በዚህ ምዕራፍ ውስጥ የውስጥ ቁጥጥር በኦዲት ውስጥ እንዴት እንደሚሰራ እንነጋገራለን ፡፡ የውስጥ ቁጥጥር

ስርዓት ውጤታማ እና ውጤታማ አስተዳደርን ለማምጣት መሰረታዊ እና አስፈላጊ ከሆኑ ምክንያቶች ውስጥ
አንዱ ነው ፡፡ እሱ የአንድ ድርጅት አጠቃላይ የፋይናንስ ወይም የገንዘብ ያልሆነ አጠቃላይ የአመራር ስርዓትን
ይሸፍናል። የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት ለአስተዳደሩ እንዲሁም ኦዲተሮች ግቦችን እና ግቦችን ውጤታማ በሆነ
መንገድ ለማሳካት ይረዳል ፡፡ ስለሆነም ቀልጣፋ እና ኢኮኖሚያዊ ሥራን ለማረጋገጥ የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት
በርካታ ቼኮችን እና ቁጥጥርን ይሸፍናል ፡፡

ሁለት ዓይነቶች መቆጣጠሪያዎች አሉ - የገንዘብ ቁጥጥር እና የአስተዳደር ቁጥጥር። የገንዘብ መዝገቦች

አስተማማኝነት እና ሀብቶችን መጠበቅ የገንዘብ ቁጥጥር አካል ነው። አሁን ምን ዓይነት የውስጥ ቁጥጥር
ስርዓት እንደሆነ በዝርዝር እንረዳለን ፡፡

ዝርዝር ሁኔታ

የውስጥ ቁጥጥር ምንድነው?

የውስጥ ቁጥጥር የድርጅቱን እቅድ እና ሁሉንም በንግድ ውስጥ የተያዙትን ሀብቶች ለመጠበቅ ፣ የተቀናጁ
የሂሳብ መረጃዎችን ትክክለኛነት እና አስተማማኝነት ማረጋገጥ እና የአሠራር ብቃትን ለማሳደግ እና
የታዘዙትን የአስተዳደር ፖሊሲዎች ማክበርን ለማበረታታት ሁሉንም የማስተባበር ዘዴዎችን እና
እርምጃዎችን ያጠቃልላል ፡፡

የውስጥ ቁጥጥር ዓላማ

ከተለያዩ አቅጣጫዎች የውስጥ ቁጥጥርን ዓላማ አሁን እንረዳ ፡፡

ከኦዲተር እይታ
የውስጥ ቁጥጥር ስርዓትን ማጥናት እና መገምገም ከኦዲተር እይታ በጣም አስፈላጊ ነው ፡፡ ስለ ውስጣዊ
ቁጥጥር ስርዓት በቂ ግንዛቤ ለማግኘት መሞከር አለበት ፡፡ ኦዲተሩ ኦዲት ይቻል እንደሆነ መወሰን አለበት ፣
አዎ ከሆነ ታዲያ የኦዲት ወሰን መወሰን አለበት ፡፡

ከደንበኞች እይታ
 የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት ለውሳኔ አሰጣጥ እና የንግድ እንቅስቃሴን በብቃት ለማከናወን አስፈላጊ
የሆነውን አስተማማኝ እና ትክክለኛ መረጃን ይሰጣል ፡፡
 በቂ የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት የንግድ ሀብቶችን ያስጠብቃል ፣ ያለ እሱ ከሆነ የድርጅቱ ንብረት ሊሰረቅ
፣ አላግባብ ጥቅም ላይ ሊውል ወይም በአጋጣሚ ሊጠፋ ይችላል።
 የንግድ ሥራዎችን የማያከናውን ተስፋ ለማስቆረጥ እና ለማቆም እና ንግድን ከብክነት ለመጠበቅ
በድርጅቱ ውስጥ የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት አስፈላጊ ነው ሁሉም የንግዱ ገጽታዎች ፡፡
 የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት ደንቦች እና አሰራሮች በንግድ ሰራተኞች እንዲከተሉ ያረጋግጣል ፡፡
የውስጥ ቁጥጥር ባህሪዎች
የሚከተለው ብዙውን ጊዜ CROSSASIA ተብሎ የሚጠራው የውስጥ ቁጥጥር ዋና ዋና ባህሪዎች ናቸው -
 ብቃት ያለው እና እምነት የሚጣልባቸው ሠራተኞች
 መዛግብት ፣ ፋይናንስ እና ሌሎች የድርጅት እቅድ
 የድርጅት ዕቅዶች
 የግዴታ መለያየት
 መቆጣጠር
 ፈቀዳ ፡፡
 የድምፅ ልምምድ
 የውስጥ ኦዲት
 የሂሳብ እና የሂሳብ ቁጥጥር
የውስጥ ቁጥጥር ውስንነት
የውስጥ ቁጥጥር ውስንነቶች የሚከተሉት ናቸው -

 ወጪ ቆጣቢ የቁጥጥር ስርዓትን ለመምረጥ የአስተዳደር ውሳኔ የውስጥ ቁጥጥር ስርዓትን

ውጤታማነት ሊቀንስ ይችላል።
 በውስጣዊ ቁጥጥር ስርዓት ውስጥ በሚሰራ ባለስልጣን ሰው አላግባብ የመጠቀም እድሎች አሉ ፡፡
 የውስጥ ቁጥጥር ስርዓቶች ዓላማዎች በአስተዳደር ብልሹነት ሊሸነፉ ይችላሉ ፡፡
 የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት በመደበኛ ግብይቶች ውስጥ ስለሚሳተፍ ፣ ያልተለመዱ ግብይቶች ችላ
ሊባሉ ይችላሉ ፡፡
 በሁኔታዎች ላይ የሚከሰቱ ለውጦች በውስጣዊ ቁጥጥር ስርዓት ውጤታማነት ላይ ተጽዕኖ ሊያሳርፉ
ይችላሉ ፡፡
የውስጥ ቁጥጥር ወሰን
በአጠቃላይ በጥሩ የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት የተሸፈኑ ዋና ዋና ቦታዎች የሚከተሉት ናቸው -

 ጥሬ ገንዘብ - እዚህ የውስጥ ቁጥጥር በድርጅት ክፍያዎች እና ደረሰኞች ላይ ይተገበራል። ይህ ጥሬ

ገንዘብን ያለአግባብ ከመያዝ ለመጠበቅ ነው ፡፡
 በሽያጭ እና ግዢ ላይ ቁጥጥር - የቁሳቁሶችን ግዥን እና ሽያጭን በተመለከተ ግብይቶችን በተገቢው
እና በተቀላጠፈ የቁጥጥር ስርዓት ፣ የቁሳቁስ አያያዝ እና የሂሳብ አያያዝ ተመሳሳይ መሆን አለበት ፡፡
 የገንዘብ ቁጥጥር - ቀልጣፋ የሂሳብ አያያዝን ፣ ቀረፃን እና ቁጥጥርን ይመለከታል ፡፡
 የሰራተኛ ደመወዝ - የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት የሰራተኞችን መዝገቦችን ለማዘጋጀት እና ለመጠገን
እንዲሁም ለክፍያ ዘዴዎችም ይተገበራል ፡፡ እንዲሁም ገንዘብን ያለአግባብ ከመዝረፍ ለመጠበቅ አስፈላጊ ነው
፡፡
 የካፒታል ወጪዎች - የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት የካፒታል ወጪዎችን ትክክለኛ ማዕቀብ እና እንዲሁም
ለተፈለገው ዓላማ መጠቀሙን ያረጋግጣል ፡፡
 የተጣራ ቁጥጥር - የእቃ ቆጠራውን ትክክለኛ አያያዝ ፣ ዘገምተኛ የሚንቀሳቀሱ ዕቃዎችን ወይም
የሞተ ክምችት መቀነስን ፣ የአክስዮን ትክክለኛ ምዘና ፣ መዝገቡን ፣ ወዘተ ይሸፍናል ፡፡
 ኢንቨስትመንቶችን መቆጣጠር - የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት ግብይቶች በተገቢው ምዝገባ ላይ ግዢዎች
፣ ጭማሪዎች ፣ ሽያጮች ወይም ቤዛዎች ፣ በኢንቬስትሜቶች ላይ ገቢ ፣ ትርፍ ወይም ኢንቬስትሜንት ኪሳራ
ይሁኑ ፡፡
 የውስጥ ቁጥጥር እና ኦዲተር
የውስጥ ቁጥጥር የድምፅ አሠራር እንደአስተዳደሩ ብቸኛ ኃላፊነት ቢሆንም ኦዲተር የተወሰኑ ህጎችን እና
አሰራሮችን በሚሰራው የንግድ ክፍል መከተሉን ማረጋገጥ አለበት ፡፡ ኦዲተሩ እንደዚህ ዓይነት ደንቦችን እና
አሰራሮችን የማዘዝ ስልጣን ስለሌለው እንዲያደርግ ከተጠየቀ አስተዳደሩን በቀላሉ ሊመራው ወይም ሊረዳው
ይችላል ፡፡ በስርዓቱ ላይ ያለው የመተማመን መጠን በውስጣዊ ቁጥጥር ስርዓት ውጤታማነት ላይ የተመሠረተ
ነው ፡፡ ስለሆነም ኦዲተር የኦዲት ፕሮግራሙን ለማዘጋጀት የድርጅትን የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት መገምገም እና
መገምገም አለበት ፡፡

የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት ግምገማ

የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት ከዚህ በታች በተገለጸው መሠረት ከከዋክብት ኦዲት በፊት በኦዲተሩ መከለስ አለበት
-

 እንደ የሂሳብ መመዝገቢያ መመዝገቢያ ወይም መመዝገቢያ የሂሳብ ምዝገባ ስርዓቶችን መገምገም።
 አሁን ባሉት ሁኔታዎች መሠረት የኦዲት ፕሮግራምን ለመንደፍ ፡፡
 ማጭበርበሮች ፣ ስህተቶች እና ስህተቶች መገኘታቸው ወይም አለመኖራቸው አይቀርም ፡፡
 የውስጥ ኦዲት መርሃግብር መኖሩን ለመገምገም እና የውስጥ ቁጥጥር ስርዓትን ውጤታማነት
ለመፈተሽ ፡፡
 በአስተዳደሩ የቀረቡትን የሪፖርቶች ፣ የምዝገባ እና የምስክር ወረቀቶች አስተማማኝነት ለመገምገም
፡፡
 አሁን ባለው የውስጥ ቁጥጥር ስርዓት ውስጥ መሻሻል የሚችልበት ሁኔታ ካለ ለመፈተሽ ፡፡