

የክልል መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ
ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የ”ገደ” ለወረዳ
ፋ/ኢ/ል/ጽ/ቤት 5028 50,000 50,000
ተከፋይ

ክፍያ የተፈጸመባቸው የወጪ ማስረጃዎች ለዞን ወይም ልዩ ወረዳ ሲላክ ርክክቡ በመሂ/42 በሰነድ ማስረከቢያ ቅጽ
ይፈጸማል። የዞን ወይም የልዩ ወረዳ ፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት መ/ቤት የሂሳብ ምዝገባ ማዘዣን በመጠቀም ወጪወን ዴቢት
እና ተሰብሳቢውም ክሬዲት በማድረግ ይመዘገባል

በክልል ባለበጀት መ/ቤቶች መካከል

ለምሳሌ ቁጥር 1 የክልል ባለበጀት መ/ቤት ለቁጥር 2 የክልል ባለበጀት መ/ቤት የሚመለስ የብር 150000 ጥሬ ገንዘብ ዝውውር
ፈጽመዋል አንበል።

የቁጥር 1 ባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

85
 የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ 4103
ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ የጥሬ ገንዘብ
ዝውውር
ለቁጥር 2 4210 150,000 150,000
ባለበጀት
መ/ቤት

የቁጥር 2 ባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ 4103

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ የጥሬ ገንዘብ
ዝውውር ለቁጥር
5028 150,000 150,000
2 ባለበጀት
መ/ቤት

ከፋ/ኢ/ል/ቢሮ ለባለበጀት መ/ቤት ቅድሚያ ክፍያ

ለምሳሌ የክልል ባለበጀት መ/ቤት በሰኔ ወር ውስጥ ለመደበኛ ወጪ ክፍያ ከሚቀጥለውበጀ ት ዓመት የሚተካ ቅድሚያ ክፍያ
ጥያቄ አቅርቦ ተደቀደለት እንበል።

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ ከማዕከላዊ ግምጃ ቤት ባንክ ሂሳብ በደብዳቤ ማዘዣ ብር 5000 ለባለበጀት መ/ቤቱ B አካውንት አስተላለፈ
እንበል።

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ቅድሚያ
1 4206 5,000 5,000
ክፍያ

ፋ/ኢ/ል/ቢሮ በአያንዳንዱ ሪፖርት አቅራቢ ባለበጀት መ/ቤት ሰም የቅድሚያ ክፍያ ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ይይዛል።

የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4103/1

86
 ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገቢ ለፋ/ኢ/ል/ቢሮ
1 5024 5,000 5,000
ደረሰኝ ተከፋይ

ባለበጀት መ/ቤቱ የአዲሱን በጀት ዓመት በጀት የተፈቀደ መሆኑን የሚያመለክት የበጀት ማሰታወቂያ ቅጽ ሲደርሰው አና የጥሬ
ገነዘብ ፍላጎት ዕቅዱን አዘጋጅቶና የሥራ ማስኬጃ ወጪ መጠየቂያና መፍቀጃ ቅጽ መሂ/71 ሞልቶ ለፋ/ኢ/ል/ቢሮ ይልካል።
የፋ/ኢ/ል/ቢሮ ለባለበጀት መ/ቤቱ የክፍያ ጣሪያ ይመሰርታል። ባለበጀት መ/ቤቱ ከዜሮ ሚዛን የባንክ ሂሳቡ ተቀንሶ
ለፋ/ኢ/ል/ቢሮ ማዕከላዊ ግምጃ ቤት ገንዘብ እንዲተላለፍ በደብዳቤ ትዕዛዝ ይሰጣል። ገንዘቡ ለፋ/ኢ/ል/ቢሮ ይተላለፋይ።

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገቢ ቅድሚያ ክፍያ
ደረሰኝ ለባለበጀት 4206 5,000 5,000
መ/ቤት

የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4103/1
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ለፋ/ኢ/ል/ቢሮ
5024 5,000 5,000
ተከፋይ

በአንድ የክልል ባለበጀት መ/ቤት በባንክ ሂሳቦች መካከል ከአንደ በጀት ምንጭ

ለምሳሌ ከአንደ ዓይነት የበጀት ምንጭ ከባነክ ሂሳብ ቁጥር አንድ ብር 150000 ለባንክ ቁጥረ 2 ተዛወረ።

የቁጥር 1 ባንክ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103/1
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ የጥሬ ገንዘብ
ዝውውር ወደ 4008 150,000 150,000
ባንክ ቁጥር 2

87
የቁጥር 2 ባነክ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103/1
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገደ የጥሬ ገንዘብ
ዝውውር ወደ 4008 150,000 150,000
ባንክ ቁጥር 2

በአንድ ባለበጀት መ/ቤት ውስጥ በተለያዩ የባንክ ሂሳቦች መካከል የተለያየ በጀት ምንጭ

ለምሳሌ ከባንክ ሂሳብ ቁጥር አንድ ወደ ባንክ ሂሳብ ቁጥር ሁለት የብር 150000 የጥሬ ገንዘብ ዝውውር ተደርጓል።

የባንክ ሂሳብ ቁጥር 1 የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103/4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ የጥሬ ገንዘብ
ዝውውር ወደ 4008 150,000 150,000
ባንክ ቁጥር 2

የባንክ ሂሳብ ቁጥር 2 የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103/4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገደ የጥሬ ገንዘብ
ዝውውር ወደ 4008 150,000 150,000
ባንክ ቁጥር 1

ከአንድ ባለበጀት መ/ቤት ባንክ ሂሳብ ወደ ቅርንጫፍ መ/ቤት

ለምሳሌ ከባንክ ሂሳብ ቁጥር 1 ብር 150000 ወደ ቅርንጫፍ መ/ቤት ባንክ ቁጥረ 2 የጥሬ ገነዘብ ዝውውር ተደርጓል።

የባንክ ሂሳብ ቁጥር 1 የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ 4103

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ የጥሬ ገንዘብ
ዝውውር ወደ 4010 150,000 150,000
ባንክ ቁጥር 2

የባንክ ሂሳብ ቁጥር 2 የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ አንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

88
 ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገደ የጥሬ
ገንዘብ
ዝውውር 4010 150,000 150,000
ወደ ባንክ
ቁጥር 1

ከባንክ ለሣጥን

ለጥቃቅን ሥራ ማሰኬጃ ወጪ የሚሆን ገንዘብ ከባንክ ወደ ካዝና ለማምጣት የሂሳብ ሠራተኛ በገንዘብ ያዥ ስም ቼክ
አዘጋጅቷል። ልውውጡን በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ውስጥ ለመመዝገብ እንደ ምንጭ ሰነድ የምንጠቀመው የባንክ ወጪ
ማስመስከሪያ (BPV) ነው።

ለምሳሌ ለጥቃቅን ሥራ ማስኬጃ ወጪ እንዲሆን በገነዘብ ያዥ ስም የብር 5000 ቼክ ተዘጋጅቷል አንበል።

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ 4103 በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ከባንክ ወደ
5,000 5,000
ካዝና

ከሣጥን ለባንክ

ገንዘብ ያዥ ከካዘና ወደ ባንክ ሂሳብ ገቢ አደረገ። ገንዘብ ያዥ የባንክ ገቢ ደረሰኝ/Bank Deposit slip/ለመ/ቤት ሂሳብ ሠራተኛ
አቅርቦ የገቢ ማጠቃለያ ደረሰኝ /መሂ 64 ተቀበለ። ሂሳብ ሠራተኛ የገቢ ማጠቃለያ ደረሰኝ በሂሳብ አንቅስቃሴ መዝገብ ውስጥ
ልውውጡን ለመመዝገብ እንደ ምንጭ ሰነድ ይጠቀማል። ገንዘብ ያዥም የገቢ ማጠቃለያ ደረሰኝ መነሻ በማድረግ በጥሬ
ገንዘብ ላይ እንደ ወጪ ይመዘገባል።

ለምሳሌ ገንዘብ ያዥ በመ/ቤቱ ሂሳብ ብር 15000 ገቢ አደረገ።

የባለበጀት መ/ቤት የባንክ ሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ 4103 በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የጥወደ የጥሬ ገንዘብ
15,000 15,000
በባንክ ገቢ የሆነ

ባንክ ለባንክ ዝውውር

በፋ/ኢ/ልመ/ቤቶች የገምጃ ቤት ሂሳቦች መካከል የጥሬ ገንዘብ ዝውውር ሲደረግ ይችላል፤

89
ምሳሌ ፋ/ኢ/ል/ቢሮ ከባንክ ሂሳብ ቁጥር 1 ብር 150000 ለባንክ ሂሳብ ቁጥር 2 አዛወረ የቁጥር 1 ባንክ የሂሳብ እንቅስቃሴ
መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ከባንክ ወደ ካዝና 4008 150,000 150,000

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገደ ከባንክ ወደ ካዝና 4008 150,000 150,000

90
በባለበጀት መ/ቤት ስም ክፍያ መፈጸም

በገ/ኢ/ል/ሚኒሰቴር

ገንዘብና ኢኮኖሚ ልማት ሚኒሰቴር በክልል ባለበጀት መ/ቤት ስም ከክልሉ ድጎማ በጀት ክፍያ በመፈጸም ለፋ/ኢ/ል/ቢሮ
በሰብዳቤ ያሳውቃል። ፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሚመዘገበውን የሂሳብ ምዝገባ በመጥቀስ ለባለበጀት መ/ቤት በደብዳቤ ያሳውቃል።

ለምሳሌ የገንዘብና ኢኮኖሚ ልማት ሚኒሰቴር የክልል ባለበጀት መ/ቤት በካፒታል በጀት ለገዛቸው ሞተር ሣይክሎች ብር
150000 ለጉምሩክ ቀረጥ በመክፈል ለፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ክፍያውን በደብዳቤ አሳወቀ እንበል።

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሂሳብ አንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የሂ/ም/ማ ጥሬ ገንዘብ
ያልሆነ 2 4054 150,000
ዝውውር
የድጎማ በጀት
1602 150,000
ዝውውር

የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ አንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ 4103

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የሂ/ም/ማ ሞተር ሳይክል
2 6311 150,000
ግዥ
ጥሬገንዘብ ነክ
ያልሆነ 4054 150,000
ዝውውር

91
በፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ

የፋይናንሰና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ በባለበጀት መ/ቤት ስም ክፍያ በመፈጸም ክፍያውን በደብዳቤ ሲያሳውቅ።

ለምሳሌ ፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ በባለበጀት መ/ቤት ስም በቀረበው ጥያቄ መሠረት ለቋሚ ዕቃ ግዥ ከተያዘው
ካፒታል በጀት ብር 240000 ክፍያ ፈጸመ እንበል።

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የሂ/ም/ማ ጥሬ
ገንዘብ 2 4017 240,000 240,000
ዝውውር

የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገነዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የሂ/ም/ማ ሞተር ሳይክል
2 6311 240,000
ወጪ
ዝውውር 4017 240,000

ደመወዝ

ምሳሌ የክልል ባለበጀት የመንግሥት መ/ቤት ከዚህ በታች በዝርዝር በተመለከተው መሠረት ደመወዝ ጠይቋል።

ጠቅላላ ደመዘው 20,000

የጡረታ መዋጮ ወጪ 6% 1,200
የሠራተኛው የጡረታ መወዋጮ 4% 800
የሥራ ግብር 2,000
ሰለ ደመወዝ ብድር ተቀናሽ 600
መቀጫ 250
የተጣራ የደመወዝ ተከፋይ 16,350

የደመወዝ ወጪ

የክልል ባለበት የመንግሥት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ መደብ በባንክ ያለ ጥሬ

ቁጥር ዓይነት ሌሎች ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የሂ/ም/ማ ጠቅላላ ደመዘው 01 6111 20,000
የጡረታ መዋጮ 1,200
01 6131
ወጪ

92
 የደመወዝ ተከፋይ 5004 16,350
የሥራ ግብር 1101 2,000
ሰለ ደመወዝ ብድር 600
4203/xx
ተቀናሽ
መቀጫ 1489 250
የተጣራ የደመወዝ 2,000
5003
ተከፋይ

ደመወዝ ለመክፈል ጥሬ ገንዘብ ከባንክ ማውጣት

የክልል ባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ 4103
4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የ”የባወደ” ከባንክ
16,350 16,350
ለሣጥን

ገንዘብ ያዥ ብር 16350 በጥሬ ገንዘብ መዝገብ ይመዘግባል

የጡረታ መዋጮ ክፍያ በባለበጀት መ/ቤት

የክልል ባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ ቁጥር መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ

ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የ”የባወደ” ለማ/ዋስትና
5003 2,000 2,000
የጡረታ ክፍያ

በፋ/ኢ/ል/ቢሮ የዝውውር ዴቢት አደቫይስ መመዝገብ

የባለበጀት መ/ቤቱ የአንድ ቀን ክፍያዎች ከላይ የተጠቀሱት የተጣራ ደመወዝና የጡረታ መዋጮ ብቻ ናቸው አንበል።

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4105
ዴቢት ክሬ ዴቢ ክሬዲት
ዲት ት
የ”የባወደ የገንዘብ
4017 18,350 18,350
” ዝውውር

በባለበጀት መ/ቤቶች የዝውውር ክሬዲት አድቫይስ መመዝገብ

93
የክልል ባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲ
ት
የ”የገደ” የገንዘብ
4017 18,350 18,350
ዝውውር

የደመወዝ ሂሳብ መመዝገብ

የመ/ቤቱ ሠራተኞች በተዘጋጀው ፔይሮል/መሂ 33/ ደመወዝ ስለመወሰዳቸው የፈረሙበት ለገንዘብ ያዥ የክፍያ ማስረጃ
ይሆናል። ደመወዝ ከተከፈለ በኋላ ደመወዝ የተከፈለበት መሂ 33 በተከፈለው ገንዘብ ልክ የጥሬ ገንዘብ ወጪ ማሰመሰከሪያ
ለማዘጋጀት እንደ መነሻ ምንጭ ሰነድ ያገለገላል።

የመንግሥት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች 4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የ”ጥገወደ የደመወዘ
5004 15,350 15,350
” ተከፋይ

ያልተከፈለ ደመወዝ  የባንክ ሂሳብ ገቢ ማድረግ

የክልል ባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀ መግለጫ የበጀት የሂሳብ

በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ
ሻ ቁጥር ዓይነት መደብ በሣጥን ያለ ጥሬ ገንዘብ
4103
4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የ”የገደ” ያልተከፈለ
1,000 1,000
ደመወዝ
ገንዘብ ያዥ ብር 1000 በጥሬ ገንዘብ ይመዘገባል

ያልተከፈለው ደመወዝ መክፈል

ያለተከፈለወን ደመወዝ እንዲከፈል ሲጠየቅ በሁለት አማራጥ መክፈል ይቻላል አንደኛው አማራጭ ከባንክ ወደ ካዝና
በማምጣት ሲሆን ሁለተኛው አማራጭ ከባንክ በቀጥታ ለባለጥቅሙ እንዲከፈል በተከፋዩ ሰም ቼክ አዘጋጅቶ በመሰጠት
ናቸው።

94
 አማራጭ አንድ ከባንክ ወደ ካዘና አምጥቶ መክፈል

የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀ መግለጫ የበጀት የሂሳብ

በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ
ሻ ቁጥር ዓይነት መደብ በሣጥን ያለ ጥሬ ገንዘብ
4103
4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ያልተከፈለ
ደመወዝ ከባንክ 1,000 1,000
ሣጥን
ለባለጥቅሙ ያልተከፈለ ደመወዝ መክፈል

የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ሻ ቁጥር ዓይነት መደብ 4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ተከፋይ
5004 1,000 1,000
ደመወዝ

አማራጭ ሁለት በባለ ጥቅሙ ሰም ቼክ አዘጋጅቶ መክፈል

የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ተከፋይ
5004 1,000 1,000
ደመወዝ

የደመወዝ ወጪ ማስተካከያ

የአንደ መንግሥት ሠራተኛ በአንድ አጋጣሚ ህጋዊ ባልሆነ መንገድ ወይም በሰህተት የደመወዝ ፔሮል ሊዘጋጅ ይችላል።
በተጠቀሰው ምክንያት ሊከፈል የተዘጋጀ የደመወዝ ወጪ ሂሳብ በሚስተካከልበት ጊዜ መጀመሪያ የተሰራውን የሂሳብ
ልውውጡን መልሰን /በተቃራኒ/ እንመዘግባለን።

ለምሳሌ የሠራተኛው ደመወዘ ዝርዝር ሁኔታ እንደሚከተለው ነወ እንበል።

ጠቅላላ ደመዘው 20,000

የጡረታ መዋጮ ወጪ 6% 120
የሠራተኛው የጡረታ መወዋጮ 4% 80
የሥራ ግብር 200
ተቀናሽ የደመወዝ ቅ/ክፍያ 85

95
 የተጣራ የደመወዝ ተከፋይ 1635
ሠራተኛው በሥራ ገበታው ላይ ባለመገኘቱ የዚህ ወር ደመወዝ ሊከፈለው አንደማይገባ ተደረሰበት። ስለዚህ የዚህ ወር
የደመወዝ ወጪ ውስጥ መተካት የሌለበት በመሆኑ የሚከተለውን የሂሳብ ማስተካከያ በማድረግ የወሩን የደመወዝ ወጪ
እናስተካክላለን።

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ በባንክ ያለ ጥሬ

ቁጥር ዓይነት መደብ ሌሎች ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የሂ/ም/ማ የተጣራ የደመወዝ 1,635
1 5004
ተከፋይ
የሥራ ግብር 1 1101 200
ተቀናሽ የደመወዝ 85
1 4203
ቅ/ክፍያ
የጡረታ መዋጮ 1 5003 200
የገንዘብ ወጪ 1 6111 2,000
የጡረታ ወጪ 1 6131 120

ወጪ መጋራት

ወጪ መጋራት ማለት በደንብ ቁጥር 91/1995 አንቀጽ 2/6/ እና አንቀጽ 4/5/ ከተመለከተው መረዳት እንደሚቻለው
በፌዴራል መንግስት የከፍተኛ ትምህርት ተቋማት ገብተው የሚማሩ በዜግነት ኢትዮጵያዊ የሆኑ ተጠቃሚዎች መንግስት
ለትምህርትና ለሌሎች አገልግሎቶች የሚያወጣውን ወጪ የሚጋሩበት ሥርዓት ነው፡፡

በደንቡ አንቀጽ 4/3፤ ላይ እንደተመለከተው የወጪ መጋራት የሚመለከታቸው ተጠቃሚዎች ከ 1996 ዓ.ም ጀምሮ
እየተመረቁም ሆነ ሣይመረቁም አቋርጠው የሚወጡትን ተማሪዎች የሚያጠቃልል ሲሆን ክፍያውም ለተማሩበት ጊዜ ብቻ
የሚፈለግባቸውን ያህል ብቻ ይሆናል፡፡ የወጪ መጋራት የሚመለከተው ተጠቃሚ መንግስት ለመኝታና ለምግብ
የሚያወጣለትን ወጪ ሙሉ ለሙሉ እና ለትምህርት ከሚወጣለት ወጪ ደግሞ 15% አስራ አምስት ፐርሰንት እንዲጋራ
ይደረጋል፡፡ ይህም በየትምህርት ዘመኑ መጀመሪያ በቅድሚያ ከተገለጸለት በኋላ የተገለጸውን መጠን ለመክፈል ከተቋሙ ጋር
የጽሁፍ ውል መፈረም እንዳለበት በደንቡ አንቀጽ 4/1- 2/ ላይ ተመልክቶ ይገኛል፡፡ ተጠቃሚው ትምህርቱን ቢያጠናቅቅም
ሆነ ቢያቋርጥ መክፈል የሚገባውን መጠን የሚያሳይ መረጃ በተቋሙ ይሰጠዋል፡፡

የወጪ መጋራት ገቢ የፌዴራል መንግስት ገቢ ነው፡፡ ሆኖም የፌዴራል አገር ውስጥ ባለሥልጣን በሁሉም ክልሎች በሁሉም
የአስተዳደር እርከን የራሱ ቅርንጫፍ መ/ቤቶች ሊኖሩት ስለማይችል ክልሎች የወጪ መጋራት ክፍያ ከተጠቃሚዎች በውክልና
ሰብስበው ገንዘቡን ለፌዴራል የማስተላለፍ ኃላፊነት ተጥሎባቸዋል፡፡

ከዚህ በታች በምሣሌ እንደተጠቀሰው ለወጪ መጋራት በተገባው ውል መሠረት ተጠቃሚ ከሚያገኘው ደመወዙ 1 ዐ% በየወሩ
እየተቀነሰ ሂሳቡ እንዴት እንደሚመዘገብና ለፌዴራል እንዴት እንደሚተላለፍ ያሳያል፡፡

ጠቅላላ ደመዘው 20,000

የጡረታ መዋጮ ወጪ 6% 1,200
የሠራተኛው የጡረታ መወዋጮ 4% 800
የሥራ ግብር 2,000
የደመወዝ ብድር ተቀናናሽ ብር 2,000

96
 ተቀናሽ የደመወዝ ቅ/ክፍያ 600
የወጪ መጋራት 250
የተጣራ የደመወዝ ተከፋይ 1,635

የደመወዝ ወጪ

ማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ዓይነት መደብ 41 ዐ 5
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የደመወዝ 6111 20,000
ወጪ
የጡረታ 6131 1,200
ወጪ
የሥራ 11 ዐ 1 2,000
ግብር
ቅድሚያ 42 ዐ 3 600
የሂሳብ
የደመወዝ
ምዝገባ
ብድር
ማዘዣ
የወጪ 5 ዐዐ 7 250
መጋራት
የጡረታ 5003 1,635
መዋጮ
ተከፋይ
የደመወዝ 5 ዐዐ 4 16,350
ተከፋይ
ከሠራተኛ ደመወዝ የተቀነሰ የወጪ መጋራት ገንዘብ ለመንግስት በሚከፈልበት ጊዜ የወጪ መጋራት ተከፋይ ሂሳብ 5 ዐዐ 7
ዴቢት እና ባንክ ያለ ገንዘብ ክሬዲት በማድረግ ይመዘገባል፡፡

የሥራ ማሰኬጃ ወጪ

የእንቅስቃሴ ቁጥር አንድ በአንደ የማቆያ ሰነድ ለውሎ አበል ብር 500 የተፈጸመ ክፍያ ሣይወራረድ ከ 30 ቀናት በላይ ቆይቷል።

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ጥወማ የሠራተኛ ቅድሚያ
4211 500 500
ክፍያ
ገንዘብ ያዥ የጥገወማ በጥሬ ገንዘብ እንደ ወጪ ይመዘገባል።

በውሎ አበል ቅድሚያ ክፍያ ተይዞ የቆየውን የገንዘብ መጠን ሠራተኛው እንደሚከተለው ሊያወራርድ ይቸላል።

97
 አንደኛ አማራጭ ለብር 500 ማስረጃ ቀረቦ ቢወራረድ

የማጣቀሻ ቁጥር መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ዓይነት መደብ 4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የሂምማደ የአበል
1 6231 500
ወጪ
የሠራተኛ
ቅድሚያ 4211 500
ክፍያ

ሁለተኛ አማራጭ ለብር 400 ማስረጃ አቅርቦ ብር 100 በጥሬ ገንዘብ ለካዝና ተመላሽ ቢደረግ
የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ
ቁጥር ዓይነት መደብ 4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የሂምማ የውሎ አበል ወጪ 1 6231 400
የሠራተኛ
ቅድሚያ 4211 400
ክፍያዎች
የገደ በጥሬ ገንዘብ
100
የተመለሰ
የሠራተኛ
ቅድሚያ 4211 100
ክፍያዎች

ሶስተኛ አማራጭ ለብር 600 ማስረጃ ቀረቦ ብር 100 ተጨማሪ ለሠራተኛ በጥሬ ገንዘብ ከካዝና
ቢከፈል።
የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ
ቁጥር ዓይነት መደብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የጥገወማ የውሎ አበል ወጪ 1 6231 600
የሠራተኛ ቅድሚያ
4211 500 100
ክፍያ
ማሳሰቢያ፤-የጥሬ ገነዘብ ወጪ ማስመስከሪያ በሚዘጋጅበት ጊዜ በአኃዝ እና በፊደል መጻፍ ያለበት
በጥሬ ገንዘብ ለሚከፈል ለተጨማሪ ብር 100 ብቻ ነው።

ከተከፋይ ሂሳብ ተቀናሽ ታሳቢ ግብር/withholding Tax/

ከዕቃ አቅራቢዎች ወይም ከአገልግሎት ሰጪዎች ባለበጀት መ/ቤቶች ዕቃ ወይም አገልግሎት ሲገዙ በግብር ህጉ
መሠረት ከዕቃ ዋጋ ከ 1 ዐሺ ብር እና የአገልግሎት ዋጋ ከብር 5 ዐዐ በላይ 2% ታሣቢ ግብር ቀንሰው ያስቀራሉ፡፡
የክልሉ ባለበጀት መ/ቤቶች ከዕቃ ወይም ከአገልግሎት ግዥ የተቀናሽ ግብር የሚቀነስበት አቅራቢ የክልል፣ የሌላ

98
 ክልል፣ ወይም የፌዴራል ግብር ከፋይ ሊሆን ይችላል፡፡ ስለዚህ የሚቀነሰው ታሣቢ ግብር ከፋዩ ወደ ሚገኝበት አካባቢ
ይልካል ወይም የክልሉ ገቢ ተደርጎ ይመዘገባል፡፡

ለምሳሌ ተቆርጦ የሚቀር ታሳቢ ግብር እንደ ክልል ገቢ ይያዛል እንበል። ባለበጀተ መ/ቤት ለመደበኛ በጀት በብር
15000 አላቂ ዕቃዎች ቢገዛ ለአቅራቢ ተዘጋጅቶ የሚሰጥ ቼክ የብር 14700 ሲሆን ብር 300 ተቆረጦ የሚቀር ታክስ
ግብር ገቢ ነው።

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ የቢሮ አላቂ
1 6212 15,000 14,700
ዕቃዎች ወጪ
ገቢ 1104 300

ለምሳሌ ተቆረጦ የሚቀር ታሳቢ ግብር የሌላ ክልል ወይም የፌዴራል ግብርከ ፋይ ከሆነ አቅራቢ ተቀነሰ እንበል።

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገነዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ የቢሮ አላቂ
1 6212 15,000 14,700
ዕቃዎች ወጪ
ተከፋይ 5006 300
በባለበጀት መ/ቤት አማካይነት ተቆረጦ የቀረ ታሳቢ ግብር ለፋ/ኢ/ል/ቢሮ ሲተላለፍ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ተከፋይ 5006 300 300

የፋ/ኢ/ል/ቢሮ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ከባለበጀት
የተቀበሉት ጥሬ 300
ገንዘብ
ተከፋይ 5006 300
የግንባታ ኘሮጀክት

የግንባታ የኘሮጀክት ስምምነቱ ከተፈረመ በኋላ ለክፍያ አፈጻጸም ሂደት በርካታ የሆኑ ደረጃዎች አሉ፡፡ በእያንዳንዱ ደረጃ
ክፍያ ሲፈጸም የሂሳብ ምዝገባ ማከናወኑ አሰፈላጊ ነው፡፡ በአጠቃላይ የሚኖሩት ደረጃዎች የሚከተሉት ናቸው፡፡

99
 የቅድሚያ ክፍያ፡ በአብዛኛው ጊዜ የሚደረጉ ስምምነቶች/ውሎች ለአቅራቢው ለውል ተቀባዩ የቅድሚያ ክፍያ
እንዲፈጸም ማስፈለጉን የሚጋብዙ ናቸው፡፡ በዚህ ዓይነት የሚፈጸም የቅድሚያ ክፍያ ለኮንትራክተሩ በሠራው ሥራ መጠን
የክፍያ ማረጋገጫ ቀርቦ ሲከፈል በእኩል ክፍያ ከእያንዳንዱ ክፍያ ይቀነሳል፡፡

 ቀጣይ ክፍያ፡በተለመደው አሠራር የግንባታ ሥራው የተወሰነ ደረጃ ላይ ሲደርስ በመቶኛ ታስቦ ለተጠናቀቀው ሥራ
ከጠቅላላው የግንባታ ሂሳብ በከፊል መክፈል የሚያስችል ስምምነት በውሉ ይቀመጣል፡፡ በውሉ በተቀመጠው መሠረት
ለተጠናቀቀው ሥራ የክፍያ ምስክር ወረቀት ሲቀርብ ክፍያው ይፈጸማል፡፡

 ለዋስትና መያዣ፡በተለመደው አሠራር የግንባታ ሥራው ሙሉ በሙሉ ተጠናቆ የመጨረሻ ርክክብ እስከሚደረግ ድረስ
ለዋስትና እንዲሆን በየጊዜው ከሚፈጸም ክፍያ በመቶኛ ታስቦ የተወሰነ የገንዘብ መጠን ይያዛል፡፡ በዚህ ሁኔታ እየተቀነሰ
የሚቀረው ገንዘብ የሥራ ተቋራጮ ማስተካከል ያለባቸውን ጉድለቶች አስተካክሎ ሲጨርስና የመጨረሻ ርክክብ ሲፈጽም
የሚለቀቅ ክፍያ ነው፡፡

ለምሣሌ፡ አንድ ህንጻ ለመገንባት ጠቅላላ ዋጋው ብር 30 ዐዐ,ዐዐዐ የሆነ ውል/ስምምነት/ ተፈረመ፡፡ ቀጥሎ የተመለከቱት የውል
ግዴታዎች በውሉ ላይ ሰፍረዋል፡፡
 የቅድሚያ ክፍያ፡ 2 ዐ% ብር 600,ዐዐዐ ሲሆን፣እያንዳንዱ የክፍያ የምስክር ወረቀት ሲፀድቅ በመቶኛ እየተሰላ በእኩል
መጠን እየተቀነሰ የሚያዝ ነው፡፡
 በእያንዳንዱ የክፍያ ምስክር ወረቀት ክፍያ ሲፈጸም 5% ቀንሶ በመያዝ የመጨረሻ ርክክብ ሲፈጸም የሚመለስ መያዣ፣
 በእያንዳንዱ የክፍያ ምስክር ወረቀት ክፍያ ሲፈጸም የሚቀነስ 2% ቅድመ ታክስ
 ከጠቅላላ የውል ዋጋ 5% በእያንዳንዱ የክፍያ ምስክር ወረቀት ክፍያ ሲፈጸም የሚቀነስ፣

የክፍያ ቅደም ተከተሎች

የክፍያ ቅደም ተከተሎች ከዚህ ቀጥሎ የተመለከቱት ናቸው፡፡
1. የቅድሚያ ክፍያ ብር 60 ዐ,ዐዐዐ፣
2. 25% ሲጠናቀቅ በሚቀርብ የክፍያ ምስክር ወረቀት፣
3. 50% ሲጠናቀቅ በሚቀርብ የክፍያ ምስክር ወረቀት፣
4. 75% ሲጠናቀቅ በሚቀርብ የክፍያ ምስክር ወረቀት፣
5. 100%ሲጠናቀቅ በሚቀርብ የክፍያ ምስክር ወረቀት፣
6. የመጨረሻ ርክክብ ሲፈጸም ለዋስትና የተያዘው 5% ለመልቀቅ ክፍያ መፈጸም ናቸው፡፡
7. በእያንዳንዱ የክፍያ ምስክር ወረቀት የሚቀነስ የንግድ ትርፍ ግብር ታሳቢ(የ 2% 45%)
8. ከጠቅላላ የውል ዋጋ 5% በእያንዳንዱ የክፍያ ምስክር ወረቀት ክፍያ ሲፈጸም የሚቀነስ(Rebete)፣

100
 የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 1 የቅድሚያ ክፍያ ብር 600000 ክፍያ መፈጸም

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ለኮንትራክተሩ
4251 600,000
ቅድሚያ ክፍያ
የ 2% 45%) 5026 4,695.66
የ(15%) 5059 78,260.00 517,044.34

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 2 25% በተጠናቀቀ ጊዜ ክፍያ መፈጸም

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀትዓይ የሂሳብ መደብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ነት 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ የህንፃው ግንባታ
2 6323 712,500.00
ወጪ
የንግድ ትርፍ
5026 4,402.17
ግብር
ለኮንትራክተሩ
4251 150,000.00
ቅድሚያ ክፍያ
ስምምነቱ
5061 35,625.00
ለዋስትና የተያዘ
5059 73,370.00 449,102.80
ሂሳቦቹ ወደ ተለያዩ ሂሳብ ሌጀር ካርዶች ይወራረሳሉ፡፡

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 3 50% በተጠናቀቀ ጊዜ ክፍያ ሲፈጸም

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ

ቁጥር ዓይነት መደብ ገንዘብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ የህንፃው ግንባታ
2 6323 712,500.00
ወጪ
የንግድ ትርፍ
5026 4,402.17
ግብር
ለኮንትራክተሩ
4251 150,000.00
ቅድሚያ ክፍያ
ስምምነቱ
ለዋስትና 5061 35,625.00
የተያዘ
15% 5059 73,370.00 449,102.80
ሂሳቦቹ ወደ ተለያዩ ሂሳብ ሌጀር ካርዶች ይወራረሳሉ፡፡

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 4 75% በተጠናቀቀ ጊዜ ክፍያ ሲፈጸም

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ

101
ቁጥር ዓይነት መደብ ገንዘብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ የህንፃው ግንባታ
2 6323 712,500.00
ወጪ
የንግድ ትርፍ
5026 4,402.17
ግብር
ለኮንትራክተሩ
4251 150,000.00
ቅድሚያ ክፍያ
ስምምነቱ
5061 35,625.00
ለዋስትና የተያዘ
15% 5059 73,370.00 449,102.80
ሂሳቦቹ ወደ ተለያዩ ሂሳብ ሌጀር ካርዶች ይወራረሳሉ፡፡

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 5 100% በተጠናቀቀ ጊዜ ክፍያ ሲፈጸም

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ የህንፃው ግንባታ
2 6323 712,500.00
ወጪ
የንግድ ትርፍ
5026 4,402.17
ግብር
ለኮንትራክተሩ
4251 150,000.00
ቅድሚያ ክፍያ
ስምምነቱ
5061 35,625.00
ለዋስትና የተያዘ
15% 5059 73,370.00 449,102.80
ሂሳቦቹ ወደ ተለያዩ ሂሳብ ሌጀር ካርዶች ይወራረሳሉ፡፡

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 6 የዋስትና መያዣ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ የዋስትና 5061 142,500 142,500
መያዣ

102
 ክፍያ
ሂሳቦቹ ወደ ተለያዩ ሂሳብ ሌጀር ካርዶች ይወራረሳሉ፡፡

ማስታወሻ

ዕቃ ወይም አገልግሎት አቅራቢዎች ኮንትራክተሮች በጨረታው ላይ ለመወዳደር ከሚሰጡት ጠቅላላ

የኮንስትራክሽን/ግንባታ/ ዋጋ ላይ የዋጋ ቅናሽ ሊሰጡ ይችላሉ። የግንባታ ፕሮጀክቱን የተጣራ ዋጋ ለመወሰን
እንደዚህ ዓይነቱ የዋጋ ቅናሽ ከጠቅላላ የገንዘብ መጠን መቀነስ አለበት። ከጠቅላላ ወጪ የዋጋ ቅናሹ ተቀናንሶ
የተጣራው ወጪ ሲሆን በወጪ ሊመዘገብ ይችላል። የዋጋ ቅናሹ አንደ ወጪ ተቆጥሮ ሊያዘና ሊመዘገብ አይችልም።

የአገር ውስጥ/የወጪ አርዳታ/የውጪ ብድር/ገቢ

መደበኛ ገቢ

ለምሳሌ የክልል ባለበጀት መ/ቤት ከልዩ ልዩ ገቢዎች ብር 5000 ሰበሰበ አንበል

በክልል ባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ገደ ልዩ ልዩ ገቢ 1489 5,000 5,000

ገቢን በቀጥታ በፋ/ኢ/ል/ቢሮ የባንክ ሂሳብ ማስገባት

አንዳንድ ባለበጀት መ/ቤቶች የሰበሰቡተን ገቢ በቀጥታ በፋ/ኢ/ል/ቢሮ የባንክ ሂሳብ ገቢ ሊያደርጉ ይችላሉ። ይህ
በሚሆንበት ጊዜ የባለበጀት መ/ቤት ዴቢት የዝውውር ሂሳብ መደብ 4009 እና ክሬዲት የገቢ መለያ በማድረግ
ይመዘግባል።

ምሳሌ ከአገር ውስጥ ከግብርና ከታክስ የተሰበሰበ ገቢ ብር 10000 ለፋ/ኢ/ል/ቢሮ ገቢ ተደረገ

በክልል ባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ቁጥር ዓይነት መደብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ገደ ከገብርና ገቢ
1107 10,000
ታክስ
ፈሰስ/ዝውውር 4009 10,000

ፋ/ኢ/ል/ቢሮ የባንክ ክሬዲት አድቫይስ በሚቀበልበት ጊዜ ዴቢት በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ /4105/ እና ክሬዲት የጥሬ
ገንዘብ ዝውውር/4009/ በማድረግ የሂሳብ ምዝገባ ያደርጋል

103
የማጣቀሻ መግለጫ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ
ቁጥር ዓይነት መደብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ገደ ፈሰስ/ዝውውር 4009 10,000 10,000
በዓይነት የተገኘ እርዳታ

በዓይነት የተገኘ ዕርዳታ ማለት ከለጋሾች በዕቃ ወይም በአገልግሎት መልክ የሚሰጥ እርዳታ ማለት ነው፡፡
እርዳታውን በወጪ መዝግበን የምናሳውቀው በጀት የፀደቀለት ከሆነና የዕርዳታ ዕቃዎቹ ከደረሱ ወይም አገልግሎቱ
ከተሰጠ በኃላ ነው፡፡

በዓይነት የተገኘ ዕርዳታ በተጨማሪ በጀትነት መፈቀድ ይኖርበታል፡፡

 በዓይነት የተገኘ ዕርዳታ በአንድ ጊዜ ሁለት የሂሳብ እንቅስቃሴዎች መኖራቸውን ይነካል፡፡ ዕርዳታውን መቀበል
እና ዕርዳታውን በወጪ መዝግቦ መያዝ ናቸው፡፡

የክፍያ ሠራተኛው ዕቃው ገቢ የተደረገበት ሞ/19 ሲደርሰው ገቢውንና ወጪውን ሁለቱንም በጂሳብ ምዝገባ ማዘዣ
ደረሰኝ ያዘጋጃል። በሂሳብ እንቅስቃሴው መዝገብ እንዲመዘግብ ለሂሳብ ሠራተኛ ይላክለታል።በሂሳብ ምዝገባ
ማዘዣ ደረሰኝ ያዘጋጃል፡፡

ለምሣሌ የብር 15 ዐ,ዐዐዐ ዋጋ ያለው የሞተረ ተሽከረካሪ ከዩ.ኤስ.አይ.ዲ በዓይነት የተሰጠ ዕርዳታ ደረሰ እንበልና
/የገቢ መለያ 2284 የኘሮጀክቱ ኮድ 2356 በካፒታል ወጪ በጀት በተያዘው ርዕስ ተገኘ እንበል፡፡

ማጣቀሻ የበጀት የበጀት የሂሳብ ሌሎች በካዝና በባንክ ያለ ጥሬ

ምድብ ዓይነት መደብ ገንዘብ 41 ዐ 5
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የ”ሂምማ የሞተረ 150,000
2 6311
” ተሽከርካሪ
የዕርዳታ 150,000
2284
ገቢ
ወጪው በበጀት/በወጪ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ በወጪ መለያ 6311 ይመዘገባል፡፡

በጥሬ ገንዘብ የሚገኝ እርዳታ

ለጋሾች ዕርዳታውን በጥሬ ገንዘብ ሊሰጡ ይችላሉ በጥሬ ገንዘብ የሚገኝ ዕርዳታ ከለጋሾች በጥሬ ገንዘብ ወይም በባንክ
ዝውውር ሊደረግ ይችላል በጥሬ ገንዘብ የሚገኝ ዕርዳታ በበጀት ያልታወጀ ከሆነ በተጨማሪ በጀት እንዲታወጅ ተጠይቆ
መጽደቅ ይኖርበታል፡፡

ሂሳብ ክፍል በጥሬ ገንዘብ ለተገኘው ዕርዳታ ገንዘቡ ባንክ ገቢ ለመሆኑ ባንኩ ገቢ የተደረገበት ደረሰኝ ወይም ክሬዲት አድቫይስ
ሊደርሰው ይገባል በዕርዳታ የተገኘ ጥሬ ገንዘብ ገቢ ሲሆን በአንድ ጊዜ ሁለት የሂሳብ መደቦችን መሠረት ያደርጋል የዕርዳታ ገቢ
ሂሳብ መደብና ጥሬ ገንዘብ

104
 ምሣሌ፣ የጃፓን መንግስት ብር 15 ዐዐዐዐ ለትምህርት ቤት ግንባታ በካፒታል በጀት ዕርዳታ ሰጠ

በክልል ባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

ማጣቀሻ የበጀት ምድብ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በካዝና በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ዓይነት መደብ 41 ዐ 3
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ገደ ዕርዳታ 2 2287 150,000 150,000

ከኀብረተሰብ የልማት ሥራ የጥሬ ገንዘብ መዋጮ

በአንዳንድ ምክንያቶች ኀብረተሰብ ለልማት ሥራ በልማት ኮሚቴ ለትምህርት ቤትና ለጤና ኬላ ግንባታ የሚውል ጥሬ ገንዘብ
መዋጮ ይሰጣሉ የልማት ኮሚቴው የሰበሰበውን ገንዘብ ለልማት ኮሚቴው ገንዘብ ያዥ ወይም የልማት መዋጮ ገቢ
የሚሰበሰብበት የባንክ ሂሳብ ቁጥር ገቢ ይደረጋል፡፡

ምሣሌ ብር 15000 ለሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ግንባታ ከኀብረተሰብ መዋጮ ተሰብስቦ ለገንዘብ ያዥ ተሰጠ

ማጣቀሻ የበጀት ምድብ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ/ካዝና ያለ ጥሬ

ዓይነት መደብ ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ከኀብረተሰብ
ገደማ 1792 15,000 15,000
መ ዋጮ
ከኀብረተሰብ የልማት ሥራ የዓይነት መዋጮ

ከኀብረተሰብ የልማት መዋጮ የሚከናወኑ የትምህርት ቤት፣ የጤና ኬላና የስብሰባ አዳራሽ ግንባታ የአካባቢ የግንባታ ዕቃዎችና
የጉልበት አገልግሎትን የሚያካትት ነው፡፡ ይህ የዓይነት መዋጮ የኘሮጀክቶቹ አጠቃላይ ወጪ ሂሳብ ጋር ይካተታል፡፡

አማራጭ 1 የግንባታ ዕቃዎች

የአካባቢ ኀብረተሰብ ለትምህርት ቤት ግንባታ አገልግሎት የሚውሉ የዋጋ ግምታቸው ብር 7500 የሆነ አሸዋ፣ድንጋይና
ሲሚንቶ አቀረበ፣ ዕቃ ገቢ ለመሆኑ ሞዴል 19 ተዘጋጀ

ማጣቀሻ የበጀት የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ምድብ ዓይነት መደብ 41 ዐ 3
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የግንባታ 7,500
ሂምማ 2 6323
ዕቃዎች
1792 7,500

አማራጭ 2 የጉልበት መዋጮ

105
 የአካባቢ ኀብረተሰብ ለትምህርት ቤት ግንባታ ብር 2500 የሚገመት የጉልበት ሥራ ሠርቷል የተሠራባቸው የሥራ ሰዓቶች
ተመዘግበው የተጠቀሰው ገንዘብ መጠን እንደሚያወጣ ተረጋግጧል፡፡

ማጣቀሻ የበጀት የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ

ምድብ ዓይነት መደብ ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ሂምማ 2 6323 2,500
1792 2,500

ተሰብሳቢ ሂሳቦች

ከሠራተኞች

ለምሳሌ አንድ የመንግሥት መ/ቤት ሠራተኞች ለግል ጉዳያቸው የተጠቀሙተን የቴሌፎን ጥሪ

ሂሳብ ጨምሮ የያዘ ብር 200 ተቀበለ/ደረሰው እንበል በመጀመሪያ የዞን/ወረዳ ፋ/ኢ/ል መ/ቤት ሂሳቡን
በማወራረድ መ/ቤቱ ራሱ ቢከፍል ።

ማጣቀሻ የበጀት ምድብ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ

ዓይነት መደብ ገንዘብ 4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ጥገወማ 1 6258 200 200
ገደ 6258 100 100
ወይም

በለበጀት መ/ቤት ገንዘቡን ከፍሎ በወጪ መዝግቦ ከሚወራረዱ አስቀድሞ የመንግሥት የሥራ ድርሻ
ወጪንና የሠራተኞቸን የገል ጥሪ ሂሳብ ተለይቶ ሲታወቅ ከዚህ በታች በተገለፀው ሁኔታ ሊመዘገብ
ይችላል።

ማጣቀሻ የበጀት ምድብ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ

ዓይነት መደብ ገንዘብ 4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የሰልክ ወጪ 1 6258 100 200
ጥገወማ ተሰብሳቢ 4203 100
የተሰበሰበውን ሂሳብ ሠራተኛው በጥሬ ገንዘብ ከፍሎ ሊያወራርድ ወይም ከደመወዝ ሊያቀናንስ
ይችላል። በጥሬ ገነዘብ ሲከፈል የገደ ይሰጠዋል ከደመወዝ ከተቆረጠ በሂምማ

ከአቅራቢዎች የሚሰበሰብ
ለምሣሌ የክልል ባለበጀት መ/ቤት ለአላቂ የቢሮ ዕቃዎች ግዥ ለዕቃ አቅራቢው በቅድሚያ ብር 1000 ከፍለው ፣ ዕቃ
አቅራቢው ደግሞ ከ 3 ዐ ቀናት በኋላ ዕቃዎችን አጓጉዞ እንደአስረከበ ብር 2000 የያዘ ፋክቱር በማቅረብ የመጨረሻ ክፍያ
እንዲፈጸምለት ጠየቀ፡፡

106
 የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር ፡- የቅድሚያ ክፍያ ሲከፈል፣

ማጣቀሻ የበጀት የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ/በካዝና ያለ ጥሬ

ምድብ ዓይነት መደብ ገንዘብ 41 ዐ 1
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
“ጥገወማ” 4253 1000 1000

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 2:- ዕቃዎች ተጓጉዘው እንደደረሱ/ገቢ እንደሆኑ፣

ማጣቀሻ የበጀት የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ/በካዝና ያለ ጥሬ

ምድብ ዓይነት መደብ ገንዘብ 4101
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
“ጥገወማ 1 6212 2000
”
4253 1000 1000

ለግብዓት ዕዳ በወረዳዎች ስም የሚከፈሉ ክፍያዎች

በአንዳንድ ምክንያቶች ባንኮች ለግብዓት ግዥ ያበደሩትን ገንዘብ ከገበሬ እስከሚሰበስቡ ሊዘገይ ይችላሉ፡፡ በዚህ ሁኔታ የክልሉ
ፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ ለባንክ ዕዳውን ይከፍልና ለወረዳ ከሚልከው ድጐማ ይቀንሣል፡፡

ፋይ/ኢ/ል/ቢሮ ከባንክ የግብዓት ዕዳ ክፍያ የከፈለበት አድቫይስ ሲደርሰው ዕዳው ለተከፈለለት ወረዳ በደብዳቤ ያሣውቅና
ሂሳቡን በወረደ ድጎማ ከባንክ ወጪ በተቃራኒ ይመዘግባል፡፡

ምሳሌ ባንኩ ከወረዳ የሚፈለግ ብር 100000 የገብዓት ዕዳ የያዘ የባንክ አድቫይስ ለፋ/ኢ/ል/ቢሮ ላከ ፋ/ኢ/ል/ቢሮ ገነዘቡን
ለባንክ ከፍሎ ዕዳውን በደብዳቤ ለወረዳ ያሳውቃል።

ማጣቀሻ የበጀት የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ምድብ ዓይነት መደብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ባደ ድጎማ 1 6411 100,000 100,000

የወረዳው ፋ/ኢ/ል ከፋ/ኢ/ል/ቢሮ ደብዳቤ ሲደርስ የሚከተለውን የሂሳብ ምዝገባ ያከናውናል በወረዳ ፋ/ኢ/ል የሂሳብ
አንቅስቃሴ መዝገብ ከፋ/ኢ/ል/ቢሮ የተከፈለ የግንዓት ዕዳ ደብዳቤ ሲደርሰው የሚከተለወን የሂሳብ ምዝገባ ያከናውናል።

ማጣቀሻ የበጀት የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ/በካዝና ያለ ጥሬ

ምድብ ዓይነት መደብ ገንዘብ 4105
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የሂማም ወጪ 1 4271 100,000
ድጎማ 1621 100,000

ተከፋይ ሂሳቦች
107
የመያዣ ሂሳብ
ለምሣሌ የክልሉ ባለበጀት መ/ቤት የጨረታ ዋስትና ማስከበሪያ ብር 1 ዐዐዐዐ ተቀበለ፡፡ በጨረታው ተሸናፊ ለሆኑ ተጫራቾች
ያስያዙት የጨረታ ማስከበሪያ ተመላሽ ተደረገላቸው እንበል፡፡ የሂሳብ አመዘጋገቡ እንደሚከተለው ነው፡፡
የሂሳብ እንቅስቃሴ 1 የመያዣ ገንዘብ መቀበል፣

ማጣቀሻ የበጀት ምድብ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ዓይነት መደብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገደ የጨረታ ማስከበሪያ
5054 10,000 10,000
ተቀማጭ

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁ 2 የመያዣ ገንዘብን መክፈል/መመለስ

ማጣቀሻ የበጀት ምድብ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ/በካዝና ያለ ጥሬ

ዓይነት መደብ ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወደ የጨረታማስከበሪያ
5 ዐ 54 10,000 10,000
ተቀማጭ

ለሠራተኞች ተከፋይ
የክልል ባለበጅት መ/ቤት በአጋጣሚ ለሠራተኞች የሚከፈል ገንዘብ ሊቀበሉ ይቸላሉ። ለምሳሌ ለሠራተኛው ለምርምር ሥራ
ብቻ የተፈቀደ ገነዘብ። በዚህ ጊዜ ባለበጀት መ/ቤቱ የሚያገለገለው ከለጋሹ ወደ ሠራተኛው የተላከውን ገንዘብ ለማስተላለፍ
ብቻ ነው።
ምሳሌ በክልሉ ባለበጀት መ/ቤት ባንክ ሂሳብ ውስጥ የሠራተኛውን የምርምር ሥራ ለመደገፍ አንድ ለጋሽ ብር 2000 ገቢ
አደረገ አንበል።

የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

ማጣቀሻ የበጀት ምድብ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ/በካዝና ያለ ጥሬ

ዓይነት መደብ ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገደ ለሠራተኛ የሚከፈል
5021 2,000 2,000
የአደራ ገቢ

ሠራተኛው ከተላከለት ገንዘብ ውስጥ ብር 500 ተሰጠው

የባለበጀት መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

ማጣቀሻ የበጀት ምድብ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ/በካዝና ያለ ጥሬ

ዓይነት መደብ ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወደ ለሠራተኛ የሚከፈል 5021 500 500

108
 የአደራ ገቢ

ለአቅራቢዎች ተከፋይ
ለምሣሌ የክልሉ ባለበጀት መ/ቤት ብር 2000 የሚገመት የጽ/መሣሪያዎችን በዱቤ ከአቅራቢዎች ተቀበለ እንበል፡፡
የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 1 ባለበጀት መ/ቤቱ የጽ/መሣሪያዎቹን ሲቀበል

ማጣቀ የበጀት ምድብ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ሻ ዓይነት መደብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ሂምማ የጽ/መሣሪያ ልዩ ልዩ
1 6212 2,000
ተከፋይ
5002 2,000
የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁጥር 2 ባለበጀት መ/ቤቱ ለተቀበላቸው ዕቃዎች ክፍያ ሲፈጸም

ማጣቀሻ የበጀት የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ/በካዝና ያለ ጥሬ

ምድብ ዓይነት መደብ ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ባወማ ጽ/መሣሪያ
ልዩ ልዩ 5002 2,000 2,000
ተከፋይ
ተጨማሪ እሴት ታክስ
አንዳንድ የክልል ባለበጀት መ/ቤቶች በአንዳንድ ምክንያቶች ከመደበኛ ሥራቸው በተጨማሪ አገልግሎት ሊሰጡና ዕቃ ሊሸጡ
ይችላሉ በዚህም ምክንያት በተጨማሪ እሴት ታክስ ከፋይነት ሊዘገቡና በታክስ አስተዳደር መ/ቤት ስም የተጨማሪ እሴት
ታክስ ሊሰበሰቡ ይችላሉና የሰበሰቡት ታክስ ለታክስ ባለሥልጣን በየጊዜው ሊያስተላልፍ ይችላል፡፡

የተጨማሪ እሴት ታክስ የዕቃ ወይም የአገልግሎት ዋጋን አይቀንስም፡፡ ሽያጭ በሚከናወንበት ወቅት የዋጋውን 15%
በመጨመር ከሽያጭ ዋጋው ጋር ተደምሮ ይሰላና የገቢ ደረሰኝ ይዘጋጅለታል፡፡

የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁ 1 የክልል ባለበጀት መ/ቤት ብር 11,5 ዐዐ ገቢ ሰበሰበ ከዚህ ውስጥ ብር 1,5 ዐዐ የተጨማሪ እሴት ታክስ
ነው፡፡

የክልል መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

ማጣቀሻ የበጀት ምድብ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ ገንዘብ

ዓይነት መደብ 41 ዐ 3
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገደ የማሰታወቂያ ገቢ 1 1431 10,000
የተጨማሪ እሴት ታክስ 5059 1,500 11,500
የሂሳብ እንቅስቃሴ ቁ 2 የተጨማሪ እሴት ታክስ ገቢን ለታክስ አስተዳደር ባለሥልጣን ማሳለፍ

የክልል መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

ማጣቀሻ የበጀት የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ/በካዝና ያለ ጥሬ

ምድብ ዓይነት መደብ ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የባወማ ለአገር ውስጥ 5059 1,500 1,500
ገቢ

109
 ባለሥልጣን

የተጨማሪ እሴት ተመላሽ

የታከስ አስተዳደር ባለሥልጣን ከሰበሰበው የተጨማሪ እሴት ታክስ የተወሰነው መጠን ለታክስ ከፋዩ ተመላሽ ሊሆን ይችላል፡፡
ስለዚህ ተመላሹ ታክስ እንደሚመለስ በሂሳብ ኮድ 5 ዐ 58 መመዝገብ ይኖርበታል፡፡

ምሣሌ የታክስ አሰተዳደር ባለሥልጣን ከመኪና ሽያጭ የሰበሰበው ብር 1 ዐዐዐ የተጨማሪ እሴት ታክስ ላይ 5% ተመላሽ
የሚደረግ ነው ቢባል፡፡

የአገር ውስጥ ገቢ መ/ቤት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

ማጣቀሻ የበጀት ምድብ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ/በካዝና ያለ ጥሬ

ዓይነት መደብ ገንዘብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
የገደ ተጨማሪ እሴት ታክስ 1277 950
የተጨማሪ እሴት
5058 50 1,000
ታክስ ተከፋይ

የችሮታ ጊዜ ተከፋዮች
“ችሮታ ጊዜ” ማለት ባለፈው የበጀት ዓመት በካፒታል በጀት ርክክቡ ለተፈጸመ ዕቃ እና ለተሰጠ አገልግሎት ባለፈው የበጀት
ዓመት ውስጥ የቀረበው የክፍያ ጥያቄ ካለፈው ዓመት በጀት ላይ የሚከፈልበት ከሰኔ 3 ዐ ቀን ጀምሮ ያለው የ 3 ዐ ቀናት ጊዜ
ነው፡፡ ርክክቡ የተፈጸመ ዕቃ ወይም የተሰጠ አገልግሎት ወጪ የሚመዘገበው ባለቀው የበጀት ዓመት ውስጥ ነው፡፡ የጥሬ ገንዘብ
ዝውውርና ክፍያው የሚፈጸመው በአዲሱ በጀት ዓመት ውስጥ ነው፡፡

ምሣሌ የክልሉ ባለበጀት መ/ቤት ከሰኔ 3 ዐ በፊት ከአቅራቢዎች ለተረከበው የጽ/መሣሪያ ብር 5000 የችሮታ ጊዜ ክፍያ ወጪ
መዘገበ እንበል፡፡

የባለበጀት መ/ቤቱ የባለፈው ዓመት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

ማጣቀሻ የበጀት ምድብ የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ ያለ ጥሬ

ዓይነት መደብ ገንዘብ 41 ዐ 3
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ሂምማ የጽ/መሣሪያ የችሮታ ጊዜ
2 6212 5,000
ተከፋይ
5001 5,000

የባለበጀት መ/ቤት የችሮታ ጊዜ ተከፋይ ዝውውር ሲቀበል

የባለበጀት መ/ቤት የአዲሱ በጀት ዓመት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

ማጣቀሻ የበጀት የበጀት የሂሳብ ሌሎች በባንክ/በካዝና ያለ ጥሬ ገንዘብ

ምድብ ዓይነት መደብ 4103
ዴቢት ክሬዲት ዴቢት ክሬዲት
ገደ 4017 5,000 5,000

የሐምሌ 15 የችሮታ ጊዜ ተከፋይ ሂሳብ ተከፈለ እንበል

110
የባለበጀት መ/ቤቱ የአዲሱ በጀት ዓመት የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ

ማጣቀ የበጀ የበጀ የሂሳ ሌሎች በባንክ/በካዝና ያለ ጥሬ

ሻ ት ት ብ ገንዘብ 4103
ምድ ዓይነ መደ ዴቢት ክሬዲ ዴቢት ክሬዲ
ብ ት ብ ት ት
ባወማ የግሮታ ጊዜ 5,00
5001 5,000
ተከፋይ 0

በበጀት ዓመቱ መጨረሻ የሂሳብ መዝጊያ ምዝገባ

የበጀተ ዓመቱ አንደተገባደደና የመጨረሻ የሰኔ ወር ወርኃዊ ሪፖርት ተዘጋጅቶ ለክለሉ ፋ/ኢ/ል/ቢሮ ከተላከ በኋላ በበበጀት
ዓመቱ መጨረሻ ቀን /ሰኔ 30 ቀን/ የሂሳብ ምዝገባ መዝጊያ መከናወን አለበት።

አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካረዶች የያዙት ሁሉም ጊዜያዊ ሂሳቦች በዓመቱ የመጨረሻ ቀን መዘጋት አለባቸው። የሂሳብ መዝጋት
ማለት በሂሳቡ ያለውን ሚዛን ዜሮ በማድረግ የሂሳብ ሌጀር ካርዶቸን በቅደም ተከተል በጥንቃቄ ፋይል አድርጎ ማስቀመጥ
ነው።

የመዝጊያ ሂሳብ ምዝገባ ዓላማው የጊዜያዊ ሂሳቦችን ሚዛን በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ በመመዝገብ ሚዛኑን ዜሮ
በማድረግ ለመዝጋት ነው።

ጊዜያዊ ሂሳብ የምንላቸው

 ገቢ/ዕርዳታ/ብድር መለያቸው ከ 1000-3999

 ወጪ መለያቸው ከ 6000-6999
 ዝውውር መለያቸው ከ 4000-4099

የአለፈው ዓመት አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ከተገዙ ጊዜያዊ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች ጋር ፋይል ሆኖ ይቀመጣል። ወደ
አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ሚዛናቸው ዜሮ ሆኖ የተገዙ የተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርዶችም ከአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር
ካርዶች ጋር ፋይል ያደርጋሉ። የቋሚ ሂሳቦች በአጠቃላይ የሂሳብ እና በተቀጽላ ሌጀር ካርድ ላይ ያላቸውን የመጨረሻ ሚዛን
አንደያዙ ለሚቀጥለው ዓመት ሚዛናቸው ይዞራል/ይተላለፋል።

ቋሚ ሂሳብ የምንላቸው

 ሀብቶች የምንላቸው የሣጥንና የባንክ ጥሬ ገንዘብ ተሰብሳቢዎችና የመሳሰሉት

 ዕዳዎች የምንላቸው ተከፋዮችና የአደራ ሂሳቦች
 የተጣራ ሀብት

ጊዜያዊ ሂሳቦች ከመዘጋታቸው በፊት የሚከተሉት ሂደቶች ያከናውናሉ።

ቅደም ተከተል 1 የዓመቱን የመጨረሻ ወርሃዊ/የሰኔ ወር ሪፖርት ማዘጋጀት

 የጥሬ ገንዘብ መጠን ማረጋገጥ

111
o በካዝና ያለ ገንዘብ መቁጠር፣
o የማቆያ ሰነድ የሚገኙ ሂሳቦችን በሙሉ ከገንዘብ ያዥ ለሂሳብ ሠራተኛ ማስረከብ
o የማቆያ ሰነድ የሚገኙ ሂሳቦችን በሙሉ ወደ ተሰብሳቢ መለወጥ/መቀየር
 በባንክ የሚገኝ ጥሬ ገንዘብ መጠን ማወቅ
o የባንክ ስቴትመንትን ሰኔ 3 ዐ ከባንክ መሰብሰብና መውሰድ፣
o የባንክ ሂሳቦችን ወለድ የባንክ አገልግሎት ክፍያዎችን ክሬዲትና ዴቢት አድቫይሶችን በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ላይ ወቅታዊ
ማድረግ፣
o የባንክ ስቴትመንትና የሂሳብ ሌጀሮች ሚዛን ማስታረቅ፣
 ዝውውሮችን ማስታረቅ
o ከሂሳብ አቅራቢዎች ዝርዝር የዝውውር መረጃዎችን ማግኘት
o እያንዳንዱን ዝውውር ከአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ጋር መናበብ፣
o የሂምማን በመጠቀም አስፈላጊውን ማስተካከያ ማድረግ፣
o ከሂሳብ አቅራቢዎች የቀረበውን ሚዛንና በዝውውር የተሰጠው ዝውውር ሚዛን እኩል ለመሆናቸው መከታተል፣
o ከእያንዳንዱ የፋይናንስ ምንጭ በዝውውር የተላለፈውን ከሂሳብ አቅራቢዎች ሪፖርት ጋር መናበብ፣
 በችሮታ ጊዜ የሚከፈሉ የካፒታል በጀት ሂሳቦችን መለየት
o በሐምሌ ወር ሊከፈሉ የሚገባቸው የችሮታ ጊዜ ክፍያዋችን በሰኔ ወር ዕቃ ወይም አገልግሎት ግዥ የተደረገባቸውን
መለየት፣
o የሂምማ በመጠቀም እነዚህን ሂሳቦች ማስተካከል፣
 የተሰብሳቢና የተከፋይ ሂሳቦችን የአጠቃላይና የተቀጽላ ሂሳብ ሌጀሮችን ሚዛን ማረጋገጥ
o ለእያንዳንዱ አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር መጠን የሁሉም የተቀጽላ ሂሳብ ሌጀሮች ድምር ጋር እኩል መሆኑን ማረጋገጥ፣
o ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀርች ድምር ከአጠቃላይ ሂሳብ ሌጀሮች ድምር ሚዛን ጋር እኩል መሆኑን ማረጋገጥ፣
o በአጠቃላይና በተቀጽላ ሂሳብ ሌጀሮች መካከል የሂሳብ ሚዛን ልዩነት ቢኖር የልዩነቱን ስህተተ መፈለግ፣
o ስህተቱ የተከሰተው በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ላይ ከሆነ ሂሳቡን ማስተካከል፣
o ስህተቱ የተከሰተው በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ላይ ከሆነ ሂሳቡን ማስተካከል፣
 የክልሉ መንግሥት ውሰጥ ያሉትን የተሰብሳቢና የተከፋይ ሂሳቦችን ማስታረቅ
o የሪፖርት አቅራቢና የሪፖርት ተቀባይ ሂሳብ ዩኒቶች መካከል የቀረው የተሰብሳቢና የተከፋይ ሂሳብ ሪፖርት መጠን እኩል
መሆን ይኖረበታል
o የሪፖርት አቅራቢና የሪፖርት ተቀባይ የሥራ ሂደቶች የሂሳባቸውን ሚዛን እኩል መሆን ይኖርበታል/ዴቢት ከክሬዲት ጋር
በእያንዳንዱ ተሰብሳቢና ተከፋይ/
o ሚዛኑን ከአጠቃላይ ሂሳብ ሌጀር ጋር መናበብ፣
o ልዩነቶች ከተከሰቱ በሂምማ ላይ የማስተካከያ ሂሳብ ማከናወን፣
o በሂሳብ አቅራቢው በኩል ልዩነት ቢኖር የማስተካከያ ምዝገባ እንዲያከናውኑ በማድረግ የተስተካከለ ሂሳብ እንዲያቀርቡ
ማድረግ፣
 ያለግባብ ተመዘግበው የቀረቡ ሂሳቦች ቢኖሩ ማጣራት

112
o የገቢ ሂሳቦች ዴቢት ባላንስ ካላቸው፣
o የበጀት ወጪ መደቦች ክሬዲት ባላንስ ካላቸው፣
o በካዝናና በባንክ የሚገኝ ጥሬ ገንዘብ ክሬዲት ሚዛን ካላቸው
o ተሰብሳቢ ሂሳቦች ክሬዲት ሚዛነ ካላቸው
o ተከፋይ ሂሳቦች ዴቢት ሚዛን ካላቸው፣
o የሀብትና የንብረት ሂሳብ መደቦች ሚዛን
 በእያንዳንዱ ቅደም ተከተል የማስተካከያ ሂሳቦችን ማከናወን፣
 የሰኔ ወርሃዊ የሂሳብ ሪፖርት ማዘጋጀት፣
 የተዘጋጀውን የሰኔ ወርሃዊ የሂሳብ ሪፖርት ትክክለኛነት በሚገባ ማጣራት፣

ቅደም ተከተል 2 ወጪ ከበጀት ጋር ማነጻጸሪያ ሪፖርት ማዘጋጀት

 ሂሳብ ሪፖርት የቀረበበት የበጀት ተቋም በጀት ከተፈቀደለት የበጀት ተቋም ጋር ማነጻጸር፣
 ወጪው ከተፈቀደው በጀት ጋር ሲታይ ብልጫ የሌለው መሆኑን ማጣራት፣
 ዝውውር የተደረገው በጀት በሙሉ ዝውውር በተደረገበት ቅጽ በማ 1 በሙሉ መመዝገባቸውን ማረጋገጥ፣
 ያልተስተካከለ የበጀት ዝውውር ቢኖር ማጣራት፣
 ያልተመዘገበ የበጀት ዝውውር ቢኖር ማጣራት፣
 በተጨማሪ በጀት የተመዘገበው ተጨማሪ በጀት ከተፈቀደበት መበማ 6/ካበማ 6 ጋር መናበብ፣
 ያልተመዘገበ ተጨማሪ በጀት ካለ መመዝገብ፣
 ወጪ ከበጀት ጋር ማነጻጸሪያ ሪፖርት ማዘጋጀት፣
 የሪፖርቱን ትክክለኛነት ማጣራት፣
 ከበጀት በላይ የተከፈለ ወጪ ቢኖር በማጣራት የማስተካከያ ሥራ ማከናወን፣
 በሂሳብ ምዝገባ ወቅት የሂሳብ መደብን በመሣሣት የተመዘገበ ሂሳብ ቢኖር ማስተካከያ ማድረግ፣

ቅደም ተከተል 3 የሂሳብ መዝጊያ ምዝገባ አፈጻጸም፣

1. የዓመቱ የመጨረሻ ወርሃዊ ሪፖርት በፋኢል ቢሮ ተቀባይነት እንዳገኘ ከሂሳብ ማመዛዘኛ መ/ሂ/27 ወደ የሂሳብ ምዝገባ
ማዘዣ ደረሰኝ የሚከተሉት የሂሳብ ልውውጦችን መመዝገብ ይገባል፣

ዴቢት፡ ለገቢ/ዕርዳታ/ብድር
ክሬዲት፡ ወጪ
ዴቢት፡ ዝውውር ሂሳብ ማመዛዘኛ ላይ ክሬዲት ከነበረ
ክሬዲት፡ ዝውውር ሂሳብ ማመዛዘኛ ላይ ዴቢት ከነበረ
ዴቢት/ክሬዲት ፡ የተጣራ ሀብት
2. ከላይ በሂምማ ላይ የተከናወነውን ሂሳብ በሂሳብ እንቅሰቃሴ መዝገብ ላይ  መዝግቦ የተጣራ ሀብት ሚዛንን ብቻ ወደ
አጠቃላይ ሂሳብ ሌጀር ማወራረስ የገቢ የወጪና የዝውውር ሂሳቦች ወደ አጠቃላይና ተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር ማወራረስን
አይጠበቅም፣

113
3. የድኀረ ሂሳብ መዝጊያ ሂሳብ ማመዛዘኛን እንደሚከተለው ማዘጋጀት

ዴቢት ክሬዲት

በካዝና የሚገኝ ጥሬ ገንዘብ XXX

በባንክ የሚኝ ጥሬ ገንዘብ XXX

ተሰብሳቢ XXX

ተከፋይ XXX

የተጣራ ሀብት ዴቢት/ክሬዲት እንደሁኔታው

4. በቋሚ ሂሳብ መደቦች ላይ የሚገኙ የመጨረሻ ሚዛኖች ለሚቀጥለው በጀት ዓመት ሂሳብ መጀመሪያ መነሻነት ያገለግላሉ፣
5. በአዲስ የበጀት ዓመት አዲስ የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ይቋቋማል፡፡

ምሣሌ፡ የልልል ባለበጀት መ/ቤት የበጀተ ዓመት መጨረሻ ያዘጋጀው የሂሳብ ማመዛዘኛ በፋኢል ቢሮ ተቀባይነት አገኘ የበጀት
ዓመቱ መጨረሻ የሂሳብ ማመዛዘኛ እንደሚከተለው ይሆናል፡፡

የሂሳብ መግለጫ ዴቢት ክሬዲት

መደብ
4101 በካዝና የሚገኝ ጥሬ ገንዘብ 5,000
4103 በባንክ የሚገኝ ጥሬ ገንዘብ 100,000
ዝውውሮች 450,000 3,000,000
ተሰብሳቢዎች 50,000
ተከፋይ 10,000
የአገር ውስጥ/ዕርዳታ/ብድር 200,509
ወጪዎች 260,7974
5601 የተጣራ ሀብት 2,465
ድምር 321,2974 321,2974

114
ቅደም ተከተል 1 የሂምማን በመጠቀም የሂሳብ መዝጊያ ምዝገባን ማከናወን

መግለጫ ኮድ መጠን
ዴቢት ክሬዲት
የአገር ውስጥ /እርዳታ /ብድር 200,509
ዝውውር 3,000,000 450,000
ወጪዎች 2,607,974
የተጣራ ሀብት 5601 142,535
ድምር 320,0509 320,0509

ቅደም ተከተል 2 በሂምማ የተመዘገበውን በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ መመዝገብ

ቅደም ተከተል 3 የተጣራ ሀብት በሂሳብ መደብ ላይ የተመዘገበውን ብቻ ወደ አጠቃላይየሂሳብ ሊጀር ላይ ማወራረስ፣

ቅደም ተከተል 4 የድኀረ ሂሳብ መዝጊያ የሂሳብ ማመዛዘኛ እንደሚከተለው ይዘጋጃል፡፡

የሂሳብ መደብ መግለጫ ዴቢት ክሬዲት

4101 በካዝና የሚገኝ ጥሬ ገንዘብ 5,000
4103 በባንክ የሚገኝ ጥሬ ገንዘብ 100,000
ተሰብሳቢዎች 50,000
ተከፋይ 10,000
5601 የተጣራ ሀብት 145,000
ድምር 155,000 155,000
ቅደም ተከተል 5 በቋሚ ሂሳቦች ላይ የሚታየው የመጨረሻ ሚዛን ለሚቀጥለው በጀት ዓመት በሚቋቋመው አጠቃላይ
የሂሳብ ሌጀር እንደመነሻ ሂሳብ ይመዘገባል፡፡

የበጀት ዓመቱ መጀመሪያ ሂደት

በአያንዳንዱ የበጀተ ዓመት መጀመሪያ ላይ የአጠቃላይ የተቀጽላ እና የበጀተ /ወጪ ተቀጽላ ሌጀር ካርዶች ሰብሰብ ለሥራው
ጅማሮ በሚያመች መልኩ መዘጋጀት አለባቸው።

ቅደም ተከተል 1 ለአዲሱ የበጀት ዓመት ለጊዜያዊ ሂሳቦች ሥራ የሚያስፈልጉ አዳዲስ ሌጀር ካርዶች ሊዘጋጁ ይገባል። በቋሚ
ሂሳቦች ላይ የሚታየውን የዞረ ሚዛን ይዘው ወደ ተከታዩ ዓመት ለዞሩ ቋሚ ሂሳቦች ለመነሻ ሚዛናቸው ምዝገባ የሚሆን
አዳዲስ አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርዶችን ማዘጋጀትና ሚዛናቸውን መመዝገብ ይገባል። በአዲስ ሌጀር ካርድ ላይ
የሚመዘገበው የዓመቱ መነሻ ሚዛን ካለፈው ዓመት ሌጀር ካርድ በዓመቱ መጨረሻ ላይ ከታየው የሂሳብ ሚዛን ጋር አኩል
መሆን አለበት።

ቅደም ተከተል 2 ለአያንዳንዱ የሥራ ክፍል የበጀት/ወጪ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ ይቋቋማል

ቅደም ተከተል 3 ለሚከተሉት የሂሳብ ዓይነቶች እንደአስፈላጊነቱ አጠቃላይና ተቀጽላ የሂሳብ ለሌጀር ይቋቋማል

የአገር ውስጥ/ዕርዳታ/ብድር የሂሳብ መደቦች /1000-3999/

115
የዝውውር የሂሳብ መደቦች /4000-4099/

ቅደም ተከተል 4 ለጊዜያዊና ለቋሚ የሂሳብ መደቦች ባለፈው ዓመት የዞረ ሚዛን የሌላቸውም ጭምር እንደአስፈላጊነቱ
አጠቃላይና ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ይቋቋማል

ምዕራፍ 9

ወርሃዊ የሂሳብ ሪፖርት

የዚህ ምዕራፍ ዓላማ ሪፖርት አቅራቢ አካላት ለፋይ/ል/ሴክተር ወርሃዊ የሂሳብ ሪፖርት ማቅረብ እንደሚገባቸው ያብራራል፡፡
በዚህ ምዕራፍ ወርሃዊ የሂሳብ ሪፖርት የሚያካትታቸውን ከዚህ በታች የተገለጹት ናቸው፡፡

 የአገር ውስጥ ገቢ/ዕርዳታ /ብድር ሪፖርት፣

 የመደበኛ በጀት ወጪ ሪፖርት፣
 የካፒታል በጀት ወጪ ሪፖርት፣
 የዝውውር ሪፖርት፣
 የተሰብሳቢ ሪፖርት፣
 የተከፋይ ሪፖርት፣
 የሂሳብ ማመዛዘኛ ሪፖርት፣
 የባንክ ሂሳብ ማስታረቂያና የባንክ ስቴትመንት /መግለጫ
 ወርሃዊ የሂሳብ ሪፖርት ፋ/ኢ/ል/ጽ/ቢሮ ማቅረብ፣

የሂሳብ ሪፖርት በሚቀርብበት ወቅት በፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ በኩል ተገቢ ማጣራት ሊደረግባቸው የሚገቡ የሪፖርተ ዓይነቶች
የዝዉዉር እና ሂሳብ ማመዛዘኛ ሪፖርቶች ብቻ ናቸው፡፡

የዝውውር ሪፖርት በፋይ/ኢ/ል/ቢሮ/መምሪያ/ጽ/ቤት በኩል ተገቢ ማጣራት የሚደረግበት ምክንያት ፋይናንስና ኢኮኖሚ
ልማት ቢሮ ለሂሳብ አቅራቢው በወሩ ውሰጥም ሆነ እስከዛሬ በዝውውር የሰጠው ገንዘብና ሂሳብ አቅራቢው መ/ቤት ከፋ/ኢ/ል/
ቢሮ ተቀበልኩ የሚለውን ገንዘብ መጠን ትክክል መሆኑን ለማጣራት ነው፡፡

የሂሳብ ማመዛዘኛ ሪፖርት በፋ/ኢ/ል/ቢሮ በኩል ተገቢ ማጣራት የሚደረግበት ምክንያት ከአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ወደ
ሪፖርት የተወሰዱ ሂሳቦች የዴቢትና የክሬዲት ድምር ትክክል መሆኑን ለማጣራት በተጨማሪም ከመንግስት ትሬዠሪ
የሚፈቀደውን የጥሬ ገንዘብ አሰተዳደር ሁኔታ ለመቆጣጠር ነው፡፡

ሌሎች የሂሳብ ሪፖርቶች ለፋ/ኢ/ቢሮ የሚቀርቡበት ምክንያት ለሚጠቃለሉ የሂሳብ ሥራዎችና የፋይናንስ መግለጫዎች
እንደመሠረታዊ ስለሚያገለገሉ ነው፡፡

ሁሉም የሂሳብ ሪፖርቶች የሚዘጋጁት በሁለት ኮፒ ሆኖ ዋናው/ኦርጅናሉ ኮፒ ለፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ የሚወስድ
ሲሆን ሁለተኛው ኮፒ በሪፖርት አቅራቢው መ/ቤት እንደ ቋሚ መረጃ ሆኖ በአግባቡ ተደራጅቶ ይቀመጣል፡

የአገር ውስጥ ገቢ/ዕርዳታ/ብድር ሪፖርት

116
ትርጉም

የአገር ውስጥ ገቢ/የውጪ አገር ዕርዳታና ብድር ሪፖርት ያለፉት ወራትን የተሰበሰበቡ ገቢዎችን በማካተት ሪፖርት
እስከቀረበበት ጊዜ ድረስ የሰበሰበውን ገቢ በፋይናንስ ምንጭ በመለየት የሚገልጽ/የሚጠቁም ነው፡፡

ዓላማ

የአገር ውስጥ ገቢ/ዕርዳታ /ብድር ሪፖርት ዓላማ ከአገር ውስጥ ከእርዳታ ከብድር ሪፖርቱ እስከቀረበበት ወር ድረስ በትክክል
የሰበሰበውን መጠን ሊሰበስብ ከታቀደው በየሂሳብ መደቡ ለይቶ ለማወቅ ነው፡፡

አዘገጃጀትና የመነሻ ሰነዶች

የፋይናንስ ኦፊሰር የአገር ውስጥ ገቢ/ዕርዳታ/ብድር ሪፖርት በየሂሳብ መደቡ በመለየት ያዘጋጃል፡፡ የአገር ውስጥ ገቢ/ዕርዳታ
/ብድር ሪፖርት የሚዘጋጀው ከአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ነው፡፡ እያንዳንዱ የአገር ውስጥ ገቢ ዕርዳታ ወይም ብድር
የሚለየው በገቢ ሂሳብ መደብ ነው፡፡ ከአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ ሚዛን ከሚለው ዓምድ ላይ ያለውን መጠን ወደ
የአገር ውስጥ ገቢ/ዕርዳታ/ብድር ሪፖርት ይገለብጣል፡፡ ይሸጋገራል፡፡ የአገር ውሰጥ ገቢ/ዕርዳታ/ብድር ሪፖርት ላይ የሚታየው
ጠቅላላ ድምር ወደ የሂሳብ ማመዛዘኛ የአገር ውስጥ ገቢ/ዕርዳታ/ብድር አግድም ላይ ባለው ቦታ ይወስዳል፡፡

የአገር ውስጥ ገቢ/ዕርዳታ/ብድር ሪፖርት በተለምዶ የሚኖራቸው ሚዛን ክሬዲት ነው እያንዳንዱ ሂሳብ አቅራቢ መ/ቤት አንድ
የአገር ውስጥ ገቢ/ዕርዳታ/ብድር ሪፖርት ያዘጋጃል፡፡

ቅርጽና ይዘት

ሥዕል 9.1 የአገር ውስጥ ገቢ/የዕርዳታ/የብድር ሪፖርትን ቅርጽና ይዘት ያሳያል፡፡

መሂ 21

ME/HE

በደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት

Southern Nation Nationalities & people Regional Government

የፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ

Bureau of Finance & Economic Development

የአገር ውስጥ ገቢ/ዕርዳታ/የብድር ሂሳብ ሪፖርት

Revenue /Assistance/Loan Report

የመንግስት መ/ቤት ስም .-------------------መለያ ቁጥር -------------- ወር ----------

Name of Public Body code Month
የኘሮግራሙ ስም --------------------------- መለያ ቁጥር --------------- ዓ.ም ---------
Name of program code Year
የሥራ ክፍሉ ስም -------------------------- መለያ ቁጥር ------------------ ዞን -----------
Name Sub Agency code Zone
የንዑስ ኘሮግራም ስም ------------------------- መለያ ቁጥር ------------------- ወረዳ -------
Name of Sub progam code Woreda

117
የኘሮጀክቱ ስም ---------------------------------- መለያ ቁጥር ---------------
Name of project code
የባንክ ሂሳብ ቁጥር መለያ ቁጥር ------------------------- መለያ ቁጥር ----------------
Bank Account Number code

-------------------------

ያዘጋጀው ሥምና ፊርማ

Prepared
የሂሳብ መደብ የሂሳብ መግለጫ
by Account Account Description እስከ ዛሬ ያለው ገቢ Name
and code YTD Revenue Sgnature
ዴቢት ክሬዲት
Debit Credit
11 ዐ 1 ከምንዳ ደመወዝ ሥራ ግብር
Tax on wages and slaries
1465 ለመንግስት ሠራተኞች ከተሰጠ ብድር የሚገኝ ወለድ
Interest on loans of Government employees
1489 ሌሎች ልዩ ልዩ ገቢዎች
Other miscellaneous revenue
ድምር/ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ/
Total To Tial Balance/
ድምር/ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ
Total/To Trial Balance

ሠንጠረዥ 9.1 በአገር ውስጥ ገቢ/ዕርዳታ /በብድር ሪፖርት ውስጥ ያሉ ክፍት ቦታዎችን በመለየት ያብራራል፡፡

ሠንጠረዥ 9.1
በአገር ውስጥ ገቢ/በዕርዳታ /በብድር ሪፖርት ውስጥ ያሉ ክፍት ቦታዎች
ክፍት ቦታዎች ማብራሪያ
የገጹ ራስጌ
የግራ ጐን
የመንግስት መ/ቤት እና መለያ ቁጥር የባንክ ሂሳብ ዩኒቱን ለመለየት እንዲቻል የመንግስት
መ/ቤት ስም እና መለያ
ኘሮግራም እና መለያ ቁጥር የባንክ ሂሳብ ዩኒቱን ለመለየት እንዲቻል የኘሮግራሙ ስም

118
 እና መለያ ቁጥር አስፈላጊ ከሆነ
የሥራ ክፍል እና መለያ ቁጥር የባንክ የሂሳብ ዩኒቱን ለመለየት እንዲቻል የሥራ ክፍሉ
ስም እና መለያ ቁጥሩ አስፈላጊ ከሆነ
ንዑስ ኘሮግራም እና መለያ ቁጥር የባንክ የሂሳብ ዩኒቱን ለመለየት እንዲቻል የኘሮግራሙ ስም
እና መለያ ቁጥሩ አስፈላጊ ከሆነ
ኘሮጀክት እና መለያ ቁጥር የባንክ የሂሳብ ዩኒቱን ለመለየት እንዲቻል የኘሮጀክቱ ስም
እና መለያ ቁጥሩ አስፈላጊ ከሆነ
የባንክ የሂሳብ ቁጥር የባንክ ሂሳብ ቁጥሩን ለመለየት እንዲቻል
የቀኝ ጐን
ወር ሪፖርቱ የቀረበበት ወር
ዞን የዞን ስም
ወረዳ የወረዳ ስም
ሠንጠረዥ
የሂሳብ መለያ ቁጥር በሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ ያለው የሂሳብ መለያ ቁጥር /በጋራ
የሚያገለግሉት የመጀመሪያዎቹ ሶስቱ አስቀድመው
ናቸው፡፡
የሂሳብ መግለጫ የሂሳብ መለያ ቁጥሩ ማብራሪያ/በጋራ የሚያገለግሉ
የመጀመሪያዎቹ ሶስቱ አስቀድመው ናቸው፡፡
ሪፖርቱ እስከቀረበበት ቀን ድረሰ በዓመቱ በሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ ያለው የሂሳብ ሚዛን
ውሰጥ የተሰበሰበ ገቢ ዴቢት/ክሬዲት/
የገጹ ግርጌ
የሂሳብ ሹም ፊርማ
ያዘጋጀው

የመደበኛ በጀት ወጪ ሪፖርት

ትርጉም

የወጪ ሪፖርት እያንዳንዱ የበጀት ተቋም ሪፖርቱ እስከቀረበበት ቀን ድረስ በዓመቱ ውሰጥ ያወጣውን መደበኛ
ወጪ ያሣያል፡፡

ዓላማ

የመደበኛ በጀት ወጪ ሪፖርት ዓላማ የክልሉ መንግስት ያወጣውን ትክክለኛ ወጪ ለማጠቃለል እና በበጀት
የተያዘውን ወጪ ከትክክለኛው ወጪ ጋር ለማነጻጸር ነው፡፡

ዝግጅት እና የምዝገባ ሰነዶች መነሻ

የእያንዳንዱን የበጀት ተቋም ሪፖርት የሚያዘጋጀው የሂሳብ ሠራተኛ ነው፡፡ የወጪ ሪፖርት ለማዘጋጀት የምዝገባ
መነሻ ሰነድ በመሆን የሚያገለግለው ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ነው፡፡ በእያንዳንዱ ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ

119
ባለው የሂሳብ ሚዛን ረድፍ ውስጥ የሚገኘው የገንዘብ መጠን በወጪ ሪፖርት ውስጥ ወደሚገኘው አግባብነት
ወዳለው የሂሳብ መለያ ቁጥር ይተላለፋል፡፡

በወጪ ሪፖርት ውስጥ ያለው የሂሳብ ሚዛን በመደበኛ ሁኔታ ዴቢት ነው፡፡ የወጪ ሪፖርት ሁለት ገጾችን ይይዛል፡፡

እያንዳንዱ የባንክ ሂሳብ ዩኒት ወይም የባንክ የሂሳብ ዩኒት በሥሩ ለሚያስተዳድረው ለእያንዳንዱ የበጀት ተቋም
የወጪ ሪፖርት በፋይናንስ ምንጭ ያዘጋጃል፡፡

ቅርጹና ይዘት

ሥዕል 9.2 የወጪ ሪፖርትን ቅርጽና ይዘት ያሳያል፡፡

ስዕል 9.2

በደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት
መሂ 22
Southern Nation Nationalities & people Regional Government
ME/HE የፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ
Bureau of Finance & Economic Development
የወጪ ሪፖርት
Expenditue Report
የመንግስት መ/ቤት ስም .-------------መለያ ቁጥር ------------------ ወር -----------------
Name of Public Body code Month
የኘሮግራሙ ስም --------------------መለያ ቁጥር -------------------- ዓ.ም ---------------
Name of program code Year
የሥራ ክፍሉ ስም -------------------መለያ ቁጥር -------------------- ዞን ---------------
Name Sub Agency code Zone
የንዑስ ኘሮግራም ስም ----------------መለያ ቁጥር ------------------- ወረዳ --------------
Name of Sub progam code Woreda
የኘሮጀክቱ ስም -------------------------- መለያ ቁጥር ---------------የበጀት ዓይነት------
Name of project code Type of Budget
ምንጭ -------------------------------------- መለያ ቁጥር ----------------
Source code
የባንክ ሂሳብ ቁጥር መለያ ቁጥር ------------------------- መለያ ቁጥር ----------------
Bank Account Number code

120
 የሂሳብ መግለጫ የሂሳብ የተስተካከለ ግዴታ እስከዛሬ ያለው ወጪ
Account Description መደብ በጀት ያልተገባበት ድምር
Account ሚዛን
code ብር ሣ ብር ሣ ዴቢት ክሬዲ
ት
ብር ሣ ብር ሣ
ለቋሚ ሠራተኞች ደመወዝ 6111
Salries of paermanent staff
ለኮንትራት ሠራተኞች ምንዳ 6113
Wages of contract staff
ለቀን ሠሪትኞት ምንዳ 6114
Wage of casual staff
ለውጭ የኮንትራት ሠራተኞት 6115
ምንዳ
Wage of external contract
staff
ለሠራተኞት የሚደረጉ 6116
የተለያዩ ክፍያዎች
Miscellaneous payment to
staff
ለቋሚ ሠራተኞት አበል 6121
Allwoance to peremant
staff
ለኮንትራት ሠራተኞች አበል 6123
Allwance to contract staff
ለውጭ የኮንትራት ሠራተኞች 6124
አበል
Allowance to external staff
ለቋሚ ሠራተኞች የጡረታ 6131
መዋጮ
Government contribution
to permanent staff pension
ለደንብ ልብስ ለልብስ 6211
ለፍራሽና አልጋ ልብስ
Uniforms, clothing,
bedding
ለአላቂ የቢሮ ዕቃዎች 6212
Office supplies
ለሕትመት Printing 6213
ለአላቂ የሕክምና ዕቃዎች 6214
Medical supplies
ለአላቂ የትምህርት ዕቃዎች 6215
Educational supplies
ለምግብ/ Food/ 6216
ለነዳጅና ቅባቶች Fuel and 6217
lubricants
ለሌሎች አላቂ ዕቃዎች 6218
Other materials and
supplies
ለተለዩ መሣሪያዎችና 6219
መጻሕፍት
Miscellaneous equipment
የሚዛር ድምር
የዞረ ድምር
Balnace B/F
ለግብርና ለደን እና ለባህር 6221
ግብይቶች
Agriculture, forestry and
marine inputs
ለእንስሳት ሕክምና 6222
የሚያገለግሉ አላቂ ዕቃዎችና
መድሃኒቶች
Veterinary supplies
ለምርምርና ለልማት አላቂ 6223
እቃዎች

121
 የሂሳብ መግለጫ የሂሳብ የተስተካከለ ግዴታ እስከዛሬ ያለው ወጪ
Account Description መደብ በጀት ያልተገባበት ድምር
Account ሚዛን
code ብር ሣ ብር ሣ ዴቢት ክሬዲ
ት
ብር ሣ ብር ሣ
Research and development
supply
ለጦር መሣሪያና ጥይት 6224
Ammunition and
ordinance
ለውሎ አበል Per diem 6231
ለትራንስፖርት ክፍያ 6232
Transport fees
መስተንገዶ 6233
Official entertainment
ለተሽከርካሪዎችና ለሌሎች 6241
መጓግዣዎች ዕድሣትና ጥገና
Maintenance & repair of
vehicles and other
transport
ለአውሮኘላኖችና ጀልባዎች 6242
ዕድሣት እና ጥገና
Maintenace and repair of
aircraft and boats
ለኘላንት፣ለማሽነሪ ና 6243
ለመሣሪያ ዕድሣት ጥገና
Wagesto co maintenance
&epair of plant and
machinery and euipment
ለሕንጻ፣ለቁሣቁስና እና 6244
ለተገጣጣሚዎች ዕድሣት እና
ጥገና
Maintence and repair of
buildings. Furnishing &
Fixtures
ለመሠረተ ልማት እድሣትና 6245
ጥገና
Maintence and repair of
infrastructure
በውል ለሚፈጸሙ የሙያ 6251
አገልግሎቶች
Contracted professional
services
ለኪራይ/ Rent 6252
ለማስታወቂያ/Advertising/ 6253
ለኢንሹራንስ/ Insurance 6254
ለጭነት /Fright 6255
ለአገልግሎት ክፍያ / Fees and 6256
charges/
ለኤሌክትሪክ አገልግሎት ክፍያ 6257
/ Electric charges/
ለቴሌኮሙኒኬሽን አገልግሎት 6258
ክፍያ
Telecomunication charges
ለውኃ፣ለፖስታ ና ለሌሎች 6259
አገልግሎት ክፍያዎች
Water and other utilities
ለአገር ውስጥ ስልጠና /Local 6271
training/
ለውጭ አገር ስልጠና 6272
/External training/
ለመጠባበቂያ ምግብ ክምችት 6281
Stock of food
ለዳነጅ ክምችት/ Stock of 6282

122
 የሂሳብ መግለጫ የሂሳብ የተስተካከለ ግዴታ እስከዛሬ ያለው ወጪ
Account Description መደብ በጀት ያልተገባበት ድምር
Account ሚዛን
code ብር ሣ ብር ሣ ዴቢት ክሬዲ
ት
ብር ሣ ብር ሣ
fuel/
ለሌሎች መጠባበቂያ 6283
ክምችች/ Others stock/
ለተሽከርካሪዎችና ለሌሎች 6311
እንደ ተሽከርካሪ ላሉ
መጓጓዣዎች መግዣ
Purchase of vehicles and
other vehicular transport
ለአውሮኘላኖች፣ለጀልባዎች 6312
ወዘተ መግዣ
Purchase of aircraft, boats,
etc
ለኘላነት፣ለማሽነሪዎች እና 6313
ለመሣሪያ መግዣ
Purchase of plant
machinery and equipment
ድምር
የዞረ ድምር
ለሕንጻ፣ለቁሳቁስእና 6314
ለተገጣጣሚዎች መግዣ
Purchase of building
firnishing & fixtures
ለቀንድ ከብቶችእና ለማጓጓዣ 6315
የሚውሉ እንስሳት መግዣ
Purchase of livestock and
transport animals
ለቅድመ ግንባታ ስራዎች 6321
Pre-constriction activities
ለህንጻ ግንባታ …. ለመኖሪያ 6322
ቤት
Construction of buildings-
residential
ለህንጻ ግንባታ …. ለመኖሪያ 6323
ቤት ላልሆነ
Construction of buildings-
non residential
ለመሠረተ ልማት ግንባታ 6324
Constricution of
infrastructure
ለግንባታ ሥራ ቁጥጥር 6326
Supevison of construction
work
ድጎማ ለኢንቨስትመንትና 641 ዐ
ስጦታ ክፍያዎች
Subsides , investement and
gran payments
ለድርጅቶች የሚሰጥ መዋጮና 6411
ድጐማ
Grants, contrib.,& subsides
to ins & enter
ለመንግስትኢንቨስትመንት 6412
መዋጮ
Government investement
ለአለም አቀፍ ድርጅቶች 6414
መዋጮ
Contribution to
international organization
ለግለሰቦችና ድርጅቶች ካሣ 6416
Compensation to

123
 የሂሳብ መግለጫ የሂሳብ የተስተካከለ ግዴታ እስከዛሬ ያለው ወጪ
Account Description መደብ በጀት ያልተገባበት ድምር
Account ሚዛን
code ብር ሣ ብር ሣ ዴቢት ክሬዲ
ት
ብር ሣ ብር ሣ
individual and insitutions
ለግለሰቦች የሚሰጥ ስጦታና 6417
ሽልማት
Grant s and gratitude to
individals
ጥቃቅን ክፍያዎች 6419
Miscellaneous payment
ጠቅላላ ድምር

Total/To Trial Balance

---------------------------- ------------------------------

ያዘጋጀው ሥምና ፊርማ ያረጋገጠው ስምና ፊርማ

Prepared by Name and signature checked by Name and Signature

124
ሠንጠረዥ 9.2 በመደበኛ ወጪ ሪፖርት ውስጥ ያሉትን ክፍት ቦታዎች በመለየት ያብራራል፡፡

ሠንጠረዥ 9.2
በመደበኛ ወጪ ሪፖርት ውስጥ ያሉ ክፍት ቦታዎች
ክፍት ቦታዎች ማብራሪያ
የገጹ ራስጌ
የግራ ጎን
የመ/መ/ቤትና መለያ ቁጥር የበጀት ተቋሙን መለየት እንዲቻል የመንግስት መ/ቤቱ ስምና መለያ
ቁጥር
ኘሮግራም እና መለያ ቁጥር የበጀት ተቋሙን መለየት እንዲቻል የኘሮግራሙ ስምና መለያ ቁጥር
አስፈላጊ ከሆነ
የሥራ ክፍል እና መለያ ቁጥር የበጀት ተቋሙን መለየት እንዲቻል የሥራ ክፍል ስምና መለያ ቁጥር
አስፈላጊ ከሆነ
ንዑስ ኘሮግራም እና መለያ ቁጥር የበጀት ተቋሙን መለየት እንዲቻል የንዑስ ኘሮግራም ስም እና መለያ
ቁጥር አስፈላጊ ከሆነ
ኘሮጀክት እና መለያ ቁጥር የበጀት ተቋሙን መለየት እንዲቻል የኘሮጀክት ስም እና መለያ አስፈላጊ
ከሆነ
የፋይናንስ ምንጭ እና መለያ ቁጥር የፋይናንስ ምንጭ ኮድ/18 ዐዐ ለሀገር ውስጥ፣ለለጋሾች የገቢ
ኮድ/2 ዐዐ 1-2 ዐ 99 ወይም ለአበዳሪዎች /3 ዐዐ 1- 3 ዐዐ 9/
የባንክ ሂሳብ ቁጥር የሂሳብ ዩኒቱን መለየት እንዲቸል የባንክ ሂሳብ ቁጥር
የቀኝ ጎን ------------------
ወር/ዓ.ም ------------------ ሪፖርት የቀረበበት ወር
ዞን ------------------ ሪፖርት የቀረበበት ዞን
ወረዳ ------------------ ሪፖርት የቀረበበት ወረዳ
የበጀት ዓይነት ------------------ ለመደበኛ 1 ለካፒታል 2
ሠንጠረዥ
የሂሳብ ኮድ/መለያ ቁጥር/ --------- በሂሳብ ሌጀር ካር ላይ ያለው የሂሳብ መለያ ቁጥር ሁሉም አስቀድመው
የሂሳብ መግለጫ ---------- የታተሙ ናቸው፡፡
ሪፖርቱ እስከቀረበበት ቀን ድረስ የሂሳብ መለያ ቁጥሩ ናቸው በሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ የሂሳብ ሚዛን
በዓመቱ ወጪ የተደረገ /ዴቢት
ክሬዲት
ድምር/ለሂሳብ ማመዛዘኛ/ --------- ጠቅላላ ድምሩን በማስላት ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ ይዘዋወር
የገጹ ግርጌ
ያዘጋጀው ------------------ ያዘጋጀው የሂሳብ ሠራተኛ ፊርማ
ያረጋገጠው ------------------ ያረጋገጠው የሂሳብ ሠራተኛ ፊርማ

125
የካፒታል በጀት ወጪ ሪፖርት

ትርጉም

የካፒታል በጀት ወጪ ሪፖርት እያንዳንዱ የበጀት ተቋም ሪፖርቱ እስከረቀበበት ቀን ድረስ በዓመቱ ውስጥ
ያወጣውን የካፒታል በጀት ወጪ ያሣያል፡፡

ዓላማ

የካፒታል በጀት ወጪ ሪፖርት ዓላማ የክልሉ መንግሥት ያወጣውን ትክክለኛ የካፒታል በጀት ወጪ ለማጠቃለል እና
በበጀት የተያዘውን ወጪ ከትክክለኛው ወጪ ጋር ለማነጻጸር ነው፡፡

ዝግጅት እና የምዝገባ ሰነዶች መነሻ

የእያንዳንዱን የበጀት ተቋም የወጪ ሪፖርት የሚያዘጋጀው ፋይናንስ ኦፊሰር ነው፡፡

የወጪ ሪፖርት ለማዘጋጀት የምዝገባ መነሻ ሰነድ በመሆን የሚያገለግለው የበጀትና ወጪ ሌጀር ካርድ ነው፡፡
በእያንዳንዱ የበጀት ወጪ ተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ባለው የሂሳብ ሚዛን ረድፍ ውስጥ የሚገኘው
የገንዘብ መጠን በወጪ ሪፖርት ውስጥ ወደሚገኘው አግባብነት ወዳለው የሂሳብ መለያ ቁጥር ይተላለፋል፡፡

በካፒታል በጀት ወጪ ሪፖርት ውስጥ ያለው የሂሳብ ሚዛን በመደበኛ ሁኔታ ዴቢት ነው፡፡ የወጪ ሪፖርት ሁለት
ገጾችን ይይዛል፡፡

እያንዳንዱ የሂሳብ አቅራቢ ለእያንዳንዱ የበጀት ተቋም የካፒታል በጀት ወጪ ሪፖርት በፋይናንስ ምንጭ ያዘጋጃል፡፡

ቅርጹና ይዘት

ሥዕል 10.2 የካፒታል ወጪ ሪፖርትን ቅርጽና ይዘት የሚያሳይ ሲሆን ሠንጠረዥ 102 በካፒታል በጀት ወጪ ሪፖርት
ውስጥ ያሉትን ክፍት ቦታዎች በመለየት ያብራራል፡፡ የካፒታል በጀት ቅጽ አሞላል ከመደበኛ በጀት ወጪ ሪፖርት
ቅጽ ጋር ተመሣሣይ ነው፡፡

126
የገንዘብ ዝውውር ሪፖርት

ትርጉም

የገንዘብ ዝውውር ሪፖርት ሁለት ክፍሎች አሉት፡፡

ክፍል 1

 ከአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ የተወሰዱትን የገንዘብ ዝውውር ሂሳብ ሚዛኖች ያጠቃልላል፡፡

ክፍል 2

 በሂሳብ አቅራቢ እና በፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ መካከል በየወሩ ስለተደረገው የጥሬ ገንዘብ ዝውውር መረጃ ይይዛል፡፡

ዓላማ

የገንዘብ ዝውውር ሪፖርት የሚያገለግለው ፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ እና በሂሳብ አቅራቢ ወይም በታቃራኒው መካከል
የተደረገው የጥሬ ገንዘብ ዝውውር ለማረጋገጥ ለቁጥጥር መሣሪያነት ነው፡፡

ዝግጅት እና የምዝገባ መነሻ ሰነዶች

የእያንዳንዱን የባንክ ሂሳብ ዩኒት የገንዘብ ዝውውር ሪፖርት የሚያዘጋጀው የፋይናንስ ኦፊሰር ነው፡፡ የገንዘብ
ዝውውር ሪፖርት ለማዘጋጀት በምዝገባ መነሻ ሰነድነት የሚያገለግለው አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ነው፡፡

የገንዘብ ዝውውር ሪፖርት የሂሳብ ሚዛን የገንዘብ ዝውውር የተደረገበትን ሂሳብ ባህርይ መሠረት በማድረግ ዴቢት
ወይም ክሬዲት ይሆናል፡፡ ለእያንዳንዱ የባንክ የሂሳብ ዩኒት አንድ የገንዘብ ዝውውር ሪፖርት ያዘጋጃል፡፡

ክፍል 1 በአጠቃላይ ሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ በሚገኘው የሂሳብ ሚዛን ረድፍ ላይ ያለው የገንዘብ መጠን ወደ ገንዘብ
ዝውውር ሪፖርት ክፍል 1 ይዛወራል፡፡ ለእያንዳንዱ የገንዘብ ዝውውር ሪፖርት ክፍል 1 ውስጥ ያለው ሂሳብ ጠቅላላ
ድምር ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ ይዞራል፡፡

የገንዘብ ዝውውር ሪፖርት ክፍል 1 በስዕል 10.3 ተመልክቷል፡፡

ሥዕል 9.3 የገንዘብ ዝውውር ሪፖርት ክፍል 1 ቅርጽና ይዘት ያሳያል፡፡

127
 በደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት
መሂ 24
Southern Nation Nationalities & people Regional Government
ME/HE የፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ
Bureau of Finance & Economic Development
የገንዘብ ዝውውር ሂሳብ ሪፖርት ክፍል 1
Transfer Report Part 1
የመንግስት መ/ቤት ስም .------------------መለያ ቁጥር ------------------ ወር ----------
Name of Public Body code Month
የኘሮግራሙ ስም ----------------------------መለያ ቁጥር ----------------- ዓ.ም ---------
Name of program code Year
የሥራ ክፍሉ ስም --------------------መለያ ቁጥር -------------------- ዞን -----------
Name Sub Agency code Zone
የንዑስ ኘሮግራም ስም ------------------------- መለያ ቁጥር ------------------ ወረዳ -------
Name of Sub progam code Woreda
የኘሮጀክቱ ስም ------------------------- መለያ ቁጥር -------------- የበጀት ዓይነት------
Name of project code Type of Budget
ምንጭ ------------------------------- መለያ ቁጥር ----------------
Source code
የባንክ ሂሳብ ቁጥር መለያ ቁጥር ----------------- መለያ ቁጥር----------------
Bank Account Number code
የሂሳብ የሂሳብ መግለጫ እስከዛሬ ያለው ዝውውር
መደብ Account Description YTD Balance
Account ዴቢት ክሬዲት
code Debit Credit
4 ዐዐ 1 የመደበኛ ደመወዝና አበል
Recurrent salary and allowances
4 ዐዐ 2 የመደበኛ ሥራ ማስኬጃ
Recurrent Operating Expenditure
4 ዐዐ 3 የካፒታል ደመወዝና አበል
Capital salary and Allowance
4 ዐዐ 4 የካፒታል ሥራ ማስኬጃ ወጪ
Capital Expenditure
4 ዐዐ 5 ለሠራተኞች ቅድሚያ ክፍያ
Staff Advance
4 ዐዐ 6 ለማኀበራዊ ዘርፍ ልማት ኘሮግራም ፈንድ
SSDP Funds
4 ዐዐ 7 የችሮታ ጊዜ ተከፋይ
Grace period payapbles
4 ዐዐ 8 በባለጀት መ/ቤቶች ሂሳብ ዩኒት እና/ወይም በክልሎች መካከል
Between Bi,CAU,BAU or FED
4 ዐዐ 9 ሌሎች የገንዘብ ዝውውሮች
Other cash transfers
4ዐ1ዐ በባለበጀት ተቋም፣በጥገሂዩ፣በባሂዩ/በፋኢልማቢ ውስጥ
Within Bi,CAU,BAU,or FED
4 ዐ 51 ገንዘብ ነክ ያልሆነ መደበኛ ደመወዝና አበል
Recurrent salary and allowances, non-cash
4 ዐ 52 ገንዘብ ነክ ያልሆነ መደኛ ሥራ ማስኬጃ ወጪ
Recurrent Operation Expenditure,non-cash
4 ዐ 53 ገንዘብ ነክ ያልሆነ የካፒታል ደመወዝ አበል
Capital expenditure non-cash
4 ዐ 54 ገንዘብ ነክ ያልሆነ ሥራ ማስኬጃ ወጪ
Capital expenditure non cash
4 ዐ 55 ሌሎች ገንዘብ ነክ ያልሆኑ ዝውውሮች
Capital expenditure non-cash
ድምር/ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ/
Total /To Trial Balance
----------------------------- --------------------------------
ያዘጋጀው ሥምና ፊርማ ያረጋገጠው ሥምና ፊርማ
epared by Name and signature Prepared by Name and signature

ሠንጠረዥ 9.3 በገንዘብ ዝዉውር ሪፖርት ክፍል 1 ውሰጥ ያሉትን ክፍት ቦታዎች በመለየት ያብራራል፣

ሠንጠረዥ 9.3
በገንዘብ ዝውውር ሪፖረት ክፍል 1 ውስጥ ያሉ ክፍት ቦታዎች

128
 ክፍት ቦታዎች ማብራሪያ
የገጹ ራስጌ
የግራ ጎን
የመን/መ/ቤት እና መለያ ቁጥር የሂሳብ ቀራቢው ስምና መለያ ቁጥር
የባንክ ሂሳብ ቁጥር የሂሳብ ዩኒቱን መለየት እንዲቻል የባንክ ሂሳብ ቁጥር
የቀኝ ጎን ወር/ዓ.ም ሪፖርቱ የቀረበበት ወርና ዓመተ ምህረት
ሠንጠረዥ
የሂሳብ መለያ ቁጥር በሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ ያለው የሂሳብ መለያ ቁጥር
ሁሉም አስቀድመው የታተሙ ናቸው
የሂሳቡ መግለጫ የሂሳብ መለያ ቁጥሩ መግለጫ/ሁሉም አስቀድሞ
የታተሙ ናቸው
ሪፖርቱ እስከቀረበበት ቀን ድረስ የዓመቱ ሂሳብ በሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ ያለው የሂሳብ ሚዛን
ሚዛን /ዴቢት/ክሬዲት/
ድምር /ለሂሳብ ማመዛዘኛ/ ጠቅላላ ድምሩን በማስላት ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ
ይዛወራል
የግርጌ ጎን
ያዘጋጀው የሂሳብ ሠራተኛ ፊርማ
ያረጋገጠው የሂሳበ ሹም ፊርማ

የዝውውር ሪፖርት ክፍል 2

በሂሳብ አቅራቢው እና በፋይ/ኢኮ/ል/መምሪያ/ጽ/ቤት መካከል በወሩ ውስጥ የተደረገው እያንዳንዱ የገንዘብ ዝውውር ሪፖርት
ክፍል 2 ውስጥ በገንዘብ ዝውውር ተቀምጧል፡፡ ለክፍል 2 ዝግጅት የሚያስፈልገው መረጃ ከዚህ በታች ከተዘረዘሩት የገንዘብ
ዝውውር ሌጀር ካርዶች ውሰጥ ይወስዳል፡፡

 4 ዐዐ 1 የመደበኛ በጀት ደመወዝ እና አበል

 4 ዐዐ 2 መደበኛ የሥራ ማስኬጃ ወጪ
 4 ዐዐ 3 የካፒታል በጀት ደመወዝ እና አበል
 4 ዐዐ 4 የካፒታል በጀት ወጪ
 4 ዐዐ 5 የሠራተኞች ቅድሚያ ክፍያዎች
 4 ዐዐ 6 የማኀበራዊ ዘርፍ ልማት ኘሮግራም ፈንድ
 4 ዐዐ 7 የችሮታ ጊዜ ተከፋይ ሂሳቦች፣
 4 ዐዐ 9 ሌሎች ዝውውሮች
 4 ዐ 17 የዜሮ ሚዛን ዝውውሮች
 በወሩ ውስጥ የተደረጉ ሌሎች ማናቸውም የዝውውር ኮዶች

የዝውውር ኮዶች ከ 4 ዐዐ 1 እስከ 4 ዐዐ 7 ያሉት በረድፍ ታትመዋል፡፡ ሌሎችን የዝውውር ኮዶች በወሩ ውስጥ መጠቀም
ካስፈለገ ለዚሁ የሚያገለግል ክፍት ቦታዎች ተዘጋጅተዋል፡፡ ተገቢ የዝውውር ኮዶች ከረድፍ በላይ መጻፍ አለባቸው፡፡

ክፍት ቦታዎች የሚለዩት በሂሳብ መለያ ቁጥር ነው፡፡ በሂሳብ መለያ ቁጥር ሌጀር ካርድ ውስጥ የተመዘገበው የእያንዳንዱ
የሂሳብ እንቅስቃሴ ቀን እና የገንዘቡ መጠን ተዛማጅ ወደሆነው የገንዘብ ዝውውር ተቀጽላ ክፍት ቦታ ይዘዋወራል፡፡

129
ከእያንዳንዱ የሂሳብ አቅራቢ እንቅስቃሴ በተያለየ መስመር ውስጥ ይመዘገባል፡፡ ከፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ/መምሪያ/ጽ/ቤት
የሚደረገው የገንዘብ ዝውውር ክሬዲት ነው፡፡ ከፋይ/ኮ/ል/ቢሮ መምሪያ/ጽ/ቤት የሚተላለፈው የጥሬ ገንዘብ ዝውውር ዴቢት
ነው፡፡

በዴቢት እና ክሬዲት ተቀጽላ ክፍት ቦታዎች ውሰጥ ያለው ሂሳብ ተደምሮ ድምሩ ሂሳብ በጠቅላላ ድምር መስመር ውስጥ
መመዝገብ አለበት፡፡ በእያንዳንዱ የሂሳብ መለያ ቁጥር በዴቢት እና በክሬዲት ተቀጽላ ክፍት ቦታዎች ውስጥ ባለው ሂሳብ
ድምር መካከል ያለው ልዩነት ይሰላል፡፡ የዴቢቶች ድምር ከክሬዲቶች ድምር የሚበልጥ ከሆነ ልዩነቱ በተጣራ እንቅስቃሴ
መስመር ውስጥ ባለው የዴቢት ክፍት ቦታ ውስጥ ይመዘገባል፡፡ የክሬዲቶች ድምር ከዴቢቶች ድምር የሚበልጥ ከሆነ ልዩነቱ
በተጣራ እንቅስቃሴ መስመር ውስጥ ባለው የክሬዲት ክፍት ቦታ ውስጥ ይመዘገባል፡፡

በወሩ መጀመሪያ በሂሳብ መለያ ቁጥር ሌጀር ካርድ ላይ የሚታየው የሂሳብ ሚዛን በወሩ መጀመሪያ /የወሩ መጀመሪያ ሚዛን
/መስመር ውስጥ ይመዘገባል፡፡

በተጣራ እንቅስቃሴ መስመር ውስጥ ያለው የገንዘብ መጠን በወሩ መጀመሪያ የሂሳብ ሚዛን መስመር ላይ ካለው የገንዘብ
መጠን ጋር ተጣምሮ በወሩ መጨረሻ/የወጪ የሂሳብ ሚዛን/መስመር ላይ ይመዘገባል፡፡ በገንዘብ ዝውውር ሪፖርት ክፍል 1
ውስጥ ከተመዘገበው የሂሳብ መለያ ቁጥሩ ሌጀር ካርድ ላይ በወሩ መጨረሻ ከታየው የሂሳብ ሚዛን ጋር እኩል መሆን አለበት፡፡
ቅርጽና ይዘት
የገንዘብ ዝውውር ሪፖርት ክፍል 2 በስዕል 9.4 ተመልክቷል፡፡
ስዕል 9.4 የገነዘብ ዝውውር ሪፖርት ክፍል 2

130
 በደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት
መሂ 24
Southern Nation Nationalities & people Regional Government
ME/HE የፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ
Bureau of Finance & Economic Development
የገንዘብ ዝውውር ሂሳብ ሪፖርት ክፍል 2
Transfer Report Part 2
ተ 4001 4 ዐዐ 5 4 ዐዐ 8 4 ዐዐ 9
. ቀን ዴቢት ክሬዲት ቀን ዴቢት ክሬዲት ቀን ዴቢት ክሬዲት ቀን ዴቢት ክሬዲት
ቁ Date Debit Cedit Date Debit Cedit Dat Debit Cedit Date Debit Cedit
N e
o

ድምር
Total
የተጣራ
እንቅስቃሴ
Net
Activity
በወሩ
መጀመሪያ
የዞረ
BOM
Balance
በወጨ
መጨረሻ
የሚዞር
EOM
Balance

131
 ሠንጠረዥ 9.4
በገንዘብ ዝውውር ሪፖርት ክፍል 2 ውስጥ ያሉ ክፍት ቦታዎች
ክፍት ቦታ ማብራሪያ
ረድፎች
የሂሳብ መለያ ቁጥር ከሂሳብ ሌጀር ካርድ የተወሰደ
ቀን ከሂሳብ ሌጀር ካርድ የተወሰደ የገንዘብ ዝውውር የተፈጸመበት ቀን
ዴቢት/ክሬዲት ከሂሳብ ሌጀር ካርድ የተወሰደ የገንዘብ ዝውውር የገንዘብ መጠን
መስመሮች
ባዶ ቦታ በወሩ ውስጥ የተደረገ እያንዳንዱ የገንዘብ ዝውውር የሚመዘገበው
በእያንዳንዱ መስመር ውስጥ ነው፡፡
ድምር የዴቢት እና የክሬዲት ተቀጽላ ክፍት ቦታዎች ድምር በዚህ ቦታ ይመዘገባል፡፡
የተጣራ እንቅስቃሴ በዴቢት እና በክሬዲት ተቀጽላ ቦታዎች ድምር መካከል የሚታየው ልዩነት
እዚህ ይመዘገባል፡፡ የዴቢት ድምር ከክሬዲት ድምር የሚበልጥ ከሆነ ልዩነቱ
በዴቢት ተቀጽላ ክፍት ቦታ ውስጥ ይመዘገባል፡፡ የክሬዲት ድምር ከዴቢት
ድምር የሚበልጥ ከሆነ ልዩነቱ በክሬዲት ተቀጽላ ክፍት ቦታ ውስጥ
ይመዘገባል፡፡
የወሩ መጀመሪያ የሂሳብ ሚዛን ከሂሳብ መለያ ቁጥሩ ሌጀር ካርድ የተወሰደው የወሩ መጀመሪያ የሂሳብ ሚዛን
እዚህ ይመዘገባል፡፡
የወሩ መጨረሻ የሂሳብ ሚዛን በተጣራ እንቅስቃሴ መስመር ውስጥ ያለው የገንዘብ መጠን በወሩ መጀመሪያ
የሂሳብ ሚዛን መስመር ላይ ካለው የገንዘብ መጠን ጋር በመጣመር እዚህ
ይመዘገባሉ፡፡ በገንዘብ ዝውውር ሪፖርት ክፍል 1 ውስጥ ከተመዘገበው የሂሳብ
መለያ ቁጥሩ የሂሳብ ሚዛን ጋር እኩል የሆነው የወሩ መጨረሻ የሂሳብ ሚዛን
በሂሳብ መለያ ቁጥሩ ሌጀር ካርድ ላይ በወሩ መጨረሻ ከታየው የሂሳብ ሚዛን
ጋር እኩል መሆን አለበት፡፡

132
 የተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት

ትርጉም

የተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት እስከቀረበበት ቀን ድረስ በዓመቱ ውስጥ የባንክ ሂሳብ ዩኒቱ የሚፈልገውን ተሰብሳቢ ሂሳብ
መጠን የሚያሣይ መረጃ ይይዛል፡፡

የሰብሳቢ ሂሣቦች ሪፖርት ዓላማ

የተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት ዓላማ ክልሉ /ዞኑ/ወረዳ/ልዩ ወረዳው/ከተማ፣ የሚፈለገውን ትክክለኛ የተሰብሳቢ ሂሳቦች
መጠን ለማጠቃለል ነው፡፡

ዝግጅት እና ምንጭ ሰነዶች ፣የፋይናንስ ኦፊሰር የእያንዳንዱን የባንክ ሂሳብ ዩኒት የተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት
ያዘጋጃል፡፡ የተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት ለማዘጋጀት በምዝገባ መነሻ ሰነድነት የሚያገለግለው አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር
ካርድ ነው፡፡ እያንዳንዱ ተሰብሳቢ ሂሳብ ተለይቶ የሚታወቀው በሂሳብ መለያ ቁጥር ነው፡፡ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር
ካርድ የሂሳብ ሚዛን ረድፍ ውስጥ የሚገኘው የገንዘብ መጠን ወደ ተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት ይተላለፋል፡፡ የእያንዳንዱ
ተሰብሳቢ ሂሳብ ሪፖርት ጠቅላላ ድምር ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ ይዘዋወራል፡፡ በተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት ውስጥ
የሚገኘው የሂሳብ ሚዛን በመደበኛ ሁኔታ ዴቢት ነው፡፡ለእያንዳንዱ የሂሳብ ዩኒት አንድ የተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት
ይዘጋጃል፡፡

የተሰብሳቢ ሂሳብ የዕድሜ ዘመን ትንታኔ

አንድ የመንግስት መ/ቤት የተሰብሳቢ ሂሳቦችን በዕድሜ ዘመን ለይቶ ከወርሃዊ ሪፖርት ጋር አያይዞ ማቅረብ
ይጠበቅበታል፡፡ ይኸውም
 የአጭርና የረዥም ጊዜ ተሰብሳቢ ሂሳቦች በመመሪያው መሰረት የማይሰበሰቡ ተሰብሰቢ ሂሳቦችን
ከመዝገብ ለመሰረዝ የሚረዳ መሆኑ፤
 የጥሬ ገንዘብ አስተዳደር ስርዓትን ለማጠናከር የሚረዳ መሆኑ፤
 ተሰብሳቢ ሂሳቦች ከማን፣ ከየት፣እንዴትና መቼ እንደሚሰበሰብ እንደ እቅድ የሚያገለግልና ለውሳኔ
አሰጣጥ የሚጠቅሙ መረጃዎችን አጠቃሎ የሚይዝ መሆኑ፤

የደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት ፋ/ኢ/ል/ ሴክተር

የ-------------------------መ/ቤት
የተጠቃለለ የተሰብሳቢ ሂሳብ በዕድሜ ዘመን ትንታኔ
የ-----------------------ወር/-------------ዓ/ም

133
 አጠቃላይ ድምር
የዕድሜ ዘመን
1-30 ቀናት 31-60 61-90 91-180 181-360 ከ 1 ዓመት
ተ.ቁ የሂሳብ መደብ
ቀናት ቀናት ቀናት ቀናት በላይ
1 4201
2 4202
3 4203
4 4211

የደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት ፋ/ኢ/ል/ ሴክተር

የ-------------------------መ/ቤት
የተሰብሳቢ ሂሳብ በዕድሜ ዘመን ትንታኔ በሂሳብ መደብ
የ-----------------------ወር/-------------ዓ/ም

የሂሳብ መደብ 4211

አጠቃላይ ድምር
የዕድሜ ዘመን
1-30 ቀናት 31-60 61-90 91-180 181-360 ከ 1 ዓመት
ተ.ቁ መግለጫ
ቀናት ቀናት ቀናት ቀናት በላይ
1 አቶ ጫሚሶ
2 አቶ ኦክሎክ
3 አቶ ዳኜ
4

ቅርጽና ይዘት

ሥዕል 9.5 የተሰብሳበ ሂሳቦችን ሪፖርት ያሣያል፡፡

በደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት
መሂ 25
Southern Nation Nationalities & people Regional Government
ME/HE የፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ
Bureau of Finance & Economic Development
ሥዕል 10.5 የሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት
የተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት
Receivables Report

134
ስም ------------------------------------- መለያ ቁጥር ---------- ወር ------ ዓ.ም-------
Name
የባንክ ሂሳብ ቁጥር---------------------------
Bank Account Number

የሂሳብ የሂሳብ መግለጫ እስከ ዛሬ ያለው

መደብ Account Description ተሰብሳቢ
Account YTD Balance
code ዴቢት ክሬዲት
Debit Credit
42 ዐ 1 ልዩ ልዩ ቅድሚያ ክፍያዎች
Suspense
42 ዐ 2 የጥሬ ገንዘብ ጉድለት
Cash shortage
42 ዐ 3 ለሠራተኞች ቅድሚያ ክፍያ
Advance to staff fom salary
42 ዐ 4 የማኀበራዊ ዘርፍ ልማት ኘሮግራም ቅድሚያ ክፍያ
Advance to Bi for SSDP
42 ዐ 5 ከሚቀጥለው ዓመት በጀት ለመደበኛ ወጪ ቅድሚያ
Advance to Bi for staff from next year’s budget
42 ዐ 6 ከሚቀጥለው ዓመት በጀት ለመደበኛ ወጪ ቅድሚያ ክፍያ
Advance to Bi for recurrent expenditures from next
year’s budget
42 ዐ 7 ከሚቀጥለው ዓመት በጀት ለካፒታል ወጪ ቅድሚያ ክፍያ
Advance to BI for capital expenditures from next
year’s budget
42 ዐ 8 ለክልሎች ቅድሚያ ክፍያ
Advance to egions/Federal
42 ዐ 9 ለባለበጀት መ/ቤቶች ሌሎች ቅድሚያ ክፍያዎች
Other advance to Bi
421 ዐ በመንግስት መሥሪያ ቤት ሌሎች ቅድሚያ ክፍያዎች
Other advance with govenment
4211 ለሠራተኞች ሌሎች ቅድሚያ ክፍያዎች
Other advance to staff
4251 ለሥራ ተቋራጮች ቅድሚያ ክፍያ
Advance to contractors
4252 ለአማካሪዎች ቅድሚያ ክፍያ
Advance to consultants
4253 ለዕቃ አቅራቢዎች ቅድሚያ ክፍያ
Advace to suppliers
4254 ከመንግስታዊ መ/ቤቶች ውጭ ለሌሎች ቅድሚያ ክፍያዎች
Others advances outside government
4271 ለገበሬ ማኀበራት
Peasant associations
4272 ለኀብረት ሥራ ማኀበራት
Cooperatives
4273 ለግለሰቦችና ለግል ድርጅቶች
Individuals and private organization
4274 ሌሎች
Others
ድምር /ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ

135
 Total/to Trial Balance

------------------------------ --------------------------------------
ያዘጋጀው ስምና ፊርማ ያረጋገጠው ስምና ፊርማ
Prepared by Name and signature Checked by Name & signature

136
ሠንጠረዥ 9.5 በተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት ውስጥ ያሉትን ክፍት ቦታዎች በመለየት ያብራራል፡፡

ሠንጠረዥ 9.5
በተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖረት ውስጥ ክፍት ቦታዎች
ክፍት ቦታዎች ማብራሪያ
የገጹ ራስጌ
የግራ ጎን
ስም የሂሳብ አቅራቢው የመ/መ/ቤቱ ስም
የባንክ ሂሳብ ቁጥር የሂሳብ አቅራቢው የባንክ ሂሳብ ቁጥር
የቀኝ ጎን
ኮድ ሂሳብ አቅራቢው የመ/መ/ቤቱ መለያ ቁጥር
ወር ሪፖርት የቀረበበት ወር
ሠንጠረዥ
የሂሳብ መለያ ቁጥር ከሂሳብ ሌጀር ካርድ የሚወሰድ የሂሳብ መለያ ቁጥር
የሂሳብ መግለጫ የሂሳብ መለያ ቁጥር መግለጫ
ሪፖርቱ እስከቀረበበት ቀን ድረስ በየዓመቱ ውሰጥ በሂሳብ መለያ ካርድ ላይ ያለው የሂሳብ ሚዛን
ያለው ተሰብሳቢ ሂሳብ /ዴቢት/ክሬዲት
ድምር/ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ/ በሂሳብ ሌጀር ካርድ ላይ ያለው የሂሳብ ሚዛን
የግርጌ ገጽ
ያዘጋጀው የሂሳብ ሠራተኛ ፊርማ
ያረጋገጠው የሂሳብ ሹም ፊርማ

የተከፋይ ሂሳቦች ሪፖርት

ትርጉም
የተከፋይ ሂሳቦች ሪፖርት ሪፖርቱ እስከቀረበበት ቀን ድረስ በዓመቱ ውስጥ ከባንክ ሂሳብ ዩኒቱ ላይ የሚፈለገውን
ተከፋይ ሂሳብ መጠን የሚያሣይ መረጃ ይይዛል፡፡
ዓላማ
የተከፋይ ሂሳብ ሪፖርት ዓላማ ከክልሉ ዞኑ/ወረዳ/ልዩ ወረዳው/ከተማው/ የሚፈለገውን ትክክለኛ ተከፋይ ሂሳብ መጠን
ለማጠቃለል ነው፡፡

ዝግጅት እና የምዝገባ መነሻ ሰነዶች

የፋይናንስ ኦፊሰር የእያንዳንዱን የባንክ ሂሳብ ዩኒት ተከፋይ ሂሳቦች ሪፖርት ያዘጋጃል፡፡ የተከፋይ ሂሳቦች ሪፖርት
ለማዘጋጀት በምዝገባ መነሻ ሰነድነት የሚያገለግለው አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ነው፡፡ እያንዳንዱ ተከፋይ ሂሳብ
ተለይቶ የሚታወቀው በሂሳብ መለያ ቁጥር ሲሆን፣ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ የሂሳብ ሚዛን ረድፍ ውስጥ
የሚገኘው የገንዘብ መጠን ወደ ተከፋይ ሂሳቦች ሪፖርት ይተላለፋል፡፡ የእያንዳንዱ ተከፋይ ሂሳብ ሪፖርት ጠቅላላ
ድምር ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ ይዘዋወራል፡፡

በተከፋይ ሂሳቦች ሪፖርት ውስጥ የሚገኘው የሂሳብ ሚዛን በመደበኛ ሁኔታ ክሬዲት ነው፡፡ ለእያንዳንዱ የሂሳብ ዩኒት
አንድ የተከፋይ ሂሳቦች ሪፖርት ይዘጋጃል፡፡

137
 የተከፋይ ሂሳብ የዕድሜ ዘመን ትንታኔ
አንድ የመንግስት መ/ቤት የተከፋይ ሂሳቦችን በዕድሜ ዘመን ለይቶ ከወርሃዊ ሪፖርት ጋር አያይዞ ማቅረብ
ይጠበቅበታል፡፡ ይኸውም
 የአጭርና የረዥም ጊዜ ተከፋይ ሂሳቦች በመመሪያው መሰረት የማይከፈሉ ተከፋይ ሂሳቦችን ከመዝገብ
ለመሰረዝ የሚረዳ መሆኑ፤
 የጥሬ ገንዘብ አስተዳደር ስርዓትን ለማጠናከር የሚረዳ መሆኑ፤
 ተከፋይ ሂሳቦች ለማን፣ ከየት፣እንዴትና መቼ እንደሚከፈል እንደ እቅድ የሚያገለግልና ለውሳኔ አሰጣጥ
የሚጠቅሙ መረጃዎችን አጠቃሎ የሚይዝ መሆኑ፤

የደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት ፋ/ኢ/ል/ ሴክተር

የ-------------------------መ/ቤት
የተጠቃለለ የተከፋይ ሂሳብ በዕድሜ ዘመን ትንታኔ
የ-----------------------ወር/-------------ዓ/ም
አጠቃላይ ድምር
የዕድሜ ዘመን
1-30 ቀናት 31-60 61-90 91-180 181-360 ከ 1 ዓመት
ተ.ቁ የሂሳብ መደብ
ቀናት ቀናት ቀናት ቀናት በላይ
1 4201
2 4202
3 4203
4 4211

የደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት ፋ/ኢ/ል/ ሴክተር

የ-------------------------መ/ቤት

138
 የተከፋይ ሂሳብ በዕድሜ ዘመን ትንታኔ በሂሳብ መደብ
የ-----------------------ወር/-------------ዓ/ም

የሂሳብ መደብ 5054

አጠቃላይ ድምር
የዕድሜ ዘመን
1-30 ቀናት 31-60 61-90 91-180 181-360 ከ 1 ዓመት
ተ.ቁ መግለጫ
ቀናት ቀናት ቀናት ቀናት በላይ
1 አቶ ጫሚሶ
2 አቶ ኦክሎክ
3 አቶ ዳኜ
4

ቅርጽና ይዘት
ሥዕል 9.6 የተከፋይ ሂሳቦችን ሪፖርት ያሣያል፡፡

በደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት
መሂ 25
Southern Nation Nationalities & people Regional Government
ME/HE የፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ
Bureau of Finance & Economic Development
ሥዕል 10.6 የተከፋዮች ሪፖርት
የተከፋይ ሂሳቦች ሪፖርት
Payables eport
ስም ------------------------------------ መለያ ቁጥር ---------- ወር ------ ዓ.ም-------
Name
የባንክ ሂሳብ ቁጥር---------------------------
Bank Account Number

የሂሳብ መደብ የሂሳብ መግለጫ እስከ ዛሬ ያለው

Account code Account Description ተሰብሳቢ
YTD Balance
ዴቢት ክሬዲት
Debit Credit
5001 የችሮታ ጊዜ ተከፋይ ሂሳቦች
Grace Period payables
5002 ልዩ ልዩ ተከፋይ ሂሳቦች
Sundary creditors
5003 የጡረታ መዋጮ ተከፋይ ሂሳቦች
Pension contribution payables
5004 የደመወዝ ተከፋይ ሂሳቦች
Salary payables
5005 ሌሎች ተቀናናሽ ሂሳቦች
Other payroll deductions
5021 ለሠራተኞች ተከፋይ ሂሳቦች
Due to staff
5022 ከሰ.ዘ.ስ.ኘ ለፋ//ል/ቢሮ ተከፋይ ሂሳቦች
Due to BoFED for staff from next years budget
5023 ከሚቀጥለው ዓመተ በጀት ከሠራተኞች ለፋ/ኢ/ል ተከፋይ ሂሳቦች
Due to BoFED for recurrent expendikturs from next years budget
5024 ከሚቀጥለው ዓመት በጀት ከመበደኛ ወጪ ለፋ/ኢል/ቢሮ ተከፋይ ሂሳቦች
Due to BoFED for capital expenditures from next year budget
5025 ከሚቀጥለው ዓመት በጀት ከካፒታል ወጪ ለፋ/ኢ/ል/ቢሮ ተከፋይ ሂሳቦች

139
 Due to BoFED for capital expenditures from next year budget
5026 ለክልሎች ተከፋይ ሂሳቦች
Due to regions/Federal/ Public Bodies
5027 ሌሎች ለፋ/ኢ/ልቢሮ ተከፋይ ሂሳቦች
Other payables with in government
5028 በመንግስት መ/ቤት ውስጥ ሌሎች ተከፋይ ሂሳቦች
Other payables with in government
5052 የፍርድ ቤት መያዣዎች
Court deposits
5053 የሆስፒታል መያዣዎች
Hosital deposits
5054 ሌሎች መያዣዎች
Other deposits
5055 የጨረታ ማስከበሪያ መያዣዎች
Bid bond deposist
5061 የማጠናቀቂያ መያዣዎች
Retention
ድምር /ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ/
Total/To trial balance/

--------------------- -----------------------------
ያዘጋጀው ስምና ፊርማ ያረጋገጠው ስምና ፊርማ
Prepared by Name and signature Checked by Name & signature

ሠንጠረዥ 9.6 በተከፋይ ሂሳቦች ሪፖርት ውስጥ ያሉ ክፍት ቦታዎች ፡፡

ሠንጠረዥ 9.6

ክፍት ቦታዎች ማብራሪያ

የገጹ ራስጌ
የግራ ጎን
 የመንግስት መ/ቤት እና መለያ ቁጥር የሂሳብ ዩኒት የመንግስት የመ/መ/ቤቱን ስም ለይቶ
ማሣየት እንዲቻል የመለያ ቁጥር
የባንክ ሂሳብ ቁጥር የሂሳብ ዩኒቱን የባንክ ሂሳቡ ቁጥር ለይቶ ማወቅ
እንዲቻል
የቀኝ ጎን
ኮድ የመንግስት መ/ቤቱን ስምና መለያ ቁጥር ለይቶ
ማሣየት እንዲቻል
ወር ሪፖርቱ የቀረበበት ወርና ዓመተ ምህረት
ሠንጠረዥ
የሂሳብ መለያ ቁጥር ከሂሳብ ሌጀር ካርድ የተወሰደ የሂሳብ መለያ
ቁጥር/ሁለም አስቀድሞ የታተሙ ናቸው
የሂሳብ መግለጫ የሂሳብ መለያ ቁጥሩ መግለጫ/ሁሉም አስቀድሞ
የታተሙ ናቸው
ሪፖርቱ እስከቀረበበት ቀን ድረስ በየዓመቱ ውሰጥ ከሂሳብ ሌጀር ካርድ የተወሰደ ሚዛን
ያለው ተሰብሳቢ ሂሳብ /ዴቢት/ክሬዲት
ድምር/ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ/ ጠቅላላውን ድምር በማስላት ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ
አዘዋውር
የገጽ ግርጌ
ያዘጋጀው ያዘጋጀው የሂሳብ ሠራተኛ ፊርማ
ያረጋገጠው ያረጋገጠው የሂሳብ ሹም ፊርማ

140
141
የሂሳብ ማመዛዘኛ
ትርጉም
የሂሳብ ማመዛዘኛ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ ካለው ከእያንዳንዱ የሂሳብ መለያ ቁጥር ጋር በተያያዘ
በየወሩ መጨረሻ በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ የሚካተት የተጠራቀመ የዴቢት እና የክሬዲት ሚዛን የተጣራ
ድምር ማጠቃለያ ነው፡፡

የሂሳብ ማመዛዘኛ ዓላማ

የሂሳብ ማመዛዘኛ የአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርዱን ሂሳብ አሠራር ትክክለኛነት የሚያረጋግጥ ነው፡፡ በሂሳቡ ማመዛዘኛ
ውስጥ የዴቢት ረድፍ አጠቃላይ የገንዘብ መጠን ከክሬዲት ረድፍ አጠቃላይ የገንዘብ መጠን ጋር የግድ እኩል መሆን
አለበት፡፡ የሂሳብ ማመዛዘኛ የሂሳብ መግለጫ ለማዘጋጀት መሠረት በመሆን ያገለግላል፡፡

ዝግጅት እና የምዝገባ መነሻ ሠነዶች

የፋይናንስ ኦፊሰር ለእያንዳንዱ የባንክ ሂሳብ ዩኒት የሂሳብ ማመዛዘኛ ያዘጋጃል፡፡ የሂሳብ ማመዛዘኛውን ለማዘጋጀት
በምዝገባ መነሻ ሠነድነት የሚያገለግሉት የማከተሉት ናቸው፡፡
 የአገር ውስጥ ገቢ/የዕርዳታ/የብድር ሪፖርት፣
 የመደበኛ በጀት ወጪ ሪፖርት፣
 የካፒታል በጀት ወጪ ሪፖርት
 የገንዘብ ዝውውር ሪፖርት፣
 የተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት፣
 የተከፋይ ሂሳቦች ሪፖርት እና
 የአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ

በአጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ በቀጥታ ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ የሚወስዱት የሂሳብ መለያ ቁጥሮች
የሚከተሉት ናቸው፡፡
 የተጣራ ሀብት ሂሳቡ ሚዛን ክሬዲት መሆን አለበት፡፡
 ጥሬ ገንዘብ በሣጥን በባንክ እና ከጥሬ ገንዘብ በእኩል የሚታዩ የእያንዳንዱ ሂሳብ ሚዛን ክሬዲት መሆን አለበት፡፡
ለእያንዳንዱ የሂሳብ ዩኒት አንድ የሂሳብ ማመዛዘኛ ይዘጋጃል፡፡

ቅርጽና ይዘት
ሥዕል 9.7 የሂሳብ ማመዛዘኛን ያሣያል፡፡

መሂ 27
በደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መንግስት

ME/HE 142
 Southern Nation Nationalities & people Regional Government
የፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ
Bureau of Finance & Economic Development
ሥዕል 10.7 የሂሳብ ማመዛዘኛ
Trial Balance
ስም ----------------------------------------- መለያ ቁጥር ---------- ወር ------ ዓ.ም-------
Name
የባንክ ሂሳብ ቁጥር---------------------------
Bank Account Number

የሂሳብ የሂሳብ መግለጫ ዴቢት ክሬዲት

መደብ Account Description Debit Credit
Account
code
- አገር ውስጥ ገቢ፣እርዳታ ፣ብድር ሂሳብ ሪፖርት
Revenue/Assistance/Loan( from
Revenue/Assistance/Loan Report/
4101 በሣጥን ያለ ገንዘብ
Cash on hand
4103 በበንክ ያለ ገንዘብ
Cash at bank
ዝውውሮች/ከገንዘብ ዝውውር ሂሳብ ሪፖርቶች ድምር
Transfers: (from transfer report)
ተሰብሳቢ ሂሳቦች /ከተሰብሳቢ ሂሳብ ሪፖርቶች ድምር/
Receivables: (from payables Report)
ተከፋይ ሂሳቦች /ከተከፋይ ሂሳብ ሪፖርት/
Payables: (from payables Report)
5601 የተጣራ ሀብት/ከአቃላይ ሌጀር/
Net Assets/Equity ( from general ledger)
ወጪዋች/ከወጪ ሪፖርተች ጠቅላላ ድምር
Total expenditure reports
ድምር
Total

-------------------------------------- ---------------------------------------
ያዘጋጀው ስምና ፊርማ ያፀደቀው ስምና ፊርማ
Prepaed by Name and signature Authorized by name signature & seal

ሠንጠረዥ 9.7
በሂሳብ ማመዛዘኛዎች ውስጥ ያሉ ክፍት ቦታዎች

ክፍት ቦታዎች ማብራሪያ

የገጹ ራስጌ
የግራ ጎን
ስም የሂሳብ ዩኒት የመንግስት የመ/መ/ቤቱን ስም ለይቶ ማሣየት
እንዲቻል የመለያ ቁጥር
የባንክ ሂሳብ ቁጥር የሂሳብ ዩኒቱን የባንክ ሂሳቡ ቁጥር ለይቶ ማወቅ እንዲቻል
የቀኝ ጎን

143
 ኮድ የሂሳብ ዩኒቱን የመ/መ/ቤትመለያ ቁጥር ለይቶ ማሣየት እንዲቻል
ወር/ዓ.ም ሪፖርቱ የቀረበበት ወርና ዓመተ ምህረት
ሠንጠረዥ
የሂሳብ መለያ ቁጥር አግባብነት ካለው የሂሳብ መለያ ቁጥር
የሂሳብ መግለጫ የሂሳብ መለያ ቁጥሩ መግለጫ
/ዴቢት/ክሬዲት ከሪፖርቱ /በሂሳብ ሌጀር/የተወሰደ የሂሳቡ ሚዛን
ድምር እያንዳንዱ ረድፍ ድምር ይሰላል፡፡ የረድፎች ድምር እኩል መሆን
አለበት፡፡
የቅጹ ግርጌ
ያዘጋጀው ያዘጋጀው የሂሳብ ሠራተኛ ፊርማ
ያረጋገጠው ያረጋገጠው የሂሳብ ሹም ፊርማ
ያፀደቀው የመበቤቱ የበላይ ኃላፊ ስምና ፊረማና ማህተም

144
ወርኃዊ ሪፖርቶችን ለፋይ/ኮ/ል/ቢሮ ስለማቅረብ

ወር መጨረሻ ቀን በኋላ በሚኖሩት የሁለት ሣምንታት ጊዜ ውስጥ ለፋይ/ኢኮ/ል/ቢሮ ማቅረብ አለባቸው፡፡

በወሩ ውስጥ የሚከናወኑት ማናቸውም የሂሳብ እንቅስቃሴዎች በሙሉ በየቀኑ በሂሳብ እንቅስቃሴዎች
መዝገብ፣በተገቢው አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር እና በተቀጽላ የሂሳብ ሌጀር ካርዶች መመዝገብ አለባቸው፡፡
የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ በእያንዳንዱ ቀን መጨረሻ ይዘጋጃል፡፡ የእያንዳንዱ ወር ሪፖርቶች የሚዘጋጁት በወሩ
መጨረሻ በሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ውስጥ የተመዘገቡ መረጃዎችን መሠረት አድርጐ ነው፡፡
ከሂሳብ ዩኒት ሌላ ሪፖርት አቅራቢ ቢኖር ወርኃዊ ሪፖርቶችን ከአለፈው ወር የመጨረሻ ቀን በኋላ በሚኖረው በአንድ
ሣምንት ቀናት ውስጥ መቀበል ወይም ማግኘት መቻል አለበት፡፡ ሂሳብ አቅራቢ መ/ቤት የሚከተሉትን ማከናወን
ይጠበቅበታል፡፡
 የሁሉንም ሪፖርቶች ሂሳብ ትክክለኛነትን ማረጋገጥ፣
 ከገቢ/ከእርዳታ/ከብድር ሪፖርት፣ከወጪ ሪፖርት፣ ከዝውውር ሪፖርት፣ከተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት እና ከተከፋይ
ሂሳቦች ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ የዞሩትን ድምሮች ማረጋገጥ፣
 በዝውውር ሪፖርት በክፍል 2 በዝርዝር በየሂሳብ መደብ የተደረጉት የዝውውሮች ድምር በወሩ መጨረሻ ወደ
የዝውውር ሪፖርት ክፍል 1 በትክክል መዞሩንና በጠቅላላ ሂሳቡ መግጠሙን ማረጋገጥ፣
 የባንክ ሂሳብ ማስታረቂያ ላይ የሚታዩ ሂሳቦች ያልተለመዱ መሆናቸውን ማረጋገጥ፣
 በባንክ ሂሳብ ማስታረቂያ ላይ በባንክ የሚገኝ ጥሬ ገንዘብ ሚዛን በሂሳብ ማመዛዘኛ ላይ ካለው የጥሬ ገንዘብ ሚዛን
እኩል መሆኑን ማረጋገጥ፣
 ሁሉም የሂሳብ መደቦች አግባባዊ ሚዛናቸውን መያዛቸውን ማረጋገጥ፣
 ወርሃዊ የሂሳብ ሪፖርቶችን በሁለት ሣምንት ጊዜ ውስጥ ሪፖርት ማድረግ ያልቻሉትን ሂሳብ ዩኒቶችን በመለየት
እገዛ ማድረግ፣
ሂሳብ አቅራቢ የመንግስት መ/ቤት ሂሳቦችን የማጠቃለል ሥልጣን የለውም ማድረግ የሚገባው ወርሃዊ የሂሳብ
ሪፖርቶችን ለፋይ/ኢኮ/ል/ሴክተር ማቅረብ ሲሆን የማቅረቢያ ጊዜውም ወር በገባ በአንደኛዉ ሣምንት ጊዜ ውስጥ
ይሆናል፡፡
የፋይናንስ ኢኮኖሚ ልማት መምሪያ/ጽ/ቤት
 የሁሉንም ሪፖርቶች ሂሳብ ትክክለኛነትን ያረጋግጣል፣
 ከገቢ/ከእርዳታ/ከብድር ሪፖርት፣ ከወጪ ሪፖርት፣ ከዝውውር ሪፖርት፣ ከተሰብሳቢ ሂሳቦች ሪፖርት እና ከተከፋይ
ሂሳቦች ወደ ሂሳብ ማመዛዘኛ የዞሩትን ድምሮች ያረጋግጣል፡፡
 በዝውውር ሪፖርት በክፍል 2 በዝርዝር በሂሳብ በየሂሳብ መደብ የተደረጉት የዝውውሮች ድምር በወሩ መጨረሻ
ወደ የዝውውር ሪፖርት ክፍል 1 በትክክል መዞሩንና በጠቅላላ ሂሳቡ መግጠሙን ያረጋግጣል፡፡
 በዝውውር ሪፖርት ላይ የተመዘገቡት እያንዳንዱ ዝውውር ከራሱ ምዝገባዎች ጋር መጣጣሙን ያረጋግጣል፣
 የሂሳብ እንቅስቃሴ ሪፖርቶችን በሁለተኛዉ ሣምንት ጊዜ ውሰጥ ሪፖርት ማድረግ ያልቻሉትን የሂሳብ ዩኒቶችን
በመለየት ለወርኃዊ ሪፖርት ዝግጅቱ ድጋፍ ለመስጠት ለይቶ ማረጋገጥ፣

ምህጻረ ቃላትና የቃላት መፍቻ

ምህጻረ ቃላት ቃላት መፍቻ
የተደለደለ በጀት ለባለበጀት መ/ቤቶች የተፈቀደ በጀት፣በስራ ክፍልና በኘሮጀክት የተከፋፈለ

145
 ምህጻረ ቃላት ቃላት መፍቻ
በጀት ነው፡፡ የተደለደለ በጀት በክልሉ ነጋሪት ጋዜጣ የሚታተም ነው፡፡
የተስተካከለ በጀት ከጸደቀ በጀት ላይ በበጀት ዝውውር ተጨማሪና ተቀናሽ ከተደረገ በኋላ
የሚቀረው በጀት ነው
ሀብት ካለፉት የሥራ እንቅስቃሴዎች የተገኘ በአንድ ድርጅት ቁጥጥር ሥር ያለ እና
ለወደፊት ለድርጅቱ የኢኮኖሚ ጠቀሜታ ወይም አገልግሎት የማስገኘት
አቅም ያለው ሀብት ነው፡፡
ባአ ባንክ አካውንት
በወተሌካ የበጀትና ወጪ ተቀጽላ ሌጀር ካርድ
የበተ የበጀት ተቋም ለአንድ መ/ቤት ከተፈቀደ በጀት፣ በጀት የሚመደብለት የሥራ ክፍል ወይም
ኘሮጀክት ነው፡፡
ፋ/ኢ/ል/ቢ ፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ
ጥሬ ገንዘብ በካዝና እና በባንክ የሚገኝ ጥሬ ገንዘብ ነው
የሂሳብ አወቃቀር በሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ውስጥ የሂሳብ እንቅስቃሴዎችንና ሂሳቡን
የሚያንቀሳቅሱ ተቋማት ለይቶ ለማወቅ እንዲቻል የመለያ ቁጥር አሰጣጥ
ዘዴ ነው
ግዴታ የተገባበት ሂሳብ ግዴታ የተገባበት ሂሳብ የሚባለው ጥቅም ላይ ያልዋለ እና ለተወሰነ ወጪ
እንዲውል ግዴታ የተገባበትን የበጀት አካል ሥራ ላይ እንደዋለ አድርጐ
የመመዝገብ አሠራር ነው
የመቆጣጠሪያ ሂሳብ በተዛማጅ የተቀጽላ ሂሳብ ሌጀር ካርድ ውስጥ የተመዘገቡትን ሂሳቦች ስብስብ
የሚይዝ ሂሳብ ነው
የመዝጊያ ምዝገባ በበጀት ዓመት መጨረሻ ጊዜያዊ ሂሳቦችን ዜሮ በማድረግ የበጀት ዓመቱን
ሂሳብ ለመዝጋት የሚከናወን የሂሳብ ምዝገባ ነው
ክሬዲት በቀኝ ጎን የሚገኝና በጥንድ ሂሳብ መዝገብ አያያዝ ስርዓት የሂሳብ
እንቅስቃሴዎች በቀኝ ጎን የሚመዘገቡበት ነው
ዴቢት በግራ ጎን የሚገኝና በጥንድ ሂሳብ መመዝገብ አያያዝ ሥርዓት የሂሳብ
እንቅስቃሴዎች በግራ ጎን የሚመዘገብበት ነው፡፡
ጥንድ የሃሳብ የአንድ የሂሳብ እንቅስቃሴ የዴቢት የሂሳብ ምዝገባ መጠን
መዝገብ አያያዝ ከክሬዲት የሂሳብ ምዝገባ መጠን ጋር እኩል እንዲሆን ተደርጎ የሚመዘገብበት
የሂሳብ አያያዝ ሥርዓት ነው
ፋ/ኢ/ል/መ ዞን ፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት መምሪያ
አጠቃላይ የሂሳብ ሌጀር በጥንድ የሂሳብ መዝገብ አያያዝ ስርዓት ጥቅም ላይ የሚውል የሁሉም የሂሳብ
ካርድ ሌጀር ካርዶች ስብስብ ነው
የችሮታ ጊዜ ባለፈው የበጀት ዓመት ርክክቡ ለተፈጸመ ዕቃ ወይም ለተሰጠ አገልግሎት
ክፍያው ካለፈው በጀት ዓመት በጀት ላይ ከሐምሌ 1 እስከ ሐምሌ 3 ዐ
ለመፈጸም እንዲቻል የተሰጠ ተጨማሪ ጊዜ ነው

ለጥቃቅን ወጪ በሣጥን በጥሬ ገንዘብ ላይ የሚደረገው ቁጥጥር ለማጠናከር በአንድ ጊዜ በካዝና

የሚቀመጥ ገንዘብ የሚቀመጠው ገንዘብ መጠን በመወሰን ገንዘቡ ለሚያጋጥሙ ወጪዎች
ተከፍሎ የተወሰነ ደረጃ ሲደርስ በማስተካት የሚሰራበት አሠራር ነው
ዕዳዎች መከፈሉ የኢኮኖሚ ጠቀሜታ ወይም አገልግሎት የማስገኘት አቅም ያለው
የባለበጀት መ/ቤት ሀብት ወጪ እንዲሆን የሚያደርግ ባለፉት እንቅስቃሴዎች
ምክንያት ባለበጀት መ/ቤቱ በአሁኑ ጊዜ ያለበት ገዴታ ነው፡፡
ገ/ኢ/ል/ሚ ገንዘብና ኢኮኖሚ ልማት ሚኒስቴር
የተጣራ ሀብት /ጥሪት ማናቸውም ዕዳና ሌተር ኦፍ ክሬዲት፣ለዋስትና የተቀመጠው ገንዘብ ከተቀነሰ
በኋላ የመ/ቤቱ የሆነ ቀሪ ሀብት ወይም ጥሪት ነው፡፡
ፋ/ኢ/ል/ጽ/ቤት ልዩ ወረዳ ወይም ወረዳ ፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ጽ/ቤት

146
 ምህጻረ ቃላት ቃላት መፍቻ
ተከፋይ ሂሳብ ከአንድ ዓመት በታች በሆነ ጊዜ ውስጥ መከፈል ያለበት ዕዳ ነው
ቋሚ ሂሳብ በዓመቱ መጨረሻ የታየውን የሂሳብ ሚዛን ለሚቀጥለው ዓመት መጀመሪያ
የሂሳቡ መነሻ የሚያደርግ ሂሳብ ነው
ማወራረስ ሂሳብን ከሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ወደ የሂሳብ ሌጀር ካርድ የመመዝገቢያ
ሂደት ነው
የመመ የመንግስት መ/ቤት በአዋጅ የተቋቋመና ሙሉ በሙሉ ወይም በከፊል ከመንግስት በጀት
ተመድቦለት ከሚመለከተው የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት መ/ቤት በቀጥታ
ገንዘብ የሚያገኝና የሂሳብ ሪፖርቱን ገንዘቡን ለከፈለው የፋይናንስና ኢኮኖሚ
ልማት መ/ቤት የሚያቀርብ ነው
ከሴቢ ክልል ሴክተር ቢሮ/ባለበጀት መ/ቤት/
ተሰብሳቢ ሂሳብ አንድ የመንግስት መ/ቤት ከሌላ የመንግስት መ/ቤት፣ከግለሰቦች ወይም
መንግስታዊ ካልሆኑ ድርጅቶች የሚፈልገው ገንዘብ ሲሆን ብድርን
አይጨምርም
የሂሳብ እንቅስቃሴ መዝገብ ማናቸውም የሂሳብ እንቅስቃሴዎች በሂሳብ ሥርዓት ውስጥ ለመጀመሪያ ጊዜ
በተከናወኑበት ጊዜ ቅደም ተከተል የሚመዘገቡበት መዝገብ ነው፡፡
ሥክ የሥራ ክፍል
እርስ በርሳቸው ጠቅላላ የዴቢት ሚዛናቸው ከጠቅላላ የክሬዲት ሚዛናቸው ጋር እኩል የሆነ
የሚመዛዘኑ ሂሳቦች የሂሳብ ስብስቦች ናቸው፡፡
ተቀጽላ ሌጀር በአጠቃላይ ሂሳብ ሌጀር ካርድ የተመዘገበውን የሂሳብ መጠን በዝርዝር
የሚመዘገብበት ሌጀር ሲሆን የሁሉም የተቀጽላ ሌጀር ካርድ ድምር
ከአጠቃላይ ሌጀር ካርድ ድምር ጋር እኩል ነው፡፡
የሠነድ ሂሳብ በአንድ ወር ጊዜ ውስጥ ይወራረዳል ተብሎ የሚገመት መጠኑ አነስተኛ የሆነ
በገንዘብ ያዥ የሚከፈል ክፍያ ሲሆን ክፍያው ሲፈጸም በጥሬ ገንዘብ መዝገብ
የማይመዘገብ ነው፡፡
ጊዜያዊ ሂሳብ በየዓመቱ መጨረሻ በዜሮ ሚዛን የሚጀምር ሂሳብ ነው
የሂሳብ እንቅስቃሴ ማናቸውም በፋይናንስ አቋም ላይ ለውጥ የሚያስከትል የኢኮኖሚ ክስተት
ነው
ዜሚአ ዜሮ ሚዛን ባንክ አካውንት በባንክ አካውንት ገንዘብ ሳይጨመር ክፍያ እየተፈጸመ በየቀኑ መጨረሻ
ከማዕከላዊ ግምጃ ቤት ሂሳብ ላይ በመቀነስ ለዕለቱ ለተላለፉ ወጪዎች
በመተካት ሂሳቡን ዜሮ የማድረግ አሰራር ነው

147