KONU ÖZETİ İtme ve Momentum

MOMENTUMUN KORUNUMU
İTME (IMPULS)
I ile gösterilir. Vektörel ve türetilmiş niceliktir. Momentumun korunabilmesi için sisteme uygulanan
Birimi; newton . saniye’dir. tüm kuvvetlerin bileşkesi sıfır olmalıdır.
    
I = F ⋅ ∆t FNET ⋅ ∆t = PSON − P LK = 0 olması için FNET= 0 olmalıdır.
tış hareketi türlerinden biriyle atılan cisim yere düş-
A
tüğünde yeri iter.
Bu itme I = G ⋅ t uçuş formülü ile bulunur.
G: Cismin ağırlığı
tuçuş:Hareketin uçuş süresi


MOMENTUM (P)
P ile gösterilir. Vektörel büyüklük ve türetilmiş nicelik-
m
tir. Birimi kg ’dir.
s
MOMENTUM UYGULAMALARI
ÇARPIŞMALAR

1- MERKEZİ ÇARPIŞMALAR
İtme aynı zamanda momentum değişimidir.
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

I = ∆P
) Esnek Çarpışma :
a
F ⋅ ∆t = m ⋅ Vson − m ⋅ Vilk
Çarpışmadan önce ve çarpışmadan sonra cisimler

∆P : Momentumdaki değişim. bir doğruda ve bağımsız hareket ederler.
Momentum, hız ve enerji korunur.
F – t grafiğinin alanı itmeyi veya momentum değişi-
mini verir.
İ tme ve momentum vektörel nicelik olduğundan gra-
fikte alanlar hesaplanırken “zaman” ekseninin üstü
“+” , altı ise “–” alınır.

• Momentum korunur.
PİLK = PSON
m1 ⋅ V1 – m2 ⋅ V2 = m2 ⋅ V2′ – m1 ⋅ V1′

(–) işareti sadece yönünü belirtir.

Momentum - zaman grafiğinin eğimi net kuvveti verir.

• Hız korunur.
∆V1 = ∆V2
   
∆P V1 + V1′ = V2 + V2′ ⇒ V1 − V1′ = V2′ − V2
tan θ = = FNET
∆t
• Kinetik enerji korunur.
EİLK = ESON
Kinetik enerji ile momentum arasındaki formül
1 1 1 1
p2 m1 ⋅ V12 + m2 ⋅ V22 = m1 ⋅ V1′ 2 + m2 ⋅ V2′2
KE = ’dir. 2 2 2 2
2m

91
 KONU ÖZETİ İtme ve Momentum

b) Esnek Olmayan Çarpışma: 2- MERKEZİ OLMAYAN ÇARPIŞMALAR

isimler çarpışmadan sonra yapışık olarak (ortak)
C
hareket ederler. a) Esnek Çarpışma :
Bu çarpışmada sadece momentum korunur.
u çarpışmalarda, çarpışmadan önce ve çarpışma-
B
Vort dan sonra cisimler farklı doğrultuda hareket ederler.

PİLK = PSON
m1 . V1 + m2 . V2 = (m1 + m2) Vort

Vort

PİLK = PSON
m1 . V1 – m2 . V2 = (m1 + m2) Vort

Vort
V2 = 0
 
P ilk x = P sonx ⇒
PİLK = PSON
m1 . V1 = (m1 + m2) Vort
m ⋅ V1 = m1 ⋅ V1′ ⋅ cosα + m2 ⋅ V2′ ⋅ cosα
1
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

m1  
m2 P ilk y = P sony ⇒
ϑ1 ϑ2
ϑ ORT
m ⋅ V2 = m1 ⋅ V1′ ⋅ sinα – m2 ⋅ V2′ ⋅ sinθ
θ α 2
m3 ϑ3
Esnek çarpışmada cisimlerin kütleleri ve boyutları
eşit ise çarpışmadan sonra hızları, momentumları ve
PİLK = PSON kinetik enerjileri kendi aralarında yer değiştirir.
m3 V3 + m1 V1 cosθ – m2 . V2 . cosα = (m1 + m2 + m3) Vort
. .
V1 V2 V′1 V′2

m1 = m2 V1′ = V2
⇒
r1 = r2 V2′ = V1
ϑ
=
0
Eğer esnek çarpışmadan önce cisimlerin momen-
Fsür ϑ h tumları eşit ve zıt yönlü ise cisimler önceki hızları ile
geri dönerek hareket ederler.
m1

m2 V1 V2 V′1 V′2
ϑ ORT
ϑ=0












Momentum korunur Enerji korunur

PİLK = PSON
m1 ⋅ ϑ = (m1 + m2 ) ⋅ ϑ ORT
EİLK = ESON
1 V1′ = V1
2
⋅ (m1 + m2 ) ⋅ ϑ ORT = (m1 + m2 ) ⋅ g ⋅ h m1 ⋅ V1 = m2 ⋅ V2 ⇒
2 V2′ = V2

92
 TEST 1 İtme ve Momentum

km 5.
1. 1 ton kütleli bir aracın hızı 108 olduğu
saat
m
anda momentumu kaç kg ⋅ olur?
s
A) 3.102  B) 3.104  C) 4.102  D) 4.104  E) 6.104

M1 ve M2 kütleli cisimler şekildeki konumlarından

aynı anda harekete başlayıp O noktasında çarpış-
maktadırlar. Cisimler çarpıştıktan sonra yapışıp d
doğrultusunda hareket etmektedirler.
O noktasında M1 kütleli cismin kinetik enerjisi
E1, M2 kütleli cismin kinetik enerjisi E2 olduğu-
2. Yatayla 53o açı yapacak şekilde 50 m/s hızla eğik E
atılan bir cismin kütlesi 2 kg dır. na göre 1 oranı nedir?
E2
Buna göre, cismin çizgisel hız vektörü ile, ivme (Birim kareler özdeştir, yatay yüzeyin sürtünmesi
vektörü arasındaki açı 90o olduğu anda, cismin önemsizdir.)
m
momentumu kaç kg ⋅ olur? 1 1
s A)   B)   C) 1  D) 2  E) 4
4 2
A) 30  B) 40  C) 60  D) 80  E) 100

6. Yatayla 37o açı yapacak şekilde 50 m/s hızla eğik

SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

atılan bir cisim aynı yatay hizasına düşmektedir.

Cismin kütlesi 3 kg olduğuna göre yere düş-
tüğünde uyguladığı itme kaç newton.saniye
olur?
(g=10 m/s2 sin37o=0,6 cos37o=0,8, sürtünme-
3. I. Momentum vektörel niceliktir ler önemsizdir.)
II. İtme skaler niceliktir
III. İtme momentum değişimidir A) 90  B)120  C) 150  D) 180  E) 240
İfadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) I ve II

D) I ve III E) I, II ve III
7.

m kütleli cisimler şekildeki gibi sürtünmesi önemsiz

4. Bir çocuk 0,4 kg kütleli uzaktan kumandalı araba- ortamda, yüksek noktalardan yatay olarak atılmak-
sını 2 m/s hızla doğu yönünde sürmektedir. tadır.
Çocuk bir süre sonra arabasını 3 m/s hızla batı Cisimler A ve B noktalarına düştüklerine göre
yönünde sürdüğüne göre, arabanın momen- ilk atıldıkları andaki momentumları P1, P2, P3
m arasındaki ilişki nedir? (Birim kareler özdeştir.)
tum değişimi kaç kg olur?
s
A) P1>P2>P3  B) P3>P2>P1  C) P1=P2=P3

A) 1,8  B) 2  C) 2,5  D) 5  E) 8 D) P3>P1=P2 E) P1=P2>P3

93
 TEST 1 İtme ve Momentum

8. 11.

Sürtünmesi önemsiz bir ortamda hareket eden

Kuvvet-zaman grafiği şekildeki gibi olan bir aracın,
araçların momentum (P) - hız (V) grafiği şekilde
t anındaki momentumu P kadardır.
görülmektedir.
Cismin ilk hızı sıfır olduğuna göre 5t anındaki
Yatay yolda ilerleyen bu araçların ivmelerinin
momentumu kaç P’dir?
eşit olabilmesi için uygulanması gereken yatay
kuvvetlerin (FK, FL, FM) arasındaki ilişki nedir? 1 3 5
A)   B) 1  C)  D)   E) 3
2 2 2
A) FK>FL>FM  B) FM>FL>FK  C) FK=FL=FM

D) FL>FK=FM E) FK=FM>FL

9.

12.
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

4 kg kütleli bir aracın momentum (P), enerji (E)

grafiği şekilde görülmektedir.
Yatay bir yolda hareket eden bir aracın momentum
Buna göre cismin kinetik enerjisinin 2 joule ol- (P)-zaman (t) grafiği şekilde görülmektedir.
m m
duğu anda momentumu (Px) kaç kg olur?
s Buna göre 2 kg kütleli cismin ivmesi kaç 2 dir?
s
A) 2  B) 4  C) 6  D) 8  E) 16
A) 1  B) 2  C) 4  D) 6  E) 8

10.

13.

A noktasından serbest bırakılan bir cisim şekildeki

ABCD yolunu izleyerek D noktasına ulaşmıştır.
Yolun sadece BC kısmı sürtünmeli olduğuna
göre, cismin momentum (P), zaman (t) grafiği,
Yatay yüzeyden 60o açı ile 80 m/s hızla atılan bir
cisim şekildeki yörüngeyi izleyerek durmakta olan
7m kütleli arabanın içine düşmektedir.
m kütleli cisim düştüğü yüzeye yapıştığına

göre, yatay düzlemde hareketlenen aracın hızı
m
grafiklerinden hangisi gibi olabilir? kaç olur?
s
3 1
A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) Yalnız III (sin60o= cos60o= , sürtünmeler önemsizdir)
2 2
D) I ve II E) I ve III A) 5  B) 6  C) 8  D) 10  E) 20
94
 TEST 2 İtme ve Momentum

1. 4.

1kg kütleli K cisminin hızı , 20 m/s, L cisminin hızı

ise K ile aynı yönlü ve 10 m/s’dir.
Yatay, sürtünmesi önemsiz bir yolda durmakta olan
Yatay yolda sabit hızlarla hareket eden K,L ci-
4m kütleli bir arabaya, m kütleli bir cisim 37o açı ile
simleri en sonunda duran 5 kg kütleli cisim ile
atıldığında cisim şekildeki gibi 37o ile yansımıştır.
esnek olmayan çarpışma yaptıklarına göre or-
tak hız kaç m/s olur? Cisim yansıdıktan sonra arabanın hızı ne olur?
(sin37o= 0,6 cos37o= 0,8)
A) 5  B) 8  C) 10  D) 15  E) 20 3V 4V 5V 5V
A)   B)  C) 0 D)  E)
5 5 4 3

2.

5.
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

Yatay sürtünmesi önemsiz bir yüzeyde 2m ve 3m

kütleli cisimler şekildeki gibi sabit V1 ve V2 hızları
ile aynı anda harekete başlıyorlar. Yatay yollarda V hızıyla ilerlemekte olan şekillerdeki m
Cisimler O noktasında esnek olmayan çarpış- kütleli özdeş araçlara m kütleli cisimler fırlatılmaktadır.
ma yaptığına göre, çarpışma sonrası ortak küt- Cisimler araçlara şekillerde belirtilen hız ve yön-
lenin hareket yönü ne olur? lerde çarpıp yapıştığında şekil-1 de aracın hızı V1,
(Birim kareler özdeştir) şekil-2 de V2, şekil-3 de V3 olmaktadır.
Buna göre V1, V2, V3 arasındaki ilişki nedir?
A) 1  B) 2  C) 3  D) 4  E) 5 1 3
(sin30= cos30= )
2 2
A) V1>V2>V3  B) V3>V2>V1  C) V1>V3>V2

D) V1=V2>V3 E) V2>V1>V3
3.

6. Çarpışmalarla ilgili olarak;

Yatay hizadan 2g kütleli bir mermi 10 m/s hızla, I. Esnek çarpışmada momentum korunur.
durgun 98 g kütleli tahta takozu doğru atılmıştır. II. Esnek olmayan çarpışmada enerji korunur.
Sürtünmesiz ortamda takoza saplanan mermi, ta- III. Çarpışma nasıl olursa olsun hem enerji hemde
kozdan parça koparmamıştır. momentum korunur.
Buna göre ortak kütle yataydan en fazla kaç cm ifadelerinden hangileri doğrudur?
yükselir?
(g= 10 m/s2) A) Yalnız I  B) Yalnız III  C) I ve II

A) 0,1  B) 0,2  C) 0,4  D) 0,5  E) 0,6 D) I ve III E) I, II ve III

95
 TEST 2 İtme ve Momentum

7. 10.

Dairesel pistin yatay çap doğrultusundan serbest Şekildeki grafikte duruştan harekete başlayan bir
bırakılan 3m ve m kütlesindeki cisim şekilde görül- aracın kuvvet-yol grafiği verilmiştir.
mektedir. Araç x yolunu aldığı anda momentumu P ise
4x yolunu aldığı anda kaç P’dir?
Cisimler aynı anda serbest bırakıldığına göre,
3
I. Cisimler A noktasına aynı zamanda gelir. A) 2  B) 3  C) 4  D) 3  E)
II. Cisimler esnek olmayan çarpışma yapabilir. 2
III. Cisimler esnek çarpışabilirler.
ifadelerinden hangileri doğru olabilir?
(Sürtünmeler önemsizdir.)

A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) Yalnız III

D) I, II ve III E) II ve III 11.

8. 3m kütleli cisim hava sürtünmesinin

SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

önemsiz olduğu bir ortamda serbest

bırakılmaktadır. Cisim A noktasında
2m ve m kütleli iki parçaya ayrılmak-
tadır.
Şekildeki grafikte bir aracın ivmesinin zamanla de-
m kütleli cismin yatay hızı V kadar
ğişimi görülmektedir.
olup, x kadar uzağa düştüğüne
göre, Duruştan harekete geçen aracın t anındaki mo-
mentumu P ise 4t anındaki momentumu kaç
I. 2m kütleli cismin yatay hızı V/2 dir. P’dir?
x
II. 2m kütleli cisim kadar uzağa düşer. A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E)6
2
III. Cisimler aynı sürede yere düşerler.
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) Yalnız III

D) I ve III E) II ve III
12.

9.

Birbirlerine yayla bağlı 3m ve m kütleli cisimler şe-

kilde görülmektedir.
Yay serbest bırakıldığında 3m kütleli cisim KL eğik
düzleminde 3x kadar yükselmektedir.
10 kg kütleli cismin itme-zaman grafiği şekilde gö- Tüm sürtünmeler önemsiz olduğuna göre m
rülmektedir. kütleli cisim yeterince uzun MN eğik düzlemin-
Buna göre cismin ivmesi kaç m/s2 dir? de ne kadar yükselir?

A) 2  B) 4  C) 6  D) 8  E) 10 A) 6X  B) 9X  C) 15X  D) 27X  E) 30X

96
 TEST 2 İtme ve Momentum

13. 16.

M1 kütleli 2V hızlı K cismi ile, M2 kütleli 3V hızlı L

cismi yatay yolda esnek çarpışıp, şekildeki gibi VK,
VL hızları ile birbirinden uzaklaşmaktadır.
m kütleli çocuk, durmakta olan 5m kütleli kütleli
Buna göre, oyun arabasının üstünde ok yönünde V hızıyla ha-
VK 3 reketlenmektedir.
I. M1=M2 ise = dür.
VL 2 Buna göre araç sürtünmesi önemsiz yolda
VK 2 hangi yönde kaç V hızı ile hareketlenir?
II. 2M1= 3M2 ise = dür.
VL 3
V V
III. Çarpışma sonrası enerji korunur. A) 1 yönünde B) 2 yönünde
6 6
ifadelerinden hangileri doğrudur? V
V
(Küresel cisimlerin yarıçapları eşittir.) C) 1 yönünde D) 2 yönünde
5 5
A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) I ve II V
E) 1 yönünde
D) II ve III E) I, II ve III 3

17. 4ϑ ϑ= 0 2ϑ 5ϑ

14.
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

B F A T

Yatay sürtünmesiz bir yolda 3V ve V hızlarıyla ha- Sürtünmenin önemsiz olduğu yatay yüzeyde, öz-
reket eden, m ve 3m kütleli K, L cisimleri şekilde deş B, A ve T topları şekildeki gibi hareket etmek-
görülmektedir. tedir, F ise durmaktadır.
K ve L cisimleri esnek çarpışma yaptığına göre Toplar aynı anda esnek çarpıştığına göre hangi
L cisminin hızının şiddeti ne olur? top durmaya başlar?

A) V  B) 1,5V  C) 2V  D) 2,5V  E) 3V A) B ve F  B) F ve A  C) Yalnız F

D) Yalnız A E) A ve T

15. 18. Bir buz pateni eğitmeni, kütlesi kendisinden daha

küçük öğrencisi ile sürtünmesiz yatay bir buz pis-
tinde yan yana dururken öğrencisini itmiş ve zıt
yönlerde hareket etmiştir.
Bu olayda öğrencinin,
I. Birbirinden ayrıldıktan hemen sonra yere göre
hızı
II. Birbirinden ayrıldıktan hemen sonra yere göre
momentumu
Özdeş X ve Y cisimleri h ve 4h yüksekliklerinden
III. Kendisine uygulanan itme kuvveti
şekildeki gibi serbest bırakılmaktadır.
Cisimler KL arasında esnek çarpıştığına göre niceliklerinden hangilerinin değeri eğitmenin-
dönüşte X cismi kaç h yüksekliğine çıkar? kine göre daha büyüktür?
(Sürtünmeler önemsizdir.) A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) Yalnız III

A)1  B) 2  C) 3  D) 4  E) 5 D) I ve II E) II ve III
97
 TEST 3 İtme ve Momentum

1. 4.

Yatay, sürtünmesi önemsiz bir yolda 3m kütleli K

cismi 2V hızıyla, 2m kütleli L cismi V hızı ile şekil-
deki gibi hareket etmektedir.
Durmakta olan 4m kütleli bir araca m kütleli cisim Cisimler esnek çarpıştığına göre L cisminin
5V hızı ile diğer m kütleli cisim ise yatay 2V hızı hızı ne olur?
ile atılmakta ve cisimler, K-L noktalarına şekildeki
hızlarla gelip yapışmaktadır.
A) 2,5V  B) 2,6V  C) 2,8V  D) 3V  E) 4V
Buna göre aracın hızı son durumda ne olur?
(sin37= 0,6 cos37= 0,8)
V 2V
A) 0  B)  C)   D) 2V  E) 3V
3 3

5.

2. 2kg kütleli bir cisim 6 m/s hızla, durmakta olan 4 kg

SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

kütleli cisme çarpmaktadır.

Cisimler sürtünmesi önemsiz yolda esnek ol-
mayan çarpışma yaptığına göre, çarpışma
anında kaç joule’lük enerji kaybolur?
4m kütleli bir araç, üzerinde m kütleli cisim varken
A) 9  B) 12  C) 15  D) 18  E) 24
yatay yolda 2V hızıyla ok yönünde ilerlemektedir.
Araç hareket ederken m kütleli cisim yere göre
10 V hızıyla şekildeki gibi atılmaktadır.
Son durumda, aracın sürtünmesi önemsiz yol-
daki hızı ne olur?
(sin 53o= 0,8 cos53o= 0,6)

A) V  B) 2V  C) 3V  D) 4V  E) 6V

6.

5m kütleli araba üzerinde 5m kütleli cisim varken

sürtünmesi önemsiz yatay yolda yatay 5V hızı ile
3. m kütleli bir cismin kinetik enerjisi E, momentumu şekildeki gibi hareket etmektedir.
P’dir. 5m kütleli cisim arabaya göre 10V hızı ile şekildeki
gibi fırlatılmaktadır.
Buna göre m kütlesini aşağıdakilerden hangisi
ifade eder? Buna göre, arabanın son hızı ne olur?
3 1
(sin60o= cos60o= )
P2 2P2 2 2E 2 2
A)   B)  C) P   D) P2. 2E E) 2
E E 2E P A) 4V  B) 10V  C) 5V  D) 5,5V  E) 8V
98
 TEST 3
7. İpe bağlı 90g kütleli tahta takozun
düşeyindeki bir tabancadan 10g küt-
leli bir mermi takoza doğru 130 m/s
hızla ateşlenmektedir.
Mermi 3 saniye sonra durgun ta-
koza saplandığına göre, takoz ve
mermi birlikte en fazla kaç metre
yükselebilir?
(Hava sürtünmesi önemsiz, ipin küt-
lesi önemsiz ve g= 10 m/s2)
A) 5  B) 7,5  C) 10  D) 15  E) 20
İtme ve Momentum
10.
130 Yarım küre şeklindeki sürtünmesi önemsiz yolun
çap doğrultusundaki m ve 3m kütleli cisimler aynı
anda serbest bırakılmaktadır.
Cisimler esnek olmayan çarpışma yaptığına
göre birlikte yatay yüzeyden en fazla kaç R
yüksekliğine çıkabilirler?
(R yörünge yarıçapıdır, O yarım kürenin merkezidir.)

1 3 1 1 3
A)   B)  C)  D)  E)
5 4 4 2 5

8.

Yatay, sürtünmesi önemsiz bir yolda durmakta

olan bir deney aracının ucundan 2g kütleli bir cisim
yere göre 100 m/s hızla, aracın diğer ucundan 1g
kütleli cisim ise yine yere göre 100 m/s hızla aynı
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

anda fırlatılmaktadır.
Buna göre yatayda hareket eden araç 4 saniye-
de kaç metre yer değiştirir?
(cos37o= 0,8 cos53o= 0,6)

A) 5  B) 10  C) 20  D) 30  E) 40

9.

11. 5 m/s ϑ= 0 2 m/s

K L M
Yatay yüzey

Şekildeki gibi hareket eden özdeş K, L, M ci-

simleri tüm esnek çarpışmalardan sonra hangi
Yataya göre 53o açıyla 100 m/s hızla şekildeki gibi hız büyüklükleri ile hareket ederler?
fırlatılan cisim 600 metre uzaklıktaki duvara çarp-
maktadır. K L M
Hava sürtünmesi önemsiz olduğuna göre 1 kg A) 0 5 2
kütleli cisim duvara çarptığı ana kadar yerçeki- B) 2 0 5
mi ivmesi kaç newton.saniye kadar itme uygu-
C) 5 0 2
lar? (g= 10 m/s2)
D) 0 2 5
A) 100  B) 120  C) 180  D) 240  E) 480 E) 2 5 0
99
 TEST 4 İtme ve Momentum

1. 4.

ℓ ℓ

Şekildeki arabanın kütlesi 10m, hızı 7V, içinde

oturmakta olan yolcunun kütlesi ise 2m’dir. ℓ uzunluğundaki iplerin ucuna bağlanmış 1 kg ve
3 kg kütlesindeki cisimler şekildeki konumlarından
Yolcu ayağa kalkıp araba ile aynı yönde ve yere
serbest bırakılmaktadır.
göre 2V hızıyla hareketlendiğinde aracın hızı ne Hava sürtünmesinin önemsiz olduğu ortamda 3
olur? kg, kütleli cismin periyodu 3T olmaktadır.
(Yatay yolun sürtünmesi önemsizdir.)
Cisimler esnek olmayan çarpışma yaptığına
göre, ortak kütlenin periyodu kaç T olur?
A) 8V  B) 9V  C) 10V  D) 12V  E) 15V
A) 2  B) 3  C) 4  D) 5  E) 6

2.
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

Sürtünmenin önemsiz olduğu yatay yüzeyde hare-

ket eden 9 kg kütleli 3 m/s hızlı cisim ile m kütleli 9
m/s hızlı diğer cisim O noktasında esnek olmayan
çarpışma yapmaktadır.
Ortak kütle ok yönünde hareketlendiğine göre
m kaç kg’dır? 5.  
(sin53o= 0,8 , cos53o= 0,6) 


A) 2  B) 3  C) 4  D) 5  E) 6





  
 
3.
Yatay düzlemde sabit 10 m/s hızla şekil-1’deki gibi
k doğrultusu boyunca hareket eden 4 kg kütleli bir
cisim, bir süre sonra şekil-2’deki gibi iç patlama ge-
Yakup Bera yatay, sürtünmesi önemsiz bir yolda çirip üç parçaya ayrılıyor.
80g ve 40g kütleli arabaları ile oynamaktadır. Yatay düzlemde hareket eden parçalardan birinin
kütlesi 2 kg hızı 50 m/s, diğerinin kütleli 1 kg hızı
3m/s hızla yatay yüzeyde gönderdiği oyunca- 20 m/s’dir.
ğı diğer durmakta olan oyuncağına yapıştığına
göre, Buna göre üçüncü parçanın hareket yönü ve
hızı nedir?
I. Araçların ortak hızı 2 m/s dir. ( sin37o= 0,6 sin53o= 0,8, yatay yüzeyin sürtünme-
II. Kaybolan enerji ilk enerjinin %30 undan fazladır. si önemsizdir.)
III. Kaybolan enerji 0,12 joule dir.
ifadelerinden hangileri doğrudur? A) B) C)
(Sürtünmeler önemsiz.)
D) E)
A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) I ve II

D) I ve III E) I, II ve III
100
 TEST 4 İtme ve Momentum

6. 9.

Yatay ve sürtünmesi önemsiz bir yolda V hızıyla

hareket eden 4m kütleli cisim, m kütleli cisimle es-
nek olmayan çarpışma yapıyor.
Çarpışma sonrası ortak kütle 2V hızıyla şekil-
Şekildeki grafikte bir cismin hız-zaman grafiği gö- deki gibi hareket ettiğine göre m kütleli cismin
rülmektedir. ilk durumu ne olmalıdır?
Cismin kütlesi 2 kg olduğuna göre, cismin 0-4 A) Duruyordur
saniye aralığındaki momentum değişimin şid-
B) Hızı 1 yönünde 4V
m
deti kaç kg dir?
s C) Hızı 2 yönünde 4V
A) 0  B) 30  C) 60  D) 120  E) 240 D) Hızı 1 yönünde 14V

E) Hızı 2 yönünde 14V

7. 45 metre yükseklikten serbest bı-

rakılan 1 kg kütleli bir cisim kum
zemine düşmektedir.
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

Cisim kum zemine çarptıktan

sonra 0,1 saniye sonra durabil-
diğine göre, zeminin cisme uy-
guladığı direnç kuvvetinin şid-
deti kaç newton olur?

(Hava sürtünmesi önemsizdir, g= 10 m/s2)

A) 30  B) 60  C) 300  D) 450  E) 600

10.

8.

Yatay ve sürtünmesi önemsiz bir yüzeyde 3m ve m

kütleli cisimler şekil-1’deki hız vektörleri ile hareket
10m kütleli bir oyun kamyonu üzerinde 5m kütle- etmektedir.
li bir çocuk varken 10 m/s sabit hızla şekildeki gibi Cisimler bir noktada esnek çarpışma yapmaktadır.
hareket etmektedir. Çarpışma sonrasında 3m kütleli cisim şekil-
Çocuk araç hareket ederken araçla ters yönde 2’deki gibi 6 numaralı hız vektörü ile hareket
ve arabaya göre 6 m/s hızla hareket ettiğinde ettiğine göre, m kütleli cismin hız vektörü ne
aracın hızı kaç m/s olur? olmalıdır?
(Yatay yolun sürtünmesi önemsizdir.) (Birim kareler özdeştir.)

A) 13  B) 15  C) 17  D) 20  E) 21 A) 1  B) 2  C) 3  D) 4  E) 5

101
 TEST 5 İtme ve Momentum

1. 3.

Yatay ve sürtünmesi önemsiz yüzeylerde K, L, M

cisimlerine şekillerdeki gibi kuvvetler uygulanmak- Yatay ve sürtünmesi önemsiz bir yüzeyde hareket
tadır. eden 4m kütleli bir deney aracının hızı, üzerinde m
K, L, M cisimlerine sırasıyla t, 4t ve 2t süresince kütleli cisim varken 4V’dir.
bu kuvvetler uygulandığına göre cisimlere bu
sürelerde etkiyen itme şiddetleri IK, IL, IM arasın- Cisim deney aracının arka ucundan 3V hızı ile
daki ilişki nedir? şekildeki gibi atıldığına göre,

I. Cismin hız vektörü yere göre 3V ise, cisim atıl-

A) IK> IL>IM  B) IM>IL>IK  C) IK>IL= IM
dıktan sonra arabanın hızı artar.
D) IL= IM>IK E) IL>IM>IK II. Cismin hız vektörü araca göre 3V ise, cisim atıl-
dıktan sonra arabanın hızı değişmez.
III. Cismin hız vektörü yere göre 3V ise, cisim yine
aracın üstüne düşer.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) I ve II

D) II ve III E) I ve III
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

4.

2.

Yatay ve sürtünmesi önemsiz yol üstünde durmak-

ta olan 4m kütleli cisim iç patlama geçirerek 3m ve
m kütleli iki parçaya ayrılmaktadır. Hava sürtünmesinin önemsiz olduğu bir ortamda,
3m kütleli parça 1 yönünde hareket ederek K ya- rampadan eğik atılan bir cisim şekildeki yolu izle-
yını X1 kadar, m kütleli parçada 2 yönünde hareket yerek N noktasına düşmektedir.
ederek L yayını X2 kadar sıkıştırmaktadır.
Cisme K-L arasında IL, K-M arasında IM ve K-N
X2 arasında IN kadar itme uygulandığına göre bu
Yaylar özdeş olduğuna göre oranı nedir? itme şiddetleri arasındaki ilişki nedir?
X1

3 A) IL= IM>IN B) IN>IL= IM C) IL= IM= IN

3
A)   B)  C) 1 D) 3  E) 2 3
3 2 D) IL>IM>IN E) IN>IM>IL

102
 TEST 5 İtme ve Momentum
5. Bir cismin momentumu P iken kinetik enerjisi E1, momentum
2P iken E2 olmaktadır. 8. oranı aşağıdakilerden hangisini
kuvvet
E1
Buna göre oranı nedir? ifade eder?
E2

1 1 A) Hız  B) İvme  C) İtme  D) Zaman  E) Yol

A)   B)   C) 1  D) 4  E) 2
2 4

9.

6. 1 kg kütleli bir cismin momentum-zaman grafiği şe-

kilde görülmektedir.
Buna göre cismin ivme-zaman grafiği aşağıda-
kilerden hangisi gibidir?

A) B)
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

2kg kütleli bir aracın momentum-zaman grafiği şe-

kilde görülmektedir. C) D)
Buna göre aracın 7 saniyedeki yer değiştirmesi
kaç metre olur?

A) 7  B) 8  C) 10  D) 12  E) 16
E)

10.

7.

Yatay, sürtünmenin önemsiz olduğu yolda K, L ci-

simleri 10 m/s hızlarla birbirlerine yaklaşmaktadır. m kütleli cisimlerden biri 30 m/s hızla yatay, diğeri
50 m/s hızla eğik atılmaktadır.
Cisimler esnek çarpıştıklarına göre, K ve L’nin
V Cisimler aynı anda 5m kütleli durgun aracın içi-
çarpışma sonrası hız büyüklüklerinin oranı K ne düşdüğüne göre esnek olmayan çarpışma-
VL
nedir? lar sonucunda aracın hızı ne olur?
(Tüm sürtünmeler önemsizdir, sin53o= 0,8 cos53o= 0,6)
1 1 1
A)   B)  C)   D) 0  E) 4
5 4 2 A) 0 B) 5 C) 10 D) 20 E) 25
103