Government Property

NOT FOR SALE

5
MAPEH
Quarter 3 - Module 1

Department of Education ● Republic of the Philippines

Aralin Istruktura ng Simple Musical Forms:

 1 Unitary at Strophic

Alamin Natin

Essential Learning Competency:

 recognizes the design or structure of simple musical forms:
1. unitary (one section);
2. strophic (same tune with 2 or more sections and 2 or more verses.

Handa ka na ba?
Pagkatapos ng aralin na ito, inaasahang makikilala mo ang disenyo o
istruktura ng simple musical forms: unitary and strophic.

Balikan Natin
Umawit ng isang kanta at gamitin ang sariling melodiya sa pag-awit.

Tuklasin Natin

Kantahin ang mga sumusunod na kanta:

Bahay Kubo

Bahay kubo, kahit munti

Ang halaman doon ay sari-sari
Singkamas at talong, sigarilyas
At mani Sitaw, bataw, patani.
Kundol, patola, upo’t kalabasa
At saka mayroon pang
labanos, mustasa
Sibuyas, kamatis, bawang at luya sa
paligid-ligid ay puno ng linga.

Lupang Hinirang

Bayang Magiliw,
Perlas ng Silanganan,
Alab ng puso,
Ano ang pagkakatulad at pagkakaiba ng dalawang awitin?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.

Suriin Natin

Ang kantang Bahay Kubo ay isang halimbawa ng unitary na ang ibig sabihin ay
paulit-ulit na mga kanta.

Ang kantang Lupang Hinirang naman ay halimbawa ng strophic na ang ibig sabihin
ay ang term na inilapat sa mga kanta kung saan ang lahat ng verses o stanzas ng teksto ay
kinanta sa parehong musika.

Pagyamanin Natin
Pagsasanay 1: Kantahin ang kantang Leron Leron Sinta na isang halimbawa ng unitary at
Old Macdonald Had a Farm na halimbawa din ng strophic sa harapan ng
iyong pamilya.

Pagsasanay 2: Sumulat ng tatlong kanta para sa unitary at strophic.

Unitary a.
b.
c.
Strophic a.
b.
c.

Isaisip Natin
Ang unitary ay ang paulit-ulit na mga kanta at ang strophic ay term na inilapat sa mga
kanta kung saan ang lahat ng verses o stanzas ng teksto ay kinanta sa parehong musika.

`
Isagawa Natin
Panuto: Tukuyin ang mga sumusunod na kanta kung ito ba ay unitary o strophic.
1. Ako ay May Lobo
2. Paruparong Bukid
3. Silent Night
4. Sitsiritsit Alibangbang
5. O Bayan Ko

Susi Sa Pagwawasto

Pagyamanin Natin

Pagsasanay 1. Ang mga kasagutan ay maaaring magkakaiba.

Pagsasanay 2. Ang mga kasagutan ay magkakaiba.
Pagsasanay 3. Ang mga kasagutan ay magkakaiba.

Elemento Ng Sining:
Aralin Pagguhit at Paglimbag
 2
Alamin Natin

Essential Learning Competencies:

 discusses the richness of Philippine myths and legends (Mariang Makiling, Nernardo
Carpio, dwende, capre, sirena, Darna, diwata, Dalagang Magayon, etc.) from the local
community and other parts of the country
 discusses new printmaking technique using a sheet of thin rubber (used for soles of
shoes), linoleum or any soft wood that can be carved or gouged to create different
lines and textures
 discusses possible uses of the printed artworks

Ang araling ito ay tumatalakay sa mga paraan kung paano gagawin ang printmaking
gamit ang linoleum, softwood o rubber. Dito matutulungan kayong malinang ang kakayahan
ninyo sa pagguhit.

Handa ka na ba?

Balikan Natin

Subukin ang iyong galing at sagutin ang gawain sa ibaba. Iugnay ang mga sikat na
Pilipinong pintor na nasa Hanay A sa kanilang inilimbag sa Hanay B. Isulat ang sagot sa
hiwalay na papel.

HANAY A HANAY B
1. A.

2. B.
3. C.

Tuklasin Natin

Ang alamat ay kawili wiling basahin lalo’t mahusay ang pagkakasulat. Isa sa mga
paksang malimit pagbatayan ng mga alamat ay ang paglalang ng daigdig at pinagmulan ng
unang tao sa ibabaw ng lupa. Ang lahat ng bansa ay halos may alamat.

Ang paglilimbag ay isa sa mga gawaing pansining na nagagawa sa pamamagitan ng

pag –iwan ng bakas ng isang kinulayang bagay. Ito’y maaaring isagawa sa pamamagitan ng
iba’t ibang bagay na matatagpuan natin sa ating paligid at pamayanan halimbawa ang
linoleum soft wood, rubber (soles of shoes).

Sa pamamagitan ng pagkulay, mapagyayaman ang ganda ng mga gawaing pansining.

Sa kulay, maipakikita rin nang lubusan ang damdamin at imahinasyon ng mlikhang sining
kung paano nagbabago ang mga nakulob na mga bagay upang makalikha ng linya o tekstura
gamit ang mga bagong paraan ng paglilimbag.

Source: Teachers Guide in MAPEH 5

Gawain 1:
Suriing mabuti ang mga pangungusap. Isulat ang T kung tama ang pangungusap at M
naman kung mali sa patlang bago ang bilang.
_______1. Ang alamat ay dapat mahusay ang pagkakasulat.
_______2. Ang pag- iwan ng bakas ay isa sa mga bagong pamamaraan ng paglilimbag.
_______3. Ang bansang Pilipinas lamang ang may alamat sa buong mundo.
_______4. Ang likhang sining ay hindi dapat na ipagmalaki.
_______5. Mapagyaman ang ganda ng mga gawaing pansining sa pamamagitan ng paglapat
ng kulay.

Gawain 2:
Isaayos sa wastong pagkakasunod-sunod ang mga hakbang sa paggawa ng bagong
pamamaraan sa paglilimbag sa pamamagitan ng pagsulat ng numero. (1-6)
___a. Lumikha ng magandang disenyo sa pamamagitan ng mga bakas na nasa kagamitan.
___b. Kung ang gagamitin naman ay soft wood, umukit ng magandang larawan sa malambot
na kahoy at pagkatapos ay pintahan at iwanan ang bakas sa malinis na papel.
___c. Ihanda ang mga kagamitan na gagamitin sa isasagawang paglilimbag na nakalap sa
inyong tahanan.
___d. Gayundin ilahad ang oslo paper na gagamitin, water paint o water color, brush.
___e. Upang lalong maging kaakit-akit ang iyong gagawin ay paganahin ang inyong
imahinasyon sa paglilimbag sa pamamagitan ng pag –iwan ng bakas.
___f. Kulayan ang mga bagay sa may bakas na bahagi na ipinadala ng guro at pagkatapos ay
ilapat ito sa oslo paper kung ito ay di gaanong basa ang pagkapinta o kulay.

Gawain 3:
Isulat ang tamang sago sa patlang.
1. Ang ___________ay isa sa mga gawaing pansining na magagawa sa pamamagitan ng pag-
iwan ng bakas ng isang kinulayang bagay.
2. Sa pamamagitan ng ______________ napagyayaman ang ganda ng mga gawaing
pansining.
3. Sa ____________maipapakita rin nang lubusan ang damdamin at imahinasyon ng likhang
sining
4. Ang bagong pamamaraan ng paglilimbag ay sa pamamagitan ng pag –iwan ng
____________ sa ipinintang bagay.
5. Ang ___________ ay isang prinsipyo ng sining na nililikha sa pamamagitan ng mga galaw
ng sisenyo.
6. Ang bagong pamamaraan ng paglilimbag ay ang pagsasaliksik ng ______________sa
pamamagitan ng pagpipinta ng isang bagay.
7- 8. Ang mga ____________ at _____________ ay mga gamit sa makabagong paraan sa
paglilimbag upang mabago ang mga nakulob na bagay.
9 -10. Ang _________ at ____________ay ang dalawang gamit sa makabagong paraan sa
paglilimbag.

Suriin Natin
Bilugan ang mga salitang mahahanap sa puzzle na may kaugnayan sa aralin natin.

a c c b e r a s o a l m a
s o f d c u m n s v i m t
i n d a b b o m w d n u e
c v o r y b u l h s e l x
m s m a t e r c l r s w t
a l k y l r e d m t a f u
a f s o f t w o o d s d r
f a n n k i s e d e k s e
t i b t m o v f o u r a b
l m o a r u m g u t m f u
b a l a m a t k l r u t t
7

Pagyamanin Natin
A. Gumuhit ng isang alamat na may kaugnayan sa inyong lugar/bayan. Kulayan nang
maayos ang inilimbag at isulat ang kwento nito ukol nito sa isang short bond
paper. Pwedeng gumamit ng higit sa isang pirasong bondpaper.
 B. Maglimbag ng iba’t ibang gamit halimbawa ang linoleum, softwood, rubber (soles
of shoes) upang makalikha ng liya o kayarian mula sa mga bagay na ginamit.

Panuto: Bigyan ng kaukulang puntos ang iyong pagganap gamit ang rubrics na nasa
ibaba.
Kasanayan Nakagawa sa higit Nakagawa nang Nakagawa nang
na inaasahan maayos may kaunting
pagkukulang

1. Nakapaglilimbag
ako ng disenyo gamit
ang mga bagay sa
aking paligid.

2. Nakagawa ako ng
malinis at maayos na
likhang sining.

3. Nakatapos ako sa
gawain sa inilaang
oras.

4. Naging malikhain
ako sa pagsasagawa
ng disenyo

5. Naipakita ko ang
malikhaing disenyo
sa aking likhang
sining

Isaisip Natin
Ang alamat ay kawili wiling basahin lalo’t mahusay ang pagkakasulat. Isa sa mga
paksang malimit pagbatayan ng mga alamat ay ang paglalang ng daigdig at pinagmulan ng
unang tao sa ibabaw ng lupa. Ang lahat ng bansa ay halos may alamat.

Ang paglilimbag ay isa sa mga gawaing pansining na nagagawa sa pamamagitan ng

pag –iwan ng bakas ng isang kinulayang bagay. Ito’y maaaring isagawa sa pamamagitan ng
iba’t ibang bagay na matatagpuan natin sa ating paligid at pamayanan halimbawa ang
linoleum soft wood, rubber (soles of shoes).

Sa pamamagitan ng pagkulay, mapagyayaman ang ganda ng mga gawaing pansining.

Sa kulay, maipakikita rin nang lubusan ang damdamin at imahinasyon ng mlikhang sining
kung paano nagbabago ang mga nakulob na mga bagay upang makalikha ng linya o tekstura
gamit ang mga bagong paraan ng paglilimbag.
8

Isagawa Natin
Sagutin ang mga tanong.
 1. Dapat bang pahalagahan ang mga alamat ng ating bansa? Bakit?
________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Paano mo maipagmamalaki ang makabagong pamamaraan ng paglilimbag?

_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Susi sa Pagwawasto

Balikan Natin

1. B
2. A
3. D
4. C
Tuklasin Natin

Gawain 1 Gawain 2
1. T 4 A
2. T 6 B
3. M 1 C
4. M 2 D
5. T 5 E
3 F

Gawain 3 Suriin

1. Paglilimbag 1. Linoleum
2. Pagkulay 2. Lines
3. Kulay 3. Texture
4. Bakas 4. Rubber
5. Ritmo 5. Softwood
6. Disenyo
7- 8. Inya at tekstura (in any order)
9 – 10. Linoleum, softwood, rubber (in any order)

9
 Aralin Mga Katangian/Background
3 ng mga Piling Sayaw
Alamin Natin
Essential Learning Competency:
 explains the nature/background of the dance

Tungkol saan ang aralin na ito?

Sa aralin na ito, maaari kang makakuha ng kaalaman tungkol sa mga katangian at

background ng iba 't ibang uri ng sayaw sa ating bansang Pilipina (cariñosa/ polka sa nayon,
katutubong may kadahilanang kasuutan, etniko, tradisyonal at creative dance) na maaari
mong gamitin sa iyong pang-araw-araw na buhay.

Balikan Natin
Sagutin ang sumusunod na mga tanong:

Ano ang iba 't ibang uri ng mga sayawan na alam mo sa Pilipinas? Ilarawan nang
maikli ang bawat uri ng sayaw sa sarili ninyong pag-unawa.

Gawin mo ito!

Direksyon: Pag-aralan ang larawan sa ibaba at tukuyin ang mga uri ng sayaw sa Pilipinas.
Piliin ang sagot mo sa kahon.

katutubong sayaw creative

sayaw
tradisyonal na sayaw
1.

________________________

2.

_______________________

10
 3.

________________________

4.

______________________

______________________
5.

Tuklasin Natin

Basahin ang sumusunod, pag-aralan at unawain.

Ang isang katutubong sayaw ay isang sayaw na binuo ng mga tao na sumasalamin sa
buhay ng mga tao ng isang partikular na bansa o rehiyon. Hindi lahat ng etnikong sayawan ay
mga katutubong sayaw. Halimbawa, ang mga ritwal na sayaw o sayawan ng ritwal na
pinanggalingan ay hindi itinuturing na katutubong sayaw. Ang mga ritwal na sayaw ay
karaniwang tinatawag na "mga sayawan sa relihiyon" dahil sa kanilang layunin.

Kalikasan at Background ng mga Katutubong Sayaw

Carinosa-ay isa sa maraming mga katutubong sayawan ng Pilipinas at ito ay
itinuturing na pambansang sayaw ng Pilipinas. Ang salitang Carinosa ay nangangahulugang
magiliw, kaibig-ibig, o amiable. Ang mananayaw ay dumaan sa isang itago at humingi ng
galaw sa isang fan o panyo para ipahayag ang kanilang damdamin sa isa 't isa. Nagmula ito sa
Panay Island sa Bisaya Islands at ipinakilala ng mga Kastila sa panahon ng kanilang
kolonisasyon ng Pilipinas. May kaugnayan ito sa ilan sa mga wikang Espanyol na tulad ng
bolero at sa Mexican dance Jarabe Tapatio o sa Mexican sumbrero dance.

11
 Polka sa Nayon-(POHL kah Sah AYOKO-yohn) ay nangangahulugan ng Polka sa
village. Ang Dance na ito ay mula sa Lalawigan ng Satangas sa rehiyong Tagalog ng mga isla
ng Pilipinas. Sa lumang araw na ito ay napaka-tanyag at ay karaniwang sumayaw sa lahat ng
malaking panlipunan affairs at sa bayan fiestas.

Ang Sayaw ng Maglalatik (na kilala rin bilang Manlalatik o Magbabao) ay isang
katutubong sayaw ng Pilipinas. Ang mga dalawang ng niyog ay ligtas papunta sa mananayaw
kamay at sa vest kung saan ay nakabitin apat o anim pang mga niyog shells.

Mga etnikong pangkat na kabilang sa isang partikular na grupong etniko. Ang mga
etnikong sayaw ay kadalasang isinasagawa sa kasalan, sumasamba lingu-linggo, mga ritwal
para sa magandang pag-ani at mga handog ng pagkain at iba pang mga seremonya ng
relihiyon. Sa base ng etniko sayaw ay ang mga na gayahin likas na katangian at buhay
habang sa panlipunan core ay gumanap ritwal na panatilihin ang isang ethnolinguistic group
(o isang tagpo ng ilang) na kung saan ay masigla at na. Ang pagsasayaw dahil dito ay isang
uri ng kaligtasan hangga 't ito ay espirituwal at sosyal na pagpapahayag.

Narito ang ilan sa mga sayawan sa Philippine etniko na may larawan, katangian at
pinagmulan ng sayaw.

Lumagen ay isang
kalinga na sayaw, na ginagaya
ibon na lumilipad sa hangin, ay
ginanap upang ipagdiwang ang
isang masaya na okasyon tulad ng
weeing, kapayapaan kasunduan,
budong, o kapanganakan.

Bagobo ng bigas ay isang

sayaw ng tribo mula sa tribo ng
Bagobo sa Davao del Norte na
nagpapakita ng siklo ng
pagtatanim at pag-aani ng bigas.

12
Tradisyonal na sayawan ay maaaring maging isa pang termino para sa katutubong
sayaw, o kung minsan kahit na para sa ceremonial dance. Ang salitang “tradisyunal” ay mas
madalas na ginagamit kapag ang diin ay nasa cultural roots ng sayaw.
 Isa sa mga pinaka-popular na halimbawa ay ang tinikling.

Katangian at Background ng Sayaw

Tinikling ay isang tradisyunal na katutubong sayaw ng Pilipinas na nagmula sa

panahon ng Espanyol kolonyal na panahon. Ang sayaw ay nagsasangkot ng dalawang tao na
matalo, pag-tap, at dumudulas kawayan pole sa lupa at laban sa bawat isa sa koordinasyon sa
isa o higit pang mananayaw won at sa pagitan ng mga pole sa isang sayawan.

Ang mga creative dance-ay isang uri ng sayawan na pinagsasama ang kilusan at mga
magandang pagpapahayag, nang hindi kailangan ang malawak na pagsasanay. Isang uri ng
sayaw na pinagsasama ang kadalubhasaan ng kilusan sa kasiningan ng expression. ...
Maraming mga uri ng sayaw (ballet, Jazz, modernong, tapikin ang, Hip-lumukso, atbp ...).
Ang creative dance ay isang napapanahon. Hindi ito nauugnay sa isang partikular na technic
kundi isang pagbubuo ng lahat ng estilo ng sayaw. Ang ilang halimbawa ng creative dance sa
Pilipinas ay ang mga sumusunod:

A. Ballet
Ito ay nagmula sa Italyano Renaissance Court ng ika-15 siglo. Maharlika at
kababaihan ay ginagamot sa labis-labis mga kaganapan, lalo na ang kasal pagdiriwang, kung
saan ang sayawan at musika nilikha ng isang masalimuot palabas. ... Sa pamamagitan ng
1661, isang sayaw Academy ay binuksan sa Paris, at sa 1681 ballet inilipat mula sa mga
hukuman sa entablado.

Source: https://www.wallpaperflare.com/four-girls-showing-ballet-school-class-ballerina-
dance-lesson-wallpaper-zpsei

B. Modern na sayaw
Sa unang bahagi ng ika-20 siglo, ang modernong sayaw ay isang estilo ng sayaw na
nakatutok sa sariling interpretasyon ng mananayaw sa halip ng nakabalangkas na mga
hakbang, tulad ng sa tradisyunal na pagsasayaw sayawan. Modern mananayaw tanggihan ang
mga limitasyon ng classical ballet at pabor kilusan na nagmula mula sa pagpapahayag ng
kanilang mga panloob na damdamin.
13
 Suriin Natin

Pumunta sa mga nabasa mo kanina at sagutin ang mga sumusunod:

*Ano ang 5 iba 't ibang uri ng sayawan?
*Sumulat ng maikling kahulugan tungkol sa kalikasan/background sa bawat uri.
*Paano nakatutulong ang mga uri ng sayawan sa ating pang-araw-araw na buhay sa COVID
na hamong ito?
*Paano mo pahahalagahan ang halaga ng iba't-ibang mga sayawan kapag ikaw ay nasa bahay
sa malawakang epidemiya COVID-19?

Pagyamanin Natin

A. Direksyon: Gumuhit ng isang arrow upang tumugma sa mga sumusunod.

Binasuan Creative Dance

Katutubong
Tinikling sayaw na may
kadahilanan ang
kasuotan

Ballet Katutubong sayaw

Polka sa Nayon Etnikong sayaw

Bagobo Rice Cyle Tradisyunal na

sayaw

14
A. Tukuyin ang mga uri ng sayaw. (katutubo na may kadahilanan sa gamit at
kasuutan, Creative, Katutubo, Tradisyonal, Etniko)
_______________ 1. Cariñosa ____________ 6. Sayaw ng Maglalatik
_______________ 2. Binasuan ____________ 7. Polka sa Nayon
_______________ 3. Balakang-Hop ____________ 8. Ballet
_______________ 4. Jazz ____________ 9. Bagobo Rice Cycle
_______________ 5. Lumagen ____________ 10. Tinikling

B. Magbigay ng halimbawa na nangangailangan ng bawat uri ng mga sayawan.

1. Likhang sayaw 3. Etnikong Sayaw
a. a.
b. b.
c.
d.
4. Katutubong Sayaw
2. Katutubong sayaw a.
a. b.
b.
c. 5. Tradisyunal na Sayaw
d. a.
e. b.

Isaisip Natin
May limang uri ang mga sayaw ng ating bansa. Ang mga ito ay:

1. Mga katutubong sayaw tulad ng Cariñosa, Polka sa Nayon.

2. Katutubong sayaw na may kadahilanan sa kasuutan na ang mga kasuutan at mga gamit ay
galing lamang na kadalasang makikita sa ating lugar.
Halimbawa: Binasuan, Maglalatik at iba pa.
3. Etnikong sayaw ay isinagawa sa kasal ritwal para sa mabuting ani at mga handog-ayuno ng
mga pagkain at seremonya ng relihiyon tulad na lamang ng Bagobo Rice Cycle, Kapagapir,
Ragsasakan at marami pang iba.
4. Tradiyunal na sayaw ay nagpapahiwatig para sa tradisyon ng ating bansa tulad ng
tinikling at iba pang mga sayaw na nagpapakita ng ating kultura.
5. Mga likhang sayaw tulad ng ballet, jazz, hip-hop at iba pa na ang mga manayaw
mismong lumikha sa kanilang bagong kilos ng kanilang mga katawan.

Isagawa Natin
3. Ipaliwanag ang uri ng bawat sayaw at kasaysayan nito.
1. Cariñosa
2. Binasuan
3. Balakang-Hop
4. Jazz
5. Lumagen
15

Susi sa Pagwawasto

Balikan Natin
Gawin mo ito:
1.Katutubong sayaw
2.Etnikkong sayaw
3.Creative sayaw
4. Katutubong sayaw na may kadahilanan sa kasuutan
5. Tradisyunal sayaw

Suriin Natin
*Ang limang katangian ng sayaw sa ating bansa ay Katutubong sayawan, Etnikkong
sayawan, Creative sayawan, Katutubong sayawan na may kadahilanan sa kasuutan at
Tradisyunal sayawan.
* (Ang sagot ay maaaring mag-iba batay sa natutuhan nila mula sa aralin)

Pagyamanin natin

Binasuan Creative Dance

Tinikling v Katutubong sayaw na

May kadahilanan ang
kasuutan

Ballet Katutubong sayaw

Polka sa Nayon
Etnikong sayaw

Bagobo Rice Cyle Tradisyunal na

v
sayaw

Isagawa Natin
A. 1. Katutubo 6. Katutubo na may kadahilanan
2. Katutubo na may kadahilanan sa gamit at suot sa gamit at suot
3. Creative 7. Katutubo
4. Creative 8. Creative
5. Etniko 9. Etniko
10. Tradisyunal

16

21 Aralin
4 Gateway Drugs
 Alamin Natin

Essential Learning Competency:

 explains the concept of gateway drugs

Pagkatapos ng aralin na ito, inaasahang nauunawaan mo ang konsepto ng gateway drugs.

Balikan Natin

Panuto: Isulat sa loob ng kahon ang mga salik na nakakaimpluwensya sa gender identity at
gender roles.
Mga Salik na Nakakaimpluwensya
MgaSaliknaNakakaimpluwensyasa sa Gender
Gender IdentityIdentity at Gender
at Gender Roles
Roles

Tuklasin Natin

Lagyan ng tsek (/) ang mga produktong sa tingin mo ay may sangkap na caffeine, nicotine o
alcohol.

_____ 1. ______ 6.

_____ 2. ______ 7.

17

_____ 3. ______ 8.
_____ 4. ______ 9.

_____ 5. ______ 10.

Alin sa mga produktong ito ang kinahihiligan mo o ng ibang miyembro ng iyong

pamilya? ___________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Sa tingin mo, nakakabuti ba sa ating kalusugan ang mga produktong may caffeine,
nicotine at alcohol? __________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Suriin Natin

Ang mga pagkain o inumin na may sangkap na caffeine, nicotine at alcohol ay

itinuturing na gateway drugs.

Ang mga gateway drugs ay mga drugs o substance na isa sa nagiging sanhi o

nagtutulak sa isang tao upang gumamit at kalaunan ay malulong sa masamang bisyo.

Ang sigarilyo at alak ayon sa mga pananaliksik ay ang mga pangunahing gateway
drugs na maaaring humantong sa paggamit ng mga ipinagbabawal na gamot. Sinasabing ang
alcohol, nicotine at iba pang sangkap sa mga gateway drugs ay nakakaapekto sa systema ng
utak kaya nagdudulot ng pangangailangan o urge sa isang tao na gumamit ng mga ilegal na
droga na tinatawag din na mga hard drugs.

18
Narito ang mga halimbawa ng mga pagkain o inumin na may caffeine.
 Ang caffeine ay itinuturing na gamot
o drugs dahil sa nagpapagising ito sa
ating Central Nervous System (CNS) na
nagiging sanhi ng pagiging aktibo ng
isang indibidwal. Matatagpuan ito sa
maraming inumin tulad ng kape, tsokolate,
at soft drinks, gayundin sa mga pain relievers at mga gamot na mabibili ng walang reseta.
Ang caffeine ay hindi naiiwan sa katawan ngunit mararamdaman ng isang tao ang epekto nito
sa loob ng anim na oras. Ito ay itinuturing na diuretic, nagiging sanhi ito ng pag- ihi ng
madalas ng mga taong kumokunsumo nito. 

Maraming tao ang inihahalintulad ang paninigarilyo sa pag- inom ng kape.

Kamakailan lamang ay naiulat ang tungkol sa pagkabahala ng Department of Health (DOH)
sa dumadaming bilang ng Pinoy na nagyoyosi at nagsisimula sa bisyo habang estudyante pa.
Ayon sa DOH, 12 sa bawat 100 teenager na edad 13-15 ay naninigarilyo na. Samantala, 16
milyong Pilipinong edad 15 pataas naman ang naninigarilyo. 

Ang taong natutong manigarilyo, karamihan ay nauuwi sa paggamit ng ilegal na

droga, at karaniwang nagiging sanhi ito ng pagkalulong. Ang paggamit din ng sigarilyo ay
nagiging daan sa paggamit ng marijuana, cocaine at iba pang ipinagbabawal na gamot. Ang
pagkasugapa sa nikotina, isang kemikal sa tabako, ay itinuturing na tunay na pang-kaisipan
na pagkagumon. Ang bawat piraso ng sigarilyo ay tinatayang may 1 mg nicotine. Bukod sa
nakakaadik na nicotine, ang isang stick ng sigarilyo ay may taglay na mga 12 kemikal na
lubhang masama para sa kalusugan. 
19

Ang beer, alak at iba pang inuming may alcohol ay isa sa malawakang inuming
kinukunsumo sa maraming bansa sa mundo. Ang pag-inom ng mga inuming ito ay
nagdudulot ng adiksyon. Katulad ng tabako, ang alcohol ay isa sa mga legal na gateway
drugs na pinagsisimulan upang ang isang tao ay malulong sa ipinagbabawal na gamot. Sa
simula, ang pag-inom ng alak ay ginagawa sa tuwing may mga okasyon lamang ngunit sa
pagtagal, ang pag- inom ng alak ay nagiging karaniwang gawain at libangan. Kahit ang isang
tao ay hindi maitutring na alcoholic, malaki ang posibilidad na matuto rin siyang gumamit at
malulong sa ipinagbabawal na gamot. Nangyayari ito, tuwing siya ay lasing o nagiging gawi
dahil nakararanas siya ng kasiyahan sa paggamit nito.

Pagyamanin Natin

A. Isulat sa loob ng bilog ang mga sangkap ng gateway drugs at sa kahon naman, isulat kung
ano ang natutunan mo tungkol dito

Gateway Drugs

B. Ano sa tingin mo ang dahilan kung bakit nahihikayat ang mga tao laong-lao na ang mga
kabataan ngayon na gumamit ng gateway drugs.

Gateway Drugs Mga Dahilan

20

Isaisip Natin
 Kung ang isang miyembro ng pamilya ay gumgamit ng gateway drugs, hindi ito
nangangahulugan na siya ay magigng drug addict pagdating ng araw. Kailangan lamang na
magkaroon ng kasiguruhan na alam ng inyong paliya ang panganib na dulot nito at mag-alok
ng tulong kung sakaling may problema o dinaramdam ang isang kapamilya. Kadalasan, ang
pagiging problemado ang nagiging dahlia ng paggamit ng iangbabawal na gamut. Maiiwasan
ito kung palaging mayroong miyembro ng pamilya na palging handing tulumong at makinig.

A. Tukuyin kung anong sangkap mayroon ang sumusunod na mga produkto. Isulat sa patlang
kung ito ba ay may sangkap na caffeine, nicotine o alcohol.

1. _______________ 2. _______________ 3. _____________

4. _______________ 5. ________________ 6. _____________

7. ____________ 8. _______________ 9. _____________

10._____________________

21

B. Iguhit ang masayang mukha ( ) kung ang pahayag ay nagsasaad ng tamang gawain at
malungkot na mukha ( ) kung ito ay hindi tama. Iguhit ang tamang sagot sa patlang.

_________ 1. Araw-araw kumakain ng isang kahon ng tsokolate si Lydia para siya ay

tumaba.
_________ 2. Si Mang Ando ay umiinom ng Cobra energy drink kapag nakakaramdam siya
ng pagod sa maghapong pagtatrabaho sa konstruksiyon.
_________ 3. Umiiwas ang magkapatid na sina Jerry at Edward mula sa mga kaibigang nag-
iinuman sa kanto.
_________ 4. Pagkagising ni Susan ay nag-eehersisyo siya at kapag napagod na ay tubig ang
ang kanyang iniinom at hindi kape.
_________ 5. Si Oscar ay hindi nagpapahuli sa kanyang mga barkada kaya naman sinubukan
niya ring gumamit ng sigarilyo.
_________ 6. Nagiging abala si Ryan sa pagtulong sa mga gawain sa simbahan kaysa
pumunta sa mga disco bar.
_________ 7. Madalas soft drinks at junk foods ang binibili ng magkaklaseng Jenny at Rona
tuwing recess.
_________ 8. Madalas na pinapayohan ni Lito ang kanyang mga nakakabatang kapatid na
hindi dapat gumamit ng sigarilyo dahil nakakasama ito sa kalusugan.
_________ 9. Palaging sumasama sa kanyang barkada si Joseph kung kaya naman natuto
siyang uminom ng alak.
_________ 10. Mahilig uminom ng tsaa ang ate ni Yen dahil ayon sa kanya nakakapayat daw
ang pag-inom nito.

Isagawa Natin

A. Gumawa ng isang slogan na maghihikayat sa iyong mga kamag-aral na umiwas sa mga

gateway drugs. Lagyan ng disenyo at kulay ang slogan.

22
Rubrics para sa Slogan
10 8 6 4
 Nilalaman Ang mensahe ay Di-gaanong Medyo magulo Walang
mabisang naipakita ang ang mensahe. mensaheng
naipakita. mensahe. naipakita.
Pagkamalikhain Napakaganda at Maganda at Maganda ngunit Di maganda at
napakalinaw ng malinaw ang di gaanong malabo ang
pagkakasulat ng pagkakasulat ng malinaw ang pagkakasulat ng
mga titik. mga titik. pagkakasulat ng mga titik.
mga titik.
Kaangkupan sa Maliwanag at Di-gaanong Medyo di- Walang
konsepto angkop ang maliwanag at maliwanag at di- kaugnayan sa
mensahe sa angkop ang angkop ang paksa ang
paglalarawan ng mensahe sa mensahe sa islogan.
konsepto. paglalarawan ng paglalarawan ng
konsepto. konsepto.
Kalinisan Malinis na Malinis ang Di-gaanong Marumi ang
malinis ang pagkakabuo. malinis ang pagkakabuo.
pagkakabuo. pagkakabuo.

B. Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong.

1. Matapos mong malaman ang tungkol sa gateway drugs, ano ang iyong natuklasan at hindi
nagustuhan? Bakit?  __________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Ano ang kaya mong gawin upang hindi makasira sa buhay mo ang mga sigarilyo, kape at
alkohol? Isulat ang iyong sagot sa patlang.
__________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________.

3. Paano mo pahahalagahan ang payo ng iyong mga magulang tungkol sap ag-iwas sa
masasamang bisyo tulad ng pag-inom ng alak at paninigarilyo?
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.

23
 Susi Sa Pagwawasto

Tuklasin Mo

__/__1. __/__6.
_____2. __/__7.
__/__3. __/__8.
__/__4. _____9
_____5. __/__10.

Isaisip Mo
A.
1. caffeine 6. caffeine
2. caffeine 7. alcohol
3. nicotine 8. caffeine
4. nicotine 9. alcohol
5. alcohol 10. Nicotine

B.
1. 6.

2. 7.

3. 8.

4. 9.

5. 10.

Isagawa: B. Maaaring iba’t iba ang mga sagot.

Susi sa Pagwawasto (Subukin)

Music Arts
1. A 5. TENOR 9. A 13. B
2. B 6. SOPRANO 10. B 14. B
3. A 7. TENOR 11. C 15. A
4. A 8. ALTO 12. B 16. A

PE Health
17. B 21. B 24. A 28. D
18. A 22. B 25. B 29. A
19. B 23. C 26. B 30. A
20. C 27. C

24