Machine Translated by Google

क प अहवा

यांना सब मट के े

ीमती नेहा स हा स सेना

फॅ क ट ा टं ग डग आ ण क हेय सग

सादर करणारा

हषमंदर र तोगी

BALL.B. ऑनस से म टर आठवी

वभाग सी रो मांक

हदायतु ा रा ीय कायदा व ापीठ

रायपूर CG

साधे गहाणखत १
Machine Translated by Google

घोषणा

मी हषमंदर र तोगी या ारे घो षत करतो क क प काया या बंधाचे ीषक आहे

साधे गहाणखत एचएनए यू रायपूर. हे आहे

ीमती नेहा स हा ा यापक यां या समथ मागद नाखा मी के े या मूळ कामाची न द

सद य HNLU रायपूर.

हषमंदर र तोगी
रो नंबर

बॅच XIII

से म टर आठवा

वभाग सी

दनांक

साधे गहाणखत
Machine Translated by Google

पावती

साधे गहाणखत. ची ावहा रक ा ती

या क पा ा अनेक चे सहकाय ाभ े आहे. मी माझा मनापासून आदर करतो आ ण

मा या का ीमती नेहा स हा यां या अखंड पा ठ याब यांचे आभार. तची सात यपूण दे ख रेख

सतत ेरणा आ ण अमू य मागद न समजून घे यासाठ खूप मदत झा आहे

क प अहवा ाती बारकावे पार पाडणे.

दान के याब व ापीठ आ ण कु गु ं चे आभार मान यासाठ मी ही संधी वीकारतो

ाय रीम ये आ ण इंटरनेट ारे व तृत डेटाबेस संसाधने.

मधी पायाभूत सु वधांसाठ मी HNLU चे कमचारी आ ण ासन यांचेही आभार मानतो

आम या ाय रीचे आ ण आयट ॅ बचे व प जे हा क प पूण कर यासाठ खूप मदतीचा ोत होता

काही छपाई या चुक ा झा या असती याब मनापासून खेद वाटतो. मी कृ त राहीन

या क प अहवा ात आणखी सुधारणा कर यासाठ ट प या आ ण सूचना ा त करा.

हषमंदर र तोगी
रो नंबर

बॅच XIII

से म टर आठवा

वभाग सी

१५ ०२ २०१७

साधे गहाणखत
Machine Translated by Google

साम ी सारणी

साम ी पृ

प रचय ५

उ े

मॉटगेज डीडचे तप ी ७

साधे गहाणखत

त ये

साधे मॉटगेज डीड फॉरमॅट

संदभ ंथ १५

साधे गहाणखत
Machine Translated by Google

प रचय

गहाण आहे a

गहाणखत या याबरोबर व वध अ क पना बाळगतात .आ ही सामा य ोकांना हे मा हत आहे क आ हा ा आव यक आहे

घर बांधणी कज कार कज आ ण यांसारखी कज मळ व यासाठ आमची मा म ा गहाण ठे वा

ै णक कज वगैरे.

मा म ा ह तांतरण काय ा या क म म ये व वध कार या तारणांची ा या के आहे. क म ५८ ए

प रभा षत करते
उ े ासाठ व ावर मा म ेती ाजाचे ह तांतरण हणून

गत रकमेचे पेमट सुर त करणे कवा कजा ारे गत करणे व मान कवा

भ व याती कज कवा कराराचे काय द न जे आ थक दा य वास ज म दे ऊ कते. द

ह तांतरण करणा या ा मॉटगेगर हणतात ह तांतरण करणा या ा गहाण ठे वतात चे मु य पैसे आ ण ाज

जे पेमट काही काळासाठ सुर त आहे यांना मॉटगेज मनी आ ण इ टमट असे हणतात

या या ह तांतरणावर प रणाम होतो या ा मॉटगेज डीड हणतात.

क म b प रभा षत करते a जेथे ता यात न दे ता

गहाण ठे व े मा म ा गहाण ठे वणारा वतः ा गहाण ठे व याचे पैसे दे यासाठ वैय क र या बांधतो आ ण

सहमत आहे पणे कवा न हतपणे क या या करारानुसार पैसे दे यात अय वी झा यास

गहाण ठे वणा या ा गहाण ठे व े या मा म ेची व कर याचा अ धकार असे

गहाण पैसे. अ ा गहाण ठे व या ा सप मॉटगेज हणतात.

सामा यत जे हा एखाद काही जंगम कवा ावर मा म ा खरेद क इ त असते

या ा या ा पै ाची गरज आहे तर तो याचे च कवा जंगम गहाण ठे वून कज घेऊ कतो

मा म ा. गहाण ठे व या या बाबतीत बँक ा कवा व ीय सं ा सुर त क न कज दे तात

व जंगम आ ण कवा ावर मा म ेती ाजासह कजाची परतफे ड

कज घेत े या ने ह तांत रत के े आहे. तारण कजाची सुर ा हणून काम करते

र कम बँक आ ण व ीय सं ांसाठ नफा सुर त कर याचा हा माग आहे आ ण तो माग आहे

सामा य ोक ब र आ ण कवा कं पनी फम इ याद साठ कज मळवणे. तारण च आहे

सं ा याचा अथ आहे त ा वचन

जामीन हमी जे हा कजाची परतफे ड के जाते दा य व पूण होते कवा जे हा

कजदार तारण ठे व े या मा म ेचा ताबा घेतो आ ण कवा वकतो.

साधे गहाणखत ५
Machine Translated by Google

उ े

साधे गहाणखत या प तीने तयार के े आहे ते समजून घे यासाठ .

या ह तांतरणा या क म अंतगत सा या गहाणखत डीडचे मॉडे व प दान करणे

मा म ा कायदा १८८२

साधे गहाणखत
Machine Translated by Google

मॉटगेज डीडचे तप ी

क म ५८ अ नुसार

पै ाचे पेमट सुर त कर या या उ े ाने व ावर मा म ेम ये ाज

गत कवा कजा या मागाने गत करणे व मान कवा भ व याती कज कवा एखा ाचे काय द न

गुंतणे

ह तांतरण करणा या ा गहाण हणतात ह तांत रत करणा या ा गहाण हणतात सप

पैसे आ ण ाज याचे पेमट काही काळासाठ सुर त आहे यांना गहाण हणतात

पैसे आ ण इ स

कज भर यासाठ सुर ा हणून द े मा म ा कवा

कत पार पाडणे आ ण ते नधारीत के े या काम गरीवर ू य होई

अट

मा म े व धारणा धकार जो दा य व जसे क कज सुर त कर यासाठ मंज ूर के ा जातो आ ण तो आहे

नधा रत अट नुसार पेमट कवा काय द न के यावर वझव े .

.अ ा वहारा या अट न द करणारे साधन जसे क एक करार कवा करार .

. असा वहार यावर आधा रत आहे ते कज.

. डीईसह कोणतेही वा त वक मा म ा सुर ा वहार

. हणून गहाणखता या मागाने गहाण ठे वणारा याचे ाज एका व म ये ह तांत रत करतो

ावर मा म ा गहाण ठे व े यांचे पेमट सुर त कर यासाठ गहाण ठे व े मा म ा

गहाण ठे वणा या ा पैसे.

गहाण या दाचे कायदे ीर मह व आ ण कवा आव यक घटक

. ाजाचे ह तांतरण असणे आव यक आहे

. ह तांत रत के े े ाज काही व ावर मा म ा असणे आव यक आहे.

. ह तांतरणाचा उ े कोण याही कजाची कवा काम गरीची दे यके सुर त करणे आव यक आहे

एक तब ता यामुळे आ थक दा य व वाढू कते.

साधे गहाणखत ७
Machine Translated by Google

साधे गहाणखत

ा या
साधे तारण अंम ात आण े जाते जेथे कोणतीही मा म ा गहाण ठे व या वाय द जात नाही द

गहाण ठे वणारा वतः ा कजाची परतफे ड कर यास जबाबदार बनवतो. सो या दात Simple Mortgage चा वापर के ा जातो

सव गहाण कृ ये सू चत करा जेथे कजदार वैय क करारा ारे वतः ा बांधून घेतात आ ण याची मा म ा कजदारा ा सुर तता हणून

दे तात.

या याकडू न पणे कवा ग भत प तीने सू चत के े जाते क कजाची परतफे ड न झा यास

गहाण ठे व े या मा म ेचा वापर गहाणदाराकडू न कजाचा फायदा घे यासाठ के ा जाऊ कतो. या एका कृ तीत

साधे गहाणखत ह काचे ह तांतरण हणजे मा म ेचे नमू न कर याचा अ धकार. गहाणखतप ात असा अ धकार पणे नमूद करावा

असा कोणताही नयम नाही.

सा या गहाणखताचे मू भूत वै हणजे गहाण ठे वणा या ा वडेट कर याचा अ धकार नाही.

याया या या परवानगी वाय मा म ा. साठ गहाण ठे वणारा याया यात अज क कतो

वक े या मा म ेची ऑफर कर यास संमती ा कवा संप ी न दे ता संपूण रकमे या पुन ा तीसाठ दावा दाख करा.

वैय क उ रदा य व
सा या तारणात दोन कार या दा य वांचा समावे होतो वैय क दा य व आ ण गहाण मा म ा.
मानक गहाण वहारात गहाण ठे वणा याचे कोणतेही वैय क दा य व नसते आ ण गैर

कजाची परतफे ड करणे गहाण ठे वणारा गहाण ठे व े या मा म ेचे पैसे काढ यासाठ पुढे जाऊ कतो

कजाचा फायदा या. परंतु सा या गहाणखत म ये काही भागावर वैय क दा य व असते

गहाण ठे व े या मा म ेसह कजाची परतफे ड कर यासाठ गहाण ठे वणा या ा

गहाण ठे वणा या या वरोधात जा याचा पयाय वैय क र या अ ा कारे या या कवा या या व ड ा त करणे

कजा या पेमटसाठ गहाण ठे व े या मा म े या वरोधात जाऊ कते. ची उप ती

सा या गहाणखत म ये वैय क करार खूप मह वाचा असतो आ ण तेच ते वेगळे करते

गहाण ठे व याचे इतर कार.

१
जंगी सग व चंदर ILR सव .

द प सग व बहा र राम सव .

मू भूत वै े या सोपे गहाण उप येथे

रोजी अं तम भेट द

व ह नया व गोबरधन ILR सव

साधे गहाणखत
Machine Translated by Google

ता याचे वतरण नाही

सा या गहाणात गहाण ठे व े या मा म ेची ड हरी नाही. ारे पैसे वसू के े जाऊ कतात

पै ाचा कू म. गहाण ठे व े या मा म ेचे संपूण ाज ह तांत रत कर याचे क म

कज न भर यास गहाण ठे वणारा साधा गहाण ताबा अस े या गहाणात बद तो.

मा म ेची व
गहाणखत गहाण ठे वणारा मा म ेची पणे कवा व कर याचा अ धकार दे ऊ कतो

न हतपणे मुळ ात याचा अथ असा होतो क कज न भर यास गहाण ठे वणारा वकू कतो

गहाण मा म ा. परंतु जरी गहाण ठे व याचा करार व ेषतः व ब बो तो

पैसे न द यास मा म ा गहाण ठे वणारा गहाण ठे व े या मा म ेची व क कत नाही

आ ण गहाण ठे व े मा म ा वक यासाठ याया या या ह त ेपाची ती ा करावी ागे .

तकू ताबा

एक अ त मण करणारा जो गहाणखत काढू न टाकतो आ ण जमीन अजूनही असू कते ती जमीन ता यात घेतो

कायदे ीर र या गहाण ठे व े े . अ त मण करणारा गहाण ठे वणा या या मया दत अ धकाराचा मा क होऊ कतो

यांनी गहाण ठे व े या ज मनीवर पण ते कोण याही कारे यांचे कायदे ीर अ धकार काढू न घेत नाही

सा या गहाणात गहाण ठे व े या ज मनीवर गहाण . वप रत ताबा ते हाच वैध असतो जे हा

गहाण ठे व े या ज मनीवर याचा ह क आहे तो गहाणखत ज मनीवर ताबा घेत नाही

वेळ आ ण तो काळा या व धावतो जो दवसापासून या ा या या ाजाचा अ धकार मळतो

गहाण जमीन. जर गहाण ठे वणा याने जमीन ता यात घे याचा अ धकार जमा के ा नसे तर याचा अ धकार

तकु ांक डू न या व गहाण ज मनीचा के वळ ताबा घेऊ न हरावून घेता येण ार नाही

दावेदार

जर गहाणखत न दणीकृ त नस यामुळे बेक ायदे ीर घो षत के े गे े असे आ ण गहाण ठे व ा असे

या ज मनीचा वषा न अ धक काळ ताबा असे तर वषानंतर गहाणखत वैध होते.

गहाण ठे व यासाठ करार

ज ी ावर मा म ेची व वाहतूक करणा या करारा या आधी के जाते

स ा द ा जातो क गहाण ठे व या या बाबतीत गहाण ठे व याचा करार असावा

गहाण ठे वणारा आ ण गहाण ठे वणारा. जर एखादा गहाणखतासाठ काम करत असे तर सावध गरी बाळग पा हजे

या खचासाठ तारण ठे वणा याने व र कम जमा के याचे दे ख ी घेत े जाते

गहाण ठे वणारा आप ा वचार बद ू कतो आ ण जर वहार पूण झा ा नाही तर गहाण ठे वू कतो

या या खचाची भरपाई कर यासाठ या या वक कवा व क ा ा जबाबदार हा.

साधे गहाणखत ९
Machine Translated by Google

या का ावधीसाठ र कम गत आहे आ ण ती तारीख नमूद करणे आव यक आहे

परतफे ड करणे आव यक आहे जे दे य तारीख हणून ओळख े जाते दे ख ी नमूद करणे आव यक आहे. अनेक वेळ ा द

गहाण ठे वणारा का ावधी वाढव या या पयायासह एक कवा दोन वषाचा असू कतो

जर याने गहाण ठे व या या सव अट व त चे पा न के े असे आ ण असे

नय मतपणे ाज आ ण इतर कोणतीही र कम दे य असू कते.

न कष
साधे गहाण हे इतर कार या गहाणखत या उप तीने वेगळे के े जाते

करार. सा या गहाणात गहाणखत परतफे ड कर यासाठ गहाण ठे वणा या ा वैय क र या बांधून ठे वतो

कज आ ण याची मा म ा एक सुर ा हणून गहाण ठे वते जी डफॉ ट झा यास र के जाऊ कते

पेमट परंतु सुर ेचे नमू न कर यासाठ आ ण या वाय याया याकडू न ड पास करावी ागे

याया या या ह त ेपाने सुर ा र करता येण ार नाही. आणखी एक वै पूण असणे आव यक आहे

ात ठे वा क गहाण ठे वणा याकडू न गहाण ठे वणा याकडे ाजाचे अं तः ह तांतरण आहे

मा म े या ह तांतरणावर.

साधे गहाणखत
Machine Translated by Google

त ये

फै ज खान आ ण या दोन प ांम ये तारण करारावर वा री झा आहे

रामाधीर सग अनु मे गहाण ठे वणारे आ ण गहाण ठे वणारे दोघेही वासेपूरचे र हवासी.

गहाणखत . ा वा री झा . फे ुवारी रोजी आ ण एकू ण . फे ुवारी पयत

ाज दरासह भरायचे आहेत

दरवष ट के .

गहाण ठे वणा या या कौटुं बक उ े ांची पूतता कर यासाठ गहाणखतावर वा री कर यात आ होती आ ण अ

फाम हाऊस तारण करारात सुर ा हणून दे यात आ े आहे.

ए जून आ ण स टबर म ये ह याने पैसे भर यास सां गत े आहे

गहाण ठे वणा याने.

मा म ेचा वमा आ ण ी मयमची र कमही सुर ा हणून ठे व यात आ आहे

गहाण ठे वणा याने पैसे दे याचे मा य के े .

पेमटम ये कोणतीही चूक झा यास गहाण ठे वणा याने ाज दे याचे मा य के े आहे

र कम

दो ही प ांनी दोन सा ीदारां या उप तीत करारावर रीतसर वा री के आहे.

साधे गहाणखत
Machine Translated by Google

साधे मॉटगेज डीड फॉरमॅट

नो हबर रोजी फै ज खान मु गा याने साधे गहाण ठे व े े हे कृ य

सरदार खान वय सुमारे वष आ ण कसई महौ ा वासेपूर येथे राहतो

मॉटगागोर रणधीर सग यांचा मु गा रामधीर सग या या बाजूने आ ण बाजूने

वय सुमारे ४५ वष आ ण बरसा नगर वासेपूर येथे राहणारे येथे संद भत

मॉटगेज ी .

तर मॉटगेगर आ ण मॉटगेज ी या दाचा अथ असा असे आ ण

यांचे त नधी वारस उ रा धकारी ए झ युटर ासक व त कायदे ीर यांचा समावे आहे

त नधी आ ण नयु .

तर येथे गहाण ठे वणारा ावर मा म ेचा एकमा आ ण पूण मा क आहे.

े ू म ये वणन के े े येथे ह े े आ ण येथे े ू ॉपट हट यानंतर.

तर मॉटगेगर हा नरपे मा क आहे याने मा म ा मळव आहे ते हापासून

मॉटगेगरने े ू मा म ेचा ताबा आ ण उपभोग घेत ा आहे आ ण कर भर ा आहे आ ण

एकमा आ ण पूण मा क हणून यावर ु क आकारते.

तर गहाण ठे वणा या ा या या कौटुं बक खचासाठ पै ांची गरज भासते आ ण

मॉटगेगरने गहाण ठे वणा या ा या ा .ची कज दे याची वनंती के . ७ ८६ ००० सात ाख छयासी

फ हजारो जे गहाण ठे वणा याने मॉटगेगर ा कज दे याचे मा य के े आहे.

येथे दान के यानंतर ाजासह याची परतफे ड सुर त कर या या ीकोनातून सादर करते.

आता हे डीड सा ीदार आहे जे उ करारा या अनुषंगाने आ ण वचारात घेत े े आहे

. के वळ सात ाख छयासी हजार कज द े आ ण गत

या भेटव तूं या अंम बजावणीवर मॉटगेज रकडे गहाण ठे वणारा याची पावती गहाणखत

या ारे कबू करा .

तो मॉटगेगर या ारे गहाण घेण ा या ी करार करतो क तो गहाण घेण ारा या ा पैसे दे ई

गहाण ठे व यासाठ . फ सात ाख सहा ी हजार नो हबर रोजी येथे दे य तारीख हणून संद भत ाजासह

दर यान आ ण या रकमेची पूण परतफे ड होईपयत नो हबर या ा दव ी वा षक ट के दराने आ ण यानंतरचा येक

ह ता ए जु ै या ा दव ी

साधे गहाणखत
Machine Translated by Google

आण या स टबरपयत येक यानंतर या म ह यापयत . ७ ८६ ०००

फ सात ाख छ पन हजार पूण परतफे ड के .

आ ण ते या ारे सहमत आहे आ ण घो षत के े आहे क जर गहाण ठे वणारा कोणतेही पैसे दे यास अपय ी ठर ा तर
ाजाचा ह ता तो याच ह यावरी ाजासाठ जबाबदार असे

डफॉ ट या तारखेपासून आ ण या माणे ह ता भरेपयत वरी माणे दर

च वाढ ाज.

गहाण ठे वणा या या उजवीकडे पूव ह न ठे वता येथे खा माणे डफॉ टवर कोणतीही कारवाई करणे

दान के े जाते आ ण हे मा य के े जाते आ ण घो षत के े जाते क मॉटगॅगर म ये डीफॉ ट क मट झा यास

ाजाचा कोणताही ह ता भरणे कवा या डीड या इतर कोण याही मुदतीचे उ ं घन करणे

मु ची संपूण र कम नंतर ाजासह तारणधारका या पयायावर असे

ही तारीख का बा झा या माणे गेच दे य हा.

आ ण या कराराने पुढे सहमती द व आ ण घो षत के े क वरी वचारात

मॉटगेगरने याचे सां गत े े फाम हाऊस येथे गहाण ठे व यासाठ सुर ा हणून ह े आहे

ाजासह या रकमेची परतफे ड आ ण इतर सव दे य आ ण दे य अस े े पैसे अ

गहाण ठे वणा याने सदरची मूळ र कम .ची परतफे ड कर याची अट. ७ ८६ ००० सात ाख

गहाण ठे वणा या या सव ाजासह आ ण इतर पै ांसह फ ी हजार

यापुढे गहाण र कम हणून संद भत गहाण घेण ारा े ू के े या रकमेची पूतता करे

मॉटगेज स यु रट मधून मळकत आ ण मॉटगेज र ा आव यक अस यास ते एक डीड अंम ात आणे

सोडा पण मॉटगेगर या खचावर.

आ ण मॉटगेगरने आणखी सहमत आ ण घो षत के े आहे क

मॉटगेगर सव ाजासह आ ण इतर पै ांसह ही मूळ र कम अदा कर यात अय वी ठरतो

या भेटव तू अंतगत दे य आ ण दे य होती गहाण घेण ारा पा होई

सदर अनुसू चत मा म ेची व कोण याही स म याया यामाफत के जाते आ ण ती ा त क न घेण े आ ण ा त करणे

या अनुसू चत मा म े या न वळ व तून मळा े गहाण र कम.

आ ण हे आणखी सहमत आहे आ ण मॉटगागरने घो षत के े आहे क तो

गहाण घेण ारा सव खच ु क आ ण खच दे यास दे ख ी जबाबदार असे आ ण ते भरे

गहाणखत सुर तते या संर णासाठ आ ण कवा गहाणखत वसू कर यासाठ खच

र कम आ ण ती तारण र कम आ ण तथ या सुर ततेचा भाग मान जाई

वर हट या माणे.

साधे गहाणखत
Machine Translated by Google

आ ण हे आणखी सहमत आहे क सुर ा ं बत असताना या ारे तयार के गे आण

गहाण ठे व े या रकमेची परतफे ड होईपयत गहाण ठे वणा याचा वमा उतरव ा जाई आ ण तो वमा काढू न ठे वे

आगीमुळे कवा कोण याही कारणामुळे झा े या नुक सानी आ ण नुक साना व उ ज मनीवर उ या अस े या इमारती आ ण संरचना

इतर अपघात कमान . त त वमा कं पनीसह आ ण

सव ी मयम आ ण वमा पॉ सी जे हा दे य असे आ ण दे य असे ते हा भरा

ते अ ा कं पनीकडे आ ण पॉ सी या याकडे रीतसर मा यता द े या तारणधारका ा सुपूद करे

नयु हणून नाव आ ण मॉटगेगर तसे कर यात कवा ी मयम भर यात अय वी झा यास.

गहाण ठे वणा या ा उ इमारती आ ण संरचनेचा वमा उतरव याचा आ ण कवा पैसे भर याचा अ धकार असे .

यावरी ी मयम आ ण या संदभात तारण ठे वणा याने भर े र कम मान जाई

गहाण रकमेचा एक भाग तयार करा. आ ण पुढे हे मा य के े आहे क सां गत े या काय मात

आग कवा कोण याही अपघातामुळे मा म ेचे नुक सान कवा नुक सान. गहाण ठे वणारा असे

गहाणखत वगळू न अ ा पॉ सी अंतगत वमा दावा ा त कर याचा अ धकार आहे

थम सव थकबाक ाजासाठ आ ण नंतर मूळ र कम कवा कोण याही हणून यो य

याचा काही भाग गहाणखत दे य र कम भर यासाठ पुरेसा असे आ ण जर काही अ त र क असे तर

तेच फ मॉटगेगर ा दे य होई .

वरी अनुसूची संद भत

फे ुवारी रोजी प कारांनी या भेटव तू अंम ात आण या आहेत या सा ीत

ारे वा री सी बंद आ ण वत रत
आत गहाण फै ज खानचा उ े ख के ा
या उप तीत

ारे वा री सी बंद आ ण वत रत
आत उ े ख गहाण रमाधीर सग
या उप तीत

सा ीदार

१.

साधे गहाणखत