JEZIK KAO SUSTAV

Jezik je apstraktni sustav jezičnih znakova I pravila po kojima se ti znakovi kombiniraju.

Jedinice koje čine jezični sustav jesu jezični znakovi , koji se prema određenim pravilima povezuju u
jezične izraze , rečenice i tekstove .

Jezik se kao sustav ostvaruje u govoru i pismu . Govorne su jedinice glasovi ili foni , a jedinice u pismu
jesu slove ili grafemi .

Govor je ostvarenje jezika u sporazumijevanju (komunikaciji ), a pismo je sustav pisanih znakova ,

tj. slova ili grafema.

SINKRONIJA I DIJAKRONIJA

Sinkronija- trenutačno stanje

Dijakronija-mijene kroz koje njegove jedinice prolaze tijekom vremena

Jezikoslovna disciplina koja proučava jezike zove se jezikoslovlje odnosno lingvistika , ona proučava
jezik u sinkroniji .

Razvoj jezika u vremenskoj perspektivi se proučava dijakronijski.

Sociolingvistika- grana lingvistike koja opisuje i tumači jezik u vezi s društvom

__________________________________________________________________________________

JEZIČNI ZNAK

Jezični znak- riječ. Možemo ga podijeliti na 2 načina :

 Izraz+sadržaj

 Označitelj+označeno

Primjer:

Sjenica:

Označitelj,izraz: sjenica označeno , sadrzaj: zool. Red ptica pjevica(parus)

Metrijalna strana jezičnog glasa: glasovi (s j e n i c a )

__________________________________________________________________________________
neologizam – novotvorena riječ

Anglizam- posuđenica iz engleskog jezika

__________________________________________________________________________________

Riječ je jezična jedinica koja ima svoj oblik(izraz) i svoje značenje(sadržaj).

Leksem je riječ u sveukupnosti svoji oblika i značenja.

Leksik- svi leksemi nekog jezika

Leksikologija - Jezikoslovna disciplina koja proučava lekseme

 Područje leksikologije Predmet proučavanja

Semantika Zančenja riječi i odnose među riječima

Tvorba riječi Nečini nastanka riječi

Onomastika Načini nastajanja imena : osobnih i

zemljopisnih

Frazeologija Proučava nastajanje fraza i njihove

značenjske odnose.

Leksikologa u užem smislu : semantika , raslojenost jezika (vremenska prostora i funkcionalna) i

jezično posuđivanje

Leksikologija u širem smislu : tvorba riječi , onomastika i frazeologija

KLASIFIKACIJA RIJEČI

RIJEČI

gramatička semantička
kategorija kategorija

morfološka sintaktička sematička

jedinica jedinica jedinica

Izraz ili označitelj- materijalna strana jezičnoga znaka , ona koju možemo spoznati osijetilia – čuti je
kao niz glasova ili vidjeti kao niz slova . Svakom je izrazu pridružen određen niz sadržaja (označeno)

Arbitrarnost – veza između izraza i sadržaja jezičnog znaka dogovorna je (konvencionalna) i

proizvoljna , odnosno arbitrarna

Riječ se može odrediti kao najmanja jezična jedinica koja stoji samostalno i
kojoj se može pridružiti neko značenje.
Riječi koje imaju jedno značenje, odnosno one čijem se izrazu može
pridružiti samo jedan pripadajući sadržaj (uglavnom termini i specijalizirani
stručni pojmovi), nazivamo jednoznačne riječi ili jednoznačnice. Ta se
pojava u jeziku naziva jednoznačnošću (monosemijom).
Okamenjena metafora – metaforički izraz koji je ustaljen u govoru primjer:
jagodica prsta
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiikkkkk