‫( ִמ ְׁש ָּפט ֻמ ְׁר ָּכב) مجلة مركبة‬

‫‪ִ ( ‬מ ְׁש ָּפט ֻמ ְׁר ָּכב) اجلملة املركبة " أو "اجلملة املعقدة"‪ ،‬و تتكون فى حقيقتها من مجلة رئيسية‬
‫وترتبطان بأدوات ربط‬ ‫סּוקית) أو ( ִמ ְׁש ָּפט ָּט ֵפל ( ְׁמ ֻש ְׁע ָּבד))‬
‫واحدة‪ ،‬وعبارة أو ُج َميْلة تابعة ( ְׁפ ִ‬
‫عديدة كما سيتبني فيما بعد ‪ .‬وتأتى اجلملة املركبة فى األساس لتوسيع نطاق احلديث عن جزء من أجزاء‬
‫ج َميْلة (أى مجلة فرعية بأركانها األساسية من مسند ومسند إليه)‬
‫اجلملة حتى يتحول هذا اجلزء إىل ُ‬
‫تابعة للجملة األساسية‪ ،‬وتبدأ هذه اجلميلة بأداة ربط ( ִמ ַּלת ִש ְׁעבּוד) وتنتهى بالفاصلة ( ְׁפ ִסיק)‪.‬‬
‫נֹושא) عبارة املسند إليه‪ :‬وهى عبارة عن مجلة مفيدة تامة حتل حمل املسند إليه فى‬
‫סּוקית ֵ‬
‫‪ְׁ ( -1‬פ ִ‬
‫اجلملة الرئيسية التى ختلو من املسند إليه‪ ،‬وينقسم هذا النوع من العبارات إىل قسمني‪- :‬‬

‫أ‪ -‬القسم األول ‪ :‬وفى هذا النوع ميكن تغيري كل عبارة املسند إليه بكلمة ( ַּה ָּד ָּבר)‪ ،‬بينما يكون مسند‬
‫ָּדּוע‪ ,‬רָּצּוי‪ְׁ ,‬כ ַּדאי‪ֻ ,‬מ ְׁמ ָּלץ)‪ ،‬وفى هذا النوع يأتى املسند‬
‫اجلملة الرئيسية من بني الكلمات التالية (י ַּ‬
‫أوال وتليه عبارة املسند إليه ‪ ،‬مثل ‪:‬‬
‫‪ ‬ידוע‪ ,‬שעישון מזיק לבריאות ‪.‬‬
‫‪ ‬רצוי‪ ,‬שנבהיר את העניינים ‪.‬‬

‫ب ‪ -‬القسم الثانى ‪ :‬وفى هذا النوع تأتى عبارة املسند إليه أوالً ويليها اجلملة الرئيسية ‪ ،‬وهنا ميكن‬
‫ישהּו‪ַּ ,‬מ ֶׁשהּו)‪ ،‬بينما يكون مسند اجلملة الرئيسية من بني الكلمات‬
‫استبدال العبارة كلها بكلمة ( ִמ ֶׁ‬
‫ָּדּוע‪ ,‬רָּצּוי‪ְׁ ,‬כ ַּדאי‪ֻ ,‬מ ְׁמלָּץ)‪ ،‬وفى هذا النوع يأتى املسند أوال وتليه عبارة املسند إليه ‪ ،‬مثل‬
‫التالية (י ַּ‬
‫‪:‬‬
‫‪ ‬מי שילכד את הזאב‪ ,‬יזכה בפרס‪.‬‬
‫סּוקית נָּשּוא) عبارة املسند‪ :‬وهى عبارة عن مجلة مفيدة تامة حتل حمل املسند الرئيسى فى‬
‫‪ְׁ ( -2‬פ ִ‬
‫اجلملة الرئيسية ‪ ،‬وترتبط اجلملة الرئيسية بعبارة املسند التابعة برابطة (אֹוגֵד) ‪ +‬حرف ( ֶׁש) ‪ ،‬ومن‬
‫املمكن استبدال هذه العبارة بأى اسم إشارة ‪ ،‬مثل ‪:‬‬
‫‪ ‬סמירה היא שהלכה הביתה‪.‬‬

‫الصفحة ‪1‬‬ ‫دروس اجلملة العربية (د‪/‬فؤاد حممد عبد الواحد)‬

 ‫הנשיא הוא מי שעומד בראש המדינה ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫אימא אמרה שאבא בבית ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫מּושא) عبارة املفعول‪ :‬وهى عبارة عن مجلة مفيدة تامة حتل حمل املفعول فى اجلملة‬
‫סּוקית ָּ‬
‫‪ְׁ ( -3‬פ ִ‬
‫وتبدأ هذه العبارة حبرف ( ֶׁש أو ִכי) ‪ ،‬مثل ‪:‬‬
‫‪ ‬השר הכריז שיתחשב בעובדים‪.‬‬
‫‪ ‬הודיעו לנו שהתחילה שביתה‪.‬‬
‫‪ ‬אני רוצה להבין את ההסבר שנתת לאחי ‪.‬‬
‫‪ ‬דן יודע שהמצב עדין ‪.‬‬

‫סּוקית זְׁ ַּמן) عبارة ظرف الزمان ‪ :‬وهى عبارة عن مجلة مفيدة تامة ‪ ،‬ومن األدوات التى متيز‬
‫‪ְׁ ( -4‬פ ִ‬
‫ֲשר) ‪ ،‬مثل ‪:‬‬
‫هذه العبارة ( ַּבזְׁ ַּמן ֶׁש أو ְׁב ָּש ָּעה ֶׁש‪ְׁ ,‬ברֶׁגַּע ֶׁש‪ַּ ,‬כא ֶׁ‬
‫‪ ‬בשעה שיצאתי לטיול‪ ,‬פגשתי אותו‪.‬‬
‫‪ ‬ניפגש כשתתחיל שנת הלימודים ‪.‬‬
‫‪ ‬הן עמדו כאשר נכנס המורה ‪.‬‬
‫נצא כאשר תהיו מוכנים ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫סּוקית ָּמקֹום) عبارة ظرف املكان ‪ :‬وهى عبارة عن مجلة مفيدة تامة ‪ ،‬ومن األدوات التى‬
‫‪ְׁ ( -5‬פ ִ‬
‫ֲשר) وميكن استبدال العبارة بـ ( ָּשם‪ ,‬פֹּה) ‪ ،‬مثل‬ ‫متيز هذه العبارة ( ִב ְׁמקֹום ֶׁש‪ְׁ ,‬ב ָּכל א ֶׁ‬
‫ֲשר‪ֶׁ ,‬אל א ֶׁ‬
‫‪:‬‬
‫‪ ‬במקום שאתה נמצא‪ ,‬עמד פעם בניין מפואר‪.‬‬
‫‪ ‬אני הלכתי למקום שאהבתי ‪.‬‬

‫الصفحة ‪2‬‬ ‫دروس اجلملة العربية (د‪/‬فؤاد حممد عبد الواحد)‬

‫סּוקית ִס ָּבה) عبارة السبب ‪ :‬وهى عبارة عن مجلة مفيدة تامة ‪ ،‬ومن األدوات التى متيز هذه‬
‫‪ְׁ ( -6‬פ ִ‬
‫הֹואיל וְׁ ) وميكن استبدال العبارة بـ ( ִב ְׁגלַּל זֶׁה)‪،‬‬ ‫العبارة ( ִמ ְׁפנֵי ֶׁש‪ִ ,‬כי‪ִ ,‬משּום ֶׁש‪ֵ ,‬מ ַּ‬
‫ַאחר ֶׁש‪ִ ,‬‬
‫مثل‪:‬‬
‫‪ ‬כיוון שהייתי חולה‪ ,‬לא הגעתי לבית הספר ‪.‬‬
‫‪ ‬הוצאת העיתון מתעכבת מפני שישתקלה בדפוס‪.‬‬

‫סּוקית ַּת ְׁכ ִלית) عبارة الغاية ‪ :‬وهى عبارة تفيد الغاية‪ ،‬ومن األدوات التى متيز هذه العبارة‬
‫‪ְׁ ( -7‬פ ִ‬
‫( ְׁכ ֵדי ֶׁש‪ֶׁ ,‬ש ָּמא‪ִ ,‬ב ְׁש ִביל ֶׁש‪ְׁ ,‬כ ֵדי ֶׁשלֹּא) ‪ ،‬مثل‪:‬‬
‫‪ ‬עליך ללמוד היטב‪ ,‬כדי שתוכל להצליח‪.‬‬

‫סּוקית ְׁתנַּאי) عبارة الشرط ‪ :‬وهى عبارة تفيد الشرط ‪ ،‬ومن األدوات التى متيز هذه العبارة‬
‫‪ְׁ ( -8‬פ ִ‬
‫( ִב ְׁתנַּאי ֶׁש‪ִ ,‬אם ‪ְׁ ,‬ב ִמ ְׁקרֶׁה ֶׁש) ‪ ،‬مثل‪:‬‬
‫‪ ‬אם תגיע לפגישה בזמן אראה לך את המקום‪.‬‬
‫‪ ‬אם ירד הגשם יידחה הסיור ‪.‬‬
‫‪ ‬אילו היית רואה את המחזה‪ ,‬היית מתפעל ‪.‬‬
‫‪ ‬אילו הייתי גבוה יותר‪ ,‬יכולתי לשחק כדורסל‪.‬‬

‫סּוקית וִתּור) عبارة االستدراك‪ :‬وهى عبارة تفيد االستدراك ‪ ،‬ومن األدوات التى متيز هذه‬
‫‪ְׁ ( -8‬פ ִ‬
‫العبارة (ַאף‪ַּ -‬על‪ִ -‬פי ֶׁש‪ַּ ,‬על ַאף ֶׁש) ‪ ،‬مثل‪:‬‬
‫‪ ‬אף על פי שירדו גשמים חזקים‪ ,‬לא ביטלנו את הביקור‪.‬‬
‫‪ ‬אף שמזג האוויר היה חם‪ ,‬נהנינו מן הפיקניק ‪.‬‬
‫‪ ‬סיימנו את כל התרגילים ‪ ,‬אף על פי שרובם היו קשים מאוד ‪.‬‬

‫الصفحة ‪3‬‬ ‫دروس اجلملة العربية (د‪/‬فؤاد حممد عبد الواحد)‬

‫סּוקית ַּמ ָּצב) عبارة احلال‪ :‬وهى عبارة تفيد احلال ‪ ،‬ومـــــــن األدوات التى متيز هذه العبارة‬
‫‪ְׁ ( -9‬פ ִ‬
‫ֲשר‪ְׁ ,‬כ ֶׁש‪ִ ,‬מ ְׁב ִלי ֶׁש) ‪ ،‬مثل‪:‬‬
‫( ַּכא ֶׁ‬
‫‪ ‬הילד נכנס לכיתה מבלי שהמורה הרגישה בכך‪.‬‬
‫‪ ‬הילד נכנס לכיתה כשילקוטו על שכמו‪.‬‬
‫‪ ‬הוא צחק עד שהדמעות עמדו בעיניו ‪.‬‬

‫الصفحة ‪4‬‬ ‫دروس اجلملة العربية (د‪/‬فؤاد حممد عبد الواحد)‬