Machine Translated by Google

ावहा रक ण

. ोकअदा तीची संक पना आ ण वे दान कर यात ोकअदा तीची भू मका

यायासाठ

ोकअदा त ोक याया य ही एक पयायी ववाद नराकरण यं णा आहे जथे याया यात ं बत अस े े कवा पूव दा ा या ट यावर अस े े खट े कवा ववाद

सामंज याने नका काढ े जातात. वधी सेवा ा धकरण कायदा अंतगत ही एक वैधा नक सं ा आहे. ही णा गांधीवाद त वांवर आधा रत आहे. ं बत

करणे नर रता दा र य
् उ र जागा यासार या अनेक कारणांमुळे ोकअदा ती भारतात अ यंत मह वपूण काय करतात.

याया ये इ.

ोकअदा ती ापन कर याचे कारण

. समान याय आ ण मोफत कायदे ीर मदत सं वधाना या क म A म ये असे नमूद के े आहे क भारताती नाग रकांना समान याय आ ण मोफत कायदे ीर मदत मळ याचा

अ धकार आहे. हणून ोकअदा त ापन कर यासाठ रा ीय रा य आ ण ज हा तरावरी ा धकरणे नमाण कर यासाठ संसदे ने वधी सेवा ा धकरण
कायदा ागू के ा.

. ववादांची ज द सुनावणी ोकअदा तीची मू भूत वै े हणजे या मक व चकता आ ण ववादांची ज द चाचणी. ोकअदा ती ारे दा ाचे मू यमापन करताना

दवाणी या सं हता आ ण पुरावा कायदा यासार या या मक काय ांचा कठोरपणे वापर के ा जात नाही.

. अनु ेष कमी करणे सरे कारण हणजे भारतीय याय व ेती ं बत करणांचा मो ा माणावर अनु ेष र करणे तसेच सवाना ज द याय मळवून दे ण े.

ोकअदा तीती करणे वषानुवष रगाळत नसून एका दवसात नका नघतात.

ोकअदा तीची भू मका

. ववाद नपटारा द घकाळ ं बत करणे ऐकणे आ ण नका काढणे

तडजोड आ ण तोडगा. याम ये दवाणी आ ण फौजदारी अ ा दो ही कार या खट यांची सुनावणी होऊ कते.
. याय भारताती गरीब आ ण वं चत ोकांना याय मळवून दे ण े हे ोकअदा तीचे उ आहे. हे सु न त करते क आ थक कवा इतर अपंग वामुळे कोण याही

नाग रका ा याय मळवून दे या या संधी नाकार या जाणार नाहीत.

. पयायी ववाद नराकरण ोकअदा तची णा जी वैक पक ववाद नराकरणासाठ एक ना व यपूण यं णा आहे याया याबाहेर स ो या या भावनेने ववादांचे नराकरण

कर यासाठ भावी ठर आहे.

. खट ा कमी करणे हे ं बत करणे तसेच ी टगे न टे ज म ये अस े करणे दे ख ी घेऊ कतात. ोकअदा तीने द े ा नका हा अं तम व बंधनकारक असून

अपी ाची कोणतीही तरतूद नाही. परंतु प कार याया यात नवीन खट ा सु कर यास मोकळा आहे.
Machine Translated by Google

ोकअदा ती या मयादा

. ता ोकअदा तीचा सवात मोठा तोटा हा आहे क एकाच यायाधी ासोबत थो ा अंतराने वारंवार बैठका करणे जवळजवळ य
नसते यामुळे चचचे सात य खं डत होते.

. गोपनीयतेचा अभाव ोकअदा तीची कायवाही खु या याया यात आयो जत के जाते आ ण कोण याही
सावज नक सद य या कायवाहीचे सा ीदार होऊ कतात. अ ा कारे गोपनीयतेचा घटक दे ख ी कमी आहे. यामुळे व वध रझो यू न
पयायांचा ोध घे या या येत आ ण ेवट प ांना गोपनीयतेची इ ा अस े या करणांम ये य ाचा दर दे ख ी अडथळा येतो.

. जबरी अ याय ोकअदा त हे मंच आहेत जथे वे े ने य न के े जातात.

प ांमधी ववादांचे नराकरण स ोखा आ ण मन वळव या या य नां ारे के े जाते. अनेक वेळ ा पी डतांना कमी नुक सानभरपाईवर
समाधान मानावे ागते.
. कमी झा े प वाय ता असे हणता येण ार नाही क प पूण नयं णात राहतात
म य ीम ये काय होते या या वरोधाभास अस े या कायवाहीचे.
. दो ही प ांची संमती आव यक आहे सवात मह वाचा घटक वचारात घेताना
ोकअदा तीम ये खट यांचा नणय घेण े ही दो ही प ांची संमती असते. या करणाचा नका ोकअदा तीने यावा अ ी स
कोण याही प ावर करता येण ार नाही.

न कष

ोकअदा ती या कामकाजात ोकांनी वे े ने सहभाग घेत ा तरच ोकअदा त चळवळ य वी होऊ कते. ु क वादांम ये
पारंपा रक याया यां या अ धकार े ाचा वापर कर यापासून वतः ा रोखून हे सा य के े जाऊ कते.

. कायदे ीर सा ह यक आ ण कायदे ीर सा रते या व तू

कायदे ीर सा रतेची ा या
सा रता हणजे मु त आ ण खत मा हतीचा समाजात काय कर यासाठ एखा ाचे येय सा य कर यासाठ आ ण एखा ाचे ान
आण मता वक सत कर यासाठ वापर याची मता. अ कड या वषात काया मक कौ यांवर क त कर यासाठ ा ेय
णा या तरावर जोर दे यापासून सा रतेचा फोकस बद ा आहे.
हणून वतमान याया य सा रता हणजे मु त आ ण खत मा हतीचा वापर याया यांम ये काय कर यासाठ आ ण
याय व े ी संबं धत उ े सा य कर यासाठ . जरी एखाद दै नं दन दनचया हाताळ यासाठ पुरे ी सा र अस तरीही
तो कवा ती याया याती भाषा आ ण कायप ती समज यासाठ पुरे ी सा र असू कत नाही.

े यड हंटर कायदे ीर सा रते या आद ऑपरे न ा येनुसार कायदे ीर जग र ज टर वाचताना.

कायदे ीर णा वापरणारे ोक यांना समजती अ ा ये ारे आ ण मागासह यो य ठकाणी मागद न कर यास स म अस े

पा हजेत

वापर यासाठ कवा ते वीकार यासाठ यांना कायदे ीर अ धकार कवा जबाबदारी आहे हे ओळखा
Machine Translated by Google

जे हा एखाद सम या कवा संघष कायदे ीर संघष असतो आ ण कायदे ीर उपाय उप असतो ते हा ओळखा

सम या टाळ यासाठ आव यक कारवाई क ी करावी आ ण जथे हे य नाही कसे करावे हे जाणून या

वत ा यो य र या मदत करा
काय ाची मा हती क ी आ ण कु ठे मळवायची हे जाणून या आ ण ती मा हती ोध यात स म हा
यां यासाठ वे यो य

यो य कायदे ीर सहा यक कधी आ ण कसा मळवायचा हे जाणून या

कायदे ीर व ा यावर उपाय दे ई असा व ास आहे आ ण
या पणे समजून घेण े पुरेसे आहे क याय झा ा आहे.

कायदे ीर व ेची मा हती आ ण अथ व ा याना आ ण मया दत सा रता कौ य अस े या ोकांसाठ भाषांत रत

कर यासाठ वक आ ण इतरांना कायदे ीर सा रतेचे हेरी व प वाच याची मता आ ण कायदे ीर संदभा ी प र चत असणे आव यक
आहे.

कायदे ीर सा रता हे सामा यतः काय ाती ाथ मक तर जाणून घेण े असे समज े जाते. जे हा नाग रक व ेषत उपे त कवा वं चत
गटांना काय ाने यांना काय ऑफर के े आहे हे मा हत असते ते हा ते अ याय ओळखू कतात आ ण यांना आ हान दे ऊ कतात. या
द ेने प ह े पाऊ
काय ाचे ान जे ोकांचे जीवन बद ू कते ही कायदे ीर सा रता आहे. CHRI चा ठाम व ास आहे क असुर त ाउं डसाठ हे
ान एक साधन हणून वापरणे अ याव यक आहे जेण ेक न ते कायदा समजून घे यास आ ण यावर ट का कर यास स म हो यासाठ
काय ाती यां या अ धकारां या ा ती ी प र चत हो यासाठ आ ण अखेरीस यांचे ह क सांग याचे साधन हणून कृ ती करा आ ण बद
आणा.

या उ े ाने सीएचआरआय या वयंसेवी सं ेने नाग रकां या ह कांब मा हतीप कांची मा का तयार क न
वतःचा कायदे ीर सा रता काय म सु के ा तसेच पो सां ी संवादही साध ा जेण ेक न यांना आता फ यांचे ह क पण
यांची कत ेही कळती . chri ने खा मा हती सा रत के आहे

• पो स संघटना

• FIR क ी न दवायची

• अटके त असताना आ ण चौक ी दर यान नाग रकांचा ह क

• अनुसू चत जाती आ ण अनुसू चत जमातीचे ह क

• नाग रकांचा कायदे ीर मदत सेवांचा अ धकार

• जामीन घे याचा नाग रकाचा अ धकार

हे रे डओ काय मां ारे सा रत पु ीकरण ायर आ ण पॅ े ट वतरणात अडथळा आणणे आ ण कायदे ीर सा रता बर
आयो जत क न के े गे े आहे.
Machine Translated by Google

म ह ा माय ोफायना स एंटर ायझेस आ ण ते गट यांचा ापक सार आहे. येय आहे
नेहमी जा तीत जा त ोकांना त करणे आ ण समुदायांमधून मता नमाण करणे जेण ेक न ते इतरांना त कर या या तीत असती
आ ण सवात मह वाचे हणजे आ हान उ ं घन.

. जन हत या चका हणजे काय

सावज नक हत या चका हणजे काय ाचा वापर मानवी ह क आ ण समानता

कवा ापक सावज नक चतेचे मु े उप त करा. हे अ पसं याक कवा वं चत गट कवा चे कारण पुढे कर यास मदत करते.
सावज नक हताची करणे दो ही ोकांक डू न उ वू कतात
आ ण खाजगी काय ा या बाबी.

.Public Interest Litigation हणजे सावज नक हता या र णासाठ ची या चका.

.सावज नक हत या चका हणजे याया यांनी या यक स यते ारे जनते ा द े .

. सावज नक उ साही नाग रकां या सांग याव न याया य जन हत या चकांना परवानगी दे ते

घटना मक कायदे ीर अ धकारां या अंम बजावणीसाठ .

.उदा वायू षणा ी संबं धत जन हत या चका. वायू षण ही के वळ एकाच ा भा वत करणारी एक वेगळ सम या नाही. हा
समाजावर प रणाम करणारा आहे. यामुळे कमी औ ो गक चमणी कवा सम या नमाण करणा या इतर कोण याही गो ी
संबं धत सोसायट या कोण याही सद या या या चकांवर याया य वचार करते.

के स कायदा

. मुंबई उ याया याने ऑग ट रोजी सारकांना नद द े.

ापक सावज नक हत ात घेऊ न ते के ब टे हजन नेटवक कायदा तसेच याया या या आदे ांचे उ ापयत
पा न करती अ ी हमी.

यायमूत आरएम ोढा आ ण एसए बोबडे यां या खंडपीठासमोर सट झे वयस कॉ े ज या ा या पका तभा नाथानी यांनी
दाख के े या जन हत या चके वर पीआयए सुनावणी सु होती यात आरोप के ा होता क से सॉर बोड फॉर
फ म स ट फके न सीबीएफसी ारे माणप नस े े च पट मोफत सावज नक द ना ा परवानगी दे तात. के ब
चॅने सवर दाखव े जात होते याचा मु ांवर वाईट प रणाम होतो. यामुळे असे च पट दाखवू नयेत आ ण तरीही
यां या चॅन वर असा मजकू र चा वणा यांवर कारवाई करावी.

याया याने ऑग ट रोजी के ब ऑपरेटस आ ण चॅन सना फ U आण U A मा णत च पट दाखव याची

परवानगी द होती.
Machine Translated by Google

तथा प या आदे ापूव पो सांनी म ट स टम ऑपरेटरवर कारवाई के होती आ ण यांचे डीकोडर ज त

के े होते यामुळे ते व चॅने सा रत क कत न हते. सहा यक पो स आयु संज य अपरंती यांनी
याया या ा सां गत े क वा ह यांनी के ब ऑपरेटरना नवीन डीकोडर उप क न द यास यांना
कोणतीही अडचण आ नाही.

तसेच झी टे हजन आ ण टार टे हजन नेटवकने े ख ी घोषणेसाठ अज के ा क ते या काय ाचे आ ण

याया या या आदे ांचे पा न करती .
कोटाने टार मु हीज टार वन टार गो एचबीओ झी मु हीज एए सएन आ ण सोनी मॅ स या सात चॅने सना
पो सांना दाख व े या सव च पटांची याद सादर कर याचे नद द े आहेत.

. म ये जन हत या चका दाख कर यात आ े े प ह े करण तु ं गाती अमानवी प र ती आ ण

खट याखा कै ांवर क त होते. सैनारा खातून व बहार रा याम ये हजारो अंडर ाय कै ां या
रव ेवर का टाकणा या इं डयन ए ेसम ये का त झा े या बातमी या आधारे एका व क ाने जन हत
या चका दाख के होती.
बहारमधी व वध तु ं गात ा भोगत आहे. या कायवाहीमुळे पे ा जा त अंडर ाय कै ांची सुटका
झा . ज द यायाचा अ धकार हा मू भूत मू भूत अ धकार हणून उदयास आ ा जो या कै ांना नाकार यात
आ ा होता. यानंतर या करणांम ये समान सेट पॅटन वीकार यात आ ा.

. के स कॉमट हणजे काय आ ण याची रचना

के स कॉमट हणजे व कोटाने एखा ा व के सचा कसा नणय घेत ा याब तुमचे मत.
के स ट पणी याया या या नणयाची मांडणी करते यावर चतन करते आ ण यावर ट का करते आ ण वाचकांना या नणयाब तु हा ा
काय वाटते ते सांगते.

के स ट पणीची रचना
के स ट पणी कवा नोट या मु य भागाम ये चार प र ांचा समावे असतो. हे आहेत

प रचय

एका प रपूण जगात के स ट पणीची सु वात हान उता याने झा पा हजे

तु ही आहात या मु ांबाबत वाचका ा वाजवी वचार दे यासाठ के सचा वषय
ट पणी जात आहे. कर यासाठ प ा म ये

यानंतरचा भाग हा फ तुक डा करणा या त यांची एक छोट घोषणा असावी

त या मक मॅ सचे जे बो े जात अस े या सम येसाठ मू भूत आहे. तथून पुढे
तु ही आचरण तयार के े पा हजे आ ण ेवट काय होते ते अचूक पणे
माग
Machine Translated by Google

पा भूमी

हा भाग ह याचे कारण हणजे वाचका ा सामा य वचार मळावा

तु ही तुमचे व े षण सु कर यापूव के स या ख या वषयाबाबत. नरपे
यासाठ सु वातीची पायरी हणजे काय ा या गतीची चौकट तयार करणे
मै ाचा दगड करणे आ ण णीय कायदे ीर वळणे संबो धत क न पुनराव ोकनाधीन करणाकडे
घटना हे वाचकांना याया या या नवडीचे मू यांक न कर यास आ ण आप े आक न कर यास ो सा हत करते
ववाद अ धक पणे.

व े षण

हे के स ट पणीचे ाथ मक प र ा पत करते. इथे तु हा ा वचारायचे आहे

वतः ा चार संबं धत व हो यासाठ

. याया याचा नणय यो य होता का

. ही नवड व मान काय ानुसार बद ते अनुकू होते का तक सुसंगत होता

तु ना मक बाबतीत भूतकाळाती वचार नवडीचा संपूण पणे व मान काय ावर प रणाम हो याची यता आहे का

. कोटाने या या वचारसरणी ा वैध ठरव े का

काय ाची याची समज यो य होती का वचार वैध व सनीय होता का

याया याने सव गो चा वचार के ा काही मु ांवर आ ण वादांना तबंध के ा
तसेच जर उपे ा असे तर यामुळे नवडीचे मू य कमकु वत होते का

. नवडीचे धोरण प रणाम काय आहेत काही नवडक प ती आहेत या

तेथे सुमारे वाढ या समपक मु कोन ॉ ट कते
तु ही या चौक ना सहमतीने तसाद द या या संधीवर तुमची या पूण झा आहे. के स ट पणीचे एकमेव कारण व कायदे ीर
सम येचे वभाजन करणे हे आहे तु ही येथे आ यकारकपणे सावध अस े पा हजे क कोण याही आनुषं गक कवा कनारी सम येक डे दे ऊ नये. या
चौक ना तुमचा तसाद समजूतदार घोषणांनी आ ण समाधानकारक वचारांनी मा णत के ा गे ा पा हजे.

न कष

खट या या ट पणी या न कषात त वाचे मूत व प असणे आव यक आहे

नमा याचे ोध आ ण वाद. या ठरावावर पोहोचणे सामा यत मह वाचे नसते
याया याचा नणय यो य होता क नाही यावर तोडगा काढा. तु ही मुळ ात तुमचे व े षण संपवू कता
के सचा भाव वरीत करणे आ ण काही ुट कोण याही गृहीत ध न आणणे.
Machine Translated by Google

. कायदे ीर सेवा अंतगत ापन के े या ा धकरणांची काय

ा धकरण
प रचय

कायदे ीर मदत ही संक पना तकानु तके पसर े आहे सन म ये जे हा रे जना हेबर मथ यांनी यां या याय आ ण गरीब पु तकात
कायदे ीर मदत या संक पनेचा चार के ा आ ण कायदे ीर वसायाचा अपमान के ा क यायाचा वे सवासाठ खु ा असावा. पैसे दे या या
कोण याही बंधना वाय. काय ा या समान वे ा वाय यांनी ह े क ही व ा ग रबांना के वळ यांचे संर णच ु टत नाही तर ते अ याचार
करणा यां या हातात दे ते जे आतापयत ोध े े सवात ा आहे.

भारतात कायदे ीर सेवा तीन तरांवर अ त वात आहेत क रा य आ ण ज हा तर. क सरकार रा ीय वधी सेवा ा धकरण NALSA आ ण
सव याया य वधी सेवा स मती SCLSC ापन करते.

रा ीय वधी सेवा ा धकरण

NALSA चे सद य SCLSC चे सद य

. संर क हणून भारताचे सर यायाधी

मुख
. याचे अ य हणून सव याया याचे यायाधी .
. सव याया याचे यायाधी
अ य ांनी कायकारी अ य हणून नाम नद त के े . . ारे व हत के े े इतर सद य
सरकार आ ण CJI ारे नाम नद त.

. ारे नाम नद त इतर सद य

सरकार सर यायाधी ां ी स ामस त करत आहे.

क य ा धकरणाची काय

. कायदे ीर सेवां या तरतुद पूण कर यासाठ धोरणे आ ण त वे मांडणे

कायदा.

. ग रबांना कायदे ीर मदत दे यासाठ सवात आ थक योजना तयार करा.

. रा य आ ण ज हा ा धकरणांना दे यात येण ारा नधी यां या व हेवाटानुसार वापरा.

. ामीण आ ण झोपडप भागात कायदे ीर मदत बरे आयो जत करणे.

. ग रबांना कायदे ीर मदत दे यावर व ेष भर दे ऊ न कायदे ीर सहा या या े ात सं ोधन हाती घेण े आ ण ो साहन दे ण े.
Machine Translated by Google

रा य वधी सेवा ा धकरण

SLSA चे सद य HCLSC चे सद य

. संर क इन चीफ हणून उ याया याचे मु य यायाधी .

.उ याया याचे यायाधी नाम नद त . याचे अ य हणून उ याया याचे यायाधी .

कायकारी अ य हणून रा यपा ां ारे. . इतर सद य रा य ा धकरणा ारे व हत के े े असतात

आणउ याया या या मु य यायाधी ां ारे
.उ याया या या मु य यायाधी ां ी स ामस त नाम नद त के े जाते.
क न रा य सरकारने नाम नद त के े े इतर
सद य.

काय

क य ा धकरणाने जारी के े या नद ांची अंम बजावणी कर याची जबाबदारी रा य ा धकरणाची आहे. हे क य

ा धकरणा माणे कायदे ीर सेवा पुरवते आ ण ोकअदा ती दे ख ी करते. या वाय ा धकरणाची इतर काय दे ख ी आहेत

. अ ध नयमांतगत नकष पूण करणा या ना कायदे ीर सेवा ा.

. सव कार या करणांसाठ ोकअदा ती आयो जत करणे

. तबंधा मक आ ण धोरणा मक कायदे ीर मदत काय म हाती या.

. क य ा धकरणाने रा य ा धकरणा ा वेळ ोवेळ सू चत के यानुसार इतर काय करा.

ज हा वधी सेवा ा धकरण

DLSA चे सद य याचे अ य हणून ज हा यायाधी रा याने नाम नद त के े े इतर सद य

सरकार उ याया या या मु य यायाधी ां ी स ामस त करत आहे. येक ज हा ा धकरणाने रा य ा धकरणा ारे जारी के े या
नद ांची अंम बजावणी करणे आव यक आहे ते दे ख ी घेण े आव यक आहे.
रा य ा धकरणाने द े या नद ांची दख .

ज हा ा धकरणाकडे खा काय आहेत जी या ा पार पाडणे आव यक आहे

Machine Translated by Google

. ज ाती ता ु क ा वधी सेवा स मती आ ण इतर वधी सेवा यां या कायात सम वय साधणे.

. ज ात ोकअदा ती आयो जत करणे.

. रा य ा धकरण नयमां ारे न तक के अ ी इतर काय करा.

. ॉ ऑ फस मॅनेज मट

ऑ फस व ापन हे काया यीन वातावरणात कोण याही दै नं दन वसायात कवा वसायात सामा यपणे घडणा या याक ापांचे आयोजन
आण व ापन करत असते. व क ा या काय म काया य व ापनाम ये वेळ व ापन पेपरवक आ ण वक ेस आयो जत करणे
एकाच वेळ अनेक ायंटची करणे व ा पत करणे आ ण सव याक ाप आ ण जबाबदा यांवर नयं ण ठे वणे यासह अनेक मह वपूण
काय समा व असतात. कारण एक वक ब मो वेळ वाया घा वू कतो

चुक या फाइ स कवा द तऐवज कवा गहाळ मुदत कवा कॉ कामे कवा अयो य र या ायंट ा उप त राहणे इ याद . कायदा काया य
य वी र या व ा पत कर यासाठ वसायाचा आकार वचारात न घेता एखा ाने काही मू भूत मागद क त वांचे पा न के े
पा हजे.

ते खा माणे द े आहेत

. काया याचे ान वक ाचे काया य याया या या जवळ अस े पा हजे जेण ेक न ते ाहक वतः वक यांचे क न आ ण इतर कमचारी
यांना सोयीचे होई . ज हा याया ये उ याया ये सु ीम कोट इ.साठ हजर राहणा या व क ाचे ा नक याया या तर ते या हरात
ॅ टस करतात या हरातही काया य असू कते. सव याया या या नयम या नयम iii नुसार सव याया यात हजर
होणा या येक व क ाचे द त काया य असावे.

सव याया यापासून क ोमीटर या येत.

. काया याचा आकार आ ण वै े काया याची जागा व र ांचे काया य क न काया य कमचारी काय े बैठक हॉ वे टग हॉ
व ाम क ंथा य आ ण द तऐवजीकरण क यासाठ पुरे ी असावी. काया यात पुरे ा वायुवीजन आ ण वातावरणासह यो य र या बांध े े
असावे. ते स यपणे रंग े पा हजे आ ण यात पुरेसे इ े क फ ट ज नळ वॉ म ग पॉइंट इ.

. रोजगार आ ण मानवी संसाधने व क ाने या या काया यात या या कामाचा भार आ ण गुण व े या गरजा पूण कर यासाठ पुरेसे कमचारी
असावेत. सामा यत कमान खा सह कमचारी असावेत क न वक टाय पग आ ण ॉटहँडचे ान अस े े संगणक ऑपरेटर
३
ऑ फस बॉय ४ हाऊस क पग अ स टं ट अधवेळ कवा पूण वेळ . सव
याया या या नयम या नयम नुसार सव याया या या व क ांची एक व क फम यां या कमचारी सद यांना कोणतेही
कागदप सादर कर यासाठ कवा ा त कर यासाठ र ज म ये उप त राह यास अ धकृ त क कते.
Machine Translated by Google

. उपकरणे आ ण फ नचर या गरजा फ नचर व क ा या काया यात चांग या दजा या खु या कामाचे टे ब सोफा सेट चचा
टे ब जेवणाचे टे ब इ याद पुरे ा सं येने सुस अस े पा हजे. फ नचर नवडताना याने टकाऊपणा डझाइन आ ण याची रचना
पा ह पा हजे. अ भजातता व क ाने ात ठे व े पा हजे क फ नचरची गद होणार नाही अ ा कारे व त मांडणी के
पा हजे. काया याती वातावरणाचा अभाव ाहकांना गुदमर यास कारणीभूत ठ कतो आ ण वकरात वकर काया य सोडावे
असे वाटू कते. काया य आ ण फ नचरची नय मत आ ण व त दे ख भा करावी. उपकरणे काया य आ ण व ुत
उपकरणां या कमान गरजा खा माणे आहेत संगणक उपकरणे २

फॅ स वॉटर ड सरसह वॉटर कू र पेपर े डग म ीन इ. जर व क ा ा एअर कं ड नस परवडत असती तर तो ते दे ख ी

बसवू कतो. ॉकरी आ ण कट री जे हा आव यक असे ते हा ाहकांना अ नॅ स पेये इ याद दे यासाठ काया यात पुरे ी
ॉकरी आ ण कट री असावी.

. कागदप ांची साठवण व क ाने कागदप ांना जा त मह व द े पा हजे

या या ायंट के सेस आ ण फाइ स. द तऐवज आ ण फाइ स वेळे वर पुन ा त करणे खूप मह वाचे आहे. हणून याने या या
द तऐवजीकरण क ाची व ा अ ा कारे करावी क या या काया याती कोण याही सद यास एका वर अव ं बून न
राहता फाय ोधता येती . कागदप ांची यो य अनु म णका
आ ण फाय संगणकात सॉ ट कॉपी आ ण टआउटची हाड कॉपी हणून ठे व या पा हजेत.

. ाय री आव यक संदभ पु तके मॉडे ा ट् स बेअ र ऍ ट् स के स ॉ रपोटस इ याद सह चांग ाय री व क ासाठ

खूप उपयु आहे. ही पु तके सहज उप हो यासाठ याने वषय नहाय अनु म णका आ ण पु तकांची याद वणानु माने मांड े े
र ज टर ठे वावे. या पु तकांचे द मक धूळ पाणी आ ण इतर पयावरणीय संसगापासून संर ण कर यासाठ यो य काळजी घेत
पा हजे. जागेची परवानगी अस यास ाय रीम ये संदभासाठ टे ब आ ण खु या असणे आव यक आहे. ड जट ाय री भौ तक
ाय रीचा पयाय असे यामुळे साम ी ोध यात जागा खच आ ण वेळ वाचतो.

७. र वनी इंटरनेट फॅ स इ याद सह काया यीन सं ेषणे कायदा काया यात र वनी फॅ स आ ण इंटरनेट यांसार या
सं ेषण साधनांसह ा पत के े जावेत. ाहक आ ण वक यां यात दो ही बाजूंनी संवाद साध यासाठ हे आव यक आहे. से यु र
फोन ई मे इ याद ारे संदे पाठव े जाऊ कतात. तथा प स या कडू न याची पावती सु न त करणे आव यक आहे.
काया या या आकारानुसार काया याती दळणवळणासाठ EPABX णा ा पत के जाऊ कते. गैर उप त कॉ साठ
आ ण कॉ रचा हॉइस संदे ा त कर यासाठ हॉइस मेसे जग स टम ऑटो उ र आ ण रेक ॉ डग स टम ा पत के े जाऊ
कते.

. अखं डत वीज पुरवठा UPS संगणक आ ण इतर मह वा या ापने ा UPS आ ण इतर पॉवर बॅक अप दान के े जाती .
यामुळे काया यात अखं डत काम सु होते.

. रे ट स रे ट म कमचारी ायंट अ यागत इ याद ना सोयी आराम आ ण ताजेतवाने दे तात कारण यांना ऑ फसम ये
जा त तास थांबावे ागू कते. व ांती खो या पा हजेत
Machine Translated by Google

नीटनेटके पणा सु न त कर यासाठ दररोज कवा अगद तासा या आधारावर यो य र या दे ख भा के पा हजे. हे कोण याही काया यात
अप रहाय आहेत.

. मी टग हॉ आ ण अ यागत खो या कामा या ठकाणी भेटणारा ायंट या ा अ व तीत आणू कतो. वक या या ी

झा े या चचपासून वच त होऊ कतो आ ण कामावर क तक कतो कवा कमचारी कवा टे फोन ा उप त रा
कतो. कामा या ठकाणी भेट मुळे काही गोपनीय मु े अनाव यक समोर येऊ कतात. मी टग म सु वधा गोपनीयता आ ण
चचवर चांग े दे तात. हणून मी टग हॉ म ये ायंट ी चचा करणे के हाही चांग े . व क ा ा ायंट या भेट या वेळ ा न त
करा ा ागतात आ ण यांचे काटे क ोरपणे पा न करावे ागते.

. कामकाजाची सु वधा कमचारी आ ण क न व क ांना चांग या कामा या सु वधा पुरव या गे या पा हजेत

कोण याही अडचणी वाय यां या कामाचा भार सुरळ तपणे पार पाड यासाठ . सहज आ ण एका तेने काम कर यासाठ यांना उं ची
समायो य र हॉ हंग स खु या द या पा हजेत. ची उं ची
जेवणासाठ कवा बोड मसाठ वक ॅ टफॉम जाग तक मानकांनुसार साधारणपणे ते इंच राख े पा हजेत. टे ब या खा
सुमारे ेग म मज यापासून टे ब रे वे या तळापयत आ ण गुडघा अर ससाठ कमान ा टे ब े ग या प कडे
टे ब टॉपचे ेपण . बस याची मता ठरवताना त कमान कोपर ं द ची खो आ ण टे ब या काठाव न ते
खो ची परवानगी ा. यांना यांची कायरत कागदप े आ ण वतमान फाइ स सुर त ठे व यासाठ पुरेसे े फ आ ण ॉ दे ख ी दान
के े जावेत.

. नयतका के आ ण जन स हा कायदा ग तमान आ ण रा या या जे या इ े नुसार बद त असतो. व क ाने याचे काय ाती ान

अ यावत कर यासाठ कसून आ ण त पर अस े पा हजे. जन स आ ण नयतका के या ा ता या घडामोड ची मा हती ठे व यास मदत
करतात.

न कष
चांग या व ापनामुळे दजदार कमचारी वग मळतो आ ण यामुळे ाहका ा हवी अस े व ासाह सेवा मळते. जे हा ायंट ा यां या
इ े नुसार सेवा मळते ते हा यामुळे ायंटची न ा नमाण होते यामुळे मजबूत ँ डग आ ण य वी वसाय होतो

. पॅरा ग कोण आहे आ ण पॅरा ग हो यासाठ आव यक गुण

पॅरा ग हा कायदे ीर व ानाचा ावसा यक आहे कायदे ीर सहा य णा चा एक भाग हणून वाय कवा
अध वाय पणे या पार पाडते आ ण यो य अंम बजावणीसाठ काय ाचे आक न आव यक अस े काय करते.

ते स ागार कवा या यक खट या या व पा या कायदे ीर े ा ी संबं धत ावसा यकांना समथन कवा मदत

कर यासाठ दे ख ी काय करतात. क स ट सी कायदे ीर वभाग अस े या कवा कायदे अनुपा न याक ाप
करणा या कं प या जसे क पयावरण कामगार नयं त उ पादने उ पादन न दणी े डमाक आ ण पेटंट कर बो इ याद चा
समावे क न याचे मक बाजार व तृत आहे. कायदे ीर काया ये आ ण
Machine Translated by Google

सावज नक सं ांम ये समथन याक ापांम ये अनेक पॅरा ग आहेत जरी ते अ ाप वसायाचे यो य नाव वापरत नाहीत.

उ कृ पॅरा ग चे गुण

. व े षणा मक कौ ये

पॅरा ग क रअसना यां या समोरी े ख ी कवा त डी साम ीवर व रत न कष काढ यासाठ अ वेषणा मक आ ण ा या मक

कौ ये आव यक असतात.
.संवाद कौ य

पॅरा ग स सव कार या पा भूमीती ोकांना भावीपणे बो यास आ ण ऐक यास स म अस े पा हजेत.

.तप ी ओ रएंटेड

पॅरा ग या दै नं दन कामात अनेक तप ी गुंत े े आहेत आ ण या क रअरम ये य वी हो यासाठ यां याकडे दे ण े मह वाचे

आहे.

.नै तक नणय

तु ही ायंटची गोपनीयता आ ण इतर बाब ना सामोरे जाताना पॅरा ग े ात तु हा ा नै तकतेची ती जाणीव चांग सेवा दे ई .

. महान े ख क

अ या धक ाकरण द े ख न वराम च हे कवा गंभीर े ख न ुट अस े े द तऐवज मसुदा तयार करणे

पॅरा ग ससाठ एक मोठ नो नाही आहे.

.काय ात वार य

तु ही जे काही करता यात तु ही चांग े अस यास तु हा ा सवसाधारण ची असणे आव यक आहे. जर तू

काय ाची कवा ोकांना मदत कर याची पवा क नका क रअर बद याचा वचार करा.

.आंतरवैय क गुण

पॅरा ग स वक सव तराती ाहक आ ण व वध पा भूमीती सहकारी यां यासोबत काम कर यास स म असणे आव यक आहे.

.संघटना मक गुण
Machine Translated by Google

व क ा ा कोण याही णी आव यक अस े सव कागदप े आ ण इतर बाब सह पॅरा ग अ यंत

व त असणे आव यक आहे.
.सं ोधन कौ य

पॅरा ग चे बरेचसे काम हे सं ोधन आहे यामुळे जर तु ही अ ाप या कौ यात भु व मळव े नसे तर तु हा ा या क रअरम ये

य वी हो यासाठ यावर काम करणे आव यक आहे.

.Tech Savvy
आधु नक कायदा काया य संगणक इंटरनेट आ ण व वध तां क काय म आ ण साधनांवर जा त अव ं बून आहे.

. वाटाघाट हणजे काय

वाटाघाट हा चचचा एक कार आहे याचा वापर ववादांचे नराकरण कर यासाठ आ ण दोन कवा अ धक प ांमधी
करारावर पोहोच यासाठ के ा जातो. साधारणपणे वाटाघाट मुळे तडजोड होते जथे येक प सहभागी अस े या
येक ा या फाय ासाठ सव त दे तो.

फायदे तोटे

याया यापे ा व त • प ांमधी चे संभा असंतु न • प कदा चत करारावर पोहोचू

कत नाहीत • जर ववादात काय ाचा मु ा असे
तर प ांना आव यक गा नसे
सामोरे

• सेट मटसह प ांना व चकता दे ते