John Lock – para se te lindim jemi tabula rasa

Michael Polany – diturine e lidhe me diturine e heshtur. Ai ka thene se dituria e fshehur eshte
dituri te cilet individet e bartin ne mendjen e tyre,dhe per kete eshte shume e veshtie te kihet
qasje ne kete dituri.

Epistimologjia – Eshte dege e filozofise qe merret me teorine e dijes. Kjo mirret me lindjen,
karakteristikat, metodat dhe teresine e diturive njerezore.Per here te pare u perdor nga filozofi
skocez Xheims Fredrik Ferrier.

Ndarja e grupeve te diturise sipas Platonit – Teorike dhe Praktike

Ndarja e grupeve te diturise sipas Aristotelit – Teorike , Praktike dhe Poetike.

Te pamurit – ndjenja nepermjet te ciles ne fitojme me se shumti dituri

Llojet e diturise : Know what , Know why, know who, know where , know how.

Llojet e diturise sipas Brauner –Deklarative(menyra e te kuptuarit te

objektit,kuptimeve,ngjarjeve dhe proceseve) dhe Procedurale.

Mediatura – dituria per diturine.

Dituri heuristike – rregullat e te menduarit te drejte te bazuara ne pervoje, intuite, shkathtësi.

Asetet e diturise – te tregut, produkteve teknologjike dhe te organizimit.

Dituria gjeneron burime qe transformohen nepermjet – metoda e shqyrtimit, e krahasimit dhe

lidhshmerise ne mes shkakut e pasojes.

Aspektet e rendesishme per nivel suksesi – Asetet e diturise dhe dituria-proceset.

Kendveshtrimet e menaxhimit te diturise – Perspektiva e biznesit, perspektiva menaxherike dhe

perspektiva operative.

Dituria individuale – eshte dituri ne mendjen dhe shkathtesite e individëve. Eshte dituri
autonome dhe me mundesi transferimi nga individi ne individ.

Dituria kolektive – eshte ajo dituri qe ne e quajme “memorie e organizuar” ose “mendim
kolektiv i organizates”.
Ndarja e diturive – individuale apo grupore, e fshehur,eksplicite, e strukturuar dhe e
pastrukturuar.

Ndarja e diturive sipas aspektit cilesor –sipas cilesise dhe sipas sasise.
Ekspanzioni – Aspekti pozitiv (permisimi i kushteve te jetes dhe punes, zhvillimi i produkteve
cilesore,plotësimi i nevojave njerezore per dituri) Aspekti negativ( specializimi, dije
fragmentare,ekspansioni i puneve specifike,kërkesa per mesim te vazhdueshem te
domosdoshem).

E ardhmja ju perket atyre qe – mesojne shpejt, gjithnjë e me shume memorie te madhe dhe
mendim kreativ.

Detyrat e menaxherit te dijes –Prezenton dhe promovon rendesine e dijes, planifikon,bene

dizajnimin dhe organizimin e infrastruktures se dijes, mbledh informata , jep kontribut ne
krijimin e dijes,përpiqet te zbatoje diturine ne firme dhe zhvillon strategjine per zhvillim.

Dimensionet e menaxhimit te dijes –Krijimin e dijes, berjen pjese te individit,shpërndarja e saj

dhe përdorimi.

Klasifikimi i kultures sipas Carls Hend –kultura e fuqise,kultura e roleve, kultura e detyrave dhe
kultura e përkrahjes.

Fushat e diturise – krijimi, trupëzimi,përhapja dhe performimi.

Dituria e brendshme – kultura e ndërmarrjes,organizimi,partneret dhe marredheniet

formale,grupet e interesit,individet,proceset,prodhimi dhe shërbimet,patentat dhe
teknologjia,rregullat e pa dhe shkruar.

Dituria e jashtme – Konsumatoret, tregu,nevojat,dëshirat,aktivitetet ne treg,ligjet dhe

rregullat,ndryshimi i teknologjise, konkurrena dhe aktivitetet e tregut,furnitoret dhe ndryshimet
globale.

Dituria e te punësuarve – Gjuha dhe përvoja e kultura e tyre, profesioni dhe përvoja,trajnimi dhe
zhvillimi,aktivitetet ne fusha te ndryshme si prodhim, sherbim,sport ... etj.

Proceset e menaxhimit te dijes –Njohuri & Zbulim, Organizata dituria dhe vlerësimi,shkëmbimin
e njohurive, krijimin e njohurive dhe blerja e diturise.

Teknikat per menaxhimin e diturise –Trajnimi KM & Edukimi,histori e thene dhe mentorimi.
Mjetet per menaxhimin e diturise –Sistemet,intranet dhe extranet,ruajtja e te dhenave,mbështetja
e sistemeve,përmbajtja e sistemeve,sistemet e menaxhimit te dokumenteve,mjetet e intelegjences
artificiale,mjetet e simulimit dhe rrjetet semantike.

Mjetet sipas aspektit te kontabilitetit –Mjetet financiare,kryesore-asetet, e paprekshme.

Kapitali intelektual – eshte teresia e dijes te gjithe njerëzve ne kompani, por dije qe i kontribon
perparesise konkurruese ne treg. Eshte material intelektual si dituri,informata,pasuri
intelektuale,përvoja te cilat mund te perdoren per te krijuar pasuri te reja.

Elementet kyqe te kapitalit njerëzor –Kompetencat, Marredheniet dhe Vlerat.

Kapitali strukturor – bejne pjese: paisjet e ndryshme hardware,software,baza e te
dhenave,struktura organizative,patentat,shenja mbrojtëse-logo,marredheniet me blerësit kyc dhe
te gjitha aftesite organizative dhe menaxherike per te cilat jane mbështetje per te punësuarin.

Kapitalin organizativ e ndajme ne –kapitalin inovativ dhe procesor.

Proceset afariste – procesi i prodhimit, mesimit, komunikimit dhe teknika,cilësia e programi

BNJ.

Faktoret e kapitalit intelektual – faktori financiar,faktore qe lidhen me konsumatoret,faktoret e

zhvillimit dhe faktori njeri.

Per ta njohur ndërmarrjen dallohen dy koncepte – Ndermarrja qe meson dhe Individi qe meson.

Fazat e procesit te mesimit – Mbledhja e te dhenave, shenderrimi i te dhenave ne informata dhe

shenderrimi i informatave ne dije aplikative.

Mesimi i ndërmarrjes si proces –Mbledhja e diturise,Distribuimi i informatave,Interpretimi i

informatave dhe mbajta mend-arkivimi.

Konteksti interaktiv – Modeli dhe cilësia e interakcionit vertikal, mod. dhe cile. e interaksionit
horizontal dhe sjelljet e përgjithshme te cilat kane ndikimi ne krijim.

Perberja e kapitalit te paprekshem(integibel) – Brendi i ndërmarrjes, marka e prodhimit,aftësia

dhe shkathtësia e punetoreve dhe lidhja me partneret.

Vecorite e faktorit njeri – Vetedijes, Logjikues dhe Aftesite per te mesuar

Ekonomia tradicionale mbeshtetet – kapitalin fizik, financiar dhe punen fizike.

Digjitalizimi ka mundësuar – zhvillimin e praktikave interaktive,proceseve fleksibile ne

prodhim,ka rritur distibuimin dhe ka bere efikas menaxhmentin.

Shkembimi i njohurive me nivelet hierarkike – mbikqyresit e drejteperdrejte,grupet punuese dhe

njesite biznesore.

Shkembimi i njohurive do te thote se jemi te hapur per – te shtruar pytje, te tregosh te tjereve se
cfare ke ne plan te besh,te kërkosh ndihme nga te tjeret,marrjen e feedbackut,te pyesesh te tjeret
se cfare mendojme dhe te kërkosh këshilla dhe te pyesesh te tjeret se si do ta benin ndryshe.

Cilesite e liderit – Komunikues te mire, kane besim ndaj vartësve,jane motivues te mire,jane te
guximshem dhe marrin guximin mbi vete.

Rrita e ekonomise se dijes mbeshtetet ne investime jo materiale, para se gjithash ne zhvillimin

dhe edukimin e njerëzve per te nxitur ndryshimet teknologjike. (definicion)
Kapitali financiar varet nga vlerat jomateriale si – pozita konkurruese e ndërmarrjes, te dhenat
per rritje, imixhi dhe brendi i nermarrjes , aftësia per te hyre ne partneritet me ndërmarrjet
tjera,potencialet inovative,praktika menaxheriale,kompetencat e punetoreve,marredheniet dhe
blerësit.

Cikli i zhvillimit te menaxhmentit te dijes – Krijimi i dijes, fitimi i dijes, ruajta e

dijes,shpërndarja e dijes me te tjeret,aplikimi i dijes.

Transferi i dijes mund te behet – ne menyre formale, jo-formale, me vetëdije dhe pa vetëdije.

Teknikat per transferimin e dijes – Shresat e ndryshme,gjirimet e ndryshme,workshipe

zyrtare,mbledhje standarde,trajnime te ndryshme,elaborat, projektet dhe studimet,
brainstorming,metoda e vlerësimit te eksperteve dhe metoda e stimulimeve me metoda tjera.

Dituria tacite(heshtur) eshte – jo e karte, dituri e heshtur, me veshteresi te shpjegueshme dhe

shpesh me dykuptimsi.

Faktoret qe zvogelojne transferin e diturise se heshtur – diversiteti kulturor,qëndrimet dhe

veprimet jo te drejta,terminologjia e ndryshume,largesia fizike dhe organizacionale,nxitja jo e
mjaftueshme, mosbesimi ne personin qe transferon diturine,mosbesimi ne aftesite
vetanake,besimi i tepruar ndaj individit dhe zgjedhja jo e mire e eksperteve.
Ndarja e kompetencave ne grupe –kompetencat bazike dhe kompetencat e kufizuara.

Kompetencat superiore – orientimi ne efikasitet, interesi per ndikim,menaxhimi me procese

grupore dhe përkushtimi per përshtatje.

Kompetencat kyqe ne nivel organizate –Diturite, Shkathtesite, Aftesite, Mundesite. KSAO

Kompetencat sipas Wood dhe Payne – qeverisja me qellime dhe aksione, udheheqja,burimet
njerezore dhe dituria.

Variablat qe percaktojne punen e suksesshme – potenciali, kompetencat, permbajta dhe rezultati.

Perparesite kryesore te modelit te kompetencave – eshte menaxhimi me BNI,lidhja e ketyre

resurseve me realizimin e deytrave ne nivel individual dhe ne nivel organizativ.

Te metat kryesore te modelit te kompetencave – eshte problemi rreth asaj cka jane dhe cka nuk
jane kompetencat dhe si duhet te maten ato dhe ashpersia e zbatimit te metodologjise.

Kompetencat sipas modelit 1 ndahen ne – profesionale( njohja e permbajtjeve,marketingu dhe

shitja,njohja e prodhimeve), sociale(komunikimit,punen ekipore dhe aftesia e negocimit) dhe
afariste (njohja e organizates,shfrytezimi i TI,njohja e gjuheve te huaja, orientimi nga bleresit).

Kompetencat sipas modelit 2 –Komunikimi, ndermarresia,integrimet,udheheqja dhe zhvillimi i

burimeve njerezore.
Kompetencat sipas modeli 3 – Proaktiv, komunikimi,fleksibilitet,organizimi i punes,orientimi
drejt qellimeve dhe standardet e punes,interesimi per klientet,vendimarrja operative,vendimarrja
financiar,aftesia e komunikimit,puna ekipore dhe perfitimi.

Kompetencat sipas modelit 5 – Marrja e vendimeve,menaxhimi i projekteve,vendosja e

qellimeve,zgjedhja e problemeve,aftesite profesionale,aftesite per
negoci,udheheqja,Iniciative,aftesite organizative,aftesite komunikuese,aftesite e menaxhimit te
konflikteve.

Vleresimi i performancave behet – ne ndermarrje, per personelin e ndermarrjes dhe per

menaxheret.

Vleresimi i perfomances te personeli –Cilesia e punes,sasia e

punes,iniciativa,inovacionet,njohurite
shkencore,kreativitieti,siguria,komunikimi,vetiniciativa,shkathetesia,aftesia,qasja ndaj marrjes se
vendimeve,depertueshmeria,pervoja etj.

Performance eshte ajo cka mund te matet dhe cka mund te behet (definicion)

Aftesite sipas Chales Spearman –aftesite e pergjithshme mendore dhe aftesite per detyrat aktuale

TQM – model japonez qe pasqyron menyre afariste te te menduarit.

Kriteret per percaktimin e performances ekipore – Planifikimi, procesi i

vendosjes,organizimi,koordinimi,motivimi,kontrolli,shkathetesia,pervoja e anetareve dhe
njohurite indi.

Procesi i vleresimit te performances te ekipi – Zgjedhja e kritereve,zhvillimi i

shembullit,zgjedhja e vleresuesve,aplikimi i formulareve,plotesimi i formulareve,integrimi i
vleresimeve dhe analazimi dhe raportimi perfundimtar

Hulumtimi – Qellimi i saj eshte qe nepermjet bisedes interaktive te hulumtohen performansat

individuale.