Professional Documents
Culture Documents
com
THIẾT BỊ ĐO MỨC
NGUYÊN LÝ-CẤU HÌNH-LẮP ĐẶT-ỨNG
DỤNG
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
MỤC LỤC
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN ........................................................................................... 5
1.1. Khái niệm chung ..................................................................................................5
1.2. Các phƣơng pháp đo mức ....................................................................................6
CHƢƠNG 2: CÁC PHƢƠNG PHÁP ĐO MỨC ............................................................ 9
2.1. Đo mức sử dụng cảm biến áp suất .......................................................................9
2.1.1. Nguyên lý ......................................................................................................9
2.1.2. Hƣớng dẫn lắp đặt ....................................................................................... 13
2.1.3. Điều kiện hoạt động ....................................................................................14
2.1.4. Điều kiện công nghệ ...................................................................................15
2.2. Đo mức sử dụng cảm biến kiểu điện dung ......................................................... 15
2.2.1. Nguyên lý ....................................................................................................15
2.2.2. Hƣớng dẫn lắp đặt ....................................................................................... 18
2.2.3. Điều kiện hoạt động ....................................................................................24
2.2.4. Điều kiện công nghệ ...................................................................................24
2.3. Đo mức sử dụng phao chìm (đo mức kiểu thế chỗ) ...........................................24
2.3.1. Nguyên lý ....................................................................................................24
2.3.2. Hƣớng dẫn lắp đặt ....................................................................................... 27
2.3.3. Điều kiện hoạt động ....................................................................................29
2.3.4. Điều kiện công nghệ ...................................................................................29
2.4. Đo mức sử dụng sóng siêu âm ...........................................................................30
2.4.1. Nguyên lý ....................................................................................................30
2.4.2. Hƣớng dẫn lắp đặt ....................................................................................... 31
2.4.3. Điều kiện hoạt động ....................................................................................35
2.4.4. Điều kiện công nghệ ...................................................................................35
2.5. Đo mức sử dụng sóng radar ...............................................................................36
2.5.1. Nguyên lý ....................................................................................................36
2.5.2. Các kiểu cảm biến đo mức sử dụng sóng radar và ứng dụng .....................38
2.5.3. Tầm đo và khoảng cách giới hạn ................................................................ 41
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
2.5.4. Điều kiện đo ................................................................................................ 41
2.5.5. Hƣớng dẫn lắp đặt ....................................................................................... 42
2.5.6. Điều kiện hoạt động ....................................................................................44
2.5.7. Điều kiện công nghệ ...................................................................................45
2.6. Đo mức sử dụng phóng xạ .................................................................................45
2.6.1. Nguyên lý và ứng dụng ...............................................................................45
2.6.2. Hệ thống đo .................................................................................................47
2.6.3. Tính toán tín hiệu đo ...................................................................................49
2.6.4. Giá trị đo, độ nhạy, tầm đo .........................................................................52
2.6.5. Hƣớng dẫn lắp đặt ....................................................................................... 54
2.6.6. Điều kiện hoạt động ....................................................................................56
2.6.7. Điều kiện công nghệ ...................................................................................56
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
1. MỤC ĐÍCH
Tài liệu này biên soạn nhằm mục đích giới thiệu các kiến thức cơ bản về
nguyên lý hoạt động, nguyên lý cấu tạo, đặc tính kỹ thuật, cách thức lắp đặt, cấu hình,
kiểm tra và cân chỉnh các thiết bị đo mức.
2. PHẠM VI ÁP DỤNG
Tài liệu này áp dụng cho các thiết bị, hệ thống đo mức trong Nhà máy công
nghiệp. Tài liệu này không thay thế cho tài liệu nhà sản xuất, khi cần có thể tham khảo
tài liệu của nhà sản xuất.
3. TÀI LIỆU THAM KHẢO
Các bộ cảm biến trong kỹ thuật đo lƣờng và điều khiển – Lê Văn Doanh,
Nguyễn Thượng Hàn, Nguyễn Văn Hòa, Võ Thạch Sơn, Đào Văn Tân – Nhà xuất
bản Khoa học và Kỹ thuật – 2006.
Giáo trình cảm biến – Phan Quốc Phô, Nguyễn Đức Chiến – Nhà xuất bản
Khoa học và Kỹ thuật – 2008.
Giáo trình đo lƣờng điện và cảm biến đo lƣờng – Nguyễn Văn Hòa, Bùi
Đăng Thảnh, Hoàng Sỹ Hồn – Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam – 2009.
Tài liệu của các nhà sản xuất Endress & Hauser, Omega Engineering,
Yokogawa, Magnetrol,…
Website: http://www.endress.com
http://www.omega.com
http://www.yokogawa.com
http://www.engineeringtoolbox.com
http://us.magnetrol.com
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.1.6. Đo mức kết hợp xác định tỷ trọng chất lỏng
2.1.2. Hƣớng dẫn lắp đặt
- Compact version
Luôn lắp đặt thiết bị ở dƣới điểm đo thấp nhất.
Không lắp đặt thiết bị tại các vị trí có màng che kín, tại ngõ ra của bồn hay tại
các vị trí trong bồn mà áp suất bị ảnh hƣởng bởi các thiết bị khác (nhƣ là bơm,
khuấy,..).
Việc hiệu chuẩn, kiểm tra chức năng của thiết bị có thể thực hiện dễ dàng nếu
lắp đặt thiết bị sau một valve khóa.
- Rod and cable version
Khi lắp đặt cảm biến kiểu Rod and cable, đảm bảo đầu dò đƣợc đặt tại vị trí
không bị ảnh hƣởng bởi dòng chảy. Để bảo vệ đầu dò khỏi va đập do chuyển động, lắp
đặt đầu dò trong một ống dẫn plastic, hay cố định bằng thiết bị kẹp.
Chiều dài của cáp và que đầu dò tùy thuộc vào việc lựa chọn điểm zero. Đỉnh
của đầu dò phải ở dƣới điểm zero.
- Thiết bị khác
Màng cách ly
Không sử dụng các vật sắc hay cứng để cầm, treo hay vệ sinh màng cách ly.
Việc lắp đặt màng cách ly không ảnh hƣởng đến kết quả đo nếu không làm thủng và
không đặt một sức nặng nào lên màng của phần tử đo áp suất. Một số cảm biến có
màng cách ly đƣợc bảo vệ khỏi hƣ hỏng cơ học bằng một vỏ plastic.
Làm kín thiết bị
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Khi lắp đặt thiết bị vào bồn, đặt đệm làm kín vào đúng bề mặt làm kín. Quấn
và làm kín ren bằng cao su non. Khi siết chặt thiết bị, không đƣợc siết quá chặt, sử
dụng công cụ thích hợp, không đƣợc nắm housing của thiết bị vặn.
Làm kín hộp thiết bị, đấu nối
Lƣu ý, không để hộp thiết bị ẩm ƣớt khi lắp đặt đầu dò, kết nối thiết bị với hệ
thống. Luôn vặn chặt vỏ hộp và các đầu cáp. Vòng đệm làm kín của hộp phải đƣợc bôi
mỡ hay silicone làm kín.
Bộ chuyển đổi lắp đặt hộp thiết bị xa điểm đo trên bồn
Nếu không gian lắp đặt hạn chế, hoặc có dao động nhiệt độ mạnh tại thành
bồn, hoặc điều kiện môi trƣờng gần bồn không cho phép, thì có thể gắn housing tách
biệt khỏi điểm đo trên bồn bằng thiết bị thích hợp. Nhà sản xuất cung cấp các thiết bị
chuyển đổi và lắp đặt thích hợp, có thể lắp đặt trên đƣờng ống hay trên tƣờng.
Hình 2.2.2. Nguyên lý đo mức bằng cảm biến kiểu điện dung
Có một sự khác biệt đáng kể giữa hằng số điện môi của khí hoặc hơi và hằng
số điện môi của chất lỏng và chất rắn quá trình. Trong phép đo mức liên tục, giá trị
điện dung sẽ tăng khi mức của vật liệu cần đo tăng. Cảm biến nhận ra sự thay đổi về
điện dung khi mức thay đổi và chuyển đổi nó thành tín hiệu tỷ lệ với mức. Từ đó có
thể hiển thị giá trị đo mức.
Trong trƣờng hợp chất lỏng là chất dẫn điện, để tạo tụ điện ngƣời ta dùng một
điện cực kim loại bên ngoài có phủ cách điện, lớp cách điện đóng vai trò chất điện môi
còn chất lỏng đóng vai trò điện cực thứ hai.
Trong nhiều trƣờng hợp mà đòi hỏi cảm biến kiểu điện dung có hai đầu dò.
Bởi vì khoảng cách từ thành bồn đến đầu dò sẽ khác nhau theo độ cao, ngõ ra của cảm
biến sẽ không tuyến tính theo sự thay đổi của mức trong bồn nếu thành bồn đƣợc sử
dụng nhƣ một bản cực của tụ điện. Để đo chính xác, khoảng cách giữa hai bản cực (hai
vật dẫn) của tụ điện phải luôn giống nhau trên toàn dải đo. Có thể sử dụng một cảm
biến mức với hai đầu dò nếu nhƣ thành bình không phải là vật liệu dẫn điện.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.2.4. Nguyên lý đo mức bằng cảm biến kiểu điện dung một đầu dò
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.2.5. Nguyên lý đo mức bằng cảm biến kiểu điện dung hai đầu dò
Để cân chỉnh thiết bị đo mức kiểu điện dung, đƣa mức chất lỏng về điểm
zero (hoặc gần zero) và tiến hành cân chỉnh mức thấp. Tăng mức chất lỏng lên full
scale (hoặc gần full scale) và cân chỉnh mức cao. Transmitter sẽ tuyến tính hóa giá trị
đo dựa vào các thông số đo đƣợc của 2 điểm này.
2.2.2. Hƣớng dẫn lắp đặt
Khi lắp đặt cảm biến đo mức kiểu điện dung, cần lƣu ý:
Không nên lắp đặt đầu dò ở vị trí bị che chắn trong bồn vì đầu dò có thể không
kết hợp đƣợc với thành bồn để tạo thành hai bản cực.
Khi lắp đặt cảm biến đo mức trong các bồn có khuấy, trộn, phải lƣu ý lắp đặt
thiết bị tại các vị trí an toàn, đảm bảo khoảng cách tối thiểu với thiết bị khuấy.
Khi lắp đặt, không đƣợc để dòng chất lỏng chảy vào hay chất rắn đƣa vào bồn
chứa hƣớng thẳng trực tiếp vào đầu dò.
Phải lƣu ý góc của dòng vật liệu đƣa vào bồn hay ngõ ra của phiễu khi xác
định vị trí gắn đầu dò và chiều dài của đầu dò.
Khi lắp đặt nhiều đầu dò trong một bồn chứa, phải đảm bảo khoảng cách tối
thiểu giữa các đầu dò.
Khi lắp đặt các đầu dò, các khớp nối ren nên càng ngắn càng tốt.
Sự ngƣng tụ hay dƣ lƣợng sản phẩm có thể xảy ra tại khớp nối dài và ảnh hƣởng đến
tính chính xác của đầu dò.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Trƣờng hợp nhiệt độ trong bồn chứa cao, phải cách ly bề mặt ngoài của bồn
chứa để tránh quá nhiệt thiết bị. Việc cách nhiệt cũng hạn chế tích tụ các chất gần đầu
dò, khớp nối, giảm nguy cơ, sai số.
Hình 2.2.7. Hướng dẫn lắp đặt đối với đầu dò kiểu rod
• Trƣờng hợp lắp đặt đúng
a. Để phát hiện mức cao nhất, sử dụng cảm biến có khớp nối ren ngắn.
b. Để phát hiện mức thấp nhất, sử dụng cảm biến có khớp nối ren ngắn
c. Nếu có thành bồn có tích tụ một lớp mỏng thì khớp nối đƣợc hàn bên trong.
Đầu dò đƣợc lắp đặt hơi hƣớng xuống để các chất bám trên đầu dò có thể trƣợt
xuống dễ dàng.
• Trƣờng hợp lắp đặt không đúng
d. Khớp nối quá dài, có thể gây tích tụ các chất bên trong và dẫn đến sai số.
e. Việc lắp đặt theo phƣơng ngang dẫn đến nguy cơ tác động sai khi các chất
tích tụ nặng trên thành bồn.
f. Lắp đặt tại vị trí xảy ra tích tụ các chất trong bồn, thiết bị sẽ không phát hiện
khi bồn rỗng.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
• Lắp đặt trên thành bồn làm bằng xin măng, phải sử dụng một tấm thép đƣợc
nối đất, gắn vào thành bồn để tạo thành một bản điện cực. Lớp cách nhiệt sẽ đƣợc gắn
vào tấm thép và giúp ngăn việc tích tụ các chất tại khớp nối của đầu dò.
Hình 2.2.8. Lắp đặt dầu dò kiểu rod trên thành bồn làm bằng xi măng
• Lắp đặt trên thành bồn làm bằng nhựa, phải sử dụng một tấm thép gắn vào
thành bồn để tạo thành một bản điện cực.
Hình 2.2.9. Lắp đặt dầu dò kiểu rod trên thành bồn làm bằng nhựa
- Hƣớng dẫn lắp đặt đối với đầu dò kiểu rope
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.2.10. Hướng dẫn lắp đặt đối với đầu dò kiểu rope
• Trƣờng hợp lắp đặt đúng
a. Trƣờng hợp có ngƣng tụ, tích lũy các chất bên dƣới nắp bồn, cảm biến đƣợc
sử dụng có phần độ dài không tích cực.
b. Lắp đặt tại vị trí có khoảng cách thích hợp với thành bồn, ngõ vào và ngõ ra
vật liệu trong bồn. Trƣờng hợp hằng số điện môi thấp, nên lắp đặt gần thành bồn.
• Trƣờng hợp lắp đặt không đúng
c. Lắp đặt quá gần ngõ vào, ngõ ra vật liệu, dòng chảy vật liệu có thể gây hƣ
hỏng đầu dò.
d. Khớp nối quá dài, có thể gây tích tụ các chất bên trong và dẫn đến sai số.
e. Lắp đặt quá gần thành bồn, khi đầu dò dao động qua lại có thể va vào thành
bồn hay dẫn đến sai số do bị ảnh hƣởng bởi các chất tích tụ trên thành bồn.
• Lắp đặt trên thành bồn dẫn điện
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.2.11. Lắp đặt dầu dò kiểu rope trên thành bồn dẫn điện
• Lắp đặt trên thành bồn làm bằng xin măng
Hình 2.2.12. Lắp đặt dầu dò kiểu rope trên thành bồn xi măng
• Lắp đặt trên thành bồn làm bằng nhựa, phải gắn một điện cực bên ngoài bồn.
Hình 2.2.13. Lắp đặt dầu dò kiểu rope trên thành bồn nhựa
• Lắp đặt housing cách xa đầu dò
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
2.3. Đo mức sử dụng phao chìm (đo mức kiểu thế chỗ)
Hình 2.3.2. Nguyên lý cấu tạo cảm biến đo mức kiểu thế chỗ
Cảm biến đo mức kiểu thế chỗ bao gồm một phao hình trụ liên kết với một cơ
cấu truyền lực, gắn bên trong một bình chứa. Thông thƣờng phao hình trụ đƣợc chế tạo
bằng các vật liệu có tỷ trọng lớn hơn tỷ trọng nhúng chìm trong chất lỏng. Tuy nhiên,
tùy vào mức chất lỏng mà phao bị nhúng chìm một phần hay toàn phần, và nó chịu
một lực đẩy đúng bằng trọng lƣợng khối chất lỏng bị chiếm chỗ.
Li
F V. .g.D
L
Trong đó, V: thể tích của phao; Li: chiều dài của phao bị nhúng chìm; L: tổng
chìều dài của phao; g: gia tốc trọng trƣờng; D:tỷ trọng của chất lỏng.
Nhìn vào biểu thức ta thấy lực tác dụng lên phao tỷ lệ với phần phao bị
nhúng chìm trong chất lỏng có nghĩa là tỷ lệ với mức chất lỏng trong bồn.
Nhờ vào cơ cấu truyền lực và một mạch cơ/điện tích hợp trong Transmitter
mà lực đẩy này đƣợc chuyển đổi thành tín hiệu đo và Transmitter có nhiệm vụ
chuyển đổi tín hiệu đo này thành tín hiệu chuẩn tỷ lệ với mức chất lỏng trong bồn để
truyền đi (4-20mA chẳng hạn).
Dải đo của cảm biến sẽ đƣợc xác định bởi chiều dài của phao. Khi mức chất
lỏng thấp hơn phao, không có lực đẩy tác dụng lên phao, chỉ thị mức zero. Khi mức
chất lỏng tăng lên ngập một phần phao, do lực đẩy của chất lỏng lên phao sẽ tăng lên,
chỉ thị sẽ di chuyển trên thang đo tỷ lệ với sự thay đổi của mức chất lỏng. Khi mức
chất lỏng ngập hoàn toàn phao, chỉ thị sẽ chỉ kết quả là 100% thang đo.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Việc cân chỉnh Transmitter này đƣợc thực hiện bằng cách dịch chuyển mức
chất lỏng trong bồn.
Lƣu ý, Transmitter đo mức kiểu thế chỗ phải đƣợc cân chỉnh để đo một loại
chất lỏng có trọng lƣợng riêng đƣợc xác định trƣớc. Tuy nhiên, trong thực tế, có thể
cân chỉnh Transmitter bằng một chất lỏng khác mà không nhất thiết phải là chất lỏng
cần đo. Trong trƣờng hợp này đòi hỏi phải biết tỷ trọng của chất lỏng cần đo, chất
lỏng dùng cân chỉnh và dùng công thức chuyển đổi thang đo.
D2
L1 L2
D1
Trong đó, L1: hiển thị của thiết bị khi cân chỉnh; L2: chiều cao cột chất lỏng
cân chỉnh so với mức 0% của thiết bị; D1: khối lƣợng riêng của chất lỏng cần đo;
D2: khối lƣợng riêng của chất lỏng cân chỉnh.
Hình 2.3.3. Cấu tạo cảm biến đo mức kiểu thế chỗ
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
2.3.2. Hƣớng dẫn lắp đặt
Hình 2.3.4. Các loại cảm biến đo mức kiểu thế chỗ
Có hai loại cảm biến đo mức kiểu chiếm chỗ: loại phao đƣợc lắp đặt trong ống
đo, gắn bên ngoài bồn chứa và loại phao không có ống đo đƣợc gắn trực tiếp bên trong
bồn chứa. Cảm biến có ống đo thƣờng hoạt động ổn định hơn, đặc biệt khi bồn chứa
có vật cản hay dòng xoáy lớn. Cảm biến không có ống đo thƣờng sử dụng trong các
ứng dụng đo mức đòi hỏi thể tích chiếm chỗ lớn.
- Lắp đặt cảm biến bên trong bồn chứa
Cảm biến đƣợc lắp đặt trên nắp bồn chứa hay trên thành bồn chứa, phao đƣợc
treo thẳng đứng bên trong bồn. Nếu chất lỏng ở trạng thái đƣợc khuấy liên tục thì nên
lắp đặt một ống tĩnh xung quanh phao để tránh dòng xoáy quá mức tác động lên phao.
Khi lắp đặt ống tĩnh, chú ý lắp đặt thẳng đứng tránh phao chạm vào thành ống, nếu
không sẽ dẫn đến sai số phép đo.
Để gắn cảm biến vào bồn chứa, cần một đầu nối mặt bích đƣợc hàn trên nắp
bồn hay trên thành bồn.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.3.5. Lắp đặt cảm biến đo mức kiểu thế chỗ bên trong bồn chứa
- Lắp đặt cảm biến bên ngoài bồn chứa
Khi lắp đặt ống đo chứa phao, chú ý lắp đặt thẳng đứng tránh phao chạm vào
thành ống, nếu không sẽ dẫn đến sai số phép đo.
Khi lắp đặt phao trong ống đo, lƣu ý giữ khoảng cách tối thiểu giữa phao và
thành ống, giữa phao và đáy ống, sao cho phao không chạm vào thành hay đáy ống đo.
Các chất lỏng bẩn hay nhớt cần khoảng cách rộng hơn.
Định vị ống đo chứa phao sao cho điểm giữa của ống đo càng gần điểm giữa
của tầm mức chất lỏng trong bồn cần đo.
Để gắn cảm biến vào bồn chứa, cần có hai ống dẫn có hàn mặt bích để nối với
hai mặt bích của ống đo. Đồng thời nên lắp đặt valve khóa hay valve tay để thuận tiện
cho việc bảo dƣỡng, cân chỉnh, thay thế.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.3.6. Lắp đặt cảm biến đo mức kiểu thế chỗ bên ngoài bồn chứa
2.3.3. Điều kiện hoạt động
Lƣu ý các điều kiện giới hạn nhiệt độ môi trƣờng, khả năng chống rung, chống
sốc, cấp bảo vệ, tƣơng thích điện từ.
2.3.4. Điều kiện công nghệ
Lƣu ý các điều kiện giới hạn nhiệt độ, áp suất.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
2.4. Đo mức sử dụng sóng siêu âm
t
D c.
2
Biết đƣợc chiều cao bồn chứa E, ta tính đƣợc mức chất lỏng trong bồn:
L=E-D
Một số cảm biến đo mức dùng sóng siêu âm còn tích hợp cảm biến nhiệt độ để
bù sai số do vận tốc sóng âm thay đổi theo nhiệt độ.
Để cân chỉnh thiết bị đo mức dùng sóng siêu âm, đƣa mức chất lỏng về điểm
zero (hoặc gần zero) và tiến hành cân chỉnh mức thấp. Tăng mức chất lỏng lên full
scale (hoặc gần full scale) và cân chỉnh mức cao. Transmitter sẽ tuyến tính hóa giá trị
đo dựa vào các thông số đo đƣợc của 2 điểm này.
Các cảm biến siêu âm không tiếp xúc trực tiếp với vật liệu quá trình và rất
đƣợc ƣa thích trong các ứng dụng đo mức liên tục mà ở đó:
• Vật liệu có độ axit và kiềm cao có thể làm hỏng thiết bị đo
• Vật liệu mà bề mặt cần đo mức sần sùi
• Vật liệu nhớt hoặc có độ bám và nó có thể bám vào dụng cụ đo
Độ chính xác của bộ đo mức bằng sóng siêu âm bị ảnh hƣởng bởi bọt, bụi bẩn,
và hơi ngƣng tụ. Chúng cũng không phù hợp lắm để sử dụng trong các bồn nhỏ bởi vì
có hiện tƣợng dội âm làm sai lệch kết quả đo.
2.4.2. Hƣớng dẫn lắp đặt
- Các phƣơng án lắp đặt cảm biến
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.4.3. Các phương án lắp đặt cảm biến đo mức sử dụng sóng siêu âm
- Các điều kiện lắp đặt cảm biến
Hình 2.4.4. Các điều kiện lắp đặt cảm biến đo mức sử dụng sóng siêu âm
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Nên lắp đặt cảm biến cách thành bồn một khoảng tối thiểu bằng 1/3 đƣờng
kính bồn chứa (1).
Lắp đặt cảm biến ở vị trí thoáng mát, có biện pháp bảo vệ cảm biến khỏi ánh
nắng mặt trời trực tiếp hay mƣa (2).
Không lắp đặt cảm biến ở giữa bồn (3).
Tránh lắp đặt thiết bị gần màng che, ngõ vào của bồn chứa (4).
Đối với các ứng dụng đo mức chất rắn, chất dạng bột, xuất hiện kiểu hình nón
phải lắp đặt sao cho màng cảm biến thẳng góc với bề mặt của vật liệu cần đo mức.
Không đƣợc lắp đặt các thiết bị khác nhƣ limit switch, cảm biến nhiệt độ,…
bên trong góc phát α (5). Đặt biệt các thiết bị đối xứng nhƣ cuộn gia nhiệt, vách
ngăn,…có thể ảnh hƣởng đến kết quả đo (6).
Không lắp đặt hai cảm biến siêu âm trong cùng một bồn chứa, hai tín hiệu
sóng âm sẽ ảnh hƣởng lẫn nhau.
- Lắp đặt cảm biến ở các vị trí hẹp
Ở các vị trí hẹp có nhiễu âm mạnh, nên sử dụng một ống dẫn âm với đƣờng
kính đủ lớn (tùy thuộc ứng dụng). Và phải đảm bảo đƣờng ống không bị bám bụi bẩn.
Hình 2.4.5. Lắp đặt cảm biến đo mức sử dụng sóng siêu âm nơi có nhiễu âm
- Lắp đặt cảm biến ở các vị trí có dòng chảy
Lắp đặt cảm biến tại ngõ vào dòng chảy , bên trên và gần với chiều cao mực
chất lỏng lớn nhất Hmax càng tốt. Lắp đặt cảm biến ở vị trí chính giữa dòng chảy.
Chỉnh màng cảm biến song song với bề mặt chất lỏng.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.4.6. Lắp đặt cảm biến đo mức sử dụng sóng siêu âm nơi có dòng chảy
- Lắp đặt ống dẫn để đảm bảo khoảng cách giới hạn
Lắp đặt cảm biến tại độ cao nhất định, đảm bảo không vi phạm khoảng cách
giới hạn BD, kể cả khi ở mức cao nhất.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Nếu lắp đặt cảm biến trên nắp bồn không đảm bảo đƣợc khoảng cách giới hạn,
phải sử dụng một ống dẫn. Mặt nên trong của ống dẫn phải nhẵn, không có gờ hay các
điểm hàn. Lƣu ý đảm bảo điều kiện giới hạn về đƣờng kính và chiều dài ống dẫn.
Hình 2.4.7. Lắp đặt ống dẫn để đảm bảo khoảng cách giới hạn
Nếu không đảm bảo khoảng cách giới hạn khi lắp đặt cảm biến, có thể dẫn
đến lỗi, hỏng cảm biến.
2.4.3. Điều kiện hoạt động
Lƣu ý các điều kiện giới hạn nhiệt độ môi trƣờng, khả năng chống rung, chống
sốc, cấp bảo vệ, tƣơng thích điện từ.
2.4.4. Điều kiện công nghệ
Lƣu ý các điều kiện giới hạn nhiệt độ, áp suất.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
2.5. Đo mức sử dụng sóng radar
Hình 2.5.3. Các điểm tham chiếu của các cảm biến đo mức sử dụng sóng radar
Khoảng cách D từ điểm tham chiếu đến bề mặt vật liệu tỷ lệ với thời gian
t
truyền nhận sóng t: D c. , với c là tốc độ sóng.
2
Từ đó xác định mức L: L = E – D, với E là độ cao điểm tham chiếu.
Với các cảm biến kiểu xung, sóng nhiễu do phản xạ tại vật cản trong bồn nhƣ
nấc thang, thanh chắn, hoặc thành bồn có thể ảnh hƣởng đến độ chính xác. Một số cảm
biến có tích hợp chức năng khử nhiễu, để đảm bảo các xung nhiễu do phản xạ tại vật
cản trong bồn không ảnh hƣởng đến phép đo.
Các cảm biến đo mức dùng sóng radar kiểu FMCW không tính toán mức bằng
cách đo thời gian tín hiệu di chuyển và ít bị ảnh hƣởng do sóng dội. Các thiết bị
FMCW so sánh tín hiệu truyền đi và tín hiệu nhận về, phân tích bằng mạch điện tử
những thay đổi trong dạng sóng bị gây ra bởi sự phản xạ trệch hƣớng từ bề mặt đến
mức cần xác định.
Các cảm biến đo mức dùng sóng radar không bị ảnh hƣởng bởi sự thay đổi
trọng lƣợng riêng, hơi trên bề mặt, bọt, hoặc nhiệt độ. Chúng có độ chính xác cao và
giá cả vận hành bảo dƣỡng thấp.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Độ chính xác của cả hai loại cảm biến radar có thể đƣợc cải thiện bằng cách
thiết lập các thiết bị để tạo ra chùm tia hẹp. Chùm tia càng hẹp thì càng hội tụ khi tần
số của sóng tăng lên.
Để cân chỉnh thiết bị, đƣa mức chất lỏng về điểm zero và tiến hành cân chỉnh
mức thấp. Tăng mức chất lỏng lên full scale và cân chỉnh mức cao. Các dữ liệu mức
thấp và mức cao sẽ tƣơng ứng với dòng ngõ ra 4mA và 20mA, hay 0% và 100% đối
với ngõ ra số. Transmitter sẽ tuyến tính hóa giá trị đo dựa vào các thông số đo đƣợc
của 2 điểm này.
2.5.2. Các kiểu cảm biến đo mức sử dụng sóng radar và ứng dụng
Điều quan trọng đối với ứng dụng đo mức dùng sóng radar là lựa chọn đúng
loại antenna.
Việc lựa chọn antenna tùy thuộc vào các tiêu chí:
• Tùy thuộc vào ứng dụng (không gian tự do, không gian hạn chế,…).
• Tùy thuộc vào khả năng lắp đặt (kích thƣớt, vị trí, chiều cao,…).
• Tùy thuộc vào đặc tính của vật liệu chứa trong bồn (độ phản xạ sóng radar,
áp suất hơi, nhiệt độ,…).
• Tùy thuộc vào yêu cầu độ chính xác.
- Planar antenna
Hình 2.5.8. Khoảng cách giới hạn của cảm biến đo mức dùng sóng radar
2.5.4. Điều kiện đo
Tầm đo bắt đầu từ điểm mà chùm tia radar chạm vào đáy bồn. Đặc biệt với các
bồn có đáy hình đĩa hay hình nón, các mức dƣới điểm này không thể đo đƣợc.
Để chống tràn, khi lắp đặt ngoài khoảng cách giới hạn (DB) nên cộng thêm
một khoảng cách an toàn (SD).
Trƣờng hợp bề mặt sôi, có bong bong, hay có khuynh hƣớng tạo bọt. Tùy
thuộc vào đặc tính mà bọt có thể hấp thu hay phản xạ sóng radar từ bề mặt bọt. Phép
đo chỉ thực hiện đƣợc dƣới một số điều kiện nhất định.
Khoảng cách B xác định tầm đo nhỏ nhất.
Độ cao và đƣờng kính bồn phải đủ lớn để sóng radar không phản xạ hai bên
thành bồn.
Nên lựa chọn điểm zero tại điểm cách đáy bồn một khoảng cách C để đảm bảo
độ chính xác của phép đo.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.5.10. Vị trí lắp đặt cảm biến đo mức sử dụng sóng radar
Nên lắp đặt cảm biến cách thành bồn một khoảng tối thiểu bằng 1/6 đƣờng
kính bồn chứa (1). Đặc biệt nếu thành bồn không phẳng (có lƣợn sóng, đƣờng hàn,…)
thì khoảng cách từ cảm biến đến thành bồn càng xa càng tốt.
Lắp đặt cảm biến ở vị trí thoáng mát, có biện pháp bảo vệ cảm biến khỏi ánh
nắng mặt trời trực tiếp hay mƣa (2).
Không lắp đặt cảm biến ở giữa bồn (3), nhiễu có thể ảnh hƣởng đến tín hiệu.
Tránh lắp đặt thiết bị gần màng che, ngõ vào của bồn chứa (4).
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Đối với các ứng dụng nhiều bụi bẩn, nên lắp đặt thiết bị lọc khí để tránh kẹt
bám bụi trên antenna.
- Phƣơng án lắp đặt cảm biến đo mức trong bồn
Hình 2.5.11. Lắp đặt cảm biến đo mức sử dụng sóng radar
Không đƣợc lắp đặt các thiết bị khác nhƣ limit switch, cảm biến nhiệt độ,…
bên trong chùm tia radar (1). Đặt biệt các thiết bị đối xứng nhƣ vòng chân không, cuộn
gia nhiệt, vách ngăn,…có thể ảnh hƣởng đến kết quả đo (2). Màng chắn kim loại (3)
đƣợc gắn theo một góc nghiêng bên ngoài chùm tia radar giúp hạn chế ảnh hƣởng của
nhiễu do các phản xạ không mong muốn.
Nên cài đặt mức High High Alarm bên dƣới khoảng cách giới hạn (DB)và
khoảng cách an toàn (SD).
Kích thƣớt antenna càng lớn, góc mở chùm tia radar càng nhỏ, ảnh hƣởng của
nhiễu do phản xạ càng ít.
Thiết bị đo có thể đƣợc tối ƣu bằng các thiết bị điện tử giúp loại bỏ các nhiễu
do phản xạ không mong muốn.
Bố trí antenna hợp lý sẽ hạn chế ảnh hƣởng của nhiễu và mở rộng thang đo.
Nếu thành bên ngoài bồn chứa đƣợc làm bằng vật liệu không dẫn điện (GRP
chẳng hạn), sóng radar có thể phản xạ tại một số thiết bị gắn bên ngoài thành bồn (ống
kim loại, thang, lƣới chắn,…) gây nhiễu. Do đó, không lắp đặt các thiết bị có thể gây
nhiễu bên trong chùm tia radar.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.5.12. Một số thiết bị lắp đặt bên ngoài có thể gây nhiễu
- Góc mở chùm tia radar
Góc mở chùm tia radar đƣợc định nghĩa là góc mà trong đó mật độ năng lƣợng
của sóng radar đạt hơn một nửa giá trị mật độ lớn nhất.
Đƣờng kính của độ rộng chùm tia radar là một hàm số của góc mở α và
khoảng cách đo.
Hình 2.6.7. Các cách tuyến tính hóa giá trị đo mức
Cảm biến đo mức dùng phóng xạ đã đƣợc lập trình một bảng tuyến tính hóa
chuẩn để tính toán mức trong bồn hình trụ đứng. Trong các điều kiện khác, một bảng
tuyến tính hóa bao gồm 32 điểm đo có thể đƣợc nhập bằng tay hay bán tự động (bằng
việc điền đầy bồn chứa dƣới các điều kiện có thể kiểm soát).
- Đo tỷ trọng
Giá trị đo tỷ trọng đã biết của 9 mẫu đƣợc lƣu trong cảm biến và đƣợc sử dụng
để tính toán giá trị đo tỷ trọng.
Từ các điểm hiệu chuẩn, cảm biến sẽ tính toán hệ số hấp thụ μ và tuyến tính
hóa đặc tuyến một cách tự động. Những tham số này cần thiết cho việc tính toán giá trị
tỷ trọng từ tần số xung điện. Trƣờng hợp chỉ có một điểm hiệu chuẩn, giá trị hệ số hấp
thụ sẽ là giá trị mặc định (có thể thay đổi đƣợc).
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.6.10. Tính lưu lượng khối giá trị đo tỷ trọng và lưu lượng thể tích
2.6.4. Giá trị đo, độ nhạy, tầm đo
- Giá trị đo
Cảm biến phóng xạ sẽ đo tần số xung điện (số xung trên một đơn vị thời gian).
Giá trị đo này tỷ lệ với cƣờng độ bức xạ tại cảm biến. Từ giá trị đo này, thiết bị sẽ tính
toán các giá trị đo mong muốn tùy thuộc vào ứng dụng:
• Giới hạn về mức (0% hay 100% )
• Giá trị đo mức (%)
• Giá trị đo vị trí bề mặt (%)
• Tỷ trọng (tùy chọn đơn vị)
• Nồng độ (tùy chọn đơn vị)
- Độ nhạy
Độ nhạy đƣợc xác định bằng tần số xung trên một cƣờng độ bức xạ 1 μSv/h.
Độ nhảy phụ thuộc vào các tham số:
• Loại thiết bị tạo ánh sáng nhấp nháy
• Tầm đo
• Đồng vị phóng xạ sử dụng
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.6.11. Tăng độ nhạy bằng việc kết nối song song các cảm biến
Độ nhạy phụ thuộc vào chiều dài cảm biến thu bức xạ. Có thể tăng độ nhạy lên
bằng việc kết nối song song nhiều cảm biến. Phải cân chỉnh duy nhất một transmitter
Master.
- Tầm đo
• Đo mức
Để mở rộng tầm đo của hệ thống, có thể kết nối nhiều transmitter nối tiếp
nhau. Transmitter đầu tiên là Master, các transmitter tiếp theo là Slave, transmitter
cuối cùng là End-Slave. Chỉ cân chỉnh transmitter Master.
Hình 2.6.12. Mở rộng tầm đo bằng việc kết nối nối tiếp các cảm biến
• Phát hiện giới hạn mức
Khi phát hiện mức, tầm đo là điểm thực tế cần phát hiện, xác định bởi độ dày
của bộ tạo ánh sáng nhấp nháy.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.6.14. Lắp đặt cảm biến đối với ứng dụng đo mức
- Phát hiện giới hạn mức
Cảm biến đƣợc lắp theo phƣơng ngang ở độ cao giới hạn mức mong muốn.
Góc bức xạ của bình chứa nguồn phóng xạ phải đƣợc cân chỉnh chính xác
trong tầm đo của cảm biến. Tầm đo này đƣợc đánh dấu trên cảm biến.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Bình chứa nguồn phóng xạ và cảm biến phải đƣợc lắp đặt càng gần sát bồn
chứa càng tốt. Cấm xâm nhập vào trong khu vực phóng xạ.
Để bảo vệ thiết bị, tăng tuổi thọ thiết bị, nên có biện pháp che chắn khỏi ánh
nắng mặt trời trực tiếp hay mƣa.
Hình 2.6.15. Lắp đặt cảm biến đối với ứng dụng phát hiện mức
- Đo tỷ trọng và nồng độ
Nếu có thể nên đo tỷ trọng, nồng độ trong đƣờng ống thẳng đứng, dòng chảy
hƣớng lên.
Nếu đo tỷ trọng, nồng độ trong đƣờng ống ngang thì nên lắp đặt đƣờng đi của
tia phóng xạ theo phƣơng ngang để giảm ảnh hƣởng do bong bóng không khí và chất
rắn kết tủa.
Điểm lấy mẫu phải không gần điểm đo.
Khoảng cách từ điểm đo đến vị trí đƣờng ống có khuỷu lớn hơn 3 lần đƣờng
kính ống, và lớn hơn 10 lần đƣờng kính ống đối với bơm.
Cấu hình của bình chứa nguồn phóng xạ và cảm biến tùy thuộc vào đƣờng
kính ống và tầm đo. Hai tham số này xác định hiệu quả của phép đo (liên quan đến sự
thay đổi của tần số xung). Hiệu quả phép đo tăng theo chiều dài đƣờng đi của bức xạ
qua môi trƣờng. Do đó, các đƣờng ống có đƣờng kính nhỏ, nên chiếu xạ theo phƣơng
nghiêng.
Diễn Đàn Bảo Dưỡng công nghiệp VN Vinamain.com
Hình 2.6.16. Lắp đặt cảm biến đối với ứng dụng đo tỷ trọng, nồng độ
2.6.6. Điều kiện hoạt động
Lƣu ý các điều kiện giới hạn nhiệt độ môi trƣờng, khả năng chống rung, chống
sốc, cấp bảo vệ, tƣơng thích điện từ.
2.6.7. Điều kiện công nghệ
Không giới hạn điều kiện về nhiệt độ, áp suất. Và gần nhƣ không ảnh hƣởng
đến phép đo.