Machine Translated by Google

वधी सेवा ा धकरणाची काय iPleaders

कायदे ीर सहा य योजना ा सत कर यासाठ समुदाय आ ण कायदे ीर त न ध वासाठ नधी रा य

गु हेगारी कायवाही अपी आ ण तु ं गात अस े या आरोप ना . म ये यु नयन

सरकारने रा ीय कायदे ीर मदत योजना सु के या ा आ थक टं चाईचा सामना करावा ाग ा आ ण नैस गक मृ यू झा ा. म ये स या

ट यात क सरकारने रा यांसाठ कायदे ीर मदत योजना वक सत कर यासाठ यायमूत कृ णा अ यर यां या अ य तेख ा एक स मती ापन

के . स मतीने कायदे ीर सहा यासह वक त प तीने धोरण आख े

येक ज हा रा य आ ण क ात स म या. याय व स मती ापन कर यात आ

यायमूत पीएन भगवती यां या अ य तेख ा कायदे ीर मदत योजना राब व यासाठ .

या स मतीने ामीण भागात कायदे ीर मदत बरे आ ण याय य सुचव े

सं वधानात मोफत कायदे ीर मदत तरतूद समा व कर याची फारस के . म ये द

यायमूत भगवती यां या अ य तेख ा कायदे ीर सहा या या रा ीय अंम बजावणी स मतीची ापना कर यात आ . यानंतर

संसदे ने वधी सेवा ा धकरण कायदा ागू के ा.

कायदे ीर सहा यासाठ कायदे ीर तरतुद

फौजदारी या सं हतेचे क म ३४० १ जर एखा ा पु षावर मृ युदंडाची ा अस े या गु ाचा आरोप ाव ा गे ा ते हा याया य

या या वनंतीनुसार या ा स ा दे ऊ के .

तारा सह व महारा रा य या करणात याया याने हा अ धकार न मानता व ेषा धकार हणून ा धर याने याया याने हे वळण घेत े या

ा ये या अधीन होते . तथा प या फौजदारी या सं हतेत हा एक वैधा नक नयम बन व ा गे ा आ ण अ ी तरतूद कर यात आ क

आरोपीकडे कामासाठ पुरेसे साधन नस यास स यायाधी ासमोर खट ा

वक कोट वतः या खचाने असे करे .

भारताती कायदे ीर सेवा ा धकरण

भारतात कायदे ीर सेवा तीन तरांवर अ त वात आहेत क रा य आ ण ज हा तर.

क सरकार रा ीय वधी सेवा ा धकरण NALSA ापन करते आ ण

सव याया य वधी सेवा स मती SCLSC .

रा य सरकार रा य वधी सेवा ा धकरण SLSA आ ण उ याया य वधी सेवा स मती HCLSC ापन करते. रा य सरकार ज हा वधी

सेवा ा धकरण DLSA दे ख ी ापन करते.

https blog.ipleaders.in functions legal services authority ३ १५

Machine Translated by Google
वधी सेवा ा धकरणाची काय iPleaders

क म Aआण B वधी सेवा ा धकरण काय ाचा ता ु क ा कायदे ीर वहार

सेवा स मती.

काही काय सव ा धकरणांसाठ समान आहेत. याचे दोन कारात वग करण के े जाऊ कते ी टगे न आ ण पो ट टगे न सेवा. उपचारापे ा तबंध बरा या

त वाचे पा न कर याचा अ धका यांचा मानस आहे हणूनच पूव उपचारावर मो ा माणात भर दे यात आ ा आहे.

कायदे ीर जाग कता कायदे ीर बरे कायदे ीर स ा आ ण कायदे ीर ारे खट ा सेवा

ण

म ये पो ट टगे न सेवा दान करणे दे ख ी या सव ा धकरणांचे कत आहे

याया यात न ु क त न ध व आ ण याया या ी संबं धत इतर खचात मदत.

रा ीय वधी सेवा ा धकरण

NALSA चे सद य SCLSC चे सद य

. संर क हणून भारताचे सर यायाधी

मुख
. सव याया याचे यायाधी हणून

अ य .
. रा पत नी कायकारी हणून नाम नद त के े े सव याया याचे यायाधी

. ासनाने व हत के े े आ ण नाम नद त के े े इतर सद य

अ य .

CJI.
. ारे नाम नद त इतर सद य

सरकार सर यायाधी ां ी स ामस त करत आहे.

https blog.ipleaders.in functions legal services authority ४ १५

Machine Translated by Google
वधी सेवा ा धकरणाची काय iPleaders

क य ा धकरणाची काय
. वधी सेवा काय ा या तरतुद पूण कर यासाठ धोरणे आ ण त वे मांडणे.

. ग रबांना कायदे ीर मदत दे यासाठ सवात आ थक योजना तयार करा.

. रा य आ ण ज हा ा धकरणांना दे यात येण ारा नधी यां या व हेवाटानुसार वापरा.

. ामीण आ ण झोपडप भागात कायदे ीर मदत बरे आयो जत करणे.

. कायदे ीर सहा या या े ात व ेष भर दे ऊ न सं ोधन हाती घेण े आ ण ो साहन दे ण े

गरीबांना कायदे ीर मदत दान करणे.

. भागांतगत द े या मू भूत कत ां या पूततेसाठ आव यक अस े या सव गो ी करणे

सं वधानाचा IV A.

. बार कौ स ऑफ इं डया ी स ामस त क न नक कायदे ीर काय म वक सत करा

ण

. कायदे ीर सा रता आ ण कायदे ीर जाग कता पसरव यासाठ यो य उपाययोजना करा

ोक आ ण व ेषतः समाजाती ब घटकांना त कर यासाठ .

. वयंसेवी समाजक याण सं ांचे समथन मळ व यासाठ व ेष य न करा

तळागाळात काम करत आहे.

. रा य ा धकरण ज हा ा धकरण यां या कायाचे सम वय आ ण नरी ण करा.

सव याया य वधी सेवा स मती उ याया य वधी सेवा स म या

ता ु क ा वधी सेवा स म या आ ण वयंसेवी सामा जक सेवा सं ा आ ण इतर कायदे ीर सेवा सं ा आ ण यो य अंम बजावणीसाठ सामा य

नद दे तात

काय माचे.

. व वध योजना आ ण सामा जक सेवा सं ांसाठ अनुदान आ ण सहा य दान करा.

रा य वधी सेवा ा धकरण

SLSA चे सद य HCLSC चे सद य

.उ याया याचे मु य यायाधी हणून

संर क इन चीफ.

.उ याया याचे यायाधी नाम नद त . याचे अ य हणून उ याया याचे यायाधी .

कायकारी हणून रा यपा ा ारे . इतर सद यांनी व हत के े े आहेत

अ य .
रा य ा धकरण आ ण नाम नद त

. ारे नाम नद त इतर सद य उ याया याचे मु य या.

रा य सरकार उ याया या या मु य यायाधी ां ी स ामस त

करत आहे.

काय

क य ा धकरणाने जारी के े या नद ांची अंम बजावणी कर याची जबाबदारी रा य ा धकरणाची आहे. हे क य ा धकरणासार या कायदे ीर

सेवा दान करते आ ण आयो जत करते

ोकअदा त. या वाय ा धकरणाची इतर काय दे ख ी आहेत

https blog.ipleaders.in functions legal services authority ५ १५

Machine Translated by Google
वधी सेवा ा धकरणाची काय iPleaders

. अ ध नयमांतगत नकष पूण करणा या ना कायदे ीर सेवा ा.

. सव कार या करणांसाठ ोकअदा ती आयो जत करणे

. तबंधा मक आ ण धोरणा मक कायदे ीर मदत काय म हाती या.

. क य ा धकरणाने रा य ा धकरणा ा सू चत के यानुसार इतर काय करा

वेळ ोवेळ .

ज हा वधी सेवा ा धकरण

DLSA चे सद य याचे अ य हणून ज हा यायाधी उ याया या या मु य यायाधी ां ी स ामस त क न रा य सरकारने नाम नद त के े े इतर सद य. येक

ा धकरणाने रा य ा धकरणा ारे जारी के े या नद ांची अंम बजावणी करणे आव यक आहे

रा य ा धकरणाने द े या नद ांचीही दख यावी ागे .

ज हा ा धकरणाकडे खा काय आहेत जी या ा पार पाडणे आव यक आहे

. ता ु क ा वधी सेवा स मती आ ण इतर कायदे वषयक उप मांचे सम वय साधणे

ज ाती सेवा.

. ज ात ोकअदा ती आयो जत करणे.

. रा य ा धकरण नयमां ारे न तक के अ ी इतर काय करा.

ता ु क ा वधी सेवा स मती

वधी सेवा ा धकरण कायदा क म Aआण B ता ु क ा वधी सेवा स मती ी संबं धत आहे. रा य ा धकरण येक ता ु यासाठ एक स मती ापन करे

ज ा ता ु क ा वधी सेवा स मती हणून संबोध े जाई .

या स मतीम ये पद स अ य हणून मयादे त कायरत अस े े व र दवाणी यायाधी आ ण उ याया या या मु य यायाधी ां या स ामस तने रा य सरकारने व हत

के े े आ ण नाम नद त के े े इतर सद य यांचा समावे असे .

ोकअदा ती ापन कर याचा अ धकार

येक क रा य ज हा कवा ता ु क ा स मती वेळ ोवेळ ोकअदा ती आयो जत क कते. करण ोकअदा तीकडे संद भत कर यासाठ याती कोण याही प काराने

याया यात अज के यास करण ोकअदा तीकडे पाठव े जाऊ कते.

ोकअदा तीचे अ धकार

या काय ांतगत कोण याही करणाचा नणय घे यासाठ ोकअदा ती ा दवाणी याया याचे समान अ धकार असती जे दवाणी या सं हता नुसार द े गे े आहेत.

ोकअदा तीचे अ धकार पुढ माणे आहेत.

https blog.ipleaders.in functions legal services authority ६ १५

Machine Translated by Google
वधी सेवा ा धकरणाची काय iPleaders

. कोण याही सा ीदारा ा सम स बजावणे आ ण याची उप ती ावणे आ ण याची तपासणी करणे

पथ

. कोण याही द तऐवजाचा ोध आ ण उ पादन.

. त ाप ांवर पुरा ाचे वागत.

. कोणतेही सावज नक रेक ॉड कवा द तऐवज कवा अ ा रेक ॉड कवा द तऐवजाची त कोण याही याया य कवा काया याकडू न
मागवणे.

. व हत के े या इतर बाबी.

भारतीय दं ड सं हता अंतगत कायदे ीर मदत

फौजदारी या सं हता या क म म ये अ ी तरतूद आहे क जर एखादा पु ष

मृ युदंडाची ा अस े या गु ाचा आरोप आहे याया य या या वनंतीनुसार या ा स ा दे ऊ कते. तारा सग व रा य AIR

मधी दं डा धका यां या कत ाऐवजी व ेषा धकार हणून वग कृ त क न सव याया याने याचा वपयास के े ा अथ ाव ा . तथा प फौजदारी

या सं हता मधी भारताने हे सु भ के े

यानंतर मोफत कायदे ीर सहा याची वैधा नक अंम बजावणी. क म ३०४ १ दान करते क म ये

स यायाधी ांसमोर खट ा जर आरोपीकडे व क ांना गुंतव याचे पुरेसे साधन नसे तर याया याने रा या या खचावर या या बचावासाठ

वक नयु के े पा हजेत.

न कष

वधी सेवा तकानु तके यायाचा आधार तंभ आहे या पूण कर यात मदत करतात

एखा ा ची आ थक मता वचारात न घेता समान यायाचा आद . यांचे

अ त व हे दे ाती समाजवाद संरचने या कायाचा दाख ा आहे आ ण समाजवाद संरचनेचे व वध फायदे दे ख ी द वते. कायदे ीर सेवां या

गळतीमुळे वं चतां या संर णासाठ तयार कर यात आ े या काय ाचा गैरवापर होऊ कतो.

थम ान.

कायदे ीर सेवा वेगवेग या व पात असू कतात भारतात यांनी क आ ण रा य तरावर ा धकरणाचे प घेत े आहे. घटनेती रा य धोरणा या

नद क त वांनुसार कायदे ीर सेवांची उप ती दे ख ी आ ही पाहतो.

यामुळे कोण याही दे ाती याय व े या यो य कायासाठ यांचा इ तम वापर आ ण अंम बजावणी आव यक आहे.

संदभ

http lawcommissionofindia.nic.in index .htm

http www.cbseacademic.nic.in web material doc Legal Studies Legal Studies T

कायदे वषयक ान संदभ आ ण व वध संध ची दे वाणघेवाण कर यासाठ LawSikho ने टे ाम ुप तयार के ा आहे. तु ही या कवर क

क न सहभागी होऊ कता

https t.me joinchat J YrBa IBSHdpuTfQO sA

https blog.ipleaders.in functions legal services authority ७ १५