Tragjedia :Jul Cezari

Autori: Uilliam Shekspir

Lloj:Tragjedi historike
I shkruar gjate vitete: 1599-1600
Kuptimi i titullit: Megjithese Jul Cezari nuk merr shume pjese ne
veper , ai perben sundimtarin absolut kundrejt te cilit do behet nje
komplot.
Protagonistet: Kasi dhe Brutusi
Antagonistet: Antoni dhe Oktaviani
Koha e brendshme:Viti 44 p.e.s Hapesira: Roma e lashte
 Subjekti i vepres
Ne vitin 44 p.e.s gjenerali Jul Cezari kthehet ne Rome fitimtar pasi mundi
rivalin e tij Pompein. Qytetaret romake bejne tifo per te ndersa parakalon
neper rruge,por ai nuk eshte i mirepritur nga te gjithe. Dy tribuna, Flaviusi
dhe Marullus, kane frike se Cezari eshte bere tiran.Miku i Cezarit, Kasi
eshte i shqetesuar se Cezari do te behet nje diktator. Ai ka frike se keshtu
republika romake do te shkaterrohej, duke marre me vete lirine e
qytetareve te saj.Kasi sajon nje komplot vrasjeje per te vrare Cezarin. Ai se
bashku me Kasken, Decin, Trebonin, Ligarin, Metel Cimbren dhe
perfundimisht Brutin behen komplotiste. Ata mendojne per vrasjen e
Antonit, nje bashkepunetor te ngushte te Cezarit, por vendosin per
Cezarin. Nderkohe, gruaja e Cezarit, Kalfurnja, ka pare nje enderr te keqe
qe parashikon vdekjen e Cezarit.Cezari hedh poshte dyshimet e saj dhe
shkon ne Senat gjithsesi . Ne Senat, Cezari refuzon kerkesen e Metel
Cimbres per te riatdhesuar nje vella te debuar,Pubel Cimbren. Me shenje,
komplotistet ngrihen dhe sulmojne Cezarin. Antoni hidherohet kur sheh
trupin e vdekur te Cezarit.Ne varrimin e Cezarit Bruti flet i pari. Ai i
tregon turmes se ai e vrau Cezarin nga dashuria per Romen dhe nga frika
e ambicies se rrezikshme te Cezarit. Turma e beson Brutin dhe pajtohet
me te. Antoni flet me pas. Ai i drejtohet turmes si "Miq, Romake,
bashkatdhetare", duke fituar besimin e tyre dhe thote se Cezari ishte nje
sundimtar i mire qe vdiq nga nje vdekje mizore.Ai jep shembuj te shumte
te mungeses se ambicies diktatoriale te Cezarit, zbulon trupin e Cezarit
dhe i lexon turmes testamentin e Cezarit, i cili i le trashegim para çdo
qytetari. Fjalimi dhe veprimet e Antonit e sulmojne turmen kunder
komplotisteve Kasit dhe Brutit te cilet jane te detyruar te largohen nga
qyteti dhe te ndrtojne nje ushtri per te luftuar forcat e Antonit. Oktavius
Cezari nipi dhe djali i adoptuar i Jul Cezarit arrin ne Rome. Pas varrimit ai
takohet me Antonin dhe gjeneralin Lepidus. Te tre planifikojne te thyejne
forcat e Brutit dhe Kasit dhe te qeverisin vete Romen. Gruaja e Brutit
,Portia,e deshperuar vret veten. Ate nate, Bruti pret nje vizite nga fantazma
e Cezarit. Ne Filipi fillon beteja. Forcat e Kasit shpejt humbin ne terren.
Kasi dergon sherbetorin e tij Pindarus per te pare se si trupat e Brutit po
shkojne ne fushen e betejes. Pindarusi sjell lajme të këqija - shoku i
Kasit ,Titinius eshte kapur. Kasi, ne deshperim, i kerkon Pindarusit qe ta
vrase. Bruti vazhdon te luftoje por humbet .Antoni ka bere thirrje per
kapjen e Brutit, gjalle apo vdekur.Brutusi preferon te vritet mbi shpaten e
tij sesa te kthehet ne Rome si skllav. Antoni dhe Oktavius, vijne tani si
fitimtare.Antoni vlerëson fisnikerine e Brutit dhe vendos ta varrose ate si
nje hero lufte.

Pika kulmore:Kur komplotistet vrasin Cezarin e me pas Bruti flet ne

funeralin e tij.
 Personazhet
Brutus
Senator dhe komplotist

Kasi
Senator dhe
komplotist
Jul Cezari Kalfurnja
Udheheqes politik dhe Gruaja e Jul Cezarit
ushtarak romak

Mark Antoni
Oktaviani
Zyrtar qeveritar
Nipi dhe djali i adaptuar i
Jul Cezarit
Shprehja e famshme : “ Edhe ti, Brut?” eshte shprehja e cila perben
njekohesisht edhe piken kulmore te vepres, ku miku me i mire i tiranit Jul
Cezar, Bruti, komploton me senatoret e tjere per te vrare Cezarin nga frika
se Cezari do te vendos absolutizmin dhe tiranizmin ne Rome e cila do te
sillte pakenaqesi. Njeriu tek i cili kishte me shume besim eshte kthyer
kunder tij dhe kjo goditje me ne fund e vret ate. Shekspiri e shkruan
frazen ne latinisht per theksim të shtuar. Fraza “Et tu, Brute?” eshte bere
stenografi per tradhti nga nje mik i dikurshem besnik,ndaj kjo shprehje
perdoret ne nje menyre ironike ,por dhe te figurshme ,edhe ne ditet e
sotme.
 Temat qe trajton kjo tragjedi
Tirania dhe fuqia Shekspiri eksploron temen e tiranise gjate gjithe
vepres dhe permes pyetjes kryesore te vepres: A eshte
Cezari nje tiran dhe a justifikohet vrasja e tij?
Ndjekja e pushtetit Megjithese publikut nuk i paraqiten prova te
drejtperdrejta te tiranise se Cezarit, Kasi perdor
gjuhe figurative per te bindur se pari Kasken dhe me
pas Brutin se Cezari eshte me te vertete nje tiran qe
Ndjekja e pushtetit ,e duhet ekzekutuar per te miren e tij dhe te Romes.
lidhur shume ngushte Kasi e krahason Cezarin me nje ujk që i shikon
me ambicien eshte e romaket si dele.
lidhur me tiranine pasi
ambicia e Cezarit i jep
Komunikimi dhe bindja
atij vendin e
udheheqesit.
Komunikimi ne kete veper shpesh eshte ceshtje jete-
vdekje. Personazhet e Shekspirit komunikojne, ose
perpiqen te komunikojne, ne disa menyra te
ndryshme: permes bisedave private, fjalimeve publike
dhe mesazheve te shkruara. Ne Aktin 5, per shembull,
Pindarus raporton gabimisht se Titinius eshte vrare,
dhe ky komunikim i gabuar rezulton ne vdekjen e
Kasit.

Vullneti dhe fati
Kasi, perkundrazi, beson se
ai mund te ndryshoje fatin e
tij.Kasi, Bruti, Titinius dhe
Portia ,te gjithe bejne
vetevrasje. Ata e marrin
vdekjen ne duart e tyre, sipas
kushteve te tyre - nje
shembull i vullnetit te lire,
por mbase perballe nje
vdekjeje qe fati u ka
gdhendur atyre.
A mund te përdorin njerezit vullnet te lire per te
kontrolluar diten ose menyren e vdekjes së tyre?
Shfaqja sillet rreth nje vdekje te madhe, asaj te
Cezarit, dhe ve ne pikepyetje nese ishte e
pashmangshme apo e justifikuar. Vete Cezari
beson fort ne fat. Fuqia e ketij besimi mund te
jete ajo qe e vret ate , nese ai do te kishte marre
parasysh endrren e gruas se tij.
Nderi
Brutusi e mendon veten si nje njeri te nderuar, qe i
sherben te mires se pergjithshme te njerezve. Kasi
perdor nderin si nje mjet per te manipuluar Brutin per
t'u bashkuar me komplotin e vrasjes. Ai i ben lajka
ndjenjes se nderit te Brutusit, duke thene se do te
dëshironte që Brutusi ta shihte veten ne te njejten siç
e shohin te tjeret. Pasi Kasi bind Brutin se Cezari
eshte bere i pandershem, Bruti pranon te marre pjese
ne atentat. Ne fjalimin e tij te varrimit, Antoni perdor
nderin si nje mjet per te akuzuar Brutin dhe
komplotistet e tjere dhe per te vendosur turmen
kunder tyre.
 I tiranise dhe i ushtrimit te forces
I hakmarrjes
Tradhtia
Motivet e vepres
Frika

Manipulimi Arsyeja kunder pasionit