Dr. Jagtap B S, Asst.

Professor in Commerce,
Mula Education Society’s, Shri Dnyaneshwar Mahavidyalaya Newasa

वर्ग- टी वाय बी कॉम

ववषय- व्यवसाय नियमि कायदे
प्रकरण- भारतीय करार कायदा १८७२

प्रस्ताविा-

व्माऩाय व्मलवामचे ननमभन कयण्मावाठी बायतीम कयाय कामदा १८७२ ऩाव

कयण्मात आरा आशे . शा कामदा वलव व्माऩायवलऴमक कामदमाांचा ऩामा आशे . प्रत्मेक
व्मलवामारा इतय व्माऩाय ल व्मलवामाांळी खये दी वलक्रीच्मा अनेक गोष्टी ठयलाव्मा
रागतात. माांना कामदे ळीय स्लरुऩ ल ननममभतता दे ण्मावाठी वलवलध कयायाांची
आलश्मकता अवते.

कोणत्माशी प्रस्तालचे रूऩाांतय ठयालात ल ठयालाचे रूऩाांतय कयायात शोत अवते.

प्रस्ताव- एक व्मक्तत व्माऩाय व्मलवामाच्मा खयेदी, वलक्री इत्माददफाफत दव

ु र्मा
व्मततीवभोय आऩरे भत ककांला इच्छा रेखी ककांला तोंडी स्लरुऩात व्मतत कयतो,
त्माव प्रस्ताल अवे म्शणतात. बायतीम कयाय कामदमात प्रस्तालाफाफत अनेक ननमभ
ववलस्तय वाांगीतरेरे आशे त.

ठराव- एका व्मततीने ककांला व्माऩार्माने ऩाठवलरेल्मा प्रस्तालाव दव

ु र्मा व्माऩार्माने
वशभनत, स्लीकृती ददल्माव त्मा दोन व्मक्ततभध्मे ठयाल शोतो. प्रस्तालाव स्लीकृती
दे णे म्शणजेच ठयाल शोम. प्रस्ताला प्रभाणेच ठयालाचे ननमभ बायतीम कयाय
कामदमात ववलस्तय स्ऩष्ट केरेरे आशे त.

करार- दोन ककांला दोनऩेषा जास्त व्मक्ततभधीर ठयाल शा एका कागदालय ववलस्तय
मरशून त्मालय दोघाांच्मा वशभतीच्मा वह्मा करून, वलमळष्ट यकभेचे नतकीट त्मालय
रालरे जाते, तें व्शा त्माव कयाय अवे म्शणतात. ठयालारा कामदे ळीय स्लरूऩ दे णे
म्शणजेच कयाय शोम. कामदमाने भान्म केरेल्मा ठयालाव कयाय अवे म्शणतात.
 Dr. Jagtap B S, Asst. Professor in Commerce,
Mula Education Society’s, Shri Dnyaneshwar Mahavidyalaya Newasa

-कराराच्या आवश्यक बाबी-

 ककभान दोन व्मतती  स्लीकृती / भत

ु त वांभती
 वसान व्मतती  कामदे ळीय शे तु
 प्रस्तालाची आलश्मकता  अांभरफजालणी मोग्म
 प्रनतपर

-कराराच्या पात्रता

 वसान व्मतती  नळेत नवरेरी व्मतती

 ददलाऱखोय नवरेरी व्मतती  लेडवय नवरेरी व्मतती
 गुन्शे गाय नवरेरी व्मतती  कामदमाने प्रनतफांध न घातरेरी
व्मतती
-कराराचे प्रकार

 स्ऩष्ट/ वाधा कयाय  बवलष्मकारीन कयाय

 कामदे ळीय कयाय  ध्लननत कयाय
 व्मथव कयाय  आबाळी कयाय
 लजवणीम कयाय  ई- कयाय

-कराराची पत
ू त
ग ा, करार भंर् आणण कराराची समाप्ती

कराराची पत
ू त
ग ा-

कयायातीर वलव ऩष जेंव्शा आऩरी ठयरेरी जफाफदायी ऩण

ू व कयतात म्शणजेच
लचन ऩत
ू त
व ा कयतात माव कयाय ऩत
ू त
व ा अवे म्शणतात. उदा. अ ने आऩरी
भोटायवामकर फ रा २५००० रुऩमाांना वलकण्माचा कयाय केरा शोता. कयायाप्रभाणे अ
 Dr. Jagtap B S, Asst. Professor in Commerce,
Mula Education Society’s, Shri Dnyaneshwar Mahavidyalaya Newasa

ने फ रा भोटायवामकर दे णे ल फ ने अ रा २५००० रूऩमे दे णे म्शणजेच कयायऩत

ू त
व ा
शोम. कयाय ऩत
ु त
व ेनांतय कयायाची वभाप्ती शोत अवते.

करार भंर्-

कयायातीर वलव ऩष ककांला एखादा ऩष जेंव्शा आऩरी ठयरेरी जफाफदायी ऩण

ू व
कयत नाशी म्शणजेच लचन ऩत
ू त
व ा कयत नाशी माव कयाय बांग अवे म्शणतात. उदा.
अ ने आऩरी भोटायवामकर फ रा २५००० रुऩमाांना वलकण्माचा कयाय केरा शोता.
कयायाप्रभाणे फ ने अ रा २५००० रूऩमे ददरे ऩयां तु अ ने फ रा भोटायवामकर
दे ण्माव नकाय ददरा. माव कयाय बांग अवे म्शणतात. कयायबांग झाल्मानांतय ननदोऴ
ऩष दोऴी ऩषावलरुद्ध कोटावत दाला दाखर करून आऩरी नक
ु वान बयऩाई लवर
ू करू
ळकतो.

कराराची समाप्ती-

ज्मालेऱी कयायतीर वलव ऩषालय कयायाची आऩरी जफाफदायी ऩण

ू व कयने
फांधनकायक याशत नाशी, म्शणजेच कयायातीर वलव ऩष आऩल्मा जफाफदायीतून भत
ु त
झारेरे अवतात त्माव कयाय वभाप्ती अवे म्शणतात. कयाय ऩत
ू त
व ा ल कयाय बांग मा
व्मनतरयतत ईतयशी कायणाांनी कयाय वभाप्ती शोत अवते. ती कायणे ऩढ
ु ीर प्रभाणे-

 कयायातीर एखादमा ऩषाचा भत्ृ मु  अांभर फजालणी अळतम शोणे

 ददलाऱखोयी  कयायातून वट
ू दे णे
 लेड रागणे  कयाय ऩत
ू त
व ा शोणे
 कारालधी वांऩल्माने