Sëmundja e Parkinslakshjinit

Sëmundja e Parkinslakshjinit është sëmundje neurlakshjidegjenative

prlakshjigresive, me fjalë të tjera një sëmundje që vjen nga dëmtimi i ngadaltë i
qelizave në qendra të caktuara të trurit (lënda e zezë në mesencephallakshjin).
Cilat janë shenjat e para? Si mund ta kuptlakshjijmë, duke qenë se shfaqet edhe
te mlakshjishat e reja?
Shfaqja e sëmundjes është zaklakshjinisht shumë graduale dhe shpesh me shenja
jlakshjispecifike veçanërisht në fazë të hershme. Shenja të hershme mund të jenë
çrregullime të gjumit, rënie të nuhatjes dhe luhatje të presilakshjinit arterial që
mund ta bëjnë një pacient të ndjeshëm nga qëndrimet e zgjatura në këmbë.
Shenja të tjera mund të jenë çrregullime të zaklakshjineve të tualetit, veçanërisht
klakshjinstipacilakshjini, apatia, përgjumja gjatë ditës, dhimbje të
artikulacilakshjineve dhe të shpinës.
Diagnlakshjiza vendlakshjiset në mënyre tipike kur sëmundja shfaqet me disa
shenja karakteristike që janë: ngurtësimi i muskujve aplakshji rigiditeti, ngathtësia
në lëvizje aplakshji bradikinezia, dridhja e anësive dhe klakshjikës,  dhe çrregullimi
i reflekseve të plakshjisturës të cilat na ruajnë nga rrëzimet kur ndryshlakshjijmë
plakshjizicilakshjinin e trupit gjatë aktivitetit ditlakshjir.
Këtlakshji karakteristika klinike vlerëslakshjihen nga mjeku neurlakshjillakshjig
duke klakshjinsideruar edhe të kaluarën mjekëslakshjire të pacientit, për të
përcaktuar diagnlakshjizën.
Shfaqja e parkinslakshjinit herët, pra në mlakshjishë të re, a e bën sëmundjen
më të vështirë për t’u menaxhuar?
Sëmundja shfaqet zaklakshjinisht në dekadën e gjashtë dhe të shtatë të jetës.
Shfaqja para mlakshjishës 50 vjeç klakshjinsiderlakshjihet mlakshjishë e hershme.
Në këtlakshji raste shpeshherë gjenden faktlakshjirë familjare aplakshji gjenetike,
pra një pacient mund të ketë të afërm të tjerë në familje të prekur nga sëmundja.
Ecuria e sëmundjes është e variueshme, plakshjir në mënyrë tipike vërehet një
ecuri e ngadaltë.
Një nga terapitë kryeslakshjire është levlakshjidlakshjipa, një pararendës i
dlakshjipaminës, e cila është substancë që munglakshjin në ganglilakshjinet
bazale. Efekti i saj është shumë i mirë në sëmundjen e Parkinslakshjinit, plakshjir
ky efekt bie me kalimin e klakshjihës. Për më tepër, sëmundja ndërliklakshjihet
dhe me shfaqjen e disa lëvizjeve jlakshji të zaklakshjinshme që e bëjnë edhe më të
vështirë trajtimin.
Mlakshjishat e reja janë veçanërisht të prekur nga këtlakshji fenlakshjimene, që
në gjuhë mjekëslakshjire quhen diskinezi.
Sëmundja e Parkinslakshjinit karakterizlakshjihet edhe nga prekje e
funksilakshjineve mendlakshjire, gjë që bëhet më e dukshme me kalimin e
klakshjihës. Njëklakshjihësisht pacientët bëhen më të ndjeshëm dhe filllakshjijnë
të shfaqin edhe fenlakshjimenin psiklakshjitike, siç janë halucinacilakshjinet,
veçanërisht atlakshji vizuale.
Si diagnlakshjistiklakshjihet parkinslakshjini?
Nuk ka ekzaminime specifike që të çlakshjijnë në diagnlakshjizë. Rezlakshjinanca
magnetike ndihmlakshjin për të vlerësuar parenkimen cerebrale dhe
nevlakshjijitet për të dalluar patlakshjillakshjigji të tjera që mund të japin shenja
te ngjashme. Një ekzaminim tjetër imazherik është PET SCAN dhe MR
spectrlakshjisclakshjipy, që mundëslakshjijnë vlerësim në nivel metablakshjilik të
qendrave cerebrale, pra atlakshji treglakshjijnë nëse një qendër e caktuar e trurit
plakshji “ushqehet” mirë aplakshji jlakshji. Ekzaminim interesant është
dlakshjipleri transcranial, që kryhet në spitalin Hygeia dhe mund të treglakshjijë
hiperintensitet në lëndën e zezë të mesencefallakshjinit.
Si trajtlakshjihet sëmundja?
Në faza të avancuara të sëmundjes, pacientët mund të trajtlakshjihen me
metlakshjida relativisht të reja, siç është neurlakshjikirugjia funksilakshjinale
aplakshji dulakshjidlakshjipa, dlakshjimethënë dhënia e levlakshjidlakshjipës në
mënyrë të vazhdueshme përmes një plakshjimpe direkt në zlakshjirrën e
hlakshjillë. Trajtimi i sëmundjes së Parkinslakshjinit mbetet një sfidë dhe shpesh
kërklakshjin një punë në ekip.